Verslag politiek debat zaterdag 24 april 2010 Aanwezige politici: ministers Brigitte Grouwels en Evelyne Huytebroeck, Staatssecretarissen Doulkeridis en De Lille, schepenen Ceux van de Stad Brussel en Ikazban (ter vervanging van burgemeester Moureaux) van de Gemeente Molenbeek. Moderator: An Descheemaeker, Bral vzw
Inleiding Het politiek debat is de afsluiter van de T&T- week. Een week activiteiten rond Thurn & Taxis georganiseerd door Bral vzw. Bij die activiteiten waren ook 2 discussieavonden met verschillende betrokken actoren over mobiliteit en publieke ruimte en over huisvesting en tewerkstelling. De stellingen en vragen die tijdens deze debatten geformuleerd werden, worden tijdens dit afluitende debat voorgelegd aan de aanwezige politici Minister Picqué, als Minister-President de eindverantwoordelijke voor de planning van T&T, kon spijtig genoeg niet ingaan op de uitnodiging. Hieronder volgt een bondig verslag..
1. Mobiliteit Inleiding Op de het debat op 20 april: “Thurn & Taxis: publieke ruimte en mobiliteit” waren alle intervenanten er over eens dat een goede ontsluiting van de site met het openbaar vervoer absoluut noodzakelijk is voor een goede ontwikkeling van de site. Verschillende scenario’s liggen hiervoor op tafel en werden voorgesteld en bediscussieerd. We bespraken mobiliteit en publieke ruimte samen omdat beide mekaar zeer sterk beïnvloeden, onder meer omdat de keuze van het traject van de tram bepalend is voor de inrichting van de publieke ruimte. Onderstaande prent geeft alvast een idee van de verschillende plannen voor de aanleg/heraanleg van mobiliteitsinfrastructuur op en rond de site. De rode lijn geeft het mogelijke tramtraject weer van aan het Noordstation (inclusief nog te bouwen Picardbrug over het kanaal). De rode stippellijnen geven de verschillende varianten om diezelfde tram de site te laten doorkruizen richting Bockstael.
Vragen • • • •
Quel tracé pour le tram? Quel timing et financement? Et entretemps? Avenue du port pour le BILC1 ou pas?
Antwoorden Tram: • Mevr. Grouwels kiest nu niet voor één tramtraject en benadrukt dat de keuze nog niet gevallen is. Ze stelt dat het dossier zeer technisch is en dat dit de verantwoordelijkheid is van de MIVB. Ze bevestigt wel de voorkeur van de MIVB voor het traject langs de Bockstaelbrug & de Bockstaellaan. Nvdr: dit zou het einde betekenen van de collectieve tuin die zich op de spoorwegtalud bevindt. • Mevr. Grouwels vraagt niet te vergeten het ruimere traject te bekijken (dat verder gaat dan de omliggende wijken), een nieuwe tramlijn wordt niet aangelegd voor een kleine afstand, maar over een langer traject en moet binnen een globaal openbaar vervoersplan passen. • Het belang van de ruimere context wordt ook sterk door dhr. Ceux benadrukt. • Mevr. Huytebroeck spreekt duidelijk haar voorkeur uit voor traject ‘3’. (nvdr het traject dat na het Maritiemstation niet afslaat richting Bockstaelbrug maar rechtdoor rijdt). Het door de MIVB voorgestelde traject zou rampzalig zijn voor het park, omdat de tram hierbij voor een groot stuk door het park rijdt. • Mevr. Grouwels vermeldt dat de gemeente Molenbeek niet staat te springen een tram aan te leggen in bepaalde straten. Wat verwijst naar een vierde – in de voorstelling van de MIVB niet opgenomen - voorstel: de tram rond de site laten rijden, langs de Picardstraat en de Scheldestraat? Of Vanderstichelen / Belgica?. • De ministers.Huytebroeck en. Grouwels beseffen dat de keuze van het traject van de tram (bevoegdheid Grouwels) bepalend is voor de inrichting van het park (bevoegdheid Huytebroeck) en dat ze in deze moeten samenwerken. • Als tijdelijke oplossing (in afwachting tram) voor de ontsluiting van de site met openbaar vervoer schuift mevrouw Grouwels bussen naar voor. Heraanleg Havenlaan: • Mevr. Grouwels wil doorgaan met de plannen. De vergunning is afgeleverd en de plannen nu wijzigen zou 2 à 3 jaar vertraging opleveren, wat we ons niet kunnen veroorloven. De huidige toestand is onhoudbaar, zowel op de voetpaden als op de rijweg. Moest het BILC er niet komen - en de Havenlaan dus gevrijwaard zou blijven van véél extra vrachtverkeer - kunnen busstroken de vrijgekomen plaats innemen en kan de huidig geplande heraanleg gemakkelijk aangepast worden aan een andere situatie. • reactie moderator: de vergunning voorziet ook een dikke betonnen constructie onder de baan op maat van zwaar vrachtvervoer, die een zeer dure investering en nutteloze investering is als het BILC niet op deze plek komt. 1
BILC = Brussels International Logistic Center = een groot distributiecentrum dat zich op de site – het gebied tussen nr 8 en 9 op de kaart - zou vestigen maar waarschijnlijk elders zijn heil zal zoeken.
BILC: • Het wegvallen van het BILC zou nieuwe mogelijkheden scheppen wat betreft extra verbindingen tussen de omliggende wijken. Mevr. Grouwels verwijst naar het richtschema waarin de link met de Maria-Christina wijk is voorzien. (over de grond van de Haven). Nvdr: ook andere – extra – linken zijn nu mogelijk. • Over de bestemming van de zone, wijst Mevr. Grouwels erop dat het gebied in het gewestelijk bestemmingsplan is ingekleurd als gebied voor havenactiviteiten, het is dus bestemd voor een economische, logistieke functie. De grote troef van het project voor het BILC was de bijkomende tewerkstelling voor laaggeschoolden, het is voor mevr Grouwels belangrijk dat hier eveneens naar gestreefd wordt bij een nieuw project. • Werd hier ook niet gepleit voor groene tewerkstelling? ???
2.Publieke Ruimte Inleiding: T&T is geen geïsoleerd eiland. Op de site zelf zou een park met gewestelijke uitstraling gecreëerd worden, daarnaast zijn er ook in de omgeving verschillende kleinere ‘parkprojecten’. Mits goede coördinatie haken ze allemaal harmonieus op elkaar in om samen één regionaal prachtpark te vormen. Hieronder vindt u een overzicht van de verschillende ‘parkprojecten’ op en rond de site.
Vlak voor het debat verscheen in de pers alvast een artikel waarin gesteld werd dat mevrouw Huytebroeck de regierol van een wedstrijd voor de inrichting van het park op T&T op zich neemt. In hetzelfde artikel benadrukte de Brusselse Bouwmeester Olivier Bastin het belang van de wedstrijd voor de globale publieke ruimte op t&t en in de omliggende wijken. het is echter duidelijk dat een globale visie op en gecoördineerde aanleg van de publieke ruimte niet gemakkelijk zal zijn, omwille van de verschillende (privé)-eigenaars en de verschillende betrokken overheden.
Vragen: • • • •
Concours ou pas? Timing? Régie? Comment assurer une cohérence ? Comment organiser la participation ? Comment assurer les liens avec les quartiers?
Antwoorden
• •
Mevr Huytebroeck benadrukt dat de verschillende zones in hun geheel moeten bekeken worden. Leefmilieu Brussel (haar administratie) startte in het kader van de wedstrijd een eerste aanbesteding en kijkt er alvast naar uit het vervolg te coördineren. Er zou zeker nog plaats zijn voor input/particpatie.
3.huisvesting Inleiding: Er komen zeer veel nieuwe woningen (nu al vergund: 88.000 m2) op de site van Tour & Taxis. Maar welk type woningen? Tijdens het debat op 22 april “een stadsontwikkeling voor wie?” gingen we hier dieper op in. Ook het manifest T&T, ondertekend door verschillende mensen en verengingen uit de omliggende wijken, benadrukte het belang van een sociale mix op de site. Sociale gemengdheid vraagt ook maatregelen in de omliggende wijken zodat de huidige huurders en eigenaars hier kunnen blijven wonen. Centrale Vraag « Quels moyens a-t-on pour installer une mixité sociale? » Antwoorden: • • •
Werkelijk alle aanwezige politici zijn het er over eens dat een goede sociale mix absoluut noodzakelijk is. Wat dus ook de nodige sociale woningen inhoudt. Dhr Ikazban wijst nog eens extra op de grote nood hieraan en staat stil bij het karakter van de omliggende wijken. Hij wijst op het gevaar op de site een al te grote sociale breuk met de omliggende wijken te creëren. Dhr Doulkeridis schuift geen concreet actieplan naar voor maar vermeld wel kort de GOMB als partner in dit verhaal. Hij stelt duidelijk dat een goede sociale mix onontbeerlijk is; Er mag zeker geen aparte zone komen voor ‘sociale’ huisvesting (ze moeten verspreid zijn tussen de andere woningen) en die ‘sociale’ woningen mogen zich kwalitatief niet onderscheiden van de andere woningen. Hij merkt op dat deze regering de eigenaars een mooi cadeau gaf door het BILC af te voeren, wat het succes van hun vastgoedproject ten goede zal komen.
Als antwoord op een vraag uit het publiek zeggen de eigenaars dat ze zelf alles te winnen hebben opdat hun project zich zou verankeren in de omgeving. Sociale woningen zijn dus ook voor hen een optie.
4. Tewerkstelling Inleiding De site zal nog véél jaren een werf zijn en dus tijdens de bouwwerf maar ook nadien tewerkstelling creëren. Hoe zorgen we er voor dat de omliggende buurten en bij uitbreiding het Brussels gewest hier een graantje van meepikken?
Op het debat “een stadsontwikkeling voor wie?” werd vanuit de lokale tewerkstellingsorganisaties gevraagd naar dialoog en overleg met de eigenaar en Actiris opdat opleiding, mogelijke werkervaringsplaatsen en toekomstige tewerkstelling op de site op mekaar afgestemd worden. Concreet vroegen de betrokken partijen voor T&T om te starten met het opstellen van een inventaris van mogelijke tewerkstelling op de site. Centrale Vraag « Comment créer de l’emploi pour les quartiers? » Antwoorden • •
• •
Eerste vaststelling: de verantwoordelijke minister mag dan wel niet aanwezig zijn, het onderwerp leeft duidelijk bij de aanwezigen. “Een platform waarin alle betrokkenen samen zitten rond tewerkstelling en vorming op de site, een lijst met mogelijke stages/jobs die de komende 15/20 jaar zullen gecreëerd worden, een duidelijke coördinatie”: een zeer goed idee vond dhr Doulkeridis; Dhr Ceux benadrukt sterk de noodzaak hiervan. Ook mevr Grouwels (bevoegd voor de Haven van Brussel) zegt graag te willen samenwerken aan zo’n initiatief. Dhr Ikazban herinnert nog eens aan de enorme werkloosheid in (oa) de Maritiemwijk en vraagt deze kans zeker niet te missen. Mevr Grouwels benadrukt het belang van tewerkstelling en de rol van de havenactiviteiten. Het BILC-project creëerde nieuwe laaggeschoolde tewerkstelling, nu het BILC project er niet zou komen kan er een nieuw project onderhandeld worden. Het idee op de locatie van het (ex-) BILC een (bedrijven)centrum in het teken van de groene economie te maken wordt alvast door Doulkeridis, Huytebroeck en De Lille gesteund.
5. Infrastructuur Inleiding: Dit thema werd niet expliciet behandeld tijdens de debatten in de T&T week maar de nood aan collectieve voorzieningen (crèches, scholen, sportinfrastructuur, etc) kwam wel verschillende malen ter sprake. Collectieve voorzieningen zijn ook belangrijk voor de goede ontsluiting en integratie van Tour & Taxis in de omliggende wijken. Zo blijkt uit een studie in het kader van het richtschema dat er – rekening houdend met het aanbod dat er nu al bestaat in de omliggende wijken – bv al zeker twee scholen en twee crèches moeten komen op de site. Hoe kan hier aan tegemoet gekomen worden? Antwoorden • Dhr Ikazban steekt zijn hand uit naar de Stad Brussel om gezamenlijk iets uit te werken, beheren, betalen wat betreft jeugd- en sportinfrastruur. Dhr Ceux zegt bereid te zijn tot overleg.
• • • •
Ook dhr De Lille en mevr Huytebroeck kunnen vanuit hun functie iets doen (vooral wat betreft extrascholaire activiteiten) en verklaren hun engagement hiervoor. Mevr. Huytebroeck wijst op haar bevoegdheid over de wijkcontracten waarbinnen ook een en ander wordt verwezenlijkt. Dhr. Doulkeridis verwijst naar de stedenbouwkundige lasten die de realisatie van heel wat m² gemeenschapsvoorzieningen mogelijk maken. Iedereen bevestigt dat de wijk maar kan functioneren wanneer ook de nodige infrastructuur aanwezig is. Niet alleen voor de toekomstige bewoners maar ook voor de omliggende buurten.
6.BBP? Inleiding Als vervolg op het richtschema & het regeringsbesluit stelde de Stad Brussel zopas een studiebureau – AGORA - aan dat een Bijzonder Bestemmingsplan (BBP) zal opstellen. Dit plan moet een wettelijke kader vastleggen voor de verdere ontwikkeling van de site. daarnaast is er al een eerste vergunning afgeleverd en gaat binnenkort het gebouw van Leefmilieu Brussel in openbaar onderzoek. We vragen de stad Brussel om verduidelijking over timing, perimeter, etc. Antwoord: • De basis van het BBP zal alleszins het regeringsbesluit zijn. Er was een ruime politieke consensus rond dit besluit en hier wordt dan ook op verder gewerkt. • Dhr Ceux wil dat de zone van het BILC deel uitmaakt van het BBP. Heel de planning tot nu toe gebeurde alsof het BILC er kwam. Nu dit waarschijnlijk niet het geval is, moet het BBP hier rekening mee houden. Ook het ‘gebied van gewestelijk belang 6B’ maakt deel van uit van de perimeter van het BBP. • Hij zit binnenkort samen met de opstellers van het BBP om één en ander te bespreken. (de opstellers waren aanwezig op alle activiteiten nvdr).
Besluit Uit het politiek debat onthouden wij de wil van het gewest de regie voor het ontwerp van de publieke ruimte op en rond de site in handen te nemen. Één groot probleem echter: hoe kan de publieke ruimte gepland worden als niemand momenteel weet waar de toekomstige tram zal liggen? Laat staan dat daar momenteel het geld voor klaar ligt. Hier kan dan ook best zo snel mogelijk duidelijkheid in worden geschept. Alvast postitief: beide minister zich nu wel ter dege bewust zijn van de noodzaak tot samenwerking hierover. Ook verheugend: iédereen is het erover eens dat er sociale gemengdheid moet komen binnen het woningpark én dat de nodige collectieve voorzieningen moeten komen. Als laatste herinneren wij de politici zeer graag aan hun engagement werk te maken van een gecoördineerde gewestelijke aanpak opdat de ontwikkeling van Tour & Taxis een generator is van opleidingen en tewerkstelling. Werken, wonen en goede publieke ruimte zijn dé sleutelelementen opdat de site in de toekomst echt deel zal uitmaken van de stad en harmonieus kan samenleven met de omliggende wijken.
Één ding is duidelijk: er zal nog heel wat af moeten gecoördineerd worden om al bovenstaande plannen tot een goed einde te brengen. En dat is vanaf nu de taak van het Agentschap voor Territoriale Ontwikkeling (ATO). Wij wensen hen dan ook veel slagkracht toe. De site mag dan wel in privé-handen zijn, er staan veel gewestelijke belangen op het spel.
