Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 1
J A A R C O N C E R T vrijdag 11 mei 2012 om 20.00 uur
Verrassend Vlaams August De Boeck Gregoriaans Gabriël Verschraegen August De Boeck August De Boeck Lodewijk Mortelmans Roland Corijn Vic Nees Flor Peeters
August De Boeck orgel koor algemene leiding
Allegro con fuoco Gaudeamus Postludium op ‘Gaudeamus’ O Salutaris Hostia Ave Maria Ave Verum Domine Deus Meus, psalm VII Laudate Dominum omnes gentes Concerto voor orgel en piano op. 74 Introduzione ed Allegro • Arioso • Cadenza e Finale Missa ‘en la bémol’ Edward De Geest • piano Filip Martens Schola Cantorum van de Sint-Baafskathedraal Gent Filip Martens
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 2
componisten en uitgevoerde koorwerken August De Boeck, 1865-1937
Dahoméenne, die jaarlijks een plaatsje inneemt in Klara’s Top 100. Een eeuw geleden was dit anders: zijn naam
2
August De Boeck werd op 9 mei 1865 geboren te
circuleerde regelmatig bij honderden kerkkoren. De Boeck
Merchtem. Zijn vader, Florimond, was er organist in de
componeerde immers vele religieuze koorwerken en door
parochiekerk. August bleef altijd nauw verbonden met zijn
zijn ervaring als organist kon hij heel goed inschatten waar-
geboortedorp, ook al woonde hij het grootste deel van zijn
toe een kerkkoor in staat was. Deze muziek was ruim ver-
carrière in onze hoofdstad.
spreid in België maar werd amper uitgegeven en verdween
Zijn eerste muzieklessen kreeg hij van zijn vader, maar op
naar de archieven bij de opkomst van de volkstaal in de
vijftienjarige leeftijd werd hij naar het Conservatorium van
liturgie. De laatste jaren werd ze echter terug opgevist.
Brussel gestuurd. Daar behaalde hij een eerste prijs
Alle religieuze koormuziek van De Boeck was uitdrukkelijk
harmonie, een eerste prijs contrapunt en fuga én het
bedoeld voor de eredienst. Een orkestmis in het genre van
bijzonder diploma van virtuositeit op het orgel.
de Nelsonmesse van Joseph Haydn en de Krönungsmesse
In 1892 startte zijn professionele loopbaan met een benoe-
van Wolfgang Amadeus kon wel op hoogdagen maar ver-
ming tot organist in Merchtem in navolging van zijn vader.
plaatste de nadruk naar de muziek in plaats van de liturgie.
Vanaf 1894 was hij organisttitularis van de Sint-Bonifacius-
Daarnaast ontstond in de tweede helft van de 19de eeuw in
kerk te Elsene en vanaf 1900 tevens van de Karmelietenkerk
de Duitse gebieden het Caecilianisme: de theatrale zangstijl
te Brussel. Daarnaast was hij actief in het muziekonderricht:
uit de opera en de woekerende chromatiek werd verbannen
in 1909 werd hij leraar harmonie aan het Koninklijk Vlaams
uit de eredienst, het orgel was het enige toelaatbare instru-
Conservatorium te Antwerpen, in 1920 vroeg – en kreeg –
ment en mocht niet al te veel op de voorgrond treden.
hij zijn overplaatsing naar het Conservatorium te Brussel en
Het gezongen woord en de boodschap stonden centraal.
in 1921 werd hij tenslotte directeur van het Stedelijk
Om dus succesvolle religieuze muziek te componeren moest
Conservatorium te Mechelen.
August De Boeck zijn verworven technische compositie-
In 1930 werd August De Boeck op rust gesteld en ging hij
vaardigheden naast zich neerleggen en rekening houden
opnieuw in Merchtem wonen. Zeven jaar later bezweek hij
met de beperkingen opgelegd door het genre. Dit leidde bij
aan een hartaderbreuk.
De Boeck gelukkig niet tot verstarring zodat deze werken zeker een plaats verdienen op ons concertprogramma.
Naar aanleiding van de 75ste verjaardag van dit overlijden nam de gemeente Merchtem het initiatief om een August De
1896 was ongetwijfeld een vruchtbaar jaar voor August De
Boeckjaar (2011-2012) te organiseren. Er verscheen voor
Boeck. Alle werken die we deze avond van hem uitvoeren
de eerste maal een wetenschappelijke monografie over de
ontstonden in dat jaar: het Ave Maria, het O Salutaris Hostia
componist en een drietal nieuwe cd's met pianomuziek,
en de Mis in As.
symfonische muziek en zijn godsdienstige composities.
De Boeck schreef verschillende zettingen van het Ave Maria. Deze in F was chronologisch gezien reeds zijn vierde. Het
De Boeck heeft een uitgebreid œuvre van zo’n 350 titels
verscheen bij de Brusselse uitgever Oertel in twee versies:
nagelaten waaronder tal van kerkelijke muziekstukken
één voor gemengd en één voor gelijkstemmig koor. Dit
(motetten en missen), een 50-tal partituren voor piano,
motet met orgelbegeleiding biedt veel meer afwisseling dan
20 voor solo-instrumenten, 2 concerto’s, ongeveer
zijn vorige versies. Na een homofone inzet schakelt hij al
120 liederen, 16 koorwerken, 17 cantaten, 3 balletten,
onmiddellijk een versnelling hoger met een passage in
4 zangspelen, 2 operettes en 6 opera’s. Opmerkelijk is wel
imitatie tussen de verschillende stemmen die hij nog enkele
dat hij slechts enkele werken componeerde voor ‘zijn’
malen zal herhalen. Het moge duidelijk wezen dat hij bij
instrument ook al was hij – en misschien juist daarom – een
deze zetting geen modaal kerkkoor voor ogen had maar een
uitmuntend improvisator op het orgel. Het Allegro con fuoco
meer ambitieuze groep met goede zangers.
(1897) van deze avond is hierop een uitzondering en behoort tot het beste uit onze literatuur.
Van O Salutaris Hostia bestaan eveneens twee versies: één
Wanneer we vandaag de naam August De Boeck uitspreken,
in F en één in E. Deze in E verscheen net als het Ave Maria
denken we vooral aan de in 1893 onstane Rhapsodie
bij Oertel in twee verschillende versies. Dit werk is een
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 3
prachtige illustratie van het Caecilianisme. De tekst en bij-
prestigieuze compositiewedstrijd. Deze prijs was van primor-
horende boodschap komt er door de homofone zetting goed
diaal belang voor zijn leermeester Benoit in de strijd om van
uit, het werk is gemakkelijk zingbaar maar toch o zo mooi.
de Antwerpsche Muziekschool het Koninklijk Vlaams
De orgelpartij is hier louter ondersteunend.
Conservatorium te maken. Dit gebeurde in 1897. In 1901 werd Mortelmans – na het overlijden van Benoit – docent
De Boeck schreef slechts één vierstemmige mis, namelijk die
contrapunt en fuga en vormde zo talrijke belangrijke compo-
in B of liever gezegd die in As. Er bestaan dus eveneens twee
nisten als Marinus De Jong (1891-1984) en Flor Peeters
versies van: één in B – van de hand van De Boeck zelf – en
(1903-1986). In 1924 werd hij directeur van de instelling en
één getransponeerd in As, door Ivo Mortelmans. Deze laat-
dat bleef hij tot hij in 1933 op pensioen ging.
ste versie zingt gemakkelijker omdat ze voor een lagere
Zijn œuvre bestaat vooral uit symfonische gedichten en
stemtessituur geschreven is. Bovenaan het Kyrie van het
orkestwerken maar hij componeerde ook een groot aantal
originele manuscript staat echter in potlood geschreven ‘en
liederen en koorwerken.
la bémol’. Dit is een illustratie van de manier van werken die
Het Ave Verum voor vijfstemmig gemengd koor schreef hij in
men heel vaak bij De Boeck aantreft: hij schrijft werken voor
1936. Het is een bewerking van een motet uit 1901 voor
een bepaalde gelegenheid, dus altijd tegen een deadline en
driestemmig koor. De homofone zangstijl volgt de opbouw
neemt niet de moeite om zijn oorspronkelijke partituur met
en de inhoud van de tekst op de voet.
vele doorhalingen en wijzigingen in een ‘nette versie’ om te zetten. Waarschijnlijk vroeg De Boeck vele jaren later aan Ivo Mortelmans om de mis te transponeren.
Roland Coryn, 1938
De mis bevat de vijf delen van het ordinarium: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus – met Benedictus – en Agnus Dei.
Roland Coryn zag het levenslicht op 21 december 1938 en
In dit werk zitten prachtige voorbeelden van contrapuntische
is een gerenommeerd componist, altviolist en muziek-
gedeelten. Deze compositie is ook doorweven met talloze
pedagoog. Na zijn muziekstudies aan de Stedelijke Muziek-
modulaties en maatwijzigingen. De Boeck schrijft graag
academie van Harelbeke bekwaamde hij zich verder aan het
trage bewegingen en dit is duidelijk zichtbaar in deze mis:
Koninklijk Conservatorium van Gent. Hij haalde onder
je vindt enkel de tempo-aanduidingen andante, largo en
andere het hoger diploma altviool en kamermuziek en een
moderato. Moderato (gematigd) is het snelste tempo!
eerste prijs compositie. Hij gaf les aan de muziekacademies
In het Kyrie zitten een aantal elementen die nergens anders
van Harelbeke, Izegem en Oostende en was eveneens
in het religieuze œuvre van De Boeck opduiken. Een voor-
docent compositie aan het Koninklijk Conservatorium van
beeld hiervan is de grote septiem in het Christe in alle stem-
Gent. In 1997 ging hij vervroegd op pensioen om zich te
men. Deze afstand is niet zo eenvoudig te zingen. De Boeck
kunnen wijden aan de compositie. Hij schreef dan ook al
wijkt hier dus af van het idioom van die periode van vlot
meer dan zestig composities; vooral instrumentale
zingbare koormuziek.
(kamer)muziek maar ook enkele koorwerken. Eén daarvan is
De aandachtige luisteraar zal ook horen dat het Kyrie begint
psalm VII: Domine Deus meus in te speravi. Op de tekst van
en het Agnus Dei eindigt met hetzelfde motiefje dat door de
psalm VII Heer mijn God, bij U wil ik schuilen schreef Roland
verschillende stemmen imiterend wordt ingezet.
Corijn in 2006 een beklijvende en sfeervolle achtstemmige compositie. De toonaard is mi frygisch. Dit betekent dat er in het gehele werk geen enkel wijzigingsteken voorkomt.
Lodewijk Mortelmans, 1868-1952 In de uitwerking van de melodievoering is de secunde, evenLodewijk Mortelmans studeerde aan wat toen nog de
als de septiem en de none, een zeer belangrijk interval.
Antwerpsche Vlaamsche Muziekschool was. Hij was een
Dit kleinste interval (of de afgeleiden ervan) komt heel vaak
leerling van Peter Benoit (1834-1901) en Jan Blockx
voor in de melodie van iedere stem én als afstand tussen de
(1851-1912). Zijn muziek- en compositiestijl sluit dan ook
verschillende stemmen. Daardoor ontstaan er als het ware
aan bij de Vlaamse nationale school van Peter Benoit. In
klankvelden die samen met het trage andantetempo voor
1893 behaalde hij de Belgische Romeprijs, een in die tijd
een bijzondere geladenheid zorgen.
3
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 4
Vic Nees, 1936 Vic Nees is de zoon van beiaardier-componist Staf Nees en werd geboren op 8 maart 1936. Aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium haalde hij de eerste prijzen in harmonie, contrapunt, fuga en compositie. Vic Nees was vanaf 1964 verbonden aan de toenmalige BRT, tot 1969 als producer koormuziek, daarna als dirigent van het radiokoor. Hij zou dit radiokoor jarenlang dirigeren. Daarnaast heeft hij ook een vaardige pen, zo is hij onder andere de auteur van het hoofdstuk over de religieuze muziek van August De Boeck in
Volgend jaarconcert? vrijdag 3 mei 2013 20.00 uur Sint-Baafskathedraal, Gent
de monografie die vorig jaar werd uitgegeven. 4
Van bij zijn eerste composities zette hij zich af van de
We hopen je opnieuw te mogen verwelkomen!
Vlaamse romantische traditie en sloot hij aan bij de Duitse koorbeweging. Deze beweging heeft vooral belangstelling voor de tekst (literair-religieus) en de kerkmuziek. Men grijpt terug naar authenticiteit van de renaissance en vroegbarok. In zijn vroege werken heeft Vic Nees bijzonder veel aandacht voor de psalmen met hun abstract-theologische inhoud. Het werk psalm 150: Looft de Heer in zijn heiligdom uit 1963 is
De leden van de Schola Cantorum
daar een voorbeeld van. De compositie is geschreven voor vierstemmig koor. De bassen zingen syllabisch in het Latijn
SOPRANEN • Maja Aelvoet – Martine De Bruycker –
de eerste zin van psalm 117: Laudate Dominum omnes
Anne De Coninck – Annemie De Groote –
gentes, laudate Eum omnes populi. Zij zingen het hele stuk
Hilde De Meyer – Eline De Neef – Claire Gildemyn –
door in kwartnoten en vormen bijna letterlijk een ‘walking
Charlotte Grootaert – Hilde Henderick –
bass’. De drie andere stemmen zingen de tekst van psalm
Isabelle Thuysbaert – Martine Van Cassel –
150 in het Nederlands. Het mag duidelijk wezen dat de tekst
Helena Van de Sype – Bernadette Van Kemseke –
de melodie, het ritme en zelfs de harmonie bepaalt: looft
Veerle Vanmarcke – Kristine Vos
hem met harp en citer klinkt lyrisch, terwijl de schelle cimbalen en kletterende bekkens voor spetterend
ALTEN • Karen Andries – Rita Anthonis –
declamerend vuurwerk zorgen.
Isabelle Delbeke – Lieve Deltour – Martine Lamontagne – Marleen Leenaert – Brecht-Oscar Leus – Lynn Van Wezemael – Anneke Verbeeck – Greet Vermeire – Gertie Willems TENOREN • Wim Bonte – Peter Cosyn – Stefaan De Rammelaere – Hans Deneckere – Paul Gildemyn – Ludwig Van Den Berghe – Johan Versieck BASSEN • Koen Boussery – Alain Cammaert – Marc De Keyser – Tim De Roeck – Elie Dhooghe – Luk Emmery – Luc Oers – Mathieu Piens
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 5
uitgevoerde orgelwerken August De Boeck Allegro con fuoco
Flor Peeters, 1903-1986 Concerto voor orgel en piano op. 74 Introduzione et Allegro • Arioso • Cadenza e Finale
Ofschoon de sporen van César Franck niet te loochenen zijn, verraadt De Boecks Allegro con fuoco voor orgel een
Bij het componeren van dit concerto in 1951 beoogde
krachtig en persoonlijk temperament. Het virtuoze stuk
organist en componist Flor Peeters het opvullen van een
berust op twee contrasterende gedachten. Na een energieke
bepaalde leemte, namelijk het samenbrengen van een orgel
en geladen inzet komt een moment van rust waaruit geleide-
en een piano in één compositie. De Franse organist en com-
lijk aan een eerste hoogtepunt openbloeit. Op een ogenblik
ponist Marcel Dupré uit Parijs had het hem met een drietal
van verstilling volgt een inzet van het pedaal die voert naar
composities – een Ballade, Variations à deux thèmes en een
een nieuwe climax waarbij thematisch materiaal afgewisseld
Sinfonia – voorgedaan. Later maakte Flor Peeters van dit
wordt met passagewerk en uitmondt in een briljante slotfase.
concerto een versie voor piano en orkest.
De Boeck creëerde deze compositie op 4 april 1898 naar
Een korte en stevig uitgebouwde introduzione gaat het
aanleiding van de inhuldiging van het mooie Van Bever-
allegro vooraf. Dit laatste omvat twee thema’s: een eerste is
orgel in de Sint-Pieterskerk te Jette.
levendig, het tweede daarentegen is sterk chromatisch uitgebouwd, waarbij de twee instrumenten met elkaar alterneren. De rijk afwisselende registraties op het orgel staan in schril
Gabriël Verschraegen, 1919-1981 Postludium op ‘Gaudeamus’
contrast met het pianotimbre. De arioso begint met uitgebreide gearpegieerde akkoorden in Lydische modus op de piano, ondersteund door een simpel thema in octaven op
Van zijn vroegere privéleraar Gabriël Verschraegen – aan
het orgel. Beide elementen verlopen voortdurend van de
wie hij veel te danken heeft – speelt Edward De Geest een
piano naar het orgel en omgekeerd. Een energieke pedaal-
kort en minder gekend werk. Professor Gabriël Verschraegen
solo van het orgel en gesyncopeerde akkoorden van de
was tussen 1944 en 1981 organist van de Sint-Baafs-
piano zetten de cadenza in die leidt naar de finale. Orgel en
kathedraal en begeleider van de Schola Cantorum en van
piano zijn voortdurend met elkaar in dialoog. Deze wordt ten
1968 tot 1981 ook directeur van het Koninklijk
top gedreven om uiteindelijk te besluiten in een verlossend
Conservatorium te Gent.
G groot akkoord.
Het Postludium op ‘Gaudeamus’ – geschreven voor het hoogfeest van Allerheiligen – is eigenlijk een Toccatella met cantus firmus afwisselend tussen sopraan en bas.
Volgende keer mee op het podium staan? Hou je van zingen, van een aangename sfeer, van samen muziek maken? Zin om lid te worden van ons koor? We zijn op zoek naar jonge gemotiveerde zangers, zowel vrouwen- als mannenstemmen. Koorervaring of kennis van notenleer strekt tot aanbeveling, maar is niet absoluut noodzakelijk. Indien je dat wenst, mag je geheel vrijblijvend een repetitie bijwonen. Het koor repeteert wekelijks op woensdagavond van 19.30 uur tot 21.45 uur in de kapel van het Sint-Lievenscollege, Zilverenberg 1, 9000 Gent. Ben je geïnteresseerd om een repetitie bij te wonen of om lid te worden van de Schola Cantorum, of wil je liever eerst wat meer informatie, stuur dan een mailtje naar:
[email protected] We hopen je snel te mogen verwelkomen!
5
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 6
originele teksten en vertalingen
6
Gaudeamus omnes in Domino,
Laten wij ons in de Heer verheugen, wij allen,
diem festum celebrantes sub honore Sanctorum omnium:
nu wij het feest vieren van alle heiligen,
de quorum solemnitate gaudent angeli,
het feest waarover ook de engelen zich verblijden,
et collaudant Filium Dei.
die samen met de heiligen de Zoon van God hulde brengen.
Exsultate justi in Domino: rectos decet collaudatio.
Jubelt gerechtigen voor de Heer; wie vroom is dient Hem te loven.
O salutaris hostia quæ cæli pandis ostium:
O zalig Lam dat voor ons boet, de deur des hemels opendoet:
bella premunt hostilia, da robur, fer auxilium.
de vijand staat hier om ons heen, Gij kunt ons helpen, Gij alleen.
Unitrinoque Domino, sit sempiterna gloria,
De enige, drie-ene Heer, zij eeuwig alle lof en eer,
qui vitam sine termino nobis donet in patria. Amen.
die in het vaderland ons geeft het leven dat geen einde heeft. Amen.
Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum,
Wees gegroet Maria, vol van genade, de Heer is met u.
benedicta tu in mulieribus
Gezegend zijt gij boven alle vrouwen,
et benedictus fructus ventris tui Jesus.
en gezegend is de vrucht van uw lichaam, Jezus.
Sancta Maria, Mater Dei, ora pro nobis peccatoribus.
Heilige Maria, Moeder Gods, bid voor ons arme zondaars.
Nunc et in hora mortis nostræ. Amen.
Nu en in het uur van onze dood. Amen.
Ave verum corpus natum de Maria Virgine.
Gegroet waarachtig lichaam geboren uit de Maagd Maria.
Vere passum immolatum in cruce pro homine.
Dat werkelijk heeft geleden en voor de mens geofferd is aan het kruis.
Cujus latus perforatum unda fluxit cum sanguine.
Uit wiens doorboorde zijde bloed vloeide.
Esto nobis prægustatum mortis in examine.
Wees voor ons een voorsmaak tijdens de beproeving van de dood.
O Jesu dulcis! O Jesu pie! O Jesu fili Mariæ!
O Jezus zoet! O Jezus getrouw! O Jezus, Zoon van Maria.
Tu nobis miserere. Amen.
Ontferm u over ons. Amen.
Domine Deus meus in te speravi;
Heer mijn God, ik wil bij U schuilen;
salvum me fac ex omnibus persequentibus me, et libera me.
red en bevrijd mij van al mijn achtervolgers.
Nequando rapiat ut leo animam meam,
Laat ze mij niet wegsleuren als een leeuw,
dum non est qui redimat, neque qui salvum faciat.
in stukken scheuren en – waar is mijn redder?
Domine Deus meus, si feci istud:
Heer mijn God, als ik ooit zoiets deed:
si est iniquitas in manibus meis,
als er boosheid aan mijn handen kleeft,
si redditi retribuentibus mihi mala
als ik ooit een vriend onrecht deed,
decidam merito ab inimicis meis inanis.
of een vijand liet gaan zonder te straffen.
Persequatur inimicus animam meam et comprehendat;
Dan mag de vijand mij achtervolgen en vangen;
et conculcet in terra vitam meam,
mij nog levend vertrappen tot in de grond,
et gloriam meam in pulveram deducat.
en mijn glorie door de modder sleuren.
Laudate Dominum omnes gentes: laudate eum omnes populi.
Looft de Heer in zijn heiligdom, looft Hem in zijn firmament van zijn glorie, looft Hem om zijn machtige daden, om zijn ontzaglijke grootheid! Looft Hem met bazuingeschal, looft Hem met harp, met citer, met pauken en koren, looft Hem op snaar en fluit, looft Hem met schelle cymbalen, met kletterende bekkens, looft Hem alles wat ademt. Alleluia.
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 7
Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison.
Heer ontferm U. Christus ontferm U. Heer ontferm U.
Gloria in excelsis Deo.
Eer aan God in den hoge.
Et in terra pax hominibus bonæ voluntatis.
En vrede op aarde aan de mensen die Hij liefheeft.
Laudamus te. Benedicimus te. Adoramus te. Glorificamus te.
Wij loven U, wij prijzen en aanbidden U. Wij verheerlijken U.
Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam.
Wij zeggen U dank voor Uw grote heerlijkheid.
Domine Deus, Rex cœlestis, Deus Pater omnipotens.
Heer God, hemelse Koning, God almachtige Vader.
Domine Fili unigenite Jesu Christe.
Heer, eniggeboren Zoon, Jezus Christus.
Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris.
Heer God, Lam Gods, Zoon van de Vader.
Qui tollis peccata mundi, miserere nobis.
Gij die wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons.
Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram.
Gij die wegneemt de zonden der wereld, aanvaard ons gebed.
Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis.
Gij die zit aan de rechterhand van de Vader, ontferm U over ons.
Quoniam tu solus sanctus.
Want Gij alleen zijt de Heilige.
Tu solus Dominus. To solus Altissimus, Jesu Christe.
Gij alleen de Heer. Gij alleen de Allerhoogste, Jezus Christus.
Cum Sancto Spiritu, in gloria Dei Patris. Amen.
Met de Heilige Geest, in de heerlijkheid van God de Vader. Amen.
Credo in unum Deum, Patrem omnipotentem,
Ik geloof in één God, de almachtige Vader,
factorem cœli et terræ, visibilium omnium, et invisibilium omnium.
schepper van hemel en aarde, van al wat zichtbaar en onzichtbaar is.
Et ex Patre natum ante omnia sæcula.
Voor alle tijden geboren uit de Vader.
Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero.
God uit God, licht uit licht, ware God uit de ware God.
Genitum, non factum, consubstantialem Patri:
Geboren, niet geschapen, één in wezen met de Vader:
per quem omnia facta sunt. Qui propter nos homines,
en door wie alles geschapen is. Hij is voor ons mensen,
et propter nostram salutem descendit de cœlis.
en omwille van ons heil uit de hemel neergedaald.
Et incarnatus est de Spiritu Sancto
Hij heeft het vlees aangenomen door de heilige Geest
ex Maria Virgine et homo factus est.
uit de Maagd Maria en is mens geworden.
Crucifixus etiam pro nobis:
Hij werd voor ons gekruisigd:
sub Pontio Pilato passus, et sepultus est.
Hij heeft geleden onder Pontius Pilatus, en is begraven.
Et resurrexit tertia die, secundum Scripturas.
Hij is verrezen op de derde dag, volgens de Schriften.
Et ascendit in cœlum: sedet ad dexteram Patris.
Hij is opgevaren ten hemel: zit aan de rechterhand van de Vader.
Et iterum venturus est cum gloria
Hij zal wederkomen in heerlijkheid
judicare vivos et mortuos: cujus regni non erit finis.
om te oordelen levenden en doden: en aan zijn rijk komt geen einde.
Et in Spiritum Sanctum, Dominum, et vivificantem:
Ik geloof in de heilige Geest, die Heer is en het leven geeft:
Qui cum Patre et Filio simul adoratur,
Die met de Vader en de Zoon tezamen wordt aanbeden
et conglorificatur: qui locutus est per Prophetas.
en verheerlijkt: die gesproken heeft door de Profeten.
Et unam sanctam catholicam et apostolicam Ecclesiam.
Ik geloof in de éne, heilige, katholieke en apostolische Kerk.
Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum.
Ik belijd één doopsel tot vergeving van de zonden.
Et expecto resurrectionem mortuorum.
Ik verwacht de opstanding van de doden.
Et vitam venturi sæculi. Amen.
En het leven van het komend rijk. Amen.
Sanctus, sanctus, sanctus Dominus Sabaoth.
Heilig, heilig, heilig, de Heer, de God der hemelse machten.
Pleni sunt cœli et terra gloria tua. Hosanna in excelsis.
Vol zijn hemel en aarde van Uw heerlijkheid. Hosanna in den hoge.
Benedictus qui venit in nomine Domini. Hosanna in excelsis.
Gezegend Hij die komt in de naam des Heren. Hosanna in den hoge.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: miserere nobis.
Lam Gods dat wegneemt de zonden der wereld: ontferm u over ons.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: miserere nobis.
Lam Gods dat wegneemt de zonden der wereld: ontferm u over ons.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: dona nobis pacem.
Lam Gods dat wegneemt de zonden der wereld: geef ons uw vrede.
7
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 8
koor, dirigenten, organist
8
Schola Cantorum
Filip Martens, dirigent
De Schola Cantorum van de Gentse Sint-Baafskathedraal
Deze muzikale duizendpoot volgde aan-
werd in 1928 opgericht in de traditie van de kathedraal-
vankelijk de kunsthumaniora aan het
schola uit de vijftiende en de zestiende eeuw. Sindsdien heeft
Lemmensinstituut te Leuven. Later werd hij er Laureaat Piano
de Schola Cantorum vele jonge mensen in een aangename
met grote onderscheiding en behaalde tevens de eerste prij-
en vriendschappelijke sfeer in contact gebracht met oude en
zen harmonie en kamermuziek. Hierna studeerde hij aan het
hedendaagse koormuziek. Beroemde muzikanten zoals René
beroemde Tchaïkowsky-conservatorium te Moskou. In mei
Jacobs, Norbert Detaeye en Zeger Vander Steene deden hun
1988 was hij solist op het festival van Turijn. Hij concerteer-
eerste koorervaring op in de Schola. Vandaag wordt de
de in Nederland, Duitsland, Frankrijk, Spanje en de toenma-
Schola gevormd door een vijftigtal gemotiveerde zangers
lige USSR. In 1990 werd hij laureaat van de Tenuto-wedstrijd
van 18 tot pakweg 50 jaar, onder leiding van pianist-dirigent
en won in 1992 de wedstrijd voor uitvoerende musici De
Filip Martens.
Link in Nederland.
Het repertoire van de Schola omvat verscheidene periodes
Filip gradueerde aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth bij
en genres van de westerse koormuziek. Bovenaan het pro-
Levente Kende in 1992. Inmiddels behaalde hij ook de
gramma staat de opluistering van vieringen in de kathedraal
Hogere Diploma’s voor piano en voor kamermuziek en de
op hoogdagen en enkele zondagen doorheen het jaar.
eerste prijzen contrapunt en fuga. In 1994 behaalde hij de
Hiertoe werd het koor destijds opgericht en tot op vandaag
titel Lemmens-Tinel met de grootste onderscheiding en felici-
blijft de Schola Cantorum trouw aan deze opdracht. Voor de
taties van de jury. Hij volgde vervolmakingscursussen bij
vieringen in de Sint-Baafskathedraal wordt geput uit een
R. Kehrer en bij M. Perahia. Hij maakte opnames voor radio
grote waaier gregoriaanse gezangen en meerstemmige
en televisie (o.a. met hedendaagse Belgische werken van
sacrale werken. Zo bracht het koor de laatste jaren in de
P. Swerts, K. Dejonghe en P. Swinnen) en soleerde met het
kathedraal onder andere missen van Rosseau, Haydn, Ives,
BRT- en het RTBF-orkest, het Nationaal Orkest, het Euregio-
Bikkembergs, Palestrina, Schubert en Mozart.
orkest, ‘Chapelle de Lorraine’, de Vlaamse Academie en het
Daarnaast concerteert het koor regelmatig in binnen- en
Symfonisch Orkest van het Lemmensinstituut in concerti van
buitenland. Op deze concerten werden reeds verscheidene
Bach, Mozart, Beethoven, Brahms, Tchaïkowsky, Prokofief en
grote werken zoals de Coronation Anthems van Handel, de
Rachmaninov. Bij het label Phædra realiseerde hij samen
Funeral Sentences van Purcell, het Weihnachtsoratorium van
met altist Diederik Suys een cd met Vlaamse twintigste-eeuw-
Bach, het Requiem van Fauré, het Magnificat van Rutter, het
se kamermuziek, een project dat door Sabam bekroond
Te Deum van Charpentier en vele andere uitgevoerd. Hier-
werd met de Pelemansprijs. Hun recente nieuwe cd bevat
voor werkte het koor de laatste jaren niet alleen samen met
sonates van Shostakovitsch, Berinski (creatie) en
Edward De Geest, de organist van de kathedraal, maar ook
Khachaturian.
met Nuova Sinfonia Gandavense en met enkele bevriende
Ook als creërend musicus is Filip actief. Het woord neemt
koren.
een belangrijke positie in in zijn composities. Zo heeft Filip
In oktober 2006 ondernam de Schola een concertreis naar
gedichten van onder andere Isabelle Vloeberghs, Ina
Zwitserland. In oktober 2008 ging het koor opnieuw op con-
Stabergh en Guido Gezelle getoonzet voor koor of solo-
certreis naar de streek rond Tours (Frankrijk). Eind oktober
stem. Zelfs in zijn instrumentaal werk krijgt het woord een
2011 reisde de Schola Cantorum naar Rome.
plaats. De spreekstem komt er op gelijke voet naast het
www.scholacantorum.be
instrumentarium aan bod. Een mooi voorbeeld hiervan is Antarctica. In januari 2009 werd Filip Martens gehuldigd als cultureel verdienstelijk Drongenaar voor zijn artistiek werk binnen en buiten de dorpsgrenzen. Op Pasen 2012 werd Filip aangesteld tot kapelmeester van de Sint-Baafskathedraal. www.filipmartens.be
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 9
Luc Van Meerssche, assistent-dirigent
Nederlandse Middelburg en van de Tweejaarlijkse Nationale Orgelwedstrijd ‘Prijs Alex Paepen’ in Antwerpen. Sedertdien wordt hij geregeld uitgenodigd om te concerteren in binnen-
Luc Van Meerssche werd geboren te
en buitenland; hij trad daarbij op in vele belangrijke muziek-
Sint-Niklaas op 28 februari 1953.
centra in achttien Europese landen, de USA en de voor-
Hij volgde de humaniorastudies in het Sint-Jozef-Klein-
malige USSR en gaf tot op heden ongeveer 600 concerten
Seminarie van zijn thuisstad. Nadien vatte hij zijn priesterstu-
en recitals. Hij treedt ook regelmatig op tijdens het Festival
dies aan in Gent en werd priester gewijd op 1 juli 1978.
van Vlaanderen ‘Gent en Historische Steden’ en werkte
Hij studeerde aan het Lemmensinstituut te Leuven en werd er
samen met bekende dirigenten zoals Laszlo Heltay, Patrick
Laureaat Muziekpedagogie in 1980 en Laureaat Koorleiding
Peire, Kan. Michaël Ghijs, Philippe Herreweghe, Edmond
in 1983. Hij werd leraar godsdienst, muzikale opvoeding en
Saveniers, Dirk Vermeulen, Johan Duijck, Dirk Brossé en
esthetica aan het Sint-Lievenscollege te Gent (1980-1993)
Filip Rathé.
en leidde de Schola Cantorum van 1982 tot 1993. Sinds
Van 1973 tot 1990 gaf Edward De Geest les aan meerdere
1988 is hij docent ‘gregoriaans’ en ‘koorleiding’ aan het
academies en het Gentse Conservatorium. In 1990 volgde
Lemmensinstituut te Leuven.
zijn aanstelling tot directeur van de Academie voor Muziek
Luc was eveneens pastoor te Sombeke-Waasmunster (1995-
en Woord van Eeklo, waarvan hij sedert 2011 eredirecteur
2000) en pastoor te Ekkergem-Gent (2000-2006).
is. Op 1 oktober 1994 werd Edward benoemd tot organisttitularis van de Sint-Baafskathedraal te Gent. Vanuit deze schitterende kathedraal met haar monumentaal Klaisorgel in
Edward De Geest, organist
de bovenkerk en het fraaie Collonorgel in de crypte werkt hij actief mee aan de bloei van de Vlaamse orgelkunst, enerzijds als liturgisch organist en anderzijds als concertorganist.
Edward De Geest werd gebo-
Hij is een stuwende kracht voor de talrijke orgelrecitals van
ren te Lochristi in 1950. Hij volgde
het Gents Orgelcentrum waarbij ook binnen- en buitenland-
les aan de Academie voor Muziek
se gastorganisten optreden. Tevens is Edward lid van de
en Woord van Lokeren waar hij in een tijdsspanne van vijf
Commissie voor het Kunstpatrimonium Gent, afdeling
jaar de Prijs van Uitmuntendheid en de Regeringsmedaille
historische orgels, en fungeert regelmatig als jurylid aan de
voor Orgel kon bekomen. Na de oude humaniora Latijn-
Vlaamse Conservatoria en het Lemmensinstituut.
Grieks genoot Edward aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium van Antwerpen en het Koninklijk Muziek-
In 2003 ontving hij de Cultuurprijs van de Stad Eeklo voor
conservatorium van Gent een uitgebreide muzikale
zijn promotie van de orgelkunst, en dit zowel nationaal als
opleiding: notenleer, geschreven harmonie, praktische
internationaal. Op 4 mei 2003 werd hij te Parijs onderschei-
harmonie, muziekanalyse en vormleer, muziekgeschiedenis,
den met het Diplôme de Médaille de Vermeil de la Société
gregoriaans, contrapunt, fuga, orgelimprovisatie en orgel.
Académique Française: Arts-Sciences-Lettres voor zijn inzet
Voor deze laatste discipline ontving hij de Prijs Firmin
voor de verspreiding van het Franse orgelrepertoire. Op 10
Swinnen en de Prijs Joseph Callaerts. Zijn studies werden
juni 2010 volgde zijn benoeming door de Rotary Stichting
bekroond met de Eerste Prijs voor Fuga en het Hoger
van Rotary International tot Paul Harris Fellow, dit als waar-
Diploma met grote onderscheiding én de Medaille van de
dering voor zijn bijdrage tot de bevordering van de interna-
Regering voor Orgel. Zijn belangrijkste professoren waren
tionale culturele verstandhouding.
Stanislas Deriemaeker, Jos Van Looy, Julien Mestdagh,
Daarnaast realiseerde Edward De Geest nationale en inter-
Roland Coryn en Lucien Goethals. Ook kreeg hij privé
nationale radio- en tv-opnames (Klara, RTBF, Radio Rias
onderricht van professor Gabriël Verschraegen, toenmalig
Berlin, Televizione Catalonia Espagnole …) en zijn discogra-
directeur van het Gentse Conservatorium en organist van de
fie vermeldt cd’s met werk van Bach en composities uit de
Sint-Baafskathedraal.
zeventiende tot de twintigste eeuw.
Nadien onderscheidde hij zich tijdens diverse wedstrijden: hij is ondermeer laureaat van het Delta-Orgelconcours in het
www.edwarddegeest.be
9
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 10
internationaal orgelfestival 2012 Sedert 1951 wordt elk jaar opnieuw tijdens de zomerperiode het
Overzicht van de concerten
Internationaal Orgelfestival in de Sint-Baafskathedraal van Gent georganiseerd door de vzw ‘Gents Orgelcentrum’. Ook dit jaar zullen de luisteraars onder de gewelven van de prachtige kathedraal kunnen genieten van de klankenrijkdom van het monumentale kathedraalorgel. Gastorganisten uit binnen- en buitenland staan, samen met de organist-titularis van de kathedraal, borg voor hoogstaande orgelconcerten. Gezien het succes van de festivals 2010 en 2011 is het thema
Jan Vermeire • Veurne werk van Bach donderdag 12 juli om 20 uur Hannes Torggler • Innsbruck – Bozen; Oostenrijk werk van Böhm, Bach, Mendelssohn, Matter, e.a. donderdag 19 juli om 12.45 uur
van het festival 2012 andermaal ‘Geen donderdag zonder Bach’
middagconcert tijdens de Gentse Feesten
maar deze keer in een editie III.
Luc Ponet • Tongeren
Aan de ingang van de kathedraal wordt de toehoorder een 10
donderdag 5 juli om 20 uur
gecommentarieerd programma aangeboden.
werk van Peeters, Liszt, Bach, Elgar, Duruflé, e.a. donderdag 26 juli om 20 uur Roland Muhr • Fürstenfeldbruck; Duitsland werk van Bach, Rinck, Merkel, Schellendorf, e.a.
Alle informatie
donderdag 2 augustus om 20 uur Gail Archer • New York; USA
tel. 09/377 32 59 • 0486/428 588 e-mail:
[email protected] www.edwarddegeest.be • www.gentsorgelcentrum.be
werk van Buxtehude, Bach, Schumann, Reger, e.a. donderdag 9 augustus om 20 uur Tobias Frank • Neubrandenburg; Duitsland werk van Whitlock, Vivaldi, Bach, Hollins, Lemare, e.a. donderdag 16 augustus om 20 uur Yolanda Zwoferink • Rotterdam – Eindhoven; Nederland werk van Bach en Keijzer donderdag 23 augustus om 20 uur Kristiaan Seynhave • Gent-Mariakerke werk van Bach, Verschraegen, Peeters, Jongen en Widor donderdag 30 augustus om 20 uur Edward De Geest • Gent werk van De Boeck, Verschraegen, Bach, Franck, Vierne
SPECIALE RESTAURATIETECHNIEKEN meer dan 20 jaar ervaring Hubert Frère-Orbanlaan 620 • 9000 Gent tel. 09 269 79 69 • fax 09 269 79 60 muurinjecties tegen opstijgend vocht verslagen WTCB behandeling van huiszwam met wettelijke waarborg
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 11
HOUTSKELETBOUW Doornstraat 90 • 9940 Evergem tel. 09 253 53 35 fax 09 253 54 10
[email protected]
cvba Schrijnwerkerij
RAF D’HOKER
algemene schrijnwerken
Hoogstraat 162 d tel. 09 361 24 49 9550 Herzele fax 09 361 07 53
[email protected]
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 12
vastgoedmakelaars
Kickx & Co uit sympathie
Met de steun van Piano’s Maene, uw pianospecialist sinds 1938.
Steinway Boston Essex Doutreligne Sauter Kawai Roland Yamaha
exclusive importer Belgium
Piano’s Maene is er voor alle pianisten! Bent u een beginner, een hobbypianist, of een professioneel muzikant? Speelt u liefst klassiek, jazz of pop? Wenst u een piano te kopen, te huren of gewoon een stembeurt? U zoekt een akoestische piano of een digitale piano? Een nieuwe of een tweedehandse? Wij staan graag ter beschikking en delen graag onze ervaring en waarden met u: passie, kwaliteit, traditie en innovatie sedert 1938.
Piano’s Maene Passion for musicians Showrooms in Brussel, Gent, Antwerpen en Ruiselede. Voor meer info over onze activiteiten en promoties:
www.maene.be
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 13
dakwerken • constructie • isolatie • zolderinrichting tel. 09 216 45 80 fax 09 216 45 89 www.gandak.be
Mandel Car staat reeds jarenlang synoniem voor het organiseren van autocaruitstappen in gans Europa. U kan bij ons terecht voor de reis van A tot Z. Dit betekent dat wij in overleg met onze gidsen het programma volledig uitwerken. De reisweg, de bezoeken, restaurants, hotels en alle mogelijke reservaties worden door ons vastgelegd. Uiteraard wordt er hierbij rekening gehouden met de interesses van de reizigers. Ons eigen programma dat u op onze website vindt, kan u via telefoon, internet of in ons bureel reserveren.
Prins Albertlaan 78 8870 Izegem Tel +32 (0) 51 31 75 74 Fax + 32 (0) 51 30 91 11
[email protected] www.mandelcar.be
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 14
MANAGEMENT RAPPORTERING, ANALYSE EN ADVIES VOOR DE PROFESSIONELE KMO.
Empycon bvba I Breestraat 10 I 9080 Beervelde I Belgium info#empycon.com I T 0477 20 97 66 I F 09 369 59 06
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 15
bvba Van Avermaet-De Croock Haenhoutstraat 120 9070 Destelbergen tel. 09 355 91 35
kleuters en 1ste leerjaar Eeklostraat 144 9030 Mariakerke tel. 09 226 39 77
[email protected]
Hekstraat 9 9940 Evergem tel. 09 253 71 11
2de tot 6de leerjaar Eeklostraat 7 9030 Mariakerke tel. 09 226 52 73
[email protected]
inlichtingen en inschrijvingen tijdens de schooluren Van 8.25 uur tot 15.35 uur
tijdens de zomervakantie van 30 juni tot 6 juli en van 20 tot 31 augustus 2012 van 9.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 17.00 uur zaterdag na afspraak
Programma
03-05-2012
21:05
Pagina 16
