Verslag rondetafelgesprekken op 30 november over azc Beverwaard

Verslag rondetafelgesprekken op 30 november over azc Beverwaard

Gemeente Rotterdam Rondetafelgesprekken 30 november 2015 18.30 uur tot 21.00 uur De Focus (Oude Watering 324, Rotterdam)

Een selectie van bewoners van de Geullestraat, de Cannenburchstraat en Slangenburgweg gaan deze avond in gesprek met onder andere burgemeester Aboutaleb, wethouder Eerdmans, korpschef Paauw, hoofdofficier van Justitie Marc van Nimwegen en directeur Veiligheid Andre Vervooren. De burgemeester en wethouder Eerdmans wisselen halverwege van tafel. Lida Veringmeier (programmadirecteur Asiel en Vluchtelingen)en Winfried Houtman (directeur Maatschappelijke Ontwikkeling) leiden de gesprekken aan de tafels.Avondvoorzitter is Jean Paul Andela. Het verslag wordt gemaakt door Marion Buesink en Anneke Waling. (externe notulisten). Doel van de avond is om met elkaar in gesprek te gaan door informatie over de komst van het asielzoekerscentrum in Beverwaard te uit te wisselen. Er wordt geïnventariseerd wat speelt bij bewoners om hiermee in de toekomst verder te kunnen gaan.

Openingswoord door avondvoorzitter Jean Paul Andela De avondvoorzitter opent de bijeenkomst. Hij heet de burgemeester, wethouders, mensen van de gebiedscommissie en bewoners welkom. Bewoners krijgen de gelegenheid hun vragen, kritiek, meningen en ergernissen te uiten over het tijdelijke asielzoekerscentrum (azc) dat is voorzien in de Beverwaard. Daartoe worden twee rondetafelgesprekken gevoerd. De gesprekken zijn informatief bedoeld. Burgemeester Aboutaleb en wethouder Eerdmans zullen reageren op de inbreng van bewoners. Omdat misschien niet alles ter sprake komt, kunnen bewoners notities maken op memobriefjes. Deze worden verwerkt in het verslag.

Rondetafelgesprek – tafel 1 Na het welkomstwoord van Jean Paul Andela starten de rondetafelgesprekken. Gespreksleider Lida Veringmeier stelt zich voor en verwelkomt iedereen aan tafel. Zij hoopt dat bewoners willen delen wat hen bezighoudt. Er wordt na afloop een verslag gemaakt dat bewoners krijgen toegestuurd. Men is straks in de gelegenheid om vragen te stellen aan de burgemeester. Er wordt een kort voorstelrondje gehouden. De gespreksleider vraagt hoe bewoners aankijken tegen een azc in Beverwaard. Reacties van bewoners − “De populatie wordt omvergegooid. Beverwaard is een moeilijke plaats. De laatste tijd is het rustig geweest in de wijk en er was minder agressie. Als het azc er komt, zal dat waarschijnlijk veranderen. Omwonenden zijn bang, want de meeste asielzoekers zijn alleenstaande mannen.” − Een bewoner woont al 25 jaar met plezier in de wijk. Hij vraagt zich af welke maatregelen worden genomen om de veiligheid te waarborgen en de angst voor onveiligheid weg te nemen.

1

−

−

−

− −

Een andere bewoner heeft zijn hele leven hard gewerkt. Hij heeft gevaren, is meesterkok geweest en heeft in veel landen gewoond, waaronder een tijd in een moslim-enclave. Voor hem is duidelijk geworden dat het helpen van mensen in moeilijke situaties het allerbelangrijkst is. Hij vraagt zijn tafelgenoten om mededogen voor de vluchtelingen. Hij denkt dat deze vluchtelingen meer angst hebben gekend dan de mensen die hier wonen. Een bewoner woont hier nog maar kort. Hij begrijpt de angst van buurtbewoners, maar wil graag weten hoe mensen kunnen helpen. De vluchtelingen hebben een hartelijk welkom nodig. De angst moet verdwijnen. Hij is geschrokken van de agressie en het geschreeuw tijdens de bijeenkomst op 15 oktober. “De verkeerde groep mensen wordt geholpen. Mensen die hierheen komen, hebben geld genoeg. Het zijn vooral jonge mensen. Eigenlijk zou men de ouderen hierheen moeten halen. Zij hebben de hulp het hardst nodig.” “Het is een slechte zaak dat omwonenden niet voldoende zijn geïnformeerd. Zij staan voor een voldongen feit en kunnen geen kant meer op. Er moet beter geïnformeerd worden.” “Het nieuwe azc moet niet ten koste gaan van de mensen die hier wonen.”

De gespreksleider geeft aan dat alle punten worden meegenomen. Zij vraagt naar ideeën. Wat is er nodig om de situatie zo goed mogelijk aan te kunnen? Punten die naar voren worden gebracht − Voldoende informatie. Wat voor mensen komen er in het azc? Daarmee kan een stuk onrust worden weggenomen en komt er meer begrip. − Er kan een commissie met vrijwilligers worden opgericht om vluchtelingen te laten zien hoe men in de wijk met elkaar omgaat. Zo krijgen zij een beeld van hoe men hier leeft. − Elk gezin zou een asielzoeker kunnen opnemen. Dan zou er geen azc hoeven komen. De gespreksleider zegt dat het COA bepaalt wie er uiteindelijk in de azc's terechtkomen. Daar is nu nog niets over bekend. Zij verwelkomt de burgemeester die inmiddels is aangeschoven en vraagt hem om een toelichting op het komende azc. De burgemeester geeft aan dat het doel van deze bijeenkomst is om bewoners uit de wijk meer informatie te verschaffen. Bij de vorige bijeenkomst is men niet tot de kern gekomen. In het azc Beverwaard komen tijdelijk maximaal 600 mensen wonen. De IND bepaalt of vluchtelingen in Nederland kunnen blijven of niet. Hiervoor wordt een advies gegeven aan de staatssecretaris. Mensen die mogen blijven, wachten in een azc tot er een woning beschikbaar komt. Syriërs blijven mogelijk een tot twee jaar, maar dit hangt af van de oorlogssituatie in hun land. In Rotterdam worden circa 1.000 woningen beschikbaar gesteld voor asielzoekers. Tijdens hun verblijf zijn de asielzoekers vrij om te gaan en staan waar zij willen. Zij krijgen een bescheiden bedrag aan zakgeld. Kinderen gaan naar een aparte school die wordt ingericht in een leegstaand schoolgebouw. Er kan door de wethouder voor onderwijs wat geld beschikbaar worden gesteld voor commissies. Er komen aparte voorzieningen voor de gezondheidszorg. De gespreksleider geeft bewoners de gelegenheid om vragen te stellen aan de burgemeester. Vragen die worden gesteld Wat gebeurt er met mensen die worden afgewezen? Worden zij gedwongen uitgezet, of gaan zij vrijwillig? De burgemeester: In totaal hebben zich nu 108 mensen gemeld die zijn uitgeprocedeerd. Deze mensen wordt onderdak geboden, maar moeten uiteindelijk worden uitgezet. Mensen die om valse redenen asiel aanvragen, zouden in de eerste week al moeten worden afgewezen. Op dit moment wachten er 400 mensen op uitzetting. In Utrecht worden kleine groepjes omwonenden rondgeleid in azc's. Gaat dat hier ook gebeuren? De burgemeester: Dit is goed mogelijk. Het is een goed idee.

2

Worden asielzoekers vooraf gescreend? De burgemeester: Dat klopt. Dit gebeurt in Ter Apel en in nog drie andere plaatsen, maar niet in de azc's zelf. Hoe komt het dat men op tv alleen jonge mannen ziet onder vluchtelingen? De burgemeester: Jonge mannen uit Syrië vluchten het eerst, omdat zij anders verplicht worden om als soldaat mee te vechten in de oorlog. Als zij in Nederland zijn toegelaten, doen zij vaak een beroep op de overheid om hun familie over te laten komen. Een bewoner vertelt dat zijn grootvader in Wereldoorlog II is doodgemarteld. Hij doet een appel op andere bewoners om mensen die een oorlog ontvluchten niet in de steek te laten. De burgemeester: Veel Rotterdammers hebben een goed hart, maar mensen worden bang en de samenleving moet het wel aankunnen. Daarom worden er goede afspraken gemaakt om tot een goede verdeling te komen. Als de oorlog in Syrië is afgelopen, gaan mensen dan terug naar het land van herkomst? Antwoord burgemeester: In principe wel. Zuid-Irak is veilig verklaard, dus mensen kunnen daar al terug. In een al vrij verklaard gebied in Syrië heeft Assad het voor het zeggen. Men zit daar aan alle kanten klem. Op dit moment wordt in Wenen een politiek construct gemaakt, waar Assad niet aan mee mag doen. Hoe worden de azc's ingericht? In andere landen hebben gezinnen soms een eigen huisje. Hier lijkt het alsof mensen allemaal in een grote ruimte worden ondergebracht. Dit creëert onrust. De burgemeester: Het azc bestaat uit nette, sobere kamers. Er zijn gemeenschappelijke voorzieningen en een recreatieruimte. Omwonenden moeten vooral een kijkje gaan nemen als het azc klaar is. Hoe worden bewoners op de hoogte gehouden van nieuwe ontwikkelingen? De burgemeester: Er zal een nieuwsbrief worden verspreid. Komen er nieuwe banen voort uit de bouw van het azc? De burgemeester: Ja, er komen 30 tot 50 nieuwe banen vrij. Als de vacatures beschikbaar zijn, worden deze publiekelijk bekendgemaakt. Er zijn bedreigingen geweest. Hoe kan dit in de toekomst worden voorkomen? De politiechef: Overal wordt rekening mee gehouden. Tot het moment dat het azc er staat, wordt ervoor gezorgd dat de orde wordt gehandhaafd. Als voor omwonenden duidelijk wordt dat het om normale mensen – gasten – gaat, nemen de druk en dreiging vanzelf af. Het aantal meldingen bij de politie waar een azc bij betrokken is, is veel minder dan men denkt. De gespreksleider adviseert omwonenden zich vast aan te melden voor een bezoek aan het azc. Mensen kunnen hun naam en adres op een aanmeldingsformulier invullen. De gespreksleider vat de volgende punten samen die door bewoners zijn genoemd − er is angst en zorg om toenemende onveiligheid in de wijk; − omwonenden moeten beter worden geïnformeerd; − bewoners zijn bang dat het drukker wordt in de wijk; − er zijn genoeg omwonenden die willen helpen, maar men weet niet goed hoe. Slotreacties van bewoners − Goed dat omwonenden bij deze bijeenkomst de kans krijgen om vragen te stellen, want mensen zijn snel bevooroordeeld. Als de gemeente omwonenden goed blijft informeren, neemt dat een stuk onrust weg. − Rotterdam heeft een burgemeester met lef.

3

De burgemeester geeft aan dat alle ideeën ook naar de gebiedscommissie gaan. Hij hoopt dat er eind januari met de gemeenteraad een beslissing kan worden genomen over het plan voor de wijk. De gespreksleider dankt iedereen hartelijk voor zijn of haar inbreng. Men gaat aan de slag, zodat de juiste dingen kunnen gebeuren. Zij sluit het gesprek aan tafel af om 20.10 uur.

Rondetafelgesprek – tafel 2 Na het openingswoord starten de rondetafelgesprekken. Winfried Houtman begeleidt het gesprek. Aanwezig zijn burgemeester Aboutaleb, wethouder Eerdmans, de heren Houtman, Van Nimwegen, voorzitter gebiedscommissie Swaneveld, vicevoorzitters gebiedscommissie mevrouw Gonsalvez en de heer Broeders en bewoners. Er wordt gesproken over onderwerpen die bewoners inbrengen. Veiligheid Bewoners voelen zich nu al onveilig in de Beverwaard, onder meer door intimiderend gedrag van groepen jongeren. Er moeten al beveiligers worden ingezet in de supermarkt. Bewoners zijn bang dat de situatie zal verergeren door het azc. Zij vrezen voor zedenmisdrijven door asielzoekers. Die vrees is gebaseerd op negatieve verhalen over azc’s elders. Misdaadcijfers ondersteunen de berichten niet. Daders van zedenmisdrijven in Nederland zijn voornamelijk blanke mannen ouder dan vijftig. Asielzoekers zijn geen heilige boontjes. Soms zijn er incidenten zoals vechtpartijen in en rondom azc’s en soms zijn er verwarde asielzoekers die amok maken. Maar dat komt ook voor onder de Nederlandse bevolking. De meeste aan azc’s gerelateerde incidenten zijn gericht tegen de mensen die daar verblijven. Het is heel belangrijk dat burgers overlast en vergrijpen melden bij de politie, de gebiedscommissie en de politiek. Het is ook mogelijk om via Buurt Bestuurt signalen af te geven over onveilige en ongewenste situaties. Burgers kunnen zelf ook ideeën hebben om problemen op te lossen. De gemeente steunt bewonersinitiatieven van harte en draagt hier in sommige gevallen financieel aan bij. In de jaren negentig vreesden boeren dat asielzoekers hun kippen zouden stelen. De boeren drongen aan op extra politie-inzet. De angst is geëvolueerd naar vrees voor verkrachting. Rotterdam is echter nog nooit zo veilig geweest als de laatste tijd. Bewoners zijn van mening dat het dan objectief veilig mag zijn, maar dat dit niet overeenstemt met hun subjectieve veiligheidsbeleving. Een van de bewoners dacht na de heftig verlopen informatieavond over het azc op 15 oktober dat misschien wel meer te vrezen valt van bewoners zelf dan van asielzoekers. Een andere bewoner denkt dat de angst voor misdragingen van asielzoekers is ingegeven door vooroordelen. Hij wijst op de mogelijkheid om hen positief te betrekken. Zijn boodschap is: “Maak er wat van.” Als mensen iets omhanden hebben, zich nuttig maken, dan gedragen zijn zich heel anders dan wanneer zij niets te doen hebben. Er zijn positieve geluiden uit andere gebieden in Nederland, waar bewoners asielzoekers als een verrijking zien. Er wordt geen nulmeting met betrekking tot criminaliteit in de Beverwaard verricht, omdat die enige tijd geleden al heeft plaatsgevonden. In 2016 komt er een vervolgmeting. Mogelijk worden preventieve maatregelen getroffen waardoor de criminaliteit afneemt. Een voorbeeld hiervan is dat het aantal woninginbraken in de omgeving van het azc in Breda is afgenomen nadat preventief camera’s werden geplaatst. Locatie Bewoners vragen zich af waarom de politiek heeft besloten om het azc te plaatsen in de Beverwaard, een kantelwijk. Zij vragen waarom bewoners en de gebiedscommissie niet zijn betrokken bij de locatiekeuze. Vanuit de gemeente wordt aangegeven dat de besluitvorming binnen heel korte tijd moest plaatsvinden. Het verzoek van

4

het COA om een locatie te zoeken kwam voor de zomer en de raad heeft na de zomer besloten. Er is nog gesproken over de optie van een aantal kleinere centra, maar dat wil het COA niet. In Rotterdam heeft de gemeente niet veel stukken grond in eigendom waar een groot azc kan worden gevestigd. Het besluit over de locatie van het azc is onomkeerbaar. Er kan nog wel bezwaar worden gemaakt tegen de omgevingsvergunning, wat het proces kan vertragen. Als de Raad van State beslist dat het azc niet in de omgeving past, dan worden de plannen niet uitgevoerd. Met het COA is afgesproken dat het azc vijf jaar blijft. Dit in afwachting van de uitstroom van vluchtelingen met een verblijfsstatus naar de reguliere woningmarkt. Omdat momenteel niet voldoende woningen beschikbaar zijn, stokt de uitstroom. Als meer woonruimte wordt gerealiseerd, kan de uitstroom weer op gang komen. Mogelijk is er over vijf jaar geen behoefte meer aan het azc. Het huurbeleid dat beoogt om ‘scheefwoners’ te laten doorstromen naar duurdere woningen is erop gericht goedkope huurwoningen vrij te maken voor financieel minder draagkrachtige mensen. Dit beleid staat los van het azc. Verblijf Het azc Beverwaard krijgt geen permanente bewoners. Vluchtelingen verblijven daar drie à vier maanden in afwachting van de beslissing van de IND over hun asielaanvraag. Als zij een verblijfsstatus krijgen, worden zij elders gehuisvest. Krijgen zij die status niet, dan worden zij overgeplaatst in afwachting van uitzetting. Populatie azc Een van de bewoners heeft op grond van cijfers van het COA uitgerekend dat er onder de zeshonderd asielzoekers in de Beverwaard vierhonderd mannen zullen zijn. Deze verhouding laat zich verklaren doordat mannen in een oorlogssituatie eerder genoodzaakt zijn om te vluchten dan vrouwen en kinderen, onder meer omdat mannen worden opgeroepen voor het leger. Tijdbesteding Er is weinig te doen in en rond het azc. Tijdens hun verblijf in het azc zijn mensen vrij om te gaan en staan waar zij willen. Zij zullen hun vertier buiten de deur zoeken, bijvoorbeeld in het winkelcentrum. Bewoners zijn bang dat dit de onveiligheid vergroot. Een van de bewoners geeft aan er niets in te zien om groepen op straat aan te spreken. Bewoners van het azc hebben er net als de jeugd recht op om zich in de openbare ruimte op te houden. Een positieve houding ten aanzien van groepen jongeren en mannen, kan ertoe leiden dat zij zich ook positief opstellen. De grens ligt bij bedreigen, intimideren en bijvoorbeeld het veroorzaken van geluidsoverlast. Als de grens wordt overschreden, dan wordt daartegen opgetreden, net als nu. Asielzoekers die strafbare feiten plegen krijgen te maken met een gerechtelijke procedure. Als er sprake is van overlast, dan plaatst het COA de betreffende asielzoekers over naar een ander azc. Bewoners concluderen dat er overlastgevers weggaan, maar ook komen vanuit andere azc’s. Begeleiding Om mee te kunnen doen in de Nederlandse maatschappij is het belangrijk dat vluchtelingen beschikken over taalvaardigheid. Dit is een verplichting als zij eenmaal een verblijfsstatus hebben. Voor die tijd is er voor volwassenen summiere begeleiding bij het leren van de Nederlandse taal. Voor kinderen is dat anders: zij moeten naar school. Gemeente Rotterdam heeft veel ervaring met kinderen die geen Nederlands spreken. Zij komen eerst in een schakelklas en stromen door naar het reguliere onderwijs. De praktijk wijst uit dat deze kinderen vaak snel een goed taalniveau bereiken.

5

In het azc Beverwaard worden voornamelijk Syriërs ondergebracht. Zij zijn veelal redelijk opgeleid en spreken vaak Engels. Hiermee hebben zij een betere basis dan bijvoorbeeld Eritreeërs of mensen uit Centraal-Afrika. Er worden vrijwilligers gezocht om mensen in het azc te begeleiden. Beheercommissie Er wordt een beheercommissie ingesteld waarin omwonenden van het azc en vertegenwoordigers van het COA, de politie en de gemeente zitting hebben. De commissie is een aanspreekpunt voor bewoners. De omwonenden die er zitting in hebben voorzien in ‘extra ogen en oren’ in de buurt. De commissie kan aanbevelingen doen en gerichte signalen geven aan de burgemeester, het college van B en W, de gebiedscommissie en de politie. Dat maakt het mogelijk om in te grijpen als het nodig is. De commissie heeft geen mandaat en bevoegdheden om zelf maatregelen te treffen, maar krijgt in sommige gevallen wel de gelegenheid om initiatieven uit te voeren en krijgt daarvoor ook faciliteiten. Beverwaard Zegt Nee Actiecomité BZN had deze informatieavond graag willen bijwonen, maar is niet uitgenodigd. De burgemeester gaat op een ander moment met leden van BZN in gesprek Informatie: Er komen nog drie rondetafelgesprekken met bewoners van andere straten. De gebiedscommissie zet een enquête uit waarmee bewoners hun mening over het azc kunnen laten weten. Plannen voor de Beverwaard De gemeente beraadt zich op plannen om de Beverwaard op te knappen. Bewoners vinden het een zoethoudertje. Zij vinden dat de Beverwaard ervan opknapt als er geen azc komt. Vanuit de gemeente wordt aangegeven dat de Beverwaard deze kans moet grijpen.

Afsluiting door burgemeester Aboutaleb Burgemeester Aboutaleb zegt dat er veel vragen waren over het bouwproces en wijkveiligheid en dat suggesties zijn gedaan voor begeleiding en onderwijs. Hij belicht een aantal punten. Bewoners van de Beverwaard voelen zich nu al onveilig in hun wijk en vrezen dat de onveiligheid verergert door het azc. Het aantal meldingen van misdrijven gerelateerd aan azc’s is echter relatief laag. Maar de gemeente is niet naïef en zal goed in de gaten houden wat er gebeurt. De beheercommissie draagt daaraan bij. Ook Buurt Bestuurt of een stuurgroep kunnen een bijdrage leveren. Om een beeld te krijgen van een azc wordt een bezoek naar een bestaand centrum georganiseerd. Er komt een nieuwsbrief met basisinformatie. De mogelijkheden worden onderzocht voor contact tussen burgers en de politie. Bewoners hechten veel belang aan een gemengde samenstelling van de mensen in het azc, maar onder de asielzoekers zijn veel mannen. Dit komt doordat zij – bijvoorbeeld omdat zij worden opgeroepen voor het leger – de eersten zijn die moeten vluchten. Vrouwen en kinderen volgen later. Het COA heeft aangegeven dat het azc dertig tot vijftig banen zal opleveren. Bij de invulling hiervan wordt gekeken naar werkzoekenden uit de Beverwaard. Mensen die in het azc verblijven krijgen zakgeld. Zij hoeven geen eten te stelen. ‘Valse aanvragers’ worden zo snel mogelijk uit het systeem gefilterd. Het beeld bestaat dat asielzoekers permanent in het azc zullen wonen. Het gaat echter om tijdelijk verblijf. Statushouders blijven niet per se in Rotterdam. Als daar geen woonruimte beschikbaar is, dan worden zij ergens anders gehuisvest. Het is goed om vooruit te kijken. Er wordt een toekomstvisie ontwikkeld die erop is gericht om de Beverwaard versneld op te knappen. Gebiedscommissie IJsselmonde brengt hierop ook een advies uit.

6

Burgemeester Aboutaleb spreekt een woord van waardering uit voor een van de bewoners die vertelde over zijn ervaringen in de Tweede Wereldoorlog en die pleitte voor een goede opvang van vluchtelingen. Zijn verhaal raakte de burgemeester. Slotwoord avondvoorzitter Jean Paul Andela De avondvoorzitter constateert dat serieuze gesprekken zijn gevoerd. Deze avond heeft de dialoog tussen gemeente en bewoners bevorderd. Hij dankt de aanwezigen voor hun inbreng en sluit de bijeenkomst.

Notities van bewoners op memobriefjes Op de notitieblokjes hebben de aanwezigen de volgende opmerkingen geschreven. − activiteiten voor en door bewoners wijk en azc; − inzet tolken voor mensen die geen Engels spreken; − samenscholingsverbod; − reizen met ov? − verlichting parken; − cameratoezicht; − beveiliging tramhalte; − wat is de sanctie bij overtreding APV? − geen kennis met azc − informatie vooruit − druk − verkeerde groep helpen − gescreend? − veiligheid − onbekend − wat komt hiernaartoe? − 5 jaar en dan? − zorg voor elkaar − welke matregelen? − help! Mededogen! Op de intekenlijsten zijn e-mailadressen verzameld, waar naar het verslag en de nieuwsbrief zal worden verstuurd. Wilt u de nieuwsbrief over het azc Beverwaard ontvangen? Stuur een e-mail naar [email protected]. Meer informatie over het azc Beverwaard staat op www.rotterdam.nl/azcrotterdam.

7