Verwerving en exploitatie .frl Top Level Domein businessplan
19 december 2011 versie 1.01
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
INHOUD Managementsamenvatting
HOOFDSTUK 1
INLEIDING
4
HOOFDSTUK 2
HET VOEREN VAN HET .FRL-DOMEIN
6
2.1
Haalbaarheidsonderzoek
6
2.2
Open vs. Community TLD
7
2.3
Customer Value Proposition
7
2.4
Sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen
10
2.5
Doelstellingen en rolopvatting Provincie Fryslân
11
2.6
Een gezonde exploitatie
12
2.7
Samenwerking met registrars en organisaties
12
2.8
Juridische entiteit en financiering
13
MARKETINGPLAN
14
3.1
Doelgroepen en Product-Markt-Combinaties
14
3.2
Marketingcommunicatiedoelstellingen en –strategie
14
3.3
Centrale boodschap
15
3.4
Marketinginstrumenten
15
3.5
Verkoopkanalen
16
3.6
Fasering en begroting
17
RENDEMENT VAN DE INVESTERING
18
4.1
Facts & Figures
18
4.2
Marktvolume
19
4.3
Scenario’s
19
4.4
Opbrengsten
20
4.5
Kosten
21
4.6
Prognose resultatenrekening
24
4.7
Prognose operationele kasstroom
24
4.8
Financiële consequenties
26
HOOFDSTUK 5
RISICOBEHEERSING
27
HOOFDSTUK 6
IMPLEMENTATIE
29
Fasering
29
HOOFDSTUK 3
HOOFDSTUK 4
6.1
1/44
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
6.2
Contractuele relaties
30
EXPLOITATIE
32
7.1
Uitgangspunten
32
7.2
Keten domeinnaamregistraties
33
7.3
Registry-diensten
34
REFERENTIES
35
HOOFDSTUK 7
HOOFDSTUK 8 Bijlage 1: Definities
Bijlage 2: Conclusies provincie Fryslân haalbaarheidsonderzoek Bijlage 3: Policy .frl TLD Bijlage 4: Specificatie registrydiensten
Figuur 1: Scenario’s: aantal domeinnamen per jaar Figuur 2: Impactanalyse risico’s Figuur 3: Planning aanvraagprocedure gTLD’s ICANN Figuur 4: Contractuele relaties Figuur 5: Demand-Supply model exploitatie .frl Figuur 6: Ketenproces domeinnaamregistraties Figuur 7: Samenhang registry-diensten
2/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Managementsamenvatting Voor u ligt het businessplan om het .frl Top Level Domein (TLD) te verwerven en te exploiteren. Dit businessplan is het resultaat van alle inspanningen die sinds 2008 zijn gedaan om hier invulling aan te geven. Door oplevering van dit businessplan wordt fase 2A, zoals op 23 maart 2010 gestart door Gedeputeerde Staten van de Provincie Fryslân, afgerond. Doel van dit businessplan is in de eerste plaats om zicht te krijgen op de haalbaarheid van een gezonde en rendabele exploitatie van een .frl TLD. Daarnaast dient dit businessplan als basis voor besluitvorming door GS en PS over het daadwerkelijk opstellen en indienen van een formele aanvraag voor een .frl TLD bij ICANN en het vrijmaken van de benodigde provinciale financiering voor de aanvraag en de exploitatie van het .frl TLD na toewijzing van het .frl TLD door ICANN. Maar dit zijn niet de eigenlijke doelen: een eigen TLD voor de provincie Fryslân heeft een onmiskenbare invloed op de Friese identiteit met grote maatschappelijke, culturele en sociaal-economische effecten. Dit businessplan is geschreven door de Coöperatie Fryslân Ring, in opdracht van de Provincie Fryslân. Deze heeft op haar beurt de nodige in- en externe expertise verworven om het krachtenspel tussen de verschillende ketenpartners goed te kunnen spelen. Gericht op het behalen van de beoogde kwalitatieve en kwantitatieve opbrengsten in termen van het bereiken van maatschappelijke, culturele en sociaal-economische effecten en een rendabele exploitatie zijn opbrengsten en kosten uitgewerkt voor het meest voor de hand liggende scenario ‘most likely’. Dit is een verantwoord, relatief bescheiden scenario uitgaande van ca. 40.000 domeinnamen na 5 jaar. Financiële uitwerking laat zien dat een financiële garantstelling van in totaal € 2,82 miljoen een positieve operationele kasstroom alsook een positief resultaat oplevert vanaf jaar 5 van de exploitatie, waarbij de gewenste voorfinanciering € 699K bedraagt. Dit zet zich door en resulteert in een positief rendement op de investering vanaf jaar 5 van de exploitatie. Deze resultaten worden bereikt op basis van een prijsstelling op wholesale- en retailniveau die binnen marktconforme bandbreedtes blijft. Emotionele exploitatie van .frl laat zien dat maatschappelijke, culturele en sociale-economische effecten een onmiskenbaar stempel drukken op deze unieke provincie en allen die zich met haar verbonden voelen. Diverse Friese belangenorganisaties geven nu al positieve geluiden af, zoals de FNP en de Ried fan de Fryske Beweging. Voor de periode van 6 jaar zijn financiële waarborgen nodig, uit oogpunt van continuïteitseisen zoals ICANN die stelt in haar rol als wereldwijde ‘hoeder’ van de continuïteit van het internet. ICANN stelt dat de registry voldoende financiële middelen moeten hebben om de continuïteit van de dienstverlening voor 3 jaar te waarborgen indien het contract met ICANN binnen de eerste 5 jaar wordt beëindigd. Na 5 jaar moet de financiële buffer voor 1 jaar voldoende zijn en na 6 jaar zijn er geen specifieke vereisten meer. Mochten marktvolumes sterk tegenvallen en blijven steken op minder dan 9.000 domeinnamen dan zijn de financiële consequenties substantieel en uitsluitend te herstellen door de wholesale- en retailprijzen voor .frl met een factor 3 te verhogen of te constateren dat de exploitatie van .frl niet aan de verwachtingen voldoet en te besluiten deze te beëindigen. In dat laatste geval kan besloten worden de exploitatie ‘low profile’ voort te zetten tegen minimale kosten en aan de exploitatie-eisen van ICANN te blijven voldoen. Na positieve besluitvorming door Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten van Fryslân start het aanvraagproces bij ICANN (d.w.z. het formuleren en indienen van de aanvraag voor het .frl domein bij ICANN). Dit is voorzien vanaf 12 januari tot 12 april 2012. Parallel aan de behandeling van de aanvraag door ICANN zullen voorbereidingen moeten worden getroffen om de zogenaamde ‘registry’ voor .frl te implementeren. Dit is voorzien voor de periode vanaf het 1e kwartaal 2012 tot en met het 4e kwartaal 2012. Vanaf het eerste kwartaal 2013 zal de ´registry´ voor het .frl operationeel kunnen zijn en zullen .frl-domeinnamen beschikbaar komen voor de markt.
3/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Hoofdstuk 1 Inleiding Toen in juni 2008 door ICANN werd aangekondigd dat het beschikbaar stellen van nieuwe Top Level Domeinen gepland is, hebben Provinciale Staten van Fryslân hierop ingespeeld door een haalbaarheidsonderzoek hiernaar in de begroting van 2009 op te nemen. Na uitvoering hiervan met positief resultaat worden met dit businessplan concrete voorbereidingen getroffen voor de verwerving en exploitatie van het .frl TLD. In opdracht van de Provincie Fryslân geeft Fryslân Ring invulling aan dit businessplan. Doel van dit businessplan is tweeledig: enerzijds zal het .frl TLD moeten worden toegewezen, anderzijds zal deze nieuwe extensie voor domeinnamen op internet met succes in de markt gezet moeten worden zodat iedereen die zich verbonden voelt met Fryslân haar kan voeren. Het businessplan is een document gericht op de besturing van deze doelen, de middelen die hiervoor nodig zijn en de route waarlangs dit bereikt wordt. Producten en diensten die samenhangen met succesvolle exploitatie van het TLD en concrete markten en doelgroepen staan centraal. Hoewel relevante activiteiten voor verwerving en exploitatie benoemd zullen worden, valt uitwerking hiervan buiten de scope van dit businessplan. Exploitatie van het .frl TLD kent kwalitatieve en kwantitatieve opbrengsten. Deze worden in dit businessplan in de juiste balans gepresenteerd. Maatschappelijk-culturele en sociaal-economische opbrengsten van .frl worden benoemd in samenhang met de verwachte kosten en opbrengsten op basis van het businessmodel van de verschillende ketenpartners. Het scenario ‘most likely’ vormt daarbij het uitgangspunt. Vanuit het perspectief van risicobeheersing is ook het scenario ‘pessimistic’ uitgewerkt, waarbij altijd in ogenschouw genomen moet worden dat in het geval van verliesgevende activiteiten voor de ketenpartners exploitatie van .frl altijd een maatschappelijk-cultureel en sociaaleconomisch effect heeft op de provincie Fryslân. Dit businessplan is overeenkomstig onderstaande structuur opgebouwd, waarbij de genummerde onderdelen corresponderen met de thema’s van de betreffende hoofdstukken:
4/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Op basis van onderstaande leeswijzer wordt invulling gegeven aan de volgende hoofdstukken: Hoofdstuk: 1. Het voeren van het .frldomein 2. Marketingplan
3. Rendement van de investering
4. Risicobeheersing 5. Implementatie
6. Exploitatie
Omschrijving: Beschrijving en detaillering van de propositie. Concretisering van de kerndoelgroepen en inzet van marketing en communicatie. Definitie van incidentele en structurele kosten, verwachte inkomsten / opbrengsten, financiële dekking en rendementsverwachtingen. Inventarisatie van risico’s en definitie beheersingsmaatregelen. Definitie van activiteiten gericht op verwerving en implementatie .frl TLD. Definitie van activiteiten gericht op exploitatie en beheer van .frl TLD in relatie tot de rollen van de verschillende samenwerkingspartners in de keten.
Specifiek gebruikte afkortingen en terminologie worden geduid in bijlage 1 (definities). Dit businessplan moet nog door Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten van Fryslân worden goedgekeurd. Verder moet een aanvraag voor 13 april 2012 bij de ICANN worden opgesteld en ingediend tot verwerving van het .frl TLD bij ICANN door een nog op te richten juridische entiteit. Dit businessplan vormt de basis van de aanvraag.
5/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Hoofdstuk 2 Het voeren van het .frl-domein In dit hoofdstuk volgt een beschrijving en detaillering van de propositie ‘.frl TLD’. De basis hiervoor wordt gevormd door het eerder gehouden haalbaarheidsonderzoek. Dit onderzoek betrof een coproductie tussen de Provincie Fryslân, SIDN, de Internet Academie en IT-Works, voorafgaand aan actieve betrokkenheid van de Fryslân Ring.
2.1
Haalbaarheidsonderzoek In het voorjaar van 2009 heeft er een haalbaarheidsonderzoek plaatsgevonden: een eerste oriëntatie naar de praktische en financiële haalbaarheid van het verwerven en exploiteren van een .frl TLD in het internetdomein. De resultaten hiervan zijn door de Internet Academie geanalyseerd en verwerkt en op 14 december 2009 beschikbaar gesteld. Op 9 maart 2010 hebben Gedeputeerde Staten van Fryslân het haalbaarheidsonderzoek behandeld en is besloten tot het opstellen van een businessplan. De vraag “in hoeverre is het praktisch en financieel haalbaar om t.b.v. ‘de Friese community in den brede’ een eigen Fries TLD te verwerven en te exploiteren?” is positief beantwoord. Er is nadrukkelijk voldoende belangstelling in de markt waarmee verwerving en exploitatie financieel haalbaar is. Een eigen TLD voor de provincie Fryslân vertegenwoordigt zowel een grote sociaal-culturele als economische meerwaarde. Dit is door de Provincie Fryslân onderschreven en is aanleiding geweest voor het zetten van de noodzakelijke vervolgstappen. In het haalbaarheidsonderzoek zijn twee onderzoeksmethoden naast elkaar gehanteerd. In de periode van 28 mei 2009 tot en met 29 juni 2009 heeft er een telefonische enquête onder bedrijven en organisaties in een beperkt aantal sectoren plaatsgevonden, te weten organisaties en bedrijven in het algemeen, onderwijs, cultuur, recreatie en toerisme. De omvang van de steekproef was 1.148. Daarnaast heeft er in dezelfde periode een marktconsultatie onder 4 Friese registrars plaatsgevonden. De belangstelling voor / behoefte aan een eigen Fries TLD varieert. Onder Friese bedrijven, organisaties en instellingen is deze 31%, met een zekerheidsmarge van 95%, zo blijkt uit het telefonisch marktonderzoek. Dit levert bij benadering ca. 26.500 organisaties op, doorvertaald naar het totale Friese bedrijfsleven (geschatte omvang ca. 100.000 bedrijven, organisaties en instellingen). Er zijn geen particulieren in het onderzoek betrokken. Kengetallen voor het .nl-TLD geven aan dat een marktomvang van 16.000 reëel is voor .frl: 38% van de .nl-domeinnamen staat op naam van een particulier. Het gezamenlijke marktvolume voor .frl is op basis hiervan ingeschat op zeker 42.000 domeinnamen. Aanvullend hierop blijkt uit de gesprekken met Friese registrars (de marktconsultatie) dat 55.000 .frl domeinnamen als realistisch wordt ingeschat. Dit marktpotentieel is ingeschat op basis van het aantal .nl domeinnamen op dat moment in relatie tot het aantal inwoners: grofweg 4 miljoen domeinnamen op 16 miljoen inwoners 1. Vertaald naar de provincie Fryslân met ca. 640.000 inwoners bedraagt het maximale marktpotentieel ca. 150.000 .frl domeinnamen. Uitgaand van een penetratiegraad van ca. 35% leidt dit tot een verwachting van ca. 55.000 .frl domeinnamen na 5 jaar. Qua prijsstelling geven de betrokken Friese registrars aan dat een retailprijs van maximaal € 20 – € 25 en een wholesaleprijs van € 10 – € 15 per jaar haalbaar respectievelijk gewenst is. Het haalbaarheidsonderzoek toont ten slotte aan dat het ‘.frl’ TLD de voorkeur geniet boven ‘.friesland’, ‘.Fryslân’ etc. Opgemerkt wordt dat de onderzoekspopulatie zonder enige vorm van marketing omtrent een .frl-TLD is betrokken bij het onderzoek. Voor meer gedetailleerde informatie aangaande het haalbaarheidsonderzoek wordt verwezen naar de betreffende publicatie. In bijlage 2 zijn de conclusies die eerder door de Provincie Fryslân zijn getrokken opgenomen.
1
Het actuele aantal domeinnamen op dit moment bedraagt ca. 4,5 mln.
6/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
2.2
Open vs. Community TLD Bij de aanvraag van een gTLD wordt door ICANN onderscheid gemaakt tussen een ‘open’ TLD en een ‘community’ TLD. Aangezien we in dit businessplan spreken over de ‘Friese community’ lijkt het logisch dat .frl een ‘communityTLD’ is. Niets is minder waar: indien gekozen wordt voor een ‘community-TLD’ dan is een exacte definitie van deze community vereist. Grenzen, uitsluitingen, beperkingen en randvoorwaarden zullen op precieze wijze moeten worden omschreven en hun doorwerking moeten hebben in de policy van .frl. Het risico dat dit betwist wordt door partijen is groot. Aanpassing van de policy na livegang is geen optie, want dit wordt niet toegestaan door ICANN. Dit staat op gespannen voet met het relatief bescheiden volume van de markt voor .frl in relatie tot de businesscase. Het ingeschatte marktvolume is in het meest optimistische scenario ca. 55.000 domeinnamen. Een zo liberaal mogelijke policy voor .frl met een zo laag mogelijke toetredingsdrempel is nodig om dit aantal te kunnen bereiken en dus in het belang van een rendabele exploitatie met minimale financiële risico’s. Overwegende dat een exacte definitie van een ´community-TLD´ arbitrair is en het benodigde volume moet worden behaald wil een .frl TLD levensvatbaar zijn wordt ingezet op de aanvraag van .frl als ‘open’ TLD.
2.3
Customer Value Proposition In deze paragraaf volgt de beschrijving van de toegevoegde waarde van het hebben van een .frl-TLD vanuit het oogpunt van de gebruikers: de zgn. Customer Value Proposition. Er volgt in deze paragraaf een beschrijving van: • • • • • •
De huidige situatie; De functionaliteit van het voeren van een .frl-domein; Onze visie op de behoeften waaraan het gebruik van een .frl-domein appelleert; De belangrijkste onderscheidende kenmerken van een .frl-domein; De belangrijkste technische consequenties van het gebruik van een .frl-domein door registrants; Aanvullende diensten.
Overigens wordt in hoofdstuk 3 ingegaan op hoe, vanuit het oogpunt van de toegevoegde waarde van het hebben van een .frl-TLD zoals in deze paragraaf beschreven, de markt met behulp van marketingcommunicatie bereikt wordt. Huidige situatie Op dit moment zijn internetgebruikers die in Fryslân gevestigd zijn dan wel anderszins een band met deze provincie en haar bewoners, taal en cultuur hebben, aangewezen op .nl voor het geografisch meest nabije TLD. Daardoor is de situatie ontstaan waarin bij menig Friese organisatie voor haar "webstek" de Nederlandse domeinaanduiding achter de Friestalige naam wordt teruggevonden. Zo kan de Friese vereniging voor natuurbescherming It Fryske Gea bijvoorbeeld gevonden worden op www.fryskegea.nl en is ook de website van de Provincie Fryslân in het Nederlandse internetdomein gevestigd (www.fryslan.nl). Daarnaast zijn domeinnamen die met name uitgesproken Friese familienamen bevatten binnen het .nl domein geclaimd en in gebruik genomen door partijen buiten Fryslân. Functionaliteit Alle websites op het internet hebben unieke adressen, te benaderen via IP-adressen of Uniform Resource Locators (URL’s). Een IP-adres bestaat uit een nummerreeks, die vanwege de combinatie lastig te onthouden is. Hiermee wordt de identiteit van de registrant niet direct zichtbaar. Een URL wordt door personen en organisaties gevoerd ter identificatie van een website en e-mailadressen. Een URL bestaat uit een protocol en een domeinnaam en heeft de volgende vorm: http://www.fryslan.nl Het gedeelte “fryslan.nl” vormt de domeinnaam waarbij “.nl” de aanduiding voor het Top Level Domein is. Top Level Domeinen kennen 2 varianten: een Generic Top Level Domein (gTLD) en een Country Code Top Level Domein (ccTLD). gTLD’s typeren de aard van de domeinnaam: .org voor non-profit organisaties, .info, .net en .com voor domeinnamen met commerciële doeleinden en .gov voor overheidsdoeleinden. Aan gTLD’s worden met enige regelmaat nieuwe varianten toegevoegd. ccTLD’s zijn voorbehouden aan landen, zoals .nl voor Nederland. “.frl” betreft een gTLD. Domeinnamen worden naast websites ook gebruikt in e-mail- en FTP-adressen. Met de toekomstige vrijgave van nieuwe Top Level Domeinen door ICANN, ligt een eigen TLD “.frl” voor de Friese community binnen handbereik, lees: alle organisaties, bedrijven, instellingen, gemeenten, plaatsnamen, regio’s, scholen, niet-natuurlijke personen (zoals
7/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
verenigingen, stichtingen e.d.), privé-personen etc. hebben de mogelijkheid om t.b.v. hun internetactiviteiten naast of in plaats van reeds gebruikte TLD’s zoals ‘.com’ en/of ‘.nl’ etc. het ‘.frl’ TLD te voeren.
Met de introductie van een Top Level Domein voor Fryslân wordt voorzien in de mogelijkheid om: 1. 2.
op internet geografisch onderscheidende domeinnamen toe te kennen aan websites van zowel zakelijke als particuliere gebruikers die gevestigd zijn in dan wel anderszins een band hebben met Fryslân (dit betreft het deel van de domeinnaam achter de punt, lees: .frl). oen nieuwe kans te bieden aan (Friese) gebruikers die bij de toekenning van .nl domeinnamen hun kans hebben gemist (dit betreft het deel van de domeinnaam vóór de punt).
Een punt van aandacht in de naamgeving voor "Fryske webstekken" is het op dit moment nog ontbreken van de mogelijkheid om in domeinnamen gebruik te maken van bijzondere karakters, zoals de û en de â. Daarmee zouden namelijk letterlijk de puntjes op de i kunnen worden gezet voor organisaties als bijvoorbeeld de stichting 'Foar de Neiteam' die met haar online Stamboek van Skûtsjes nu nog het 'fout' geschreven webadres www.skutsjehistorie.nl in het Nederlandse internetdomein gebruikt. De Internet Academie heeft in opdracht van de provincie Fryslân reeds in 2008 een onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van deze diakritische tekens. Visie Internet vormt steeds vaker het primaire kanaal, naast traditionele verkoop- en servicekanalen. In 2009 was 84% van alle organisaties, bedrijven en instellingen met 10 of meer werknemers via een website actief op internet met een .nlTLD 2. Een dergelijk hoog percentage roept de vraag op hoe organisaties en individuen zich nog kunnen onderscheiden, ofwel: “Hoe blijf je bezoekers naar je website trekken?” In aanvulling hierop vormen de hoge internetdichtheid in Nederland (in 2010 waren 90% van allen Nederlanders online op internet) en de goede beschikbaarheid van breedbandinfrastructuur een kansrijke omgeving. Naast de enorme internet-expansie is er sprake van sociaal-maatschappelijke en sociaal-culturele ontwikkelingen, te vangen onder de noemer ‘identiteit’ . Dit komt tot uitdrukking in o.a. de volgende voorbeelden: • Organisaties en individuen hechten steeds meer aan exclusiviteit en onderscheid; • Als gevolg van globalisering identificeren organisaties en individuen zich steeds meer met hun eigen regio; • Als gevolg van (de enorme groei in) social media is de behoefte ontstaan bij individuen en organisaties zich sterker te onderscheiden resp. te profileren binnen de groep van social media; • ‘Oude’ sociaal-maatschappelijke waarden hebben dankzij de ontzuiling hun waarde verloren, waardoor organisaties en individuen op zoek zijn naar nieuwe mogelijkheden om hun onderlinge verbondenheid uit te stralen. Door de Europese éénwording en het wegvallen van landsgrenzen groeit de belangstelling voor de eigen regio en het bewust zijn van de eigen cultuur en taal in deelgebieden van landen. Internet is dé aangewezen plek om hieraan uiting te geven. Fryslân is niet het eerste en zeker ook niet het laatste "regio binnen een land" dat ook op het wereldwijde web een stuk autonomie en onderscheidendheid opeist in de vorm van een eigen TLD. Dan is het prettig om te weten dat zoekmachines zoals Google sterk kijken naar het gebruikte TLD. Bedrijven die straks een .frl-TLD hebben eindigen ten opzichte van vergelijkbare diensten en in combinatie met een zoekterm als Friesland hoger in de zoekresultaten dan bedrijven die dat niet hebben.
2
Bron: De Digitale Economie 2009 (CBS).
8/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Onderscheidende kenmerken ’Identiteit’ staat op gespannen voet met de internetexpansie: hoe blijf je je onderscheiden en blijf je traffic genereren richting je internetactiviteiten in een markt die zo sterk groeit? Het voeren van het .frl TLD komt tegemoet aan de behoefte om je te onderscheiden qua identiteit en betekent een nieuwe impuls voor de Friese gemeenschap. Dankzij .frl is deze gemeenschap in staat om: • • • •
Zich herkenbaar(der) op internet te profileren door zich te onderscheiden van gangbare TLD’s zoals .nl of .com; De Friese identiteit en verbondenheid uit te stralen; Een hogere attentiewaarde met haar internetactiviteiten te bereiken; Een hoger exclusiviteits- en uniciteitsgehalte te hebben als het gaat om een domeinnaam.
Voortvloeiend uit deze behoeften waaraan een .frl-domein appelleert bestaan er een aantal duidelijke toepassingen voor het voeren van een .frl-domein:
• • • • • • • • •
Versterking van het imago van Fryslân en de Friese gemeenschap; Versterking van het merk ‘Fryslân’; Versterking van de binding binnen de Friese gemeenschap; Vergroting van de herkenbaarheid en zichtbaarheid van de regio, zowel nationaal als mondiaal; Verbeterde mogelijkheid voor bedrijven en inwoners om hun binding met de provincie Fryslân te laten zien; Betere vindbaarheid voor aanbieders van lokale diensten; Het duidelijk identificeerbaar aanbieden van content in de eigen taal; Nieuwe mogelijkheden voor communicatie tussen inwoners en bedrijven van de provincie Fryslân; Een vertrouwde en afgeschermde internetomgeving met meer kans op de uitgifte van domeinnamen voor lokale voorzieningen en merken.
Technische consequenties Actief gebruik van het .frl-domein kent een aantal technische consequenties voor registrants die willen switchen van bijv. het .nl of .com TLD naar het .frl TLD. Ervan uitgaande dat het .frl-domein als ‘primairy domain’ wordt ingezet, is een technische omzetting de belangrijkste consequentie. Het betreft hier inzet van relatief eenvoudige en volwassen technologie door de registry en de registrar, waardoor het afbreukrisico voor registrants laag is. Desgewenst worden hier door registrars richting registrants toegevoegde waardediensten aangeboden om eenvoudig te kunnen switchen.
Aanvullende diensten Naast het leveren van de primaire dienstverlening (het leveren van een .frl-domeinnaam door registrars aan registrants), worden aanvullende, toegevoegde waarde diensten ontwikkeld en aangeboden. Doel hiervan is om actief gebruik door de registrant van een .frl-domeinnaam mogelijk te maken. Te denken valt aan: • Levering van een Content Management Systeem (CMS); • Grafische vormgeving; • Ontwikkelen van een website; • Hosting; • Verhuisservice; • Ondersteuning bij e-mailmarketing of internet-marketing; • Vertaling van anderstalige content naar Friestalige content. De aanvullende diensten worden niet door de registry zelf ontwikkeld en geproduceerd. De bedoeling is dat deze toegevoegde waarde diensten samen met een aantal preferred registrars worden ontwikkeld. Kosten en opbrengsten hiervan maken geen deel uit van de businesscase.
9/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
2.4
Sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen Om een goed beeld te krijgen van strategische issues die samenhangen met de verwerving en exploitatie van het .frl-TLD is een zogenaamde SWOT 3-analyse gedaan, waarin externe kansen en bedreigingen en interne sterkten en zwakten zijn geïdentificeerd. Kansen (externe factoren) In Europa groeit het bewustzijn van het koesteren van de eigen identiteit, cultuur en taal in de regio. Het .cat domein (Catalonië) is hier illustratief voor. Het .frl domein sluit hierop aan, aangezien het de mogelijkheid geeft de verbondenheid met een regio expliciet en meer herkenbaar te maken in het internetdomein . Het .frl TLD biedt nieuwe kansen voor gebruikers die binnen het .nl domein de boot hebben gemist wanneer de gewenste domeinnaam reeds door een andere registrant in gebruik is. Het Fries zijn beperkt zich niet tot de provinciegrenzen van de provincie Fryslân. Een aantal regio’s buiten Fryslân hebben een historische relatie met de provincie: een groot deel van Noord-Holland is bekend als West-Friesland, in het noorden van Duitsland ligt de streek Ost-Friesland en in het kustgebied van de Waddenzee zijn tot in Denemarken vissersplaatsen te vinden waar van oudsher Friese dialecten worden gesproken. Fryslân is tweetalig en de Friezen om utens (de Friezen dy’t buten Fryslân wenje; en dêr binne der in soad fan!) hebben een nadrukkelijke relatie met Fryslân qua familiebanden en ‘roots’. Potentiële registrants die geen relatie met Fryslân hebben maar zich op internet willen onderscheiden met een domeinnaam.
•
• •
• •
Bedreigingen (externe factoren) Het .frl top level domein is niet het eerste geografisch nabije internetdomein waarvan gebruikers uit Fryslân of anderszins verbonden met deze provincie gebruik kunnen maken. Een groot deel van de doelgroepen is al aanwezig op internet met een .nl-domein waarbij mogelijk al veel tijd en geld is geïnvesteerd in de vormgeving en de content van een website alsook de naamsbekendheid van het webadres. Informatie en communicatie zijn goud waard, dus een nieuw top level domein betekent volop kansen voor speculanten en domain investors. Door grootschalige verwerving van potentieel interessante domeinnamen met een hoge marktwaarde kan er prijsopdrijving ontstaan. Als deze partijen in het begin te veel domeinnamen kan claimen, bestaat de kans dat hierdoor de primaire markt wordt verstikt en het .frl-domein niet tot leven komt omdat het voor een te groot deel uit internetadressen bestaat die geparkeerd worden in afwachting van de hoogste bieder. Dit schaadt de waarde van het .frl domein en betekent frustratie en afbreukrisico aan de kant van toekomstige gebruikers. De import van .fr domeinnamen uit Frankrijk voor Friese afnemers kan mogelijk voor verwarring zorgen. Hierbij worden door een Amsterdamse registrar via een contactpersoon in Frankrijk domeinnamen in Fryslân verkocht. Het initiatief hiervoor is begin 2011 gestart; over het succes en de omvang van de groep die hiervan gebruik maakt, is geen nadere informatie bekend. Technisch-inhoudelijk en functioneel zal dit naar verwachting geen bedreiging voor het succes van het .frl domein betekenen. Wel is het zaak om de introductie van .frl voortvarend en spoedig op te pakken en daarbij .frl als enige echte Friese TLD te profileren. Naam-snatching, een andere partij welke ook FRL aanvraagt Andere regio’s of belanghebbenden doen eveneens een aanvraag voor .frl of daarop lijkende domeinnaam bij ICANN. Te denken valt bijvoorbeeld aan regio’s in Frankrijk, de stad Florence of de regio Ost-Friesland in Duitsland. Op dit moment zijn er overigens geen signalen bekend dat anderen het .frl- of een daarop lijkend TLD willen aanvragen.
•
•
•
• •
3
Strong points, Weak points, Opportunities, Threats
10/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Sterkten (interne factoren) Met de Provincie Fryslân als "moeder van het nieuwe merk" is de noodzakelijke vertegenwoordiging van de regionale overheid gewaarborgd, een belangrijke randvoorwaarde van ICANN. Daarnaast wordt er geprofiteerd van bekendheid, goede naam en uitgebreid netwerk van deze provincie: .frl is nieuw, betrouwbaar en geen eendagsvlieg. .frl legt een natuurlijke verbinding met sociaal-culturele en economisch-maatschappelijke beleidsdoelstellingen van de Provincie Fryslân.
•
•
Zwakten (interne factoren) Waar de front- en backoffice-activiteiten van het .frl-TLD worden ondergebracht bij een nog op te richten juridische entiteit, wordt de verantwoordelijkheid voor sales en aftersales belegd bij derden, in het bijzonder bij de registrars. Inhoudelijk sturen en vooral ook bijsturen vormt hier mogelijk nog een uitdaging.
•
Confrontatie van externe kansen en bedreigingen met respectievelijk interne sterkten en zwakten levert 3 kritische succesfactoren op voor het .frl-TLD:
2.5
1.
Een markt met potentie Leaver dea as slaef. Frysk en Frij. Friezen koesteren hun vrijheid en zijn trots op hun onderscheidenheid in cultuur en taal binnen Nederland. Dat de Friese band sterk is, blijkt uit het succes van Simmer 2000, een reünie waarbij duizenden Friezen vanuit de hele wereld terugkwamen en er gedurende de hele zomer tal van activiteiten en feestelijkheden werden georganiseerd. In dit speelveld zal de vraag of er interesse is voor een .frl domeinnaam al snel beantwoord worden met de tegenvraag "Wanneer kan ik het krijgen?".
2.
Een merk met goede naam De Provincie is geen spreekbuis van Den Haag maar wordt juist ervaren als de stem die in Den Haag de vrijheid en de belangen van Friese burgers en het Friese bedrijfsleven behartigt. Het stempel "fan 'e Provinsje" opent in Fryslân deuren en geeft vertrouwen.
3.
Mensen van betekenis De Provincie Fryslân verbindt mensen met toegang tot de juiste contacten en deskundigheid alsook met regionale marktkennis.
Doelstellingen en rolopvatting Provincie Fryslân Fryslân is een provincie met een geheel eigen sociaal-culturele identiteit. Hiermee onderscheidt zij zich nadrukkelijk van andere provincies en regio’s. Dragers van deze eigen sociaal-culturele identiteit zijn onder andere de eigen taal en tradities. Een eigen TLD versterkt de eigen identiteit en leidt tot een grotere herkenbaarheid van de provincie op internet. Ook vanuit economisch perspectief is een eigen TLD interessant: een .frl TLD vergroot de vindbaarheid. Het zoeken naar content gerelateerd aan Friesland wordt daardoor sneller, eenvoudiger en eenduidiger. Een .frl TLD vertegenwoordigt voor de provincie Fryslân dus een grote sociaal-culturele maar ook economische meerwaarde en bevordert de interneteconomie in de provincie. Vanuit haar rol om de sociaal-culturele identiteit alsook de Friese economie te stimuleren, te versterken en verder te ontwikkelen ligt er vanuit de Provincie Fryslân een natuurlijke relatie om de verwerving en exploitatie van het .frl-TLD te ondersteunen. Dit behoeft regulering, gericht op o.a. een ordelijk, tijdig en voorspelbaar uitgifteproces, een gezonde exploitatie en duidelijke spelregels gericht op transparantie en een open markt. Hier is een rol weggelegd voor de Provincie Fryslân: het opstellen van de zgn. policy voor het .frl TLD. ICANN verplicht tot het opstellen van een policy, die uitgewerkt en vastgesteld moet zijn voorafgaand aan het doen van de aanvraag. 4
Op basis van een policy workshop zijn in de vorm van een draft-policy de meest relevante onderdelen voor een op te stellen policy benoemd, te weten: • •
11/43
Voorwaarden aan registrerende partijen; Voorwaarden aan domeinnamen;
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
• • • •
Domein lifecycle; Dispuutregelingen / bescherming; Fasering uitgifte domeinnamen; Publicatie.
Voor de draft-policy aangaande het .frl TLD wordt verwezen naar bijlage 3. Belangrijke voorwaarde voor het mogen indienen van een aanvraag voor een ‘gTLD’ zoals .frl is steun van de lokale overheid, in dezen vertegenwoordigd door de Provincie Fryslân, in de vorm van een verklaring van geen bezwaar (‘Letter of Government Support´). Deze zal als onderdeel van de aanvraag opgesteld moeten worden. 2.6
Een gezonde exploitatie Een aantal doelstellingen hangt nauw samen met een gezonde exploitatie. Het betreft onderstaande praktische zaken die randvoorwaardelijk zijn voor een gezonde exploitatie en die door de op te richten juridische entiteit moeten worden geborgd en geadresseerd. Doelstellingen •
•
•
Introductie en naamsbekendheid .frl-domein o Lancering van een gerichte marketingcampagne in de Friese gemeenschap, die binnen 6 maanden leidt tot een situatie waarin 75% van de doelgroep weet van het bestaan van het .frl-domein Exploitatie van het .frl-domein o Invulling van de regie-, coördinatie- en monitoringfunctie binnen de keten van Registry – Registrars – Registrants en bewaking van de vrije toetredingsmogelijk-heden tot de community van .frl domeinnaamhouders conform het uitgiftebeleid van de Provincie Fryslân. Levering van aanvullende diensten rondom .frl-domein o Ontwikkelen en aanbieden van diensten die samenhangen met introductie van of switching naar het .frl-domein als primary domain.
De activiteiten van de nog op te richten juridische entiteit (de contractuele registry) concentreren zich daarbij op: • • •
• •
2.7
het definiëren en via registrars bij elkaar brengen van de vraag naar .frl-domeinnamen d.m.v. ‘bundeling’; het vertalen van de vraag van registrars naar eenduidige, modulair opgebouwde registryservices, te leveren door een Registry Service Provider (RSP); het initieel ontwikkelen en voeren alsook doorontwikkelen van een sourcing-strategie waarbij registryservices en toegevoegde waarde diensten worden geproduceerd door resp. een Registry Service Provider (RSP) en registrars; het toezien op de performance van leveranciers en het zeker stellen dat geleverd wordt wat de registrants gevraagd hebben; het rapporteren over de aard, omvang en kwaliteit van dienstverlening richting stakeholders (Provincie Fryslân, Registry Service Provider (RSP) en ICANN).
Samenwerking met registrars en organisaties Een belangrijke randvoorwaarde voor reële verwachtingen en een gezonde exploitatie vormt actieve en intensieve samenwerking door de registry met registrars en organisaties, zowel binnen als buiten Fryslân. Registrars vormen de belangrijkste schakel tussen de registry en de registrants. In de vorm van een aanvullende marktconsultatie zullen zij na besluitvorming door de Provincie Fryslân en parallel aan de aanvraag bij ICANN actief geïnformeerd moeten worden over verwerving en exploitatie van het .frl-TLD. In relatie tot de verwachte omvang van de markt voor .frldomeinnamen zal met registrars over de brutomarge moeten worden gesproken, rekening houdend met de wholesale en retailprijzen voor .nl-domeinnamen en het daarbij behorende marktvolume. Regulering daarvan is niet mogelijk, het is aan de registrars voorbehouden retailprijzen te kiezen in relatie tot hun (toegevoegde waarde)diensten die zij leveren.
12/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
De .frl-’domeinnamen zullen het karakter van een nicheproduct voor de registrars hebben, waarbij marge naast de mogelijkheden voor cross-selling 5, belangrijke drijfveren zijn. Naast registrars vormen lokale organisaties ook belangrijke partners voor een gezonde exploitatie. Juist die organisaties die zich richten op het behartigen van de belangen rondom het Fries sociaal-cultureel gebeuren, die dikwijls beschikken over een omvangrijke achterban zullen actief benaderd moeten worden om in onderlinge samenwerking aan de marketing omtrent .frl invulling te geven. Ook voor hen gelden mogelijkheden voor cross-selling. Hoe actieve samenwerking met lokale registrars en organisaties vorm krijgt, zal in hoofdstuk 3 ‘Marketingplan’ worden benoemd.
2.8
Juridische entiteit en financiering Uit het oogpunt van corporate governance waarbij rollen en verantwoordelijkheden alsook financiering en risico’s hieromtrent transparant zijn, is een aparte juridische entiteit gewenst. De relaties tussen de registry en de Provincie Fryslân en de registry en de Registry Service Provider zullen duidelijk moeten zijn. Aangezien gehele of gedeeltelijke implementatie en exploitatie van het .frl TLD voor de Provincie Fryslân niet als core business wordt beschouwd, is het opzetten van een nieuwe juridische entiteit het meest voor de hand liggend. Een stichting geniet in dit kader de voorkeur: het is een herkenbare rechtsvorm zonder winstoogmerk. Alle revenuen komen ten goede aan de stichting en de stichting kan deze alleen inzetten om het statutair bepaalde doel te bereiken. Verder kan in de statuten van de stichting de verhouding tot de voornaamste financier(s) expliciet geregeld worden, zowel op financieel gebied als op verantwoordingsgebied ten aanzien van de uitvoering. Overigens is dit tijdens het haalbaarheidsonderzoek reeds onderkend. Op deze wijze kan geborgd worden dat de Provincie Fryslân als enige/voornaamste financier sturing en invloed krijgt op de exploitatie en alle activiteiten die in dat kader plaatsvinden. Verder dient dit in de registry-organisatie verankerd te zijn, die o.a. verantwoordelijk is voor het beheer en de uitgifte van de .frl-domeinnamen.
5
Een voorbeeld van cross-selling is dat een Internet Service Provider naast de levering van een .nl-domein, een
Content Management Systeem en webhosting ook een .frl-domein levert.
13/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Hoofdstuk 3 Marketingplan Voorafgaand aan de afname van een .frl-domeinnaam zal de doelgroep in de eerste plaats bekend moeten zijn met het bestaan van het .frl-TLD en de beschikbaarheid van .frl-domeinnamen. Vervolgens zal de doelgroep positief moeten gaan staan tegenover het..frl-TLD en .frl-domeinnamen en afnamebereidheid moeten gaan tonen. Dit hoofdstuk geeft antwoord op de vraag hoe de markt voor .frl-domeinnamen het beste met behulp van marketingcommunicatie bereikt kan worden. Uitwerking in detail vindt in dit stadium nog niet plaats. Doelgroepen en Product-Markt-Combinaties worden benoemd zodat er gericht aan naamsbekendheid kan worden gewerkt. Dit is essentieel voor het bereiken van het geplande volume. Als er zicht is op de doelgroep worden doelstellingen en strategie benoemd, gevolgd door het op hoofdlijnen benoemen van de instrumenten en kanalen hiervoor. Besloten wordt met een fasering en begroting, specifiek gericht op de marketingactiviteiten. 3.1
Doelgroepen en Product-Markt-Combinaties Om de marketingcommunicatie effectief te kunnen inzetten, onderscheiden we de volgende doelgroepen: 1.
Merkhouders: de houder van een merknaam a. Merkeigenaren: rechtspersonen die zelfstandig als merkeigenaar optreden b. Vertegenwoordigers van merkhouders (advocatuur, merkenbureaus en reclamebureaus): rechtspersonen die namens een merkeigenaar optreden.
2.
End-users (registrants): organisaties en personen die voor eigen gebruik domeinnamen via registrars registreren. a. Zakelijk (profit en not-for profit) b. Particulieren
3.
Registrars/resellers: organisaties die een overeenkomst met de .frl registry hebben en gerechtigd zijn domeinnamen namens domeinnaamhouders te registreren of hiervoor de resell-functie hebben (onderscheid tussen ICANN-registered registrars en daaronder opererende resellers).
4.
Domain investors (zakelijk): organisaties die vanuit investeringsoogpunt domeinnamen registreren ten behoeve van wederverkoop in plaats van voor eigen gebruik (dit zijn soms ook registrars).
Vanuit bovengenoemde doelgroepen worden, in relatie tot de eigenlijke activiteiten van (preferred) registrars, 3 Product-Markt-Combinaties (PMC’s) onderscheiden: specifieke dienstverlening die het basisproduct van een .frldomeinnaam aantrekkelijker maakt voor een groter deel van de doelgroep. Onderstaande tabel biedt inzicht in deze PMC’s: PMC: 1. .frl-domeinnamen met aanvullende technische webdiensten 2. .frl-domeinnamen met aanvullende contentwebdiensten
3. .frl-domeinnamen met aanvullende FttXdiensten
3.2
Toelichting: Registratie van specifieke .frl-domeinnamen incl. verhuisservice, levering van CMS, websiteontwikkeling en/of hosting. Registratie van specifieke .frl-domeinnamen incl. inhoudelijke, sociaal-culturele of sociaalmaatschappelijke contentdiensten zoals vertaaldiensten naar Friestalige (delen van) .frlwebsites en specifieke portals. Registratie van specifieke .frl-domeinnamen incl. levering van glasvezel-breedband op het niveau van pandadressen of vastgoedobjecten.
Marketingcommunicatiedoelstellingen en –strategie De marketingdoelstelling voor de introductie en implementatie van het .frl-TLD geeft weer wat we willen bereiken: 1.
14/43
Naamsbekendheid.
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
2.
Marktvolume.
In het nader op te stellen marketingcommunicatie-uitvoeringsplan zullen deze doelstellingen per doelgroep meetbaar worden gedefinieerd. Voor nu volstaat als uitgangspunt dat het beoogde resultaat voor beide marketingdoelstellingen overeenkomt met de in hoofdstuk 4 van dit businessplan uitgewerkte scenario´s voor een succesvolle introductie, implementatie en exploitatie. Kortom: dat wat benodigd is om de projectperiode van 6 jaar af te sluiten met een financieel geslaagde business case alsook realisatie van de beoogde cultureel-maatschappelijke en sociaaleconomische effecten. Door in te zetten op de zogenaamde 5 C’s wordt invulling gegeven aan de marketingcommunicatie-strategie. Voorgesteld wordt om .frl-ambassadeurs (‘bekende Friezen’) een actieve rol te laten spelen met het oog op een succesvolle lancering. Klantgerichtheid, vraaggestuurd werken en een dienstverlenende houding vormen belangrijke communicatie-aspecten die een goede samenwerking met registrars en resellers onderstrepen: 1. 2. 3. 4. 5.
3.3
Cost to customer – een verantwoorde prijsstelling op retail- en wholesale-niveau; Customer need – bijdragen aan de behoefte van afnemers aan een eigen ‘identiteit’; Convenience – gemakkelijke verwerving van of overstap naar een .frl-domeinnaam doordat gebruik wordt gemaakt van bestaande infrastructuur en logistiek; Communication – alle communicatie is erop gericht de betrokkenheid van de doelgroep bij .frl te verhogen: een .frl-domein van de Friezen en niet voor de Friezen; Customer care – klantgerichte en transparante service richting registrants en registrars incl. transparante rapportages over de kwaliteit van dienstverlening.
Centrale boodschap Voor alle doelgroepen wordt .frl als bekend, betrouwbaar, begerenswaardig en blijvend geprofileerd. Bekend: reeds bekende Friese organisaties profileren zich met een .frl-domein – nu ook Frysk en Frij op internet met de mogelijkheid van een .frl webstek Betrouwbaar: de initiatiefnemer is een betrouwbare speler – van de Provincie Fryslân, dat zit wel goed! Begerenswaardig: een .frl-domein wordt begeerd – onderscheidend, met volop kansen om die ene naam te claimen die je altijd al wilde hebben! Blijvend: een duurzaam initiatief – .frl is geen eendagsvlieg maar de logische stap in de nieuwe digitale wereld voor een bevolking en een cultuur met een rijke geschiedenis.
• • • •
3.4
Marketinginstrumenten De aard van de aangeboden dienst - Fries grondgebied in de digitale wereld met uitgifte van kavels voor alle Friese burgers, bedrijven, instellingen en voor diegene die op andere wijze affiniteit met Fryslân heeft - in combinatie met de belangrijke sociaal-culturele factor in het beslissingsproces van met name de doelgroepen ‘merkhouders’ en ‘endusers’, vraagt om moderne marketing en de inzet van moderne communicatiemiddelen. Met andere woorden: geen torenhoge stapels drukwerk die huis aan huis worden verspreid maar de doelgroep vooral opzoeken waar je dienst thuis is: op internet. Hiervoor worden 5 marketinginstrumenten parallel ingezet: ‘mixing the media is the message’.
15/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Website De eerste website op het .frl domein wordt dé plek voor informatie, promotie en sales vanaf de opstartfase. Een website die informeert, die inspireert door het communiceren van successen in het project en die de functie van portal heeft voor alles rondom het gedachtegoed van ‘.frl’ gericht op alle ketenpartners. Social media Als marketinginstrument worden de websites, sociale netwerken en forums van andere partijen echter nog belangrijker. Denk hierbij aan onder andere Twitter, Facebook, Hyves, LinkedIn, YouTube en Vimeo. Niet alleen bieden social media een uitstekend platform voor het creëren van naamsbekendheid en lading van een merk; wat ze bovendien als extra bieden is dat ze werkelijke communicatie met en daarmee betrokkenheid van je markt mogelijk maken. Er is geen sprake van eenrichtingsverkeer zoals bij traditionele middelen. Social media als Facebook, Hyves en LinkedIn zijn uitermate geschikt om informatie te delen, marktonderzoek te doen en op basis daarvan de marketinginspanningen al doende steeds verder te verbeteren en het resultaat te optimaliseren. Kenmerkend voor social media is dat de dialoog met de doelgroep actief wordt aangegaan. Tijdens de uitrol en exploitatie wordt op laagdrempelige wijze feedback van de doelgroepen verkregen. Op basis hiervan kan de marketing(communicatie)strategie snel worden geëvalueerd en waar nodig aangepast. Een succesvol voorbeeld is www.godaddy.com een Amerikaanse Internet Service Provider tevens registrar met een van de grootste marktaandelen in .com-domeinnamen: door een slimme combinatie van diverse social media en persoonlijke activiteiten van de CEO Bob Parsons in de vorm van tweets en blogs is een enorm groot bereik van haar marketingcommunicatie ontstaan. E-mail-marketing E-mail-marketing is een zeer efficiënte vorm van direct-marketing die gebruik maakt van e-mail om de marketingdoelstellingen van .frl te realiseren: naamsbekendheid en marktaandeel / marktvolume. Aanvullend op deze doelstellingen is ook het onderhouden en verbeteren van de relatie met registrars en registrants een belangrijk doel van e-mail marketing. Print Advertenties, redactionele publicaties etc. in de ‘gedrukte media’. Events Aanwezigheid bij en/of sponsoring van events. 3.5
Verkoopkanalen De aangeboden mogelijkheid om .frl domeinnamen te laten registreren is meer dan een louter technische dienstverlening. Omdat het aansluit op en invulling geeft aan de onderscheidende positie van de provincie Fryslân, haar bewoners en Friezen om utens, heeft de dienstverlening vooral een sociaal-cultureel karakter. Registrars en resellers vormen de belangrijkste afzetkanalen. Het is uit oogpunt van vrije concurrentie niet aan de Registry voorbehouden om een rol te spelen in deze keten. Wél kan de Registry organisaties die actief zijn op sociaal-cultureel gebied in Fryslân in contact brengen met Registrars, mits dat proces transparant, open en met gelijke kansen voor alle registrars verloopt. Voorbeelden van deze organisaties zijn de Afûk, de Fryske Akademy, de Fryske Nasjonale Partij (FNP), de Groep fan Auwerk, de Fryske Rie, de Vereniging Friese Elfsteden en anderen. Sommigen daarvan, zoals de FNP, hebben reeds indicaties afgegeven voldoende mogelijkheden te zien om grote volumes domeinnamen bij hun leden af te zetten. Niet alleen betekent dit dat er op deze wijze geprofiteerd kan worden van bestaande netwerken binnen de beoogde doelgroep(en), ook kan gezamenlijk invulling worden gegeven aan de Product-Markt-Combinatie waarbij een .frl domeinnaam kan worden aangeschaft in combinatie met Frysktalige inhoud en mogelijk ook design van de website. Overigens wordt voor contractuele relaties voortvloeiend uit overeenkomsten verwezen naar paragraaf 6.2.
16/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Fasering en begroting Inzet van de genoemde marketinginstrumenten vindt gefaseerd plaats. Daarbij zal actief worden samengewerkt met betrokken registrars: marketinggelden zullen ook ten gunste van hun doelstellingen kunnen worden ingezet. Er wordt een belangrijke ‘knip’ gelegd tussen de marketingactiviteiten tijdens periode 1 ‘Opstart’ en periode 2 ‘Exploitatie van jaar 1 tot en met 5’. Periode 1 ‘Opstart’ concentreert zich op de periode van ca. 1 jaar voorafgaand aan de exploitatie waarin .frl-domeinnamen nog niet operationeel zijn maar al wel door registrants verworven kunnen worden. Hier ligt de ervaring van lancering van andere TLD’s aan ten grondslag: TLD’s die tot op de dag van vandaag succesvol zijn, hebben gemeen dat een groot deel van het marktvolume reeds in een vroeg stadium behaald is. Om die reden is 60% van de marketingactiviteiten voor periode 1 begroot tegenover 40% in periode 2. Onderstaande tabel geeft een concrete indruk van de initiële kosten voor de programmering van periode 1 en de kosten voor de programmering van periode 2. Periode
1. Opstart
Totale begroting
€ 300K
Programmering
3.6
Activiteit / kostensoort Ontwikkeling marketingcommunicatieconcept (“thema”) Ontwikkeling website Inrichting / opstart social media 1,5 FTE ‘jr. specialist social media’ (1 jaar) 0,5 FTE ‘marketeer’ t.b.v. evaluatie marketingstrategie en coördinatie inzet marketinginstrumenten (1 jaar) Voorlichtingsmateriaal doelgroepen Print advertising / event sponsoring
Kosten € 20 K
2. Exploitatie Y1 t/m Y5 € 200K Activiteit / kostensoort
Kosten
€ 15 K € 15 K € 45 K € 25 K
0,4 FTE ‘jr. specialist social € 60 K media’ (5 jaar) 0,4 FTE marketeer’ t.b.v. € 100 K evaluatie marketingstrategie en coördinatie inzet marketinginstrumenten
€ 30 K € 150 K
Print advertising / event sponsoring
€ 40 K
Bovenstaande begroting bepaalt de speelruimte voor de uitvoering van alle noodzakelijke marketingactiviteiten voor .frl: tussen periodes en jaren kan met budgetten geschoven worden.
17/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Hoofdstuk 4 Rendement van de investering In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de rendementsverwachtingen ten aanzien van de exploitatie van .frl. Doel van dit hoofdstuk is dat er inzicht ontstaat in de businesscase: kosten, opbrengsten en resultaten. Er wordt aandacht besteed aan enkele algemene feiten en cijfers en het verwachte marktvolume voor .frl. Vervolgens worden 2 scenario’s benoemd. Op basis van inzichten in vaste en variabele kosten vindt een prognose plaats van de resultaten, gevolgd door het definiëren van de aard en omvang van de financieringsbehoefte. Besloten wordt met een doorkijk naar de financiële consequenties als volumes achterblijven bij de verwachtingen. Kosten van verwerving en exploitatie van het .frl-TLD zijn gebaseerd op de prijsstelling zoals ICANN die bekend heeft gemaakt. Ten aanzien van de kosten voor de Registry Service Provider is door SIDN een prijsopgave gedaan. Opgemerkt wordt dat dit hoofdstuk zich uitsluitend richt op de rendementsverwachting uit het oogpunt van de contractuele registry.
Vanzelfsprekend hebben de Registry Service Provider en de registrars ieder hun eigen businesscase op basis van hun eigen businessmodel. Ook bij grotere TLD’s zoals .nl en .com zijn deze functies gescheiden vanwege de verschillende, achterliggende businessmodellen. Het achterliggende rekenmodel zoals gebruikt voor dit businessplan geeft een integraal beeld van de businesscase voor alle risicodragende stakeholders en houdt dus rekening met de belangen van deze verschillende spelers in de keten. Het succes van de verschillende ketenpartners hangt daarbij nauw met elkaar samen waardoor een gezamenlijk belang ontstaat.
4.1
Facts & Figures Uit onderstaande tabel blijken enkele algemene ‘facts & figures’ in relatie tot het aantal .nl-domeinnamen op dit moment. Fact % bedrijven vanaf 10 werkzame personen in .nl TLD met website Aantal geregistreerde .nl- domeinnamen in Nederland (excl. buitenlandse houders) Aantal geregistreerde .nl-domeinnamen in de provincie Fryslân Aantal geregistreerde .nl-domeinnamen met een Friese houder bij een Friese registrar Aantal beheerde .nl-domeinnamen door Friese registrars Aantal gehoste .nl-domeinnamen in Fryslân Aantal gehoste .nl-domeinnamen in Fryslân van Friese registrars Aantal gehoste .nl-domeinnamen in Fryslân van Friese houders
18/43
Figure 84% 4,1 miljoen
Bron De Digitale Economie 2009 (CBS) SIDN
145.154
SIDN
19.484
SIDN
Ca. 73.000
SIDN
Ca. 48.000 Ca. 38.000
SIDN SIDN
Ca. 11.000
SIDN
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
4.2
Marktvolume Het verwachte marktvolume is moeilijk in te schatten. Sinds 2000 is er maar een beperkt aantal nieuwe TLD’s geïntroduceerd. Het enige reële houvast om iets te kunnen zeggen over het verwachte marktvolume is door de vergelijking aan te gaan met het .nl-TLD waarvoor de Stichting Internet Domein Registratie Nederland (SIDN) sinds 25 jaar met succes de exploitatie voert. Deze redenering is ook gebruikt tijdens de marktconsultatie met Friese registrars in het eerder genoemde haalbaarheidsonderzoek. Op ca. 16 mln. inwoners zijn inmiddels ca. 4,5 mln. domeinnamen geregistreerd. Toegepast op de provincie Fryslân zou dit op ca. 600.000 inwoners ca. 150.000 .frl-domeinnamen betekenen. In dit businessplan willen we op nuchtere wijze kijken naar dit marktpotentieel.
4.3
Scenario’s Uit het eerder genoemde haalbaarheidsonderzoek blijkt een verwachtingspatroon van ca. 55.000 domeinnamen na 5 jaar. Ter voorkoming van té hoog gespannen of overdreven hoge verwachtingen beschouwen we dit als ‘optimistic’ en definiëren we 2 scenario’s: ‘pessimistic’ en ‘most-likely’. Pessimistic wordt beschouwd als slechts 16% van ‘optimistic’. ‘Most-likely’ is gepositioneerd in een bandbreedte van ca. 60% tot ca. 70% van ‘optimistic’. We gaan uit van gelijkmatige spreiding over 5 jaar zoals blijkt uit onderstaande tabel:
Year 1 2 3 4 5
Pessimistic 3.713 5.281 6.731 7.933 8.853
Most-likely 13.600 20.264 27.215 33.749 39.421
Een grafische weergave over een periode van 5 jaar voor de verschillende scenario’s blijkt uit figuur 1:
figuur 1: Scenario’s: aantal domeinnamen per jaar Voor verdere doorrekening van opbrengsten en kosten zetten we in het vervolg van dit businessplan in op het scenario ‘most-likely’; dit scenario beschouwen we gegeven de verwachte marktvraag als meest verantwoord. In paragraaf 4.8 wordt ingegaan op de financiële consequenties mochten de verwachte volumes onverhoopt sterk achterblijven (scenario ‘pessimistic’).
19/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
4.4
Opbrengsten De opbrengsten uit exploitatie zijn primair afhankelijk van de prijsstelling van .frl-domeinnamen. Op basis hiervan worden omzetverwachtingen inzichtelijk. Prijsstelling Opbrengsten uit verkoop van .frl-domeinnamen zijn, naast de vraag zoals geschetst in voorgaande paragrafen, rechtstreeks afhankelijk van de prijsstelling in relatie tot de prijselasticiteit. Indien er sprake is van een elastische prijs dan is het effect van prijsschommelingen op de vraag naar een .frl-domein relatief groot. Indien er sprake is van een inelastische prijs dan is het effect van prijsschommelingen op de vraag relatief klein. Praktisch beredeneerd: domain investors en registrants bepalen minder sterk op basis van prijs of zij tot verwerving zullen overgaan en zullen niet wachten met het aanvragen van een specifiek, door hen gekozen .frl-domein omdat de introductieprijs hoger is dan de prijs ten tijde van de reguliere exploitatie na een bepaalde periode. Randvoorwaarde is wel dat deze prijs binnen een redelijke bandbreedte in vergelijking tot de prijs van een .nl-domeinnaam ligt. Dit laatste is van belang omdat anders het substitutie-effect optreedt: het .nl-domein biedt dan een beter en veel goedkoper alternatief. De strategie voor de prijsstelling kent 2 varianten: •
Penetratiestrategie Als een nieuw product voor een heel lage prijs wordt geïntroduceerd, spreken we van een penetratiestrategie. Een bedrijf dat bij de productontwikkeling een voorsprong heeft, hoopt hiermee op een prijsgevoelige markt snel merkbekendheid op te bouwen en zo veel mogelijk klanten te trekken. Het bedrijf hoopt hiermee de klanten zo snel mogelijk met de voordelen van het product te confronteren. De introductieprijs wordt in de volgende fase van de productlevenscyclus verhoogd. Een penetratiestrategie heeft vooral zin als er zeer hoge afzetvolumes te verwachten zijn, de afnemers prijsbewust zijn en er snel concurrentie is te verwachten. In het geval van .frl is deze strategie niet relevant: prijsverhogingen op termijn zijn niet gebruikelijk in de markt van domeinnamen, met uitzondering van wederverkoop via veilingen e.d. Ook is er, nadat .frl eenmaal verworven is, geen concurrentie te verwachten. Daarnaast is voor zeer hoge volumes (honderdduizenden tot miljoenen domeinnamen) de markt van .frl veel te klein.
•
Afroomstrategie Bij een afroomstrategie wordt het nieuwe product tegen een kunstmatig hoge prijs op de markt gebracht. Dit prijsniveau is slechts kort te handhaven. Dit komt omdat zich meestal al snel meerdere verkoopkanalen aandienen en dit resulteert in een lagere prijs om geen markt te verliezen. Het afromen van de markt is het meest rendabel als relatief veel kopers bereid zijn iets extra's te betalen om het product kort na introductie in hun bezit te hebben. Dit is het geval bij domeinnamen. Met een afroomstrategie segmenteert een bedrijf de markt op basis van het bedrag dat kopers bereid zijn voor het product te betalen. Pas als het segment kopers die een hogere prijs willen en kunnen betalen verzadigd is, wordt de prijs steeds een stapje verlaagd. Zo komt het product binnen het bereik van een steeds groter wordende groep kopers, totdat uiteindelijk de massamarkt is bereikt. Deze strategie is over het algemeen voor de markt van domeinnamen relevant: er wordt rekening gehouden met de prijsgevoeligheid van de verschillende marktsegmenten en de verwachte volumes in relatie tot rendementseisen.
Op basis van een bedrijfseconomische berekening met als doelstelling om na een periode van 5 jaar een rendabele registry te kunnen voeren voor .frl is de prijsstelling tot stand gekomen. De economische theorie rondom prijselasticiteit, het haalbaarheidsonderzoek en de ervaringen van het .cat-TLD (Catalonië) hebben hierbij ook een rol gespeeld . Uit onderstaande tabel blijken retail- en wholesaleprijzen voor de fases sunrise en landrush en de jaren 1 t/m 5.
Retail
Prijs registrar > registrant Prijs registry > registrar
Wholesale Opmerking: Bedragen in € excl. BTW per jaar
Sunrise 50
Landrush 30
Jaar 1 t/m 5 26
40
23
20
Succesvolle introducties van nieuwe TLD’s kennen een bandbreedte in retailprijzen ten tijde van de exploitatie van € 25 - € 30 en in wholesaleprijzen van € 20 – € 25. Eerder genoemd haalbaarheidsonderzoek geeft qua prijsstelling aan dat een retailprijs van maximaal € 20 – € 25 en een wholesaleprijs van € 10 – € 15 per jaar gewenst is. Inmiddels is er concreter zicht ontstaan op te behalen volumes en investerings- en exploitatiekosten.
20/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Ter vergelijking: Op basis van ca. 4,4 miljoen .nl-domeinnamen ligt de gemiddelde retailprijs momenteel op € 9 - € 12 en de gemiddelde wholesaleprijs rond € 3,60. Omzetverwachting Onderstaande tabel biedt inzicht in de omzetverwachting per fase / jaar:
Volume cumulatief 1.000 8.000 13.600 20.264 27.215 33.749 39.421
Prijs
Sunrise Landrush Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Omzet totaal Opmerking: Bedragen in € excl. BTW per jaar
40 23 20 20 20 20 20
Omzet subtotaal 40.000 184.000 272.000 405.280 544.291 674.975 788.418 2.908.965
Opgemerkt wordt dat inkomsten tijdens de ‘landrush’ zijn gebaseerd op de landrush-wholesaleprijs, excl. eventuele extra inkomsten als gevolg van veiling van domeinnamen in geval van meerdere aanvragen naar dezelfde domeinnaam. 4.5
Kosten Om de verwerving en succesvolle exploitatie van .frl mogelijk te maken zijn investeringen nodig. Deze kosten hebben zowel een eenmalig, incidenteel karakter als een jaarlijks, structureel karakter. Drie partijen verlenen toegevoegde waarde diensten die in rekening worden gebracht: 1.
2.
3.
21/43
ICANN a. voor het in behandeling nemen en beoordelen van de aanvraag en besluitvorming over de verlening (eenmalig USD 185K, aanloopkosten); b. voor reguliere support van nieuwe gTLD’s (USD 25K per jaar) c. bijdrage per domein USD 0,25 per jaar (vanaf 50.000 domeinnamen). RSP a. consultancy ten behoeve van aanvraag ICANN (eenmalig fixed price € 9.600 en eenmalig € 10K – stelpost, aanloopkosten); b. dienstverlening ten behoeve van de exploitatie (eenmalig € 230K en € 6 per domeinnaam per jaar); c. additionele dienstverlening tijdens exploitatie (o.a. rapportages, monitoring en attenderingsdiensten, stelpost € 15K per jaar). d. vertegenwoordiging op ICANN-meetings (stelpost € 4.000 per jaar). Registry a. activiteiten in het kader van aanvraag ICANN € 10K – stelpost, aanloopkosten); b. marketingkosten ten behoeve van de lancering (€ 300K eenmalig); c. structurele marketingkosten (€ 40K jaarlijks); d. personeelskosten (management, coördinatie en administratie, € 130K per jaar); e. kosten juridische procedures (stelpost € 200K eenmalig over 5 jaar); Risico-opslag onvoorziene kosten (14% van alle vaste kosten, € 95K eenmalig).
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Onderstaande tabel biedt inzicht in de vaste en variabele kosten per fase / jaar (scenario ‘mostlikely’:
Fase / jaar: Aanloop fase
RSP
ICANN
Kostensoort: Aanvraag en verlening .frl Annual suppport Prijs per domein > 50.000 Consultancy aanvraag .frl bij ICANN te leveren door RSP Aanvullende consultancy aanvraag .frl te leveren door derden (stelpost)
Opstart Y1 S + L (1)
17.250 -
Registry
Subtotaal per fase / jaar
Y4
Y5
17.250 -
17.250 -
17.250 -
17.250 -
9.600
10.000
230.000
Registry-diensten € 6,per domeinnaam Addionele diensten (stelpost) Vert. ICANN-meetings
Risico-opslag onvoorzien ca. 14% over initiële kosten (aanloopfase + opstart)
Y3
127.650
Registry-diensten opstart
Aanvullende consultancy aanvraag .frl t.b.v. Marketing initieel (2) Marketing jaarlijks (2) Personeelskosten (3) Juridische procedures (4)
Y2
81.600 121.584 163.287 202.493 15.000 15.000 15.000 15.000 4.000
4.000
4.000
4.000
4.000
40.000 40.000 40.000 40.000 130.000 130.000 130.000 130.000 125.000 50.000 15.000 10.000
40.000 130.000 0
157.250 624.661 412.850 377.834 384.537 418.743
442.776
10.000 300.000
94.661
Totaal Opmerkingen: Bedragen in € excl. BTW • • EUR / USD koers 0,69 (9 mei 2011) (1) Betreft Sunrise + Landrush (2) Zie paragraaf 3.6 voor een specificatie. (3) Betreft formatiekosten (1 FTE management en 2 FTE administratieve ondersteuning voor coördinatie en uitvoering van de Registry-taken). (4) Betreft raming, uitgaande van inschatting dat in 0,1 % van de aanvragen (cumulatief) sprake zal zijn van kosten voor juridische processen en inhuur juridische expertise, uitgaande van gemiddelde kosten van € 5.000 per voorval en uitgaande van een dalend aantal voorvallen in de tijd. N.B. De som van de bedragen € 300.000 en € 94.661 zijnde € 394.661 betreft investeringen die door de Registry gepland zijn. Uitgaande van het scenario ‘pessimistic’ zien de vaste en variabele kosten per fase / jaar er als volgt uit:
22/43
236.526 15.000
2.818.651
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Fase / jaar: Aanloop fase
RSP
ICANN
Kostensoort: Aanvraag en verlening .frl Annual suppport Prijs per domein > 50.000 Consultancy aanvraag .frl bij ICANN te leveren door RSP Aanvullende consultancy aanvraag .frl te leveren door derden (stelpost)
Opstart Y1 S + L (1)
17.250 -
Registry
Y5
17.250 -
17.250 -
17.250 -
17.250 -
9.600
10.000
230.000
Registry-diensten € 6,per domeinnaam Addionele diensten (stelpost) Vert. ICANN-meetings
22.278
31.686
40.386
47.598
53.118
15.000
15.000
15.000
15.000
15.000
4.000
4.000
4.000
4.000
4.000
40.000 130.000 125.000
40.000 130.000 50.000
40.000 130.000 15.000
40.000 130.000 10.000
40.000 130.000 0
353.528
287.936
261.636
263.848
259.368
10.000
300.000
94.661
Risico-opslag onvoorzien ca. 14% over initiële kosten (aanloopfase + opstart) Subtotaal per fase / jaar
Y4
127.650
Registry-diensten opstart
Aanvullende consultancy aanvraag .frl t.b.v. afhandeling bezwaren (stelpost) Marketing initieel (2) Marketing jaarlijks (2) Personeelskosten (3) Juridische procedures (4)
Y3
Y2
157.250
624.661
Totaal Opmerkingen: Bedragen in € excl. BTW • EUR / USD koers 0,69 (9 mei 2011) •
2.208.227
(1) Betreft Sunrise + Landrush (2) Zie paragraaf 3.6 voor een specificatie. (3) Betreft formatiekosten (1 FTE management en 2 FTE administratieve ondersteuning voor coördinatie en uitvoering van de Registry-taken). (4) Betreft raming, uitgaande van inschatting dat in 0,1 % van de aanvragen (cumulatief) sprake zal zijn van kosten voor juridische processen en inhuur juridische expertise, uitgaande van gemiddelde kosten van € 5.000 per voorval en uitgaande van een dalend aantal voorvallen in de tijd. N.B. De som van de bedragen € 300.000 en € 94.661 zijnde € 394.661 betreft investeringen die door de Registry gepland zijn.
23/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
4.6
Prognose resultatenrekening
Toelichting Voorbereiding Opstart Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Totaal S+L 272.000 405.280 544.291 674.975 Volume x 224.000 788.418 2.908.964 wholesaleprijs Kosten ICANN, RSP en Registry
Exploitatie
Omzet
Vanuit Registry-perspectief vallen, op basis van marktvolume (paragraaf 3.2), opbrengsten (paragraaf 3.4) en kosten (paragraaf 3.5) resultaten te verwachten, uitgedrukt in bruto winst. Voor wat betreft het scenario ‘most likely’ zien deze resultaten er als volgt uit:
157.250
624.661
412.850
377.834
384.537
418.743
442.776
Resultaat -157.250 Opmerking: • Bedragen in € excl. BTW
-400.661
-140.850
27.446
159.754
256.232
345.642
2.818.651
Voor wat betreft het scenario ‘pessimistic’ biedt onderstaande tabel inzicht in de resultaten:
4.7
134.620
158.660
177.060
704.720
157.250
624.661
353.528
287.936
261.636
263.848
259.368
2.208.227
Resultaat -157.250 Opmerking: • Bedragen in € excl. BTW
-570.161
-279.268
-182.316
-127.016
-105.188
-82.308
Kosten ICANN, RSP en Registry
105.620
Omzet
74.260
Volume x wholesaleprijs
Y2
Y4
Totaal
Opstart Y1 S+L 54.500
Exploitatie
Toelichting Voorbereiding
Y3
Y5
Prognose operationele kasstroom Vanuit Registry-perspectief vallen de volgende resultaten te verwachten voor het scenario ‘most-likely’, uitgedrukt in operationele kasstroom per jaar. Daarbij is uitgegaan van rendementseisen van 0%, 10% en 3% vanuit respectievelijk registry-, registrar- en RSP-perspectief.
24/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Voorbereiding
Opstart sunrise landrush 1 2 3 4 5 -157.250 -337.250 -322.250 -557.911 -698.761 -671.315 -511.561 -255.329
Saldo begin Inkomsten
40.000
Uitgaven RSP Investeringen RSP Jaarlijkse kosten RSP Registry Jaarlijkse kosten registry Investeringen registry ICANN Jaarlijkse kosten ICANN Investering ICANN
19.600
180.000
25.000
Totaal
184.000 272.000 405.280 544.291 674.975 788.418
25.000 81.600 121.584 163.287 202.493 236.526 314.000 239.000 204.000 199.000 189.000
10.000
394.661 17.250
17.250
17.250
17.250
17.250
127.650
Totaal
157.250
180.000
25.000
419.661 412.850 377.834 384.537 418.743 442.776 2.818.650
Saldo inkomsten minus uitgaven
-157.250 -180.000
15.000
-235.661 -140.850
Saldo eind
-157.250 -337.250 -322.250
27.446 159.754 256.233 345.643
-557.911 -698.761 -671.315 -511.561 -255.329
90.314
Opmerking: • Bedragen in € excl. BTW
Het businessmodel rondom verwerving en exploitatie van .frl bestaat voor ruim 70% uit vaste kosten. Mochten marktvolumes onverhoopt tegenvallen en het scenario ‘pessimistic’ zich aandienen, dan treden forse financiële consequenties op, uitgedrukt in operationele kasstroom per jaar, zoals blijkt uit onderstaande tabel:
Saldo begin
Voorbereiding
Opstart sunrise landrush -157.250 -337.250 -342.250
Inkomsten
20.000
34.500
25.000
25.000
Uitgaven RSP Investeringen RSP Jaarlijkse kosten RSP Registry Jaarlijkse kosten registry Investeringen registry ICANN Jaarlijkse kosten ICANN Investering ICANN
Totaal
19.600
180.000
10.000
1 2 3 4 5 -727.411 -1.006.679 -1.188.995 -1.316.011 -1.421.199 74.260
105.620
134.620
158.660
177.060
22.278
31.686
40.386
47.598
53.118
314.000
239.000
204.000
199.000
189.000
17.250
17.250
17.250
17.250
17.250
Totaal
394.661
127.650
180.000
25.000
419.661
353.528
287.936
261.636
263.848
259.368 2.208.227
Saldo inkomsten minus uitgaven
-157.250 -180.000
157.250
-5.000
-385.161
-279.268
-182.316
-127.016
-105.188
-82.308
Saldo eind
-157.250 -337.250 -342.250
-727.411 -1.006.679 -1.188.995 -1.316.011 -1.421.199 -1.503.507
Opmerking: • Bedragen in € excl. BTW
Pas bij retail- en wholesaleprijzen vermenigvuldigd met een factor 3 ontstaat een positieve kasstroom bij gelijkblijvende rendementseisen (respectievelijk € 78 en € 60 per domeinnaam per jaar).
25/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
4.8
Financiële consequenties Financiële continuïteit is voor ICANN, naast technische continuïteit van de registry-diensten, essentieel voor een positieve beoordeling van de aanvraag. Er moeten voldoende financiële middelen aanwezig zijn om de dienstverlening voor 3 jaar te waarborgen in geval van contractbeëindiging met ICANN binnen 5 jaar. In aanvulling hierop moet er nog voor 1 jaar een financiële buffer aanwezig zijn. Na een periode van 6 jaar zijn er ten aanzien van financiële continuïteit geen specifieke eisen meer. Uitgaande van het scenario ‘most likely’ is voor een periode van 6 jaar is een financiële garantstelling 6 voor een gemaximaliseerd bedrag van € 2.818.651 nodig. Hierbij is sprake van een voorfinanciering van € 698.761. Uiteindelijk zal dit na 5 jaar terugverdiend zijn. Er is dan sprake van een positieve kasstroom van € 90.314. Het vaststellen welke partij verantwoordelijk is voor het afgeven van deze garantstelling vormt onderdeel van de implementatie (zie hoofdstuk 6).
6
Garantstelling in de vorm van een ‘irrevocable standby letter of credit’ of een ‘deposit into an irrevocable cash escrow
account’.
26/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Hoofdstuk 5 Risicobeheersing Met betrekking tot de verwerving en exploitatie van het .frl TLD worden risico’s onderkend. Risico’s hebben een technisch, organisatorisch / personeel, financieel of imago-karakter. Op dit moment bekende risico’s en tegenmaatregelen blijken uit onderstaande tabel: Risico: 1. Spanning op planning besluitvorming Provincie Fryslân gevolgd door operationalisatie Registry in relatie tot sluitingsdatum bij ICANN. 2. Initiatief wordt als aanbodgedreven i.p.v. vraaggestuurd ervaren.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Bezwaarprocedure voor merkhouders inz. vermeend misbruik en domeinnaamhandel Registrants hikken aan tegen de technische omzetting van het oude naar het nieuwe .frl TLD als primary domain gezien de inspanningen nodig om te switchen. Risco’s demandmanagement en supplymanagement (in relatie tot regierol en schaalomvang van de registry). Tijdige voorfinanciering / garantstelling door provincie Fryslân. Concurrerende aanvraag voor .frl of vergelijkbare gTLD vanuit andere aanvragende partij. Relatief lage brutomarge op .frldomeinnamen uit registrar-oogpunt.
Speculanten en domain investors verwerven mogelijk op grote schaal commercieel interessante .frldomeinnamen met een potentieel hoge marktwaarde vanuit investeringsoogpunt i.p.v. voor eigen gebruik. Hierdoor onstaat het risico van ‘verstikking’ van de primaire markt en komt het .frldomein niet tot leven omdat het voor een groot deel uit domeinnamen bestaat die zijn geparkeerd in afwachting van de hoogste bieder. 10. De import van .fr domeinnamen uit Frankrijk voor Friese afnemers kan mogelijk voor verwarring zorgen. Hierbij worden door een Amsterdamse registrar via een contactpersoon in Frankrijk domeinnamen in Fryslân verkocht. Het initiatief hiervoor is begin 2011 gestart; over het succes en de omvang van de groep die hiervan gebruik maakt, is geen nadere informatie bekend.
27/43
Tegenmaatregel: ICANN-proces is niet te beheersen. Door goede afstemming met provincie Fryslân wordt zicht verkregen op het proces van besluitvorming. Marktconsultatie onder registrars na eerste positieve signalen provinciaal Bestuur van Fryslân ten aanzien van businessplan in combinatie met uitgebreide marketingcommunicatie. Kwalitatief goede policy op basis van ervaringen van .nl en kennis SIDN in combinatie met vigerende wetgeving. Toegevoegde waarde dienst ontwikkelen en aanbieden door registrars.
Kwalitatief en kwantitatief goede formatie van de Registry in combinatie met goede contractuele afspraken zoals SLA’s met RSP. Via ambtelijke vertegenwoordiging van de provincie Fryslân goede voeling houden met politieke klimaat. Via SIDN goede voeling houden met de markt voor gTLD’s en de ontwikkelingen bij ICANN. In een marktconsultatie registrars informeren over verwachte marktvolume en draagvlak voor prijsstelling creëren. Op zorgvuldige wijze invulling geven aan de policy voor .frl in combinatie met het op zorgvuldige wijze voorbereiden en doorlopen van de fase ‘Sunrise’. Uitwerking van de policy voor .frl moet o.a. regulering hiervan opleveren. De fases ‘Sunrise’ moet de belangen van merkenhouders veiligstellen.
Technisch-inhoudelijk en functioneel zal dit naar verwachting geen bedreiging voor het succes van het .frl domein betekenen. Wel is het zaak om de introductie van .frl voortvarend en spoedig op te pakken en daarbij .frl als enige echte Friese TLD te profileren. Dit is dan ook kaderstellend voor de marketingcommunicatie.
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
11. Domain name snatching: een andere partij die ook het .frl TLD aanvraagt.
Relatie opbouwen met ICANN (evt. via SIDN) alsook met (accredited) registrars om op die manier goed en tijdig geïnformeerd te blijven over ontwikkelingen op dit gebied.
De volgende symbolen worden gebruikt om de impact van risico’s te duiden, zoals weergegeven in figuur 2. Legenda risico’s: Geen/onder controle Gering Gemiddeld Groot +
5. 3.
1.
9. 6.
10.
8.
kans
4. 7.
2. 11.
-
28/43
Effect Figuur 2: Impactanalyse risico’s
+
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Hoofdstuk 6 Implementatie In dit hoofdstuk staat – op hoofdlijnen – de implementatie van .frl centraal. De masterplanning wordt toegelicht, gevolgd door een detaillering van de verschillende fases. Belangrijke succesfactor is dat de planning aangaande provinciale besluitvorming in lijn is met de planning omtrent de aanvraag bij ICANN. Ten tijde van de implementatie ontstaat een aantal nieuwe contractuele relaties die worden toegelicht.
6.1
Fasering Voor de gefaseerde implementatie wordt aangesloten op de eerder genoemde fasering zoals gehanteerd door de Provincie Fryslân. Uit onderstaande planning blijken de verschillende mijlpalen, rekening houdend met de besluitvorming binnen ICANN en de Provincie Fryslân. Masterplanning verwerving en exploitatie .frl 2011 Fase 2A. Businesspl an 2B. Aanvraag ICANN 2C.
Q1
Q2 x
2012 Q3 x
Q4
Q1
Q2
x
x
x
x
2013 Q3
Q4
Q1-2
x
x
x
Q3-4
Fase 2A – Businessplan Deze fase behelst de volgende onderdelen: 1. 2.
Oplevering Businesslan .frl; Besluitvorming Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten van de Provincie Fryslân inzake het businessplan .frl, de financiering en het indienen van een formele aanvraag voor het .frl bij de ICANN.
Fase 2B – Aanvraag ICANN Het ‘Applicant Guidebook gTLD’ van ICANN biedt gedetailleerde informatie over de regels en randvoorwaarden waaraan een nieuw gTLD moet voldoen. Ook biedt het document inzicht in het aanvraagproces. De Board van ICANN heeft in haar 41e vergadering op 20 juni 2011 in Singapore het nieuwe gTLD-programma goedgekeurd. Vanaf dit moment is gestart met bewustmaking door middel van actieve communicatie. Vanaf 12 januari 2012 worden aanvragen gedurende 3 maanden in behandeling genomen. Figuur 3 is een weergave van het proces (wijzigingen zijn voorbehouden aan ICANN, zo kan het gebeuren dat de planning van de introductie en/of beoordeling van aanvragen nog wijzigt).
figuur 3: Planning aanvraagprocedure gTLD’s ICANN
29/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Om ervoor te zorgen dat de aanvragers van gTLD’s de steun hebben van de (lokale) overheid stelt ICANN het verplicht bij het indienen van een dergelijke aanvraag een schriftelijke verklaring van geen bezwaar van de (lokale) overheid te overleggen. Ook het beschikbaar stellen van een financiële garantstelling maakt onderdeel uit van deze fase. Fase 2C – Implementatie Daadwerkelijke implementatie is erop gericht om exploitatie van .frl mogelijk te maken. Beoogd resultaat hiervan is om vanaf het moment van toekenning: • • • • • • •
Bekendheid in de markt te creëren ten aanzien van de mogelijkheid om een .frl-domeinnaam aan te vragen; Een uitstekende relatie met registrars en resellers op te bouwen; Stabiliteit van de technische registry-diensten te waarborgen; Eerlijke concurrentie rondom de aanvraag van domeinnamen te realiseren en te bewaken; Rendement conform de verwachtingen in dit businessplan te bereiken;. Optimale interactie, samenwerking en communicatie tussen de ketenpartners te creëren rondom de exploitatie; Optimale service en dienstverlening richting registrars en registrants te verlenen.
De fase ‘implementatie’ bestaat uit 3 subfases voordat exploitatie vanaf jaar 1 een feit is. Onderstaand volgt een beschrijving van elk van deze subfases. A. Fase Opstart ( ca. 6 maanden, excl. gedegen voorbereiding) Beoogd resultaat: het treffen van alle noodzakelijke organisatorische, financiële en technische voorbereidingen ten behoeve van de exploitatie. Transacties met eindklanten zullen in deze fase nog niet plaatsvinden. B. Fase Sunrise (ca. 2 – 4 maanden) Beoogd resultaat: Transacties met eindklanten van merkhouders, minimaal conform de omzetverwachtingen zoals genoemd in paragraaf 4.3. Merkenhouders kunnen in deze fase tegen een premium-prijs domeinnamen verwerven die gelijk zijn aan of vergelijkbaar zijn met hun merknaam, voorafgaand aan het moment dat .frl domeinnamen beschikbaar worden gesteld aan het algemene publiek. In deze fase vinden ook enkele testactiviteiten plaats. C. Fase Landrush (ca. 4 – 6 maanden, afhankelijk van het animo voor .frl) Beoogd resultaat: Transacties met eindklanten, minimaal conform de omzetverwachtingen zoals genoemd in paragraaf 4.3. Gedurende de landrush-periode wordt er een zgn. ‘Opening Window’ gecreëerd: het algemene publiek kan bij wijze van voorinschrijving domeinnamen verwerven tegen een premiumprijs gedurende een beperkte periode die start op een duidelijk te markeren ‘Opening Day’. Door middel van een veiling vindt toewijzing plaats van domeinnamen aan domeinnaamhouders indien er meerdere aanvragen voor dezelfde domeinnaam zijn gedaan. ‘Jan en alleman mag registreren wat er op dat moment nog beschikbaar is’ waarbij merkenhouders nooit kunnen claimen niet de mogelijkheid te hebben gehad om domeinnaamhouder te worden. De meest kritische succesfactor voor deze fase is een slimme marketingcommunicatie.
6.2
Contractuele relaties De policy van de registry wordt vastgelegd in de Registry Agreement met ICANN. Registrars die .frl-domeinen willen verkopen, kunnen zich voor dit TLD bij ICANN accrediteren via het Registrar Accreditation Agreement (RAA). Contacten met kandidaat-accredited registrars zijn inmiddels gelegd. Het RAA is een overkoepelend contract, waarin naast de algemene ICANN-voorwaarden per TLD een clausule met specifieke voorwaarden is opgenomen. Het Registry-Registrar Agreement (RRA) is hierop een aanvulling en beschrijft voornamelijk de operationele en financiële afspraken. De registry heeft geen directe overeenkomst met registrants. De policy en de voorwaarden van de registry zijn geborgd in de verschillende registrar-agreements (RA, RAA en RRA). De registrar verplicht zich hiermee te voldoen aan alle gestelde voorwaarden binnen de contracten met zowel registrants als resellers. De registry bestaat in dit geval uit twee partijen: de Registry Service Provider of ‘operationele registry’, die alle operationele diensten levert en een ‘contractuele registry’ voor .frl. Deze laatste organisatie is contractueel eigenaar van het TLD en voert het strategische en commerciële beleid uit. Over de taakverdeling en de voorwaarden hebben deze partijen onderling een overeenkomst gesloten.
30/43
Met opmaak: Inspringi Links: 1,25 cm
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Uit figuur 4 blijken de verschillende contractuele relaties:
Figuur 4: Contractuele relaties
31/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Hoofdstuk 7 Exploitatie Dit hoofdstuk beschrijft hoe de exploitatie van .frl verloopt. Er wordt aandacht besteed aan een aantal uitgangspunten, die kunnen worden beschouwd als ‘kritische succesfactoren’ voor een succesvolle exploitatie. Vervolgens wordt stilgestaan bij de registry-diensten die noodzakelijk zijn. 7.1
Uitgangspunten De rolopvatting van de registry, het gewenste demand-supply-model en Corporate Governance vormen belangrijke uitgangspunten voor een kwalitatief hoogwaardige dienstverlening ten tijde van de exploitatie. Op elk van deze aspecten volgt een toelichting. Rolopvatting registry In het geval van exploitatie van .frl bestaat de registry van .frl uit 2 partijen: de Registry Service Provider of ‘operationele registry’ en de contractuele eigenaar van .frl of ‘contractuele registry’. Laatstgenoemde vormt de eigenlijke registry en is verantwoordelijk voor strategie, business development, commercieel beleid en marketing. Demand-supply model Hoe taken en verantwoordelijkheden van de verschillende ketenpartners zich tot elkaar verhouden blijkt uit onderstaande ‘demand-supply-model’, waarbij de rol van de Registry verantwoordelijk voor de exploitatie ‘rood’ is gearceerd. De RSP levert de technische backend-services en de Provincie Fryslân is in dit model verantwoordelijk voor de policy .frl. Daarmee is de bewaking van het uitgiftebeleid bij een publiek, onafhankelijk orgaan belegd. Figuur 5 vormt een weergave van het demand-supply model.
figuur 5: Demand-Supply model exploitatie .frl
32/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Corporate governance Maximale transparantie van de exploitatie van .frl is noodzakelijk en dient de volgende doelgroepen: •
•
•
ICANN Onderdeel van de missie van ICANN is het bevorderen van vrije competitie in de markt van de uitgifte van domeinnamen. Hierover moet periodiek rapportage plaatsvinden. RSP Een Registry Service Provider is verantwoordelijk voor de technische backend-services. Beschikbaarheid en performance hiervan zijn bepalend voor de beschikbaarheid van .frl. Om die reden zijn de beschikbaarheidseisen van de registry-systemen van de RSP bijzonder hoog. Over de feitelijke beschikbaarheid zal periodiek gerapporteerd moeten worden. Provincie Fryslân Vanwege de gewenste financiering door de Provincie van het initiatief om het .frl-TLD te verwerven en te exploiteren is het vanzelfsprekend dat er periodiek gerapporteerd wordt over de feitelijke rendementen in relatie tot de verwachte rendementen waar dit businessplan op gebaseerd is.
In de vorm van periodieke managementrapportages zal de Registry dit verzorgen.
7.2
Keten domeinnaamregistraties Registratie van domeinnamen ten tijde van de exploitatie is een ketenproces. Het initiatief ligt bij de houder of eindgebruiker (‘registrant’) die contact heeft met een reseller of registrar. De Registry heeft geen direct contact met registrants. Figuur 6 illustreert het ketenproces.
Figuur 6: Ketenproces domeinnaamregistraties
33/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
7.3
Registry-diensten
Inhoud registry-diensten De Registry heeft als gTLD-registry twee kerntaken: • •
Het faciliteren van registraties (diensten aan registrars); Het publiceren van informatie over de registraties (publieke diensten).
Naast deze kerntaken, spelen een aantal andere taken een belangrijke rol: • • •
Customer support en services (ter ondersteuning van de registry-diensten); Het opleveren van rapportages en het onderhouden van contacten met ICANN & stakeholders; Het verzorgen van marketing en communicatie.
Het uitvoeren van de kerntaken en een deel van de rapportages kan door een registry uitbesteed worden aan een ‘Registry Service Provider’. Figuur 7 biedt inzicht in de samenhang tussen ‘publieke diensten’, ‘diensten aan registrars’ en ‘diensten aan ICANN’ c.q. de maatschappelijke omgeving (het publiek).
figuur 7: Samenhang registry-diensten
Voor een specificatie van benodigde registrydiensten wordt verwezen naar bijlage 5.
34/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Hoofdstuk 8 Referenties Bij het opstellen van dit businessplan is gebruik gemaakt van de volgende brondocumenten: 1.
2. 3.
Titel: Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Haalbaarheidsonderzoek en vervolgstappen Fries Top Level Domein Discussiepunten policy .FRL
4.
gTLD Applicant Guidebook – Proposed Final Version
5.
Draft policy .frl: basis voor het uitwerken van policy voor registrydiensten
35/43
datum: 14 december 2009 9 maart 2010 16 augustus 2010 12 november 2010 27 april 2011
Organisatie: Internet Academie (Noordelijke Hogeschool Leeuwarden) Gedeputeerde Staten van de Provincie Fryslân Stichting Internet Domein Registratie Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN) Stichting Internet Domein Registratie (SIDN)
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Bijlage 1: Definities
CMS Content Management Systeem: een softwaretoepassing, meestal een web-applicatie, die het mogelijk maakt dat mensen eenvoudig, zonder veel technische kennis, documenten en gegevens op internet kunnen publiceren ccTLD country code Top Level Domain: een internetdomein dat op het hoogste niveau is vastgelegd. Het ccTLD is uitsluitend gereserveerd voor landen, overzeese gebieden en supranationale structuren zoals de Europese Unie. Contractuele Registry Zie Registry Demandmanagement De besturing van werk dat in meer of mindere mate is uitbesteed aan een leverancier. Demand management is een activiteit die start zodra het outsourcingsproject is afgerond. Voorbeelden zijn de ontwikkeling en het beheer van IT-systemen, call center activiteiten (sales & service), beveiliging, debiteurenbeheer en websitebeheer. Inclusief personele functie (HR) de financiële control functie en de inkoop functie. In alle gevallen behoudt de moederorganisatie een strategische besturingsfunctie. Demand management (DM) heeft tot doel om de afname van producten zo goed mogelijk te voorspellen, en indien mogelijk zelfs te reguleren. De productiecapaciteit kan dan optimaal worden benut, en dat bij zo laag mogelijke voorraden. DNS Domain Name System: de naam van het systeem en netwerkprotocol dat op het Internet gebruikt wordt om namen van computers naar numerieke adressen (IP-adressen) te vertalen en omgekeerd. Domain investors Organisaties die vanuit investeringsoogpunt in plaats van voor eigen gebruik domeinnamen verwerven ten behoeve van verkoop, verhuur of lease. Dikwijls Internet Service Providers of registrars. File Transfer Protocol (FTP) Protocol dat uitwisseling van bestanden tussen computers mogelijk maakt waarbij connectie wordt gemaakt met een zogenaamde FTP-server (centrale computer voor het beschikbaar stellen van bestanden) die bereikbaar is via een domeinnaam voorafgegaan door ‘ftp’ (bijvoorbeeld http://ftp.mozilla.org). FttH / FttX Fiber to the Home: glasvezelverbinding tot aan de woning (X: of een ander object, zoals kantoor, technische installatie etc.) gTLD generic Top Level Domain: naast een ccTLD, één van de twee soorten TLD’s die niet aan specifieke landen toebehoort (zoals .com, .net, .org). ICANN Internet Corporation for Assigned Names and Numbers: publieke not-for-profit organisatie, opgericht in 1998 in de VS, die wereldwijd het internet reguleert en in het bijzonder de stabiliteit, continuïteit en beveiliging waarborgt. Internet Service Provider (ISP) Organisatie die diensten levert op of via het internet, bijvoorbeeld de verbinding met het internet alsook diensten die via het internet kunnen worden afgenomen of aangeboden zoals een website. Ook wel internetprovider of internetaanbieder genoemd. Landrush Reguleringsinstrument in de vorm van een periode na de sunrise-periode waarbij het algemene publiek in de vorm van een voorinschrijving domeinnamen aanvragen, waarbij toewijzing d.m.v. een veiling plaatsvindt in geval van meerdere aanvragen voor dezelfde domeinnaam. Na afronding van deze
36/44
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
periode wordt gewerkt volgens het principe ‘wie het eerst komt, wie het eerst maalt’. Policy Spelregels ten aanzien van verwerving en toepassing van domeinnamen, gericht op regulering en voorkomen van misbruik waaruit duidelijk blijkt welke diensten de registry levert en wie gebruik maken van deze diensten. Registrant Domeinnaamhouder. Registrar Een tussenpersoon die namens de (potentiële) domeinnaamhouder het contact met de registry onderhoudt. Meestal zijn dit hostingbedrijven, internetservice- of accessproviders. Registry Een registry is de organisatie achter een TLD, zoals SIDN dit is voor de TLD .nl en VeriSign voor .com. De registry beheert de registraties van de domeinnamen onder het TLD en is verantwoordelijk voor het stabiel functioneren van het TLD. Naast de registratie en uitgifte van domeinnamen zorgt de registry ervoor dat internetgebruikers wereldwijd en op elk gewenst moment de domeinnamen kunnen gebruiken. Registry Service Provider (RSP) Organisatie die in opdracht van de registry alle technische registryservices levert en hiervan de continuïteit waarborgt. SIDN Stichting Internet Domeinregistratie Nederland: registry die sinds 1996 het .nl –TLD beheert. Sunrise Specifieke periode voorafgaand aan de algemene, publieke lancering van een TLD waar (juridische vertegenwoordigers van) merkenhouders domeinnamen kunnen registreren met als doel regulering en het daarmee zoveel mogelijk voorkomen van oneigenlijk gebruik van domeinnamen. Na de sunriseperiode volgt de landrush-periode. Supplymanagement Supply Management, ook wel integraal ketenbeheer genoemd, is een principe waarbij door middel van het verbeteren van processen en samenwerking met leveranciers en afnemers een betere functionaliteit van het deelnemende bedrijf in de keten ontstaat. TLD Top Level Domain: het meest rechtse gedeelte in een internetdomeinnaam. Het wordt door de ICANN onder andere toegekend aan onafhankelijke landen. Registratie Test Omgeving (RTO) Een testomgeving voor registrars gericht op beheersbare doorontwikkeling en kwaliteitsborging van het registrysysteem, aangeboden door de Registry Service Provider aan registrars. Registry Acreditation Agreement (RAA) Overeenkomst tussen ICANN en geaccrediteerde registrars waarin over en weer rechten en plichten staan ten aanzien van het mogen voeren van registrar-activiteiten. Registry Agreement (RA) Overeenkomst tussen ICANN en registry waarin over en weer rechten en plichten staan ten aanzien van de exploitatie van het .frl-TLD. Registry-Registrar Agreement (RRA) Overeenkomst tussen de gTLD Registry en Registars waarin over en weer rechten en plichten staan ten aanzien van exploitatie van .frl-domeinnamen. Retailprijs De prijs voor een domeinnaam die door een registrar aan een registrant wordt berekend. SaaS Software as a Service: software die als online dienst wordt aangeboden.
37/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Uniform Resource Locator (URL) De vindplaats van een webpagina of een ander bestand op het internet. Heet ook wel: internetadres of webadres. VoIP Voice over IP: spraaktelefonie via internet of een ander netwerk dat het Internet Protocol gebruikt. Webhosting Levering van diensten door een Internet Service Provider voor het toegankelijk maken van domeinnamen en websites via internet. Wholesaleprijs De prijs voor een domeinnaam die door de Registry Service Provider aan de registrar wordt berekend.
38/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Bijlage 2: Conclusies haalbaarheidsonderzoek Provincie Fryslân In grote lijnen kunnen de volgende conclusies worden getrokken: - veruit de meeste organisaties in Fryslân hebben 1 (65%) of meerdere websites (20%). Slechts 15% is nog niet 'voorzien'. Met name in de sectoren Cultuur (24%) en Bedrijven algemeen (21%) is er een redelijk hoge afwezigheid van een eigen site. De vraag waarom organisaties nog geen eigen website hebben was geen onderdeel van dit onderzoek. - de belangstelling (behoefte) voor een eigen Friese TLD varieert, maar is gemiddeld genomen 34%. Met name in de sector toerisme en recreatie is er veel belangstelling. Wellicht niet verwonderlijk omdat Fryslân erg toeristisch is en zich ook zodanig aanprijst. Op basis van de inschatting dat er 100.000 bedrijven zijn in Fryslân, van zzp-ers, MKB tot grootbedrijf, is de verwachting dat er op basis van de voorzichtige raming van 26,5% ongeveer 26.500 organisaties zijn in elk geval een Friese TLD willen hebben. Van de bedrijven die serieuze belangstelling hebben, zijn e-mail adressen opgeschreven. Zodat de provincie nu al honderden e-mail adressen heeft van serieus geïnteresseerde bedrijven. - de mogelijke voordelen van een Fries TLD voor organisaties zijn divers. Gericht zoeken wordt gemakkelijker wordt door 25% van de geënqueteerden genoemd (m.n. recreatie/toerisme). Maar ook de voordelen extra marketing tool (13%), Friese identiteit organisatie (16%) en verbondenheid met Fries/Fryslân (15%) worden vaak genoemd. Minder vaak wordt de optie 'kapstok voor Friestalige site genoemd (3%). Veel bedrijven die belangstelling hebben weten op dit moment nog niet exact wat de mogelijke voordelen zijn. Maar liefst 28% zegt nu nog 'weet niet' of 'niet bekend'. - het is heel duidelijk dat de overgrote meerderheid van de organisaties (59%) kiest voor een Friese TLD met als extentie .frl. Daarnaast is er een zekere belangstelling voor .friesland (12%) en .fryslan (9%). Met name in de culturele en toeristische sectoren is hier belangstelling voor, waarschijnlijk mede door de verbondenheid van deze sectoren met de regio. 13% van de geënqueteerden maakt het niets uit welke extentie het wordt. Er is slechts 8x een andere extentie voorgesteld, bijvoorbeeld .tx (Texel) en .wad (voor Wadden). .fl is enkele keren genoemd, maar deze optie is niet haalbaar aangezien een TLD met twee cijfers is voorbehouden aan lidstaten. - 65% van de organisaties kiest voor een eigen Fries TLD naam met een prijs in de categorie van 20 tot 30 euro. In de categorieën 30-40 euro, 40-50 euro en hoger zitten de percentages rond de 10%. Er dient wel te worden aangetekend dat 27% van de organisaties deze vraag niet heeft beantwoord. - zodra de TLD een feit is wil liefst 81% actief geïnformeerd worden door de provincie of een andere organisatie die dan deze taken heeft overgenomen. 8% zegt dat men het wel in de pers kan lezen. Slechts 4% wil niet geïnformeerd worden. Hieruit blijkt een grote betrokkenheid bij dit onderwerp.
39/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Bijlage 3: Draft Policy .frl
40/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Bijlage 4: Specificatie registry-diensten Voor elk van de registry-diensten volgt onderstaand een specificatie. Voor de verschillende diensten worden aparte servicelevels afgesproken. Domeinregistraties Domeinnaamregistraties verlopen altijd via ICANN Accredited Registrars. Registrars beheren hun registraties via een zogeheten ‘Shared Registry System’ (SRS); een centraal registratiesysteem dat aan alle registrars een identieke functionaliteit biedt. Dit systeem is ingericht op basis van het EPPprotocol (een gestandaardiseerd registry-registrar communicatie protocol). Een deel van de domeinnamen kan worden uitgesloten van registratie of worden voorbehouden aan specifieke registrants (zoals bijvoorbeeld overheden of merknaamhouders). Registratiesysteem De basis voor dit systeem is identiek aan het registratiesysteem voor .nl (DRS). Dit systeem is redundant uitgevoerd op twee geografisch gescheiden productie-locaties. DRS omvat onder meer de componenten: • EPP-server • Database-server • Web-interface Registratieprocessen Alle gangbare registratieprocessen worden geautomatiseerd aangeboden en sluiten aan op de faseringen binnen de ‘domeinnaam cyclus’. Daarnaast worden een aantal registratieprocessen handmatig gefaciliteerd: • Toewijzen voorbehouden domeinnamen (gerestricteerd voor specifieke registrants). • Escalaties binnen handhavingsprocessen. • Bulktransfers (overname registrars). Customer services Hieronder vallen alle administratieve diensten van de registry aan registrars, zoals de registraradministratie, facturering en betaling, relatiebeheer en een testomgeving van het registratiesysteem. Registrar administratie De administratie van registrars vindt plaats middels een CRM en is nauw gerelateerd aan de ICANN Accreditatie. Een gTLD registry kan enkel via ICANN Accredited Registrars registratiediensten aanbieden. Voor gTLD's die in hun business case afhankelijk zijn van een sterk reseller kanaal, kan optioneel een reseller administratie worden opgezet. Hierover zullen aanvullende afspraken moeten worden gemaakt. Facturering en betaling RSP’s factureren doorgaans op basis van maandelijkse rapportages (transacties per registrar). Dit is geen basale registry-dienst, maar is afhankelijk van de mate waarin dit model voor betaling en facturering aansluit bij de bestaande processen van de RSP. Bij afwijkende modellen worden de voor facturering benodigde data aangeleverd in de periodieke rapportages aan de contractuele registry. Voor het ondersteunen van een pre-paid betalingsmodel (gebaseerd op deposito's of realtime transacties, zoals credit-card betalingen) zijn waarschijnlijk aanpassingen in het registratiesysteem nodig. (Er moet dan per transactie worden gecontroleerd of de betaling voldaan is.) Relatiebeheer Optioneel kunnen afspraken gemaakt worden over relatiebeheer. Dit betreft specifiek registrars, maar zou ook resellers kunnen omvatten. Voor het inrichten van relatiebeheer zal moeten worden nagedacht over klantprofielen en segmentatie van de contacten met registrars (zoals bijvoorbeeld VIP-relaties). Testomgeving (RTO) Een testomgeving voor registrars is bedoeld voor het ontwikkelen van een geautomatiseerd koppelvlak met de administratie van de registrars voordat ze als registrar van het TLD echt van start gaan en registraties aanbieden. De RTO is qua functionaliteit identiek aan het actuele
41/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
registratiesysteem. De dataset wordt in principe niet gesynchroniseerd en er wordt geen zonefile gegenereerd of gepubliceerd. Customer support De registry levert support aan registrars op alle registratiediensten. Naast specifieke ondersteuning voor registrars wordt algemene informatie aan potentiële registrars en derde partijen in het algemeen aangeboden. Bereikbaarheid De primaire bereikbaarheid voor service verloopt via e-mail en telefoon. Post en fax worden voornamelijk gebruikt voor de registrar administratie (zoals aanmeldingen en juridische procedures.) Aandachtspunten zijn servicetijden en –levels. Respons Betreft afspraken over telefonische respons alsook afhandeling van e-mail, post en fax.
Handhaving Handhaving betreft zowel initiële als periodieke controle van alle voorwaarden en regels die de registry stelt aan domeinnaamregistraties. Deze kunnen deels geautomatiseerd worden uitgevoerd (denk bijvoorbeeld aan een DNS-check, waarbij nameservers van een geregistreerd domein worden gecontroleerd voordat deze in de zone gepubliceerd worden). DNS Eén van de kerndiensten van een registry is DNS: het wereldwijd actueel en betrouwbaar publiceren van de zonefile via nameservers. De zonefile bevat alle geregistreerde domeinen en verwijst naar de lokaties waar deze beheerd worden. De nameservers dienen op geografische en logisch gescheiden lokaties te zijn ondergebracht. Nameserver-clusters Een nameserver-cluster bestaat uit twee nameservers op fysiek gescheiden locaties. Anycast Een anycast-cloud is een groep geografisch gespreide nameservers die zich als één (logische) nameserver presenteert. Hiermee kunnen risico’s van beschikbaarheid worden verminderd. De kosten voor anycast voor een klein TLD (tot 100.0000 domeinnamen) zijn niet verschrikkelijk veel hoger dan die van een ‘regulier’ nameserver-cluster. Whois De Whois is een informatiedienst over de registratie-informatie bij een domein. Het gaat hierbij om contactinformatie van de registrar, de registrant en van technische- en administratieve contactpersonen. De Whois is een openbare service. Whois-server De Whois moet beschikbaar zijn op een server met hostnaam whois.nic.tld via zowel poort 43 (WHOIS-protocol) als via een website (HTTP poort 80 of HTTPS poort 443). Aangeraden wordt om de website met captcha te beveiligen. Webtool Een web-applicatie die opgenomen kan worden op een andere website om daarmee de WHOISinformatie op te vragen. Kopie zonefile ICANN vereist dat de registry de volledige zonefile publiekelijk verstrekt (onder contractuele voorwaarden, maar zonder kosten te berekenen). Hiervoor wordt een centraal clearinghouse ingericht, dat centraal deze faciliteit publiekelijk aanbiedt voor alle gTLD’s. ZFA (Zone File Access) Overeenkomst met een ZFA Provider. Periodiek contact met ZFA Provider: • Dagelijks aanleveren zonefile aan ZFA Provider • Periodiek aanleveren users met toegangsrechten zonefile aan ZFA Provider.
42/43
BUSINESSPLAN VERWERVING EN EXPLOITATIE .FRL TOP LEVEL DOMEIN
Rapportages De registry levert een aantal periodieke rapportages, waaronder een maandelijkse rapportage aan ICANN over aantallen registrars en domeinen, transacties en systeem- en service-performance. ICANN publiceert deze informatie met een vertraging van 3 maanden op de website. Daarnaast is het verplicht om alle registry-data in Escrow onder te brengen met een wekelijkse volledige dump en dagelijkse incrementele updates. Data Escrow Alle registry-informatie wordt in Escrow gezet om overname- en fallback-scenario’s te faciliteren. Hiertoe wordt een contract afgesloten met een Escrow Agent. • Dagelijks aanleveren incrementele deposits • Wekelijks aanleveren volledige deposits ICANN Rapportages Een gTLD registry moet, zoals hierboven reeds aangegeven, maandelijks rapportages aan ICANN opleveren. Deze rapportages bevatten onder meer informatie over transacties, uitgesplitst per registrar. Op basis van deze rapportages factureert ICANN de registry, maar ze vormen ook de basis voor facturering van de registry aan de registrars. Registry Rapportages De operationele registry levert periodiek rapportages op aan de contractuele registry. Op basis van deze rapportages kan worden aangetoond dat contractuele afspraken tussen beide partijen worden nagekomen. De exacte inhoud van deze rapportages zal dan ook moeten worden vastgelegd in onderling overleg. Mogelijke rapportages over: • Performance en beschikbaarheid van core-systemen (SRS, EPP, DNS, Whois) • Customer service en support (bereikbaarheid en call-handling) Registrar Rapportages RSP’s bieden doorgaans aan registrars een aantal rapportages. Deze kunnen voor een ander TLD natuurlijk worden ‘vertaald’. Overige Rapportages Optioneel kunnen rapportages worden geleverd over overige systemen waarmee diensten of tools wordt aangeboden (performance, beschikbaarheid). Bijvoorbeeld: Registrar testomgeving, DNScheck, DNS-crawler, CRM, Websites, Billing systemen / factuurportal. Ook rapportages ten behoeve van business intelligence en marketing behoren tot de mogelijkheden. Hiervoor moeten de benodigde gegevens en profielen wel kunnen worden opgeslagen in de administratieve systemen, zoals het CRM.
43/43