Verhalen uit bedrijven

Hans F. van Aalst: Kennisproductiviteit op school

studiedag “Werkplekleren in de lerende school” Onderwijsgroep Amstelland en 3D Leren en Organiseren Amstelveen, 9-3-2008

Kennisproductiviteit op school Hans F. van Aalst Inleiding voor de studiedag “Werkplekleren in de lerende school” Onderwijsgroep Amstelland en 3D leren en organiseren Amstelveen, 19 maart 2008

Verhalen uit bedrijven •

Japan – computerschermen

•

UK – auto’s

•

NL – sigaretten

– – – – –

Drive: snellere innovatie, betere aansluiting op consumenten Tacit kennis telt (meer dan prototypen en cursussen) Verschillende groepjes – variëteit, maar één ambitie synergie komt door uiten van twijfels en vage ideeën Bron: Nonaka en Tacheuchi: The Knowledge-creating Company.

– Drive: minder fouten, meer aandacht – Doorbreek taakplanning en hiërarchie; geef verantwoordelijkheid en controle over eigen handelen – Maak ontmoetingspunten en tijd voor uitwisseling

– Drive: de beste willen zijn , maar grenzen van technische innovatie bereikt; – Neem klachten en suggesties serieus – en geef managers de taak er iets aan te doen – Wissel verantwoordelijkheden

2 Hans F. van Aalst: Kennisproductiviteit op school - Amstelveen 18-03-2008

www.hansfvanaalst.info

Bladzijde 1



Opbrengsten • Kennisproductieve bedrijven hebben: – 25 procent hogere rentabiliteit – 20 procent hogere omzetgroei – 10 procent hogere winstgroei. (Henk Volberda in NRC 2006-06-25)


“Tacit” kennis en de kracht van het informele • Informele uitwisseling van kennis en afkijken zijn krachtige leermiddelen (politie) • Maar de gesprekken moeten wel over het werk gaan • Risico’s: – verstarring – achter de feiten aanlopen – te laat ontdekken dat de wereld is veranderd. – Blijft hangen bij individuen



Bladzijde 2



De leerelementen van Nonaka en Tacheuchi • De wisselwerking tussen Tacit en gecodificeerde kennis: – Socialiseren: delen van ervaring; – Externaliseren: dialoog, gezamenlijke reflectie, vastleggen – Combineren: verbinding maken van vastgelegde ervaring met literatuur, experts, externe collega’s; netwerken. – Internaliseren: Doen, vormgeven – Socialiseren: delen van ervaring; – etc


De leercyclus van Nonaka en Tacheuchi



Bladzijde 3



Kennisactiviteiten uit van Aken, Bruining e.a. • Bestaande kennis slim gebruiken –(Reproductieve activiteiten) – – – –

Zorgvuldig in kaart brengen (inventariseren) Instructies en procedures vastleggen (beheren) Ter beschikking stellen aan medewerkers (toerusten) Op juiste moment en op de juiste manier toepassen (activeren)

• Tijdig nieuwe kennis ontwikkelen: (kennisproductie)

– Problemen analyseren, uitdagingen verkennen, oplossingen toetsen (onderzoeken) – Mogelijkheden creëren om medewerkers zelfstandig en doelgericht te laten werken (sturen) – Stimuleren dat medewerkers collega’s en experts ontmoeten om te motiveren en stimuleren en te leren (netwerken) – Buiten bestaande kaders durven denken (creëren)

Tijdige vernieuwing vereist onderzoek, externe bronnen en ontwerp 7 Hans F. van Aalst: Kennisproductiviteit op school - Amstelveen 18-03-2008

De ambitie • Verbeteren – Bijvoorbeeld van kwaliteit, leerlinggerichtheid, omgaan met ouders etc: – hoe vragen

• Verbeteren kan heel intensief en ingrijpend zijn 8 Hans F. van Aalst: Kennisproductiviteit op school - Amstelveen 18-03-2008


Bladzijde 4



Collectief leren

Let op: regels zijn geen voorschriften

Bron: Swieringa en Wierdsma, 1990 9 Hans F. van Aalst: Kennisproductiviteit op school - Amstelveen 18-03-2008

De Ambitie (2) • Vernieuwen – van uitgangspunten en inzichten: waarom vragen • Aanleidingen: – interne fricties die maar blijven sudderen (vermijding van impliciete problemen) – Niks doen, verstarring – Externe druk 10 Hans F. van Aalst: Kennisproductiviteit op school - Amstelveen 18-03-2008


Bladzijde 5



Dubbelslag leren

Bron: Swieringa en Wierdsma, 1990 11 Hans F. van Aalst: Kennisproductiviteit op school - Amstelveen 18-03-2008

Leren door interactie • Samenwerken is te vaak gedreven door loyaliteit, eensgezindheid, harmonie en vermijden van tegenstellingen. • Is vaak niet productief. Kan leiden tot tot ontwijkgedrag, tijdsverlies, inefficiënte communicatie • Wat werkt is een gezamenlijke ambitie en verschillende (eigen) inbreng van individuen • een collectieve ambitie vereist de juiste afstemming tussen persoonlijke doelen en voorkeuren en organisatiedoelen 12 Hans F. van Aalst: Kennisproductiviteit op school - Amstelveen 18-03-2008


Bladzijde 6



netwerken • Zeer effectief en voor innovatie onmisbaar: – Vermijdt valkuilen van groepen – variëteit van inbreng is groter – bijdragen zijn minder dwingend.

• Uitvoering bijvoorbeeld:

– Bezoek aan en van anderen – Uitwisselen van mensen – Elektronische discussieboards met kring van commentatoren (bijvoorbeeld Knowledge Forum). Bronnen: bijvoorbeeld : Wenger, 1998; zie ook Kim, 2000. (beide boeken niet eenvoudig, zie echter de website van Kim) 13 Hans F. van Aalst: Kennisproductiviteit op school - Amstelveen 18-03-2008

Citaat van videofragment over Knowledge Forum • "My name is Jesse. I think that one of the

greatest things about the Knowledge Forum program is it helps you to improve where your weaknesses are. When you have weaknesses in your research other people come and say 'hey, you need a little help in this area' and you're able to work on that area, and I think this is one of the greatest things about this program.“ http://www.knowledgeforum.com/Kforum/inAction.htm



Bladzijde 7



tijd • Leren kost tijd en energie • Afleren kost tijd en energie • Tijd moet ergens vandaan komen: – Door andere dingen niet te doen of efficiënter te doen – Bijvoorbeeld: The One Minute Manager – Of: agenda kritisch opschonen • Is het nodig? • Kan het efficiënter?


Ik wens u veel succes en plezier! Bedankt voor uw belangstelling www.hansfvanaalst.info



Bladzijde 8



Bronnen waarnaar in deze inleiding is verwezen:

AKEN, TEUN VAN, TON BRUINING, BERT JURGENS EN ANTONETTE SANDERS (2003): Kennis maken met denkwerk: return on thinking revisited. Lemma, Utrecht.

BLANCHARD, KENNETH & SPENCER JOHNSON (1988/2006): De One Minute Manager (Nederlandstalig); Teamwork is de weg naar effectiviteit. Business Contact. KIM, AMY JO (2000): Community-Building On The Web. Peachpit Press, CA.

http://www.naima.com/community/index.html

Knowledge Forum: http://www.knowledgeforum.com/ NONAKA, IKOJIRO & HIROTAKA TAKEUCHI (1995): The Knowledge-creating Company. Oxford University Press, New York. ROODE, PETER DE (2008): Teamwork begint bij jezelf – De betekenis van dialoog voor de samenwerking binnen teams. Manager Literatuur 14.2, maart 2008. www.managementboek.nl SWIERINGA, JOOP & ANDRÉ WIERDSMA (1990): Op weg naar een lerende organisatie. Wolters-Noordhoff, Groningen. WENGER, ETIENNE (1998): Communities of Practice – Learning, Meraning and Identity. Cambridge University Press.



Bladzijde 9

Verhalen uit bedrijven

Recommend Documents