Vergelijking Psychomotorische Therapie en Dans&Bewegingstherapie Een kwalitatief praktijkgericht ontwikkelingsonderzoek naar verschillen en overeenkomsten PMT en DBT Nanon Janssen
Inleiding • naamgeving specifieke vaktherapeut • verschillende opleidingen tot werken met dans en beweging •Verwarring -------------------------------------------------------------•Twee beroepsgroepen binnen federatie voor vaktherapie •Impliciete ervaring bij de vaktherapeuten •Theoretisch onderbouwing
verschil uit bronnenstudie, als een desk study D&B th
• bewegingsproces • Helende kracht, proces van dansactiviteit
• Onbewuste,onverwerkte, gecontroleerde behoeften aan oppervlakte • Dmv vrije expressie hernieuwde keuzen internaliseren • Probleemgedrag in het medium en reflecteert daarop In de beweging
PMT
• Fysiek-motorisch(onderzoek) • Probleemreductie dmv gestructureerde bewegingsarrangement • Het probleem in kaart brengen
• Door oefening internaliseren • Probleemgedrag plaatsen in beweging, reflectie op het probleemgedrag Door middel van de beweging
bronnenstudie •Concurrentie risico door ontwikkeling in het werkveld •PMT voorsprong op CT •Theoretisch verschil anders in praktijk •onderscheiden belangrijk, maar ook mogelijk?.
De keuze voor onderzoeksmethode en de technieken • zoveel mogelijk materiaal verwerven om te zoeken naar overeenkomsten en verschillen •Zo vrij en open mogelijk •Zonder concurrentie of diplomatieke overweging •Methodiek beschrijving (wat doe je) •Impliciete kennis expliciteren (waarom doe je dat) •Theorie en praktijk (wat heb je geleerd en wat doe je) •Makkelijk mogelijk
Respondenten •Voldoen aan bepaald profiel •Zijn uitgenodigd •Vrijwillig aangemeld •24 bruikbare enquêtes/vragenlijsten
Methode Als type werd gebruik gemaakt van inventariserend onderzoek dmv survey, hetgeen kwantitatieve data opleverde én ontwikkelingsonderzoek, door methodische beschrijvingen te analyseren en integreren, hetgeen kwalitatieve data opleverde • inventariserend, survey • ontwikkelingsonderzoek • technieken uit Delphi methode en naturalistic inquiry
Survey De vragen hadden betrekking op de volgende variabelen; •Functie naar geslacht, nationaliteit, arbeidsland, opleidingsland, (voor)opleiding, salariëring •(multidisciplinaire) samenwerking •Belangrijkste werkzaamheden •Bijscholing •Specifieke doelgroepen •Belangrijkste stoornissen en probleemgebieden
Ontwikkelingsonderzoek Diende om het beroepsmatig handelen te verbeteren en te ontwikkelen, het betreft de volgende onderzoeksactiviteiten; •De specifieke doelgroepen omschrijven •De vijf belangrijkste probleemgebieden omschrijven •Een product dans&bewegingstherapie •Een product psychomotorische therapie •Een vergelijking maken tussen dans&bewegingstherapie en psychomotorische therapie bij schizofrenie en psychotische stoornissen
enkele voorbeelden van tabellen uit de survey werkzaamheden
Observatie
% respondenten dat de werkzaamheden genoemd heeft 96 %
Aantal respondenten dat de werkzaamheden genoemd heeft 23
Diagnostiek
71 %
17
Indicatiestelling
75 %
18
Behandelplanbespreking
96 %
23
Multidisciplinair overleg
88 %
21
Vak(therapie)overleg
83 %
20
Individuele behandeling
96 %
23
Groepsbehandeling
96 %
23
Uitleg/voorlichting geven over uw vak
79 %
19
(her)schrijven van een casus op basis van praktijkervaring, gericht op het lezen door derden Effectmeting
38 %
9
17 %
4
Schrijven van een artikel
21 %
5
Andere belangrijke werkzaamheden*
63 %
15
probleemgebied probleemgebied
Aantal respondenten
Functie PMT
Schizofrenie en andere psychotische stoornissen Persoonlijkheidsstoornissen cluster a,b,c
10
5
Functie D&B of Bth 5
7
2
5
Stemmingsstoornissen
10
7
3
Angststoornissen; spanning, trauma, ptss
5
3
2
Angststoornissen; smet, dwang
3
2
1
Angststoornissen; angst, paniek, fobie
7
7
Stoornissen in de intermenselijke relaties
8
6
Agressieregulatie, emotieregulatie, impulsdoorbraken Aan middel gebonden stoornis
6
6
5
5
2
Dans & bewegingstherapie product Doelgroep Hoofddoel Vorm Doelen vakspecifi ek
Methode
Schizofrenie en psychotische stoornissen interne en externe structurering verbeteren Groepstherapie • structuur van buiten, zoveel mogelijk in stand houden van zelfstandigheid • inzicht krijgen en leren omgaan met beperkingen en mogelijkheden • stabiliseren, structureren, voeten op de grond, inzicht in gebeurtenissen, contact, inzicht in eigen handelen naar omgeving toe • voeten op de grond, inzicht problematiek, contact toename • samen leuke dingen doen, spelplezier, basaal contact eigen lijf maken • activering en stimulatie dmv bewegingsspel • dans, ritmes, jongleren • bewegingsexpressie • supportieve methoden, ondersteunend, stabiliserend, ontwikkelingsgericht, specifiek vormen uit chase, bio-energetica en bewegingsexpressie • spelvormen, massage, strekking/bewegingsoefeningen
Inhoudsanalyse
Psychomotorische therapie product
• •
• •
• • •
bewegingsactivering, omgaan met stress exploreren problematiek en beoordeling in hoeverre mogelijkheid tot behandeling (observatiedoel), verminderen van de psychotische symptomen psychose voorlichting, klachten inventarisatie, klachten reductie erkennen problematiek en de beperkingen, hulp leren vragen, kunnen (zelf)structureren, ontregeling kunnen opmerken
bewegingsgericht dmv bewegingsspelen en later lichaamsgericht dmv aanraking, sociale vaardigheidsstraining stress kwetsbaarheidmodel, profielhantering psycho educatie, dagboek en agenda training, delen uit diathese stress model, de signaleringsplannen en ontwikkeling copingsstrategien
Werkvorm Technieken (therapeu-tische) Materiaal Algemeen:
•
•
•
•
•
•
Geldend voor meerdere doelgroepen en probleemgebieden
Opbouw
•
•
Randvoorwaarden Ruimte / materiaal Regels/tijd
•
•
•
•
•
•
groepsgrootte
•
•
inhoud
•
•
Voorkeur
•
•
Opgeleid volgens welke methode(n)
• • • • • •
Eventuele stroming in de instelling
• • • •
Laban als basis voor observatie Authentic movement, dansexpressie Creatief therapeutisch denken Lichaamsgerichte en bewegingsgerichte methoden Volgens psychotherapeutisch model; humanistisch, analytisch, gedragstherapeutisch biologische psychiatrie sociaalpsychiatrisch psychoanalytisch vanuit 3 invalshoeken (steun, introspectie en gedrag) verschillende stromingen en aanpak
• • • • •
• • •
divers bewegingsgericht algemeen bewegingsvaardigheden volgens bio-psycho-socaal model volgens analytisch en psychodynamisch model geen bepaalde methode
biologische psychiatrie sociaal democratisch model met holistische inslag cognitieve gedragstherapie
contrastvergelijking Methodisch handelen Doelgroep omschrijving Doelen vakspecifiek Methode werkvorm Therapeutische technieken materiaal Algemeen opbouw randvoorwaarden Ruimte en materiaal Regels en tijd groepsgrootte inhoud Persoonlijke voorkeur Opgeleid volgens methode Instellings stroming/visie
Dans en/of Beweging
PMT
+ + + + +
+ + +/+/+
+
+
+ + + + + + + + +
+ + + + + + + +/+
contrastvergelijking Inhoudelijk overeenkomsten en verschillen overeenkomstig
Verschillend Dans en/of beweging
Verschillend PMT
Dansant en lichaamsgericht Laban, autentic movement, expressievormen analytisch
Sport en spel, bewegingsgericht Niet concreet
Methodisch handelen Doelgroep omschrijving Doelen vakspecifiek Methode W erkvorm Therapeutische technieken Materiaal Algemeen Opbouw Randvoorwaarden Ruimte en materiaal Regels en tijd Groepsgrootte Inhoud Persoonlijke voorkeur
Opbouw is overeenkomstig Zijn overeenkomstig Zijn overeenkomstig Zijn overeenkomstig Zijn overeenkomstig Zijn overeenkomstig themagericht
Opgeleid volgens methode
bewegingsgericht
Instellings stroming/visie
biologisch
Cognitieve gedragstherapie
aanbeveling vervolgonderzoek Het format van het trimbosinstituut wordt door de NVCT als leidraad gebruikt om de beschrijving van behandelproducten te herkennen en te archiveren. De gemaakte producten voor dit onderzoek ontbreken aan een duidelijk omschreven; rationale, indicatie, effecten, werkwijze en prototypes. Binnen mijn nieuwe onderzoek voor KENVAK, waarbij er consensus based dans&bewegingsbehandelproducten worden ontwikkeld, wordt bovenstaande aanbeveling meegenomen. Instellingen én vaktherapeuten (dans&beweging) die aan vervolgonderzoek willen meewerken zijn uitgenodigd.
• Dank aan alle respondenten • het artikel is gepubliceerd in:
Praktijkonderzoek in vaktherapie, uitgeverij Couthinho, Bussum, 2005
