Vereniging van Vrienden van het Instituut Kern Correspondentieadres: Treilerstraat 105, 1503 JE Zaandam rek.nummer: ABN/AMRO 45.17.84.308 t.n.v. Vereniging Instituut Kern te Houten e-mail secretaris:
[email protected]
JAARVERSLAG 2010 Leden De vereniging telde op 31 december 2010 in totaal 137 leden. In 2010 won de vereniging 8 nieuwe leden, maar er waren ook 5 opzeggingen. Bestuurlijk Het bestuur van de vereniging bestond sinds de jaarvergadering 2010 uit: Voorzitter: Secretaris: Vice-secretaris Penningmeester: Overige leden:
Dr. Ellen M. Raven Drs. Alied de Cock Dr. Victor van Bijlert Dr. Paul Streumer Dr. Dory Heilijgers
Evenals in de voorgaande jaren was 2010 een jaar met zwaar tij voor het bestuur. Er werd vaak en lang vergaderd. In het afgelopen jaar kwam het bestuur formeel bijeen op 30 maart, 16 april, 26 april, 27 mei, 24 september, 8 oktober en 3 december 2010. De belangrijkste punten van bestuursoverleg waren de zorg voor de bibliotheek en haar collecties (inventarisatie, ontsluiting, plaatsing en beheer), de uitbouw van de eigen website, aanvragen voor subsidies uit de Dr. de Cock-fundatie en regelgeving daaromtrent, planning van aktiviteiten zoals lezingen, de eerste aanloop naar de Indologendag van 2011, en de Nieuwsbrief. De, inmiddels zeer concrete, gebeurtenissen rondom de opheffing van de bibliotheek en de zorg om de toegankelijkheid en beheer van de collecties van de Vereniging in de toekomst vormden de kern van alle overleg in 2010 (zie ook onder ‘collecties’).
Huisvesting Na het kleurrijke sari-protest op 9 februari 2009 vertelde de rector magnificus, Paul van der Heijden, aan de Mare dat in de centrale UB de Kerncollectie heel zichtbaar zou blijven…’ (Mare 12.2.2009). De Universiteitsraad had in mei 2009 voor overheveling van de collecties naar de UB ook als voorwaarde gesteld dat er een ‘oplossing’ moest worden gevonden voor het Instituut Kern. Deze oplossing be1
stond in plannen voor een ‘Azië-bibliotheek’ (leeszaal) in een nieuwe opbouw op de UB en, in de periode daaraan vooraf, plaatsing van de Kern-collectie in het open magazijn. Na de overheveling in augustus 2010 is er een einde gekomen aan de koppeling van de huisvesting van stafleden van de opleiding India en Tibet (inmiddels leden van het LIAS Leiden Institute of Area Studies), de bibliotheek Instituut Kern en de VVIK. De stafleden zijn in september 2010 naar het Huizinga-gebouw in de Doelensteeg 16 verhuisd. De Vereniging heeft statutair de standplaats Leiden. Het correspondentieadres is vooralsnog dat van de huidige voorzitter, zoals vermeld in het briefhoofd. Organisatie-vorm In 2010 werd door het bestuur verder onderzocht in hoeverre een Stichting Instituut Kern (of een vergelijkbare constructie) een doorstart zou kunnen maken in het Leids academisch landschap. Over voor- en nadelen van vereniging/stichtingsvorm werd overlegd, ook met de hoogleraren van de opleiding TCIT. Het bestuur koos er uiteindelijk voor om wat betreft de VVIK geen drastische veranderingen voor te stellen. Wel wordt in nauwe samenwerking met de hoogleraren gezocht naar wegen om de ‘geest’ van het instituut Kern binnen de nieuwe Leidse Geesteswetenschappen voort te laten leven (en dan niet als ‘Poltergeist’!). Bestuurderen Als bestuurslid waakt Alied van Cock (ja, familie van de Fundatie) over de ledenadministratie en springt zij ook bij met notuleren. Haar grootste verenigingslieveling is onze eigen website! Bestuurslid Paul Streumer heeft als vanouds gewaakt over de financiële belangen van de vereniging. Hij heeft er ook op toegezien dat de Vereniging in 2010 tegen redelijke vergoedingen leden en andere hulptroepen kon inzetten om het bezit van de Vereniging in de kasten stuk voor stuk te traceren. Bestuurslid Victor van Bijlert, vaste notulist bij de vergaderingen, was vooral betrokken bij overleg met de ambassade van India over de organisatie van het Tagore-seminar in 2011. Ellen Raven had als voorzitter haar handen vol aan allerlei overleg en beslissingen aangaande de collecties en activiteiten. Ook sprong ze bij waar hand- en spandiensten nodig waren, zoals bij de daadwerkelijke verhuizing in de periode augustus en september. De zwaarste druk lag ongetwijfeld op ons bestuurslid Dory Heilijgers, die als hoofd van de bibliotheek het hele proces coördineerde, maar ook de ontmanteling als geen ander van dichtbij meemaakte. Collecties De Vereniging heeft haar collecties altijd ter beschikking gesteld voor gebruik in de bibliotheek van het Instituut Kern. Voordat de Nonnensteeg werd ontruimd, moest nauwgezet worden vastgelegd (met behulp van bestuur, leden, vrijwilligers) welke zaken het betrof, en welke hiervan in bruikleen naar de UB zouden gaan. De daadwerkelijke ontmanteling van de bibliotheek en alle daarbij behorende ruimten (denk aan de kluis, de vele opbergruimten en werkkamers) maakten het zeer aanschouwelijk en voelbaar hoeveel van de 85-jarige geschiedenis van het Instituut Kern was ‘neergeslagen’ in de vorm van archieven, collecties, papieren, correspondentie, meubilair, aandenkens, projectzaken, duplicaten, memorabilia etc. En in tegenstelling tot voorgaande verhuizingen van het Instituut Kern was er nu geen nieuwe vergelijkbare behuizing om die vele spullen, die vaak geen geldelijke waarde hadden, een plek te geven. Er moesten dus telkens beslissingen genomen worden: Bewaren of niet? En bij bewaren: Waar en hoe bewaren? Overdoen naar een andere bibliotheek? Onderdeel maken van de bruikleen? 2
De foto- en diacollectie Een deel van de collecties van de vereniging valt onder ‘bijzondere Leidse collecties’ (bijvoorbeeld foto’s, oude drukken, manuscripten). Voor dit type kwetsbaar en kostbaar materiaal heeft het College van Bestuur de UB als speciale bewaarplaats aangewezen. Zoals in de vorige Nieuwsbrief vermeld, waren onze foto’s en handschriften al in de lente van 2010 verhuisd naar de UB-kluizen. In de afgelopen jaren is via diverse projecten de fotocollectie van de Vereniging digitaal ontsloten via de lokale database Skopeo. Al in 2009 werden deze foto’s digitaal opgenomen in de digital special collections die via de UB doorzoekbaar zijn. In 2010 zijn ook de foto’s zelf overgegaan. De Vereniging blijft natuurlijk eigenaar van haar foto’s en rechthebber op copyrights. Gerda Theuns-de Boer heeft o.a. met steun van het Gonda Fonds jarenlang zorggedragen voor ontsluiting en beheer van deze fotocollectie. In 2010 heeft zij de overgang van de fotocollecties naar de digitale omgeving van de UB en de registratie van het fotobezit (VVIK en universitair) vooraf aan de verhuizing nauwgezet uitgevoerd. Waarvoor namens het bestuur alle lof. In januari 2009 zijn de oudste glasdia's uit de Vogelcollectie, in totaal 2.054 stuks, met steun van het Gonda Fonds gescand. De glasdia’s zijn in 2010 overgebracht naar de UB. De beschrijving van deze dia’s als onderdeel van dit project heeft vervolgens op zich laten wachten, omdat de aansturing van het project in 2010 formeel naar de UB is overgegaan. Deze heeft het Gonda-fonds onlangs laten weten het project spoedig te gaan vervolgen. De boeken (waaronder ook veel oude drukken), tijdschriften, overdrukken en archieven zijn in augustus ook naar de UB overgebracht. De boeken en tijdschriften (universitair en van de vereniging) zijn tijdelijk opgesteld op de min-1 etage (beter bekend als het Open Magazijn), in afwachting van de aanleg van een opbouw boven de noordelijke hal voor een Azië-leeszaal. Deze zaal zal dan voor een beperkt aantal boeken en tijdschriften van de huidige bibliotheek Instituut Kern een open opstelling 3
kunnen bieden. Het grootste deel van de huidige collecties (universitair en vereniging) zal op termijn in gesloten magazijnen worden geplaatst. Ellen Raven heeft als voorzitter over de bruikleen van onze collecties aan de Universiteit, de afspraken rond beheer, ontsluiting en toegankelijkheid ervan, regelmatig hierover overlegd met de directie van de UB, hoogleraren en het College van Bestuur van de UL. Het overleg is nog gaande.
De Kerncollectie op de –1 in de UB Onze grote werktafels uit de bibliotheek kregen een nieuwe plek in werkkamers van de hoogleraren in het Huizinga-gebouw. En dat gold ook voor objecten die de Vereniging in de loop der tijd verzamelde of kado kreeg (zoals de twee Balinese houtsculpturen). Het bestuur besloot om een selectie van een honderdtal vroege publikaties uit eigen verzameling die beeldbepalend zijn geweest voor het Instituut Kern (en die al aanwezig waren elders in Leidse collecties) niet opnieuw in bruikleen te geven aan de UB, maar op te slaan. Deze publikaties kunnen in de toekomst, waar mogelijk, een Verenigingsruimte een eigen gezicht geven. De markante beeltenis van Hendrik Kern, die bij de ingang van de bibliotheek stond, is eigendom van het KITLV. Kern staat vooralsnog in de kluizen van de UB te wachten op betere tijden. Wellicht vind hij te zijner tijd een mooie plek in de nieuwe Azië-leeszaal. 4
De Vereniging heeft in 2010 een groot voorvechter voor haar belangen gehad in ons bestuurslid Dory Heilijgers als hoofd van de bibliotheek. Zij schreef al over allerlei werk voor de bijzondere collecties in de vorige Nieuwsbrief. Zij verraste ons allen met een prachtig fotoboek waarin zij terugblikte op ‘De bibliotheek van het Instituut Kern 1925-2010 ; van bovenkamer naar toplocatie; van kaartjes naar digitaal´. Met veel doorkijkjes en foto´s van objecten uit de verzamelingen; en vooral ook veel opnames van gebruikers en bibliotheekmedewerkers, biedt het boek een tour langs 85 jaar bibliothecaire Indologie in LeiSeptember 2010
den; een feest van herkenning, nostalgie, ontroering. En ook frustratie en woede dat de universiteit zich een zo mooie parel uit de handen heeft laten glippen. Aktiviteiten De gebeurtenissen rondom de bibliotheek lieten niet veel energie over voor bijeenkomsten en zeker in de nasleep van de verhuizing van bibliotheek en medewerkers moest de VVIK haar draai opnieuw vinden. Op 19 maart 2010 gaven René van Oosterwijk en Ellen Raven twee lezingen over verhalende kunst en voorspoedbrengende motieven in de Boeddhistische kunst. Op 16 april 2010 was de jaarvergadering ingebed in een feestelijke programma dat werd aangeboden door het Museum Volkenkunde. Fransje Brinkgreve, Rapti Miedema en Regien Geerke (foto rechts) gaven drie korte lezingen over de twee beschilderde Balinese doeken die de Vereniging in 2008 aan het museum had geschonken. De doeken zijn prachtig gerestaureerd en in de lezingen werd over de doeken, hun historische achtergrond en hun restauratie verteld. Op 30 juni organiseerde de vereniging een bijeenkomst om de ophanden zijn veranderingen te markeren. Er waren drie sprekers: Prof. Dirk Kolff, mw. Jacobijn Kiel en Mw. Anneke Dirkx. Dirk Kolff blikte terug op hoe het was om te studeren bij het Instituut Kern. Jacobijn Kiel ging in op het digitaliseren van boeken. En Anneke Dirkx focuste op nieuwe ontwikkelingen in de wetenschappelijke bibliotheek. Ter afsluiting verraste Dory Heilijgers de aanwezigen met haar powerpoint-presentatie als 5
weerslag van haar fotoboek over de geschiedenis van de bibliotheek van het Instituut Kern. Een exemplaar werd kado gedaan aan Prof. Jan Heesterman. Dr de Cock-fundatie Het bestuur ontving in 2010 twee aanvragen voor financiële ondersteuning uit het fonds Dr de Cockfundatie. Eenmaal van Simon Schmidt voor een studiereis naar Tamil Nadu in het kader van zijn Ondaatje-onderzoek. Envan studenten Boeddhistische kunst die een excursie maakten naar musée Guimet in Parijs. De preciese bepalingen rondom het fonds zijn vindbaar op de website van de VVIK.
Publicaties—VVIK Nieuws In mei 2010 kwam de VVIK Nieuwsbrief 13 uit. Raju Bakker deed de redactie en Sandra van der Geer verzorgde als vanouds de opmaak. Voor hun inspanningen onze hartelijke dank. Digitale versies, ook van oudere nummers, zijn vindbaar op de verenigingswebsite! Vanwege de verhuizing heeft het bestuur in de tweede helft van 2010 geen tijd gehad om een tweede Nieuwsbrief uit te brengen. Een eigen website De firma Impres heeft in 2010 het framework voor de website van de VVIK opgeleverd. Onze secretaris, Alied de Cock, heeft de website ingericht en gevuld. Zij is de grote motor achter het bijhouden van de informatie op de website, vindbaar op www.instituutkern.nl. Het is inmiddels onze belangrijkste virtuele eigen plek. De homepage biedt handige links naar de Nieuwsbrief, nieuws over bijeenkomsten en publicaties, over onze collecties en de regels rond de Dr de Cock-fundatie. We proberen natuurlijk nog verbeteringen aan te brengen waar nodig. Een Engelse versie is in de maak. Alle suggesties zijn welkom (
[email protected]). Ellen Raven, voorzitter Leiden, 29 mei 2011 6
