Villa Mondriaan in Winterswijk waar het allemaal begint
versie 5.S 2011
startpunt van een kleurrijke wereld starting point of a colorful world debut d’une monde coloré anfang einer farbigen welt
VILLA MONDRIAAN MUSEUM WINTERSWIJK
En de takjes van de jonge boompjes jubelden op tot ze samenkwamen met die reeds in rust van de grijze lucht neerhingen van de groote bomen en daaronder de zwijgende groene vlakte En de kerk rees hoog, boven ‘t dorp uit M
Winterswijk en Mondriaan
Wie Mondriaan zegt, denkt niet automatisch aan Winterswijk. Toch is de naam Piet Mondriaan onlosmakelijk aan de plaats in de Achterhoek verbonden. Hier brengt de jonge Piet het grootste gedeelte van zijn jeugd door. Sterker nog: in Winterswijk zet hij de eerste schreden op het pad van de beeldende kunst. Vanuit de kamers in de ouderlijke woning aan de Zonnebrink in Winterswijk maakt hij zijn eerste werken.
Een ideale plek dus om hier het museum te vestigen, in het originele huis: de plek waar het allemaal begon.
In deze brochure vindt u onze voorstellen over de motivatie, de museale opzet, de inrichting, de exposities en de educatieve opzet van Villa Mondriaan waar het allemaal begint.
De jonge Mondriaan in Winterswijk
Als 8-jarige jongen komt Piet Mondriaan in de winter van 1880 vanuit Amersfoort naar het verre Winterswijk. Zijn vader begint hier als hoofdonderwijzer van de Christelijke lagere school. In het huis naast de school (in de volksmond bekend als het Mondriaanhuis) groeit Piet jr. op. Van Oom Frits en zijn vader Piet Mondriaan sr. leert hij de beginselen van tekenen en schilderen. Vanuit de kamers van het Mondriaanhuis aan de Zonnebrink maakt de jonge Piet Mondriaan de eerste bekende werken: het Wevershuis aan de overkant en het Uitzicht op de Jacobskerk. Na de lagere school behaalt hij eerst de onderwijsakte tekenen. Hij gaat daarna in 1892 studeren aan de Rijksacademie in Amsterdam. Hij komt vaak terug naar het ouderlijk huis in Winterswijk en schildert de appelboom in de achtertuin in veel variaties. Hier ligt de basis van zijn neo-plasticistische stijl waarmee hij de wereld versteld doet staan.
Villa Mondriaan waar het allemaal begint
Het woonhuis waar Piet opgroeit beleeft een roerige geschiedenis. In 1985 staat het op de slooplijst. Elizabeth en Jan Nijhuis-Wiggers kopen het, renoveren het en vestigen er galerie Mondriaanhuis.
Binnen afzienbare tijd komen de villa en de galerie beschikbaar. Stichting Villa Mondriaan wil er een museum en toeristische trekpleister van maken. ‘Piet Mondriaan is een nederlands kunstenaar die je op een gelijk niveau mag plaatsen met Van Gogh en Rembrandt. Villa Mondriaan in Winterswijk verdient dezelfde rol als het Rembrandthuis en het Van Goghhuis’ aldus Wim van Krimpen, projectleider van Villa Mondriaan Winterswijk en voormalig directeur van het Gemeentemuseum Den Haag.
Van figuratief naar abstract
Hoe belangrijk is Piet Mondriaan voor Nederland?
Hij is de grondlegger van het neoplasticisme en heeft in zijn leven de hele ontwikkeling doorgemaakt van figuratieve schilder naar de abstracte kunstenaar die hem zo beroemd heeft gemaakt. Van de appelboom in de tuin van het meestershuis aan de Zonnebrink maakte hij vele versies die duidelijk deze ontwikkeling tonen.
Kunstwerken van Piet Mondriaan zijn te zien in tientallen musea in Nederland, Europa, Amerika en Japan: Gemeentemuseum, Den Haag Kröller Müller Museum, Otterlo. Boymans van Beuningen Museum, Rotterdam Centre Pompidou, Parijs Museum Of Modern Art MOMA, NewYork National Museum, Tokyo
Made in Winterswijk
Echte Mondriaans na 111 jaar terug in Winterswijk
Van de door Mondriaan in Winterswijk gemaakte tekeningen en schilderijen zijn er -voor zover bekend- wereldwijd nog ca. 65 tekeningen, gouaches en schilderijen bewaard gebleven. Dankzij een langjarige samenwerkingsovereenkomst met het Gemeentemuseum zijn wij in staat originele vroege werken te exposeren. Ook kunnen werken uit particulier bezit en van kunsthandelaren worden getoond als onderdeel van speciale exposities van Mondriaan en tijdgenoten. In de expositieruimte in de huidige galerie (op de plek van de vroegere school waar Mondriaan sr. als hoofdonderwijzer was aangesteld) komen originele vroege Mondriaans uit het Haags Gemeentemuseum en de collectie van museum Freriks na ruim 100 jaar weer te hangen.
1 3 6 9
Villa Mondriaan is nog
2 5 8
Vroege Mondriaans in bruikleen van Gemeentemuseum Den Haag Startpunt van de Mondriaanwandeling in en om Winterswijk
Samenwerking met Gemeentemuseum Den Haag
hetzelfde gebleven
Dezelfde uitzichten zoals in 1898 zijn vanuit het huis nu nog te zien Villa Mondriaan vormt een historische eenheid met de school
Mondriaan is een sterk wereldmerk
4 7 10
Veel toeristen en kunstliefhebbers komen naar woonhuizen van beroemdheden
Mondriaans van
Vereniging Het Museum vinden goed onderdak Van ‘winterswijkse’ Mondriaans zijn er nog 64 over in de hele wereld
Museale opzet Villa Mondriaan
Er zijn tien belangrijke argumenten waarom Piet Mondriaan een eigen ‘museum’ verdient en om dat in Winterswijk te vestigen. De Stichting Villa Mondriaan i.o. wil Piets biografische elementen voorop laten staan. We vertellen het verhaal van Piet Mondriaan vanaf zijn prille jeugd tot en met de New Yorkse Victory Boogie Woogie. In het museum beleeft de bezoeker per verdieping een tijdsbeeld. We tonen Mondriaan in zijn oorspronkelijke omgeving. Aankleding en meubilair van de Villa worden door Instituut Collectie Nederland ICN geleverd en begeleid. Kostbare werken van Mondriaan zijn nu ook in Winterswijk te zien. Naast de originele werken in beveiligde geklimatiseerde expositieruimte tonen we levensechte facsimiles van voor ons ‘onbetaalbare’ schilderijen.
Liftkoker
muziek orgel
Uw Woord
uitzicht op het schoolplein
schoolplaten
trein komst nr w’wijk
drukpers
sfeerbeelden Winterswijk rond 1900
ARP
gezin/familie
Begane grond Piet Mondriaans jeugd in Winterswijk
De begane grond gaat over zijn jeugdjaren in Winterswijk (1880-1901) De voorkamer vertelt de geschiedenis van de familie en zoon Piet. Hier hangen de door Piet sr. getekende schoolplaten en de door hem geïllustreerde boeken. De keuken geeft plaats aan het werk en leven van Oom Frits. In de eetkamer tonen we vroeg werk van Piet Mondriaan, zowel in realistische fascimile’s van de originele schilderijen als met moderne interactieve- en AV-presentaties. Er klinkt dezelfde orgelmuziek die Piet destijds in de Jacobskerk hoorde, gespeeld op hetzelfde nu nog bestaande orgel. Met speciale programma’s, lesbrieven en rondleidingen bieden we kunstzinnige vorming aan voor scholen en leerlingen t/m VWO. We kunnen beschikken over educatieve programma’s van het Gemeentemuseum Den Haag. Als educatieve medewerkers willen we Pabo studenten in het kader van afstudeerstages inzetten.
Mondriaan atelier 1908
uitzicht op Jacobskerk
Presentatie werken Piet Mondriaan jr periode 1901-1920
Geschiedenis van Winterswijk vanaf 1890
uitzicht op de RHBS
uitzicht op Wevershuis
Eerste etage Winterswijkse uitzichten (periode 1901-1920)
Villa Mondriaan biedt uitzichten op de bekende Jacobskerk, de Rijks Hoogere Burgerschool en het Wevershuis. Het uitzicht op de Jacobskerk vanuit het raam aan de achterzijde tekent en schildert Piet vijf maal. Het Wevershuis aan de overzijde komt voor op een gouache en een ets. Het andere raam aan de voorkant van het Jacobskerk
huis kijkt uit de Rijks Hoogere Burgerschool. Daar leent hij de gipsen arm van Mozes voor zijn studie van de anatomie. In de kamers op de bovenverdieping toont Villa Mondriaan fascimile’s van de originele werken gemaakt in de periode tussen 1901 en 1920.
Uitzicht Jaco
bskerk
Sfeermuziek van de Stijl, o.a. van componist Jacob van Domselaar,
Mondriaanhuis
Rijks Hoogere Burgerschool
verlevendigt het tijdsbeeld. We zullen er Mondriaans atelierruimte uit 1908 in het Sarphatipark 42 in School nu Galerie
Wevershuis
Amsterdam nabouwen. Ook tonen wij de geschiedenis van Winterswijk vanaf 1890 samen met museum Freriks.
Presentatie werken Piet Mondriaan periode 1920-1944
Tweede etage ‘Boogie Woogie’ (Parijs - New York 1920-1944)
Mondriaans periode in Parijs, waar hij zijn wereldfaam verwierf beleeft de bezoeker door sfeerbeelden en filmfragmenten van het (nacht)leven van deze wereldstad. Hier krijgt de doorbraak naar het neo-plasticisme steeds meer vorm. In de jaren ’40 woont en werkt hij in New York. Als getuige daarvan staat een duplicaat van Victory Boogie Woogie op de ezel en klinkt zijn eigen jazzy muziek, waar hij graag op danste. Over Mondriaans muzikale voorkeur is veel bekend. Deze is van grote invloed op zijn laatste schilderijen. We combineren muzikale tijdsbeelden uit Parijs en New York met Mondriaans werk. Vanuit Villa Mondriaan voert de Mondriaanwandeling u langs de locaties waar hij geschilderd heeft in het dorp Winterswijk en directe omgeving. Aan de hand van historisch onderzoek zijn diverse Mondriaan-plekken gelocaliseerd die nu nog aanwezig zijn.
Uitzicht kerk
Binnentuin
doorzichtige omheining
wandelpad naar parkeerterrein >
Tuin met appelboom en uitzicht op de kerktoren zoals Mondriaan die vanuit het huis vele malen heeft getekend en geschilderd rond 1900
buitenterras
toiletgroep / garderobe
Kerkgebouw Irene cctering
binnenterras educatieruimte Windroosterras
balie / winkel
Lift lift
entree
De villa isingericht in de stijl van rond 1900 en toont Mondriaans leven in Winterswijk, Amsterdam, Parijs en New York
Entree / rolstoelhelling
Villa Mondriaan
Expositieruimte
voor originele vroege Mondriaans geklimatiseerd en beveiligd entree
Vide vide
Trap trap traplift naarmet verdieping
< voordeur
Antiekwinkel
pand Leantiekhandel temps passé ‘le temp perdu’
Zonnebrink
Ratumsestraat
beveiliging
beveiliging
Plan verbouwing Villa Mondriaan en Galerie
De oorspronlijke villa blijft zoveel mogelijk in originele staat. De inrichting, meubilair, kleurstelling en decoratie wordt in de stijl van rond 1900 gehouden of teruggebracht in samenwerking met Instituut Collectie Nederland. Op diverse plaatsen in de villa zijn interactieve en AV-opstellingen waardoor de bezoekers actief participeren in het educatieve aanbod van het museum. In de huidige galerie komt een geklimatiseerde en beveiligde expositieruimte. Deze is geschikt voor de kostbare en kwetsbare originele kunstwerken van Mondriaan. Tegen de blinde muur van het naastgelegen kerkgebouw komt een nieuwe entreehal met balie, museumbookshop met Mondriaanboeken, -affiches en -artikelen. Ook zijn er toiletten, garderobe en een dakterras met uitzicht op de Jacobskerk. De tuin (met appelboom) -liefst in zijn oorspronkelijke grootte- wordt omsloten met een transparante tuinmuur.
waar het allemaal begint
Artistimpression Villa Mondriaan, entree en expositieruimte
De Villa Mondriaan en de Exporuimte worden verbonden met een luchtig vormgegeven transparante entreehal. Door veel glas aan voorzijde en tuinzijde te gebruiken wordt het feit dat de villa onder monumentenzorg valt, in alles gerespecteerd. De Jacobskerk is vanuit het huis en de tuin zichtbaar, precies zoals Piet Mondriaan dat in 1890 heeft gezien getuige de afbeelding van zijn ‘Gezicht op Winterswijk’.
waar het allemaal begint
In de Exporuimte tonen we originele en fascimile vroege Mondriaans die in en om Winterswijk zijn gemaakt in de periode dat hij in Winterswijk verbleef.
Van: Onderwerp: Datum: Aan:
"W. van Krimpen" <
[email protected]> Antw.: concept brief intentieverklaring Mondriaan Museum Winterswijk 17 juli 2010 19:51:26 GMT+02:00 "Bert Nijman"
Beste Bert Nijman, ik ben nu even op vakantie, begin augustus ben ik weer terug. Mijn enige opmerking is, dat je het woord museum zo min mogelijk moet gebruiken in de kontakten met Den Haag, want dat is natuurlijk het Mondriaan Museum, dus liever Villa of zoiets. Verder ben ik wel bereid "projectleider" te worden om het geheel te ontwikkelen, desnoods pro deo. Ik ben daar wel goed in, sprak hij bescheiden. Tot na de vakantie, groet, Wim van Krimpen ----- Original Message ----- From: "Bert Nijman" To: <[email protected]> Sent: Friday, July 09, 2010 9:59 AM Subject: concept brief intentieverklaring Mondriaan Museum Winterswijk
Geachte heer Van Krimpen,
Partners in het project.
De werkgroep heeft in het afgelopen jaar haar contacten in de Officiele bekrachtiging van de samenwerking tussen Villa Mondriaan en Gementemuseum DenHaag: Foto boven: Mevr. Elizabeth Nijhuis-Wiggers en Benno Tempel, dir.ecteur GM. Foto onder: de heren Hans Buurman, adjunct dir.ecteur GM. en Wim Van Krimpen(r)
kunstwereld benaderd om het plan te ondersteunen. Dit heeft concreet geresulteerd in een samenwerking en kennisuitwisseling met het Gemeentemuseum Den Haag en het projectleiderschap van de heer Wim van Krimpen (vml directeur Gemeentemuseum Den Haag en oprichter KunstRai Amsterdam, Fries Museum en Kunsthal Rotterdam) Ook hebben gerenommeerde coryfeeën op kunstgebied hun kennis en netwerk aangeboden om de plannen te ondersteunen: Elvira van Eijl, Tom Okker, Simonis en Buunk, Nicolas Fox Weber, Job Ubbens (Christies). De Stichting Villa Mondriaan streeft er naar om in Villa Mondriaan het ontbrekende hoofdstuk in de rijke geschiedenis van de wereldvermaarde schilder op een waardige wijze in te vullen.
Uitgave: Stichting Villa Mondriaan, www.villamondriaan.nl ism Vereniging Het Museum, Stichting Mondriaan Winterswijk
