Verpleegkundig handelen bij acuut respiratoir falen Olivier Wynant
Inleiding
Roses are red Violets are blue And whitout your lungs Your blood would be too
2
10-12-2014
CORRECTIE Tijdens mijn voordracht heb ik gesproken over de BLS procedure (reanimatie). Ik gaf aan dat het algoritme 15:2 was, maar dit geldt enkel bij reanimatie van kinderen door professionelen. Voor de volwassenen blijft het 30x hartmassage, 2x beademen.
3
titel
10-12-2014
INHOUD
4
Acute versus chronische dyspnoe Hypoxie bij kinderen en volwassen Vroegtijdig herkennen en alarm slaan Start BLS met hulpmiddelen Early Warning Score: voorkomen is toch net iets beter dan genezen Wees een team en ga ervoor!
Olivier Wynant
10-12-2014
Acute versus chronische dyspnoe
Acute dyspnoe: ontstaat van het ene op andere moment of maximaal op een paar uur met een beangstigend gevoel
Chronische dyspnoe: ontwikkelt zich in de loop van weken, maanden of jaren
In beide gevallen: niet in staat voldoende zuurstof binnen te krijgen Snel buiten adem Moeilijk in- en/of uitademen Soms drukkend of snoerend gevoel op de borst
5
Olivier Wynant
10-12-2014
Acute versus chronische dyspnoe
Oorzaken:
Luchtweginfecties Astma COPD Cardiaal falen Pneumothorax Longembolen Vernauwen van de luchtwegen door een vreemd voorwerp …
Bij sporten: dyspnoe ≠ tachypnoe!
Hyperventilatie: paniekstoornis met tachypnoe Onderliggende oorzaak! Bekijk klinisch de patiënt: bleek? Cyanose?
6
Olivier Wynant
10-12-2014
Hypoxie: kinderen ≠ volwassenen
Bij Volwassenen: hartstilstand leidt tot hypoxie probleem = cardiaal (meestal o.b.v. ventrikelfibrilleren)
Bij Kinderen: hypoxie leidt tot hartstilstand probleem = respiratoir (meestal o.b.v. Bradycardie Asystolie)
7
10-12-2014
Vroegtijdig herkennen
Acute dyspnoe of niet? Twijfels? ga dan voor ‘JA’
Controleer het bewustzijn: Spreek de patiënt aan Geef een pijnprikkel thv rechter en linker schouder
Niet van ver roepen nr de patiënt, beide prikkels gebeuren aan de zijde van de patiënt
8
10-12-2014
Vroegtijdig herkennen
Bij reactie: kijk naar de ademhaling en dien zo nodig zuurstof toe Vergeet de houding van de patiënt niet te optimaliseren: Halfzittende houding Ondersteun de patiënt Enkel bewusteloze patiënten worden volledig neergelegd!
9
10-12-2014
Vroegtijdig herkennen
Bewusteloos slachtoffer: Verstikkingsgevaar door het verslappen van de tong: er is levensgevaar! Niet meer twijfelen! Roep snel hulp in: collega’s en intern rea-team Luchtweg zo snel mogelijk vrijmaken door:
10
Patiënt neer te leggen in bed Hoofdkussen weg Hoofd kantelen + kinlift 10-12-2014
Levensreddend handelen
Breng het hoofd van de liggende (of zittende) patiënt in “snuifpositie” met kanteling (als je naast de pt staat) jaw-thrust (als je achter de pt staat)
11
10-12-2014
De tong op de goede plaats brengen!
12
10-12-2014
Levensreddend handelen
Actie vereist!!! Bereid de reanimatie voor: Bed op goede hoogte en van de muur wegtrekken Bedplank aan het hoofdeinde weg Optrekbeugel wegdraaien
Controleer de ademhaling: adequaat of niet? Nu gaat er zeker 1 hulpverlener achter het hoofdeinde van het bed staan
13
10-12-2014
Abnormale ademhaling - gaspen
Komt kortstondig op na het stoppen van het hart in 40% der gevallen
Beschreven als moeilijke, trage, zware, luidruchtige of “gaspende” ademhaling
DIT IS EEN TEKEN VAN CIRCULATIESTILSTAND Enkel een zuurstofmasker met zak aanbieden is hier niet meer voldoende!
14
10-12-2014
Levensreddend handelen
Actie vereist!!! We starten de hartmassage:
Luchtmatras laten leeglopen Reanimatieplank onder de thorax plaatsen Patiënt goed in bed positioneren + bed op goede hoogte Handen in het midden van de borstkas plaatsen op het borstbeen Zo dicht mogelijk tegen het slachtoffer plaatsnemen
DIT HEEFT VOORRANG OP HET HALEN VAN DE REANIMATIEKAR EN HET PLAATSEN VAN EEN IV-toegang Wil je absoluut iets halen: mayo-canule + beademingsballon + AED-toestel indien aanwezig
15
10-12-2014
Levensreddend handelen •
Plaats de hiel van één hand in het midden van de borstkas
•
Plaats de andere hand er bovenop
•
Strengel de vingers ineen of vermijd zijdelingse druk op de borstkas
•
Druk de borstkas in –
frequentie: minimum 100/minuut (niet meer dan 120/min)
–
diepte: minimum 5 cm (niet meer dan 6 cm)
– •
16
gelijkheid compressie : relaxatie
Indien mogelijk: wissel van hulpverlener om de 2 minuten
10-12-2014
Levensreddend handelen
30 17
2 10-12-2014
Levensreddend handelen
18
Plaats een mayo canule Eerst de maat van de canule bepalen door canule af te meten van aan de mondhoek tot aan de oorlel
10-12-2014
Plaatsen mayo canule
19
10-12-2014
Levensreddend handelen
20
De mayo canule wordt eerst omgekeerd ingebracht tot aan het einde van de mond en wordt dat 180° gedraaid terwijl de canule tot in de keel wordt ingebracht: de luchtweg is nu ‘vrij’ indien men het hoofd gekanteld houdt.
Aspiratie is nu ook eenvoudiger zo nodig
10-12-2014
Ademhaling ondersteunen
Als de pt zelfstandig ademt maar bewusteloos blijft, kan het kantelen van het hoofd + plaatsen van een canule + toedienen van zuurstof voldoende zijn
Als de pt bewusteloos is en niet zelfstandig of inadequaat ademt: ademhaling kunstmatig overnemen door beademing adhv beademingsballon
Hulpverlener staat hiervoor achter het hoofd van de pt en drukt het beademingsmasker (goeie maat!) met de C-E greep aan op het gelaat, desnoods met 2 handen Ballon aansluiten op de zuurstofaansluiting (15l/min), reservoir laten vullen 100% zuurstof toedienen
21
10-12-2014
Ademhaling overnemen: 1 hulpverlener
22
10-12-2014
Ademhaling overnemen: 2 hulpverleners
Met 2 handen het masker aandrukken over de mond en de neus 23
10-12-2014
Beademen via trachea canule
Vergeet niet tijdig te aspireren zo nodig 24
titel
10-12-2014
Beademen
Hoe hard moet je knijpen op de beademingsballon? Tot de borstkas omhoog gaat
Zowel bij volwassenen als kinderen
Niet helemaal leegknijpen (barotrauma) Borstkas moet ook weer naar beneden gaan! 2 pogingen doen
Geslaagd: borstkas gaat omhoog YES! Niet-geslaagd: borstkas gaat niet omhoog DAMN!
Geslaagd of niet: we gaan door met de procedure 15:2 25
10-12-2014
Extra hulpmiddelen
26
Gebruik een AED indien aanwezig
10-12-2014
Analyse van de AED
27
Raak tijdens de analyse het slachtoffer niet aan = stoppen met hartmassage Iedere 2 minuten vraagt de AED een analyse Ideaal moment om te wisselen van hulpverlener voor de hartmassage
10-12-2014
Je kan niks verkeerd doen met een AED
Iedereen los
Zuurstof en ballon wegnemen (>1m)
Dien de schok toe
Hervat onmiddellijk de hartmassage en beademing voor
2 minuten
28
10-12-2014
Europese richtlijn
29
10-12-2014
Europese preventierichtlijn: Early Warning Score
30
titel
10-12-2014
Early Warning Score
31
titel
10-12-2014
ABC
32
A B C
Airway Breathing Circulatie
D E
Disability Exposure
Luchtweg vrijmaken Beademen zo nodig + O2 IV toegang, vullen, medicatie, pols, capillaire refill, bloeddruk, reanimeren zo nodig
GCS, WAPA, pupillen, tonus Temperatuur, huid: wat zien we? F Further examination AMPLE: Allergy, medication, Past medical history, last meal, Events exposure G Glucose ABCDon’t Ever Forget Glucose!!! titel
10-12-2014
Enkele voorbeelden
Situatie: De heer Peeters is opgenomen op een heelkundige dienst voor een heupoperatie. Hij is net geopereerd en ligt nu op een inwendige afdeling wegens plaatsgebrek. Op recovery deed hij al een ademhalingsstilstand: geen ademhaling, wel pulsaties. Bij controle krijg je de patiënt niet goed wakker. Wat doe je eerst?
A B C D
33
titel
Je haalt er een collega bij voor 2e advies Je belt het rea-team en haalt de ballon Je legt de pt plat en kantelt het hoofd + AH controle Je controleert de hartslag aan de art. carotis
10-12-2014
Enkele voorbeelden
Situatie: De heer Peeters is opgenomen op een inwendige dienst voor hartritmestoornissen. Je hebt nachtdienst en even de hulp van een zorgkundige die geen reanimatie kent. Je voert de controles uit: bewusteloos, gasping. De zorgkundige wil onmiddellijk helpen maar wat vraag je haar eerst?
A B C D
34
titel
Bel het rea-team en haal de mayo canule/ballon/AED Help mij om de patiënt plat te leggen Haal het dossier van de patiënt, ik wil eerst familie bellen Haal een collega van een andere afdeling om te helpen
10-12-2014
Enkele voorbeelden
Situatie: Mevrouw Vandenputte komt net terug van de medische beeldvorming waar ze een RX Thorax kreeg wegens pijn op de borstkas bij het ademen. Ze komt terug op de kamer, volledig in vlakke rugligging, is kortademig, lichte cyanose, kijkt naar jou bij aanspreking maar antwoordt niet. Wat doe je eerst?
A B C D E 35
titel
De pt rechtop zetten in bed, parameters nemen De pt rechtop zetten in bed, arts bellen Controle van het bewustzijn, luchtweg vrijmaken, zuurstof geven, rea-team bellen Rechtop zetten, luchtweg vrijmaken, zuurstof geven, rea-team bellen, zuurstofsaturatie meten Arts bellen, en dan C uitvoeren 10-12-2014
Laatste voorbeeld
Situatie: Mevrouw Vandenputte is op terugweg van een coronair onderzoek. In de lift begint de patiënte te klagen van dyspnoe, ze wordt cyanotisch. De nieuwe begeleidende collega belt naar jou op de afdeling. Wat geef je als raad of wat doe je?
A B C D E 36
titel
Je gaat haar tegemoet en belt de arts al om te komen Je belt het rea-team, neemt de beademingsballon en gaat haar tegemoet Je belt naar de endo-scopie afdeling om na te gaan hoe alles daar verlopen is en belt vervolgens de arts Je zegt aan je collega dat ze moet teruggaan naar endoscopie gezien de arts daar zal zijn Je zegt dat ze op de alarmknop moet drukken in de lift 10-12-2014
Reanimatie-weetjes
37
Twijfel niet en roep tijdig hulp! Bij aankomst van een rea-team: patiënt overlaten aan dat team, teveel volk op de kamer veroorzaakt chaos, maar laat het team ook niet aan hun lot over 1 vpk die de medicatie optrekt en/of toedient Bij hartmassage tijdig aangeven dat je niet meer kan Oefening baart kunst! Oefen samen als team Laat je niet verleiden door enkel naar de zuurstofsaturatiemeting te kijken maar vertrouw absoluut jouw klinische blik
10-12-2014
Reanimatie-weetjes
5-voor-12 tekenen: Tachypnoe, bradypnoe Desaturatie Verstikking (slikproblemen) Neusvleugelen Tirage-arbeid Cheyne-stokes ademhaling Acute wheezing, stridor Steunende ademhaling Dalende medewerking bij inspanningen
Zeker goed opvolgen bij zuurstofafhankelijke patiënten 38
titel
10-12-2014
www.cpr112.be
39
Bezoek de website als je de reanimatie procedure nog eens wil bekijken Basic Life Support Basic Life Support met hulpmiddelen Advanced Life Support
titel
10-12-2014
Afsluiten…
Er is nog altijd …
SWING
(Something What Incredible Nurses Got)
40
titel
10-12-2014
Bedankt
41
titel
10-12-2014
