Verkiezings Wijzer 2016 Praktische handleiding voor de sociale verkiezingen
The best local HR lawyers in one global group With over 20% more ranked HR lawyers globally than any other legal services organisation*, Ius Laboris offers the best HR legal services to corporate Counsel and HR professionals. *Source: Chambers & Partners’ guides to leading business lawyers, June 2015
2
www.iuslaboris.com
Editoriaal
In mei 2016 worden opnieuw sociale verkiezingen georganiseerd in duizenden ondernemingen. Via deze verkiezingen kunnen de werknemers hun vertegenwoordigers kiezen in het comité voor preventie en bescherming op het werk indien de onderneming gemiddeld minstens 50 werknemers tewerkstelt, en wanneer de onderneming gemiddeld minstens 100 werknemers tewerkstelt, ook in de ondernemingsraad. De organisatie van de sociale verkiezingen is een proces dat talrijke administratieve stappen van de werkgever vereist, alsook beslissingen van zijn kant over verschillende kernbegrippen (zoals de afbakening van de technische bedrijfseenheid, het bepalen van de leidinggevende functies en de kaderfuncties,...). De werkgever moet, gedurende meer dan 150 dagen, een zeer strikte procedure volgen die reeds een aanvang neemt in december 2015. Als specialisten in HR-wetgeving staan wij ondernemingen bij tijdens de voorbereiding en de concrete organisatie van de sociale verkiezingsprocedure, evenals bij de installatie en werking van de sociale overlegorganen. Wij behartigen daarnaast de belangen van kleine en grote ondernemingen voor de arbeidsrechtbanken naar aanleiding van gerechtelijke betwistingen in verband met de verschillende onderdelen van de verkiezingsprocedure. Reeds talrijke jaren brengen wij ook de overvloedige rechtspraak gedetailleerd in kaart. U kan ook uitgebreide informatie terugvinden op onze website www.socialelections.be. U vindt er eveneens onze “exporteerbare” procedurekalender. Claeys & Engels en HRMagazine bieden u heel graag deze VerkiezingsWijzer aan. Wij wensen u veel succes voor een vlot verloop van de verkiezingsprocedure!
3
Inhoudstafel
4
3
Editoriaal
6
De OR en het CPBW de sociale verkiezingen - algemene voorstelling
8
Wie moet sociale verkiezingen organiseren?
8
Het begrip Technische Bedrijfseenheid (“TBE”)
13
Is de werkgever verplicht om sociale verkiezingen te organiseren?
14
Het vereiste aantal werknemers om sociale verkiezingen te organiseren
16
Wie vertegenwoordigt de werkgever in de OR en het CPBW?
16
Definitie en afbakening
18
Onverenigbaarheden
18
Belang van het begrip
19
Wie vertegenwoordigt de werknemers?
19
Personeelscategorieën
21
Wie kan kandidaten voordragen?
23 24
Kalender Aan welke voorwaarden moet een werknemer voldoen om zich kandidaat te stellen?
26
Hoeveel personeelsafgevaardigden in de OR / het CPBW?
30
De verkiezingskalender: 3 periodes
31
Van dag X-60 tot dag X
32
Van dag X tot dag Y
32
Na dag Y
33
De stemming
33
Inleiding
33
Kiezers?
33
Hoe stemmen?
36
De verkiezingsdatum en het stembureau
37
Sluiting van de stemming
38
Ontslagbescherming
38
Inleiding
40
Aanvang en einde van de bescherming
40
Occulte periode
41
Procedures voor de arbeidsrechtbank
41
Vier betwistingsrondes
42
Wat indien de termijnen niet gerespecteerd worden?
5
De OR en het CPBW de sociale verkiezingen - algemene voorstelling
D
e eerstkomende sociale verkiezingen
mische en financiële aspecten van het on-
met het oog op de oprichting of de
dernemingsleven. Het CPBW, dat opgericht
vernieuwing van de ondernemingsraad
moet worden in ondernemingen die gemid-
(hierna “OR”) en het comité voor preven-
deld minstens 50 werknemers tewerkstellen,
tie en bescherming op het werk (hierna
is eerder toegespitst op alles wat te maken
“CPBW”), moeten georganiseerd worden tus-
heeft met het welzijn van de werknemers op
sen 9 en 22 mei 2016.
het werk.
Of men nu als werkgever al meermaals so-
Zo moet de OR tijdig geïnformeerd en ge-
ciale verkiezingen heeft moeten organiseren,
raadpleegd worden met betrekking tot eco-
of als het nog maar de allereerste keer is,
nomische, financiële en sociale materies.
één zaak staat vast: de organisatie van so-
De OR is bijvoorbeeld bevoegd wanneer de
ciale verkiezingen vergt een grondige voor-
werkgever het arbeidsreglement wil wijzigen.
bereiding. De werkgever moet vandaag al
De werkgever zal ook alle nuttige informatie
voldoende aandacht besteden aan verschil-
moeten bezorgen aan de OR in geval van een
lende procedurestappen. Niet alleen moet
herstructurering en, meer algemeen, alle in-
de werkgever reeds in de maand december
formatie over de tewerkstellingsperspectieven
2015 verschillende formaliteiten vervullen, hij
binnen de onderneming.
moet ook rekening houden met het feit dat 2015 het referentiejaar is voor de berekening
Het CPBW is in het algemeen bevoegd voor
van het gemiddeld aantal tewerkgestelde
alle aspecten die te maken hebben met de
werknemers in de onderneming.
naleving van de welzijnsregelgeving. In ondernemingen zonder een OR, heeft het CPBW
Samengevat kan gesteld worden dat de OR,
daarenboven belangrijke bevoegdheden op
die opgericht moet worden in ondernemingen
het vlak van economische, financiële en so-
die gemiddeld minstens 100 werknemers
ciale materies.
tewerkstellen, bevoegd is voor de econo-
6
Door de opdrachten en bevoegdheden die beide organen hebben, spelen ze een belangrijke rol in het ondernemingsgebeuren.
Is uw onderneming al geregistreerd voor de e-Box?
Beide organen vormen een forum waarmee de werkgever gehouden is te communiceren
Zoals bij de vorige sociale verkiezin-
en regelmatig informatie uit te wisselen over
gen voorziet de FOD Werkgelegenheid,
talrijke onderwerpen. Een constructieve en
Arbeid en Sociaal Overleg (WASO) vanaf
serene dialoog met de personeelsafgevaar-
november 2015 opnieuw een webap-
digden die zetelen in deze organen is dus
plicatie voor de ondernemingen. Hier-
van cruciaal belang. Zo niet, riskeert de werk-
mee zal u documenten en formulieren
gever gedurende de komende vier jaar een
kunnen uploaden die bestemd zijn voor
klimaat van continue spanningen waarbij het
de FOD WASO en/of de vakbonden.
minste initiatief dreigt geblokkeerd te worden.
Nieuw is dat de vakbonden hun kandidatenlijsten voortaan via de webappli-
Naast de procedurele aspecten van de soci-
catie elektronisch kunnen indienen.
ale verkiezingen moet ook rekening worden gehouden met de specifieke ontslagbescherming van de kandidaten en de verkozenen.
Uw onderneming ontvangt de inlogcode via de e-Box van de Sociale Zekerheid. Als uw onderneming nog niet is
Volledigheidshalve merken wij op dat talrijke
geregistreerd voor de e-Box, dan kan u
ondernemingen eveneens beschikken over
dit doen via het portaal van de FOD So-
een vakbondsafvaardiging. De oprichting of
ciale Zekerheid (www.socialsecurity.be).
de vernieuwing van de vakbondsafvaar-
Op de website van de FOD WASO kan
diging gebeurt, in de meeste sectoren,
u, zoals bij de vorige sociale verkiezin-
niet in het kader van de vierjaarlijkse sociale
gen, ook alle wettelijke modelformulie-
verkiezingen. Hiervoor gelden regels die op
ren gratis downloaden.
het niveau van elk paritair comité afzonderlijk vastgesteld zijn. We gaan in deze VerkiezingsWijzer hier dan ook niet verder op in.
7
Wie moet sociale verkiezingen organiseren? Het begrip Technische Bedrijfseenheid (“TBE”)
D
e wetgever heeft voorzien dat de sociale
dus toe leiden dat eenzelfde juridische entiteit
verkiezingen georganiseerd moeten wor-
opgedeeld wordt in verschillende technische
den op het niveau van de technische bedrijfs-
bedrijfseenheden op basis van de socio-eco-
eenheid (hierna “TBE”). De TBE valt als het
nomische zelfstandigheid van elk van hen.
ware samen met de “kieskring”. De afbakening van de TBE is één van de gevoelige pun-
De economische criteria hebben betrekking
ten van de verkiezingen, en dat zowel voor de
op het type activiteiten van de entiteiten, de
werkgevers als voor de vakbonden. De afba-
samenstelling van het management, de be-
kening van de TBE bepaalt immers het aantal
drijfsorganisatie en het ondernemingsbeleid,
overlegorganen, en dus het aantal mandaten
of ook nog de budgettaire onafhankelijkheid,
en kandidaten (die de specifieke ontslagbe-
het gemeenschappelijk beheer van bepaalde
scherming genieten).
activiteiten, ...
Begrip
De sociale criteria hebben op hun beurt betrekking op het al dan niet bestaan van
8
De TBE valt niet noodzakelijk samen met de
eenzelfde gemeenschap van werknemers,
juridische entiteit. De TBE wordt omschre-
eenzelfde personeelsbeleid en personeels-
ven op basis van zogenaamde economi-
management, organisatorische elementen,
sche en sociale criteria. Om het bestaan en
het bestaan van gemeenschappelijke voor-
de omvang van een TBE te bepalen is het
zieningen of gezamenlijke activiteiten,... In
dus noodzakelijk om na te gaan of één of
geval van twijfel primeren de sociale criteria.
meerdere entiteiten al dan niet een econo-
Ze zijn in de analyse dus doorslaggevend.
mische en sociale samenhang vertonen, of
Bij wijze van voorbeeld kunnen de volgende
omgekeerd, of een entiteit op economisch en
elementen in aanmerking worden genomen
sociaal vlak, uit verschillende delen bestaat.
om te bepalen of er al dan niet sprake is van
De economische en sociale criteria kunnen er
sociale samenhang: wordt de HR-politiek op
dezelfde manier aangepakt en uitgevoerd? Nemen werknemers deel aan gemeenschappelijke personeelsfeesten? Zijn de werknemers werkzaam in dezelfde gebouwen of in nabijgelegen gebouwen? Enzovoort.
Verhouding tussen de TBE en de juridische entiteit Verschillende hypotheses kunnen zich voordoen: De TBE valt samen met de juridische entiteit
TBE = JE Deze hypothese is de meest eenvoudige. Het gaat om de situatie waarbij de onderneming slechts over één zetel beschikt en geen onderdeel is van een groep van bedrijven.
De TBE is samengesteld uit meerdere juridische entiteiten
NV Services
NV Operations
NV Services Belux
1 TBE
Verschillende juridische entiteiten kunnen samen één enkele TBE vormen wanneer zij een bepaalde economische en sociale samenhang vertonen. De wetgever heeft op dit vlak een vermoeden ingevoerd waardoor, tot bewijs van het tegendeel, verschillende juridische entiteiten geacht worden één en dezelfde TBE te vormen indien het bewijs geleverd wordt dat:
9
(1) ofwel deze juridische entiteiten deel uitmaken van eenzelfde economische groep of beheerd worden door eenzelfde persoon of door personen die onderling een economische band hebben; ofwel deze juridische entiteiten eenzelfde activiteit hebben of activiteiten die op elkaar afgestemd zijn; en (2) er bepaalde elementen voorhanden zijn die wijzen op een sociale samenhang tussen deze juridische entiteiten, zoals een gemeenschap van mensen verzameld in dezelfde gebouwen of in nabije gebouwen, een gemeenschappelijk personeelsbeheer, een gemeenschappelijk personeelsbeleid, een arbeidsreglement of collectieve arbeidsovereenkomsten die gemeenschappelijk zijn of die gelijkaardige bepalingen bevatten. Wanneer deze elementen aangetoond worden, zullen de betrokken juridische entiteiten beschouwd worden als zijnde één TBE, tenzij de werkgever(s) het bewijs lever(t)(en) dat het personeelsbeheer en -beleid in werkelijkheid geen sociale samenhang vertonen die kenmerkend is voor het bestaan van een TBE. Enkel de werknemers en de vakbonden kunnen zich op dit wettelijk vermoeden beroepen. De werkgever kan dit vermoeden dus niet inroepen wanneer hij meent dat meerdere juridische entiteiten samen eenzelfde TBE uitmaken.
Meerdere TBE’s binnen dezelfde juridische entiteit 1 NV Vestiging Winkel Fabriek … Gent > 100 WN TBE 1
10
Vestiging Winkel Fabriek … Luik > 100 WN TBE 2
Vestiging Winkel Fabriek … Brussel > 100 WN TBE 3
Een juridische entiteit kan bestaan uit verschillende TBE’s, die elk sociale verkiezingen moeten organiseren. Dit zal het geval zijn wanneer de onderneming meerdere exploitatiezetels telt die elk beschikken over een voldoende economische en sociale autonomie en die het aantal werknemers tewerkstellen dat vereist is voor de oprichting van de overlegorganen. Indien geen enkele van de TBE’s waaruit de juridische entiteit is samengesteld, de vereiste tewerkstellingsdrempel bereikt, maar de juridische entiteit op zich respectievelijk 50 of 100 werknemers telt, moet een OR en/of een CPBW opgericht worden op het niveau van de juridische entiteit. Indien op het niveau van de juridische entiteit bepaalde TBE’s de vereiste tewerkstellingsdrempel niet bereiken, kunnen zij samengevoegd worden of toegevoegd worden aan een andere TBE, waardoor de vereiste gemiddelde tewerkstelling wel bereikt wordt. Het gaat dus om het hergroeperen van verschillende TBE’s, ofwel op het niveau van de juridische entiteit, ofwel op het niveau van een groep van TBE’s binnen de juridische entiteit.
A 30 B 20 C 40 D 30 =1 OR + 1 of 2 CPBW
11
Verschillende invulling van het begrip “TBE” voor de OR en het CPBW
Dynamische benadering De werkgever moet ten laatste op dag X-35
Hoewel de TBE op identieke wijze wordt ge-
(tussen 5 en 18 januari 2016) meedelen hoe
definieerd in de wetgeving over de OR en in
de TBE bepaald wordt. Dit kan het voorwerp
die over het CPBW, kan de afbakening van
zijn van discussies binnen de onderneming,
de TBE anders zijn per orgaan. De onderlig-
alsook van een betwisting voor de arbeids-
gende idee is dat elk orgaan zijn eigen be-
rechtbank.
voegdheden heeft die een verschillende afbakening van de TBE kunnen rechtvaardigen.
Het is mogelijk dat de structuur van de onderneming evolueert tijdens de procedure van
In de rechtspraak vinden we de volgende ten-
de sociale verkiezingen, zoals in het geval van
densen terug op het vlak van de invulling van
een fusie of een overgang van onderneming.
het begrip TBE:
Wanneer een overgang van onderneming (of
• het belang voor de werknemers dat de
een andere structuurwijziging) voorkomt na
overlegorganen goed functioneren, kan
dag X-35 en geen enkel beroep werd inge-
een verschillende afbakening van de TBE
steld tegen de beslissing van de werkgever
voor het CPBW en voor de OR verantwoor-
met betrekking tot de afbakening van de TBE,
den;
zal de structuurwijziging niet in aanmerking
• wanneer
het
beslissingscentrum
voor
worden genomen. De TBE ligt immers defini-
de materies die relevant zijn voor de be-
tief vast vanaf dag X-35 voor de rest van de
voegdheden van de OR en/of het CPBW
verkiezingsprocedure.
zich situeert bij één centrale directie, is het oprichten van slechts één enkele OR en/
Wanneer de structuurwijziging nog niet werd
of één enkel CPBW gerechtvaardigd. De
uitgevoerd op dag X-35, maar zij op deze
werknemers hebben er immers belang bij
datum wel al definitief beslist was, kan zij
om zo dicht mogelijk bij het beslissingscen-
volgens recente meerderheidsrechtspraak in
trum van de onderneming vertegenwoor-
aanmerking worden genomen. Het mag dus
digd te zijn;
niet gaan om louter eventuele toekomstige
• de bevoegdheden van het CPBW kunnen een zekere nabijheid vereisen in het geval van activiteiten die bepaalde veiligheidsrisico’s inhouden, zodat eenzelfde vennootschap of eenzelfde vennootschappengroep samen één TBE kunnen vormen voor de OR en meerdere TBE’s voor het CPBW.
12
gebeurtenissen.
Is de werkgever verplicht om sociale verkiezingen te organiseren? nemer kan een dergelijk akkoord dus naast zich neerleggen en naar de arbeidsrechtbank stappen om de werkgever te dwingen om de verkiezingsprocedure op te starten. De wet voorziet niet in een beroepstermijn om zo een vordering in te stellen bij de arbeidsrechtbank zodat dit eigenlijk op elk moment kan, en dus zelfs na afloop van de normale verkiezingskalender. De werkgever kan de verkiezingsprocedure wel rechtsgeldig stopzetten wanneer geen enkele kandidatenlijst werd voorgedragen door de vakbonden, of wanneer slechts één enkele lijst met één enkele kandidaat werd ingediend. In dit laatste geval moet geen overlegorgaan opgericht worden (de wet vereist immers dat er twee personeelsafgevaardigden zijn), maar de enige kandidaat zal wel de Indien de voorwaarde met betrekking tot het
bijzondere ontslagbescherming genieten.
aantal tewerkgestelde werknemers vervuld is, is de werkgever verplicht om de sociale
De procedure kan ook geldig stopgezet
verkiezingsprocedure op te starten. De wet
worden wanneer slechts één enkele kandi-
voorziet slechts enkele uitzonderlijke hypo-
datenlijst wordt voorgedragen en het aantal
theses waarin de werkgever om een uitstel
kandidaten lager is dan het aantal mandaten
kan vragen.
voor de effectieve personeelsafgevaardigden. Deze werknemers zijn dan van rechtswege
De wettelijke bepalingen met betrekking tot de
verkozen en het betrokken overlegorgaan
sociale verkiezingen zijn van openbare orde.
wordt opgericht.
Dit betekent dat een akkoord dat gesloten werd tussen de werkgever en de vakbonden om geen sociale verkiezingen te organiseren, niet afdwingbaar is. Elke vakbond (zelfs als hij het akkoord mee ondertekend heeft) of werk-
13
Het vereiste aantal werknemers om sociale verkiezingen te organiseren
De drempel van de gewoonlijk gemiddelde te-
moet rekening gehouden worden met het vier-
werkstelling vereist voor de oprichting van een
de trimester van 2015. Dit geldt niet voor uit-
OR blijft voor de sociale verkiezingen van 2016
zendkrachten die vaste werknemers vervangen
vastgesteld op minstens 100 werknemers, ter-
aangezien de vervangen werknemers reeds
wijl deze voor het CPBW vastgesteld is op min-
meetellen in de berekening.
stens 50 werknemers. In geval van overgang van onderneming
14
De referentieperiode voor de berekening van
(ook als onder gerechtelijk gezag) tijdens het
de gemiddelde tewerkstelling is het kalenderjaar
jaar 2015, zal de referentieperiode gelijk zijn
2015 voor de werknemers die tewerkgesteld
aan de periode vanaf de overgang tot en met
worden met een arbeidsovereenkomst (zelfs
31 december. Er bestaan enkele uitzonderin-
wanneer de uitvoering hiervan geschorst werd,
gen op deze principes:
zoals bv. wegens arbeidsongeschiktheid) of
• Werknemers aangeworven in het kader
een leerovereenkomst. Voor de uitzendkrach-
van een vervangingsovereenkomst met het
ten die bij de gebruiker worden tewerkgesteld
oog op een tijdelijke vervanging van een
werknemer waarvan de uitvoering van de
gedeeld door 92. De uitzendkrachten die een
arbeidsovereenkomst tijdelijk is geschorst
vaste werknemer vervangen waarvan de uitvoe-
(bv. omwille van arbeidsongeschiktheid)
ring van de arbeidsovereenkomst is geschorst,
worden niet in rekening genomen.
tellen niet mee.
• Naar het buitenland gedetacheerde werknemers die in dienst zijn van de onderne-
Elke werknemer zal daardoor een coëfficiënt
ming, zelfs al zijn ze fysiek niet aanwezig,
gaande van 0 tot 1 worden toegekend. Deze
worden meegeteld. Daarentegen worden
coëfficiënt wordt door twee gedeeld wanneer
buitenlandse werknemers die tewerkge-
het uurrooster van de betrokken werknemer of
steld zijn in België, maar uitsluitend gebon-
uitzendkracht lager is dan 75% van het uurroos-
den zijn door een arbeidsovereenkomst
ter van een voltijds tewerkgestelde werknemer.
met hun buitenlandse werkgever, niet in
Het totaal van coëfficiënten dat op deze wijze
aanmerking genomen.
wordt bekomen, geeft de gemiddelde tewerkstelling weer in 2015. Het cijfer wordt niet af-
De gemiddelde tewerkstelling van werknemers
gerond.
wordt berekend op basis van het totaal aantal kalenderdagen geregistreerd in Dimona voor
De wetgeving heeft het over een “gewoonlijke”
elk van hen gedurende het jaar 2015, gedeeld
gemiddelde tewerkstelling. Dit betekent dat het
door 365. Voor de uitzendkrachten die bij de
personeelsbestand tijdens de referentieperiode
gebruiker in het specifieke register (bijlage bij
niet louter op mathematische wijze moet wor-
het personeelsregister) vermeld worden, moet
den bekeken. Er mag bijgevolg rekening wor-
rekening gehouden worden met het totaal aan-
den gehouden met recente evoluties die de
tal gewerkte kalenderdagen voor elke uitzend-
tewerkstellingsgraad binnen de onderneming
kracht tijdens het laatste trimester van 2015,
hebben beïnvloed.
Voorbeeld Een onderneming stelde in 2015 tewerk: • 48 voltijdse werknemers van 1 januari tot en met 31 december; • 3 voltijdse studenten van 1 tot en met 31 juli; • 2 uitzendkrachten wegens tijdelijke vermeerdering van werk (voltijds) van 1 oktober tot en met 31 december. De gemiddelde tewerkstelling bedraagt: (48 * 365 / 365) + (3 * 31 / 365) + (2 * 92 / 92) = 50,25
15
Wie vertegenwoordigt de werkgever in de OR en het CPBW? De verkiezingsprocedure start ten laatste op
dure op basis van de lijst van het leidingge-
de 60ste dag vóór de aanplakking van de
vend personeel zijn vertegenwoordigers in de
verkiezingsdatum in de onderneming (tussen
overlegorganen aanduiden (deze worden dus
11 en 24 december 2015 afhankelijk van de
niet verkozen door het personeel). Bij elke so-
gekozen verkiezingsdatum). Op die datum
ciale verkiezing leidt het begrip “leidinggevend
moet de werkgever allerlei informatie schrifte-
personeel” tot een waaier aan betwistingen.
lijk communiceren, waaronder de lijst van de
De werkgever moet niet bewijzen dat de func-
functies van het zogenaamd “leidinggevend
ties die hij opgeeft, voldoen aan de wettelijke
personeel” (de namen van de personen die
definitie van “leidinggevend personeel”. Het
deze functies uitoefenen moeten louter ten in-
komt toe aan de vakbond of de werknemer(s)
dicatieve titel vermeld worden). De werkgever
om te bewijzen dat de door de werkgever op-
moet deze eerste aankondiging bevestigen
gestelde lijst niet correct werd opgesteld. De
op dag X - 35 (tussen 5 en 18 januari 2016
werkgever zal wel loyaal moeten meewerken
afhankelijk van de gekozen verkiezingsdatum).
aan de bewijsvoering.
De werkgever zal later in de verkiezingsproce-
Definitie en afbakening
V
olgens de wetgeving bestaat het leidinggevend personeel uit maximum twee niveaus. Voor het eerste niveau gaat het om “de personen belast met het dagelijks bestuur van de
onderneming, die gemachtigd zijn om de werkgever te vertegenwoordigen en te verbinden”. Het tweede niveau betreft “de personeelsleden, onmiddellijk ondergeschikt aan die personen, wanneer zij eveneens opdrachten van dagelijks bestuur vervullen”. De titel die aan een functie gegeven wordt en de plaats in het organogram kunnen een rol spelen bij het bepalen van de lijst van functies van het leidinggevend personeel maar zijn op zich niet determinerend. De reële functie-inhoud zoals die uitgeoefend wordt in de onderne-
16
ming is immers doorslaggevend. Het is daarom vereist dat taken van dagelijks bestuur worden uitgevoerd. In de rechtspraak wordt geoordeeld dat de leden van het leidinggevend personeel beslissingsbevoegdheid moeten hebben die eigen is aan de functie van werkgever binnen de onderneming. In de praktijk onderzoeken de arbeidsrechtbanken dan ook wie concreet het dagelijks werkgeversgezag uitoefent. Door het leidinggevend personeel te beperken tot twee niveaus, beoogt de wetgever de personen die behoren tot de twee hoogste niveaus binnen de hiërarchie van de onderneming en die belast zijn met het effectieve bestuur in de TBE. De personen die belast zijn met het dagelijks bestuur, niet in de zin van het vennootschapsrecht, maar in de zin van een effectief dagelijks beheer, behoren tot het eerste niveau. Dit niveau kan bestaan uit de werkgever alleen, maar kan ook samengesteld zijn uit de leden van een raad van bestuur of een directiecomité, op voorwaarde dat deze raad of dit comité voldoende regelmatig samenkomt om daadwerkelijk het ondernemingsbeleid te voeren. Hiervoor is het belangrijk dat de organen op collegiale wijze functioneren. Er mag immers binnen elk niveau geen verdere opdeling in hiërarchische niveaus bestaan (zoals bijvoorbeeld wanneer een gedelegeerd bestuurder zijn beslissingen eenzijdig kan opleggen). De personen die tot het eerste niveau behoren, moeten niet noodzakelijk door een arbeidsovereenkomst met de werkgever verbonden zijn. De werknemers die onmiddellijk ondergeschikt zijn aan de personen van het eerste niveau en die eveneens opdrachten van dagelijks bestuur vervullen, zelfs indien zij
17
dit geheel of gedeeltelijk onder het gezag van de personen van het eerste niveau doen, maken deel uit van het tweede niveau. Bijgevolg moeten de personen van het tweede niveau wel tewerkgesteld worden met een arbeidsovereenkomst.
Onverenigbaarheden Vanaf de sociale verkiezingen van 2016 mag de “vertrouwenspersoon” aangesteld in het kader van de preventie van psychosociale risico’s de werkgever niet langer vertegenwoordigen in de OR en in het CPBW. Hij mag zich evenmin kandidaat stellen als personeelsafgevaardigde. Voor de vertrouwenspersoon geldt dus voortaan dezelfde regel als voor de preventieadviseur die ook niet mag zetelen in de organen als vertegenwoordiger van de werknemers of van de werkgever.
Belang van het begrip De personeelsleden die tot het leidinggevend personeel behoren, kunnen zich geen kandidaat stellen voor de sociale verkiezingen. Zij hebben ook geen stemrecht. De lijst van het leidinggevend personeel moet worden beoordeeld op het niveau van de onderneming in de zin van de TBE. Aangezien de TBE, zoals hoger beschreven, verschillend kan worden afgebakend naargelang het gaat om de OR of het CPBW, is het dus mogelijk dat de leidinggevende functies in deze organen door andere personen worden uitgeoefend. Een lid van het leidinggevend personeel in het CPBW zou daarom op een andere wijze gekwalificeerd kunnen worden in de OR... en zich eventueel kandidaat stellen voor de OR, wat kan leiden tot absurde situaties.
18
Wie vertegenwoordigt de werknemers? D
e sociale verkiezingen zijn erop gericht werknemers aan te duiden die hun collega’s zullen vertegenwoordigen in de OR en in het CPBW. De vertegenwoordiging berust op een inde-
ling volgens de verschillende personeelscategorieën in de onderneming.
Personeelscategorieën In elke onderneming bestaat een categorie “bedienden” en/of “arbeiders”. Ondanks de discussies van de voorbije jaren over het invoeren van een eenheidsstatuut, blijven deze twee categorieën, en bijgevolg twee aparte kiescolleges, ook voor de organisatie van de sociale verkiezingen van 2016 bestaan. Naast deze twee categorieën, moet ook rekening worden gehouden met een aparte categorie “jeugdige werknemers” indien de onderneming minstens 25 werknemers telt die jonger zijn dan 25 jaar op de dag van de verkiezingen. Voor de verkiezingen in de OR, zal er eveneens een categorie “kaderleden” worden opgericht indien de onderneming op dag X minstens 15 kaderleden telt. De afbakening van deze categorie leidt ook vaak tot discussies. De kaderleden worden gedefinieerd als “de bedienden die, met uitsluiting van die welke deel uitmaken van het leidinggevend personeel, een hogere functie uitoefenen, die in het algemeen voorbehouden wordt aan de houder van een diploma van een bepaald
19
niveau of aan diegene die een evenwaardige
aard van het werk dat hij uitvoert, beschouwd
beroepservaring heeft”. Er moet dus aan vier
worden als een kaderlid.
voorwaarden worden voldaan: De benaming van de functie, de hoogte van • het kaderlid is een bediende;
het loon of het feit dat de werknemer een
• die geen deel uitmaakt van het leidingge-
zogenaamde “leidinggevende functie of een
vend personeel;
vertrouwensfunctie” bekleedt (die toelaat dat
• die een hogere functie uitoefent;
hij niet onderworpen is aan de bepalingen in-
• die voorbehouden wordt aan de houder
zake arbeidsduur), zijn op zich niet determine-
van een diploma van een bepaald niveau
rend, in tegenstelling tot:
of aan diegene die een evenwaardige beroepservaring heeft.
• de
autonome
beslissingsbevoegdheid,
de zelfstandigheid en de creativiteit in het Volgens rechtspraak kan het uitoefenen van een “hogere” functie afgeleid worden uit het hiërarchisch gezag dat toevertrouwd wordt
kader van de uitvoering van het werk; • het feit dat er niet moet worden gerapporteerd aan een verantwoordelijke;
aan de werknemer of uit de aard van de toe-
• het feit dat de werknemer autonoom
vertrouwde taak. Het hiërarchisch gezag is
belangrijke budgetten beheert of belang-
dus slechts één van vele criteria: een onder-
rijke verantwoordelijkheden draagt.
zoeker, die zijn taken autonoom in zijn labora-
20
torium uitvoert en geen gezag heeft over an-
De functiebeschrijvingen vormen dan ook be-
dere personeelsleden, kan dus, gelet op de
langrijke documenten in de beoordeling.
Wie kan kandidaten voordragen? Zoals elke verkiezing, veronderstellen de so-
sionele of interprofessionele organisatie om
ciale verkiezingen dat werknemers zich kan-
een kandidatenlijst in te dienen.
didaat stellen op verkiezingslijsten. Maar kan elke werknemer zich zomaar kandidaat stel-
In ondernemingen die minstens 15 kaderle-
len? Kunnen de werknemers zich verenigen
den tewerkstellen, kan een aparte vertegen-
en samen zelf een “kandidatenlijst” indienen?
woordiging worden opgeëist voor deze per-
Op één uitzondering na, is het antwoord op
soneelscategorie in de OR. Deze mogelijkheid
deze vragen negatief.
bestaat niet in het CPBW waar de kaderleden dus deel uitmaken van de bediendencate-
De representatieve werknemersorganisaties
gorie. Naast de Nationale Confederatie van
genieten, in het kader van de sociale verkie-
het Kaderpersoneel, die erkend werd als in-
zingen, een monopolie om kandidaten voor te
terprofessionele representatieve organisatie
dragen. De kandidaat stelt niet zichzelf voor,
van kaderleden, kunnen de kaderleden zich
maar wordt voorgedragen op een lijst die
echter ook verenigen binnen de onderneming
door één van de representatieve organisaties
zonder tussenkomst van de syndicale organi-
wordt samengesteld.
saties en een zogenaamde “huislijst” indienen voor de verkiezingen in de OR.
In België zijn enkel het ABVV, het ACLVB en het ACV erkend als interprofessionele repre-
Om een “huislijst” van kaderleden in te die-
sentatieve organisaties.
nen, moeten een aantal handtekeningen van ondersteunende kaderleden verzameld
Hoewel de professionele en interprofessione-
worden. Indien de onderneming 15 tot 49
le organisaties die aangesloten zijn bij één van
kaderleden telt, bedraagt het minimum aantal
deze drie organisaties (zoals BBTK, LBC, ...)
handtekeningen 5. Het minimum bedraagt 10
ook als representatief worden beschouwd,
in ondernemingen die 50 tot 99 kaderleden
kunnen zij wettelijk gezien niet zelf kandida-
tewerkstellen en 10 % indien de onderneming
tenlijsten indienen.
minstens 100 kaderleden tewerkstelt.
Sinds de sociale verkiezingen van 2004 is
De representatieve organisaties beschikken
wettelijk bepaald dat een interprofessionele
vanaf de sociale verkiezingen van 2016 over
representatieve organisatie een volmacht kan
de mogelijkheid om hun kandidatenlijsten niet
geven aan een bij haar aangesloten profes-
meer fysiek of per post in te dienen, maar ook
21
X - 60 X - 35 X - 30 X - 28 X-5
Schriftelijke informatie door werkgever + start raadpleging Einde raadpleging - Mededeling beslissing van werkgever Begin bescherming tegen ontslag Beroep bij de arbeidsrechtbank tegen mededeling van X-35 Beslissing van de arbeidsrechtbank omtrent beroep X-28
9 mei 2016 11/12 5/1 10/1 12/1 4/2
X = Y - 90 X+7 X + 14 X + 21 X + 28 X + 35 X + 35 X + 40 X + 40 X + 47 X + 48 X + 52 X + 54 X + 54 X + 56 X + 56 X + 60 X + 61 X + 66 X + 70 X + 75 X + 76 X + 77 X + 79 X + 80 X + 82
Aanplakking bericht dat verkiezingdatum aankondigt Klacht tegen bericht van X Beslissing omtrent klacht van X Beroep bij de arbeidsrechtbank tegen beslissing van X+14 Beslissing van de arbeidsrechtbank omtrent beroep van X+21 Indiening kandidatenlijsten Stopzetting kiesprocedure bij gebrek aan kandidaten Aanplakking kandidatenlijst Aanwijzing voorzitters van stembureaus Klacht tegen de kandidatenlijsten Doorgeven van de klachten aan de vakbonden Beroep tegen kandidatenlijsten indien geen klacht Wijziging van de kandidatenlijsten door de vakbonden Aanwijzing leden van de stembureaus Aanplakking gewijzigde kandidatenlijst Akkoord over stemming per brief Aanplakking samenstelling stembureaus Beroep bij de arbeidsrechtbank tegen de kandidatenlijsten (indien klacht) Beslissing van de arbeidsrechtbank over beroep van X+52 Aanwijzing van de getuigen Beslissing van de arbeidsrechtbank over beroep van X+61 Vervanging van de kandidaten door de vakbonden Definitieve kandidatenlijsten Eventuele stopzetting van de kiesprocedure Overhandiging of verzending van de oproepbrief Aangetekende verzending oproepingsbrief bij afwezigheid ontvangstbewijs
9/2 16/2 23/2 1/3 8/3 15/3 15/3 20/3 20/3 27/3 28/3 1/4 3/4 3/4 5/4 5/4 9/4 10/4 15/4 19/4 24/4 25/4 26/4 28/4 29/4 1/5
10/2 17/2 24/2 2/3 9/3 16/3 16/3 21/3 21/3 28/3 29/3 2/4 4/4 4/4 6/4 6/4 10/4 11/4 16/4 20/4 25/4 26/4 27/4 29/4 30/4 2/5
11/2 18/2 25/2 3/3 10/3 17/3 17/3 22/3 22/3 29/3 30/3 3/4 5/4 5/4 7/4 7/4 11/4 12/4 17/4 21/4 26/4 27/4 28/4 30/4 1/5 3/5
9 mei 2016 10/5 11/5 24/5 26/5 3/6 23/6 17/7 1/8 3/8 30/9
10 mei 2016 11/5 12/5 25/5 27/5 4/6 24/6 18/7 2/8 4/8 1/10
11 mei 2016 12/5 13/5 26/5 28/5 5/6 25/6 19/7 3/8 5/8 2/10
Y Y+1 Y+2 Y + 15 Y + 17 Y + 25 Y + 45 Y + 69 Y + 84 Y + 86 Y + 144
Stemming Overhandiging kiesdocumenten aan werkgever Aanplakking uitslag samenstelling van het orgaan / de organen Beroep bij de arbeidsrechtbank tegen verkiezingsuitslag Einde aanplakking berichten (uitz. verkiezingsuitslag) Bewaring documenten die gediend hebben bij de verkiezingen Eerste vergadering OR of CPBW Beslissing van de arbeidsrechtbank omtrent beroep van Y+15 Beroep tegen beslissing van de arbeidsrechtbank Einde aanplakking verkiezingsuitslag Arrest van het arbeidshof omtrent beroep van Y+84
10 mei 2016 12/12 6/1 11/1 13/1 5/2
11 mei 2016 13/12 7/1 12/1 14/1 6/2
Opmerkingen: 1. Wanneer data van de verkiezingsprocedure samenvallen met een zondag of een dag waarop in de onderneming gewoonlijk niet wordt gewerkt, moet de verrichting uiterlijk de dag vóór die zondag of gebruikelijke rustdag worden uitgevoerd. 2. Indien verkiezingen georganiseerd worden op meerdere data, dient voor elke verrichting vóór Y, rekening gehouden te worden met de eerste verkiezingsdatum, en voor elke verrichting ná Y, met de laatste verkiezingsdatum. 3. Wat de beroepen bij de arbeidsrechtbank betreft, wordt, wanneer de vervaldag samenvalt met een zaterdag, een zondag of een wettelijke feestdag, die vervaldag verschoven naar de eerste volgende werkdag.
22
Kalender 12 mei 2016 14/12 8/1 13/1 15/1 7/2
13 mei 2016 15/12 9/1 14/1 16/1 8/2
14 mei 2016 16/12 10/1 15/1 17/1 9/2
15 mei 2016 17/12 11/1 16/1 18/1 10/2
16 mei 2016 18/12 12/1 17/1 19/1 11/2
17 mei 2016 19/12 13/1 18/1 20/1 12/2
18 mei 2016 20/12 14/1 19/1 21/1 13/2
19 mei 2016 21/12 15/1 20/1 22/1 14/2
20 mei 2016 22/12 16/1 21/1 23/1 15/2
21 mei 2016 23/12 17/1 22/1 24/1 16/2
22 mei 2016 24/12 18/1 23/1 25/1 17/2
12/2 19/2 26/2 4/3 11/3 18/3 18/3 23/3 23/3 30/3 31/3 4/4 6/4 6/4 8/4 8/4 12/4 13/4 18/4 22/4 27/4 28/4 29/4 1/5 2/5 4/5
13/2 20/2 27/2 5/3 12/3 19/3 19/3 24/3 24/3 31/3 1/4 5/4 7/4 7/4 9/4 9/4 13/4 14/4 19/4 23/4 28/4 29/4 30/4 2/5 3/5 5/5
14/2 21/2 28/2 6/3 13/3 20/3 20/3 25/3 25/3 1/4 2/4 6/4 8/4 8/4 10/4 10/4 14/4 15/4 20/4 24/4 29/4 30/4 1/5 3/5 4/5 6/5
15/2 22/2 29/2 7/3 14/3 21/3 21/3 26/3 26/3 2/4 3/4 7/4 9/4 9/4 11/4 11/4 15/4 16/4 21/4 25/4 30/4 1/5 2/5 4/5 5/5 7/5
16/2 23/2 1/3 8/3 15/3 22/3 22/3 27/3 27/3 3/4 4/4 8/4 10/4 10/4 12/4 12/4 16/4 17/4 22/4 26/4 1/5 2/5 3/5 5/5 6/5 8/5
17/2 24/2 2/3 9/3 16/3 23/3 23/3 28/3 28/3 4/4 5/4 9/4 11/4 11/4 13/4 13/4 17/4 18/4 23/4 27/4 2/5 3/5 4/5 6/5 7/5 9/5
18/2 25/2 3/3 10/3 17/3 24/3 24/3 29/3 29/3 5/4 6/4 10/4 12/4 12/4 14/4 14/4 18/4 19/4 24/4 28/4 3/5 4/5 5/5 7/5 8/5 10/5
19/2 26/2 4/3 11/3 18/3 25/3 25/3 30/3 30/3 6/4 7/4 11/4 13/4 13/4 15/4 15/4 19/4 20/4 25/4 29/4 4/5 5/5 6/5 8/5 9/5 11/5
20/2 27/2 5/3 12/3 19/3 26/3 26/3 31/3 31/3 7/4 8/4 12/4 14/4 14/4 16/4 16/4 20/4 21/4 26/4 30/4 5/5 6/5 7/5 9/5 10/5 12/5
21/2 28/2 6/3 13/3 20/3 27/3 27/3 1/4 1/4 8/4 9/4 13/4 15/4 15/4 17/4 17/4 21/4 22/4 27/4 1/5 6/5 7/5 8/5 10/5 11/5 13/5
22/2 29/2 7/3 14/3 21/3 28/3 28/3 2/4 2/4 9/4 10/4 14/4 16/4 16/4 18/4 18/4 22/4 23/4 28/4 2/5 7/5 8/5 9/5 11/5 12/5 14/5
12 mei 2016 13/5 14/5 27/5 29/5 6/6 26/6 20/7 4/8 6/8 3/10
13 mei 2016 14/5 15/5 28/5 30/5 7/6 27/6 21/7 5/8 7/8 4/10
14 mei 2016 15/5 16/5 29/5 31/5 8/6 28/6 22/7 6/8 8/8 5/10
15 mei 2016 16/5 17/5 30/5 1/6 9/6 29/6 23/7 7/8 9/8 6/10
16 mei 2016 17/5 18/5 31/5 2/6 10/6 30/6 24/7 8/8 10/8 7/10
17 mei 2016 18/5 19/5 1/6 3/6 11/6 1/7 25/7 9/8 11/8 8/10
18 mei 2016 19/5 20/5 2/6 4/6 12/6 2/7 26/7 10/8 12/8 9/10
19 mei 2016 20/5 21/5 3/6 5/6 13/6 3/7 27/7 11/8 13/8 10/10
20 mei 2016 21/5 22/5 4/6 6/6 14/6 4/7 28/7 12/8 14/8 11/10
21 mei 2016 22/5 23/5 5/6 7/6 15/6 5/7 29/7 13/8 15/8 12/10
22 mei 2016 23/5 24/5 6/6 8/6 16/6 6/7 30/7 14/8 16/8 13/10
Zaterdag
Zondag
Feestdag
www.socialelections.be 23
via elektronische weg door ze op te laden via
gebruikt te worden voor de latere wijzigingen
de webapplicatie van de FOD Werkgelegen-
van de kandidatenlijsten (bv. weglaten van
heid, Arbeid en Sociaal Overleg. Eens een
een kandidaat, vervangen van een kandidaat,
representatieve organisatie de communica-
enz.).
tiewijze gekozen heeft, dient deze eveneens
Aan welke voorwaarden moet een werknemer voldoen om zich kandidaat te stellen? Een kandidaat moet beantwoorden aan een
Bepaalde categorieën van werknemers wor-
aantal cumulatieve voorwaarden, die vervuld
den daarentegen uitgesloten van de moge-
moeten zijn op de dag van de verkiezingen
lijkheid om zich kandidaat te stellen: het gaat
(dag Y).
om preventieadviseurs, vertrouwenspersonen (volgens de welzijnswetgeving) en leden van
Tewerkstelling De kandidaat moet in de eerste plaats een
het leidinggevend personeel.
Leeftijd
werknemer zijn in de technische bedrijfseenheid (TBE) waar de verkiezingen
De kandidaat moet minstens 18 jaar zijn
georganiseerd worden. Concreet moet de
(of 16 jaar indien hij kandidaat is voor de
kandidaat dus verbonden zijn door een ar-
categorie “jeugdige werknemers”) en maxi-
beidsovereenkomst of een leerovereenkomst
mum 65 jaar zijn op de verkiezingsdatum.
binnen deze TBE.
Het Grondwettelijk Hof heeft bevestigd dat deze leeftijdsgrens, die voorzien is in de wetgeving met betrekking tot de ontslagbescher-
24
ming van de personeelsafgevaardigden, niet
Om deze anciënniteitsperiodes te bereke-
discriminatoir is. Men zou hier naar analogie
nen, wordt rekening gehouden met alle pe-
dezelfde redenering kunnen toepassen.
riodes gedurende dewelke de werknemer tewerkgesteld werd krachtens een arbeids-
Anciënniteit
overeenkomst of een leerovereenkomst. De tewerkstelling binnen de onderneming als
De kandidaat moet:
uitzendkracht telt niet mee. De periodes van
• ofwel minstens zes maanden ononder-
schorsing van de uitvoering van de arbeids-
broken tewerkgesteld zijn in de juridische
overeenkomst ten gevolge van arbeidson-
entiteit waartoe de onderneming behoort of
geschiktheid, economische en technische
in de TBE die gevormd wordt door verschil-
werkloosheid of jaarlijkse vakantie, worden
lende juridische entiteiten;
gelijkgesteld aan tewerkstellingsperiodes en
• ofwel tewerkgesteld geweest zijn in een juridische entiteit waartoe de onderneming
worden dus meegeteld om de anciënniteit te berekenen.
behoort of in de TBE die gevormd wordt door verschillende juridische entiteiten
Indien één enkele juridische entiteit meerdere
gedurende het jaar 2015, en dit in totaal
TBE’s omvat, volstaat een tewerkstelling in de
gedurende minstens negen maanden tij-
juridische entiteit, maar de werknemer moet
dens verscheidene periodes.
tewerkgesteld zijn in de TBE waar hij kandidaat is op het moment van de verkiezingen. Indien meerdere juridische entiteiten samen één enkele TBE vormen, wordt elke tewerkstellingsperiode binnen één of meerdere van deze juridische entiteiten in aanmerking genomen.
Condition d’appartenance à une catégorie de Behoren tot de personeelscategorie De kandidaat moet zich kandidaat stellen voor de personeelscategorie waartoe hij behoort.
25
Hoeveel personeelsafgevaardigden in de OR / het CPBW ? O
p dag X moet de werkgever het aantal
van uitvoering van arbeidsprestaties). De
mandaten meedelen dat toegekend
uitzendkrachten
die
bij
de
gebruiker
wordt aan de personeelsafgevaardigden in de
worden tewerkgesteld, komen ook in aan-
OR en/of het CPBW, en de verdeling hiervan
merking om het aantal mandaten te bepalen.
per personeelscategorie.
De werkgever dient bijgevolg “een foto te nemen” van de werknemers die in de onderne-
Het aantal toe te kennen mandaten hangt af
ming tewerkgesteld zijn op dag X.
van het aantal werknemers dat in dienst is op basis van een arbeidsovereenkomst of een
Op basis van deze berekening bedraagt het
leerovereenkomst op dag X (zonder onder-
aantal mandaten voor de gewone leden van
scheid op basis van categorieën van werk-
de personeelsafvaardiging in het overleg-
nemers, arbeidsduur, of eventuele schorsing
orgaan:
Aantal werknemers op dag X
Aantal gewone mandaten
Minder dan 101
4
101 - 500
6
501 - 1.000
8
1.001 - 2.000
10
2.001 - 3.000
12
3.001 - 4.000
14
4.001 - 5.000
16
5.001 - 6.000
18
6.001 - 8.000
20
Meer dan 8.000
22
De personeelsafvaardiging bestaat bovendien uit evenveel plaatsvervangende als gewone leden.
26
Het is mogelijk dat het aantal mandaten ver-
Zodra het aantal mandaten vastgesteld is,
hoogd wordt door bijkomende mandaten op
worden deze verdeeld tussen de verschillen-
basis van het aantal kaderleden in de OR
de personeelscategorieën, nl. de arbeiders,
(de kaderleden zijn niet apart vertegenwoor-
de bedienden, de kaderleden en de jeugdige
digd in het CPBW): indien de onderneming
werknemers. De plaatsvervangende manda-
tussen 15 en 99 kaderleden telt, wordt een
ten worden op dezelfde wijze verdeeld als de
bijkomend mandaat toegevoegd aan het ho-
gewone mandaten.
ger vermelde aantal; indien de onderneming minstens 100 kaderleden telt, zullen er twee
De categorie die eerst in aanmerking moet
bijkomende mandaten zijn.
komen, is deze van de jeugdige werknemers: het aantal jeugdige werknemers wordt be-
Het is ook mogelijk om - ten laatste op dag
paald door alle jeugdige werknemers in de
X - op basis van een akkoord tussen de werk-
onderneming, ongeacht hun categorie, op te
gever en de vakorganisaties het aantal man-
tellen. Indien de onderneming op dag X min-
daten te verhogen, zonder dat dit hoger kan
stens 25 jeugdige werknemers tewerkstelt,
zijn dan 25 (of 27, in geval van een vertegen-
hebben zij recht op een afzonderlijke verte-
woordiging van de kaderleden in de OR). Dit
genwoordiging. Dit specifiek mandaat/deze
akkoord moet ook de verdeling van de bijko-
specifieke mandaten komen niet bovenop
mende mandaten onder de categorieën van
het initieel vastgesteld aantal mandaten maar
werknemers vermelden. In de praktijk wordt
worden erop aangerekend.
zo een akkoord soms gesloten wanneer het aantal TBE’s verminderd is ten opzichte van
In geval van een afzonderlijke vertegenwoor-
de vorige sociale verkiezingen.
diging van de jeugdige werknemers (indien de onderneming minstens 25 jeugdige werknemers telt op dag X), moet eerst het aantal mandaten dat aan deze categorie toekomt bepaald worden :
27
Aantal werknemers Minder dan 101 werknemers 101 tot 500 werknemers
Meer dan 500 werknemers
Aantal jeugdige werknemers (<25 jaar)
Aantal mandaten voorbehouden aan de jeugdige werknemers
25 tot 50
1
Meer dan 50
2
25 tot 100
1
Meer dan 100
2
25 tot 150
1
151 tot 300
2
Meer dan 300
3
De andere mandaten worden vervolgens pro-
In het meest eenvoudige geval, wanneer er
portioneel verdeeld onder de verschillende
geen vertegenwoordiging van kaderleden
personeelscategorieën die vertegenwoordigd
noch van jeugdige werknemers is, wordt het
zijn in de onderneming, en waarbij aan elke
aantal mandaten toekomend aan elke cate-
categorie minstens één mandaat toekomt.
gorie als volgt bepaald:
(aantal bedienden) x (totaal aantal te verdelen mandaten) = aantal bediendenmandaten Totaal aantal werknemers in de onderneming
(aantal arbeiders) x (totaal aantal te verdelen mandaten) = aantal arbeidersmandaten Totaal aantal werknemers in de onderneming
Indien er na deze berekening nog een mandaat te verdelen is, wordt dit toegekend aan: 1)
de categorie die het kleinste aantal werk-
2) de categorie die op het moment van de
nemers telt indien aan deze categorie
berekening het hoogste decimaal had,
nog geen mandaat werd toegewezen;
indien iedere categorie al een mandaat heeft bekomen. Indien de decimalen identiek zijn, wordt het mandaat toegekend aan de categorie die het grootste aantal werknemers telt.
28
Indien de kaderleden apart vertegenwoordigd worden in de OR, zijn dezelfde verdelingsregels van toepassing, met dien verstande dat: • indien een categorie niet vertegenwoordigd is, het overblijvende mandaat aan deze categorie toekomt; • indien beide categorieën nog niet vertegenwoordigd zijn, wordt aan beide een mandaat toegewezen. Indien er slechts een enkel mandaat is, zal de grootste personeelscategorie een mandaat moeten opgeven (elke categorie moet vertegenwoordigd zijn). Zodra de mandaten verdeeld zijn, kan het maximum aantal kandidaten dat elke lijst kan voordragen, bepaald worden. Dit aantal stemt overeen met het aantal gewone en plaatsvervangende mandaten toegekend aan deze personeelscategorie.
Bv. Aan de categorie “bedienden” worden 2 gewone mandaten toegekend (+ 2 plaatsvervangende mandaten)
elk van de drie representatieve syndicale organisaties zal een lijst
van vier kandidaten kunnen indienen.
Tegen de beslissing die op dag X betreffende het aantal mandaten alsook hun verdeling genomen werd, kan intern bezwaar en extern beroep bij de arbeidsrechtbank worden aangetekend. Tot slot merken we op dat het aantal vertegenwoordigers dat aangeduid wordt door de werkgever (inbegrepen het ondernemingshoofd dat doorgaans het orgaan zal voorzitten), niet hoger kan zijn dan het aantal personeelsafgevaardigden.
29
De verkiezingskalender: 3 periodes Dag X-60 (begin)
H
Dag X
Dag Y
oewel de sociale verkiezingen zelf pas plaatsvinden in mei 2016, start de procedurekalender al tussen 11 en 24 december 2015 (X-60).
De ganse procedure speelt zich af rond twee spildata: de dag van de verkiezingen (dag Y) en de dag van aanplakking van het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt (dag X). Dag X valt 90 kalenderdagen vóór de dag van de verkiezingen (dag Y). De verkiezingsprocedure bestaat uit drie periodes: • Van dag X-60 tot dag X • Van dag X tot dag Y • Na dag Y
30
Van dag X-60 tot dag X Dit is de voorbereidende fase.
Gedurende deze fase is dag X-30, hoewel de werkgever op deze dag niets hoeft te on-
Deze fase vangt aan op dag X-60 (tussen
dernemen, cruciaal. Vanaf deze datum (tus-
11 en 24 december 2015 in functie van de
sen 10 en 23 januari 2016, in functie van de
datum van de sociale verkiezingen), dus 60
verkiezingsdatum in de onderneming) neemt
dagen vóór de aanplakking van het bericht
de ontslagbescherming van de kandidaat-
dat de datum van de verkiezingen aankon-
personeelsafgevaardigden
digt binnen de onderneming (dag X). In de
Aangezien de kandidatenlijsten pas ten laat-
loop van deze fase worden de kernbegrippen
ste op dag X+35 ingediend moeten worden,
vastgelegd: de afbakening van de TBE(‘s), de
wordt de periode tussen dag X-30 en dag
leidinggevende functies en de kaderfuncties
X+35 de “occulte beschermingsperiode”
en de personeelscategorieën.
genoemd. Gedurende deze 65 dagen is de
een
aanvang.
werkgever immers niet op de hoogte wie in De voorbereidende fase bestaat uit de vol-
zijn onderneming kandidaat zal zijn en bij-
gende stappen:
gevolg de bijzondere ontslagbescherming
• een eerste aanplakking door de werkgever
geniet.
waarbij verschillende begrippen bepaald worden (TBE, leidinggevende functies,...)
Elk ontslag in deze periode is dus uiterst
(dag X-60);
risicovol en sterk af te raden. Elke werkne-
• een raadpleging van de personeelsafge-
mer is immers potentieel beschermd tegen
vaardigden over bovenstaande medede-
ontslag nu hij zich, ondanks zijn ontslag, kan-
ling. Deze raadpleging moet plaatsvinden
didaat kan stellen voor de verkiezingen en
in de periode van dag X-60 tot dag X-35;
hierdoor retroactief de ontslagbescherming
• de mededeling van de beslissingen van de
kan genieten.
werkgever over de punten die aanleiding gaven tot de raadpleging (dag X-35); • het beroep van de vakorganisaties of de werknemers bij de arbeidsrechtbank tegen de door de werkgever genomen beslissingen (dag X-28).
31
Van dag X tot dag Y Dit is de fase voorafgaand aan de verkiezin-
De kandidatenlijsten worden ten laatste op
gen. Deze fase duurt 90 dagen en loopt vanaf
dag X+35 neergelegd (tussen 15 en 28 maart
de dag van aanplakking van het bericht dat
2016 in functie van de datum van de verkie-
de datum van de verkiezingen aankondigt,
zingen).
dag X (tussen 9 en 22 februari 2016 in functie van de datum van de verkiezingen) tot de
Tijdens deze periode en mits naleving van de
dag van de verkiezingen, dag Y (tussen 9 en
wettelijke termijnen, zal de werkgever tegen
22 mei 2016). Tijdens deze periode worden
de kandidatenlijsten bezwaar kunnen indie-
alle maatregelen getroffen met het oog op de
nen of beroep aantekenen bij de arbeids-
verkiezingsdag.
rechtbank. Het is eveneens tijdens deze periode dat er een akkoord gesloten kan wor-
Op dag X worden de datum van de verkiezin-
den over een eventuele stemming per brief,
gen en de openingsuren van de stembureaus
de aanwijzing gebeurt van de voorzitters en
definitief vastgelegd, alsook overgegaan tot
leden van de stembureaus en de getuigen,
een aanplakking die alle essentiële informatie
de samenstelling van de stembureaus wordt
voor het houden van de verkiezingen bevat
aangeplakt en de oproepingsbrieven voor de
(identiteit van de kiezers, aantal mandaten
verkiezing worden overhandigd of verzonden.
per orgaan, verdeling van de mandaten tussen de verschillende personeelscategorieën,
Op dag Y vinden de verkiezingen plaats.
en in voorkomend geval het voorzien van de elektronische stemming).
Na dag Y Het gaat om de postelectorale fase. Deze
legorganen en de eventuele procedures voor
fase omvat de aanplakking en de mededeling
de arbeidsrechtbank om het verkiezingsresul-
van de verkiezingsresultaten, de aanwijzing
taat te doen nietig verklaren.
van de verkozenen, de installatie van de over-
32
De stemming Inleiding Eén van de belangrijkste momenten voor
voorzitter, leden en in voorkomend geval, ge-
ondernemingen in het kader van de sociale
tuigen aangewezen door de vakorganisaties,
verkiezingen is ongetwijfeld de dag van de
geïnstalleerd moeten worden en toegankelijk
verkiezingen zelf (dag Y). Zoals het geval is
moeten zijn voor de werknemers gedurende
bij de politieke verkiezingen, zullen correct
de openingsuren bepaald op dag X.
bemande stembureaus, bestaande uit een
Kiezers? Alle werknemers opgenomen op de kiezers-
geen wijzigingen kunnen aanbrengen aan de
lijst afgeleverd aan de voorzitter van het stem-
kiezerslijsten die hij op de dag van de stem-
bureau, kunnen deelnemen aan de stemming.
ming ontvangt. Hij zal iedereen die op de lijst
Omgekeerd kan een werknemer niet deelne-
voorkomt, moeten laten deelnemen aan de
men aan de stemming indien hij niet voorkomt
stemming. Anderzijds mag hij niemand toe-
op de definitieve kiezerslijst. Het opstellen van
laten die niet op de kiezerslijst vermeld staat.
een kiezerslijst vormt bijgevolg een belangrijk onderdeel van de pre-electorale procedure.
Er geldt geen stemplicht.
De voorzitter van het stembureau zal bijgevolg
Hoe stemmen? In principe dient de kiezer zijn stem in het
sche wijze wanneer voldaan is aan de strikte
stembureau uit te brengen. Het is echter mo-
vereisten.
gelijk om te stemmen per brief of op elektroni-
33
Stemmen per brief De mogelijkheid om per brief te stemmen bestaat al sinds jaren in de volgende gevallen: • Aanzienlijke spreiding van het personeel (bijvoorbeeld wanneer een TBE samengesteld is uit meerdere exploitatiezetels die ver van elkaar verwijderd zijn); • In geval van schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst (omwille van jaarlijkse vakantie, compensatierustdagen, moederschapsrust, tijdskrediet, enz.); • In geval van nachtarbeid (indien dit relatief beperkt is in de onderneming; zo niet, moet het stembureau ook ‘s nachts geopend zijn); • Wanneer de werknemers niet tewerkgesteld zijn tijdens de openingsuren van de stembureaus (bijvoorbeeld voor de deeltijdse werknemers). Bevindt de werkgever zich in één van deze gevallen, dan kan het stemmen per brief ingevoerd worden voor zover een schriftelijk akkoord met de vakbonden wordt bekomen uiterlijk op dag X+56 (van 5 tot 18 april 2016 in functie van de datum waarop de sociale verkiezingen gehouden worden). Er gelden bovendien specifieke voorwaarden met betrekking tot de verzending van de stembrieven en voor bij de stemopneming en telling op de verkiezingsdag.
34
Elektronisch stemmen Het is ook mogelijk om elektronisch te stemmen. In tegenstelling tot wat men zou kunnen denken, laat deze methode niet toe om “op afstand” te stemmen (bijvoorbeeld met de computer of met een smartphone). De stemming moet doorgaan in de kiesbureaus, maar dan door middel van een computer (zoals bij de politieke verkiezingen). Om de betrouwbaarheid en de veiligheid van de verkiezing (geheime stemming) te garanderen, moet de elektronische stemming beantwoorden aan verschillende voorwaarden (zoals bijvoorbeeld de registratie van gegevens, het organiseren van een opleiding voor de leden van het stembureau, enz.). Om de stemming elektronisch te laten verlopen, heeft de werkgever bovendien het unaniem akkoord nodig van het betrokken orgaan (OR en/of CPBW) en dit ten laatste op dag X (van 9 tot 22 februari 2016 in functie van de verkiezingsdatum in de onderneming).
35
De verkiezingsdatum en het stembureau De verkiezingen vinden plaats op dag Y (van
richtingen zonder hen beginnen aangezien
9 tot 22 mei 2016). De voorzitter waakt erover
hun aanwezigheid niet verplicht is.
dat zijn bureau volledig is (1 secretaris en 4 bijzitters). In afwezigheid van de secretaris,
De leden van het stembureau, na te hebben
doet de voorzitter een beroep op de plaats-
gestemd in het bureau waarin zij zijn inge-
vervangende secretaris die is aangewezen op
schreven, controleren de identiteit van de kie-
dag X+60 (van 9 tot 22 april 2016 in functie
zers en stippen deze aan, overhandigen de
van de verkiezingsdatum). In afwezigheid van
stembiljetten en informeren de kiezers over de
één of meerdere bijzitters, vordert de voorzit-
wijze waarop een geldige stem kan worden
ter de eerste kiezers die zich aanbieden op.
uitgebracht, controleren of het stembiljet in de juiste stembus is gedeponeerd, enz.
Alvorens de stemverrichtingen effectief een aanvang nemen, moeten de leden van het
Er kan enkel als volgt gestemd worden:
bureau de stembiljetten rechthoekig in vie-
• naamstemmen: de kiezer stemt nomina-
ren vouwen (allemaal op dezelfde wijze) en
tief voor één of meerdere kandidaten van
deze voorzien van een stempel (allemaal op
eenzelfde lijst en waarbij het aantal naam-
dezelfde plaats). Het aantal stembiljetten van
stemmen niet groter is dan het aantal toe te
het bureau wordt vervolgens geteld en dit
wijzen gewone mandaten; of
aantal moet worden vermeld in het procesverbaal. De voorzitter moet ook controleren of de inrichting van het stemlokaal de neutraliteit respecteert (geen verkiezingspropaganda),
• stemmen bovenaan de lijst, namelijk wanneer: • de kiezer enkel het vakje bovenaan de lijst van een enkele vakbond aankruist;
alsook het geheim van de stemming (stem-
• de kiezer gestemd heeft bovenaan de
hokje, enz.) garandeert. Er zijn dus veel gelij-
lijst en nominatief voor een of meerdere
kenissen met de organisatie van de politieke verkiezingen.
kandidaten van dezelfde lijst; • de kiezer het vakje bovenaan de lijst niet heeft aangekruist, maar nominatief
De stemverrichtingen moeten beginnen op
gestemd heeft voor een aantal kandi-
het voorziene uur. Indien getuigen werden
daten van dezelfde lijst dat groter is dan
aangewezen om de stemverrichtingen bij te
het aantal toe te wijzen mandaten.
wonen, maar die getuigen niet aanwezig zijn op het vastgelegde uur, kunnen de stemver-
36
Sluiting van de stemming De stemming wordt gesloten op het voorzie-
De leden van het stembureau gaan vervol-
ne uur. Het is belangrijk om het bureau open
gens over tot de “stemopneming”, d.i. de
te houden tot het initieel voorziene uur, zelfs
telling van de stembiljetten en van het aantal
al blijven er in theorie slechts enkele kiezers
kiezers.
over die nog niet hebben gestemd. Zo werden reeds verkiezingen ongeldig verklaard
De verkiezingsresultaten moeten ten laatste
omdat kiezers vóór het vastgelegde uur voor
op dag Y+2 (tussen 11 en 24 mei 2016 in
gesloten deuren kwamen te staan.
functie van de verkiezingsdatum) aangeplakt worden.
37
Ontslagbescherming Inleiding De personeelsafgevaardigden die verkozen
Bij onregelmatig ontslag riskeert de werkgever
zijn in de OR of het CBPW zijn tegen ontslag
zeer zware financiële sancties. De werknemer
beschermd. Dit geldt ook voor de niet-verko-
die op onregelmatige wijze wordt ontslagen,
zen kandidaten.
kan zo aanspraak maken op: • een eerste zogenaamde “vaste” vergoe-
Deze bescherming op basis van de Wet van
ding gelijk aan 2 jaar loon wanneer de
19 maart 1991 houdt een principieel verbod
werknemer minder dan tien jaar anciënni-
in tot ontslag, behalve in twee situaties:
teit telt, 3 jaar loon wanneer de werknemer
• het ontslag wegens dringende reden die
minstens tien maar minder dan twintig jaar
voorafgaandelijk wordt erkend door de ar-
anciënniteit telt en 4 jaar loon wanneer de
beidsrechtbank (en eventueel in hoger be-
werknemer twintig jaar anciënniteit of meer
roep door het arbeidshof); of
telt.
• het ontslag wegens economische of tech-
• bovendien kan de werknemer (of de vak-
nische redenen die voorafgaandelijk erkend
bond die zijn kandidatuur heeft voorge-
zijn door het paritair comité waaronder de
dragen) zijn re-integratie vragen, per aan-
onderneming ressorteert.
getekend schrijven, binnen de 30 dagen volgend op de datum van beëindiging van
In de praktijk is het voor een werkgever dus
zijn arbeidsovereenkomst. Een dergelijke
zeer moeilijk om een werknemer die naar
aanvraag is facultatief (tenzij in geval van
aanleiding van de sociale verkiezingen als
een ontslag dat zich voordoet gedurende
kandidaat werd voorgedragen, te ontslaan.
de zogenaamde occulte periode). De werk-
Daarentegen is het uiteraard wel mogelijk
gever moet een standpunt innemen binnen
dat de overeenkomst een einde neemt door
een termijn van 30 dagen volgend op de
het verstrijken van de overeengekomen duur,
datum waarop de re-integratie op geldige
door de verwezenlijking van het werk met het
wijze wordt aangevraagd.
oog waarop de arbeidsovereenkomst werd gesloten (in het kader van een overeenkomst gesloten voor een duidelijk omschreven werk), bij ontslagname door de werknemer, in geval van overlijden van de werknemer, bij overmacht en bij onderling akkoord tussen de werkgever en de werknemer. 38
• Indien de werkgever ingaat op de vraag tot re-integratie, treedt de werknemer opnieuw in dienst van de onderneming, ontvangt hij geen beschermingsvergoeding waarvan hierboven sprake maar wel het gederfde loon gedurende de eventuele periode van schorsing van de overeenkomst. De werknemer herneemt ook zijn syndicaal mandaat. • Bij weigering dient de werkgever niet alleen de “vaste” beschermingsvergoeding te betalen, maar ook een zogenaamde “variabele” vergoeding die gelijk is aan het loon voor de resterende periode die loopt tot het einde van het mandaat van de personeelsafgevaardigden naar aanleiding van de sociale verkiezingen waarbij hij kandidaat is geweest. De werkgever moet dus uiterst voorzichtig zijn want een beschermde werknemer die meer dan 20 jaar dienst telt binnen de onderneming zou, bij het begin van zijn mandaat, een vergoeding kunnen eisen die oploopt tot 8 jaar loon...
39
Aanvang en einde van de bescherming De personeelsafgevaardigden zijn tegen ont-
kandidaat was bij vroegere verkiezingen, voor
slag beschermd vanaf datum X-30 (vanaf 10
zover hij niet verkozen is geweest bij de on-
januari tot 23 januari 2016, in functie van de
middellijk voorafgaande verkiezingen.
verkiezingsdatum) tot op de datum waarop de naar aanleiding van de volgende verkiezin-
Bijvoorbeeld:
gen verkozen kandidaten worden aangesteld.
• niet-verkozen kandidaat in 2012 en niet-
Deze laatste datum valt samen met de eerste
verkozen kandidaat in 2016: bescherming
vergadering van de OR of het CPBW.
van 2 jaar vanaf 2016. • niet-verkozen kandidaat in 2008, geen
Het beschermingsregime voor de niet-ver-
kandidaat in 2012 en niet-verkozen kandi-
kozen kandidaten is identiek aan dat van de
daat in 2016: bescherming van 2 jaar vanaf
verkozen kandidaten. In één geval zal de be-
2016.
scherming van niet-verkozen kandidaten, die op hetzelfde moment een aanvang neemt,
Daarentegen: niet-verkozen kandidaat in
beperkt zijn tot twee jaar na de aanplakking
2008, verkozen in 2012 en niet-verkozen in
van de verkiezingsresultaten: wanneer de
2016: bescherming van 4 jaar vanaf 2016.
niet-verkozen kandidaat ook niet-verkozen
Occulte periode De bescherming van toekomstige kandidaten
ming (en dit zelfs als de arbeidsovereenkomst
bij de verkiezingen neemt een aanvang op
niet langer bestaat op het moment van de
dag X-30, een datum waarop de werkgever
voordracht van de kandidatuur, of zelfs al
nog geen kennis heeft van de kandidatenlijs-
heeft de arbeidsovereenkomst gedurende
ten die hem pas moeten worden overgemaakt
deze periode een einde genomen om drin-
uiterlijk op dag X+35. Het gaat hier om de zo-
gende reden).
genaamde “occulte beschermingsperiode”. Omwille van deze financiële risico’s is uiterste Vanaf begin 2016 moet elke werkgever bijge-
voorzichtigheid geboden. Wanneer zij gecon-
volg voorzichtig zijn bij ontslagen. Elk ontslag
fronteerd worden met dergelijke problemen,
dat plaatsvindt tijdens deze occulte bescher-
hebben veel werkgevers geen andere keuze
mingsperiode is uiterst riskant en valt sterk af
dan de re-integratie van de ontslagen werk-
te raden aangezien de ontslagen werknemer
nemer te aanvaarden, wat onder bepaalde
zich (alsnog) kandidaat kan stellen bij de ver-
omstandigheden bijzonder delicaat kan zijn...
kiezingen en daardoor met terugwerkende kracht kan genieten van een ontslagbescher40
Procedures voor de arbeidsrechtbank T
ijdens verschillende fases van de sociale verkiezingsprocedure kunnen zich betwistingen voordoen. Indien de betwisting niet binnen de onderneming kan worden opgelost, kan een
beroep worden ingesteld bij de arbeidsrechtbank. De toepasselijke procedures die specifiek zijn voor de materie van de sociale verkiezingen, worden gekenmerkt door zeer korte termijnen en de principiële onmogelijkheid om beroep aan te tekenen tegen de beslissing.
Vier betwistingsrondes Op dag X-60 (tussen 11 en 24 december
werkgever onder meer de kiezerslijsten, het
2015) maakt de werkgever de omschrijving
aantal mandaten per orgaan en per perso-
van de TBE bekend, alsook de lijst met lei-
neelscategorie aan, alsook de naam van de
dinggevende functies en de lijst met kaderle-
personen die een leidinggevende functie of
den. Deze bekendmakingen kunnen het voor-
een functie van kaderlid bekleden. Indien een
werp uitmaken van een interne raadpleging
werknemer of een syndicale organisatie op
tot dag X-35 (tussen 5 en 18 januari 2016),
dit punt een bezwaar uit, dient een klacht te
de datum waarop de werkgever, wat deze
worden ingesteld bij het orgaan dat de be-
punten betreft, zijn beslissing neemt. Elk van
slissing heeft genomen, uiterlijk op dag X+7
deze drie beslissingen kan worden betwist
(tussen 16 en 29 februari 2016 in functie van
voor de arbeidsrechtbank door elke betrok-
de verkiezingsdatum), en bij gebrek aan een
ken werknemer of elke syndicale organisatie
dergelijk orgaan, bij de werkgever, die een
uiterlijk op dag X-28 (tussen 12 en 25 januari
beslissing moet nemen uiterlijk op dag X+14
2016 in functie van de verkiezingsdatum). De
(tussen 23 februari en 7 maart 2016). Bij ge-
rechtbank dient in principe een vonnis te vel-
brek aan een beslissing binnen die termijn of
len uiterlijk op dag X-5 (tussen 4 en 17 febru-
indien de beslissing ongunstig is, kan een
ari 2016 in functie van de verkiezingsdatum).
beroep worden ingesteld bij de arbeidsrechtbank door elke betrokken werknemer of syn-
Op dag X (tussen 9 en 22 februari 2016 in
dicale organisatie, uiterlijk op dag X+21 (tus-
functie van de verkiezingsdatum) plakt de
sen 1 en 14 maart 2016). De rechtbank dient
41
in principe een vonnis te vellen uiterlijk op dag
er geen klachten vanwege de werknemers
X+28 (tussen 8 en 21 maart 2016).
of een syndicale organisatie zijn betreffende de voordracht van kandidaten, en uiterlijk op
Uiterlijk op dag X+40 (tussen 20 maart en
X+61 (tussen 10 en 23 april 2016) indien
2 april 2016) worden de kandidatenlijsten
een dergelijke klacht wel voorhanden is. De
door de werkgever aangeplakt. Nadien kan
arbeidsrechtbank spreekt zich in principe uit
bij de werkgever een klacht ingesteld worden
binnen de 14 dagen volgend op de ontvangst
door een werknemer of een betrokken syndi-
van het beroep.
cale organisatie, uiterlijk op dag X+47 (tussen 27 maart en 9 april 2016). De nieuwe, even-
Tenslotte kan een beroep worden ingesteld
tueel aangepaste lijsten zullen worden aange-
uiterlijk op dag Y+15 (tussen 24 mei en 6 juni
plakt uiterlijk op dag X+56 (tussen 5 en 18
2016) teneinde de rechtzetting van de verkie-
april 2016). De betrokken werknemers of hun
zingsresultaten of een gedeeltelijke of volle-
syndicale organisaties kunnen vervolgens
dige vernietiging van de verkiezingen te beko-
een beroep instellen bij de arbeidsrechtbank,
men. De arbeidsrechtbank moet zich uiterlijk
uiterlijk op dag X+61 (tussen 10 en 23 april
op dag Y+69 uitspreken (tussen 17 en 30 juli
2016). De arbeidsrechtbank moet een vonnis
2016). Bij wijze van uitzondering op wat geldt
vellen binnen de 14 dagen die volgen op de
in andere stadia van de procedure, kan deze
dag van ontvangst van het beroep.
beslissing wel het voorwerp uitmaken van hoger beroep voor het arbeidshof. Dat moet
De werkgever kan ook een beroep instel-
worden ingesteld uiterlijk op dag Y+84 (tus-
len wanneer hij van oordeel is dat de kan-
sen 1 en 14 augustus 2016). Het arbeids-
didaturen of de lijsten niet aan de wettelijke
hof zal zich vervolgens uitspreken binnen de
voorschriften beantwoorden. Een dergelijk
75 dagen die volgen op de uitspraak van het
beroep moet worden ingesteld uiterlijk op
vonnis.
dag X+52 (tussen 1 en 14 april 2016) indien
Wat indien de termijnen niet gerespecteerd worden? Een beroep buiten de termijn is niet ontvan-
van de wettelijke termijn. Pragmatisch gezien
kelijk.
kunnen we de werkgever enkel adviseren om
De termijn waarbinnen de rechtbank zich
te wachten tot het geschil definitief is opgelost
moet uitspreken is daarentegen niet op straffe
alvorens de verkiezingsprocedure verder te
van nietigheid voorgeschreven. Gezien de ui-
zetten en, indien nodig, de verkiezingsdatum
terst krappe deadlines is het mogelijk dat de
uit te stellen.
rechtbank een vonnis velt na het verstrijken
42
Ius Laboris Belgium Global HR Lawyers
Claeys & Engels
Onze expertise tot uw dienst! Claeys & Engels staat uw onderneming graag bij in de technische materie van de sociale verkiezingen. Wij beschikken over een groot team van advocaten die hierin doorwinterde specialisten zijn. Wij kunnen u begeleiden tijdens de verschillende stappen van de verkiezingsprocedure, en ook nadien:
VÓÓR Wij analyseren met u de wettelijke kernbegrippen en toetsen die aan uw bedrijfsrealiteit, zoals bv. de afbakening van de technische bedrijfseenheid, de omschrijving van het leidinggevend personeel, enz.
TIJDENS Wij begeleiden u bij elke stap van de verkiezingskalender met het oog op een vlot verloop van de verkiezingsdag (bepaling van het aantal mandaten, verdeling van de mandaten, samenstelling van de kiezerslijsten, samenstelling van de kiesbureaus, nazicht van de kandidatenlijsten, stemming per brief, enz.).
NA Ook na de verkiezingsdag staan wij u graag bij voor de installatie en werking van de ondernemingsraad en het CPBW, rechten en plichten van de personeelsafgevaardigden, invoering van het huishoudelijk reglement, bevoegdheden, tijdsgebruik, ontslagbescherming, enz.
Partners with you 43
Download uw verkiezingskalender op www.socialelections.be
X
X
X
X
X
X
X
X
10
11
24
26
03
23
17
01
03
Kies de verkiezingsdag
+
+
+
+
+
+
+
+
66
70
75
76
77
79
80
82
MEI MEI MEI MEI JUNI JUNI JULI AUG AUG
Y
•••••••• 15
19
24
25
26
28
29
01
Maandag, 9 mei 2016
APR APR APR APR APR APR APR MEI
••••••••• Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
Y
+
+
+
+
+
+
+
+
+
1
2
15
17
25
45
69
84
86
Brussel
Gent
Kortrijk
Vorstlaan 280,
Ferdinand Lousbergskaai 103/4-5,
Ring Bedrijvenpark, Brugsestwg. 255,
1160 Brussel
9000 Gent
8500 Kortrijk
Tel. +32 2 761 46 00
Tel. +32 9 261 50 00
Tel. +32 56 26 08 60
Antwerpen
Hasselt
Luik
Generaal Lemanstraat 74,
Luikersteenweg 227,
Boulevard Frère Orban 25,
2600 Antwerpen
3500 Hasselt
4000 Luik
Tel. +32 3 285 97 80
Tel. +32 11 24 79 10
Tel. +32 4 229 80 11
www.claeysengels.be Verantwoordelijke uitgever: Claeys & Engels CVBA
