Verslag over de doorlichting van Vrije Kleuterschool - De Duizendpoot te Vorselaar

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL [email protected] www.onderwijsinspectie.be

Verslag over de doorlichting van Vrije Kleuterschool - De Duizendpoot te Vorselaar Hoofdstructuur bao

directeur adres telefoon fax e-mail website/URL

adres adres

adres

Instellingsnummer 53314 Instelling Vrije Kleuterschool - De Duizendpoot Liesbeth EYKENS Lepelstraat 38_A - 2290 VORSELAAR 014-50.93.40 014-50.93.41 [email protected] www.ks-vorselaar.be Bestuur van de instelling 117911 - VZW OZCS Zuid-Kempen te VORSELAAR Mgr. Donchelei 5 - 2290 VORSELAAR Scholengemeenschap 121566 - LIVO te VORSELAAR Markt 19 - 2290 VORSELAAR CLB 114769 - Vrij CLB 1 Antwerpen Middengebied te VORSELAAR Mgr. Donchelei 9 - 2290 VORSELAAR

Dagen van het doorlichtingsbezoek 23/05/2011, 24/05/2011, 26/05/2011 Einddatum van het doorlichtingsbezoek 26/05/2011 Datum bespreking verslag met de 21/06/2011 instelling Samenstelling inspectieteam Inspecteur-verslaggever Cris Hens Teamleden Dirk Janssens Deskundige(n) behorend tot de nihil administratie Externe deskundige(n) nihil

53314 - Vrije Kleuterschool - De Duizendpoot te Vorselaar

1

INHOUDSOPGAVE INLEIDING ........................................................................................................................ 3 1.

SAMENVATTING..................................................................................................... 5

2.

FOCUS VAN DE DOORLICHTING .......................................................................... 7

2.1

Leergebieden in de focus ......................................................................................... 7

2.2

Procesindicatoren of -variabelen in de focus ............................................................ 7

3.

KENMERKEN VAN DE SCHOOL ............................................................................ 7

4.

VOLDOET DE SCHOOL AAN DE ERKENNINGS-VOORWAARDEN? .................... 8

4.1

Kleuteronderwijs: Nederlands .................................................................................. 8

4.2

Kleuteronderwijs: wereldoriëntatie............................................................................ 9

5.

BEWAAKT DE SCHOOL DE EIGEN KWALITEIT? ................................................ 11

5.1

Personeelsbeheer .................................................................................................. 11

5.2

Professionalisering ................................................................................................. 11

5.3

Materieel beleid...................................................................................................... 12

5.4

Welzijn ................................................................................................................... 12

5.5

Curriculum ............................................................................................................. 12

5.6

Begeleiding ............................................................................................................ 12

5.7

Evaluatie ................................................................................................................ 13

6.

ALGEMEEN BELEID VAN DE SCHOOL ............................................................... 14

7.

STERKTES EN ZWAKTES VAN DE SCHOOL ...................................................... 15

7.1

Wat doet de school goed? ..................................................................................... 15

7.2

Wat kan de school verbeteren?.............................................................................. 15

7.3

Wat moet de school verbeteren? ........................................................................... 16

8.

ADVIES.................................................................................................................. 17

9.

REGELING VOOR HET VERVOLG ....................................................................... 17

2


INLEIDING Dit verslag is het resultaat van de doorlichting van uw instelling1 door de onderwijsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap. Zij deed dit in het kader van haar opdracht zoals bepaald in het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009. Tijdens een doorlichting gaat de onderwijsinspectie na of de instelling de erkenningsvoorwaarden respecteert, of de instelling op systematische wijze haar eigen kwaliteit bewaakt en of de instelling zelfstandig de tekorten kan remediëren. De onderwijsinspectie maakt gebruik van de mogelijkheid om het toezicht op de erkenningsvoorwaarden betreffende hygiëne, veiligheid en bewoonbaarheid afzonderlijk uit te voeren. Dit impliceert dat het advies in dit verslag betrekking heeft op alle erkenningsvoorwaarden behalve de voorwaarden die het welzijnsbeleid betreffen (hygiëne, veiligheid en bewoonbaarheid). Het referentiekader dat de onderwijsinspectie gebruikt bij een doorlichting is opgebouwd rond de componenten context, input, proces en output: • context: de omgevingskenmerken en de kenmerken van administratieve, materiële, bestuurlijke en juridische aard die de instelling karakteriseren • input: kenmerken van het personeel en van de leerlingen of cursisten van de instelling • proces: initiatieven die een instelling neemt om output te realiseren, rekening houdend met haar context en input • output: de resultaten die de instelling met haar leerlingen of cursisten bereikt. De doorlichting bestaat uit drie fases: het vooronderzoek, de doorlichtingsbezoeken en de verslaggeving. Tijdens het vooronderzoek selecteert de onderwijsinspectie leergebieden en procesindicatoren of procesvariabelen die het inspectieteam onderzoekt tijdens de doorlichtingsbezoeken. Tijdens de doorlichtingsbezoeken verzamelt het inspectieteam bijkomende informatie via observaties, gesprekken en analyse van documenten. Het resultaat van de doorlichting is het doorlichtingsverslag. Het doorlichtingsverslag eindigt met een advies dat betrekking heeft op de volledige instelling of op één of meerdere structuuronderdelen van de instelling. De onderwijsinspectie kan drie adviezen uitbrengen: • een gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de verdere erkenning van

de instelling of van structuuronderdelen • een beperkt gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de erkenning van de instelling of van structuuronderdelen als de instelling binnen een bepaalde periode voldoet aan de voorwaarden vermeld in het advies • een ongunstig advies: het inspectieteam adviseert om de procedure tot intrekking van de erkenning van de instelling of van structuuronderdelen op te starten. Enkel bij een ongunstig advies adviseert de onderwijsinspectie of de instelling zelfstandig de vastgestelde tekorten kan remediëren.

1

Instelling: onderwijsinstelling of CLB (Decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs, artikel 2, 11°). Onderwijsinstelling: een pedagogisch geheel waar onderwijs georganiseerd wordt en waaraan een uniek instellingsnummer toegekend is (Decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs, artikel 2, 13°).


3

Binnen een termijn van dertig kalenderdagen na ontvangst van het definitieve verslag informeert de directeur van de instelling leerlingen, ouders en cursisten over de mogelijkheid tot inzage. De directeur van het centrum voor leerlingenbegeleiding informeert de centrumraad. Binnen de dertig kalenderdagen na ontvangst moet de directeur van de instelling het verslag volledig bespreken tijdens een personeelsvergadering. Het bestuur van de instelling of zijn gemandateerde viseert het verslag en stuurt het binnen dertig kalenderdagen na ontvangst terug naar de onderwijsinspectie en maakt eventueel melding van zijn opmerkingen. De instelling mag het verslag niet gebruiken voor publicitaire doeleinden.

Meer informatie? www.onderwijsinspectie.be en www.doorlichtingsverslagen.be

4


1.

SAMENVATTING

De vrije kleuterschool te Vorselaar is een autonome kleuterschool met twee vestigingsplaatsen. De ‘Duizendpoot’ is gelegen in het centrum van Vorselaar op een campus waar zich ook een lagere school, een secundaire school en een afdeling van de lerarenopleiding van de Katholieke Hogeschool Kempen bevinden. De ‘Wervetuin’ ligt op ongeveer twee kilometer hiervandaan. Hoewel éénzelfde pedagogisch project, gemeenschappelijke personeelsvergaderingen en enkele gelijklopende initiatieven, vormen de vestigingsplaatsen twee afzonderlijke entiteiten met een eigen cultuur. Op beleidsmatig vlak bevindt de school zich op een scharniermoment. Een recente directiewissel, de keuze om geen zorgcoördinator aan te stellen en de instroom van jonge en tijdelijke leerkrachten hebben tot gevolg dat bestaande routines, impliciete afspraken en gewoontes niet voor iedereen vanzelfsprekend zijn. Deze situatie daagt het team uit om samen het schoolbeleid te heroriënteren en uit te bouwen. Voor het erkenningsonderzoek focuste de inspectie op de leergebieden Nederlands en wereldoriëntatie. Uit observaties en planningsdocumenten blijkt dat de kleuterleraren de nodige inspanningen leveren om de ontwikkelingsdoelen voor beide leergebieden na te streven. Gegevens uit gestandaardiseerde tests, het kindvolgsysteem en observaties wijzen er sterk op dat de school de ontwikkelingsdoelen ook bij de meeste kleuters bereikt. Voor wereldoriëntatie is dit minder transparant. Een koepeleigen instrument vormt het referentiekader voor de planning van het aanbod. Via groeilijnen en observatiedocumenten plannen de leraren een onderwijsleeraanbod en -proces die passen bij de beginsituatie van de kleuters. De concrete uitwerking in klaseigen planningsdocumenten behoort tot de autonomie van de leraar. De doelgerichtheid van het aanbod kan echter nog aan kracht winnen door de leerplannen functioneel als referentiekaders te gebruiken en duidelijkheid te creëren over het gebruik van planningsdocumenten, schooleigen groeilijnen en het koepeleigen instrument. De klaspraktijk is voldoende kwaliteitsvol ondanks de beperkte aandacht voor gezamenlijke doelgerichtheid en gemeenschappelijke visieontwikkeling op schoolniveau. De leraren voorzien voor Nederlands een ruime waaier van gevarieerde activiteiten en volgen de taalontwikkeling via gestandaardiseerde tests en het schoolspecifiek kindvolgsysteem breed op. Binnen dit leergebied is veel aandacht voor het motorische aspect van het schrijven. Voor het domein spreken zijn er nog groeikansen om dit gradueel sterker uit te bouwen. Voor wereldoriëntatie zorgt het geïntegreerd, thematisch aanbod voor een evenwichtige benadering van de verschillende leerdomeinen. Kleuters krijgen hierbij de nodige kansen tot explorerend beleven. In sommige klassen kan het gebruik van concreet materiaal geoptimaliseerd worden. In het klasaanbod worden kleuters nog minder aangesproken op de eigen zelfsturing en het zelfstandig werken. Er zijn weinig structuren aanwezig waarbij kleuters uitgedaagd worden om hun eigen werk te plannen en hun eigen leerproces in handen te nemen. Op schoolniveau zijn hierover ook geen afspraken. Personeelsvergaderingen, pedagogische studiedagen en individuele nascholingen dragen bij tot de deskundigheidsbevordering van de teamleden. De school beschikt evenwel niet over een nascholingsplan en een duidelijk doordacht professionaliseringsbeleid met aandacht voor coaching, ondersteuning, begeleiding en opvolging. Intern is heel wat expertise en ervaring aanwezig. Door het delen van ervaringen, het uitwisselen van deskundigheden en het openstaan voor en het benutten van elkaars talenten en kwaliteiten kan de school groeien naar een professionele leergemeenschap.


5

De school zet specifieke initiatieven op ter ondersteuning van kinderen uit minder kansrijke milieus. Binnen het team leeft er een grote gevoeligheid voor de socioemotionele begeleiding waarbij alle leraren een warm pedagogisch klimaat trachten te creëren en oog hebben voor het welbevinden van ieder kind. Bij specifieke problemen kan de school terugvallen op ondersteuning vanuit het CLB. Omwille van het ontbreken van een zorgcoördinator op schoolniveau komen de coördinatie van zorginitiatieven en de ondersteuning van de zorgwerking van de klasleraar in het gedrang. De kwaliteit van de zorgwerking is daardoor sterk afhankelijk van de deskundigheid van de individuele leerkracht. Ondanks de hierboven beschreven zinvolle, maar particuliere initiatieven staat de school wat betreft de kwaliteit/kwaliteitsbewaking van de processen op beleidsmatig vlak nog aan het begin van een ontwikkelingsproces. De school kan door de ontwikkeling van een duidelijke visie, procedures, afspraken en ondersteunende structuren de beleidsmatige aanpak versterken en meer doelgericht en doeltreffend gestalte geven. De inspectie sluit de doorlichting af met een positief advies. De school voldoet aan haar maatschappelijke opdracht tot het nastreven van de ontwikkelingsdoelen. De verdere ontwikkeling van het beleidsvermogen kan de kwaliteit van de schoolwerking nog verhogen. Zo bestaat de uitdaging voor de school onder meer uit de ontwikkeling van een gezamenlijke visie op pedagogisch-didactisch gebied en van een gelijkgerichte, planmatige aanpak van prioriteiten geënt op een brede sterkte-zwakteanalyse. Daarnaast zal het nodige engagement en de verantwoordelijkheidszin van alle teamleden moeten bijdragen tot een cultuur van ‘samen school maken’ waarbij de aanwezige kwaliteit, ervaring en expertise ten volle benut en gedeeld kan worden.

6


2.

FOCUS VAN DE DOORLICHTING

Op basis van het vooronderzoek en in het kader van een gedifferentieerde doorlichting heeft de inspectie leergebieden en procesindicatoren/procesvariabelen geselecteerd voor onderzoek tijdens de doorlichtingsbezoeken.

2.1 Leergebieden in de focus Kleuteronderwijs Nederlands wereldoriëntatie

2.2 Procesindicatoren of -variabelen in de focus Personeel Professionalisering Deskundigheidsbevordering Onderwijs Begeleiding Socio-emotionele begeleiding

3.

KENMERKEN VAN DE SCHOOL

• autonome kleuterschool met twee vestigingsplaatsen; • administratieve vestigingsplaats is gelegen op een ruimere onderwijscampus samen

met lager onderwijs, secundair onderwijs en een afdeling van de lerarenopleiding van de Katholieke Hogeschool Kempen (KHK); • recente directiewissel; • onstabiel personeelsbestand (opeenvolgende wissels, veel tijdelijke vervangingen); • geen beleidsondersteunende functie voor het zorgbeleid.


7

4.

VOLDOET DE SCHOOL AAN DE ERKENNINGSVOORWAARDEN?

Het onderzoek naar het voldoen aan de erkenningsvoorwaarden levert voor de geselecteerde leergebieden volgende vaststellingen op:

4.1 Kleuteronderwijs: Nederlands Voldoet

Vaststellingen • De school levert de nodige inspanningen om de ontwikkelingsdoelen na te streven. Dit

blijkt onder meer uit de planningsdocumenten. Gegevens uit gestandaardiseerde tests, het kindvolgsysteem en observaties geven de nodige indicaties dat de school deze ontwikkelingsdoelen ook bij de meeste kleuters bereikt. Een koepeleigen instrument fungeert als referentiekader voor de planning van het onderwijsaanbod. In het verleden werden – vanuit het systematisch in de focus zetten van de leergebieden – groeilijnen uitgewerkt op basis van de leerplannen. Momenteel zijn er geen éénduidige verwachtingen naar en afspraken over het gebruik van deze leerlijnen en van planningsdocumenten in het algemeen. Deze situatie zorgt voor onduidelijkheid en onzekerheid bij het team waardoor in zekere mate een gelijkgerichte en doelbewuste aanpak wordt gehypothekeerd. De kleuterleraren voorzien binnen hun thematische benadering een voldoende talig aanbod waarbij doelen uit verschillende domeinen aan bod komen. Zij hebben hierbij oog voor gerichte taalverwerving en benutten de interactieve dialoog om een uitdagend talig milieu te creëren. Dit gebeurt vooral vanuit de eigen individuele ervaring en minder vanuit een duidelijk geëxpliciteerde visie en een gemeenschappelijke en doelgerichte aanpak. Exemplarisch hiervoor is het kringgesprek waarbij in de meeste klassen nog groeikansen zijn om deze werkvorm doelbewuster en doelgerichter aan te wenden en waarbij op schoolniveau de verticale samenhang in het aanbod nog kan worden versterkt. Bij de oudste kleuters krijgen het voorbereidend lezen en schrijven een prominente plaats in het onderwijsaanbod. Dat dit zijn effect niet mist, bewijst de positieve feedback vanuit het eerste leerjaar. Toch vormt het een aandachtspunt om te bewaken dat de intense focus op deze domeinen enerzijds aansluit bij het ontwikkelingsniveau van alle kleuters en anderzijds niet ten koste gaat van de aandacht voor andere leergebieden en domeinen. Voor het domein schrijven wordt de nodige aandacht besteed aan het motorische aspect van het schrijfproces. Hierbij is voldoende alertheid voor een juiste pengreep en een correcte schrijfhouding. Er is in de school een lees- en boekenvriendelijk klimaat. Kleuterleraren brengen een wisselend boekenaanbod in de klas, dat aangepast is aan de themawerking. De leraren zijn hiervoor aangewezen op persoonlijke boeken en/of boeken van de bibliotheek. Met de plaatselijke bibliotheek is een structurele samenwerking. De taalontwikkeling van kinderen wordt opgevolgd aan de hand van gestandaardiseerde tests en het kindvolgsysteem. Deze gegevens worden nog onvoldoende aangewend in het kader van de interne kwaliteitszorg. Vanuit een selectie van ontwikkelingsaspecten uit het koepeleigen instrument is aandacht voor de verschillende facetten van de taalontwikkeling met inbegrip van technische zaken zoals articulatie. Een externe logopediste begeleidt sommige kinderen op school tijdens de schooluren. Momenteel is er geen zorgcoördinator aangesteld in de school. Het team opteerde ervoor om de kindgebonden zorg zelf op te nemen. In de uitvoering is een grote

•

•

•

•

•

•

•

8


diversiteit in aanpak en tijdsbesteding van deze zorg. In de meeste klassen ontbreken de structuren om deze zorgopdracht op een gefundeerde manier op te nemen. Teamleden nemen – bij gebrek aan afspraken – persoonlijke initiatieven om de extra zorgondersteuning in hun klas te integreren. De kwaliteit van de preventieve en/of remediërende initiatieven is sterk leerkrachtafhankelijk. De directie neemt de coördinatie van de zorgwerking en de ondersteuning van de leerkrachten hierbij in beperkte mate op. • De school selecteerde taalvaardigheid als GOK-pijler. Ook hier heeft de school de keuze gemaakt om de GOK-uren te besteden in functie van klasverkleining. Hoewel enkele initiatieven zijn geïntegreerd in de klas- en schoolwerking en een aantal teamleden zinvolle en gerichte activiteiten voorziet in functie van taalvaardigheid, leeft momenteel het GOK-beleid niet in de school. Er is geen duidelijke en gedragen visie op teamniveau rond taalvaardigheid waardoor de gezamenlijke doelgerichtheid in het gedrang komt.

4.2 Kleuteronderwijs: wereldoriëntatie Voldoet

Vaststellingen • Een ruim en gevarieerd thematisch aanbod geeft de nodige aanwijzingen dat de school

•

•

•

•

de ontwikkelingsdoelen in voldoende mate nastreeft. Het team beschikt over groeilijnen uitgewerkt op basis van de leerplandoelen. Deze bieden de mogelijkheid tot het bewaken van het aanbod en tot een graduele opbouw inzake doelen. Het gebruik ervan varieert sterk van klas tot klas. Sommige teamleden bewaken hun aanbod via een turflijst. Voor de planning van de activiteiten gebruiken de leraren een koepeleigen instrument als referentiekader. Planningsdocumenten verschillen van klas tot klas. Binnen het team heerst nog onduidelijkheid over het statuut en het gebruik van de verschillende referentiekaders. Het leerplan is weinig richtinggevend voor de planning, uitvoering, evaluatie en bijsturing van het aanbod maar ook voor de ontwikkeling van een gelijkgerichte visie. Er is slechts in beperkte mate inhoudelijk overleg waardoor er weinig onderlinge afstemming is. Wel selecteren de meeste teamleden activiteiten die ze koppelen aan de verschillende ervaringssituaties. Hierdoor is er een afwisseling tussen een leerkrachten kindgestuurd aanbod met voldoende kansen tot experimenteren, exploreren en handelend leren. Naast seizoensgebonden thema’s vormen de interesse en de leefwereld van de kleuters de inspiratiebronnen bij de keuze van de thema’s. Soms wordt per leeftijdsgroep gekozen voor eenzelfde thema. Voor de inhoudelijke invulling van de thema’s putten de kleuterleraren uit hun persoonlijke ervaring en expertise. Aanvullend worden diverse educatieve uitgaven gebruikt. De thema’s zijn ruim uitgewerkt waardoor de verschillende domeinen in voldoende mate, evenwichtig en geïntegreerd aan bod kunnen komen. De klassen zijn uitdagende leeromgevingen voor kleuters. Het aanbod in de hoeken zet kleuters aan tot exploreren en experimenteren, sluit aan bij de belevingswereld van de kinderen en wordt aangepast in functie van het thema. De uitgewerkte hoekenfiches worden voornamelijk als verantwoordingsinstrument gehanteerd en minder als functioneel middel om de hoeken doelbewust en doelgericht te verrijken. De meeste leraren hanteren een vrij begeleidende en ondersteunende onderwijsstijl waarbij kinderen worden uitgedaagd tot probleemoplossend denken. In de meeste klassen is het onderwijs voldoende levensecht en realiteitsgericht. Kleuterleraren voorzien aanschouwelijk materialen en kinderen worden gestimuleerd om materialen rond het thema mee naar de klas te brengen. Ouders worden via een infobriefje geïnformeerd over lopende thema’s wat kansen biedt tot transfer.


9

• Structuren die gekoppeld zijn aan enkele basisvaardigheden en attitudes zoals de

zelfsturing van kinderen, het zelfstandig keuzes maken en het eigen werk plannen zijn minder voorhanden. Dergelijke benadering kan eveneens kansen bieden tot een flexibelere klasorganisatie en tot de organisatie van meer zorgondersteunende activiteiten. Hierover zijn op schoolniveau geen afspraken. Elke leraar vult dit naar eigen goeddunken in. • Recent werden de kleuterleraren geïnformeerd over de vernieuwde ontwikkelingsdoelen wereldoriëntatie en het nieuwe leerplan. Hierbij werd het domein techniek verder uitgediept. • Vanuit de deelname aan een provinciaal verkeerseducatief project krijgt verkeerseducatie dit schooljaar extra aandacht. Leraren werden hierover geïnformeerd tijdens een pedagogische studiedag. De gezamenlijke uitwerking van projecten kan echter nog worden geoptimaliseerd. • Het opvolgen van de ontwikkeling van de kleuters met betrekking tot wereldoriëntatie gebeurt veeleer summier. In het schooleigen kindvolgsysteem zijn slechts enkele aspecten opgenomen die gelinkt zijn aan dit leergebied. Ook worden vrijwel geen zorgondersteunende initiatieven genomen om binnen wereldoriëntatie via differentiatie en remediëring om te gaan met (ontwikkelings)verschillen tussen kleuters en om ontwikkelingsproblemen aan te pakken.

10


5.

BEWAAKT DE SCHOOL DE EIGEN KWALITEIT?

Het onderzoek naar de kwaliteit en de kwaliteitsbewaking van de geselecteerde procesindicatoren of -variabelen levert volgende vaststellingen op:

5.1 Personeelsbeheer 5.2 Professionalisering 5.2.1

Aanvangsbegeleiding

5.2.2

Deskundigheidsbevordering

De school staat voor wat betreft de kwaliteitsbewaking van deze indicator/variabele aan het begin van een ontwikkelingsproces. Vaststellingen • De school beschikt niet over een nascholingsplan. Een professionaliseringsbeleid met

•

•

•

•

•

een duidelijk gedragen visie en doelen op korte en lange termijn ontbreekt. Linken met prioriteiten op schoolniveau en/of implementatietrajecten voor vernieuwingsinitiatieven zijn niet zichtbaar. Onder het luik ‘de leerkracht werkend aan eigen professionaliteit’ wordt ook de individuele deskundigheidsbevordering als element mee opgenomen in de functiebeschrijving van de kleuterleraar. Het voeren van functioneringsgesprekken is vrij recent opgestart. Het is onduidelijk in hoeverre de eigen deskundigheidsbevordering hierbij momenteel onderwerp van bespreking vormt. De school wendt pedagogische studiedagen aan om thema’s te introduceren in de school. Dit schooljaar lag de focus op wereldoriëntatie. In het kader van een verkeerseducatief project werd dieper ingegaan op het domein verkeerseducatie. Tijdens een tweede studiedag werden kleuterleraren geïnformeerd over het nieuwe leerplan wereldoriëntatie en meer specifiek over de veranderingen binnen het domein techniek. Een verdere planning voor diepgaande implementatie en verankering ervan via opvolging en coaching is vooralsnog niet voor handen. De meeste leraren volgen individuele nascholing vanuit eigen interesses en gericht op de verbetering van de eigen praktijk. De school inventariseert deze individueel gevolgde nascholingen. Hieruit blijkt dat leraren vooral ingaan op het aanbod van het vormingscentrum gelegen op de eigen campus. Inhouden en informatie worden slechts in beperkte mate uitgewisseld waardoor het effect op schoolniveau veeleer beperkt is. Binnen de school is heel wat expertise aanwezig. Een aantal teamleden hebben een grote praktijkervaring, vernieuwende ideeën stromen binnen via nieuwe teamleden en er is een (on)rechtstreekse input via stagiairs en docenten van de lerarenopleiding. Hiertegenover staat een nog vrij gesloten schoolcultuur. Uitwisseling en samenwerking tussen leraren – al dan niet vestigingsplaatsoverstijgend – gebeuren in beperkte mate en zijn afhankelijk van de individuele leerkrachten. Het delen van ervaringen, het uitwisselen van expertise en het openstaan voor en benutten van elkaars kwaliteiten zijn geen vanzelfsprekendheden in de school. Deze situatie werkt remmend voor het ontplooien van nieuwe initiatieven en voor het leren van elkaar. Hoewel pedagogisch-didactische thema’s aan bod komen tijdens personeelsvergaderingen zijn er nog groeikansen om deze sterker uit te diepen, te verwerken en schooleigen te maken. Het vraagt een gezamenlijke engagement van kleuterleraren en het intern leiderschap om de kansen van dergelijke bijeenkomsten optimaler te benutten om zo te streven naar een sterkere, gezamenlijke doelgerichtheid.


11

• In het GOK-plan wordt op leerkrachtenniveau meermaals de professionalisering van de

leraar als doel vooropgesteld. De school opteerde er echter voor om zowel de aanvullende GOK-lestijden als de uren zorgcoördinatie aan te wenden om het aantal kleuters per klasgroep te beperken. Hierdoor komen de coördinatie van zorginitiatieven, de gezamenlijke doelgerichtheid én het coachen en ondersteunen van het handelen van leerkrachten echter sterk in het gedrang. De verschillen in de concrete realisatie van de zorgwerking op de klasvloer tonen evenwel de noodzaak aan om deze additionele middelen aan te wenden op leerkrachten- en schoolniveau om de kwaliteit van de zorgwerking nog te verhogen. • Een diepgaande evaluatie van het effect van de team- én individugerichte vorming gebeurde nog niet. Wel leeft binnen de school de intentie om nascholingen en vorming sterker te koppelen aan vooropgestelde prioriteiten. Recent werd een eerste aanzet tot prioriteitenplanning gedaan aan de hand van een bevraging van de leraren. De toekomstgerichte uitdaging is om deze bevraging in te bedden in een brede en diepe zelfevaluatie, dat kansen biedt voor de ontwikkeling van een schoolspecifiek en relevant prioriteitenplan. De concretisering van dit prioriteitenplan in doelgerichte implementatietrajecten met diverse acties en aandacht voor coaching en opvolging kan wezenlijk bijdragen tot de verdere ontwikkeling van de school. • De school maakt dankbaar gebruik van de aanwezige expertise van de lerarenopleiding op de campus. Contacten met docenten en stagiairs dragen er toe bij dat de eigen praktijk positief evolueert. Toch kan de school nog sterker haar voordeel halen uit deze bevoorrechte situatie in functie van de verdere schoolontwikkeling. Inbreuken tegen de regelgeving • De school beschikt niet over een nascholingsplan dat op een samenhangende wijze

alle vormingsinspanningen bevat die erop gericht zijn de kennis, vaardigheden en attitudes van de personeelsleden van de instelling te ontwikkelen, te verbreden of te verdiepen en begeleidingsinitiatieven die gericht zijn op organisatieontwikkeling. (Decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009, art. 8)

5.3 Materieel beleid 5.4 Welzijn 5.5 Curriculum 5.6 Begeleiding 5.6.1

Afstemming tussen school en CLB of andere partners

5.6.2

Leerbegeleiding

5.6.3

Loopbaanbegeleiding

5.6.4

Sociale en emotionele begeleiding

De school staat voor wat betreft de kwaliteitsbewaking van deze indicator/variabele aan het begin van een ontwikkelingsproces. Vaststellingen • In het pedagogisch project zijn een aantal pijlers opgenomen die impliciet het belang

van socio-emotionele begeleiding benadrukken. De aanwezigheid van een betekenis12


•

•

•

•

•

•

vol aantal kleuters uit een minder kansrijk milieu vormt een uitdaging voor de zorgwerking van de school en in het bijzonder voor de GOK-werking. Deze situatie leidde tot de keuze voor de uitbouw van de socio-emotionele begeleiding als prioriteit. Deze focus resulteert echter nog niet in een schoolspecifieke visie en doelgerichte aanpak met duidelijke afspraken, verwachtingen en procedures om de socio-emotionele begeleiding richting te geven. De gevoeligheid die binnen het team leeft voor socio-emotionele begeleiding komt dan ook veeleer tot uiting binnen de klaswerking vanuit een eigen professioneel aanvoelen dan vanuit een gemeenschappelijk gedragen visie en een beleidsmatige ondersteuning. Leraren streven naar een positief zelfbeeld en welbevinden voor elk kind. Zij trachten daartoe een warm pedagogisch klimaat en een sfeer van vertrouwen en verbondenheid te creëren. Er zijn nog groeikansen om samen na te denken over de betekenis en de concrete realisatie hiervan. Ook het versterken van de verbondenheid op schoolniveau door gezamenlijke initiatieven kan nog aan kracht winnen. De leraren screenen periodiek elementen van positieve ingesteldheid/welbevinden en emotionele en sociale ontwikkeling. Tijdens het multidisciplinair overleg gaat de nodige aandacht naar kleuters met gedrags- en/of emotionele problemen. De school ervaart hierbij een positieve ondersteuning van het CLB. De school heeft evenwel nog weinig ervaring met een (handelings)planmatige aanpak van deze problematiek. Leraren dragen zelf de volledige verantwoordelijkheid binnen de zorg, zowel voor de organisatie van eventuele extra zorgondersteunende maatregelen als voor de organisatie van klasinterne differentiatie. Vermits de school de uren zorg en GOK aanwendt in functie van klasverkleining wordt het zorgbeleid minder aangestuurd. Zorgopdrachten op leerkrachten schoolniveau komen in het gedrang. Het neveneffect hiervan is dat de kwaliteit van de individuele ondersteuning en begeleiding van kleuters sterk leerkrachtafhankelijk is. De ondersteuning van de leraren met het oog op de verhoging van de kwaliteit van de zorgbrede en zorgverbredende aanpak en op hun verdere deskundigheidsverhoging gebeurt veelal tijdens gesprekken en overlegmomenten en uitzonderlijk via effectieve coaching, begeleiding, ondersteuning of opvolging. Er is binnen de school de nodige alertheid voor kinderen uit minder kansrijke milieus. Vanuit een GOK-initiatief zette de school het project ‘spel aan huis’ op in samenwerking met de naburige hogeschool. Hierbij voorzien studenten van de lerarenopleiding spelactiviteiten aan kinderen uit kansarme gezinnen in hun thuiscontext. Een ander initiatief is het ter beschikking stellen van kledij. De school staat weinig stil bij de doeltreffendheid van genomen initiatieven. Kritisch en systematisch de effecten van uitgevoerde acties evalueren, is geen verworvenheid. De GOK-lestijden worden niet op schoolniveau aangewend om het schoolontwikkelingsproces voor de zorgwerking op een cyclische wijze aan te sturen. Hierdoor is er ook onduidelijkheid naar perspectieven voor de toekomst.

Inbreuken tegen de regelgeving • De invulling van de uren zorg gebeurt niet conform de regelgeving. (Decreet

basisonderwijs van 25 februari 1997 art. 153septies). • De school wendt de punten(enveloppe) zorg niet aan voor het zorgbeleid. (Omzendbrief - BaO/2005/12 betreffende de puntenenveloppe voor scholen en scholengemeenschappen basisonderwijs: personeelsformatie en personeelsaspecten).

5.7 Evaluatie


13

6.

ALGEMEEN BELEID VAN DE SCHOOL

Het onderzoek naar het algemeen beleid van de school levert volgende vaststellingen op: • De huidige directeur is in functie sinds januari 2010. Zij koos ervoor om voldoende tijd

•

•

•

•

•

•

te nemen om zich in te werken in de school en te groeien in haar leiderschapsrol. Op dit moment ervaart ze de nood aan een heroriëntering van de beleidsmatige werking. Het is de verantwoordelijkheid van alle teamleden om het beleidsvoerend vermogen van de school concreet mee gestalte te geven. Er zijn momenteel weinig beleidsstructuren om het intern leiderschap te delen en te verbreden. Tevens zijn er nagenoeg geen specifieke afspraken, verwachtingen en procedures om de schoolwerking aan te sturen en om de werking van de leerkrachten richting te geven wat voor onduidelijkheid bij leraren zorgt. Toekomstgericht leeft de intentie om een zorgcoördinator aan te stellen en te starten met een kernteam. Leraren zijn sterk gefocust op de eigen klaspraktijk. Zij trachten binnen de eigen klascontext en vanuit hun persoonlijke professionaliteit om een voldoende kwaliteitsvol onderwijsaanbod te voorzien. Op dit moment resulteert deze aanpak in onderwijs dat globaal tegemoet komt aan de verwachtingen van hedendaags kleuteronderwijs. De zeer grote autonomie en pedagogisch vrijheid van de individuele leraar hypothekeert echter de verdere ontwikkeling van gezamenlijke doelgerichtheid in ‘denken en doen’. Kansen tot samen werken, denken, reflecteren en evalueren om te komen tot een gemeenschappelijke visie en praktijk worden onvoldoende benut. De communicatiecultuur op school kenmerkt zich door een beperkte openheid. Er is op dit moment weinig bereidheid om de eigen onderwijspraktijk te deprivatiseren en een aantal interne gevoeligheden hypothekeren een constructieve samenwerking. Het is belangrijk dat alle teamleden de verantwoordelijkheid en het engagement opnemen om te werken aan een sfeer van wederzijds vertrouwen waarbij de talenten, kwaliteiten en expertise van de individuele leraren op schoolniveau kunnen worden benut om de verdere schoolontwikkeling te garanderen. Maandelijkse personeelsvergaderingen, geregelde overlegmomenten, de dagelijkse aanwezigheid van de directeur in beide vestigingsplaatsen en het gebruik van de elektronische mail zorgen voor de doorstroming van informatie. Toch zijn er nog mogelijkheden om de communicatie en de informatie beter te stroomlijnen, zowel met betrekking tot kindgebonden materies als tot onderwijskundige en organisatorische aspecten. Binnen de school is geen uitgesproken visie rond de wijze waarop de school de eigen kwaliteit bewaakt en verbetert. Ook worden outputgegevens nog weinig systematisch in kaart gebracht en kritisch geanalyseerd met het oog op bijsturingen van het onderwijsaanbod en het onderwijsleerproces. Momenteel is er weinig reflectief vermogen aanwezig in de school. De beperkt open schoolcultuur is niet bevorderlijk om zowel het eigen handelen als de werking van de school kritisch in vraag te stellen. Recent werd een eerste initiatief genomen waarbij teamleden de kans kregen om hun mening te geven over de organisatorische en onderwijskundige aspecten van de schoolwerking. De bedoeling is om van hieruit schoolprioriteiten te selecteren. De verdere strategie om schoolprioriteiten te selecteren, te vertalen in een implementatietraject en in een duidelijke planning dient nog uitgewerkt te worden.

14


7.

STERKTES EN ZWAKTES VAN DE SCHOOL

7.1 Wat doet de school goed? Wat betreft de erkenningsvoorwaarden: • de ruime aandacht voor het leergebied Nederlands via een rijk en gevarieerd aanbod

van activiteiten en de uitgesproken aandacht voor de motorische aspecten van het schrijfproces en voor het ontluikend en voorbereidend lezen; • de gerichte opvolging van de taalontwikkeling van kleuters via gestandaardiseerde tests en het schooleigen kindvolgsysteem; • het geïntegreerd thematisch aanbod voor wereldoriëntatie waarbij de verschillende leerdomeinen evenwichtig aan bod komen en de kansen tot explorerend beleven expliciet aandacht krijgen. Wat betreft de kwaliteit/kwaliteitsbewaking van de processen: • de mogelijkheid en bereidheid tot het volgen van nascholing gebaseerd op eigen

interesses of noden om de eigen onderwijspraktijk te optimaliseren; • het benutten van de aanwezige expertise van de op de campus gelegen lerarenopleiding; • de gevoeligheid binnen het team voor de socio-emotionele ondersteuning van kinderen door het creëren van een warm pedagogisch klasklimaat met het oog op het welbevinden van elke kleuter; • de aandacht voor de ruimere gezinscontext van kleuters en specifiek voor kleuters uit minder kansrijke milieus. Wat betreft het algemeen beleid: • de eerste aanzet tot zelfevaluatie om van hieruit een prioriteitenplanning op te zetten; • de gedrevenheid, expertise en ervaring van individuele leerkrachten voor de invulling

van de eigen klaspraktijk; • de zichtbare aanwezigheid en aanspreekbaarheid in beide vestigingsplaatsen van het intern leiderschap en de opstart van functioneringsgesprekken.

7.2 Wat kan de school verbeteren? Wat betreft de erkenningsvoorwaarden: • het verhogen van de doelgerichtheid door het functioneel aanwenden van de

leerplannen en het creëren van duidelijkheid over het gebruik van planningsdocumenten, schooleigen groeilijnen en het koepeleigen instrument; • het meer intentioneel en gradueel nastreven van de leerplandoelen van het domein spreken; • het verhogen van het realiteitsgericht karakter van wereldoriëntatie in sommige klassen en het uitwerken van gezamenlijke structuren die de zelfstandigheid, de zelfsturing en de zelfwerkzaamheid van kleuters stimuleren.


15

Wat betreft de kwaliteit/kwaliteitsbewaking van de processen: • het groeien naar een professionele leergemeenschap door het samenwerken rond

taakgerichte thema’s en het uitwisselen van kennis en expertise; ontwikkelen van een gericht professionaliseringsbeleid geënt op de onderwijskundige prioriteiten van de school met hierbij aandacht voor coaching, ondersteuning, begeleiding en opvolging; • het uitwerken van een visie, afspraken, procedures en ondersteunende structuren om de socio-emotionele begeleiding concreet en gelijkgericht vorm te geven. • het

Wat betreft het algemeen beleid: • het uitbouwen, ontwikkelen en uitvoeren van een algemeen beleid met aandacht voor

visieontwikkeling, ondersteunende structuren en interne kwaliteitsbewaking; • het werken aan een cultuur van openheid, wederzijds respect en vertrouwen om zo de horizontale en verticale samenhang binnen het team te versterken en te groeien in het ‘samen school maken’; • het systematisch in kaart brengen, analyseren en interpreteren van outputgegevens in het kader van de eigen kwaliteitszorg.

7.3 Wat moet de school verbeteren? Wat betreft de erkenningsvoorwaarden: • nihil

Wat betreft de regelgeving met eventuele gevolgen voor de financiering/subsidiëring: • het beschikken over een nascholingsplan conform artikel 8 van het decreet betreffende

de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009; • het invullen van de uren zorg conform artikel 153 septies van het decreet basisonderwijs van 25 februari 1997; • het aanwenden van de punten zorg voor het zorgbeleid conform punten 1.2.1, 1.3.4 en 1.2.2.2 van de omzendbrief BaO/2005/12 betreffende de puntenenveloppe voor scholen en scholengemeenschappen basisonderwijs: personeelsformatie en personeelsaspecten.

16


8.

ADVIES

In uitvoering van het Decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 is het advies voor erkenning GUNSTIG voor de volledige instelling.

9.

REGELING VOOR HET VERVOLG

Nihil Namens het inspectieteam, de inspecteur-verslaggever

Cris Hens Datum van verzending aan de directie en het bestuur van de instelling: Voor kennisname Het bestuur of zijn gemandateerde

Naam:


17

Verslag over de doorlichting van Vrije Kleuterschool - De Duizendpoot te Vorselaar

Recommend Documents