Vereniging Vrienden Nederland -‐ Tsjechië & Slowakije
Ledenbrief nr. 288, mei 2013
2
INHOUD Van de voorzi,er VNTS voorjaarsreis Stedenbanden Per Camper door Europa Nu?ge adressen
Foto voorpagina: Het koor KOS bij het Scheepvaartmuseum in Groningen. Zie pag. 12
3 4 12 17 19
Kopij voor de Nieuwsbrief van juni 2013 kan tot 15 juni worden ingeleverd bij de redacJe.
COLOFON Ahoj!, de ledenbrief van de VNTS, verschijnt Jen keer per jaar. In juli en december is er geen ledenbrief. Uitgever: VNTS, Ranonkelstr. 123, 2565 BC Den Haag Redac5e-‐adres: Ahoj, Kleefsehoek 220, 6711 SJ Ede Tel. 0646 322097, E-‐mail:
[email protected] Adverten5es: AdvertenJetarieven kunnen worden opgevraagd bij de redacJe. Bestuur: Gert Bosscher, voorzi,er Calvercamp 29, 1141 RT Monnickendam E-‐mail:
[email protected]
Bert Marcus, secretaris Ranonkelstr. 123, 2565 BC Den Haag Tel. 0628 048408, E-‐mail:
[email protected] Joost Koch, penningmeester E-‐mail@
[email protected] Ingeborg Kriegsman, communicaJe E-‐mail:
[email protected] Bozena Kooy-‐Volfova, evenementen E-‐mail:
[email protected]
Contribu5e: Lidmaatschap loopt per kalenderjaar: A-‐leden (alleenstaanden): € 27,50 G-‐leden (gezin): € 35,00 Buitenlandleden: € 38,50 Donateurs (organisaJes): min. € 45,00 Opgeven als lid of donateur via de website of schricelijk naar de ledenadministraJe. Opzeggen uitsluitend schricelijk voor 1 november van het lopende jaar. Drukwerk: Print Service Ede, Ede
Ledenadministra5e: Bozena Kooy-‐Volfova, Salamander 130, 1187 BS Amstelven E-‐mail:
[email protected]
© Copyright: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotokopie, internet of welke andere wijze dan ook, zonder toestemming van de uitgever. ISSN: 1383-‐0899
3
VOORZITTER Beste VNTS-‐vriend(inn)en, Het voorjaar is al weer een paar maanden geleden van start gegaan. Hoewel je dat aan het weer nog niet alJjd kunt merken, herken je het zonder twijfel in de toename van het aantal (culturele) acJviteiten. Het Filharmonisch orkest van de Franse radio opende onder leiding van de Canadese dirigent Peter Oundjian het 68ste Praagse lentefesJval met een uitvoering van Smetana’s Ma Vlast. Het volledige programma van dit fesJval omvat een 45-‐tal concerten, waaronder 6 opera voorstellingen. Voor andere acJviteiten op velerlei gebied verwijs ik u graag naar onze vaste rubrieken in Ahoj. Via een tweet van Czechtourism las ik het volgend bericht, waarin u wellicht deze zomer ook inspiraJe kunt vinden. ‘Tsjechië staat culinair bekend om een veelheid aan biertjes en tradiJonele goulash. Maar wat veel mensen niet weten is dat er 1200 kilometers aan wijnroutes liggen in Moravië. Het lijkt misschien wat vroeg maar nu de lente is begonnen gaat het Tsjechische toerisJsche wijnseizoen van start. Fietsen, wijn drinken en van de lokale cultuur genieten lijken misschien niet bij elkaar te horen, maar in Zuid-‐Moravië zijn talloze fietsroutes door de wijngebieden te vinden. Een fietstocht door het heuvellandschap voert je langs wijngaarden en je kunt een wijntje drinken in eeuwenoude wijnkelders. Er zijn routes voor ervaren maar ook voor beginnende fietsers.’ Deze Jjd van het jaar is bij uitstek de periode om elkaar te inspireren bij het maken van vakanJeplannen door het uitwisselen van persoonlijke ervaringen met een arJkel in Ahoj. U maakt er in toenemende mate gebruik van, waarvoor dank. Deze Ahoj is gevuld met tal van verhalen, waaronder een uitgebreid verslag van de VNTS voorjaarsreis. Het is niet alleen wijn, cultuur en vakanJe wat de klok slaat, achter de schermen werkt het bestuur aan de dagelijkse gang van zaken en het ontwikkelen van plannen. Onlangs mochten we de subsidie van de Tsjechische ambassade weer ontvangen. We hebben inmiddels meer dan 340 volgers op Facebook. We hopen hieruit nieuwe leden te werven. Kortom, volop bezigheden achter de schermen. Ik wens u veel leesplezier in deze Ahoj.
4
Voorjaarsreis 2013 Zondag 5 mei was het weer zover: het vertrek voor de Voorjaarsreis 2013. 19 leden van de Vereniging Vrienden Nederland -‐ Tsjechië & Slowakije en 6 niet-‐leden ondernamen tussen 5 en 12 mei 2013 een reis naar Slowakije en Polen die speciaal voor hen werd georganiseerd door Janka Fečková van Tsjechië Tours (h,p://tsjechietours.nl/). Op drie na waren alle deelnemers al eerder mee geweest en dus was het een geanimeerd weerzien van oude bekenden op het vliegveld van Eindhoven, waar verzameld werd voor de vlucht met Wizzair naar Katowice. Katowice was gekozen omdat het dichter bij een van de reisdoelen (de Hoge Tatra ligt) dan Wenen waar gewoonlijk naartoe gevlogen wordt. Deze eerste dag leverde wel meteen de langste busrit van de hele week op, t.w. naar Košice, daar worden tot 8 mei de dagen van de stad gevierd en daar hopen we nog een graantje van mee te kunnen pikken. Janka vertelt ons onderweg iets over de bewogen geschiedenis van Polen en, nog net op Pools grondgebied, hebben we gedineerd in zo’n typisch houten restaurant (Karczma Bida) in Glogoszów. Dat was interessant genoeg om ons al op het einde van de reis die immers in Polen zal worden afgesloten, te kunnen verheugen. In Košice logeerden we in hotel Centrum, een hotel waar de reisgroep al vaker gelogeerd heec. Het is op loopafstand van het centrum en aangezien we er ook wat vrije Jjd zullen hebben, is dat heel prakJsch. Op maandag vindt een inspirerende rondleiding plaats langs bijzondere gebouwen in het centrum. De gids Milan Kolcun weet een compact evenwicht te vinden tussen interessante feiten en details en weet ons nieuwsgierig te maken om e.e.a. in onze vrije Jjd wat uitvoeriger te bekijken. Daar is de volgende dag Jjd voor. Kolcun is ook de auteur van een al even boeiend boek over Košice: Potulky mestom Košice, in het Engels uitgebracht onder de Jtel Wanders in Košice.
!
5
Vooraf hadden Janka en Tibor ons al per bus enkele bezienswaardigheden getoond die iets verder van het centrum gelegen zijn en zijn we via een route door buitenwijken, waar je normaal niet gauw komt, naar een uitkijktoren gereden die we al van verre kunnen zien. De 21,4 m. hoge toren op de heuvel Hradova (zelf 466m. hoog), staat bij de overblijfselen van een ! oud kasteel in een recreaJef park. Vrijwel allemaal hebben we de 80 (gemakkelijke) treden naar boven beklommen en de stad vanuit de hoogte bekeken. Heel bijzonder.
!
Dichtbij de stad, in het voormalige kuuroord Bankov in een natuurgebied dat eens de favoriete plek van de in Košice geboren schrijver Sándor Márai was, dineren we in het bijzondere hotel Bankov. Dit hotel, het oudste in Slowakije, dateert uit 1869. Wij eten in de tuinzaal maar we kunnen ook even een blik werpen op het bijzondere interieur van een oorspronkelijk gedeelte van het hotel. Nadat we de volgende dag eerst zelf wat in de stad hebben kunnen rondkijken, krijgen we ’s middags een rondleiding achter de schermen van het prachJg gerenoveerde Staatstheater. In de mooie, goud gedecoreerde en met rood fluweel gestoffeerde zaal hebben we ’s avonds vanuit de ereloge de balletvoorstelling van Tsjaikovski’s De schone slaapster gezien. Twee dagen is natuurlijk veel te kort om in Košice alles te kunnen zien wat je zou willen bekijken maar dankzij het mooie weer hebben we onze Jjd intensief kunnen besteden. Op woensdag nemen we afscheid van Košice en vertrekken richJng Hoge Tatra. Tibor rijdt ons langs mooie landelijke wegen met onderweg een foto-‐stop voor het uitzicht op een langwerpig stuwmeer Ružín. De route voert ons langs glooiende weilanden met bloeiende primula’s en paardenbloemen en daar, waar er kleine slootjes zijn, vormen de goudgele do,erbloemen gele strepen in het landschap. Janka vertelt dat hier, in de Spiš regio, in de 12e en13e eeuw, nadat de plaatselijke bevolking door de Mongoolse invasies was uitgeroeid, veel Duitse kolonisten naartoe werden gehaald. Door de rijke vondsten
6
van zilver, koper en ijzer kwam de hele regio tot bloei.
We bevinden ons hier op de zgn. Gotische route (Gotická cesta, www.gothicroute.sk/), een 276 kilometer lange route tussen Hongarije en Polen die 9 steden en 24 dorpen met Gotische rijkdommen, vooral
gebouwen uit de vroege 13e en 14e eeuw, met elkaar verbindt. De route is voorzien van 270 informaJepanelen. We hebben er op eerdere voorjaarsreizen al een aantal bezocht.
Tegen de middag arriveren we in Starý Smokovec waar we de komende twee dagen in het prachJg gelegen Grandhotel verblijven. Van hier uit gaan we met de kabelbaan naar het 254 m. hoger gelegen Hrebienok, uitvalsbasis voor tal van wandelroutes.
!
!
Wij volgen het pad naar de Rainerová Chata, de oudste trekkershut in de Hoge Tatra die in 1863 werd gebouwd door Ján Juraj Rainer. In 1998 werd het gerestaureerd en de wandelaar kan hier een kleine verfrissing kopen. De hut is ingericht als een klein parJculier museum dat o.a. is gewijd aan de bergdragers (horský nosiči), sterke mannen die met lasten tot minstens 80 kg. op hun rug de trekkershu,en bevoorraadden. Alles moest en moet te voet naar boven worden gebracht en ook nu kan men dragers met de frisdrank (en meer) nog tegenkomen. Tegenwoordig niet meer met een zwaar houten draagstel maar met een moderne lichtgewicht construcJe gaan er nog steeds frisdranken en vaten
naar boven... In de winter bouwt beheerder Peter Petras sr. uit sneeuw bijzondere taferelen zoals bijv. een kerststal. Hij haalde er de naJonale televisie mee. De stoere wandelaars van de groep gingen nog verder naar de Koudwater watervallen en liepen lopend terug naar het dorp. De anderen weer met de kabelbaan. Starý Smokovec is vanouds een populair kuuroord. In ons hotel zijn behalve een zwembad ook voorzieningen voor tal van massages. Sommigen van ons laten zich daar eens lekker verwennen. Anderen nemen (in de zon of als het te warm is, in de schaduw) genoegen met een drankje op het terras. Voor donderdag staat een bezoek aan Kežmarok op het programma, ook een stad die zijn plaats in de gotische route verdient. Vanuit de bus zien we de schade die de geweldige storm van 2004, de ergste
7
sinds 1936, in de Tatra heec aangericht. Op vrijdag 19 november 2004 werd een strook van 50-‐60 km lang en 2,5 tot 10 km breed, o.a. een strook tussen Smokovec tot Tatranská Lomnica, in zijn geheel verwoest. 3 miljoen m3 aan bergdennen en sparren knakten of raakten ontworteld en kwamen op huizen, wegen en spoorlijnen terecht. Wij zien dramaJsch grote kale plekken met hier en daar nog een verdwaalde armoedige sparre-‐boom. Maar er is al een nieuwe ondergroei van looxomen. Toch heec elk nadeel ook z’n voordeel. Door al die lege plekken kan je nu veel verder kijken.
!
We waren al vroeg vertrokken want we worden al om half negen in Kežmarok verwacht op de middelbare school voor kunst-‐ zinnige vorming (SUŠ). Hier kunnen leerlingen van ca. 15 tot 19 jaar zich bekwamen in houtsnijwerk, restaureren, foto-‐ grafie, texJelkunst, tekenen en schilderen, kleding ontwerpen, toneelkostuums en decors maken. Er zijn nu 260 leerlingen die na hun examen verder kunnen gaan naar een hogeschool of uni-‐ versiteit. We worden er hartelijk ontvangen en kunnen op ons gemak rondkijken. ’s Middags bezoeken we de schoolbibliotheek van het lyceum. Die is heel bijzonder met zijn 150.000 Jtels in verschillende talen, meest in het Duits. Er zijn kostbare incunabelen van vóór het jaar 1500,
8
de oudste is uit 1468, een andere uit de 16e eeuw alsmede een Luther bijbel, manuscripten van Melanchton etc. Een trotse en enthousiaste conservator leidt ons rond op de tentoonstelling van heel oude en de meest bijzondere boeken toelicht. Vlakbij het lyceum bevindt zich de bijzondere houten Lutherse Drieëenheidkerk uit het jaar 1717. Deze beschilderde houten kerk met 1500 zitplaatsen is sinds 2008 een Unesco monument. Sommigen van ons waren er al eerder maar het blijc een juweeltje. Naast de houtenkerk staat de zgn. nieuwe kerk die naar een ontwerp van de Deense architekt Theophil Hansen in 1898 gebouwd werd. Hier worden we andermaal herinnerd aan de geschiedenis van Hongarije. In de kerk bevindt zich het grafmonument van graaf Imre Thököly (1657-‐1705) die hier in Kežmarok geboren werd. Als koning van Hongarije was hij de opvolger van Ferenc II Rákóczi en eveneens een tegenstander van het Habsburgse gezag. Hij vocht zelfs mee aan de Turkse kant bij het beleg van Wenen in 1683 (slag bij Kahlenberg) waar zij echter door een list van de Poolse koning Jan III Sobieski, verslagen werden. Imre Thököly vluch,e naar Turkije en sJerf in 1705 in Nicomedia. In de 20e eeuw werd zijn lichaam teruggegeven aan Kežmarok en werd hij begraven in het mausoleum in de nieuwe Lutherse kerk. We dineren in de Zbojnícka koliba (Rovershut) in Stará Lesna. Er zit al een cimbaalorkestje te spelen. Boven een open vuur draait een spit vol kippebouten. Het voorgerecht bestaat uit brood, bryndza (schapenkaas) en fijngehakte uitjes (Slowaakse kaviaar, zei Jozef Strojny -‐ links op de foto). Hij demonstreert ons hoe de rovers het eten: een snee brood besmeren met bryndza, die boterham met het smeersel naar onder draaien en stevig in de uitjes drukken. Dan worden er dampende kommen roversthee ! binnengebracht: het is glühwein waaraan absinth wordt toegevoegd om het te laten branden. Af en toe loopt er een schietende rover door het restaurant. Nadat het hoofdgerecht geserveerd is krijgt elk van de vier orkestleden (viool, bas, cimbaal en accordeon) uitvoerig Jjd voor een virtuoze solo. Uiteindelijk is het dan toch echt Jjd om terug te gaan naar het hotel. We moeten nog koffers pakken, morgen reizen we weer verder naar onze laatste verblijfplaats: Krakau. De volgende ochtend brengen we eerst nog een bezoek aan het museum van het Tatra-‐naJonaalpark in Tatranska Lomnica.
In de vitrines en diorama’s zien we geologische vondsten, de speciale Tatra-flora en –fauna, modellen van
9
huizen en gebruiksvoorwerpen, klederdrachten, tradiJes en ambachten en in een historisch deel toont men de ontwikkeling van het reddingswerk in de bergen. Weer terug in de bus vertelt Janka iets over de bevolking aan weerskanten van de grens met Polen en Tsjechië: de Goralen. Zij waren vooral schaapherders en hebben een eigen folklore en taal (een mengsel van Slowaaks en Pools). We zien er meer van in Ždiar, een dorp met decoraJef geschilderde huizen dat nog op Slowaaks grondgebied ligt. We bezoeken het museumpje waar we enthousiast rondgeleid worden. De beheerder laat de typische Goralenhoed met de schelpenversiering zien en vertelt dat het aantal schelpjes onthult hoeveel vriendinnen de drager van de hoed heec. Er is nog even Jjd voor een ommetje door het dorp ! waar hier en daar nog originele huizen bewaard zijn gebleven. We reizen weer verder. Om één minuut over twaalf passeren we de grens met Polen en een half uurtje later zijn we in Zakopane. We zijn in een andere wereld beland. De rust van de Slowaakse kant is verdwenen. Overal reclameborden en ! op de hoofdstraat veel kraampjes met snuisterijen. Overal blijkt de Poolse ondernemingslust. We lunchen er, sommigen buiten op het terras. Het is alweer mooi weer. Wat hebben we deze reis toch geboc met het weer! Aan het einde van de middag arriveren we bij hotel Saski, midden in het centrum van Krakau. Hotel Saski draagt deze naam al sinds ca.1870 en had vele beroemde gasten. Na het inchecken gaan we lopend naar het diner in de kelder van Restauracja “Zbójcy w pałacu” vlakbij op het grote plein Rynek Głowny. We maken er kennis met een bijzondere folklore-‐groep uit Wiłamowice. 20 inwoners van het dorp Wiłamowice, afstammelingen van een groep Nederlands/-Vlaamse kolonisten uit de 13e eeuw, laten zien en horen wat
!
10
hun tradiJes zijn. Ze zijn trots op hun herkomst en zij willen de band met Nederland graag onderhouden. Zij zijn speciaal voor ons naar Krakau gekomen. Het optreden wordt gepresenteerd door een jongeman, Timoteusz Król, een van de weinige jonge mensen die nog de aan Nederlands/Vlaams verwante taal van dit dorp (het Wymysöjer) spreekt. Hij spreekt overigens ook Nederlands. Een deel van de liederen Jjdens dit optreden werd ook in het Wymysojer gezongen en samen met de VNTS-‐ers werd nog een Nederlands slaapliedje gezongen. Het oudste lid van de groep was mevr. Anna Fox, nu 86 jaar, en ze is nog net zo vitaal als onze eigen Ed de Munck… Voldaan lopen we over het plein terug naar het hotel. De vele terrasjes op het plein zi,en vanwege het mooie weer nog bomvol; men denkt er niet aan om al naar huis te gaan. En dat zullen we merken. De hele nacht zijn er nog geluiden te horen…. Op zaterdag staat de (voormalige) zoutmijn Wieliczka op het programma. We starten om kwart voor negen met de rondleiding die ongeveer twee uur zal duren. De zoutmijn Wieliczka is een van de oudste zoutmijnen ter wereld en staat sinds 1978 op de Unesco werelderfgoed-‐lijst. De gangen van de mijn zijn in totaal 300 km lang en bereiken een diepte van 327 meter. Maar zo diep komen wij niet. Bezoekers worden rondgeleid over een 3,5 km lange route langs standbeelden van historische en mythische figuren, allemaal uitgehouwen in het ! rotsachJge zout. Zelfs de vloertegels en de versieringen van de lampen zijn van zout. Aan de mijn is de legende van de H. Kinga verbonden. De Hongaarse prinses Kinga (dochter van koning Bela IV) trouwde met de toekomsJge Poolse Koning Bolisław V. Voor haar vertrek gooide ze haar ring in een zoutmijn in Hongarije. Bij haar aankomst in Kraków, de toenmalige hoofdstad van Polen, ging de bevolking op zoek naar haar ring. En in de kloven bij Wieliczka werd de ring gevonden! Die had haar gevolgd en het zout meegebracht. Er is ook een zaal waar soms concerten zijn en we komen te weten dat men er zelfs kan trouwen en het bruilocsfeest kan vieren en er is ook een ondergronds meer. Voordat we per lic weer naar de begane grond gaan, drinken we nog een kopje koffie en kopen evt. wat souvenirs. (h,p://whc.unesco.org/en/list/32).
11
Terug in Krakau gaf Janka ons een pla,egrond en een overzicht van de voornaamste bezienswaardig-‐ heden. Er is heel veel moois te zien dus we moeten een keuze maken en dat doet ieder voor zich. Om 18.50 u. moeten we ons weer melden voor het afscheidsdiner waarvoor wij naar het oudste restaurant van Krakau: Restaurajca Wíerzynek lopen. Het is niet ver, aan de overkant van het plein. Het restaurant dankt zijn ontstaan aan Mikolai Wierzynek die in 1364 een grandioos feest organiseerde voor de bruiloft van de kleindochter van koning Kasimir de Grote: Elisabeth van
Pommeren met Karel IV, keizer van het H. Roomse Rijk. Op het feest dat 20 dagen en nachten duurde, waren talrijke koninklijke gasten die met elkaar de poliJeke verwikkelingen bespraken. Ons menu bevat typische Poolse ! gerechten: als aperiJef een glaasje kwas, brood met reuzel, een kopje zure soep en een klein beetje bigos, 3 soorten pirohy, lapjes vlees met cranberrysaus en een toetje. Een Pools gelegenheidsensemble zorgde voor met vaart uitgevoerde Poolse dansen waarbij ook enkele VNTS-‐ers hun beste beentje voorze,en. De week is voorbij gevlogen. De laatste dag is aangebroken en om 8 uur staat iedereen paraat om naar het vliegveld van Katowice te rijden. De instapkaarten waren al uitgeprint en de verwachte rijJjd was ca. 1,5 uur zodat we op Jjd, rond ca. half Jen, ter plaatse zouden zijn. Een verkeerscontrole onderweg dreigde roet in het eten te gooien, de controle was snel gebeurd maar het opmaken van het ‘protocol’ kos,e ongeveer 20 minuten. Het oponthoud gaf uiteindelijk geen echte problemen en na een ! verblijf van ca. 48 uur in Polen, kwam er een einde aan een prachJge voorjaarsreis 2013. Bedankt, Janka en Tibor! Paulien Plaisier Veel van de foto’s in dit verslag zijn gemaakt door Jacques Duivenvoorden. Zijn hele reportage is te vinden op https://picasaweb.google.com/113829770515628060418/VNTSVoorjaarsreis2013PolenEnSlowakije? feat=email#
12
STEDENBANDEN Roden/Noordenveld-‐Litomyšl ConcerSour van gemengd koor KOS uit Litomysl naar Hinte, Roden, Groningen en Doesburg. Op vrijdag, 19 april, kwamen de zangers, pianiste/tolk Alena en dirigent Milan Motl van het gemengd koor KOS van de middelbare en hogere pedagogische scholen uit Litomyšl ‘s ochtend rond 10 uur aan in de gemeente Hinte (Dld) na een lange bustocht van 12 uren. Litomyšl is de Tsjechische partnerplaats van Roden, gemeente Noordenveld. De groep werd ontvangen door de heer en mevrouw Riepma van de vereniging “Kultur am Emsdelta”. Zij hadden hier een concert voor KOS georganiseerd. Een deel van de groep kreeg allereerst een rondleiding in de prachJge molen van Hinte. Het andere deel van het koor ging naar de kerk van Suurhusen om daar de meest scheve toren van Europa (nog schever dan de toren van Pisa) te bewonderen. Om 12 uur was een repeJJe gepland in de historische kerk van Hinte en om 14.00 uur werd er in het Gemeindehaus van de kerk een warme maalJjd geserveerd. Dit werd goed ontvangen en menig bordje moest worden hervuld. Om 16.00 uur werden de Tsjechische gasten officieel ontvangen door de burgemeester van Hinte en de pers met een kopje thee, het tradiJonele Emder wolkje en een paar lekkere plakken “krintstuut” met roomboter. In Hinte staat achter de kerk een historische borg en allen maakten een wandeling door een deel van de tuin. Helaas kon men de borg niet bezichJgen. Deze wordt nog parJculier bewoond door een adellijke familie. Het concert ’s avonds was een geweldige belevenis. Helaas had men niet zo veel bezoekers. Na afloop van het concert werden de spullen weer ingepakt en vertrok de bus naar Roden om te worden ontvangen door het koor ’t VROLIK (projectkoor van de SJchJng Oost-‐West Kontakten uit Roden) dat KOS voor een uitwisseling dit weekend had uitgenodigd en door de gas†amilies. ’s Zaterdags, 20 april, stond een bezoek aan de stad Groningen en een concert in de synagoge aldaar op het programma. Rond 12 uur stapte de groep, begeleid door 4 leden van ’t VROLIK, voor het centraal staJon van Groningen
13 uit. Allereerst werd de grote centrale hal in JugendsJl bezocht. Dirigent Miland Motl vond de akoesJek hier zo mooi, dat hij de koorleden bijeen riep en ze 2 liederen liet zingen. De aanwezige reizigers hebben hun gezang met genoegen aangehoord! Na het staJon werden de grote fietsenstalling en de fietsenflat bewonderd. Onze Tsjechische gasten hadden nog niet eerder zoveel fietsen bij elkaar gezien. Van het staJon liep de groep langs het roemruchte Groninger Museum, langs de synagoge, door de Folkingestraat (waar voor W.O. II veel Joden woonden), over de vismarkt en langs de eeuwenoude Der AA Kerk naar het Groninger Scheepvaart-‐ museum. Na het bezoek aan dit museum had men nog een uur om in het centrum van Groningen te shoppen. Daar werd dan ook greJg gebruik van gemaakt. Om half 5 stond er een repeJJe gepland in de Synagoge, ook met het JONG VOCAAL GRONINGEN, want er stond een aantal gezamenlijk stukken op het programma: delen uit het Gloria van Vivaldi en het Halleluja van Händel. ’s Avonds was er een gezamenlijke maalJjd in de Subway aan de overkant van de Synagoge…..lekker dichtbij! Het gezamenlijke concert van KOS met JONG VOCAAL GRONINGEN in de Synagoge werd goed bezocht en het werd een avond met een geweldige atmosfeer! Eén van de Tsjechische meisjes uit een vorige ediJe van KOS studeert op dit moment in Groningen en maakt dit jaar deel uit van het Groninger ensemble. Op zondag 21 april was om 3 uur het uitwisselingsconcert in het kerkelijk centrum “Op de Helte” in Roden. Aan dit concert wekten behalve KOS tevens het met KOS bevriende koor JONG VOCAAL GRONINGEN uit Groningen onder leiding van Nanny ter Wiel en het organiserende koor ’t Vrolik, Dit in het kader van
14
uitwisselingen tussen Roden, gemeente Noordenveld en partnerplaats Litomyšl in Tsjechië. Er was niet alleen koorzang, ook traden enkele koorleden van KOS en Jong Vocaal Groningen solisJsch op. Voor de pauze was het programma klassiek, dat met het gezamenlijk zingen van enkele delen uit het ”Gloria” van Vivaldi door de drie koren werd afgesloten. Na de pauze bestond het programma voornamelijk uit volksmuziek, waarbij de remmen werden los gegooid. Het publiek genoot met volle teugen van de opgewekte muziek uit Oost-‐Europa en uit Zuid-‐Afrika en van de capriolen die KOS Jjdens het zingen soms maakte. Het concert werd afgesloten met het “ Hallelujah” uit de “ Messiah” van Händel door KOS, Jong Vocaal Groningen en projektkoor ’t Vrolik. Het was een zeer geslaagd concert! Om 18.00 was er in “De Boskamp” in Roden een buffet voor alle leden van de drie koren en voor de gastgezinnen; al met al een kleine honderd personen. Het buffet was bereid door enkele koorleden van ’t Vrolik en door gastmoeders. Iedereen smulde van al het lekkers en Jjdens de maalJjd werd er eens eventjes lekker bijgekletst. Na de koffie aan het eind van het buffet zong KOS tot slot nog enkele Tsjechische volksliederen. Maandag 22 april stonden de gastgezinnen met hun gasten om 9 uur weer bij de bus. KOS ging zijn concer,our vervolgen. Bij het afscheid nemen werd menig traantje weg gepinkt en onder het uitzwaaien van de gastgezinnen vertrok de bus uit Roden. Deze dag had Nanny ter Wiel een tour door het westen van de provincie Groningen georganiseerd. Allereerst stond een bezoek gepland aan het Landgoed Borg Verhildersum. Normaalgesproken zijn alle musea op maandag gesloten, maar Verhildersum wilde voor deze groep een uitzondering maken, waarvoor onze hartelijke dank aan de betrokkenen. Na het bezoek aan Verhildersum waar alle KOS leden uitvoerig werden rondgeleid, ging men naar de kerktoren van Hornhuizen. Deze kerktoren behoort tot de z.g. landmerken, in vroegere Jjden een baken voor de zeelieden. Vanuit de toren kijkt men over het wad. Het slot van deze trip was het ontvangst van KOS in het verzorgingstehuis Twaalˆoven in Winsum met broodjes en soep. Hier werd door KOS weer een concert gegeven. De bejaarde bewoners hebben ervan genoten! Rond 16.00 uur reed de bus richJng Groningen. Daar werd de gids van deze dag, Nanny ter Wiel, weer afgeleverd bij Kardinge en werd er afscheid genomen. Op weg naar Doesburg voor een concert in de MarJnikerk aldaar! Tenslo,e ging de groep woensdag naar Amsterdam. Al met al was het een succesvolle uitwisseling!
15
Hoogeveen-‐Mar5n Extra bordje cultuur slowakije een daverend succes Op zondag 14 april 2013 organiseerde de bibliotheek van Hoogeveen een extra bordje cultuur. Dit speciale bordje cultuur ging over Slowakije. Deze middag kwam tot stand met medewerking van de sJchJng stedenband Hoogeveen-‐MarJn(SK) en de ambassade van Slowakije in Den Haag. Ondanks het mooie weer waren er ongeveer 100 belangstellenden gekomen. Deze kwamen niet uit Hoogeveen maar ook van ver buiten Hoogeveen. Na een inleidend ontvangst door Bert Lu,mer (voorzi,er sJchJng stedenband Hoogeveen-‐MarJn) kwamen we al reizende in de Hoofdstad van Slowakije, BraJslava. Na een korte toespraak was de opening door de consul van Slowakije, mevrouw Andrea Vavríková. Zij roemde nogmaals de goede betrekkingen tussen Hoogeveen en MarJn. Tevens memoreerde ze, dat Košice in 2013 de culturele hoofdstad is van Europa. De presentaJe werd verzorgd door Abram Muller. Hij is auteur van verschillende boeken over Slowakije. Zijn laatst verschenen werk is een, zeer uitgebreide, reisgids in de Dominicus serie over Slowakije. Deze kunt u bestellen via www.abrammuller.nl . De middag werd gevuld met afwisselende voordrachten. Abram Muller vertelde over de Slowaakse cultuur en gaf samen met Samuel Kovács een uitleg en overzicht van de Slowaakse literatuur. De Slowaakse literatuur is in Nederland niet veel bekend. Er zijn maar 11 (elf) Slowaakse boeken in het Nederlands vertaald. De aanwezigen kregen op ludieke wijze een spoedcursus Slowaaks van L'uboš Okruhlica. Na een korte quiz kwam de heer Dragt als overwinnaar uit de bus. Voor deze overwinning ontving hij een waardig diploma. Tussen de presentaJes door was er een Slowaakse muzikale omlijsJng door een Slowaaks duo Petra Jordan en Marek Mačák. Petra zat achter de piano en Marek speelde de gitaar en er werd door beide gezongen.
16
Tijdens deze pauzes was er gelegenheid voor een drankje, o.a. Slowaakse wijn en verschillende Slowaakse hapjes. Dit werd verzorgd door de Slowaakse ambassade en de sJchJng stedenband Hoogeveen-‐MarJn. Verder was een grote hoeveelheid verschillende (reis)folders over Slowakije aanwezig. De sJchJng stedenband Hoogeveen –MarJn presenteerde tevens één van haar projecten, de vrouwenopvang tehuis in MarJn. Men kon hier vrijblijvend donaJes schenken in de aanwezige collectebus.
De middag werd afgesloten met de documentaire film; "A wilderness frozen in Jme". Welke een imposant beeld gaf van de flora en fauna van de Hoge Tatra. Klaas Kleine en Bozena Kooij-‐Volfová
17
Per camper door Europa We reisden per camper door Duitsland en Italië om per boot van uit Ancona de plaats Patras in Griekenland te bereiken. Daarna volgde een 5 weken lange reis door de Peloponnesos, midden-‐ en Noord-‐ Griekenland om daarna over land weer teug te keren naar Nederland. Daardoor doorkruisten we Macedonië, Servië, Hongarije, Slowakije, Tsjechië en tenslo,e weer Duitsland. En over Slowakije en voornamelijk Tsjechië gaat dit verslag. We reden over snel-‐ en binnenwegen in Slowakije en Tsjechië en opvallend was de nog steeds erg slechte staat waarin de autobaan Brno-‐Praag verkeert. Inmiddels heb ik begrepen dat er sinds kort gestart is met de renovaJe van het wegdek, eindelijk. In Slavkov, de plaats waar Napoleon strijd leverde en waar veel herinneringen daaraan te vinden zijn, hebben we de eerste stop gehouden om vervolgens te overnachten op de camping in het plaatsje Veverská Bítýška, vlakbij Blansko, omgeving Brno. De tweede dag reden we door naar Kutna Hora om daar bij het fraaie pension dat ons ex-‐bestuurslid Bert van ' t Hoenderdaal bezit, te overnachten op de in de tuin gelegen camperplaats. Een authenJek Tsjechisch gebouw, met 7 modern ingerichte kamers, dat dichtbij het oude centrum, op loopafstand van de imposante St. Barbarakathedraal staat. Voor wandelaars, cultuurlieˆebbers en rustzoekers een prachJge plek om te verblijven. Een knusse plek in een Unesco omgeving en met een oude binnenstad met veel sfeer en restaurantjes waar, zoals waarschijnlijk wel bekend, tegen zeer concurrerende tarieven gegeten kan worden. De zeer unieke kathedraal (1142) en het hele gebied daaromheen met het grote Jezuïetenklooster en het huidige museum zijn gerestaureerd en gerenoveerd en het hele stadje straalt er van. Een aanrader om de stad en de bezienswaardigheden te bezoeken. www.kutnahora.nl De terugreis hebben we vervolgd door een paar dagen in Praag op een van de vele kleine campings in Trojska (de straat naar de Zoo) te staan en met de bus/tram is de Praagse binnenstad binnen 10 minuten te
18
het steeds groter aantal gerenoveerde gebouwen neemt de sfeer zienderogen toe. Geluk hadden we door het feit dat er in Obecni Dum (municipal house) aan de NamesJ Republiky een tentoonstelling was van veel werken van Alphons Mucha. Natuurlijk in het gebouw wat door Mucha's creaJviteit is geworden wat het nu is. Een heel grote hoeveelheid kalenders, reclametekeningen, posters (grote en kleine) en illustraJes in boeken uit zijn Franse, Amerikaanse en Tsjechische Jjd zijn in het bezit van verzamelaar en oud tennisser Ivan Lendl, die ze heec uitgeleend voor deze exposiJe die tot en met 31 juli dit jaar te zien zal zijn. Het was er nu in mei al erg druk met bezoekers en de stad 'swingt' als nooit tevoren. In vergelijking met alle andere landen die we doorkruisten en de hoofdsteden die we bezochten als Athene, Skopje, Belgrado, Boedapest, BraJslava en Praag, kunnen Tsjechië en eigenlijk ook Slowakije zich goed meten met de andere landen. Er is zeker een verschil waarneembaar op diverse terreinen met de niet tot de EU behorende landen als Macedonië en Servië. Het is knap te zien hoe de nieuwere EU landen als o.a. Tsjechië en Slowakije zich in de afgelopen 25 jaren hebben ontwikkeld tot volwassen EU naJes, alhoewel de crisis zich natuurlijk ook hier laat voelen. Heerlijk weer even in Tsjechië en Slowakije geweest te zijn. Rudy en Wieki van Leussen
DIVERSEN Voor actuele informaJe verwijzen wij u graag naar de Facebook pagina van de VNTS: h,ps://www.facebook.com/Vereniging.VNTS Culturele informaJe van het Tsjechisch centrum kunt u vinden op: h,p://hague.czechcentres.cz Culturele informaJe over Slowakije kunt u vinden op: h,ps://www.facebook.com/pages/Slovak-‐Embassy-‐Netherlands/281937278497066
NUTTIGE ADRESSEN GTSM: Genootschap voor Tsjechische en Slowaakse Muziek Hans Wallin, voorzi,er Prins Bernhardlaan 21, 2264 CA Leidschendam, tel/fax: 070 3278706 e-‐mail:
[email protected] Jacques de Coo, e-‐mail :
[email protected] Tsjechische Ambassade, Paleisstraat 4, 2514 JA Den Haag. Tel: 070 3130031 ; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.mfa.cz/hague Tsjechisch Centrum, Westersingel 9, 3014 GM Ro,erdam. Tel.: 010 2251713, e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechcentres.cz/hague Postadres: Paleisstraat 4, 2514 JA Den Haag, Tsjechisch Bureau voor Toerisme, Strawinskylaan 517, 1077 XX Amsterdam, Tel.: 020 575 3014 ; e-‐mail: info-‐
[email protected]; URL: www.czechtourism.com CzechTrade Brussel, Rue du Trône 60, 1050 Brussel. Tel: +32 22139460; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechtrade.be Tsjechisch Centrum Brussel, 60, Rue du Trône, 1050 Brussel Tel: +32 22139430; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechcentres.cz/brussels Nederlands-‐Tsjechische Kamer van Koophandel, Anděl City, Plzenska 5b / Radlická 1c, 150 00 Praha 5 – Smichov Tel. +420 257 474740; e-‐mail:
[email protected] Slowaakse ambassade, Parkweg 1. 2585 JG Den Haag. Tel. 070 4167777, e-‐mail:
[email protected]; URL: www.mzv.sk/hague Nederlandse Ambassade in Tsjechië, Go,hardska 6/27, 160 00 Praag 6 Tel.: 00420 233 015200, e-‐mail:
[email protected] Nederlandse Ambassade in Slowakije, Frana Krala 5, 811 05 BraJslava 1 Tel.: 00421 2 5262 5081, e-‐mail:
[email protected]