Verslag Politieke dag BUS - 28 mei 2010 Werkgroep Armoede en Politiek

Verslag politieke dag WAP(BUS)-28 mei 2010

1 van 6

http://www.dmmgm.nl/act100622_politieke_dag_2010_verslag.htm

Verslag Politieke dag BUS - 28 mei 2010 Werkgroep Armoede en Politiek

Op 28 mei 2010 herstelt vereniging BUS een traditie door het houden van een dag, waarbij belangrijke zaken voor de doelgroep worden voorgelegd aan 'de politiek'. De inzet van deze politieke dag ligt in het verlengde van de activiteiten van de Werkgroep Armoede en Politiek, WAP, die vorig jaar tijdens een bijeenkomst een handreiking over de bevordering van het gebruik van inkomensondersteunende regelingen presenteerde. Onderdeel daarin is ook de omgang met de uitvoerders en de lokale politiek. Dit keer - kort voor de Tweede Kamerverkiezingen- wordt een deel van het doel van deze handleiding voorgelegd aan landelijke politici, in de vorm van twee stellingen. De eerste stelling betreft het oormerken van armoedegelden vanuit 'Den Haag' en de tweede stelling betreft uitbetaling met terugwerkende kracht als minima, aantoonbaar, niet correct geïnformeerd werden. Alle politieke partijen waren uitgenodigd. Vijf partijen, en zeker niet de minste, geven acte de présence ; CDA, D66, PvdA, GL en SP. Van vier partijen - VVD, Christen Unie, SGP en de Partij voor de Dieren - kwamen afmeldingen binnen vanwege tijdsgebrek of gebrek aan mensen en van twee - PVV en TON - kwam geen reactie. De zaal is nokvol met ruim zeventig afgevaardigden vanuit de ledengroepen van BUS en ongeveer dertig beleidsmakers ; gemeenteraadsleden, ambtenaren en een enkele (oud)wethouder. De Werkgroep Armoede en Politiek organiseert de dag, ondersteund door vaste medewerkers Frank Zitter en William Peters. Een keurig in het pak gestoken Jur Froma verwelkomt iedereen aan de deur en leidt hen richting inschrijving bij gastvrouw Ephelyn Tjong Ayong en eerder genoemde Frank. Marc Albers, voorzitter van de WAP, heet iedereen van harte welkom en komt, na enkele huishoudelijke mededelingen, al snel tot het doel van de dag. Hij refereert aan een recent manifest van de Sociale Alliantie, waarin opgeroepen wordt tot het armoedevrij maken van Nederland per 2020. Daarbij doelt men niet alleen op financiële armoede, maar vooral ook op sociale armoede. BUS is één van de vele organisaties die dit manifest onderschrijft en ondersteunt. Ook de WMO, Wet Maatschappelijke Ondersteuning, passeert kort de revue. De grondslag van deze wet behelst het recht en de plicht om te participeren in een toleranter, transparanter en eerlijker samenleving. Er zijn een paar zaken die alleen door onduidelijke of niet aanwezige regelgeving fout gaan. Marc hoopt dat wij daarvoor vandaag een eenduidige oplossing vinden en overeenstemming bereiken. Hij vraagt het publiek daarom om zich bij de stellingen te houden en verre te blijven van verhitte discussies met aan het eind van de dag de waarheid ergens gewond in het midden.

Trots blikkend op de panelleden, weet Marc één ding zeker. Welke prognose ook gevolgd wordt, hier is een ruime meerderheid van de Tweede Kamer na 9 juni vertegenwoordigd. We kunnen dus zaken doen richting gelijke behandeling ! Onder leiding van William stellen de, toekomstige, Kamerleden zich voor.

19-4-2012 19:29


2 van 6


Aan de paneltafel zitten Constantijn Dolmans (D66), Gon Mevis (Groen Links), Elly Blanksma (CDA), Hans Spekman (PvdA) en Nico Heijmans (SP). Terug aan de spreekstoel leidt Marc de eerste stelling in. Als het NIBUD het inkomen van minima berekent, dan wordt er van uitgegaan dat iedereen maximaal gebruik maakt van alle gelden die Den Haag voor hen in het gemeentefonds stort. Dat veel van deze gelden niet terechtkomen is bekend, het zogenaamde “Niet-Gebruik”. Er zijn grote verschillen per gemeente en daardoor is er grote ongelijkheid tussen burgers van verschillende gemeenten. Bij een aantal gemeentes verdwijnt veel geld, bestemd voor minima, uiteindelijk in de pot algemene middelen en mag dan overal aan besteed worden. Heel zwart gezegd loont het dus om mensen niet goed over hun rechten te informeren en dat is niet acceptabel. Als Den Haag geld bestemt voor de zwakkeren in onze samenleving, dan dient dat geld ook aan hen uitgegeven te worden volgens eenduidige regels. Gemeenten die geld overhouden dienen beboet te worden. Marc heeft wel ideeën over hoe dat zou moeten, maar wil dat eerst een paar zaken aan de basis goed afgesproken worden. Daarom deze dag. Hoeveel geld aan minima wordt uitgegeven bepaalt de, door ons gekozen, politieke macht. Als die macht iets toekent, bent u het dan met elkaar eens dat deze gelden niet voor andere zaken uitgegeven mogen worden door ze vast te leggen, middels het zogenaamde oormerken ? Tijdens de ochtendsessie reageren alleen de panelleden. Met het publiek is afgesproken dat zij vragen en opmerkingen opschrijven ter behandeling in de middagsessie. William leidt de paneldiscussie over het oormerken. Hier volgt een samenvatting van hun reacties : Constantijn Dolmans (D66) vindt het geen goed idee om de gelden voor armoedebestrijding te oormerken. Vrijheid in de besteding van het gemeentefonds biedt naar zijn mening meer mogelijkheden voor effectieve armoedebestrijding. Bij oormerken van gelden zijn gemeenten afhankelijk van wie aan het bewind is in het Haagse. Gemeenten dienen hun eigen keuzen te kunnen maken, waarbij die keuzen natuurlijk wel in volledige openbaarheid gemaakt moeten worden. Nico Heijmans (SP) is een totaal andere mening toegedaan. Gemeenten gaan het moeilijk krijgen om hun begrotingen rond te krijgen. Oormerken is daarom een goede manier om gemeenten te stimuleren aandacht te blijven houden voor het armoedeprobleem. De PvdA is bij monde van Hans Spekman geen voorstander van oormerken. Er is vanuit 'Den Haag' 480 miljoen euro extra ter beschikking gesteld voor armoedebestrijding. Dat geld moet goed gebruikt worden en er blijft nog te veel op de plank liggen. Daar ligt ook een taak voor cliëntorganisaties. Oormerken van gelden zou tot onderlinge rivaliteit tussen gemeentelijke bestuurders kunnen leiden: de andere lokale wethouders zouden 'hun' geld eveneens geoormerkt willen zien. Elly Blanksma (CDA) is evenmin voor oormerken van armoedegelden. Het CDA bepleit extra budgetten, een betere monitoring van gemeenten en verbetering van de efficiëncy bij gemeenten, maar is niet voor oormerken. Het geld moet terecht komen waar het hoort en dat zijn in haar ogen vooral de gezinnen met kinderen. Gemeenten kunnen daar het beste voor zorgen. Ook Gon Mevis (Groen Links) waarschuwt voor de risico's van oormerken. Het belangrijkste is dat het netto inkomen van de mensen in armoede omhoog gaat. Daartoe hebben gemeenten verschillende mogelijkheden en die zouden juist ingeperkt worden als armoedegelden worden

19-4-2012 19:29


3 van 6


geoormerkt. Het publiek doet goed mee en zit druk te schrijven. Enkelen houden zich merkbaar in. Ook Marc heeft moeite om niet mee te discussiëren. Hij geeft het goede voorbeeld door zich te beperken tot zijn inleiding op de tweede stelling. Onze eerste stelling ging er over dat gemeentes geld voor minima alleen aan hen mogen uitgeven. De tweede stelling borduurt daarop voort. Gemeenten hanteren al decennia het principe om alleen onder de hoogste dwang met terugwerkende kracht uit te betalen. “Niet gevraagd, pech gehad !”. Dat moet voor onze zwakkere minder mondige medemens, met hulp en regelgeving uit Den Haag, heel snel veranderen. Als gelden voor minima geoormerkt worden en er financiële sancties zijn dan is het in het belang van de gemeente om iedere mogelijkheid aan te grijpen om tot uitbetaling over te gaan. Dat geldt dus ook voor die gepensioneerde met alleen A.O.W., die bij het WMO-loket huishoudelijke hulp aanvraagt. Die moet niet alleen te horen krijgen wat de eigen bijdrage wordt, maar er moet direct gekeken worden of deze mogelijk recht heeft op inkomensaanvullende voorzieningen. De ene gemeente zal regelgeving in deze alleen maar logisch vinden, maar gemeentes die gewend zijn aan grote overschotten van het, voor minima bestemde, geld zullen het zien als een aanslag op hun budget. Als achteraf blijkt dat iemand geld is misgelopen doordat deze niet correct en volledig geïnformeerd was, dan moet deze dat geld met terugwerkende kracht en wettelijke rente alsnog ontvangen. William leidt de discussie weer en vraagt de panelleden of zij bereid zijn om gemeentes via duidelijke regelgeving te sturen om hun burgers volledig te informeren als zij bij hen aan het loket komen. Hier volgt een samenvatting van de reacties op de tweede stelling : D66 kan wel sympathie opbrengen voor deze stelling. Armoede is een complex probleem met veel facetten. Inzicht in de persoonlijke situatie van betrokkenen wordt bemoeilijkt door regelgeving rond de bescherming van privacy. Ambtenaren zouden daarom moeten doorvragen om tot de kern van het probleem door te kunnen dringen. De stelling zou daarvoor een aanmoediging kunnen zijn. Daarnaast dient er volgens Constantijn Dolmans eveneens aandacht te zijn voor de doelgroep die zich niet meldt bij het gemeentehuis, zoals de groep van werkende armen. Ook de SP ziet de stelling als een aanmoediging om verder te denken over het probleem van niet-gebruik. Gemeenten hebben de plicht om mensen op hun rechten te wijzen en als mensen recht hebben op betaling dan moet dat ook met terugwerkende kracht kunnen. Dat is een extra prikkel voor de gemeenten om hun best te doen. Dus eens met de stelling. Waarbij de aantekening dat alle huidige (gemeentelijke) oplossingen voor wat betreft de SP als 'second best' bestempeld kunnen worden. De beste oplossing is volgens Nico Heijmans: uitkeringen omhoog, net zoals het minimumloon. De PvdA is het ook eens met de stelling. Veel mensen weten nauwelijks waar ze recht op hebben. Via koppeling van bestanden zou er al een hoop bereikt kunnen worden, maar er is meer nodig, zoals bijvoorbeeld hetgeen wordt voorgesteld in de stelling. Daarnaast dienen gemeenten verder te kijken dan de bekende doelgroep, gemeenten moeten contact zoeken met de nog onbekende doelgroep. Door het CDA wordt vooral ingezet op het terug dringen van de complexiteit van de

19-4-2012 19:29


4 van 6


regelgeving. De regelgeving dient gestructureerd te worden en case managers dienen ondersteund te worden bij hun werk. Daarmee is een 'prikkelwerking', zoals in de stelling, overbodig. Dus oneens met de stelling. GroenLinks kan de stelling niet helemaal onderschrijven en wijst vooral op het belang van preventie van armoede: het sociaal minimum moet omhoog. Hans Spekman verlaat, onder dankzegging, de zaal om naar een volgende bijeenkomst te gaan. Door de forumleden is (terecht) aan de orde gesteld dat de gemeentelijke regelingen verder reiken dan alleen de minima, die bij de gemeente aan het loket komen. Ook mensen met een uitkering van het UWV en werkende armen vallen onder de doelgroep van deze regelingen. Dat sluit goed aan bij één van de reservestellingen van de WAP. Omdat er nog tijd over is voor de lunch legt Marc deze voor aan het panel. Binnen Europa wordt voorgesteld dat er sprake is van armoede bij een inkomen van minder dan 60% van het gemiddelde inkomen van de betreffende lidstaat. Kunnen de panelleden zich daarin vinden of vinden ze dat de armoedegrens anders bepaald moet worden ? De reacties van de overgebleven vier : GroenLinks kan akkoord gaan met een dergelijke afbakening. Zo kan denivellering worden tegen gegaan. Ook D66 kan zich vinden in een afbakening aan de hand van het gemiddelde inkomen. Volgens het CDA liggen de inkomens en uitkeringen in Nederland al op een goed niveau. We moeten daarom kijken naar de individuele situaties. Herinnert de aanwezigen er aan dat ook de mensen met grote vermogens zijn getroffen door de financiële crisis. Het CDA zet in op het scheppen van banen, niet op nivellering. Daarom nadruk op het stimuleren van de "onderkant" van de arbeidsmarkt. Voor de SP dienen de "hoge" uitkeringen en minimumloon in Nederland afgezet te worden tegen de (stijgende) vaste lasten. SP is voorstander van de Europese norm. De middagsessie is voor de panelleden optioneel. Door hun drukke agenda hadden enkelen anders helemaal niet kunnen komen. Tijdens de lunch hebben de WAP-leden uit de vele opmerkingen en suggesties een vijftal zaken gedistilleerd voor de zaaldiscussie ‘s middags. Iedereen is erg verheugd als drie panelleden wederom plaatsnemen, alleen Elly Blanksma kan tot haar spijt niet langer blijven. William leidt de middagsessie vanaf het podium en Marc loopt in de zaal rond om het publiek de microfoon te reiken. Er willen zo veel mensen reageren dat al snel beiden met een microfoon door de zaal lopen. Ze wisselen elkaar goed af en beperken zich tot korte opmerkingen tussendoor. Het publiek stelt vragen en maakt opmerkingen. De panelleden reageren per toerbeurt. Van het vijftal zaken komt alleen het eerste aan bod en zelfs daarvoor is de tijd van de middagsessie nog te kort : Hoe ver wil "Den Haag" gaan om gemeenten te sturen om de mensen te bereiken? GL: Zij zullen zeker moeten kijken naar de hoogte van diverse uitkeringen. SP: Gemeenten moeten vooral in staat zijn om aan armoedebestrijding te doen. D66: Mensen moeten vooral met elkaar kunnen samenleven geholpen door een beter besteedbaar inkomen. Wij zijn tegen bestandskoppeling. Kort weergegeven wat de partijen er globaal over denken. Het is ondoenlijk voor onze dagnotulisten, Jan van Bladel en (weer) Frank, om alles bij te houden. De zaal bruist en veel zaken passeren de revue. Men borduurt voort op de antwoorden van de ochtend en er wordt

19-4-2012 19:29


5 van 6


goed op elkaars suggesties gereageerd. Iemand noemt een casus waarbij zelfs de rechter maar gedeeltelijk betaling met terugwerkende kracht toekende.; De voors en tegens van de Wet op Privacy komen ter sprake; Moet categorale bijstand opnieuw ingevoerd en kinderbijslag inkomensafhankelijk worden ?; Mensen in armoede leven 7 jaar korter; Armoedebestrijding is niet alleen geld geven; Grote werkgevers laten mensen werken voor 4 euro per uur; De armoedeval en het teveel aan regeldruk; De landelijke politiek schuift maar door en de materie is zo ingewikkeld dat het voor plaatselijke politici niet meer te volgen is. Door een voormalige wethouder wordt de rol van cliëntenraden aan de orde gesteld. Kunnen zij daadwerkelijk bijdragen aan een beter gebruik van de regelingen, zoals door de forumdeelnemers wordt geopperd ? Op basis van deze opmerking ontspint zich een discussie over de rol en het functioneren van cliëntenraden. Ook hier blijken grote lokale verschillen. Enkele cliëntenraden geven aan dat zij inderdaad nog een slag te maken hebben, anderen geven aan dat zij wel degelijk met voorstellen komen maar niet gehoord worden. Ter plekke worden al de eerste contacten gelegd door cliëntenraadsleden en gemeenteraadsleden. Reagerend op de bezwaren tegen het oormerken is de zaal het er over eens dat niets geoormerkt mag worden als dat niet ook eerst met minimabeleid gedaan is. Terwijl de discussies in de zaal tijdelijk verstommen dankt Marc, namens de WAP en BUS, alle aanwezigen voor hun inbreng. In het bijzonder de panelleden, die er ook vanmiddag nog bij waren. “We hebben geprobeerd om samen een paar vouwen in onze samenleving glad te strijken en hopen dat onze politici dit zullen vertalen in duidelijke richtlijnen richting gemeente. Wij zullen hen houden aan wat ze hier hebben gezegd ! Zo lang veel inkomensaanvullende voorzieningen via gemeenten verstrekt worden, moet er alles aan gedaan worden om deze op de juiste plaats te krijgen. Dan volstaat een folder of een bericht in het lokale middenstandsblaadje niet !! Bedenk dat ieder stapje dat we gezamenlijk richting een toleranter, transparanter en eerlijker samenleving zetten, een grote overwinning is voor ons allemaal.” Tijdens de borrel gaan de discussies door en regent het wederzijdse complimenten.

Nabeschouwing Het oormerken van armoedegelden vindt geen draagvlak bij de Haagse fracties. Men is het erover eens dat het armoedegeld terecht dient te komen waar het hoort. Behalve de SP geven alle partijen aan dat dit vooral dient te gebeuren op basis van het inzicht van de gemeente in de situatie van hun burgers. Hier dienen gemeenten vrijheid te hebben en dient Den Haag ze niet in de wielen te rijden. Enkele partijen geven aan dat het oormerken van armoedegelden aanleiding zou kunnen vormen voor een 'concurrentieslag' met de andere beleidsterreinen, die eveneens om oormerken en om prioriteitstelling zouden kunnen gaan vragen. Daarmee wordt de politieke discussie over de besteding van armoedegelden verlegd van Den Haag naar de gemeenteraad. Prioriteitstellingen worden immers niet uitgevochten door de partijen in de Tweede Kamer, maar dienen te worden bepaald door de partijen in de gemeenteraad. Op beide punten, “de prioriteitstelling” en “het inzicht verschaffen in de situatie van burgers”, ligt een belangrijke taak voor de lokale belangenbehartigers van BUS.

19-4-2012 19:29


6 van 6


Het met terugwerkende kracht uitbetalen van inkomensondersteuning vindt wel draagvlak bij de Haagse fracties. Met uitzondering van de CDA, wordt een dergelijke aanpak gezien als een goede prikkel voor gemeenten. Daarom biedt deze politieke dag voor de lokale belangenbehartigers een mooie aanleiding om het met terugwerkende kracht uitbetalen van inkomensondersteuning lokaal aan de orde te stellen. Zeker, maar niet uitsluitend, bij de fracties van PvdA, D66, SP en GroenLinks in hun gemeenteraad. Kortom een dag, die veel vervolg kan en moet hebben en die toont dat er grote behoefte is aan meer van dergelijke dagen.

19-4-2012 19:29

Verslag Politieke dag BUS - 28 mei 2010 Werkgroep Armoede en Politiek

Recommend Documents