Verzekeraars en pensioenfondsen

Verzekeraars en Pensioenfondsen

Verzekeraars en pensioenfondsen In dit onderdeel wordt de lezer inzicht verschaft in het onderwerp ‘verzekeraars en pensioenfondsen’. De volgende onderwerpen komen hierbij aan de orde:

• d e t a k e n v a n v e r z e k e r a a r s e n p e n s i o e n f o n d s e n

• d e r i s i c o ’ s d i e v e r z e k e r a a r s e n p e n s i o e n f o n d s e n l o p e n

• d e o r g a n i s a t i e s t r u c t u u r v a n v e r z e k e r a a r s e n p e n s i o e n f o n d s e n e n d e verzekeringsbranche

70

Stijn heeft een bloemenwinkel en omdat de zaken goed gaan kunnen Stijn en zijn vriendin Emma samen een appartement kopen. Eventuele schade aan het appartement en de inboed e l w i l l e n z e v e r z e k e r e n b i j e e n v e r z e k e r a a r. Daarnaast willen Stijn en Emma kijken of hun pensioen later wel toereikend zal zijn. Stijn heeft zijn pensioen geregeld bij een verzekeraar en Emma doet heeft via haar werk een pensioenregeling van een pensioenfonds. Wat d o e n v e r z e k e r a a r s e n p e n s i o e n f o n d s e n ? Een verzekeringsmaatschappij is een bedrijf dat tegen betaling financiële risico’s afdekt. De meeste mensen hebben in hun leven behoefte aan een bepaalde mate van financiële zekerheid. Ze willen zichzelf, en eventueel hun gezin, beschermen tegen de financiële gevolgen van gebeurtenissen die zich kunnen voordoen. Het kan zijn dat iemand te maken krijgt met een schade (bijvoorbeeld als gevolg van een brand) waarna hij plotseling een geldbedrag nodig heeft, of iemand wil een geldbedrag hebben op een bepaald moment in het leven (bijvoorbeeld als de partner komt te overlijden of als i e m a n d e e r d e r g a a t s t o p p e n m e t w e r k e n ) . Ve r z e k e r a a r s s p e l e n h i e r b i j e e n b e l a n g r i j k e rol. Overigens bieden veel verzekeraars behalve verzekeringsproducten ook bancaire producten aan, zoals bijvoorbeeld leen- en spaarproducten. Ook een pensioenfonds houdt zich bezig met het bieden van zekerheid door het afdekken van financiële risico’s. Een pensioenfonds is uitvoerder van een collectieve pensioenregeling. Dit is een regeling waarbij het pensioen voor alle werknemers van een bedrijf of branche is geregeld. Het doel van een pensioenfonds is om bij ouderdom, invaliditeit of overlijden van mensen te voorzien in financiële middelen. Ook verzekeraars bieden collectieve pensioenregelingen aan. Ve r z e k e r a a r s e n p e n s i o e n f o n d s e n k e n n e n i n h e t a l g e m e e n d e v o l g e n d e a c t i v i t e i t e n :

1 . H e t a f d e k k e n v a n r i s i c o ’s De verzekeraar verschaft zoals gezegd mensen financiële zekerheid door het overnemen van hun risico’s. Mensen betalen een bedrag aan een verzekeraar en krijgen daar zekerheid voor terug. De verzekeraar beheert het betaalde geld en keert een bedrag uit in geval van schade, diefstal, overlijden en dergelijke. Bij een pensioenfonds werkt het vergelijkbaar: werkgevers en werknemers dragen geld af aan een pensioenfonds. Het pensioenfonds belegt dit geld met als doel vermogensgroei zodat de pensioenverplichtingen (het uitkeren bij bijvoorbeeld de pensioengerechtigde leeftijd of bij overlijden) kunnen worden nagekomen.

71


Inleiding


2 . Tr a n s f o r m a t i e Omdat verzekeraars en pensioenfondsen premies ontvangen voor het overnemen van risico’s ontvangen zij van alle klanten tezamen grote bedragen. Het geld dat in de vorm van premies is aangetrokken, wordt door verzekeraars en p e n s i o e n f o n d s e n o p d e v e r m o g e n s m a r k t u i t g e z e t . Ve r z e k e r a a r s e n p e n s i o e n f o n d s e n b e l e g g e n o n d e r m e e r i n a a n d e l e n e n o n r o e r e n d g o e d . Ve r z e k e r a a r s verstrekken ook hypothecaire leningen. Tr a n s f o r m a t i e i s v o o r v e r z e k e r a a r s e n p e n s i o e n f o n d s e n e e n a f g e l e i d e f u n c t i e v a n d e k e r n a c t i v i t e i t ; h e t a f d e k k e n v a n r i s i c o ’ s . Ve r z e k e r a a r s e n p e n s i o e n f o n d sen zijn uit hoofde van de afgeleide transformatiefunctie institutionele beleggers.

Premies

Ve r z e k e r a a r s / Pensioenfondsen

Ve r m o g e n s m a r k t

72

Uitkeringen

Vo o r v e r z e k e r a a r s e n p e n s i o e n f o n d s e n z i j n e r t w e e b e l a n g r i j k e r i s i c o ’ s d i e s a m e n h a n gen met de eerder genoemde activiteiten:

1 . H e t r i s i c o d at e r m i n d e r a a n p r e m i e s i s o n t va n g e n d a n e r m o e t worden uitgekeerd. Het is uiteraard van belang dat een verzekeraar kan uitkeren in geval van bijvoorbeeld schade of bij een pensioen zonder zelf in financiële problemen te komen. Een verzekeraar moet de risico’s dus goed inschatten. Het kan voorkomen dat een verzekeraar het risico van een bepaalde verzekering te groot vindt. Een oplossing voor zo’n geval is risicospreiding. Een verzekeraar besluit dan om het risico niet alleen te dragen. Er zijn verschillende mogelijkheden om tot risicospreiding over te gaan: Co-assurantie Bij co-assurantie neemt een aantal verzekeraars een percentage van de verzekering voor haar rekening. Iedere verzekeraar tekent dan voor een stukje van de verzekering. Dit gebeurt vaak als het verzekerde bedrag erg hoog is. Co-assurantie komt meestal op de zogenaamde verzekeringsbeurs tot stand. Pool Ook bij de vorming van een zogenaamde ‘pool’ wordt het risico gespreid over meerdere verzekeraars. Er wordt een pool gevormd bij zeer specifieke risico’s waarbij de gevolgen van een eventuele schade zeer omvangrijk zijn. Vo o r b e e l d e n v a n e e n p o o l z i j n d e a t o o m p o o l ( o . m . h e t v e r z e k e r e n v a n b e d r i j ven die een kernreactor hebben) en de milieupool (verzekering van milieuschade). Het verlies of de winst uit de verzekeringen in de pool wordt verdeeld over de deelnemende verzekeraars. Herverzekeren Een vorm van risicospreiding die ook veel voorkomt is herverzekeren. In dit geval verzekert de verzekeraar een deel van het risico bij andere verzekeraars. De risico’s worden dan ondergebracht bij speciale ‘herverzekeraars’, die internationaal opereren.

2. Het beleggingsrisico Zoals genoemd zijn verzekeraars en pensioenfondsen institutionele beleggers. Om aan de verplichtingen aan de verzekerden dan wel deelnemers te kunnen voldoen worden de premie-inkomsten belegd. Dit beleggen doet men natuurlijk om het vermogen te laten groeien, maar er is een risico aan verbonden. Als een verzekeraar of pensioenfonds bijvoorbeeld de premie-inkomsten heeft gebruikt om aandelen te kopen, kunnen deze aandelen na verloop van tijd in waarde dalen. Bij verkoop van de aandelen heeft een verzekeraar of pensioenfonds in dat geval verlies geleden. 73


Risico’s


Organisatie van verzekeraars en pensioenfondsen en de verzekeringsbranche Verzekeraars De interne organisatie van verzekeraars kan op verschillende manieren zijn ingevuld. Bij een marktgerichte benadering is er een indeling naar klantsegmenten. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld een afdeling Particulieren, een afdeling waar men het Midden- en Kleinbedrijf bedient en een afdeling waar de Corporate Cliënts (het grootbedrijf) terecht kunnen. Bij een productgerichte benadering zijn er afdelingen per productsoort, bijvoorbeeld een afdeling voor pensioen, een afdeling voor rechtsbijstandverzekeringen, etc. Elke verzekeraar is intern anders georganiseerd. Maar veel werkzaamheden zijn voor iedere verzekeraar gelijk. Bij elke verzekeraar worden verzekeringsaanvragen beoordeeld en polissen opgemaakt. Hiernaast moet van alle nieuwe en reeds lopende polissen de premie worden geïncasseerd. Grofweg zijn er twee inkomende werkstromen bij een verzekeraar:

• B i n n e n k o m e n d e v e r z e k e r i n g s a a n v r a g e n ( e n a l l e v o o r - e n n a z o r g , z o a l s correspondentie, keuringen en inspecties);

• B i n n e n k o m e n d e p r e m i e g e l d e n v a n l o p e n d e e n n i e u w e p o l i s s e n ( e n a l l e v o o r - e n nazorg, zoals debiteurenbewaking).

Hiernaast moet het geheel van lopende polissen (de verzekeringsportefeuille) a d e q u a a t b e h e e r d w o r d e n . Ve e l v e r z e k e r i n g e n m o e t e n t i j d e n s d e l o o p t i j d w o r d e n a a n gepast (mutaties). Bijvoorbeeld vanwege adreswijzigingen of een andere auto. Ook dit gaat gepaard met de nodige communicatie en output (polisbladen, premiekwitanties). Een heel andere hoofdstroom is die van de uitkeringen. Schades moeten worden beoordeeld en - bij gebleken dekking - worden uitbetaald. En ook levensverzekeringen leiden vaak tot één of meer uitkeringen. Vo o r v e r z e k e r i n g s m a a t s c h a p p i j e n w o r d t h e t o n d e r s c h e i d g e m a a k t t u s s e n s c h a d e v e r z e k e r a a r s e n l e v e n s v e r z e k e r a a r s . Ve r z e k e r i n g s m a a t s c h a p p i j e n z i j n e c h t e r d o o r g a a n s actief op beide terreinen. Zij zijn dan overigens wel wettelijk verplicht om het schadeverzekeringsbedrijf (kortweg: schadebedrijf) en het levensverzekeringsbedrijf (kortweg: levenbedrijf) los van elkaar uit te oefenen. De overheid wil daarmee voorkomen dat eventuele negatieve resultaten van bijvoorbeeld het schadebedrijf van invloed zijn op de resultaten van het levenbedrijf. Het mag niet zo zijn dat door een zwaar verlies op autoverzekeringen (schadebedrijf) de uitkeringen van pensioenverzekeringen (levenbedrijf) in gevaar komen. Dit dient tevens ter bescherming van de consument. Elke verzekeraar heeft medewerkers of afdelingen die zich niet bezighouden met het verzekeringsproces zelf. Het zijn ondersteunende afdelingen.

74


Hierbij kan gedacht worden aan afdelingen als:

• a u t o m a t i s e r i n g ( o o k w e l : I C T; I n f o r m a t i e - e n C o m m u n i c a t i e t e c h n o l o g i e )

• p e r s o n e e l s z a k e n ( o o k w e l : H R M ; H u m a n R e s o u r c e s M a n a g e m e n t )

• f i n a n c i ë n ( a l l e b i n n e n k o m e n d e e n u i t g a a n d e g e l d e n d i e n e n g o e d geadministreerd te worden; het financieel resultaat moet verantwoord worden)

• c o m m e r c i ë l e z a k e n ( o o k w e l : S a l e s ; v e r a n t w o o r d e l i j k v o o r d e v e r k o o p )

• f a c i l i t a i r e z a k e n ( b i j v o o r b e e l d p o s t v e r w e r k i n g , g e b o u w e n d i e n s t , e n z . )

• v e i l i g h e i d s z a k e n ( f r a u d e h e r k e n n i n g , t o e g a n g s c o n t r o l e , b r a n d v e i l i g h e i d )

• a c t u a r i a a t ( b i j s o m m i g e l e v e n s v e r z e k e r a a r s : w i s k u n d e a f d e l i n g v o o r p e n s i o e n berekeningen e.d.)

Ve r z e k e r a a r s k u n n e n d e v o l g e n d e j u r i d i s c h e o r g a n i s a t i e v o r m e n h e b b e n :

• N a a m l o z e v e n n o o t s c h a p ( N . V. )

• Onderlinge waarborgmaatschappij

Een onderlinge waarborgmaatschappij is, anders dan een naamloze vennootschap, niet gericht op het behalen van winst. Dit betekent dat het totaal aan premie-inkomsten en beleggingsopbrengsten gelijk dient te zijn aan de uitkeringen aan de klanten en de k o s t e n v a n h e t b e d r i j f . D e v e r z e k e r i n g n e m e r s z i j n , i n t e g e n s t e l l i n g t o t b i j e e n N V, l i d van de onderlinge waarborgmaatschappij (ook wel ‘onderlinge’ genoemd). E e n u i t z o n d e r i n g o p b o v e n s t a a n d e o r g a n i s a t i e v o r m e n i s L l o y d ’s o f L o n d o n . D e z e v e r zekeraar bestaat uit een aantal syndicates. Via brokers kunnen risico’s ter acceptatie aangeboden worden. Elk syndicaat is gespecialiseerd in een bepaalde doelgroep of bepaalde te verzekeren objecten. De members van Lloyd’s, dit zijn zowel individuele leden (Names) als bedrijven (Corporate members), accepteren de aangeboden risico’s voor hun eigen rekening en risico via de syndicaten. D e v e r z e k e r a a r s i n N e d e r l a n d h e b b e n z i c h v e r e n i g d i n h e t Ve r b o n d v a n Ve r z e k e r a a r s . D e l e d e n v a n h e t Ve r b o n d v e r t e g e n w o o r d i g e n s a m e n m e e r d a n 9 5 % v a n d e m a r k t . H e t Ve r b o n d i s e e n o n a f h a n k e l i j k e v e r e n i g i n g d i e w o r d t b e s t u u r d e n b e t a a l d d o o r d e l e d e n . H e t Ve r b o n d h e e f t d e v o l g e n d e t a k e n :

• h e t v e r t e g e n w o o r d i g e n v a n d e l e d e n n a a r d e b u i t e n w e r e l d ( h e t Ve r b o n d t r e e d t

• h e t b e v o r d e r e n v a n h e t i m a g o v a n d e b e d r i j f s t a k ;

• h e t b i e d e n v a n e e n p l a t f o r m v o o r l e d e n ( b i j e e n k o m s t e n e n t h e m a d a g e n o v e r

op als gesprekspartner voor de politiek, overheid en andere organisaties);

actuele onderwerpen). Net als banken werken ook verzekeraars met elkaar samen als het gaat om fraudepreventie en fraudebeperking. Zo hebben de verzekeraars bijvoorbeeld een extern informatiesysteem met gegevens van bedrijven en consumenten, het Fraude en I n f o r m a t i e s y s t e e m H o l l a n d ( FIS H ) . In dit gegevensbestand zijn meldingen opgenomen van verzekeraars en gevolmachtigden over onder meer fraude en opvallende schades van verzekerden. De gegevens in FISH worden dagelijks aangevuld en onderhouden. 75


Pakkans verzekeringsfraude wordt vertienvoudigd Met verzekeringen wordt meer gefraudeerd dan tot nog toe werd aangenomen. Vo l g e n s e e n o n d e r z o e k , d a t i n o p d r a c h t v a n h e t Ve r b o n d v a n Ve r z e k e r a a r s i s u i t g e v o e r d , w o r d t g e m i d d e l d b i j é é n o p d e t i e n c l a i m s g e f r a u d e e r d . Ve r z e k e r a a r s laten daarom niet langer met zich sollen. De pakkans moet het komende jaar met een factor tien omhoog. In de particuliere markt kleeft aan één op de tien claims bij motorrijtuigen-, branden aansprakelijkheidsverzekeringen fraude. Reis- en pleziervaartuigverzekerden maken het nog bonter met naar schatting zestien respectievelijk veertien procent. Fraude bij de branche rechtsbijstandverzekeringen is relatief schoon met ‘maar’ zes procent geschatte fraude. B r o n : Ve r z e k e r d ! ( e e n n i e u w s u i t g a v e v a n h e t Ve r b o n d v a n Ve r z e k e r a a r s )

Pensioenfondsen Er zijn twee verschillende soorten pensioenfondsen:

1. Bedrijfstakpensioenfonds Dit is een pensioenfonds dat het merendeel van alle pensioenen van een bepaalde branche in portefeuille heeft (bijvoorbeeld alle pensioenen in de bouwsector). D e b e d r i j f s t a k p e n s i o e n f o n d s e n h e b b e n z i c h v e r e n i g d i n d e Ve r e n i g i n g v a n B e d r i j f s t a k p e n s i o e n f o n d s e n ( VB ) .

2. Ondernemingspensioenfonds Dit is een pensioenfonds waarbij het pensioen van werknemers van een organisatie in eigen beheer wordt gehouden. Multinationals zoals Shell en Philips hebben hun eigen ondernemingspensioenfonds. De ondernemingspensioenfondsen hebben zich verenigd in de Stichting voor O n d e r n e m i n g s p e n s i o e n f o n d s e n ( OPF ) .

Zoals gezegd bieden ook verzekeraars collectieve pensioenregelingen aan. Een belangrijk verschil tussen een pensioenfonds en een pensioenverzekeraar is echter dat deelname aan een pensioenfonds wettelijk verplicht is voor werkgevers en deelname aan een regeling bij een pensioen verzekeraar niet.

76


Samenvatting Ta k e n v a n v e r z e k e r a a r e n p e n s i o e n f o n d s

• A f d e k k e n v a n r i s i c o ’ s

• T r a n s f o r m a t i e ( i n s t i t u t i o n e l e b e l e g g e r s )

R i s i c o ’s

• M i n d e r p r e m i e - i n k o m s t e n d a n u i t k e r i n g e n

• B e l e g g i n g s r i s i c o

Ve r z e k e r a a r s d o e n a a n r i s i c o s p r e i d i n g d o o r :

• C o - a s s u r a n t i e

• P o o l v o r m i n g

• H e r v e r z e k e r e n

Organisatie verzekeraars Ve r z e k e r a a r s z i j n d o o r g a a n s g e o r g a n i s e e r d n a a r :

• K l a n t s e g m e n t

• P r o d u c t s o o r t

De volgende juridische organisatievormen zijn mogelijk:

• N a a m l o z e v e n n o o t s c h a p

• O n d e r l i n g e w a a r b o r g m a a t s c h a p p i j

• Uitzondering: Lloyd’s of London

Overkoepelend

• Ve r b o n d v a n Ve r z e k e r a a r s

• FISH

Organisatie Pensioenfondsen

• B e d r i j f s t a k p e n s i o e n f o n d s e n

• Ondernemingspensioenfondsen

Bedrijfstakpensioenfondsen (VB)

Pensioenfonds:

Ve r e n i g i n g

Stichting voor Ondernemings- pensioenfondsen (OPF)

deelname werkgevers verplicht

Pensioenverzekeraar: deelname werkgevers niet verplicht

77

Verzekeraars en pensioenfondsen

Recommend Documents