VERTROUWENS BERICHTEN

VERTROUWENS BERICHTEN Maart 2014

Vertrouwensmensen.nl

VERTROUWENSBERICHTEN is een periodieke uitgave van ons netwerk. Er staat informatie in over omgangsvormen die van belang kan zijn voor organisaties en voor functionarissen die in organisaties te maken hebben met veiligheid en werkrelaties. Behalve nieuwe regelgeving melden we ook incidenten en ontwikkelingen die ogenschijnlijk niet direct van invloed zijn op concrete organisaties, maar die wel aan het denken zetten over de complexheid van preventie bij ongewenst gedrag en integriteit. Bijdragen zijn welkom. Hoe meer ogen, hoe meer zicht. We nodigen u uit deze te sturen naar [email protected] of naar één van de vertrouwenspersonen op de website www.vertrouwensmensen.nl. Deze editie beginnen we met de gewichtige vraag: Waarom ontsporen werknemers? Waarom gaan zelfs oprechte en gewetensvolle medewerkers weleens de mist in? Waardoor ontsporen integere en intelligente managers? Wat zorgt ervoor dat welwillende directeuren toch gedragsregels overtreden en daarom moeten opstappen? Analyse van honderden sociaalpsychologische onderzoeken levert zeven organisatiefactoren op die het gedrag van medewerkers verklaren. Prof dr. Muel Kaptein zet zeven punten op een rij. 1. Helderheid De eerste factor die uit veel sociaalpsychologisch onderzoek blijkt, is het belang van helderheid. Naarmate naar medewerkers duidelijker wordt gecommuniceerd wat integriteit betekent, des te eerder en des te meer zullen zij zich integer gedragen. Medewerkers hebben namelijk behoefte aan houvast en handvatten om te bepalen wat zij moeten doen. 2. Voorbeeldgedrag Deze communicatie van integriteit gebeurt niet alleen op schrift. Mensen lezen de voor hen van toepassing zijnde normen zelfs primair af aan het gedrag van hun rolmodellen. Binnen organisaties zijn dit naast de eigen leidinggevende, het hogere management en het bestuur. Voorbeeldgedrag is daarmee een tweede factor die van invloed is op het gedrag in organisaties. Goed voorbeeld doet goed volgen, maar ook slecht voorbeeld doet slecht volgen. 3. Uitvoerbaarheid Naast voorbeeldgedrag laat veel sociaalpsychologisch onderzoek een derde organisatiefactor zien die het gedrag van mensen beïnvloedt. Dit is de factor ‘uitvoerbaarheid’. Het gaat er binnen organisaties namelijk niet alleen om dat mensen weten wat ze moeten doen, maar ook dat ze het kunnen doen. Bij uitvoerbaarheid gaat het om de ruimte en de mogelijkheden die mensen krijgen om hun doelen, taken en verantwoordelijkheden op een integere wijze te realiseren. Prestatiedruk is de tegenhanger van uitvoerbaarheid. 4. Betrokkenheid

Integer gedrag binnen een organisatie hangt echter niet alleen af van de mate waarin medewerkers weten wat gewenst is (helderheid en voorbeeldgedrag) en dat kunnen volgen (uitvoerbaarheid), maar ook van de mate waarin zij gemotiveerd zijn om te doen wat gewenst is. Hiermee komen we bij een vierde organisatiefactor die het gedrag in organisaties beïnvloedt, namelijk betrokkenheid. Bij betrokkenheid gaat het om de vraag in hoeverre medewerkers worden gemotiveerd om zich in te zetten voor de integriteit van de organisatie. Allerlei onderzoek laat zien dat naarmate een organisatie haar medewerkers met meer respect bejegent en meer betrekt bij de besluitvorming, dit tot een grotere integriteit van medewerkers leidt. Zo is een goede werksfeer essentieel voor integriteit. Een andere manier om betrokkenheid te creëren, is door medewerkers zich met de organisatie te laten identificeren. Het onderzoek van Richard Wiseman en zijn team laat zien dat naarmate mensen zich meer met anderen identificeren, zij vervolgens ook eerder die ander helpen. 5. Transparantie Zelfs als er in een organisatie sprake is van helderheid, voorbeeldgedrag, uitvoerbaarheid en betrokkenheid, dan kan zich toch nog niet-integer gedrag voordoen. Het is van belang dat dit tijdig wordt waargenomen. Daarmee komen we op een vijfde organisatiefactor: transparantie. Bij transparantie gaat het om de mate waarin medewerkers zicht hebben op zowel hun eigen gedrag en de effecten ervan als op dat van anderen. Blijkens sociaalpsychologisch onderzoek is transparantie van belang, omdat dit bijsturing en correctie mogelijk maakt, maar ook omdat dit het bewustzijn en verantwoordelijkheidsbesef van medewerkers vergroot. 6. Bespreekbaarheid Sociaalpsychologisch onderzoek laat nog een zesde organisatiefactor zien die het gedrag in organisaties beïnvloedt, namelijk bespreekbaarheid. Hierbij gaat het om de ruimte die medewerkers binnen hun organisatie hebben om standpunten, gevoelens, dilemma’s en overtredingen aan de orde te stellen. Onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat medewerkers eerder beleid naleven als er ruimte is om dilemma’s te delen. Ook toont onderzoek aan dat wanneer er in een organisatie ruimte is voor het uitspreken van grieven, dit voorkomt dat gedachten worden onderdrukt en medewerkers daardoor onoorbare dingen gaan doen. Opzienbarend onderzoek is verricht door John Darley en Bibb Latané. Zij tonen aan dat naarmate een groep groter is, mensen minder snel geneigd zijn iets te zeggen en te doen. Dit is het zogenoemde omstanderseffect. Bij incidenten in organisaties zien we dat ook vaak. Collega’s waren op de hoogte, maar grepen niet in. Ze stonden erbij en keken ernaar. 7. Handhaving Een zevende organisatiefactor die blijkens sociaalpsychologisch onderzoek het gedrag in en van organisaties beïnvloedt, is handhaving. Bij handhaving gaat het om de mate waarin medewerkers binnen een organisatie worden gewaardeerd, of zelfs beloond voor integer gedrag, gestraft voor niet integer gedrag en in hoeverre er wordt geleerd van fouten, incidenten en ongelukken. Onderzoek wijst bijvoorbeeld uit dat hoe meer integer gedrag wordt beloond, des te eerlijker leidinggevenden en medewerkers gaan handelen. Niet alleen financieel, maar ook in waardering (onder meer onderzoek van Robert Kraut). Bron: www.pwdegids.nl

En met behartenswaardige informatie Stress op het werk kost miljarden ( arbo-online) Vier op de tien Europese werknemers vinden dat hun werkgever geen goed beleid voert om stress op het werk te verminderen. Meer dan de helft ervaart dagelijks werkstress. Dat meldt EU-OSHA, het Europese agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk. EU-OSHA lanceert in april een EU-brede campagne om psychosociale werkdruk te benoemen en aan te pakken. Verloren werkdagen. Het agentschap heeft becijferd dat werkstress en andere vormen van psychosociale werkdruk goed zijn voor ruim de helft van het aantal verloren werkdagen in de EU. De totale schade van psychische klachten in Europa, al dan niet veroorzaakt door werkstress, bedraagt volgens EU-OSHA 240 miljard euro per jaar. 79 procent van de managers in Europa erkent dat stress op het werk een serieus probleem is, maar nog geen 30 procent van de organisaties heeft beleid gemaakt om stress, pesten of agressie door derden aan te pakken. Volgens de werknemers wordt werkstress vooral veroorzaakt door reorganisaties en baanonzekerheid (72%), lange uren of zware werkbelasting (66%) en pesten (59%). Gevoelig onderwerp. Psychosociale risico's kunnen volgens EU-OSHA op dezelfde manier worden gemanaged en in kaart gebracht als andere gezondheids- en veiligheidsrisico's op het werk. Uit onderzoek blijkt echter dat 40 procent van de werkgevers denkt dat dit veel ingewikkelder is. Zij vinden het onderwerp "gevoelig" en zeggen dat zij er geen ervaring mee hebben. Meer dan de helft van de werkgevers denkt dat niemand van zijn personeelsleden het risico loopt psychische klachten te ontwikkelen, terwijl gemiddeld een op de zes werknemers daar wel degelijk mee te kampen heeft. De kosten van goed beleid tegen psychosociale werkdruk wegen niet op tegen de baten, aldus het agentschap. Werknemers die veel stress ervaren presteren minder, zijn vaker ziek, verzuimen meestal langer dan mensen die om een andere reden tijdelijk uitvallen en zijn vaker slachtoffer van een arbeidsongeval of verwonding op het werk. Bovendien zijn er aanwijzingen dat vooral kenniswerkers eerder met pensioen gaan wanneer de stress op het werk hen te veel wordt. In de afgelopen jaren is psychosociale arbeidsbelasting (PSA ) in Nederland al regelmatig in de publiciteit geweest en heeft minister Asscher in december 2013 een brief aan de Tweede Kamer gestuurd waar de aanpak van PSA t/m 2017 aan de orde is gekomen. Ik hoop dat nu naast het plan van de minister en de uitkomsten van dit breed opgezette onderzoek, de aanpak van PSA daadwerkelijk in alle organisaties de aandacht krijgt die nodig is!! Of ben ik te optimistisch? Bron: Gerard Dijkstra

In 40% van de meldingen van ongewenst gedrag is de leidinggevende betrokken. De crisis stelt hoge eisen aan leidinggevenden en als organisaties minder investeren in people management, dan... Een vicieuze cirkel? Waar liggen de sleutels om ongewenste omgangsvormen te voorkomen. Angstcultuur: kop houden en doorwerken “Kop dicht en doorwerken’, ‘Angstcultuur op werkvloer sociale werkplaats Op/Maat’, ‘Bonden hekelen “angstcultuur” bij politie’. Zomaar wat krantenkoppen van het afgelopen jaar. We zijn honderd jaar op weg met de managementwetenschap, we trainen managers

suf over onderwerpen als (dienend) leiderschap, teambuilding en integriteit en wat is het resultaat in veel organisaties? De terugkeer van de angstcultuur. De wederopstanding van de angstcultuur is een van de ‘verworvenheden’ van de huidige crisis. De versoepeling van het ontslagrecht mag dan voor werkgevers interessant zijn, veel medewerkers zijn inmiddels doodsbang hun baan te verliezen en duiken achter de computers als de baas langsloopt. Men durft geen vragen meer te stellen tijdens de wekelijkse teammeeting en men probeert zo onzichtbaar mogelijk te blijven om maar niet door de hakbijl van de reorganisatie te worden getroffen. Er is geen tegenspraak meer, medewerkers vertonen BOHICA-gedrag (Bend Over Here It Comes Again), fouten komen niet meer op tafel en informatie wordt niet meer gedeeld. En zo heeft de crisis ook (negatieve) effecten op zaken als commitment, betrokkenheid, binding en bevlogenheid voor de organisatie. Het blijft managers desondanks verbazen als er een angstcultuur in hun organisatie ontstaat. Het voorkomen van een angstcultuur in moeilijke economische tijden vereist daarom echt leiderschap. Dienend leiderschap, gericht op duurzame organisaties. Helaas blijkt al te vaak dat organisaties zich wel graag zo profileren, maar ver van deze werkelijkheid af staan. Het blijft dan bij window dressing. We hebben nette omgangsvormen en spelen geen spelletjes, dat staat keurig op papier. De realiteit is helaas vaak anders. Bron: www.1minutemanager.nl

Jurisprudentie Werknemer geschoffeerd Zijn hoge werkdruk en mails vol beledigingen reden voor een ontslagvergoeding? Een werknemer werkt sinds mei 2005 als media-marketingmanager bij een evenementenorganisatie. Hij wordt in februari 2012 arbeidsongeschikt en verzoekt nu ontbinding van de arbeidsovereenkomst met vergoeding van een bedrag van bijna € 60.000 (op basis van C = 2) en € 10.000 als vergoeding van kosten rechtsbijstand. De werknemer stelt, dat hij onder een onaanvaardbaar hoge werkdruk heeft moeten werken en door de directie in toenemende mate onheus is bejegend en geschoffeerd. Hij heeft geen vertrouwen meer in zijn werkgever. Die erkent dat de omgangsvormen confronterend en tamelijk direct zijn. Maar de werknemer zou daar zelf aan hebben meegedaan. Dat er te weinig is gedaan aan re-integratie, zou het gevolg zijn van onbekendheid met de regels en een falende Arbodienst. De kantonrechter ontbindt de arbeidsovereenkomst wegens verstoorde verhouding tussen partijen. Volgens de rechter is voldoende vast komen te staan dat er sprake was van een aanzienlijke werkdruk. Met betrekking tot de bejegening is gebleken dat de directeur de werknemer verschillende e-mails heeft gestuurd met allerlei krachttermen, gevloek en persoonlijke beledigingen. Dat is niet, zoals de werkgever heeft opgemerkt ‘tamelijk direct en confronterend’, maar denigrerend en schofferend. Daar komt bij dat de werkgever geen enkel voorbeeld heeft gegeven waaruit blijkt dat de werknemer op zijn beurt vergelijkbare terminologie heeft gebruikt naar zijn directeur. Tijdens de arbeidsongeschiktheid heeft de werkgever eerst geprobeerd nog van alles van de werknemer gedaan te krijgen. Toen dat niet meer lukte, heeft hij de auto en laptop teruggevorderd en vervolgens niets meer van zich te laten horen. Pas na een jaar, toen deze procedure ging lopen, heeft de werkgever gesteld dat hij bereid is de werknemer te laten re-integreren. Al met al is de conclusie dat de gevraagde vergoeding billijk is. Het ‘habe nichts verweer’ (de werkgever zou geen geld hebben) wordt verworpen. Er wordt geen vergoeding voor kosten rechtsbijstand toegekend, maar de werkgever wordt wel veroordeeld in de proceskosten. Kantonrechter Amsterdam, 14 februari 2013, JAR 2013, 146; LJN CA0080 Bron: www.arbo-online.nl

Lees als werkgever in elk geval de laatste alinea. Thuisblijven om bedreiging: ziekte of conflict? Een medewerker die aangeeft dat hij zich ernstig bedreigd voelt door een collega en om die reden niet meer op het werk durft te verschijnen, moet u serieus nemen. Spant u zich onvoldoende in om de medewerker te begeleiden bij de terugkeer naar werk en te bemiddelen bij een ernstig arbeidsconflict, dan kan de medewerker over de periode waarin hij thuiszit soms loon vorderen. Van deze situatie was onlangs sprake in een rechtszaak. Een timmerman meldde zich ziek na een ernstige aanvaring met een collega. Hij voelde zich zo bedreigd dat hij niet meer aan het werk durfde. De bedrijfsarts concludeerde dat er geen sprake was van medische beperkingen maar wel van een ernstig arbeidsconflict. Aan een daaropvolgende oproep van de werkgever om op het werk te verschijnen, gaf de medewerker geen gehoor. Hij voelde zich nog altijd onveilig en was bang dat de situatie zou escaleren. Een verzoek van de medewerker om een gesprek met zijn werkgever en de collega die hem had bedreigd, werd door de werkgever afgewezen. Recht op loondoorbetaling wegens ziekte De werknemer stapte daarop naar de rechter en vorderde loon over de periode waarin hij thuis had gezeten. Hij vond dat hij recht had op loondoorbetaling wegens ziekte. De voorzieningenrechter had eerder op basis van het advies van de bedrijfsarts geoordeeld dat er van ziekte strikt genomen geen sprake was. In hoger beroep bleek echter dat de verzekeringsarts van UWV in een deskundigenoordeel had aangegeven dat de medewerker aan een psychische aandoening leed en er dus wel sprake was van arbeidsongeschiktheid. De arbeidsomstandigheden waren bovendien zodanig dat van de medewerker redelijkerwijs niet kon worden verlangd dat hij weer aan het werk zou gaan. Werkhervatting bij arbeidsconflict onderzoeken De werkgever had de gevoelens van onveiligheid niet serieus genomen en zich niet genoeg ingespannen om te bemiddelen bij het arbeidsconflict. De werkgever kon ook niet aantonen dat het conflict vooral de medewerker te verwijten viel. Zowel de bedrijfsarts als de verzekeringsarts van UWV had immers aangegeven dat er sprake was van een ernstig verstoorde arbeidsrelatie. In hoger beroep vond de rechter dat de werkgever samen met de bedrijfsarts de mogelijkheden voor werkhervatting had moeten onderzoeken. Omdat dit onvoldoende was gebeurd, maakte de medewerker op grond van artikel 7:628 BW aanspraak op loon. Neem een medewerker die zich bedreigd voelt altijd serieus en probeer bij een arbeidsconflict altijd te bemiddelen. Stel eventueel een onafhankelijke mediator aan en onderzoek wat ervoor nodig is om de medewerker weer aan het werk te krijgen. Gerechtshof Amsterdam, 26 november 2013, ECLI (verkort): 4180 Bron: www.rendement.nl

Er zijn nog veel sportverenigingen en –organisaties die nauwelijks of geen aandacht besteden aan preventie van ongewenste omgangsvormen. Ook koepels laten het nog vaak afweten. Bij dezen een lokaal initiatief. Actie tegen misbruik bij sportclubs In Veenendaal zijn twaalf jongeren een actie gestart om seksueel misbruik bij sportclubs tegen te gaan. De campagne is onderdeel van een Europees project. De jongeren willen mensen bewust maken van kindermisbruik en seksuele intimidatie bij sportverenigingen. Dat is volgens hen deelnemers hard nodig. Veel slachtoffers durven niet over het onderwerp te praten, zeggen de jongeren. Ook is het bij sportclubs nog niet gebruikelijk om een verklaring van goed gedrag te vragen. "Dat net die ene trainer net een stapje te ver gaat of dat hij toch weer aan iemand zat. Dat kan gewoon niet en dat willen we voorkomen", zegt triatlonzwemmer Jelle Hamersma, een van de deelnemers aan het project. De komende tijd zullen de jongeren van zich laten horen op scholen, sportverenigingen en evenementen in Veenendaal. Bron: www.rtvutrecht.nl

Die aandacht is zeker nodig omdat er toch met de regelmaat van de klok incidenten zijn. Bondscoach berispt wegens seksuele intimidatie in ploeg Bondscoach Bas de Bever van de fietscrossers (BMX) is berispt nadat een van zijn pupillen het slachtoffer werd van seksuele intimidatie door ploeggenoten. Dat blijkt uit een uitspraak van de Commissie van Beroep van het Instituut Sportrechtspraak, die vrijdag naar buiten kwam. De Bever heeft volgens de commissie onvoldoende gezorgd voor een omgeving en sfeer waarin de fietsster zich veilig kon voelen. De zaak was aangespannen door Lieke Klaus, die jaren deel uitmaakte van de nationale selectie. Ze benaderde in 2012 De Gelderlander om haar verhaal te doen. 'Ik was 16 jaar, zat als enige meisje in een groep van negen jongens. Een paar jaar ouder dan ik, jongens met opspelende hormonen', zei ze tegen de krant. 'Het ging zelfs zo ver, dat bij het eten de laptop met porno op tafel stond. Ik heb vaak geprobeerd er over te praten. Bas de Bever is vaak hier geweest, terwijl ik aan tafel zat te huilen. Hij zou er iets aan doen, maar er veranderde helemaal niets.' De beroepscommissie begrijpt dat de bondscoach niet besefte dat de incidenten 'tot een omgeving en sfeer hebben geleid waarin klaagster zich niet veilig kon voelen.' Uit de verklaringen die door diverse betrokkenen zijn afgelegd, 'komt naar voren dat men de seksuele opmerkingen en grapjes als normaal kwalificeerde', staat in de uitspraak. De Bever greep ook eens in na een van de incidenten, maar 'dit laat onverlet dat hij onvoldoende oog heeft gehad voor de veilige omgeving en sfeer in de selectie'. De advocaat van Klaus liet vandaag weten dat ze civielrechtelijke stappen overwegen. Klaus had kort voordat ze naar de krant stapte een kort geding tegen wielerunie KNWU verloren. Ze wilde deelname aan de Olympische Spelen afdwingen, nadat De Bever Laura Smulders had geselecteerd. De rechter oordeelde echter dat de keuze van de bondscoach Bas de Bever terecht was. Bron: Volkskrant.nl

Betrapt op discriminatie. Door een foutje. Behalve veel emoties ook juridische gevolgen. Medewerker die 'donker gekleurde neger' afwees voor de rechter

De medewerker van een elektronicabedrijf in Arnhem die een sollicitant in een e-mail afwees omdat hij 'een donker gekleurde (neger)' is, moet zich voor de rechter verantwoorden. Het Openbaar Ministerie vindt dat er sprake is van discriminatie vanwege ras, zo is vandaag (28.02.2014) gebleken. Koorndijk zou afgewezen zijn omdat hij niet de juiste computerervaring had De e-mail veroorzaakte in november vorig jaar veel ophef. Het was niet de bedoeling dat de 23-jarige Jeffrey Koorndijk, die had gesolliciteerd, de mail onder ogen kreeg. De 29jarige werknemer wilde het bericht aan zijn baas versturen, maar klikte per ongeluk op 'antwoorden' in plaats van op 'doorsturen.' 'Intern grapje' Koorndijk deed aangifte van de voor hem kwetsende tekst. De werknemer en zijn baas boden publiekelijk excuses aan. In een eerste reactie verontschuldigde de eigenaar zich: 'We hebben een grote fout gemaakt. Wij willen ons distantiëren van elke vorm van racisme'. Daarna zou er sprake zijn van een 'intern grapje' en zat er geen enkele discriminerende bedoeling achter. Koorndijk zou afgewezen zijn omdat hij niet de juiste computerervaring had. Daar nam Koorndijk geen genoegen mee en deed aangifte tegen de medewerker. Het bedrijf en de medewerker kregen na de affaire allerlei bedreigingen binnen. Een 29jarige inwoner van Hoorn die een dreigende mail stuurde, wordt daarvoor vervolgd. Discriminatie Uit de Landelijk Stage Enquete van stagebemiddelingsbureau Stageplaza, blijkt dat een op de vijf studenten discriminatie ervaart bij de sollicitatieprocedure. 23 procent van de ondervraagden zegt het gevoel te hebben afgewezen te worden vanwege hun buitenlandse naam of buitenlandse uitstraling. Bron: Volkskrant.nl

Werknemers slachtoffer van discriminatie op werk Van de werknemers heeft 9% wel eens te maken gehad met discriminatie op de werkvloer. Uit het rapport over ervaren discriminatie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat werknemers vooral te maken krijgen met discriminatie door klanten en patiënten. Discriminatie op het gebied van de arbeidsvoorwaarden komt echter ook vaak voor. Houd met uw OR in de gaten dat uw bestuurder geen verboden onderscheid maakt. Onlangs publiceerde het SCP het rapport ‘Ervaren discriminatie in Nederland (pdf)’. Uit dit rapport blijkt dat 9% van de werknemers zelf discriminatie heeft ervaren op de werkvloer. Nog eens 5% twijfelt of er sprake was van discriminatie. Daarbij was er in de meeste gevallen sprake van discriminatie door mensen van buiten de organisatie, zoals opdrachtgevers, klanten of patiënten. Maar het komt ook voor dat werknemers worden uitgescholden of gepest door collega’s of de leidinggevende of te maken krijgen met kwetsende grappen. Werknemer krijgt lager salaris dan collega 7% van de werknemers geeft aan discriminatie te hebben ervaren bij het toekennen van arbeidsvoorwaarden. In de meeste gevallen gaat het dan om een werknemer die een lager salaris krijgt dan een collega voor gelijke werkzaamheden. Wijzigt de bestuurder een arbeidsvoorwaarde van de werknemer, dan is het belangrijk om in de gaten te houden of hij hiermee niet de regels van de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB) overtreedt. Naar het College voor de Rechten van de Mens of de kantonrechter Wijs uw achterban ook op de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij het College voor de Rechten van de Mens (CRM). Het oordeel van het college is niet bindend, maar mocht de werknemer vervolgens naar de rechter stappen, dan moet de rechter het advies van het college wel meenemen in zijn oordeel. Hij mag hiervan alleen gemotiveerd afwijken. In de praktijk blijkt dat het advies van het CRM niet altijd door de rechter te worden gevolgd. Bron: www.rendement.nl

Utrecht ontslaat twee frauderende ambtenaren De gemeente Utrecht heeft twee corrupte ambtenaren van de eigen vastgoedorganisatie op staande voet ontslagen. Dat maakte de gemeente donderdag bekend. Uit onderzoek bleek dat ze fraude hebben gepleegd bij de aanbesteding voor werk aan panden in de stad. Bij de aanbesteding bevoordeelden ze onder meer een bevriende aannemer, leenden ze geld van een aannemer en speelden ze bedrijfsgevoelige informatie door. Omdat ze vermoedelijk ook strafbare feiten hebben gepleegd, doet de gemeente ook aangifte tegen de twee. De twee vastgoedmedewerkers liepen afgelopen najaar tegen de lamp, nadat was gebleken dat het werk aan de panden was gegund zonder juiste aanbestedingsprocedures. Het externe bureau, dat de misstanden onderzocht voor de gemeente, concludeert dat het gaat om incidenten en dat er verder geen sprake is van structurele corruptie binnen de gemeentelijke vastgoedorganisatie. Wel moet de gemeente volgens het bureau haar controle en procedures aanscherpen om de kans op fraude te verkleinen. De gemeente gaat de aanbevelingen uitvoeren. Bron: ANP

Niet dat het ons werkterrein is, maar het is wel een nieuw idee om klokkenluiders aan te moedigen misstanden te melden. In Nederland loopt het met klokkenluiders vaak (nog steeds) niet goed af. FORMULE 1 Klokkenluiders ontvangen miljoen euro van Bernie Ecclestone Bernie Ecclestone biedt een miljoen euro aan degene die tijdens het budgetplafond bewijst dat een team meer dan 200 miljoen dollar uitgeeft. Vanaf 2015 moet het veelbesproken budgetplafond ingevoerd worden, om zo de kosten te beperken en de kleinere teams meer kansen op succes te geven. “Het plan is om een miljoen euro uit te keren aan de klokkenluider die bewijzen op tafel kan leggen dat een team teveel uitgeeft. Wij geven het team een waarschuwing dat zij het daaropvolgende jaar, bij herhaling, hun drie beste resultaten verliezen. Laten we zien of ze dan nog vals willen spelen”, aldus Ecclestone tegenover het Britse Express. De invoering van de budget cap lijkt een kwestie van tijd: “We hebben het plan goedgekeurd. Iedereen is akkoord gegaan met het plafond van 200 miljoen dollar. We zijn er nog niet over eens wat er binnen dat bedrag valt. Mensen vinden altijd weer oplossingen om hier onderuit te komen. Het gaat lastig worden om alles te controleren.” Bron: www.rtlnieuws.nl

Bijvoorbeeld in een context als de volgende: Cliëntenorganisaties roepen op zorgfraude te melden Fraude en oneigenlijk gebruik van zorggeld is soms voor zorggebruikers makkelijker zichtbaar dan voor organisaties die zich bezighouden met toezicht en opsporing. Om deze reden hebben LOC Zeggenschap in zorg, het Landelijk Platform GGz (LPGGz), NOOM, Per Saldo en Stichting Klokkenluiders VG besloten samen te werken in een nieuw meldpunt fraude. Het ministerie van VWS ondersteunt deze samenwerking en heeft hiervoor financiering ter beschikking gesteld. De vijf cliëntenorganisaties willen dat fraude, oneigenlijk gebruik van zorggeld of andere misstanden aangepakt of, liever nog, voorkomen worden. De zorg in Nederland kost veel geld en het is belangrijk dat we elke euro in het belang van de cliënt besteden Bron: www.medicalfacts.nl

Of als de controllers van de controllers mee frauderen KPMG onderzoekt eigen rol bij fraude SBM Accountant KPMG doet bij SBM Offshore onderzoek naar de eigen controle op de boeken. De maritieme dienstverlener kampt met een wereldwijd omkoopschandaal. KPMG-bestuurder Marc Hogeboom heeft dat vrijdag tegen NRC bevestigd. Eerder bleek dat KPMG-accountants bij bouwbedrijf Ballast Nedam omkoping heeft verhuld. KPMG trof daarvoor een schikking met justitie. Naar aanleiding daarvan is het dossiers van meerdere klanten gaan onderzoeken. Daar hoort SBM Offshore nu ook bij. Het bedrijf heeft volgens documenten waarover deze krant berichtte tussen 2005 en 2011 €185 miljoen hebben betaald aan steekpenningen in verschillende landen. De vermeende omkoping die SBM Offshore zelf al eerder bekendmaakte, blijkt veel groter dan gedacht. Het aandeel zakte 16%. Bron: De Telegraaf

Er zijn ook lichtpunten Ombudsman: goed vonnis Rotterdamse klokkenluider De Rotterdamse Ombudsman Annemieke Zwaneveld is tevreden met de uitspraak van de rechter over de klokkenluider, die de misstanden bij moskee-internaten naar buiten bracht. De rechter oordeelde donderdag dat de man onterecht ontslagen is. De klokkenluider krijgt nu weer loon uitbetaald. Zwaneveld vindt dat de rechter een afgewogen uitspraak heeft gedaan. Dat is goed voor toekomstige klokkenluiders, zegt ze. De Ombudsman vindt dat de gemeente Rotterdam meldingen over schendingen van integriteit voortaan serieus moet nemen Bron: www.rijnmond.nl

Waar ging het bovenstaande over RECHTER VERSTEVIGT DE POSITIE VAN TOEKOMSTIGE KLOKKENLUIDERS Klokkenluider misstanden moskee-internaten onterecht ontslagen De gemeente Rotterdam had de ambtenaar die misstanden over moskee-internaten bekendmaakte, geen strafontslag mogen geven. Dit staat in de uitspraak van de Rotterdamse rechtbank vandaag. De klokkenluider vocht zijn strafontslag op 28 januari aan in een kort geding. De rechter stelt nu dat het ontslag niet terecht is. Hierbij houdt de voorzieningenrechter rekening “met het feit dat strafontslag in dit geval anderen kan ontmoedigen om misstanden te onthullen.” ‘KLOKKENLUIDER HAD GEEN ANDERE MOGELIJKHEID’ De bouwinspecteur verklaarde in het kort geding voor het eerst documenten en geheime bandopnames van vergaderingen over moskee-internaten aan NRC Handelsblad te hebben verstrekt. Hij werd ontslagen omdat hij zijn ambtsgeheim zou hebben geschonden. De rechter oordeelt dat de klokkenluider bescherming geniet en dat er geen sprake is van plichtsverzuim waar het gaat om het verstrekken van documenten aan NRC. De klokkenluider had geen andere mogelijkheid dan “de geconstateerde onregelmatigheden te bestrijden” door vertrouwelijke informatie te lekken. Hij had echter geen geheime bandopnames mogen maken van ambtelijke overleggen en die niet aan de pers mogen verstrekken. Dit noemt de rechter “plichtsverzuim”, maar het rechtvaardigt volgens haar geen strafontslag. De ambtenaar kan nog niet aan het werk. Hij moet eerst afwachten wat de Bezwaarschriftencommissie vindt van het strafontslag. De klokkenluider had de problemen eerst intern aangekaart. Hij werd onder druk gezet om niet te handhaven, zei hij. In een vergadering kreeg hij bijvoorbeeld te horen dat handhaving het PvdA-bestuur van de Rotterdamse deelgemeente Feijenoord stemmen zou kosten. De advocaat van de ambtenaar, Anja Hoffmans, reageert verheugd op het vonnis. “In de uitspraak zit een erkenning van het klokkenluiderschap van mijn cliënt. De rechter vindt het gerechtvaardigd dat mijn cliënt vertrouwelijke informatie verstrekte, mede omdat het openbaren van de informatie positieve effecten heeft gehad.” Ook voor andere klokkenluiders is dit een belangrijke uitspraak, zegt Hoffmans. “Ik ken geen andere uitspraken waarin een rechter zo helder zegt: het lekken naar de media kan uiteindelijk gerechtvaardigd zijn en mag niet leiden tot strafontslag.” De gemeente Rotterdam laat weten dat het pas een beslissing neemt over het lot van de ambtenaar als de Bezwaarschriftencommissie een uitspraak heeft gedaan. Bron: www.nrc.nl

Weliswaar geen grote bonus voor klokkenluiders maar toch een positief initiatief Gelanceerde kliklijn Het Britisch Retail Consortium (BRC) lanceert een ‘hotline’ waar iedere belanghebbende onregelmatigheden en incidenten in een BRC-gecertificeerde productielocatie kan melden. ‘Tell BRC’ is de naam van de onlangs gelanceerde kliklijn die 24 uur per dag bereikbaar is. Klokkenluiders kunnen hun klachten uiten in Engels, Spaans en Mandarijns. Alle meldingen die binnenkomen bij de telefonische dienst worden anoniem en vertrouwelijk behandeld. Iedere werknemer, leverancier, klant en andere belanghebbenden kan bellen als er iets opvalt bij een BRC-gecertificeerde locatie dat niet klopt. ‘Tell BRC’ heeft de volgende kenmerken: Een confidentiële, gebruiksvriendelijke en anonieme wereldwijde service Alle incidenten worden onderzocht en tijdig opgelost in een effectieve en efficiënte manier door de BRC Global Standards compliance-afdeling. De service biedt BRC de mogelijkheid om het incident te volgen van melding tot sluiting. “We lanceren deze service om een kanaal van vertrouwelijke communicatie te openen tussen individuen die werken in de aanbodketen van de supermarkt en BRC. De dienst stelt hen in staat ons te informeren over een overtreding in een BRC gecertificeerde locatie”, legt Mark Proctor, CEO van BRC Global Standards uit. BRC ontwikkelde ‘Tell BRC’ met in het achterhoofd de klokkenluider. Die kan door deze vertrouwelijke en anonieme service eenvoudiger een overtreding melden. Bron: www.vmt.nl

Pesten alleen op het schoolplein? Pak pestgedrag op tijd aan! Pesten alleen op het schoolplein? Er is geen groter misverstand. Pesten op de werkvloer komt ontzettend veel voor. We hebben het dan bijvoorbeeld over iemand stelselmatig bespottelijk maken, sociaal isoleren, negeren of iemand doodzwijgen. In Nederland worden op dit moment zo’n 250.000 mensen gepest. In 2 op de 3 gevallen is de pester een collega, in de overige gevallen is het de leidinggevende. ( bron Fonds Psychische Gezondheid). Pesten op het werk is een groeiend probleem. Door de economische crisis zijn mensen onzekerder over hun baan. Uit onderzoek blijkt dat de kans op pesterijen van collega’s dan toeneemt. Jaarlijks zorgt het pesten op het werk naar schatting voor ruim vier miljoen extra verzuimdagen per jaar. Structureel gepeste werknemers verzuimen namelijk drie keer meer dan collega’s. Daarnaast kost het gepest op de werkvloer de samenleving ongeveer 1,5 miljard euro per jaar. Deze kosten worden veroorzaakt door een lagere productiviteit van het bedrijfsleven, hogere ziektekosten en een toenemende WIA-instroom. Buiten het opstellen van gedragscodes, protocollen, het volgen van trainingen e.d. is het belangrijk dat er een bedrijfscultuur is waarin door werknemers in openheid over pesten gesproken kan worden. Bron: Gerard Dijkstra

Langdurig pesten heeft ook langdurig gevolgen voor de algehele gezondheid Kinderen die langdurig gepest worden, houden daar langdurig gezondheidsklachten aan over. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek. En hoe langer kinderen gepest worden, hoe groter en langduriger het negatieve effect van pesten op de gezondheid is. De onderzoekers trekken hun conclusie op basis van een onderzoek onder 4297 kinderen. Het onderzoek startte toen de kinderen zo’n elf tot twaalf jaar oud waren en ging door tot de kinderen vijftien of zestien jaar oud waren. De kinderen beantwoordden vragen over hun mentale en fysieke gezondheid. Ook werd ze gevraagd naar hun ervaringen met pesten. Uit het onderzoek blijkt dat kinderen die gepest werden – het maakte daarbij niet uit op welke leeftijd – er mentaal en fysiek slechter aan toe waren. Ze vertoonden meer symptomen van depressiviteit en hadden een lager gevoel van eigenwaarde. Proefpersonen die gedurende het hele onderzoek gepest werden, bleken doorgaans ook meer moeite te hebben met fysieke activiteiten als rennen, lopen en deelnemen aan een sport. De gezondheid van de kinderen die in het verleden gepest waren en nu nog steeds met pesterijen te maken hadden, was er het slechtst aan toe. “Ons onderzoek toont aan dat langdurig pesten een ernstige invloed heeft op de algehele gezondheid van een kind en dat de negatieve gevolgen zich kunnen opstapelen en naarmate de tijd verstrijkt erger kunnen worden,” stelt onderzoeker Laura Bogart. Het onderzoek benadrukt nog maar eens hoe belangrijk het is om pestgedrag in de kiem te sporen. “Want hoe sneller we het pesten van een kind stoppen, hoe kleiner de kans is dat het pesten een langdurig, beschadigend effect heeft op zijn of haar gezondheid.” Bron: www.scientias.nl

Daders en slachtoffers van online pesten 'lijken op elkaar' Jongeren die online pesten of via chatprogramma's seksuele grenzen overschrijden, vertonen precies hetzelfde probleemgedrag als hun leeftijdsgenootjes die zeggen dat ze daarvan slachtoffer zijn. Sommige jongeren zijn zowel dader als slachtoffer van praktijken op internet. Dat blijkt uit een langlopend onderzoek dat vandaag wordt gepubliceerd door Hogeschool NHL in Leeuwarden. In het kader van het project Jeugd & Cybersafety is het internetgedrag in kaart gebracht van honderden tieners. 'De rollen zijn niet-zwart wit', zegt onderzoeksleider Joyce Kerstens. 'Het profiel van daders en slachtoffers lijkt erg op elkaar.' In 2011 vulden ruim 6.000 scholieren een vragenlijst in over hun ervaringen op internet met problemen als cyberpesten, seksueel gedrag en online financiële problemen, zoals stelen via de onlinegame Habbo Hotel. Twee jaar later deden ruim driehonderd van hen mee aan een vervolgenquête. Hetzelfde gedrag Van de scholieren heeft ruim de helft volgens eigen zeggen op een van beide momenten online problemen gehad. Daarbij vertonen daders en slachtoffers 'in vrijwel alle opzichten' hetzelfde gedrag. Deze jongeren internetten frequenter dan leeftijdsgenootjes die nooit onlineproblemen ondervinden. In de cyberwereld ervaren ze minder grenzen dan in het echte leven. Ze hebben een slechtere relatie met hun ouders. Bron: Volkskrant.nl

Interessant bericht uit België Kleine klassen pesten minder Pesten staat weer hoog op de agenda. Volgens de auteur zijn de klassen te groot en krijgen de leerlingen geen kans om een groep te vormen. Enkel in kleine klassen en in een stabiele groep leren kinderen afspraken maken en samen te leven. Dat is broodnodig om pestgedrag te vermijden. Recente artikelen in kranten op basis van gegevens van het Vlaams netwerk Kies Kleur tegen pesten over het ontstellend aantal pestincidenten (34.500) geven de indruk van meer en erger sociaal ongewenst gedrag (geweld en pesten) in de school en van een groter aantal leerlingen met depressies. Laatste ‘laagtepunt’ is de zelfmoord van B. uit Erpe Mere. In zover het dan inderdaad om ‘toenemend’ antisociaal gedrag zou gaan, zou het kortzichtig zijn de verklaring uitsluitend te zoeken in het (slechte) karakter van de individuele ‘daders’. Uiteraard draagt elke leerling (in toenemende mate met de leeftijd) een zekere verantwoordelijkheid voor zijn of haar (wan)gedrag. Daar staat echter tegenover dat brutaal gedrag tegenover leerkrachten en tussen de leerlingen onderling tot gedeeltelijk kan begrepen worden vanuit de normale sociale ontwikkeling van de jongere, vanuit de groepsdynamiek in school en klas, en vanuit het bredere, maatschappelijk sociaal klimaat. Het eenzijdig responsabiliseren van de jongere is een miskenning van deze factoren. Ook een toename van depressies kan niet louter toegeschreven worden aan de gebrekkige veerkracht van de huidige jongere generatie. Onderzoekers en gezondheidswerkers hebben hier gewezen op het belang van gevoelens van vervreemding, in de hand gewerkt door de schaalvergroting van scholen en scholengemeenschappen en door een te nadrukkelijke focus op schoolse prestaties. Bron: www.deredactie.be

Refoleerlingen geschorst om digitaal pesten Meer leerlingen op middelbare scholen zijn vorig schooljaar geschorst, maakte de onderwijsinspectie deze week bekend. Ook op reformatorische scholen moesten scholieren –tijdelijk– het veld ruimen. In Nederland werden vorig schooljaar ruim 5300 jongeren tijdelijk (enkele dagen) geschorst. Bijna 600 leerlingen maakten het zo bont dat ze definitief het veld moesten ruimen. Het aantal schorsingen lag vorig jaar schooljaar 6 procent hoger dan in het schooljaar 2011/2012. Schorsingen gaan reformatorische scholen niet voorbij, blijkt uit een belronde langs vier middelbare scholen Bron: Reformatorisch dagblad.

Er is een directe relatie tussen het gebruik van alcohol en agressie. Daarom is onderstaande interessant voor Vertrouwensberichten. 5 procent van de werknemers is verslaafd Een op de twintig werknemers heeft last van een verslaving, zo blijkt uit statistieken van het Ministerie van VWS. Wie ziekteverzuim op het werk wil terugdringen doet er goed aan zich hiervan bewust te zijn. Tien miljoen Nederlanders gebruiken alcohol. Van hen is 810 duizend alcoholverslaafd, wat kort door de bocht betekent dat men wel wil stoppen of minderen met drinken maar het niet kan. Toch blijft werkend Nederland bedrijfsborrels organiseren en is het flesje wijn niet weg te denken als relatiegeschenk. Prima functioneren De wereld van verslavingen houdt niet op bij de kantoordeur. Geen huiseigenaar, autorijder of rashondenbezitter wil zichzelf vergelijken met de alcoholist op straat of de junkie bij de methadonbus, maar één op de twintig werknemers heeft last van een verslaving aan alcohol, drugs, gokken, seks of gamen. De kans is groot dat je als werkgever een aantal verslaafden in dienst hebt. Is dit erg? Dat ligt eraan. Veel verslaafden functioneren jarenlang prima op hun werk. Zij laten echter wel een hoger ziekteverzuim zien en hun afhankelijkheid kost het Nederlandse bedrijfsleven jaarlijks naar schatting zo’n een miljard euro aan productieverlies. Daarnaast heeft verslaving vaak een hoop persoonlijke ellende in haar kielzog, zoals schulden, agressie en relatieproblemen. Fles in de la Hoe kom je erachter of deze problematiek speelt bij jou op het op werk? Jan Annard van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: ‘Verslaving leeft in de taboesfeer en niet iedereen die gebruikt, is disfunctioneel. Die combinatie maakt het heel lastig een duidelijk beeld te krijgen van wat er speelt. Werkgevers merken het vaak pas wanneer daar directe aanleiding toe is: de bekende fles in de la van het bureau, bijvoorbeeld.’ Maar er zijn andere, subtielere signalen zoals een hoger ziekteverzuim dan gemiddeld of frequente afwezigheid direct na het weekend. Ook vele kleine ongelukjes kunnen een indicatie zijn van grotere problemen, evenals een afname van productiviteit en scherpe gedragsveranderingen. Het functioneringsgesprek is een goed startpunt om dit aan de orde te brengen en eens te informeren naar hoe iemand privé functioneert of een gesprek te adviseren met de bedrijfsarts. Bron: www.penoactueel.nl

Intimidatie belangrijkste vorm van agressie TNO heeft uitgezocht hoeveel werknemers te maken krijgen met agressie. In ziekenhuizen heeft maar liefst 16%, en in de Verpleeg-en Verzorgingshuizen 17% van de medewerkers te maken met interne agressie door leidinggevenden en collega's. Er is een uitsplitsing gemaakt naar vormen van agressie en wat me daarbij opviel was dat 'Intimidatie' veruit het grootste probleem blijkt te zijn. Percentueel veel groter dan 'Lichamelijke geweld', 'Seksuele Intimidatie' en 'Pesten'. Ik wist dat niet, maar het verbaast me ook niet. Ik kom het zelf ook meer tegen dan de andere vormen. Bron: www.devrijplaatscoach.nl

Het was al bekend dat hiërarchische organisaties meer risico lopen op ongewenst gedrag. 'Risico op pesten en seksuele intimidatie bij studie officier' Op de Nederlandse Defensie Academie (NLDA) heerst een cultuur waarin een hoog risico bestaat op buitensluiten, pesten, seksuele intimidatie en machtsmisbruik. Dat oordelen het ministerie van Defensie en onderzoeksbureau Governance & Integrity na gezamenlijk onderzoek, schrijft NRC Handelsblad. Volgens het rapport dat vandaag verschijnt, beoordelen defensiestudenten onderling elkaars prestaties omdat een goed beoordelingssysteem van de opleiding ontbreekt. 'In lijn met de bekende reclamespotjes van Defensie vatten zij hun oordeel over elkaar samen in de termen 'geschikt' en 'ongeschikt'.' Hierdoor is een cultuur ontstaan waarin voor de 'zwakkeren' geen plek is. Het risico op misstanden is volgens de onderzoekers groot. Het aantal meldingen van ongewenst gedrag bij de opleiding is in de praktijk laag, vorig jaar elf en in 2012 slechts vier. De afrekencultuur speelt hierin een rol, denken de onderzoekers. Commandant van de NLDA, generaal-majoor Theo Vleugels, zegt in NRC Handelsblad: 'Kameraadschap is een heel belangrijk onderdeel van wat wij doen, maar dat wordt nu vaak geïnterpreteerd als: wij verraden elkaar niet.' Hij pleit voor een cultuurverandering bij de opleiding: 'Selectie tijdens de opleiding zal er altijd zijn, want niet iedereen is geschikt voor de krijgsmacht. Maar het is niet aan een stel tweedejaars cadetten om te bepalen wie van hen voldoet en wie niet.' De onderzoekers interviewden in een jaar tijd 170 studenten en medewerkers van de NLDA over 'integriteitsrisico's'. Bron: Algemeen Dagblad

Op de valreep een bericht uit Brussel met niet mis te verstane inhoud Veel geweld tegen vrouwen in EU Een op de 20 vrouwen in Europa is wel eens verkracht. Dat zijn 9 miljoen slachtoffers. Die conclusie trekt het EU-agentschap voor grondrechten na een grootschalig onderzoek naar geweld tegen vrouwen. Onderzoekers interviewden 42.000 vrouwen uit alle 28 landen van de EU. Onder hen waren 1500 Nederlandse vrouwen. Directeur Morten Kjaerum van het agentschap in Wenen is geschokt door de omvang van het geweld tegen vrouwen in Europa. "9 miljoen verkrachte vrouwen, dat is meer dan de hele bevolking van Oostenrijk", zegt hij. Tweederde van de vrouwen doet geen aangifte van seksueel geweld, waardoor veel onzichtbaar blijft. Nederland 45 procent van de Nederlandse vrouwen is volgens de onderzoekers slachtoffer geweest van lichamelijk of seksueel geweld. Dat is flink boven het Europese gemiddelde van 33 procent. Het gaat bij dit geweld niet alleen om verkrachting, maar bijvoorbeeld ook om hard aan de haren trekken, tegen een muur duwen of het dreigen met een mes, zegt de Nederlandse woordvoerder Friso Roskam Abbing. Een van de verklaringen voor de hoge Nederlandse score is dat vrouwen in Nederland mondiger zijn en vaker naar de politie stappen dan in andere landen. Maar dat betekent volgens Roskam Abbing niet dat het probleem in Nederland wel meevalt. De cijfers moeten volgens hem leiden tot een serieus maatschappelijk debat.

Seksuele intimidatie Meer dan de helft van de vrouwen in Europa heeft wel eens te maken gehad met seksuele intimidatie zoals ongewenste aanrakingen of kussen. In eenderde van de gevallen werd de vrouw lastig gevallen door de baas, een collega of een klant. Met name vrouwen in hogere managementfuncties zijn slachtoffer van seksuele intimidatie. Bijna een op de vijf vrouwen in Europa is wel eens gestalkt. Een op de negen heeft te maken gehad met 'cyberhate'. Een kwart van de slachtoffers heeft vanwege seksuele intimidatie wel eens een e-mailadres of telefoonnummer veranderd. De onderzoekers kunnen niet zeggen of geweld tegen vrouwen is toe- of afgenomen. Dit is het eerste grootschalige onderzoek in zijn soort. Het is de bedoeling dat het om de 5 jaar wordt herhaald. Bron: www.nos.nl