Op weg naar een toekomstbestendig pensioen
Het pensioenfonds heeft weer een bewogen jaar achter de rug. Het bestuur, de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan hebben in het jaar 2012 niet stil gezeten. Er zijn diverse besluiten en maatregelen genomen die nodig waren om de financiële positie van het fonds te verbeteren. Gelukkig kunnen we melden dat deze maatregelen resultaat hebben en dat in 2012 weer een positieve stap is gezet richting financieel herstel. Toch waren de uitstekende beleggingsrendementen van ruim 16,3% onvoldoende om de substantiële verhoging van de pensioenverplichtingen, die het gevolg zijn van de lage rentestand en de verdere stijging van de levensverwachting, op te vangen.
Colofon Dit is een uitgave van Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat. Correspondentieadres Postbus 501 9700 AM Groningen
Verkort jaarverslag 2012
Bezoekadres Europaweg 27 9723 AS Groningen Telefoon (050) 582 98 58 E-mail
[email protected] Internet www.bpfmedewerkersnotariaat.nl
Inclusief de pensioenkrant:
We zijn ons zeer bewust dat de besluiten en maatregelen die in het afgelopen jaar zijn genomen van invloed kunnen zijn op uw persoonlijke situatie. In het bijzonder als u gepensioneerd bent en u het kortingsbesluit rechtstreeks voelt in uw portemonnee. Toch nemen we deze maatregelen in uw belang en in het belang van deelnemers die in de toekomst een pensioenuitkering ontvangen. Samen moeten we ervoor zorgen dat ook in economisch moeilijke tijden de pensioenaanspraken en uitkeringen voor de toekomst zoveel mogelijk gewaarborgd blijven.
2012: Herstel zichtbaar, maar we zijn er nog niet De Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat heeft een bewogen jaar achter de rug waarin weer een aantal belangrijke besluiten genomen werd. Langzamerhand wordt de weg naar herstel zichtbaar, maar we zijn er nog niet. De arbeidsintensieve periode die voor ons ligt, vergt van een ieder een uiterste inspanning. In deze verkorte versie van het jaarverslag informeren we u over de hoofdlijnen van de ontwikkelingen binnen het pensioenfonds in het afgelopen jaar.
In deze pensioenkrant: • Op weg naar een nieuw pensioenstelsel • Uitkomsten van het onderzoek naar risicobereidheid • Pensioenplanner: rekenen met uw eigen pensioen • Toekomst van het pensioenfonds (update) • Financiële situatie in 2013 • Anja weet het • Vergoeding bestuursleden
U kunt het volledige jaarverslag ook downloaden op www.bpfmedewerkersnotariaat.nl.
In het kort heeft het bestuur in 2012 de volgende besluiten en/of maatregelen genomen: • invoering per 1 januari 2012 van de nieuwe pensioenregeling (o.m. met verhoging van pensioenleeftijd naar 67 jaar en versobering van de pensioenopbouw); • het prepensioen werd omgezet naar levenslang ouderdomspensioen; • wijziging van het beleggingsbeleid (overgang van actief naar passief aandelenbeheer en wisseling van vermogensbeheerder Alliance Bernstein naar Aegon); • het toepassen van een korting van 3,2% op zowel de opgebouwde pensioenaanspraken als de pensioenuitkeringen per 1 april 2013. Daarnaast heeft het pensioenfonds zich het afgelopen jaar intensief gebogen over de toekomstbestendigheid van het pensioenfonds. Is het met het oog op de gewijzigde omstandigheden en de toekomstige ontwikkelingen voor ons pensioenfonds nog mogelijk te voorzien in een adequate oudedagsvoorziening? In dit kader heeft een heroriëntatie plaatsgevonden, waarbij de diverse bestuursmodellen en samenwerkingsverbanden uitvoerig zijn besproken. Belangrijk aandachtspunt in deze brede discussie was de krimpende markt voor het notariaat en als gevolg daarvan 2 | Verkort jaarverslag 2012
de ontslaggolf sinds 2008. Dit heeft tot nu toe geleid tot het vertrek van ruim 3.400 medewerkers in het notariaat. Dit heeft natuurlijk ook gevolgen voor het deelnemersbestand van ons pensioenfonds en de premie-inkomsten. Het bestuur van het pensioenfonds zal uiterlijk ultimo 2013 beslissen welk bestuursmodel het beste past bij ons pensioenfonds. Ook het Integraal Risico Management heeft de noodzakelijke aandacht van het bestuur. Nadat in 2011 reeds een eerste inventarisatie heeft plaatsgevonden van de aanwezige risico’s, heeft het bestuur in 2012 een aanvang gemaakt met verdere identificatie van de risico’s, de monitoring daarvan en het aanbevelen van verbeterpunten. De door de Risico Management Commissie geconstateerde verbeterpunten zijn inmiddels doorgevoerd. Desondanks blijft de Risico Management Commissie en het bestuur alert op het zoveel mogelijk beperken en beheersen van risico’s. Agenda 2013 In 2013 staat de verdere uitwerking van het pensioenakkoord centraal. Om ons pensioenstelsel toekomstbestendig te maken, werd in het pensioenakkoord voorgesteld een keuze te maken uit twee pensioencontracten. Het zogenaamde “nominale” pensioencontract en het “reële” pensioencontract. Inmiddels is bekend dat beide voorstellen weer naar de prullenmand zijn verwezen en Staatssecretaris Klijnsma met een nieuw voorstel zal komen dat eind 2013 in de Tweede Kamer zal worden behandeld. Hierover vindt u meer informatie op pagina 8. Wij vinden het als pensioenfonds belangrijk om bij besluiten die genomen moeten worden rekening te houden met de mening van de deelnemer. Hoe denkt u als deelnemer over het pensioenfonds en in hoeverre bent u bereid risico’s te nemen voor uw pensioen? Daarom hebben we recentelijk een risico-bereidheidsonderzoek uitgevoerd. De resultaten hiervan vindt u elders in deze uitgave. Tot slot Aan het eind van 2013 zullen alle pensioenfondsen, dus ook ons pensioenfonds, weer moeten kijken naar de financiële positie van het pensioenfonds. Hoewel de dekkingsgraad eind september 104,8% bedroeg, mogen we nog niet te vroeg juichen. De financiële markten kunnen in de laatste maanden van dit jaar nog roet in het eten gooien. We doen er echter alles aan om een derde korting te voorkomen, maar garanderen kunnen we nog niets. A.B.M. Baakman, werknemersvoorzitter
Op weg naar een toekomstbestendig pensioen
Het pensioenfonds heeft weer een bewogen jaar achter de rug. Het bestuur, de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan hebben in het jaar 2012 niet stil gezeten. Er zijn diverse besluiten en maatregelen genomen die nodig waren om de financiële positie van het fonds te verbeteren. Gelukkig kunnen we melden dat deze maatregelen resultaat hebben en dat in 2012 weer een positieve stap is gezet richting financieel herstel. Toch waren de uitstekende beleggingsrendementen van ruim 16,3% onvoldoende om de substantiële verhoging van de pensioenverplichtingen, die het gevolg zijn van de lage rentestand en de verdere stijging van de levensverwachting, op te vangen.
Colofon Dit is een uitgave van Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat. Correspondentieadres Postbus 501 9700 AM Groningen
Verkort jaarverslag 2012
Bezoekadres Europaweg 27 9723 AS Groningen Telefoon (050) 582 98 58 E-mail
[email protected] Internet www.bpfmedewerkersnotariaat.nl
Inclusief de pensioenkrant:
We zijn ons zeer bewust dat de besluiten en maatregelen die in het afgelopen jaar zijn genomen van invloed kunnen zijn op uw persoonlijke situatie. In het bijzonder als u gepensioneerd bent en u het kortingsbesluit rechtstreeks voelt in uw portemonnee. Toch nemen we deze maatregelen in uw belang en in het belang van deelnemers die in de toekomst een pensioenuitkering ontvangen. Samen moeten we ervoor zorgen dat ook in economisch moeilijke tijden de pensioenaanspraken en uitkeringen voor de toekomst zoveel mogelijk gewaarborgd blijven.
2012: Herstel zichtbaar, maar we zijn er nog niet De Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat heeft een bewogen jaar achter de rug waarin weer een aantal belangrijke besluiten genomen werd. Langzamerhand wordt de weg naar herstel zichtbaar, maar we zijn er nog niet. De arbeidsintensieve periode die voor ons ligt, vergt van een ieder een uiterste inspanning. In deze verkorte versie van het jaarverslag informeren we u over de hoofdlijnen van de ontwikkelingen binnen het pensioenfonds in het afgelopen jaar.
In deze pensioenkrant: • Op weg naar een nieuw pensioenstelsel • Uitkomsten van het onderzoek naar risicobereidheid • Pensioenplanner: rekenen met uw eigen pensioen • Toekomst van het pensioenfonds (update) • Financiële situatie in 2013 • Anja weet het • Vergoeding bestuursleden
U kunt het volledige jaarverslag ook downloaden op www.bpfmedewerkersnotariaat.nl.
In het kort heeft het bestuur in 2012 de volgende besluiten en/of maatregelen genomen: • invoering per 1 januari 2012 van de nieuwe pensioenregeling (o.m. met verhoging van pensioenleeftijd naar 67 jaar en versobering van de pensioenopbouw); • het prepensioen werd omgezet naar levenslang ouderdomspensioen; • wijziging van het beleggingsbeleid (overgang van actief naar passief aandelenbeheer en wisseling van vermogensbeheerder Alliance Bernstein naar Aegon); • het toepassen van een korting van 3,2% op zowel de opgebouwde pensioenaanspraken als de pensioenuitkeringen per 1 april 2013. Daarnaast heeft het pensioenfonds zich het afgelopen jaar intensief gebogen over de toekomstbestendigheid van het pensioenfonds. Is het met het oog op de gewijzigde omstandigheden en de toekomstige ontwikkelingen voor ons pensioenfonds nog mogelijk te voorzien in een adequate oudedagsvoorziening? In dit kader heeft een heroriëntatie plaatsgevonden, waarbij de diverse bestuursmodellen en samenwerkingsverbanden uitvoerig zijn besproken. Belangrijk aandachtspunt in deze brede discussie was de krimpende markt voor het notariaat en als gevolg daarvan 2 | Verkort jaarverslag 2012
de ontslaggolf sinds 2008. Dit heeft tot nu toe geleid tot het vertrek van ruim 3.400 medewerkers in het notariaat. Dit heeft natuurlijk ook gevolgen voor het deelnemersbestand van ons pensioenfonds en de premie-inkomsten. Het bestuur van het pensioenfonds zal uiterlijk ultimo 2013 beslissen welk bestuursmodel het beste past bij ons pensioenfonds. Ook het Integraal Risico Management heeft de noodzakelijke aandacht van het bestuur. Nadat in 2011 reeds een eerste inventarisatie heeft plaatsgevonden van de aanwezige risico’s, heeft het bestuur in 2012 een aanvang gemaakt met verdere identificatie van de risico’s, de monitoring daarvan en het aanbevelen van verbeterpunten. De door de Risico Management Commissie geconstateerde verbeterpunten zijn inmiddels doorgevoerd. Desondanks blijft de Risico Management Commissie en het bestuur alert op het zoveel mogelijk beperken en beheersen van risico’s. Agenda 2013 In 2013 staat de verdere uitwerking van het pensioenakkoord centraal. Om ons pensioenstelsel toekomstbestendig te maken, werd in het pensioenakkoord voorgesteld een keuze te maken uit twee pensioencontracten. Het zogenaamde “nominale” pensioencontract en het “reële” pensioencontract. Inmiddels is bekend dat beide voorstellen weer naar de prullenmand zijn verwezen en Staatssecretaris Klijnsma met een nieuw voorstel zal komen dat eind 2013 in de Tweede Kamer zal worden behandeld. Hierover vindt u meer informatie op pagina 8. Wij vinden het als pensioenfonds belangrijk om bij besluiten die genomen moeten worden rekening te houden met de mening van de deelnemer. Hoe denkt u als deelnemer over het pensioenfonds en in hoeverre bent u bereid risico’s te nemen voor uw pensioen? Daarom hebben we recentelijk een risico-bereidheidsonderzoek uitgevoerd. De resultaten hiervan vindt u elders in deze uitgave. Tot slot Aan het eind van 2013 zullen alle pensioenfondsen, dus ook ons pensioenfonds, weer moeten kijken naar de financiële positie van het pensioenfonds. Hoewel de dekkingsgraad eind september 104,8% bedroeg, mogen we nog niet te vroeg juichen. De financiële markten kunnen in de laatste maanden van dit jaar nog roet in het eten gooien. We doen er echter alles aan om een derde korting te voorkomen, maar garanderen kunnen we nog niets. A.B.M. Baakman, werknemersvoorzitter
Financiële positie
De financiële positie van de Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat is al een aantal jaren niet sterk. De economische situatie is hiervan een belangrijke oorzaak. De waarde van het vermogen heeft moeite de stijging van de verplichtingen bij te houden, maar ook de trage huizenmarkt heeft ervoor gezorgd dat het aantal werknemers in het notariaat sterk is afgenomen. Hierdoor worden er minder premies ingebracht, premies die belangrijk zijn om waardevermeerdering te creëren door deze bijvoorbeeld te beleggen. Ook zien we dat er meer mensen met pensioen gaan en dat we langzamerhand steeds ouder worden, ouder dan eerder werd verwacht. We moeten dus rekening houden met toenemende toekomstige pensioenverplichtingen.
Risico verlagende mogelijkheden Een belangrijk risico voor het pensioenfonds is dat het niet beschikt over voldoende vermogen om de toekomstige pensioenverplichtingen na te kunnen komen. Dit wordt ook wel het solvabiliteitsrisico genoemd. Als het solvabiliteitsrisico zich negatief ontwikkelt, zal het pensioenfonds moeten besluiten dit risico te verlagen. Dit is mogelijk door: • het verhogen van de premie, • het verlagen van de pensioenopbouw, • het niet toekennen van (volledige) toeslagverlening, • het verlagen van de opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenuitkeringen.
“Het pensioenfonds stelt zich ten doel het op lange termijn garanderen van een waardevast pensioen, en streeft naar het zo veel mogelijk waardevast houden van ingegane pensioenen en premievrije pensioenaanspraken. Het beleggings- en toeslagenbeleid is er op gericht om deze doelstelling te realiseren en de risico’s op het gebied van financiering, beleggingen en toeslagen te beperken en te beheersen.”
Dekkingsgraad 2012 105%
Verbeterende situatie De Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat is de afgelopen tijd genoodzaakt geweest al deze ingrijpende besluiten te nemen. Gelukkig laten deze besluiten inmiddels hun resultaten zien. De financiële positie toont een gestage verbetering en ook als we naar de dekkingsgraad kijken dan zien we een stijgende lijn. Daarmee zijn we er nog niet. Ook kunnen we vervolgstappen niet uitsluiten, maar er is een verbeterende situatie zichtbaar.
100%
95%
Dekkingsgraad De dekkingsgraad is een graadmeter voor de financiële positie van het pensioenfonds. Het geeft de verhouding aan tussen het vermogen van het fonds en de toekomstige pensioenverplichtingen. Eind 2012 was de dekkingsgraad van het fonds 97,1%. Dat betekent dat voor elke euro die in de toekomst uitbetaald moet worden, ruim 97 cent in kas is. Dat is dus te weinig, maar meer dan eind 2011, toen was dit slechts 89 cent.
90%
Door in december 2012 het besluit te nemen de toekomstige verplichtingen met 3,2% te verlagen, werd de dekkingsgraad nog eens verhoogd en eindigde daarmee op 100,2%. In de grafiek ziet u dit doordat de lijn eind december recht omhoog springt.
Op www.bpfmedewerkersnotariaat.nl wordt elke maand de actuele dekkingsgraad gepubliceerd.
85% JAN
FEB
MRT
APR
MEI
JUN
JUL
AUG SEPT
OKT
NOV
DEC
Dekkingsgraad per maand Minimaal vereiste dekkingsgraad (104,3%)
Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat | 3
Ontwikkelingen op de dekkingsgraad in 2012
Dekkingsgraad op 31 december 2011 Effect uitkeringen Het stijgend aantal uitkeringen heeft een negatief effect op de dekkingsgraad.
89,4%
-0,3%
Beleggingsresultaat Het beleggingsresultaat over 2012 is 16,29%. Door dit goede resultaat hebben de beleggingen ook het grootste (positieve) effect op de dekkingsgraad.
12,4%
Renteverandering Door de daling van de rente werd de waardering van de toekomstige verplichtingen hoger. Dit heeft een dalend effect gehad op de dekkingsgraad.
-5,1%
Overige effecten
0,7%
Dekkingsgraad op 31 december 2012 (voor korting) 97,1% Effect van de korting Door het toepassen van een korting op alle pensioenaanspraken zijn de toekomstige verplichtingen verlaagd. Dit heeft een positief effect op de dekkingsgraad. 3,1%* Dekkingsgraad op 31 december 2012 (na kortingsbesluit) 100,2%
* Door een samenloop van effecten heeft de verlaging van alle pensioenaanspraken met 3,2% een verhoging van de dekkingsgraad met 3,1% als gevolg.
4 | Verkort jaarverslag 2012
Invoering UFR
Aanpassing in rekenmethode van de rente Om een stabieler verloop in de dekkingsgraad te realiseren, is in 2012 de zogenoemde Ultimate Forward Rate (UFR) ingevoerd. Dit houdt in dat de rente voor zeer lange looptijden naar een afgesproken niveau toe beweegt, namelijk naar 4,2%. Dit is hoger dan de rente die de laatste paar jaar door pensioenfondsen moest worden gebruikt voor de waardebepaling van toekomstige pensioenverplichtingen. Sinds eind 2011 wordt al gewerkt met rentepercentages die zijn berekend als gemiddelde over een periode van drie maanden. Het gevolg hiervan is dat een (sterke) verlaging of verhoging van de rente in een bepaalde maand niet meer volledig, maar slechts gedeeltelijk tot uiting komt in de pensioenverplichtingen en dus ook in de dekkingsgraad aan het eind van die maand. Door de aanpassing in de methodiek is het negatieve effect beperkt gebleven tot -5,1%.
Beleggingen
De Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat belegt een groot deel van de premies. Dit is nodig, omdat de ingelegde premies alleen niet voldoende zijn om de huidige en de toekomstige pensioenen te kunnen betalen. Door te beleggen leveren de ingelegde premies meer geld op. Het bestuur van het pensioenfonds is verantwoordelijk voor het strategische beleggingsbeleid. Om hierin de juiste keuzes te maken heeft het fonds een beleggingscommissie. Deze adviseert het bestuur en bereidt te maken keuzes voor. De commissie heeft hiervoor regelmatig contact met verschillende externe vermogensbeheerders. AEGON Asset Management is aangesteld als de externe vermogensbeheerder en voert het beleggingsbeleid uit. Het afgelopen jaar was een zeer goed beleggingsjaar voor het pensioenfonds. Het rendement voor de beleggingsportefeuille van het pensioenfonds is uitgekomen op 16,29%, het hoogste rendement van de afgelopen 5 jaar.
Beleggingsresultaten 20% 15%
Beleggingsmix per 31 december 2012
59% Vasterentende waarden 30% Aandelen 8% Grondstoffen 1% Vastgoedbeleggingen 2% Overige beleggingen
De algemene doelstelling van het beleggingsbeleid is: een zo goed mogelijk rendement behalen binnen een aanvaardbaar risico. Daarbij is het rendement natuurlijk van belang, maar het bestuur hanteert een passief beleggingsbeleid en weegt risico en rendement daarom voorzichtig tegen elkaar af. Om de pensioenuitkeringen op korte en lange termijn veilig te stellen, wil het bestuur op een verantwoorde en solide wijze beleggen.
16,29%
15,93%
10% 8,68%
8,39%
5% 0%
-3,33%
-5%
2008
2009
2010
2011
2012
Om de verhouding tussen rendement en risico te optimaliseren zijn de beleggingen verdeeld in verschillende categorieën. Daarbij zijn de vastrentende waarden de grootste categorie en het minst risicovol. Dit zijn bijvoorbeeld staatsobligaties, bedrijfsobligaties en hypotheken. Door te beleggen in vastrentende waarden en rente-instrumenten is het streven van het pensioenfonds gericht op het beperken van het effect van een rentedaling op de hoogte van de dekkingsgraad.
Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat | 5
Herstelplan
Pensioenregeling gewijzigd
Op 1 januari 2012 is de pensioenregeling gewijzigd. De nieuwe regeling moet toekomstbestendig zijn en de positie van het pensioenfonds verbeteren. De belangrijkste wijzigingen nog even op een rijtje: • de pensioenleeftijd is verhoogd van 65 jaar naar 67 jaar. De wijziging geldt alleen voor het pensioen dat u opbouwt vanaf 1 januari 2012. Het pensioen dat u tot die tijd heeft opgebouwd, blijft ongewijzigd. • de pensioenopbouw is verlaagd van 2,25% naar 2%. Dit betekent dus dat u minder pensioen opbouwt. De verandering geldt alleen voor het pensioen dat u vanaf 1 januari 2012 opbouwt. • de totale pensioenpremie is verhoogd van 20% naar 22%. Uw werkgever mag u maximaal de helft van de premie laten betalen, het andere deel komt voor zijn rekening. Als de premie niet toereikend is om de daadwerkelijke kosten van de 2% opbouw te dekken dan kan het opbouwpercentage worden verlaagd. Momenteel is dat het geval en is het opbouwpercentage voor werknemers 1,915%. Op www.bpfmedewerkersnotariaat.nl vindt u onder Downloads de brochure met de actuele pensioenregeling.
De minimale dekkingsgraad moet volgens de voorschriften in de Pensioenwet 104,3% zijn. Omdat de dekkingsgraad eind 2008 gedaald was tot 88,9%, heeft het pensioenfonds in 2009 een herstelplan ingediend bij DNB. De doelstelling van dit herstelplan is om in vijf jaar tijd op een dekkingsraad van 105% uit te komen. De doelstelling op een termijn van 15 jaar is om op 110% uit te komen. Elk jaar evalueert het pensioenfonds dit herstelplan. Op basis van de dekkingsgraad van december 2011 was duidelijk dat het pensioenfonds, ondanks de eerdere korting, door de aanhoudende lage rente en de hogere levensverwachting achterliep op het herstelpad. Na de volgende evaluatie eind 2012, bleek een tweede korting dan ook niet te voorkomen. Ondanks dat de dekkingsgraad toen al een aanzienlijke stijging had laten zien, was het niet voldoende. In december 2012 is daarom besloten om per 1 april 2013 een korting van 3,2% toe te passen. Op www.bpfmedewerkersnotariaat.nl kunt u onder Downloads meer informatie vinden over het herstelplan.
6 | Verkort jaarverslag 2012
Verloop van deelnemers in het notariaat
In de afgelopen jaren is er veel veranderd in het aantal deelnemers van de Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat. Niet zozeer in de totale populatie, maar wel in de verdeling van het aantal deelnemers. In de grafiek is te zien dat het aantal actieve werknemers in het notariaat vanaf 2008 sterk daalt. In een vrijwel identieke, maar dan stijgende lijn, is de toename te zien van het aantal deelnemers dat niet meer werkzaam is in het notariaat. Deze stijging is een duidelijk gevolg van het afnemende aantal arbeidsplaatsen in de sector. Daarnaast stijgt het aantal deelnemers dat met pensioen gaat sinds 2007 gestaag.
Verloop van het aantal deelnemers 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000
Samenstelling van het jaarverslag
6.000 4.000 2.000 0 2006
2007
2008
2009
2010
Actieve deelnemers / werknemers Niet meer werkzame deelnemers in het notariaat Gepensioneerden
2011
2012
Bij de samenstelling van het volledige jaarverslag van de Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat zijn verschillende partijen betrokken. Het verslag wordt opgesteld door het bestuur van het fonds. Vervolgens wordt het verslag en de jaarrekening voorzien van een actuariële verklaring en een controleverklaring van een onafhankelijke accountant. Het verantwoordingsorgaan schrijft een oordeel over het handelen van het bestuur. Dit oordeel en de reactie van het bestuur daarop worden ook opgenomen in het jaarverslag. Vervolgens wordt het verslag definitief door het bestuur vastgesteld. Tenslotte wordt het definitieve verslag naar De Nederlandsche Bank gestuurd.
Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat | 7
Oktober 2013
Op weg naar een nieuw pensioenstelsel De economische situatie van de afgelopen jaren heeft laten zien dat het huidige pensioenstelsel geen goede garanties biedt voor de toekomst. Om het stelsel ook in de toekomst overeind te kunnen houden, zijn aanpassingen nodig. De sociale partners in de Stichting van de Arbeid hebben daarom in 2010 een concept-pensioenakkoord gesloten over de AOW en de aanvullende pensioenen. In 2011 heeft een verdere uitwerking van dit akkoord ook de instemming van het kabinet gekregen. Aangekondigd is dat er een nieuw Financieel Toetsingskader (FTK) opgesteld zal worden voor de pensioensector.
Nominale en reële contracten, of nu toch één contract? In de afgelopen tijd is er veel gesproken over het pensioenakkoord. Hierin werden nieuwe ‘pensioencontracten’ voorgesteld waarin de sociale partners een keuze moeten maken tussen een ‘nominaal contract’, dat lijkt op de bestaande regelingen, en een ‘reëel contract’, dat nieuw is. Op 1 oktober 2013 heeft Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Jetta Klijnsma echter een brief naar de Tweede Kamer gestuurd, waarin ze voorstelt om dit ontwerp voor een keuze tussen twee contracten te herzien. Ze stelt in haar brief voor om, in het kader van eenduidigheid en helderheid, toch te kiezen voor één tussenvorm zodat er niet meerdere systemen naast elkaar hoeven te bestaan. Belangrijke elementen waaraan in deze tussenvorm wordt gedacht, zijn bijvoorbeeld: • de toepassing van een spreidingsmethodiek voor financiële schokken. Hierdoor wordt voorkomen dat gepensioneerden worden 8 | Mijn pensioen
geconfronteerd met abrupte kortingen door financiële schokken of het stijgen van de levensverwachting; • een stabiele, kostendekkende premie; • robuuste sturingselementen die beter passen bij een stelsel dat gericht is op de lange termijn. Het kader dat hiermee ontstaat is dan niet aan te merken als nominaal of reëel, maar verbindt de voordelen van beide modellen. Wat betekenen deze plannen concreet? In de komende periode zal in de politiek nog veel moeten worden besproken en vastgelegd. De keuze uit twee pensioencontracten is in ieder geval van tafel. Zoals het nu lijkt, zal de Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat dus geen keuze voor een contract hoeven maken. In de komende tijd zal de staatssecretaris het wetsvoorstel voor één pensioencontract verder gaan uitwerken. Voor het eind van 2013 zal hier meer duidelijkheid over komen en zal het wetsvoorstel bij de
Tweede Kamer worden ingediend. De wetswijzigingen zullen per 1 januari 2015 moeten worden ingevoerd. Verlaging van het opbouwpercentage Naast de vernieuwing van het pensioenakkoord, is in het regeerakkoord afgesproken om het (maximale) opbouwpercentage van de pensioenen te verlagen. Het kabinet gaat er vanuit dat met het verlagen van het opbouwpercentage ook de premies omlaag zullen gaan. Of dat ook daadwerkelijk zo zal zijn is maar de vraag, want de premies worden niet door het kabinet vastgesteld, maar door de besturen van de pensioenfondsen. We houden u op de hoogte van ontwikkelingen die van invloed zijn op het pensioenfonds en op uw pensioenregeling.
Het Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat wil graag weten hoe deelnemers en gepensioneerden denken over risico’s en zekerheid als het gaat om pensioen. Inzicht daarin kan het fonds ondersteunen in de besluiten die het bestuur wellicht moet nemen. Daarom heeft het pensioenfonds in juni en juli een onderzoek laten uitvoeren onder actieve deelnemers en gepensioneerden van het fonds. Om inzicht te krijgen in de ‘ideale’ pensioenregeling, hebben deelnemers aan het onderzoek diverse keuzes voorgelegd gekregen, waarbij men moest aangeven welke samenstelling van een pensioenregeling men het meest aantrekkelijk vindt. In totaal hebben 195 mensen die momenteel pensioen opbouwen en 125 gepensioneerden aan het onderzoek deelgenomen.
Inmiddels zijn de resultaten van het onderzoek bekend en we noemen een aantal belangrijke uitkomsten en conclusies. Beperkt draagvlak voor het eigen pensioenfonds De helft van de deelnemers betwijfelt of het pensioen bij het eigen bedrijfspensioenfonds wel in goede handen is. Het fonds blijkt daarmee een beperkt draagvlak te hebben, zowel bij deelnemers als bij gepensioneerden. Een minderheid van de deelnemers is gehecht aan het voortbestaan van het pensioenfonds: het notariaat krimpt, een groter fonds biedt meer zekerheid en het vertrouwen in het huidige fonds is beperkt. Als er gevraagd wordt naar de mogelijkheid om samen te gaan met een ander fonds roept dat vervolgens weinig weerstand op. Beleggen wordt gedaan om een zo hoog mogelijk rendement te behalen. Pensioenfondsen beleggen in aandelen en zij doen dat om een zo hoog mogelijk rendement te behalen, zo is de gedachte. De helft van de deelnemers en twee derde van de gepensioneerden vindt het prima dat het pensioenfonds in aandelen belegt. Hiermee worden immers de hoogste rendementen behaald en het is goed voor de risicospreiding. De meeste deelnemers zijn zekerheidszoekers De meeste deelnemers zoeken zekerheid en zetten de rente van een hypotheek het liefst zo lang mogelijk vast. Daarbij zijn geen grote differentiaties naar inkomen en leeftijd. Pensioenzekerheid Er is niet één betekenis van zekerheid, als het om pensioen gaat. Men vindt het belangrijk te kunnen blijven leven zoals nu, weten welk bedrag men op de pensioenleeftijd krijgt en weten dat er dan nog pensioen is.
Uitkomsten van het onderzoek naar risicobereidheid
De ‘pijn’ van de te lage pensioenpremies uit het verleden moet worden verdeeld over alle generaties: een breed draagvlak voor solidariteit Zowel de huidige deelnemers als de gepensioneerden vinden dat de ‘pijn’ van de te lage pensioenpremies die in het verleden zijn betaald niet alleen moet worden gedragen door de jongere generatie die nu werkt en pensioen opbouwt, maar ook door de oudere generatie die op dit moment pensioen geniet. Het principe van solidariteit wordt dus breed onderschreven. Conclusies Een belangrijke conclusie is dat de risicobereidheid bij de deelnemers van het Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat beperkt is. Vertaald naar de eigen financiële situatie hecht men sterk aan zekerheid. Men geeft de voorkeur aan pensioenscenario’s waarbij het verschil tussen de verwachte uitkering en de uitkering als het tegenzit beperkt is. Daarnaast heeft men weinig vertrouwen in het fonds en is het draagvlak voor het fonds niet sterk. Er is behoefte om zelf een pensioenfonds te kiezen of om individueel pensioen op te bouwen. In het onderzoek spreken de deelnemers een sterke voorkeur uit voor een regeling met vooral zekerheid. De uitkomsten van het onderzoek laten zien dat de uitdagingen voor het bestuur aanzienlijk zijn. De eigen deelnemers worstelen niet alleen met de risico’s en onzekerheden als het gaat om pensioen, maar vooral met de legitimiteit van en het vertrouwen in het pensioenfonds. De resultaten van dit onderzoek zullen ondersteunend zijn bij de besluiten die het fondsbestuur moet nemen. Het bestuur bedankt iedereen die meegedaan heeft aan het onderzoek. Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat | 9
Toekomst van het pensioenfonds (update)
Pensioenplanner: rekenen met uw eigen pensioen In juni hebben alle actieve werknemers weer hun jaarlijks pensioenoverzicht ontvangen. Hierin staat onder andere wat u aan pensioen heeft opgebouwd en wat uw partner zou krijgen als u overlijdt. Wat we niet in het pensioenoverzicht kunnen laten zien zijn uw persoonlijke wensen en keuzes voor wanneer u met pensioen gaat. Toch kunt u zelf bekijken wat de gevolgen zijn voor uw pensioen als u bijvoorbeeld eerder zou willen stoppen met werken. Voor een indicatie kunt u gebruik maken van de pensioenplanner. Hierin vindt u uw eigen gegevens en dezelfde bedragen als in uw pensioenoverzicht. In de planner kunt u met deze bedragen rekenen. Hoeveel is uw pensioen bijvoorbeeld als u eerder met pensioen wilt gaan? Of later? De planner laat daarnaast ook zien hoeveel uw pensioen is inclusief AOW en toont ook nettobedragen. Wilt u rekenen met uw eigen pensioen? Ga dan naar www.bpfmedewerkersnotariaat.nl en log in met uw persoonlijke gegevens die u van ons ontvangen hebt. Klik vervolgens op Pensioenplanner. Bent u gepensioneerd? Dan staan er voor u geen gegevens meer in de planner. Uw keuzes voor uw pensioen zijn inmiddels vastgelegd en uw uitkering is al ingegaan.
In de pensioenplanner vindt u alleen het pensioen dat u heeft opgebouwd bij de Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat. Heeft u ook voor werkgevers in een andere bedrijfstak gewerkt? Kijk dan ook eens op www.mijnpensioenoverzicht.nl. Hier vindt u een overzicht van al uw opgebouwde pensioenen.
10 | Mijn pensioen
In de vorige pensioenkrant keken we al even vooruit naar de toekomst van het pensioenfonds. Hierin noemden we onder andere een mogelijke wijziging in de samenstelling van het bestuur. Op 1 januari 2014 treedt namelijk de ‘Wet versterking bestuur pensioenfondsen’ in werking. Dat betekent dat de deskundigheid van het bestuur moet worden vergroot en het interne toezicht moet worden versterkt. Een van de mogelijkheden voor de uitvoering hiervan is het kiezen voor een externe bestuurssamenstelling. In deze samenstelling zal het volledige bestuur dan gaan bestaan uit externe bestuurders. Een andere mogelijkheid is om (maximaal) twee deskundigen toe te voegen aan het huidige bestuur. In de komende periode zullen we besluiten voor welke variant we gaan kiezen.
Vergoeding bestuursleden Het bestuur van de Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat bestaat in totaal uit acht personen. Vier personen zijn benoemd namens de werkgevers en vier namens de deelnemers en pensioengerechtigden. De taak van het bestuur is het besturen van het pensioenfonds in al zijn aspecten. Zo bepaalt het bestuur het beleid rondom de uitvoering, de financiering en de communicatie van de pensioenregeling. Naast hun bestuursfunctie nemen ze ook deel in diverse commissies, zoals de administratiecommissie, de beleggingscommissie, de commissie integraal risicomanagement en de jaarwerkcommissie. Ook volgen de bestuursleden opleidingen en trainingen om bij te blijven in hun vakgebied. De bestuursleden die namens de werkgevers en de deelnemers benoemd zijn hebben naast hun bestuurs- en commissiefuncties zoveel mogelijk een reguliere baan. Voor al hun werkzaamheden ontvangen de bestuursleden een bruto basisvergoeding van € 9.000 per jaar.
Kerncijfers
Balans na resultaatbestemming
Bedragen x € 1.000
Aantal verzekerden (per eind van het jaar) Deelnemers, actief en voortgezet Gewezen deelnemers Ingegane pensioenen Totaal aantal verzekerden Aantal aangesloten werkgevers Pensioenen Kostendekkende premie Gedempte premie Feitelijke premie Uitvoeringskosten Uitkeringen
Bedragen x € 1.000 2012 __________ 6.646 13.879 2.761 23.286
2011 __________ 7.409 13.217 2.598 23.224
834
833
25.624 16.088 23.058 2.180 23.501
27.866 19.323 22.441 2.057 21.773
ACTIVA Beleggingen Vorderingen en overlopende activa Overige activa Totaal activa
PASSIVA Stichtingskapitaal en reserves Technische voorzieningen Overige schulden en overlopende passiva Totaal passiva
Reguliere toeslagverlening (per 1 januari) Actieve deelnemers Gewezen deelnemers en ingegane pensioenen
0,0% 0,0%
0,0% 0,0%
Korting
3,2%
0,0%
1.723 834.651 100,2% 104,3% 111,3%
-85.636 806.179 89,4% 104,3% 112,1%
2,5%
2,7%
835.424 118.486 __________
720.132 56.396 __________
Beleggingsportefeuille Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen
11.331 249.651 496.012 61.622 16.807
12.240 171.807 446.633 74.635 14.817
Beleggingsrendement in % Benchmarkrendement portefeuille in % Voorlopige Z-score Performance toets
16,29% 16,50% 0,82 7,27
8,39% 5,19% 2,14 6,38
Vermogen en solvabiliteit Aanwezig eigen vermogen Voorziening pensioenverplichtingen Dekkingsgraad in % Dekkingsgraad bij minimaal vereist eigen vermogen Dekkingsgraad bij vereist eigen vermogen Rentetermijnstructuur (RTS) Beleggingen Netto balanswaarde Beleggingsopbrengsten
31-12-2012 __________
31-12-2011 __________
Financiële situatie in 2013
901.653 2.222 468 __________ 904.343 __________ ––––––––––
736.695 1.887 26 __________ 738.608 __________ ––––––––––
1.723 834.651 67.969 __________ 904.343 __________ ––––––––––
-85.636 806.179 18.065 __________ 738.608 __________ ––––––––––
Nadat de dekkingsgraad op 31 december 2012 werd vastgesteld op 100,2%, waren de resultaten de daarop volgende maanden wisselend, maar positief. Gemiddeld blijft de dekkingsgraad stijgen en met het stijgen boven de 100% heeft er zelfs al weer waardeoverdracht kunnen plaatsvinden. Toch is er nog geen reden om te juichen, want er is nog een lange weg te gaan. Op 1 januari 2014 loopt het korte termijn herstelplan af en zal de dekkingsgraad op 104,3% moeten eindigen. Aan het eind van 2013 wordt het herstelplan weer geëvalueerd en dan zal blijken of de financiële situatie zich blijft verbeteren. Is de dekkingsgraad eind 2013 toch niet voldoende gestegen, dan bestaat de mogelijkheid dat het fonds wederom moet besluiten om een korting toe te passen. We houden u hierover op de hoogte. In september is de dekkingsgraad gestegen naar 104,8%. Een positieve ontwikkeling die we proberen vast te houden. In de grafiek ziet u het verloop van de dekkingsgraad in 2013 tot en met september.
Staat van baten en lasten
Dekkingsgraad 2013
Bedragen x € 1.000
2012 BATEN Premiebijdragen Beleggingsresultaten Overige baten Totaal baten
LASTEN Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Mutatie voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds - Pensioenopbouw - Toeslagverlening - Rentetoevoeging - Wijziging marktrente - Wijziging uit hoofde van overdracht van rechten - Onttrekking voor uitvoeringskosten - Onttrekking voor pensioenuitkeringen - Overige mutatie voorziening pensioenverplichting - Wijziging grondslagen - Korting
Mutatie overige technische voorzieningen Saldo overdrachten van rechten Lasten herverzekering Overige lasten Totaal lasten
Saldo van baten en lasten
2011 22.441 56.396 70 __________ 78.907 __________ ––––––––––
23.501 2.180
21.773 2.057
105%
22.256 0 8.880 107.694 -35 -379 -21.881 1.989 0 -68
100%
90% JAN
FEB
MRT
APR
MEI
Dekkingsgraad per maand Minimaal vereiste dekkingsgraad
28.428
118.456
44 -4 174 0 __________ 54.323 __________ –––––––––– __________ 87.359 __________ ––––––––––
113 30 598 4 __________ 143.031 __________ –––––––––– __________ -64.124 __________ ––––––––––
Vriendelijke groet, Frank
Stel dat je momenteel werkzaam bent in het notariaat en in het verleden heb je ook bij een ander notariskantoor gewerkt. Als er tussen deze dienstverbanden langer dan drie maanden zat, dan ontvang je nu een pensioenoverzicht van je huidige dienstverband en eens in de vijf jaar ook een pensioenoverzicht van je vorige dienstverband. Het is lastig om de opgebouwde bedragen uit de verschillende dienstverbanden samen te voegen. Hier is in de administratie in het verleden voor gekozen. We kijken momenteel naar de mogelijkheden hoe we dit in de toekomst kunnen samenvoegen.
95%
20.558 0 12.373 48.874 -13 -401 -23.254 -786 -1.885 -27.038
Beste Anja, Afgelopen juni ontving ik mijn jaarlijks pensioenoverzicht. Dit was er echter niet één, maar ik ontving twee overzichten met verschillende bedragen. Klopt dit wel? Het is toch pensioen bij hetzelfde bedrijfspensioenfonds, waarom staat het dan niet op één overzicht?
Beste Frank, Het kan inderdaad zijn dat je meerdere pensioenoverzichten hebt ontvangen. In jouw geval komt dit omdat je ook bij een andere werkgever in het notariaat hebt gewerkt. Als er tussen twee dienstverbanden meer dan drie maanden tijd zit dan wordt je pensioenopbouw apart in de administratie opgenomen.
110%
23.058 118.486 138 __________ 141.682 __________ ––––––––––
Anja weet het Stel uw vraag aan de pensioendeskundige
JUN
JUL
AUG
SEPT
Vriendelijke groet, Anja
Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat | 11
Kerncijfers
Balans na resultaatbestemming
Bedragen x € 1.000
Aantal verzekerden (per eind van het jaar) Deelnemers, actief en voortgezet Gewezen deelnemers Ingegane pensioenen Totaal aantal verzekerden Aantal aangesloten werkgevers Pensioenen Kostendekkende premie Gedempte premie Feitelijke premie Uitvoeringskosten Uitkeringen
Bedragen x € 1.000 2012 __________ 6.646 13.879 2.761 23.286
2011 __________ 7.409 13.217 2.598 23.224
834
833
25.624 16.088 23.058 2.180 23.501
27.866 19.323 22.441 2.057 21.773
ACTIVA Beleggingen Vorderingen en overlopende activa Overige activa Totaal activa
PASSIVA Stichtingskapitaal en reserves Technische voorzieningen Overige schulden en overlopende passiva Totaal passiva
Reguliere toeslagverlening (per 1 januari) Actieve deelnemers Gewezen deelnemers en ingegane pensioenen
0,0% 0,0%
0,0% 0,0%
Korting
3,2%
0,0%
1.723 834.651 100,2% 104,3% 111,3%
-85.636 806.179 89,4% 104,3% 112,1%
2,5%
2,7%
835.424 118.486 __________
720.132 56.396 __________
Beleggingsportefeuille Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen
11.331 249.651 496.012 61.622 16.807
12.240 171.807 446.633 74.635 14.817
Beleggingsrendement in % Benchmarkrendement portefeuille in % Voorlopige Z-score Performance toets
16,29% 16,50% 0,82 7,27
8,39% 5,19% 2,14 6,38
Vermogen en solvabiliteit Aanwezig eigen vermogen Voorziening pensioenverplichtingen Dekkingsgraad in % Dekkingsgraad bij minimaal vereist eigen vermogen Dekkingsgraad bij vereist eigen vermogen Rentetermijnstructuur (RTS) Beleggingen Netto balanswaarde Beleggingsopbrengsten
31-12-2012 __________
31-12-2011 __________
Financiële situatie in 2013
901.653 2.222 468 __________ 904.343 __________ ––––––––––
736.695 1.887 26 __________ 738.608 __________ ––––––––––
1.723 834.651 67.969 __________ 904.343 __________ ––––––––––
-85.636 806.179 18.065 __________ 738.608 __________ ––––––––––
Nadat de dekkingsgraad op 31 december 2012 werd vastgesteld op 100,2%, waren de resultaten de daarop volgende maanden wisselend, maar positief. Gemiddeld blijft de dekkingsgraad stijgen en met het stijgen boven de 100% heeft er zelfs al weer waardeoverdracht kunnen plaatsvinden. Toch is er nog geen reden om te juichen, want er is nog een lange weg te gaan. Op 1 januari 2014 loopt het korte termijn herstelplan af en zal de dekkingsgraad op 104,3% moeten eindigen. Aan het eind van 2013 wordt het herstelplan weer geëvalueerd en dan zal blijken of de financiële situatie zich blijft verbeteren. Is de dekkingsgraad eind 2013 toch niet voldoende gestegen, dan bestaat de mogelijkheid dat het fonds wederom moet besluiten om een korting toe te passen. We houden u hierover op de hoogte. In september is de dekkingsgraad gestegen naar 104,8%. Een positieve ontwikkeling die we proberen vast te houden. In de grafiek ziet u het verloop van de dekkingsgraad in 2013 tot en met september.
Staat van baten en lasten
Dekkingsgraad 2013
Bedragen x € 1.000
2012 BATEN Premiebijdragen Beleggingsresultaten Overige baten Totaal baten
LASTEN Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Mutatie voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds - Pensioenopbouw - Toeslagverlening - Rentetoevoeging - Wijziging marktrente - Wijziging uit hoofde van overdracht van rechten - Onttrekking voor uitvoeringskosten - Onttrekking voor pensioenuitkeringen - Overige mutatie voorziening pensioenverplichting - Wijziging grondslagen - Korting
Mutatie overige technische voorzieningen Saldo overdrachten van rechten Lasten herverzekering Overige lasten Totaal lasten
Saldo van baten en lasten
2011 22.441 56.396 70 __________ 78.907 __________ ––––––––––
23.501 2.180
21.773 2.057
105%
22.256 0 8.880 107.694 -35 -379 -21.881 1.989 0 -68
100%
90% JAN
FEB
MRT
APR
MEI
Dekkingsgraad per maand Minimaal vereiste dekkingsgraad
28.428
118.456
44 -4 174 0 __________ 54.323 __________ –––––––––– __________ 87.359 __________ ––––––––––
113 30 598 4 __________ 143.031 __________ –––––––––– __________ -64.124 __________ ––––––––––
Vriendelijke groet, Frank
Stel dat je momenteel werkzaam bent in het notariaat en in het verleden heb je ook bij een ander notariskantoor gewerkt. Als er tussen deze dienstverbanden langer dan drie maanden zat, dan ontvang je nu een pensioenoverzicht van je huidige dienstverband en eens in de vijf jaar ook een pensioenoverzicht van je vorige dienstverband. Het is lastig om de opgebouwde bedragen uit de verschillende dienstverbanden samen te voegen. Hier is in de administratie in het verleden voor gekozen. We kijken momenteel naar de mogelijkheden hoe we dit in de toekomst kunnen samenvoegen.
95%
20.558 0 12.373 48.874 -13 -401 -23.254 -786 -1.885 -27.038
Beste Anja, Afgelopen juni ontving ik mijn jaarlijks pensioenoverzicht. Dit was er echter niet één, maar ik ontving twee overzichten met verschillende bedragen. Klopt dit wel? Het is toch pensioen bij hetzelfde bedrijfspensioenfonds, waarom staat het dan niet op één overzicht?
Beste Frank, Het kan inderdaad zijn dat je meerdere pensioenoverzichten hebt ontvangen. In jouw geval komt dit omdat je ook bij een andere werkgever in het notariaat hebt gewerkt. Als er tussen twee dienstverbanden meer dan drie maanden tijd zit dan wordt je pensioenopbouw apart in de administratie opgenomen.
110%
23.058 118.486 138 __________ 141.682 __________ ––––––––––
Anja weet het Stel uw vraag aan de pensioendeskundige
JUN
JUL
AUG
SEPT
Vriendelijke groet, Anja
Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat | 11
Kerncijfers
Balans na resultaatbestemming
Bedragen x € 1.000
Aantal verzekerden (per eind van het jaar) Deelnemers, actief en voortgezet Gewezen deelnemers Ingegane pensioenen Totaal aantal verzekerden Aantal aangesloten werkgevers Pensioenen Kostendekkende premie Gedempte premie Feitelijke premie Uitvoeringskosten Uitkeringen
Bedragen x € 1.000 2012 __________ 6.646 13.879 2.761 23.286
2011 __________ 7.409 13.217 2.598 23.224
834
833
25.624 16.088 23.058 2.180 23.501
27.866 19.323 22.441 2.057 21.773
ACTIVA Beleggingen Vorderingen en overlopende activa Overige activa Totaal activa
PASSIVA Stichtingskapitaal en reserves Technische voorzieningen Overige schulden en overlopende passiva Totaal passiva
Reguliere toeslagverlening (per 1 januari) Actieve deelnemers Gewezen deelnemers en ingegane pensioenen
0,0% 0,0%
0,0% 0,0%
Korting
3,2%
0,0%
1.723 834.651 100,2% 104,3% 111,3%
-85.636 806.179 89,4% 104,3% 112,1%
2,5%
2,7%
835.424 118.486 __________
720.132 56.396 __________
Beleggingsportefeuille Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen
11.331 249.651 496.012 61.622 16.807
12.240 171.807 446.633 74.635 14.817
Beleggingsrendement in % Benchmarkrendement portefeuille in % Voorlopige Z-score Performance toets
16,29% 16,50% 0,82 7,27
8,39% 5,19% 2,14 6,38
Vermogen en solvabiliteit Aanwezig eigen vermogen Voorziening pensioenverplichtingen Dekkingsgraad in % Dekkingsgraad bij minimaal vereist eigen vermogen Dekkingsgraad bij vereist eigen vermogen Rentetermijnstructuur (RTS) Beleggingen Netto balanswaarde Beleggingsopbrengsten
31-12-2012 __________
31-12-2011 __________
Financiële situatie in 2013
901.653 2.222 468 __________ 904.343 __________ ––––––––––
736.695 1.887 26 __________ 738.608 __________ ––––––––––
1.723 834.651 67.969 __________ 904.343 __________ ––––––––––
-85.636 806.179 18.065 __________ 738.608 __________ ––––––––––
Nadat de dekkingsgraad op 31 december 2012 werd vastgesteld op 100,2%, waren de resultaten de daarop volgende maanden wisselend, maar positief. Gemiddeld blijft de dekkingsgraad stijgen en met het stijgen boven de 100% heeft er zelfs al weer waardeoverdracht kunnen plaatsvinden. Toch is er nog geen reden om te juichen, want er is nog een lange weg te gaan. Op 1 januari 2014 loopt het korte termijn herstelplan af en zal de dekkingsgraad op 104,3% moeten eindigen. Aan het eind van 2013 wordt het herstelplan weer geëvalueerd en dan zal blijken of de financiële situatie zich blijft verbeteren. Is de dekkingsgraad eind 2013 toch niet voldoende gestegen, dan bestaat de mogelijkheid dat het fonds wederom moet besluiten om een korting toe te passen. We houden u hierover op de hoogte. In september is de dekkingsgraad gestegen naar 104,8%. Een positieve ontwikkeling die we proberen vast te houden. In de grafiek ziet u het verloop van de dekkingsgraad in 2013 tot en met september.
Staat van baten en lasten
Dekkingsgraad 2013
Bedragen x € 1.000
2012 BATEN Premiebijdragen Beleggingsresultaten Overige baten Totaal baten
LASTEN Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Mutatie voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds - Pensioenopbouw - Toeslagverlening - Rentetoevoeging - Wijziging marktrente - Wijziging uit hoofde van overdracht van rechten - Onttrekking voor uitvoeringskosten - Onttrekking voor pensioenuitkeringen - Overige mutatie voorziening pensioenverplichting - Wijziging grondslagen - Korting
Mutatie overige technische voorzieningen Saldo overdrachten van rechten Lasten herverzekering Overige lasten Totaal lasten
Saldo van baten en lasten
2011 22.441 56.396 70 __________ 78.907 __________ ––––––––––
23.501 2.180
21.773 2.057
105%
22.256 0 8.880 107.694 -35 -379 -21.881 1.989 0 -68
100%
90% JAN
FEB
MRT
APR
MEI
Dekkingsgraad per maand Minimaal vereiste dekkingsgraad
28.428
118.456
44 -4 174 0 __________ 54.323 __________ –––––––––– __________ 87.359 __________ ––––––––––
113 30 598 4 __________ 143.031 __________ –––––––––– __________ -64.124 __________ ––––––––––
Vriendelijke groet, Frank
Stel dat je momenteel werkzaam bent in het notariaat en in het verleden heb je ook bij een ander notariskantoor gewerkt. Als er tussen deze dienstverbanden langer dan drie maanden zat, dan ontvang je nu een pensioenoverzicht van je huidige dienstverband en eens in de vijf jaar ook een pensioenoverzicht van je vorige dienstverband. Het is lastig om de opgebouwde bedragen uit de verschillende dienstverbanden samen te voegen. Hier is in de administratie in het verleden voor gekozen. We kijken momenteel naar de mogelijkheden hoe we dit in de toekomst kunnen samenvoegen.
95%
20.558 0 12.373 48.874 -13 -401 -23.254 -786 -1.885 -27.038
Beste Anja, Afgelopen juni ontving ik mijn jaarlijks pensioenoverzicht. Dit was er echter niet één, maar ik ontving twee overzichten met verschillende bedragen. Klopt dit wel? Het is toch pensioen bij hetzelfde bedrijfspensioenfonds, waarom staat het dan niet op één overzicht?
Beste Frank, Het kan inderdaad zijn dat je meerdere pensioenoverzichten hebt ontvangen. In jouw geval komt dit omdat je ook bij een andere werkgever in het notariaat hebt gewerkt. Als er tussen twee dienstverbanden meer dan drie maanden tijd zit dan wordt je pensioenopbouw apart in de administratie opgenomen.
110%
23.058 118.486 138 __________ 141.682 __________ ––––––––––
Anja weet het Stel uw vraag aan de pensioendeskundige
JUN
JUL
AUG
SEPT
Vriendelijke groet, Anja
Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat | 11
Op weg naar een toekomstbestendig pensioen
Het pensioenfonds heeft weer een bewogen jaar achter de rug. Het bestuur, de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan hebben in het jaar 2012 niet stil gezeten. Er zijn diverse besluiten en maatregelen genomen die nodig waren om de financiële positie van het fonds te verbeteren. Gelukkig kunnen we melden dat deze maatregelen resultaat hebben en dat in 2012 weer een positieve stap is gezet richting financieel herstel. Toch waren de uitstekende beleggingsrendementen van ruim 16,3% onvoldoende om de substantiële verhoging van de pensioenverplichtingen, die het gevolg zijn van de lage rentestand en de verdere stijging van de levensverwachting, op te vangen.
Colofon Dit is een uitgave van Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat. Correspondentieadres Postbus 501 9700 AM Groningen
Verkort jaarverslag 2012
Bezoekadres Europaweg 27 9723 AS Groningen Telefoon (050) 582 98 58 E-mail
[email protected] Internet www.bpfmedewerkersnotariaat.nl
Inclusief de pensioenkrant:
We zijn ons zeer bewust dat de besluiten en maatregelen die in het afgelopen jaar zijn genomen van invloed kunnen zijn op uw persoonlijke situatie. In het bijzonder als u gepensioneerd bent en u het kortingsbesluit rechtstreeks voelt in uw portemonnee. Toch nemen we deze maatregelen in uw belang en in het belang van deelnemers die in de toekomst een pensioenuitkering ontvangen. Samen moeten we ervoor zorgen dat ook in economisch moeilijke tijden de pensioenaanspraken en uitkeringen voor de toekomst zoveel mogelijk gewaarborgd blijven.
2012: Herstel zichtbaar, maar we zijn er nog niet De Stichting Bedrijfspensioenfonds voor medewerkers in het Notariaat heeft een bewogen jaar achter de rug waarin weer een aantal belangrijke besluiten genomen werd. Langzamerhand wordt de weg naar herstel zichtbaar, maar we zijn er nog niet. De arbeidsintensieve periode die voor ons ligt, vergt van een ieder een uiterste inspanning. In deze verkorte versie van het jaarverslag informeren we u over de hoofdlijnen van de ontwikkelingen binnen het pensioenfonds in het afgelopen jaar.
In deze pensioenkrant: • Op weg naar een nieuw pensioenstelsel • Uitkomsten van het onderzoek naar risicobereidheid • Pensioenplanner: rekenen met uw eigen pensioen • Toekomst van het pensioenfonds (update) • Financiële situatie in 2013 • Anja weet het • Vergoeding bestuursleden
U kunt het volledige jaarverslag ook downloaden op www.bpfmedewerkersnotariaat.nl.
In het kort heeft het bestuur in 2012 de volgende besluiten en/of maatregelen genomen: • invoering per 1 januari 2012 van de nieuwe pensioenregeling (o.m. met verhoging van pensioenleeftijd naar 67 jaar en versobering van de pensioenopbouw); • het prepensioen werd omgezet naar levenslang ouderdomspensioen; • wijziging van het beleggingsbeleid (overgang van actief naar passief aandelenbeheer en wisseling van vermogensbeheerder Alliance Bernstein naar Aegon); • het toepassen van een korting van 3,2% op zowel de opgebouwde pensioenaanspraken als de pensioenuitkeringen per 1 april 2013. Daarnaast heeft het pensioenfonds zich het afgelopen jaar intensief gebogen over de toekomstbestendigheid van het pensioenfonds. Is het met het oog op de gewijzigde omstandigheden en de toekomstige ontwikkelingen voor ons pensioenfonds nog mogelijk te voorzien in een adequate oudedagsvoorziening? In dit kader heeft een heroriëntatie plaatsgevonden, waarbij de diverse bestuursmodellen en samenwerkingsverbanden uitvoerig zijn besproken. Belangrijk aandachtspunt in deze brede discussie was de krimpende markt voor het notariaat en als gevolg daarvan 2 | Verkort jaarverslag 2012
de ontslaggolf sinds 2008. Dit heeft tot nu toe geleid tot het vertrek van ruim 3.400 medewerkers in het notariaat. Dit heeft natuurlijk ook gevolgen voor het deelnemersbestand van ons pensioenfonds en de premie-inkomsten. Het bestuur van het pensioenfonds zal uiterlijk ultimo 2013 beslissen welk bestuursmodel het beste past bij ons pensioenfonds. Ook het Integraal Risico Management heeft de noodzakelijke aandacht van het bestuur. Nadat in 2011 reeds een eerste inventarisatie heeft plaatsgevonden van de aanwezige risico’s, heeft het bestuur in 2012 een aanvang gemaakt met verdere identificatie van de risico’s, de monitoring daarvan en het aanbevelen van verbeterpunten. De door de Risico Management Commissie geconstateerde verbeterpunten zijn inmiddels doorgevoerd. Desondanks blijft de Risico Management Commissie en het bestuur alert op het zoveel mogelijk beperken en beheersen van risico’s. Agenda 2013 In 2013 staat de verdere uitwerking van het pensioenakkoord centraal. Om ons pensioenstelsel toekomstbestendig te maken, werd in het pensioenakkoord voorgesteld een keuze te maken uit twee pensioencontracten. Het zogenaamde “nominale” pensioencontract en het “reële” pensioencontract. Inmiddels is bekend dat beide voorstellen weer naar de prullenmand zijn verwezen en Staatssecretaris Klijnsma met een nieuw voorstel zal komen dat eind 2013 in de Tweede Kamer zal worden behandeld. Hierover vindt u meer informatie op pagina 8. Wij vinden het als pensioenfonds belangrijk om bij besluiten die genomen moeten worden rekening te houden met de mening van de deelnemer. Hoe denkt u als deelnemer over het pensioenfonds en in hoeverre bent u bereid risico’s te nemen voor uw pensioen? Daarom hebben we recentelijk een risico-bereidheidsonderzoek uitgevoerd. De resultaten hiervan vindt u elders in deze uitgave. Tot slot Aan het eind van 2013 zullen alle pensioenfondsen, dus ook ons pensioenfonds, weer moeten kijken naar de financiële positie van het pensioenfonds. Hoewel de dekkingsgraad eind september 104,8% bedroeg, mogen we nog niet te vroeg juichen. De financiële markten kunnen in de laatste maanden van dit jaar nog roet in het eten gooien. We doen er echter alles aan om een derde korting te voorkomen, maar garanderen kunnen we nog niets. A.B.M. Baakman, werknemersvoorzitter
