VERTROUWENS BERICHTEN Januari 2013
Vertrouwensmensen.nl
VERTROUWENSBERICHTEN is bedoeld een periodieke uitgave te worden van ons netwerk. Er staat informatie in over omgangsvormen die van belang kan zijn voor organisaties en voor functionarissen die in organisaties te maken hebben met veiligheid en werkrelaties. Behalve nieuwe regelgeving melden we ook incidenten en ontwikkelingen die ogenschijnlijk niet direct van invloed zijn op concrete organisaties, maar die wel aan het denken zetten over de complexheid van preventie bij ongewenst gedrag. Bijdragen zijn welkom. Hoe meer ogen, hoe meer zicht. We nodigen u uit deze te sturen naar
[email protected] of naar één van de vertrouwenspersonen op de website www.vertrouwensmensen.nl. Pesten en gepest worden Uit onderzoek van de Universiteit Twente onder leden van CNV Vakmensen is gebleken dat zo’n 30% wel eens is gepest of wordt gepest op het werk. Het komt dus vaak voor. Gepest worden blijft vrijwel nooit zonder gevolgen. Deze gevolgen kunnen variëren van ziek melden tot ernstige psychische klachten. Bovendien kan de sfeer op de werkvloer ernstig verstoord raken, zowel voor de gepeste werknemer zelf als voor de afdeling waarop iemand werkt. Naast de betrokken werknemers raakt pesten dus ook de organisatie. En dit geldt niet alleen voor pesten, maar voor alle vormen van ongewenst gedrag, denk aan roddelen, seksuele intimidatie, agressie, discriminatie en geweld (dit kan zowel verbaal als lichamelijk geweld zijn). CNV Vakmensen heeft gemerkt dat werknemers die te maken krijgen met ongewenst gedrag vaak niet weten waar ze terecht kunnen Bron: CNV Crisis maakt werknemer psychisch ziek Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) meldt in haar verslag ”Beroepsziekten in cijfers 2012” dat het verlies van werkgelegenheid of onzekerheid hierover meer dan in voorgaande jaren als oorzaak wordt genoemd voor psychische klachten. Bij depressies gaat het zelfs om een verdubbeling. In 2010 meldde 6 procent van de werknemers dat dit veroorzaakt is door stress over mogelijk baanverlies, in 2011 steeg dat naar 12% procent!! De kans op overspannenheid, burn-out, alcoholmisbruik, depressie en zelfmoord neemt toe door de crisis. Bron: NCvB In onze vorige editie berichtten we over eenzelfde soort effect van crisisdreiging op ongewenst gedrag in organisaties.
UvA gedaagd voor discriminatie De Universiteit van Amsterdam heeft een vrouwelijke kandidaat voor de functie van universitair docent op de faculteit Economie en Bedrijfskunde gepasseerd omdat de voorkeur werd gegeven aan een man. De UvA zou haar daarom een schadevergoeding moeten betalen van 10 duizend euro. Omdat het geen incident is, moeten bestuurders, universitair (hoofd)docenten en hoogleraren bovendien verplicht een 'gender awareness training' volgen, zodat ze zich bewust worden van eventuele discriminatie bij benoemingen. Die eis klonk maandag bij de Amsterdamse rechtbank in de, voor zover bekend, eerste rechtszaak over discriminatie bij een wetenschappelijke benoeming. De econome Edith Kuiper (53) kwam in 2008 niet op de shortlist voor de functie van universitair docent bij de vakgroep geschiedenis en methodologie, hoewel ze naar eigen zeggen eerder door het hoofd van de vakgroep nog was gevraagd mee te doen. Er solliciteerden zeven vrouwen en achttien mannen. De uit drie mannen bestaande selectiecommissie gaf uit vier mannelijke kandidaten uiteindelijk de voorkeur aan een jonge Portugees, nadat de functie-eisen gedurende het proces diverse keren veranderd waren. De personeelsafdeling van de UvA was niet bij de benoeming betrokken. 'Zo werd het een onderonsje, in plaats van een professionele sollicitatieprocedure', betoogde Kuipers advocaat Marlies Vegter maandag. De zaak diende al eerder bij de Commissie Gelijke Behandeling. Die oordeelde eind 2009 dat er een vermoeden was van onderscheid naar geslacht en dat de UvA dat vermoeden niet kon weerleggen. Daarop steunde het Proefprocessenfonds Clara Wichmann de zaak. Dat steunt principiële zaken om de positie van vrouwen te verbeteren. Bron: Intermediair Aandacht voor pesten Er is inmiddels een nieuwe site opgericht. www.gepestmaartrots.nl. Er gaan polsbandjes worden verspreid met het opschrift: ‘you are good’ De bedenkers zijn ervaringsdeskundig. Samen met de familie van Tim Ribberink wordt het dragen gepromoot. Ook staatsecretaris Sander Dekker doet er aan mee. Met behulp van leraren en vrienden wordt gewerkt aan een reconstructie van Tim’s leven. Bron: Volkskrant Rechter geeft socialmediaverbod van één jaar Zaak nr. 529903/KGZA 12-1552HB/RR Een man uit Noord-Holland heeft vorige maand van de kortgeding rechter een socialmediaverbod van één jaar gekregen. Hij moet zijn profielen op Hyves en Facebook verwijderen en zijn blog sluiten. De uitspraak is onherroepelijk. Daarmee willigde de rechter het verzoek van zijn ex-partner in, tegen wie de man een lastercampagne op internet voerde. Als de man niet uit eigen beweging zijn accounts opheft dan mag zijn ex-partner Hyves en Facebook in zijn plaats bevelen deze te verwijderen. Deze zogeheten ‘vervangende toestemming’ om het sociale mediaprofiel van een ander van internet te laten verwijderen wordt incidenteel in stalkingzaken toegepast. Bij conflicten over domeinnamen op internet komt een gedwongen overdracht rechtstreeks via de provider vaker voor. Bron: NRC
Leraar ontslagen om sms'jes Een scholengemeenschap in Kampen heeft een leraar op staande voet ontslagen. De leraar stuurde seksueel getinte sms'jes aan een 14-jarige leerling van de school. De rector van de scholengemeenschap, het Ichthus College, heeft aangifte gedaan. De zaak kwam aan het licht toen de ouders van het meisje op de dag voor Kerst in haar smartphone keken. Zij kregen toen de sms'jes onder ogen die de leraar en hun dochter aan elkaar hadden gestuurd. Toen de school ervan hoorde, werd navraag gedaan bij de docent. Hij werd meteen op non-actief gezet. Op 31 december volgde het ontslag. De docent was al meer dan twintig jaar aan de school verbonden. "Hij heeft hulp gezocht", zegt rector Roelof Smidt. "De communicatie docent - leerling moet te allen tijde professioneel zijn. Als die grenzen overschreden worden, past er maar één maatregel en dat is ontslag", zegt Smidt. Bron: NOS Uitspraak van de hoge raad. Zaak nr. LJN: BY6949, Het is een juridisch steekspel geworden dat zeven jaar heeft geduurd. De rechtbank van Maastricht, drie vonnissen van de kantonrechter te Tilburg, een beschikking en een arrest van het gerechtshof te 's-Hertogenbosch. Een medewerker van Interpolis werd ontslagen in 2005 nadat een klacht was ingediend wegens ongewenst gedrag van hem, waaronder seksueel intimiderende en grensoverschrijdende bejegeningen De medewerker werd op non actief gesteld. Een onderzoekscommissie deed onderzoek en op basis van die rapportage kreeg de medewerker ontslag. Daarna volgden de rechtszaken en is een heel register aan juridische feiten en beoordelingen in deze zaak aan de orde geweest. Bron: rechtspraak.nl Belangrijk in deze zaak was vanaf het begin: de vraag of de medewerker terecht was aangesproken op gedrag dat niet door de werkgever als ongewenst was beschreven en verspreid. Belangrijk dus voor organisaties beleid te maken en te implementeren en te communiceren. Na zeven jaar is Interpolis (Achmea) in het gelijk gesteld. Roddelen op het werk hoeft niet uit de hand te lopen Een roddelcultuur op het werk kan de sfeer flink verzieken. Toch is roddelen op zich niet slecht voor een afdeling. Hoe houd je de balans? Een problematische roddelcultuur op het werk kan de sfeer flink verzieken. Toch is roddelen op zich niet slecht voor een afdeling. Hoe hou je als manager de balans? Op bijna ieder kantoor wordt geroddeld. Dat is heel natuurlijk, ontdekte Lea Ellwardt van de Rijksuniversiteit Groningen. Uit haar promotieonderzoek uit 2011 blijkt dat roddelen de banden tussen medewerkers aanhaalt en vriendschappen versterkt.
Problematisch wordt het als er mensen systematisch worden uitgesloten. Volgens mediator Marc van Os van RMD Advies zijn er een aantal signalen die erop wijzen dat een roddelcultuur de werksfeer verziekt: Niemand trekt zijn mond open tijdens de vergadering, in tegenstelling tot erna. Het ziekteverzuim is hoog. De productiviteit lijdt eronder. De manager heeft weinig grip op wat er gebeurt. Van Os biedt een duurzame oplossing: Pik signalen op door zichtbaar te zijn. Wees helder. Alles wat je niet communiceert, wordt zelf ingevuld. Breng informele elementen naar de formele structuur. Dat doe je door: de intentie achter de roddels te achterhalen die intentie te herformuleren tot een doelstelling die doelstellingen te vertalen naar formele actiepunten Bron: Intermediair Opmerkelijke uitspraak. Geen celstraf na filmen seks met 15-jarige stiefdochter Een 42-jarige man uit Zevenaar die filmde hoe hij seks had met zijn 15-jarige stiefdochter hoeft niet de cel in. Een celstraf zou hem zijn baan kosten en daarmee leiden tot ontwrichting van het gezin waar het meisje nog altijd woont, oordeelt de rechtbank van Arnhem. Een woordvoerder van de rechtbank verklaart dat een behandeling belangrijker wordt geacht dan een celstraf.Het hele gezin is daar volgens de rechtbank beter bij gebaat dan bij een celstraf van vier maanden, zoals het Openbaar Ministerie had geëist. De man woont nog samen met het slachtoffer en een minderjarige dochter. Hij krijgt een proeftijd van vijf jaar en Als de man zijn behandeling niet afmaakt, moet hij ook een jaar de cel in. Bovendien kreeg hij een werkstraf van 240 uur opgelegd. De man had in 2010 meerdere keren seks met zijn destijds 15-jarige stiefdochter en maakte daar stiekem opnames van. De verdediging stelde dat een celstraf zou betekenen dat de man zijn baan kwijtraakt, waardoor het gezin uit elkaar zou vallen. Ook werd erop gewezen dat hij uit zichzelf in therapie is gegaan en volledige openheid van zaken heeft gegeven. De man zit daarnaast met zijn vrouw in relatietherapie, waarin later ook het slachtoffer en zijn dochter worden betrokken. De man lijdt bovendien aan de ontwikkelingsstoornis PDD-NOS, waardoor hij zich moeilijk in anderen kan inleven. Toch kon hij volgens de rechtbank weten dat hij verkeerd bezig was. De rechtbank rekent het hem ernstig aan dat de ontucht in huiselijke kring werd gepleegd, terwijl het meisje daar op veiligheid had moeten kunnen rekenen. De behandeling is nog niet afgerond en daarom is volgens de rechtbank niet in te schatten hoe groot het gevaar is dat hij opnieuw in de fout gaat. Bron: Novum/NU.nl Opmerkelijk is deze uitspraak omdat in onze vorige editie een jurist aan het woord was die uiteenzette dat ons rechtssysteem zich richt op gedrag en niet op wat zich in iemands brein afspeelt. Behalve de gevolgen lijkt toch ook de ontwikkelingsstoornis een rol te spelen.
Transgenders op de werkvloer. Transgendernetwerk Nederland (TNN) organiseerde eind oktober 2012 in Dordrecht een internationaal symposium. Het symposium was mede bedoeld om de discussie op te starten over de positie van transseksuelen op de werkvloer. Iets wat minister Marja van Bijsterveldt van emancipatie benadrukt. 'Het is goed om te laten zien dat geslacht niet uitmaakt voor iemands waarde. We willen dat transseksuelen zichzelf kunnen zijn in de samenleving en dat ze terug de werkvloer op kunnen.' De 50.000 transgenders die in Nederland wonen zijn vaak hoogopgeleid, zo blijkt uit cijfers van het Sociaal Cultureel Planbureau. Maar slechts de helft van hen heeft een baan en nog eens 5 procent werkt als zelfstandige. 'Terwijl ze vaak een prima aanvulling zijn binnen een team dat moet samenwerken. Transgenders kunnen zich prima inleven in de gedachten van zowel een man als een vrouw. Dat heeft veel voordelen. En ze hebben veel meegemaakt, ook dat kan erg waardevol zijn', vertelt woordvoerder David Pollard. Maar de acceptatie op de werkvloer laat te wensen over. 'Het is een vorm van discriminatie. Kijk, als een transgender op het uiterlijk beoordeeld wordt bij een promotie, zal dat nooit op papier komen. Maar het is er wel', concludeert Pollard. Vandaar dat TNN op het symposium een declaratie lanceert, om een klein stapje richting een betere omgang te zetten. Met tien punten wil TNN ervoor zorgen dat bedrijven en organisaties 'een veilige en comfortabele werkplek voor transseksuele werknemers creëren'. 'Het is belangrijk dat mensen op de hoogte zijn. Vaak zie je niet eens dat bijvoorbeeld een man vroeger een vrouw was', legt Pollard uit. 'Het moet voor een transgender comfortabel zijn om dat te vertellen tegen andere werknemers en de werkgever. Aan de andere kant moet de transgender daar wat meer het initiatief in nemen en niet als slachtoffer maar met het oog op een goede samenwerking.' Bron: ANP Stichtingen Op het gebied van integriteit is ook weer een en ander gebeurd. (Vestia, Van Rey, Scheldefregatten, declaratie artsen in ziekenhuizen, SNS-reaal). In de Volkskrant van 21 januari 2013 schrijft jurist Arnhold over de mogelijkheden die de stichting als rechtsvorm biedt aan fraudeurs en misbruikers. De stichting is een ‘vrijhaven voor graaiers’. Er is nauwelijks toezicht; het is niet eens bekend hoeveel er zijn en ‘niet anders komen ook de bestuurders en managers van Nederlandse onderwijs- en zorginstellingen aan hun goed gevulde bankrekeningen’. Aldus Arnhold. Het openbaar ministerie moet volgens Arnhold zijn taak als toezichthouder heel serieus gaan nemen. Bron: Volkskrant Huis van de klokkenluider Er is lang radiostilte geweest rond de voortgang van dit wetsontwerp van de SP waarover we eerder schreven in onze berichten. Op 29 januari jl. schreef Ronald van Raak, de indiener, het volgende bericht: ‘De behandeling in de Tweede Kamer is begonnen. Op 31 januari stellen alle partijen schriftelijk vragen. Die zal ik snel beantwoorden. Daarna kunnen we de wet in plenair bespreken en over de wet stemmen. Met vriendelijke groet, Ronald van Raak’
