vereniging Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA) JAARVERSLAG 2005

vereniging Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA) JAARVERSLAG 2005

vereniging Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA) JAARVERSLAG 2005

COLOFON Tekst & redactie: Henk Cornelissen Diana van Oort Eindredactie:

Diana van Oort

Coverfoto’s:

Diana van Oort

Foto’s:

Hans Haubrich Diana van Oort

Ontwerp:

ML Beniers, Amsterdam

Druk:

Stimio DD

Secretariaat LSA: Oudkerkhof 13b 3512 GH Utrecht Tel. 030 - 231 75 11 fax 030 - 233 44 06 [email protected] WWW.LSABEWONERS.NL WWW.KANWEL.NL Dit is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken © 2006 Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken, Utrecht

VOORWOORD

Drie jaar meer dan taai onderhandelen met het Landelijk Centrum Opbouwwerk en lobbyen bij de Tweede kamer waren nodig om het LSA te verzelfstandigen. Maar uiteindelijk is het dan toch gelukt! Op 1 januari in 2005 is het LSA als zelfstandige organisatie van start gegaan. Twee maanden later in maart, is ook het eigen kantoor in de binnenstad van Utrecht betrokken. Daarmee is een van de voornemens uit de evaluatie van 2002 (!) met succes uitgevoerd. Het is ook zeker de moeite waard geweest, want wij maken als bewoners nu de dienst uit en kunnen rechtstreeks afspraken met het Rijk (de ministeries van BZK en VROM) en gemeenten (G27) maken over de manier waarop we bewonersparticpatie in de grote steden willen stimuleren. De eerste maanden zijn we druk geweest met het inrichten en verhuizen van Den Haag naar Utrecht, de organisatie en interne verhoudingen regelen, de financiele administratie opzetten en nieuw personeel aannemen. Dat is allemaal uitstekend verlopen, eigen baas zijn went snel en gaat vlugger dan fuseren omdat er geen lange discussies over posities en intenties nodig zijn. Door al deze, noodzakelijke interne ontwikkelingen zijn we in 2005 met de activiteiten wat later op stoom gekomen, maar daarna ging het ook van een leien dakje. Ik doel dan bijvoorbeeld op de ontwikkeling van het project Kan wél! waarin we optrokken met Aedes, vereniging van woningcorporaties, een voor ons nieuwe partner. Kan wél! is een volgende stap in de ontwikkeling van A(sset) B(ased) C(ommunity) D(evelopment) in Nederland waar we al geruime tijd mee bezig zijn. Wijken die in beleidstermen en ook letterlijk in de media als probleemwijken worden afgeschilderd, komen er alleen bovenop als bakken geld worden uitgestort en hordes professionals zich het lot van de cliënten die er wonen aantrekken, zo lijkt het. Kan wél! daagt bewoners uit zelf met ideeën te komen en helpt met geld en coaching om die ook meteen uit te voeren. In Engeland is gebleken dat deze aanpak veel sociale problematiek heeft teruggedrongen tegen een fractie van de kosten en middelen die regulier worden ingezet. Aan het eind van 2005 is de pilot met Kan wél! op papier rond. Woningcorporaties in tien steden gaan met ons in zee om het project in tien wijken uit te voeren in 2006. Veel (ook financiële) hulp hebben we daarbij gehad van het ministerie van VROM, Aedes (de landelijke koepel van woningcorporaties, Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) en woningcorporatie Het Oosten. In 2005 zijn we ook van start gegaan met het tweede deel van het programma Meer weten, zeker meedoen, gericht op de bewoners van de 56 prioriteitswijken herstructurering. Ook hier zijn we een stapje verder gegaan: uitwisselen en van elkaar leren klinkt goed, maar wat doe je er mee? Omdat dit vaak een stap met nogal wat haken en ogen is, zet het LSA coaches in die bewoners (tijdelijk) kunnen bijstaan om een plan te maken en daarmee aan de slag te gaan. Het eerste onderwerp waar we ons op gericht hebben, is de betrokkenheid van nieuwe Nederlanders (allochtonen is zo’n rotwoord) bij de wijkvernieuwing. Dat kan en moet beter. Met een praktijkdag in Helmond ging het van start en er zijn nu coaches ingezet in vijf steden. Nog een belangrijk onderwerp voor ons: Vertrouwen in de buurt! In september hebben we met een aantal LSA-leden deelgenomen aan een werkconferentie in Den Haag over de uitkomsten van het WRR rapport Vertrouwen in de buurt, dat vooral diende als input voor de kabinetsreactie op dit rapport. De constatering in dit rapport dat ‘de buurt er toe doet’ en dat herstel van sociale cohesie in de buurt een van de sleutels is om afnemend vertrouwen van mensen in elkaar en in de politiek tegen te gaan, is voor ons als ervaringsdeskundigen uit aandachtswijken een open deur. Of de voorgestelde aanbevelingen ook door politiek en bestuur zullen worden opgepakt? Actieve bewoners zijn van nature postitief ingestelde mensen en dat is maar goed ook, anders waren we er al lang mee gestopt! Lorna Koenen, voorzitter LSA

VERENIGING LANDELIJK SAMENWERKINGSVERBAND AANDACHTSWIJKEN (LSA) JAARVERSLAG 2005

VOORWOORD.................................................................................................................................3

ACTIVITEITEN UITWISSELING VAN KENNIS EN ERVARING PRAKTIJKDAGEN.......................................................................................................................7 PROJECTEN VAN ABCD NAAR KAN WÉL! .................................................................................................16 TWEEDE KAMERLEDEN ADOPTEREN EEN WIJK ...............................................................17 EUROPARLEMENTARIËRS ADOPTEREN EEN WIJK ............................................................17 JONGEREN ..............................................................................................................................17 PRAKTIJKDAGEN HERSTRUCTURERING ............................................................................18

Meer weten, zeker meedoen PARTICIPATIE-CHARTER .......................................................................................................18 BIJEENKOMSTEN MET DERDEN BREED INITIATIEF MAATSCHAPPELIJKE BINDING ............................................................19

22 juni in Den Haag WERKCONFERENTIE DE KRACHTIGE BUURT ...................................................................20

7 september in Den Haag COMMUNICATIE LSA BEWONERSBERICHTEN ................................................................................................22 LSA WEBSITE ..........................................................................................................................22 PUBLICATIES ..........................................................................................................................22

ORGANISATIE BESTUUR .................................................................................................................................24 BEWONERSPLATFORM..........................................................................................................24 PERSONEEL SECRETARIAAT ..................................................................................................25

BIJLAGEN LEDENLIJST BEWONERSPLATFORM EN LEDEN VAN DE VERENIGING ........................26 OVERZICHT KAMERLEDEN EN ADOPTIEWIJKEN .............................................................27 TIEN ACTIEPUNTEN VAN BEWONERS NAAR AANLEIDING VAN HET WRR RAPPORT VERTROUWEN IN DE BUURT, EEN REACTIE AAN MINISTER PECHTOLD ....................28 DE STEDEN VAN HET GROTESTEDENBELEID ..................................................................30 WERKZAAMHEDEN LSA SECRETARIAAT ............................................................................30 ORGANISATIES EN INSTANTIES WAARMEE IS SAMENGEWERKT VOOR ACTIVITEITEN .........................................................................................................................31 FINANCIËLE VERANTWOORDING ......................................................................................32

5

Uit: Nieuwe Nederlanders: meedoen levert wat op!

NICO & TOOS SCHONEWILLE EN JAMAA HIMI DRIE MUSKETIERS IN ACTIE VOOR EN MET DE KINDEREN IN DE WIJK

Toos: ‘Het klikt of het klikt niet.’ Nico: ‘We dienen allen dezelfde zaak, dan moet je elkaar ook als gelijkwaardig beschouwen en open staan voor kritiek. Je moet elkaar blindelings vertrouwen en heel belangrijk, begrip voor elkaar hebben.’

6

Jamaa: ‘Als er een probleem ontstaat, is men geneigd om te zeggen dat het komt door het cultuurverschil. Als je bij ons in de wijk kijkt, waar voornamelijk Turken, Marokkanen en Nederlanders wonen, dan zie je geen culturen met elkaar botsen, maar mensen met elkaar botsen. Dat heeft helemaal niks met cultuur te maken. Het probleem is dat mensen niet met elkaar kunnen samenwerken of niet met elkaar overweg kunnen.’

ACTIVITEITEN UITWISSELING VAN KENNIS EN ERVARING

Het LSA organiseert praktijkdagen voor bewoners die gericht zijn op uitwisseling van kennis en ervaring tussen actieve bewoners. De onderwerpen en thema’s die aan bod komen, worden bepaald door het Bewonersplatform, waardoor ze aansluiten bij de interesses van bewoners en er altijd veel belangstelling voor is. De dagen worden meestal gehouden op locatie in een wijk waar een duidelijke relatie gelegd kan worden met het gekozen thema. Het aandeel (uitvoerend) professionals onder de deelnemers ligt veelal rond de 20%. Doel van de praktijkdagen is van elkaar leren, nieuwe ideeën opdoen en contacten leggen tussen bewoners uit verschillende steden.

Overzicht praktijkdagen 12 februari Jongerenpraktijkdag Met jouw talent kunnen we wat in de wijk…! in Amsterdam (80 deelnemers) (zie Jongerenplatform) 22 april Praktijkdag Webmaster in een handomdraai ICT en de wijk… haal eruit wat erin zit! in Emmen (80 deelnemers) 10 juni Praktijkdag Etters worden spetters! Leren van succesvolle projecten voor en door jongeren in Zaandam (50 deelnemers) 27 september Besloten Startbijeenkomst Kan wél! in Hilversum (70 deelnemers) (zie Kan wél!) 14 oktober Praktijkdag Nieuwe Nederlanders: meedoen levert wat op! Een verfrissende kijk op samenwerken met alle bewoners in de buurt in Helmond (100 deelnemers) (zie Praktijkdagen Herstructurering) 18 november Praktijkdag Moeten we straks alles zelf doen? Huisvesting en voorzieningen voor 55+ in Lelystad (60 deelnemers) 8 december Jongerenpraktijkdag Tweede Kamerbezoek in Den Haag (40 deelnemers) (zie Jongeren) 7

12 februari in Amsterdam Jongerenpraktijkdag Met jouw talent kunnen we wat in de wijk…!

PRAKTIJKDAGEN

12 februari in Amsterdam Jongerenpraktijkdag Met jouw talent kunnen we wat in de wijk…! De enthousiaste deelnemers gaan aan de slag in de workshops zang, dans en beats. Er wordt veel geoefend en op het open podium kan een ieder zijn talenten onder luid applaus aan de anderen laten zien. Tijdens de discussie vertellen jongeren uit 8

Helmond over hun coachingsproject waarbij leerlingen van een middelbare school een coach (vrijwillige jongere) krijgen voor ondersteuning bij hun vrije tijd, school en thuissituatie. Jongeren(werkers) uit Venlo vertellen (en laten zien) wat hun project heeft opgebracht. Verschillende groepen jongeren uit drie steden hebben zes weken geoefend voor een groot slotoptreden. Volop ontmoeting, ontwikkeling en plezier, ook voor enkele ouderen!

22 april in Emmen Praktijkdag Webmaster in een handomdraai ICT en de wijk… haal eruit wat erin zit!

22 april in Emmen Praktijkdag Webmaster in een handomdraai ICT en de wijk… haal eruit wat erin zit! Kan internet bijdragen aan het verbeteren van de kwaliteit van wijken? Workshops webjournalistiek, Dorpsspiegels en sociale cohesie via de website, worden gegeven

aan de deelnemers. Vervolgens kan iedereen aan de slag om een eigen website te maken met software die ook gebruikt wordt voor de Noarberschapsbank. Een project om de sociale cohesie in de wijk te versterken dat ondermeer loopt in Emmen. De gemiddelde eindbeoordeling van de dag is een 7.

Tips • zorg voor een overzichtelijke site (geen kerstboom); • korte en bondige teksten (10-2- regels); • gebruik beelden; • verplaats je in degene die jouw verhaal moet lezen; • promoot je site constant: acties, advertenties, berichten in lokale krantjes. 9

10 juni in Zaandam Praktijkdag Etters worden spetters! Leren van succesvolle projecten voor en door jongeren

10 juni in Zaandam Praktijkdag Etters worden spetters! Leren van succesvolle projecten voor en door jongeren Over jongeren wordt vaak alleen in termen van overlast gesproken en geschreven. Weinig positieve verhalen vinden hun weg Diana uit Rotterdam: ‘Er is een kloof die er altijd al is geweest. Jongeren van 14-15 jaar moeten ook tegen de maatschappij schoppen, ze moeten hun eigen leefwereld ontwikkelen. Ouderen zijn te vaak vergeten wat het is om jong te zijn.’ in de media. Er is ook weinig ruimte voor jongeren, zowel letterlijk als figuurlijk. Toch zijn er veel projecten waar jongeren met veel enthousiasme en succesvol aan meewerken. Jongeren op een no-nonsense manier benaderen en uitdagen zijn de succesfactoren. Eerst worden drie projecten besproken: de Uitdaging, NFTE (nifty) en Friends, waarna oud en jong kan deelnemen aan een van de vier doe-workshops: graffitiart, breakdance, taekwondo en verhalen verEen jongere uit Emmen: ‘Mensen lopen met een boog om je heen door wat er in de media is geschreven. Dat is klote.’ 10

tellen. Vervolgens is het tijd voor het Lagerhuisdebat dat wordt geleid door Mustapha Aoulad Hadj. Er zijn vier stellingen waarover levendig wordt gediscussieerd: 1. gebrek aan informatie, kennis over elkaars leefwereld is de bron van veel problemen; 2.overlast van jongeren is het product van hoe wij met jongeren omgaan: 3. jongeren gedragen zich als object, ze stellen zich op als een passief slachtoffer; 4.projecten lossen weinig tot niets op, er moet meer gezocht worden naar oplossingen in de structurele sfeer. De gemiddelde eindbeoordeling van de dag is een 7.5. Diny uit Venlo: ‘Veel ouderen klagen over hangjongeren, maar willen ze geen eigen plek geven waar ze naartoe kunnen.’ Hassan een jongere uit Leeuwarden: ‘Mensen, ouderen en jongeren hebben altijd strijd. De goede jongere komt de slechte oudere tegen en de slechte jongere komt de goede oudere tegen. Beiden gaan vervolgens generaliseren. Ik vind ook dat jongeren, ouderen meer respect moeten geven dan omgekeerd. Als ik opsta in de bus voor een oudere, dan staan jongeren me raar aan te kijken.’

27 september in Hilversum Besloten Startbijeenkomst Kan wél!

27 september in Hilversum Besloten Startbijeenkomst Kan wél! Kan wél! is een project dat bewoners met initiatieven die bijdragen aan het verbeteren van het leefklimaat in de wijk, ondersteunt met middelen en menskracht. Het is gebaseerd op de Engelse uitwerking van de ABCD aanpak, waarbij mensen met goede ideeën voor hun buurt, geld en ondersteuning krijgen aangeboden om deze te realiseren. Er zijn geen formele criteria en wie een goed idee heeft kan meteen aan de slag! Voor deze bijeenkomst zijn woningcorporaties uitgenodigd die woningen bezitten in de wijken waarvan de bewoners bij het LSA zijn aangesloten. Deze bewoners willen Kan wél! graag naar hun wijk halen. Sprekers op deze door Jan Ronken geleide dag: Henk van Heuven (AEDES) Bert van Delden (VROM), Matthew Pike (Scarmantrust) en Evelien Tonkens, (buitengewoon hoogleraar burgerschap). Aan het eind van de bijeenkomst verklaren zes ‘Alleen al de naam van het project, Kan wél! biedt perspectief’, aldus Henk van Heuven van Aedes, de vereniging van woningcorporaties. ‘Het gaat uit van de positieve mogelijkheden en capaciteiten die mensen in zich dragen en van de kansen die de samenleving biedt.’

van de aanwezige woningcorporaties ‘het moet wel gek lopen als wij niet meedoen’ en de rest gaat eerst intern overleggen. ‘Corporaties hebben een maatschappelijke taak te vervullen. Daarnaast blijkt uit de Engelse en Amerikaanse ABCD projecten dat het een kosteneffectieve manier van leefbaarheidbevordering is. Een vernieuwende aanpak van bewonersparticipatie die ook nog eens een positieve invloed kan hebben op het imago van de buurt én de corporatie’, aldus Bert van Delden, plaatsvervangend Directeur-generaal wonen van het ministerie van VROM. Can Do! Matthew Pike, directeur van the Scarmantrust. ‘Inmiddels zijn er in Schotland en Wales zo´n 10.000 Can Do´ers. De werkwijze is simpel: je zegt wat je wilt doen en wij helpen het je doen. Het is niet duur en geeft veel goede resultaten. De levens van mensen veranderen, verbeteren. De nadruk ligt op praktische actie. De kenmerken van Can Do’ers: het zijn mensen die veranderingen leiden, ze hebben passie, zijn praktisch, geven nooit op en zijn teambuilders, wij niet ik staat voorop. In Engeland zijn veel minderheden actief als Can Do’er, omdat ze elders niet aan de bak kwamen.’ 11

14 oktober in Helmond Praktijkdag Nieuwe Nederlanders: meedoen levert wat op! Een verfrissende kijk op samenwerken met alle bewoners in de buurt

14 oktober in Helmond Praktijkdag Nieuwe Nederlanders: meedoen levert wat op! Een verfrissende kijk op samenwerken met alle bewoners in de buurt Wilt u het ‘allochtonenprobleem’ eens op een andere manier bekijken? Of heeft u praktische tips nodig om meer samen te werken met de verschillende groepen in de wijk? Gastheer is Prem Radhakishun. Edwin Hoffman is adviseur en trainer interculturele communicatie aan de Fontys Hogeschool Sociaal Werk Eindhoven en houdt een lezing over interculturele communicatie. Ook is er tijd ingeruimd voor een potje intercultureel kaarten, waarvan het doel is dat men voel hoe het is als er nieuwkomers bij je aan tafel komen zitten met hun eigen ‘gewoontes’ en hoe het is om zelf als nieuwkomer aan te schuiven. En dit alles zonder verbale communicatie (wel non-verbaal), want nieuwkomers spreken immers de Nederlandse taal nog niet. Duidelijk is dat iedereen die het spel speelt, denkt dat hij zeker weet wat de regels zijn. Maar dat klopt dus niet. De vertaling van het spel naar de praktijk leidt in de ene workshop tot heftige discussies en nogal wat frustratie van autochtonen over participatie van Nieuwe 12

Nederlanders. Dit ondanks hun bereidheid om te investeren. In de andere workshop is de mopperangel er snel uit en wordt er geanimeerd gediscussieerd. De gemiddelde eindbeoordeling van de dag is een 8.

Edwin Hoffman: • mensen zijn uniek en hebben verschillende rollen; • mensen ontmoeten mensen, geen culturen; • erken zowel het gemeenschappelijke, als de verschillen; • werk met een kader van fundamentele waarden waarover niet onderhandeld kan worden: gelijkheid van man en vrouw, de gelijkheid van homo- en heteroseksuelen, anti-racisme en het zelfbeschikkingsrecht op je lichaam.

Prem Radhakishun heeft een nieuw onderscheid tussen mensen geleerd: je hebt kaarters en je hebt niet-kaarters. En kaarters, die zijn héééééééél fanatiek!

18 november in Lelystad Praktijkdag Moeten we straks alles zelf doen? Huisvesting en voorzieningen voor 55+

18 november in Lelystad Praktijkdag Moeten we straks alles zelf doen? Huisvesting en voorzieningen voor 55+ Een groep van zo’n 60 vitale 55+ ers en enkele jongeren toog naar Lelystad om zich op de hoogte te stellen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en om te kijken naar hoe de visie van Lelystad op het wonen voor ouderen gestalte krijgt. Bram Vonk, algemeen directeur Stichting Woonzorg Flevoland geeft een duidelijk beeld van zijn visie op wonen voor ouderen, namelijk de woonzorgzone. Mensen kunnen zelf kiezen wat ze willen: waar en hoe willen ze wonen en hoeveel zorg willen hebben. Er is een 24 uurs zorggarantie als je binnen de woonzorgzone woont. Binnen tien minuten is er iemand bij je, mocht er sprake zijn van calamiteiten. De Wmo die vanaf 1 juli 2006 van start zal moeten gaan is een bundeling van allerlei wetten die op gemeentelijk, in plaats van rijksniveau uitgevoerd gaan worden. De bedoeling is dat gemeenten al deze regelingen bij één loket onderbrengen, zodat er meer samenhang ontstaat. Elke gemeente kan dan samen met haar burgers bepalen hoe de Wmo er precies uit moet komen te zien, namelijk afge-

stemd op de behoeften en mogelijkheden van haar burgers. De uitleg over de Wmo en de daarop volgende workshops, maken duidelijk dat dit voor veel mensen een lastig onderwerp is, waarover goed zal moeten worden nagedacht!

In de Wmo worden de volgende bestaande wetten gebundeld: • de bestaande Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg); • de huidige Welzijnswet; • de Huishoudelijke Verzorging uit de AWBZ; • enkele subsidieregelingen uit de AWBZ (o.a. mantelondersteuning, diensten bij wonen met zorg); • de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ). 13

8 december in Den Haag Jongerenpraktijkdag Tweede Kamerbezoek

8 december in Den Haag Jongerenpraktijkdag Tweede Kamerbezoek De ongeveer 40 jongeren uit Eindhoven, Dordrecht en Zaanstad krijgen uitleg over de werkwijze van de Tweede Kamer, kunnen rondkijken in de vergaderzaal en daarna is het tijd voor de discussie met een aantal CDA Tweede Kamerleden. Vele onderwerpen kwamen aan bod, zoals het deurbeleid, vol is vol?, de dubbele nationaliteit, gebrek aan stageplaatsen en rappen, rondhangen en de politie. Een hoofdthema is dat vooral veel allochtone jongens zich het slachtoffer voelen van hun omstandigheden en de beeldvorming rondom allochtone jongens, maar dat de kamerleden hun echter oproepen hun kansen te grijpen en trots te zijn op zichzelf. Daarnaast nuanceren ze een aantal problemen: niet alleen allochtone jongens hebben problemen met stageplaatsen, ook autochtone. 14

Daarnaast doen de allochtone meiden het veel beter dan de jongens die vaak (terecht of niet) een erg kort lontje hebben.

Ine Aasted Madsen-van Stiphout: ‘Het gaat erom dat je trots bent op jezelf, neus omhoog en laat ze maar kletsen. Niet meteen in de stress schieten.’

Nihat Eski: ‘Veel allochtone jongens en ook autochtone, benutten hun kansen niet. Ook zijn er onvoldoende voorbeeldfiguren. Nederland heeft veel mogelijkheden, het is een rijk land. Investeer in je jezelf, in je opleiding en verbeter je taalniveau. Wat ik niet snap is dat je zelf in de slachtofferrol stapt.’

Uit: Nieuwe Nederlanders: meedoen levert wat op!

FRIDUS VAN DEN BERG EN MAJID ELHABZIZ JONG EN OUD SAMEN ACTIEF IN DE WIJK

Majid: ‘Je wordt nu bijna overal bijgehaald vanwege de goede samenwerking tussen jong en oud. Dat is natuurlijk heel mooi. Het belangrijkste is toch dat er naar je geluisterd wordt. Men weet nu dat de jeugd van tegenwoordig echt iets wil en bereid is mee te werken. Er is een omslag gekomen in het negatief denken over de jongeren. Cultuurverschillen zijn er niet als je elkaar met respect behandelt en je altijd vragen kunt stellen.’

Fridus: ‘Mijn beeld over jongeren is 180 graden gewijzigd. We praten hier over een groep allochtone (voornamelijk Marokkaanse en Turkse) jongeren die zich als vrijwilligers wil inzetten voor de wijk. Dat lees je niet vaak meer in de krant. In het begin was Majid voor mij een allochtone jongere wijkbewoner met waarschijnlijk een grote mond. Ik zie Majid nu als een jongere wijkbewoner die zich inzet voor de wijk’.

15

PROJECTEN VAN ABCD NAAR KAN WÉL!

Asset Based Community Development (ABCD) is een werkwijze, die is gebaseerd op ervaringsgegevens van een groot aantal bewonersorganisaties in Amerika. Kern van deze strategie is dat de verbetering van aandachtswijken alleen duurzaam en succesvol is, als kennis en capaciteiten van bewoners uitgangspunt vormen voor wijkverbetering. Het LSA heeft de ABCD aanpak in 2000 in Nederland geïntroduceerd en sindsdien zijn er verschillende projecten met ondersteuning van het LSA en met samenwerkingspartner Fontys Hogeschool gestart. Het belangrijkste boek over de ABCD aanpak is door het LSA in het Nederlands vertaald, bewerkt en uitgebracht in 2003. Ook in 2005 is dit boek goed verkocht, in het totaal 99 exemplaren (zie Publicaties). Van de projecten die door het LSA in de beginfase zijn ondersteund of waarmee is samengewerkt (Haarlem) zijn een aantal nog steeds zeer actief. Het meest bekend daarvan is het ABCD project in Helmond (Binnenstad) dat regelmatig door groepen bewoners en beroepskrachten wordt bezocht. Ook de projecten in Arnhem (Elderveld), Nijmegen (Kolpingbuurt) en Eindhoven (Lijmbeek) zijn in 2005 nog steeds actief. Van de projecten die met geld uit Onze Buurt Aan Zet (BZK) zijn gefinancierd is het project in Utrecht (Hoograven) gestopt na het opdrogen van deze geldstroom eind 2004. Een aantal van de initiatieven van het project in Utrecht, zoals de wijkkrant en de historische kring, zijn zelfstandig verder gegaan. Het project in Haarlem (Impuls) is door de gemeente als apart project gestopt, omdat de welzijnsinstelling Radius de in Haarlem ontwikkelde ABCD methodiek als uitgangspunt heeft genomen voor het werken in wijken. Dit op grond van de conclusie dat na vijf jaar experimenteren de participatie van bewoners in de Impulswijken merkbaar is toegenomen. Ook de budgetten voor bewoners van deze wijken lopen nog twee jaar door. Een van de lessen die het LSA en Fontys Hogeschool uit deze periode hebben getrokken zijn: een cruciale voorwaarde voor de continuering van dit soort initiatieven is dat bewoners zelf initiatiefnemer, 16

trekker en eigenaar zijn van het project. Juist de projecten die teveel afhankelijk waren van professionele ondersteuning zijn na het opdrogen van de geldstroom geheel of gedeeltelijk ter ziele gegaan. Ook uit internationaal overleg met organisaties uit Engeland en Zweden die met ABCD werken blijkt dat. In Engeland is daarom The Scarmantrust er toe overgegaan zelf professionals in te zetten en die ook te trainen. Bovendien is hun aanpak sterk gericht op activering van individuen in plaats van groepen, omdat gebleken is dat het succes van projecten vaak afhankelijk is van individuele bewoners. Ingegeven door de verharding van het maatschappelijke klimaat komt het kabinet Balkenende eind 2004 met het Breed Initiatief Maatschappelijke Binding (BIMB). Het LSA is een van de genodigde maatschappelijke organisaties die men tijdens een bijeenkomst van 26 januari 2005 aanspreekt om met nieuwe ideeën te komen om maatschappelijke binding te stimuleren en isolatie van met name groepen nieuwe Nederlanders te voorkomen. Tijdens de door het ministerie van VROM geregisseerde deelbijeenkomst met bestuurders en organisaties op het gebied van wonen en leefbaarheid is door het LSA het projectvoorstel Kan wél! ingebracht. Dit is positief ontvangen en als een van de vier mogelijke actiepunten door minister Dekker ingebracht op de lijst van gezamenlijke actiepunten van alle departementen. Aedes, landelijke koepel van woningcorporaties en een van de deelnemende organisaties, sluit zich aan als projectpartner. In juni is door het kabinet een tweede bijeenkomst georganiseerd over maatschappelijk binding, nu voor vrijwilligers. Een aantal leden van het Bewonersplatform uit verschillende steden heeft hier aan deelgenomen (zie Bijeenkomsten met derden). Projectontwikkeling Kan wél! Begin 2005 is dit plan samen met Aedes en een werkgroep van het LSA nader uitgewerkt en na een tweede bijeenkomst in maart van de werkgroep BIMB van het ministerie van VROM, kan dankzij financiële toezeggingen van woningcorporatie Het Oosten, het ministerie van VROM en (later) de SEV, de projectorganisatie wor-

den opgezet. Via het LSA netwerk worden kandidaten voor de functie van ontwikkelingswerker benaderd. De mensen die belangstelling voor deze functie hebben, zijn na een selectietraining in november die in samenwerking met The Scarmantrust is georganiseerd, aangetrokken als ontwikkelingswerker voor Kan wél! Voor de financiering van de uitvoering is samenwerking gezocht met woningcorporaties in de steden die door de leden van het Bewonersplatform voor dit project zijn aangemeld. Op 27 september vindt de startbijeenkomst plaats in Hilversum (zie Activiteiten). In de vier maanden daarna zijn nadere afspraken gemaakt met woningcorporaties die belangstelling hebben. Eind december zijn er definitieve afspraken met woningcorporaties in tien steden gemaakt. De startdatum van de uitvoering van het project is 1 februari 2006, de einddatum is 1 april 2007. ‘Het Impulsproject heeft in het Haarlemse welzijnswerk een stille revolutie teweeggebracht, die tot een fundamenteel andere benadering van het opbouwwerk en jongerenwerk leidt.’ Uit: nota v0erantwoording ontwikkelingsprogramma Haarlem 2004-2005 uit 2005

TWEEDE KAMERLEDEN ADOPTEREN EEN WIJK

Het aantal Kamerleden dat in 2005 een adoptiecontract heeft afgesloten met een aandachtswijk is 34, Met name CDA-leden (16) en PvdA-leden (16) zijn bij dit project betrokken. De totale score nu is 34 kamerleden die in totaal 34 wijken hebben geadopteerd (zie Bijlagen). De doelstelling van dit project is dat kamerleden de uitvoering en effecten van beleid aan de hand van de ervaringen van bewoners volgen en dat bewoners van aandachtswijken in de keuken van de landelijke politiek kunnen kijken, waardoor er meer wederzijds begrip ontstaat. Het LSA volgt zoveel mogelijk via de bewoners hoe deze contacten verlopen en publiceert daarover in de LSA Bewonersberichten. Op vergaderingen van het Bewonersplatform worden ervaringen van bewoners uitgewisseld. Het adoptieproject krijgt veel aandacht in met name de lokale pers. Dit is mede

afhankelijk van de persoonlijke invulling van de adoptie door de kamerleden. In het contract tussen bewoners en kamerleden is opgenomen dat de kamerleden een bezoek van de wijkbewoners aan de Tweede Kamer zullen organiseren. In veel gevallen heeft dat al plaatsgevonden. Een aantal kamerleden bezoekt de wijk vrij frequent, soms zelfs maandelijks. In het verslagjaar heeft zich een mutatie voorgedaan. In Rotterdam (Het Nieuwe Westen) zijn bewoners ontevreden over de contacten met hun kamerlid omdat niet gereageerd is op hun veelvuldige verzoeken om contact. Dit kamerlid is toen ‘ontslagen’. Via een advertentie aan alle kamerleden, is een nieuw adoptiekamerlid gekozen uit de kandidaten die zich hadden aangeboden en de adoptie verloopt nu succesvol. EUROPARLEMENTARIËRS ADOPTEREN EEN WIJK

Hoewel in 2004 na enige discussie het Bewonersplatform besloten heeft in 2005 toch weer een start te maken met de Euroadopties, is hier geen vervolg aan gegeven. De belangrijkste reden is dat het gezien de uitkomst van de discussie in het Bewonersplatform geen hoge prioriteit heeft. Een tweede reden is dat het referendum over Europa met een overweldigend Nee als uitslag, het animo voor contacten met een Europarlementariër bij bewoners niet heeft doen toenemen. JONGEREN

In december 2002 heeft het LSA officieel een Jongerenplatform opgericht. Doel van het Jongerenplatform is verbetering van het imago van jongeren uit aandachtswijken en uitwisseling van kennis en ervaring tussen jongeren die op wijkniveau actief zijn. Vanaf 2004 is er een medewerkster voor het Jongerenplatform actief met een (minimale) formatieomvang van 0,2fte. Het jongerenplatform kent niet dezelfde stabiele basis als het Bewonersplatform, wel is er een min of meer vaste groep die bij activiteiten kan worden ingeschakeld. In 2005 is daarom besloten om ons voornamelijk te richten op het organiseren van praktijkdagen voor jongeren en om de samenwerking met het Bewonersplatform te verbeteren. Dit heeft geleidt tot drie praktijkdagen, (zie Activiteiten) waarvan er eentje in samenwerking met het 17

Bewonersplatform is georganiseerd. Het Jongerenplatform houdt derhalve de facto op te bestaan. De contacten tussen ouderen en jongeren worden langzaam iets beter en deze samenwerking willen we in 2006 dan ook verder verstevigen. PRAKTIJKDAGEN HERSTRUCTURERING

Meer weten, zeker meedoen Begin 2005 is in overleg met het ministerie van VROM gewerkt aan een vervolg op de serie praktijkdagen die in 2004 zijn georganiseerd. Deze eerste serie praktijkdagen was gericht op uitwisseling van kennis, informatie en ervaringen over de herstructurering voor bewoners van de 56 prioriteitswijken. Hoewel er vanuit bewoners grote belangstelling is voor deze praktijkdagen en de evaluaties uitwijzen dat de geboden informatie relevant is voor de meeste bewonersorganisaties, blijft toch de vraag overeind of toepassing van het ‘geleerde’ in de praktijk er wel echt van komt. Om dit te stimuleren, is vervolgens gekozen voor de formule om praktijkdagen te combineren met een coachingsaanbod. Bewonersorganisaties die aan de slag willen met een onderwerp dat op deze dagen aan bod komt, kunnen voor maximaal twintig uur, ondersteuning krijgen van een coach. De participatie van nieuwe Nederlanders bij de wijkvernieuwing blijft in vrijwel alle 56 wijken ver achter ten opzichte van autochtone bewoners, daarom heeft dit onderwerp extra aandacht gekregen. Voorafgaand aan de eerste praktijkdag die in september 2005 in Helmond plaatsvindt, is een boekje: Nieuwe Nederlanders: meedoen levert wat op! Het gaat over bewoners met verschillende achtergronden die wel met elkaar samenwerken. Ze geven een aantal praktische tips over hoe zij deze samenwerking tot een succes maken (zie Publicaties). Het programma bestaat uit drie praktijkdagen en een coachingsaanbod van maximaal twintig uur per bewonersorganisatie. In het totaal kunnen zestien bewonergroepen hiervan gebruik maken. Het programma is gestart in de tweede helft van 2005 en loopt door tot eind 2006. De financiering van dit programma komt voor het grootste deel van het ministerie van VROM en twee van de drie praktijkdagen worden bekostigd uit het reguliere BZK 18

budget. Eind december 2005 zijn met vijf wijken afspraken gemaakt over de inzet van een coach. PARTICIPATIE-CHARTER

Bewonersparticipatie kan op twee manieren worden omschreven. Als eerste in de zin van participeren in beleid van de overheid, namelijk meepraten, meedenken, en mee uitvoeren van beleid zoals het GSB dat zich vooral richt op het bestrijden van problemen. Het doel is dat bovengemiddelde scores op ‘verkeerde’ lijstjes, gemiddelde scores worden. Om daarin succesvol te kunnen zijn, is het noodzakelijk dat bewoners op allerlei manieren participeren. Het initiatief ligt bij de overheid of door hen ingehuurde instellingen. Een tweede invalshoek is participatie in de vorm van burgerinitiatieven. Bewoners nemen initiatieven en hebben daar soms wel en soms niet de overheid bij nodig. Het beheer van een speeltuin of groenvoorziening zal in overleg moeten, het starten van kinderactiviteiten of een schoonmaakactie kan ook zonder bemoeienis van die overheid. Het ParticipatieCharter is een hulpmiddel voor beide vormen van participatie. Hiermee kunnen bewoners voor zichzelf duidelijk krijgen wat ze willen, welke verantwoordelijkheden daarbij horen en welke afspraken met de lokale overheid gemaakt kunnen worden. Om het gebruik van het ParticipatieCharter te stimuleren en te toetsen, zijn bewoners uit vijf steden gestart met de voorbereiding van een pilot. Elke groep gaat in de eigen stad en vanuit de eigen situatie werken met het charter. De ervaringen worden bijgehouden en om de paar maanden met elkaar uitgewisseld. Het LSA geeft waar nodig lokale ondersteuning en registreert de ervaringen en ontwikkelingen om na een periode van twee jaar conclusies te kunnen trekken en een verbeterde versie van het Participatie-Charter te kunnen presenteren. Voor de financiering van dit traject zal een aparte subsidie worden aangevraagd.

Breed Initiatief Maatschappelijke Binding

BIJEENKOMSTEN MET DERDEN BREED INITIATIEF MAATSCHAPPELIJKE BINDING

22 juni in Den Haag Een van de bijeenkomsten die onder de noemer van maatschappelijk binding is georganiseerd door het kabinet is gericht vrijwilligers die in wijken en buurten zelf initiatieven hebben genomen om maatschappelijke binding te stimuleren. Op deze bijeenkomst van 22 juni zijn zo’n 150

bewoners uitgenodigd, waaronder LSAleden uit Eindhoven, Helmond, Nijmegen en Rotterdam. Hun ervaringen zijn positief: ze kunnen samen met anderen nu eens rechtsreeks met bewindslieden praten over wat ze in de buurt doen hoe zij tegen het vraagstuk van integratie en samenleven aankijken. Sommige bewoners weten het ijzer te smeden als het heet is. Zo komt de kersverse minister Pechtold er niet onderuit om een werkbezoek aan het ABCD project in Helmond af te spreken.

Marion van Beurden: ‘De bewindslieden hebben alles aangehoord en veel begrip voor de situatie in de wijken getoond en ze hebben waardering voor het vrijwilligerswerk. Ze vinden dat we zo door moeten gaan. Landelijk wordt maatschappelijke binding gestimuleerd, daar zijn we als bewoners blij mee. Nu ligt de bal bij de bewoners en de gemeentes om daar op lokaal niveau verder vorm aan te geven.’

Jamaa Himi: ‘Aan tafel is gesproken over hoe de kloof tussen allochtonen en autochtonen verkleind kan worden. De meningen hierover en hoe men integratie ziet, verschillen. Iedereen probeert iets te doen. Wat je ziet is dat allochtonen vaak oppervlakkig betrokken zijn bij activiteiten. Ze zijn niet bij de besluitvorming betrokken, ze doen alleen mee aan activiteiten. Het is verstandig om vanaf het begin allochtonen te betrekken bij projecten en ideeën van allochtonen mee te nemen. Mensen moeten zorgen dat allochtonen niet te snel afhaken, dus ze voldoende ruimte geven om hun ideeën te realiseren. Allochtonen moeten de ruimte ook nemen en niet te snel opgeven.’ 19

Werkconferentie De krachtige Buurt

WERKCONFERENTIE DE KRACHTIGE BUURT

7 september in Den Haag Het Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties organiseerde deze werkconferentie samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het LSA. Een aanleiding voor de conferentie is het rapport Vertrouwen in de buurt, van de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid. De vraag aan de deelnemers van de conferentie is wat ze zelf kunnen doen om goede initiatieven te behouden, maar ook wat ze van elkaar verwachten en van het kabinet om de samenwerking tussen de buurtpartijen te verbeteren. Tijdens de conferentie zijn actieve buurtbewoners aanwezig (waaronder LSA leden), buurtwerkers (welzijnswerkers, wijkagenten, leraren en wijkmanagers), de buurtdirecteur (van een woningcorporatie, een brede school of zorginstelling) en bestuurders (wethouder, burgemeester of gedeputeerde). Het Rijk wil de ondersteuning versterken, de dialoog met het lokaal bestuur aan20

gaan, concrete knelpunten in wet- en regelgeving wegnemen voor effectiever lokaal bestuur en men wil nieuwe ideeën uitdragen. Het belangrijkste knelpunt dat wordt gesignaleerd is echter het gebrek aan vertrouwen in elkaar. Vertrouwen tussen sociale spelers in de buurt ontbreekt, maar ook tussen Rijk, Kamer en lokale overheid. De overdaad aan controlezucht en verantwoording (van alle partijen) moeten worden weggenomen was de belangrijkste (gedeelde) conclusie.

Rol bewoners: • motiveer vrijwilligers in de wijk; • informeer als gemeente bewoners vooraf en niet achteraf. Betrek ze vroeg bij het proces; • maak bewoners eigenaar van hun buurt, geef ze een eigen budget voor leefbaarheid en veiligheid. Benut het potentieel aan initiatieven in de wijk; • maak maatwerk vanuit de vraag van bewoners mogelijk. Geef hen professionele ondersteuning bij het uitwerken van hun plannen en biedt perspectief (met geld).

Rol buurtwerkers: • lever continuïteit, elke keer een andere buurtagent of huismeester werkt niet; • geef frontliniewerkers meer mandaat en waardeer (betaal) hun werk beter; • doorbreek de 9 tot 5 mentaliteit van professionals. De politie doet te vaak tevergeefs een beroep op scholen, welzijnsinstellingen en gemeente; • verminder de bureaucratie.

Rol buurtdirecteuren: • wooncorporaties zouden niet alleen mensen moeten huisvesten, maar ze in de wijk ook ondersteunen bij het bevorderen van de leefbaarheid. De corporaties wordt hierbij een steeds grotere rol toegedicht; • breng het ontmoetingspunt terug in de buurt. Met name de school wordt daarbij genoemd; • zorgkantoor stap af van je te strakke normen en denk met bewoners mee.

Rol bestuurders: • kom afspraken na en bekrachtig ze. Treed zonodig hard op wanneer je dit hebt aangekondigd; • werk met wijkwethouders, lever maatwerk; • leiderschap en visie ontbreken. Maak een ontwikkelingsvisie voor de wijk met alle actoren, waaronder bewoners.

Rol Rijk: • buurtdirecteuren vragen om het (nog meer) samenvoegen van landelijke potjes, om zodoende de verkokering te doorbreken; • gemeenten willen erkend worden als regisseur. Ze willen de macht om indien nodig, knopen door te hakken; • bewoners staan het minste staan te trappelen om minder regels. Zij hebben bij kwaadwillende bestuurders de meeste steun aan die regels; • belicht succesvolle voorbeelden van een buurtgerichte aanpak, zodat anderen daarvan kunnen leren; • een eenduidiger rijksbrede visie; • langdurige afspraken en initiatieven kosten ook langdurig geld. 21

COMMUNICATIE LSA BEWONERSBERICHTEN

In 2005 zijn vier reguliere nummers van het blad uitgekomen en aan het eind van het jaar een dubbeldik nummer. Tevens is een Engelse editie van het verslag van de Europese Bewonersconferentie die in december 2004 plaatsvond, in 2005 uitgebracht en aan alle deelnemers uit andere Europese landen toegestuurd. Behalve informatie over alle LSA-activiteiten, projecten en ontwikkelingen in de steden zijn er uitgebreide verslagen opgenomen van de praktijkdagen. Het aantal abonnees is constant gebleven (ongeveer 1400). Vanaf 2006 zal in het blad meer aandacht worden besteed aan lokale ontwikkelingen, de verslagen van praktijkdagen zullen in het blad worden ingekort. Op de website zullen de uitgebreide verslagen terug te vinden zijn. Daarnaast is een nieuwe informatiefolder over het LSA gemaakt. LSA WEBSITE

In 2005 is de website veelal gebruikt om aankondigingen, foto’s en verslagen van studiedagen onder de aandacht van de bezoekers te brengen. Daarnaast staan er gegevens van de leden van het Bewonersplatform en hun wijken en hun eventuele adoptiekamerlid. Nieuwtjes kregen hun plaats, echter het gebruik van de Berichtenborden blijft ondanks een speciale training voor de leden van het Bewonersplatform achter bij de verwachtingen. Daarom is in 2005 besloten de site opnieuw te gaan inrichten en nog gebruiksvriendelijker te maken. PUBLICATIES

Nieuwe Nederlanders: meedoen levert wat op! Praktische tips over hoe je beter met elkaar kunt samenwerken ‘Ze willen niet’, zeggen de autochtone Nederlanders. ‘We zijn niet welkom’, zeggen de nieuwe Nederlanders. Je zou kunnen zeggen de toon is gezet, maar het boekje wil juist met deze uitspraken en veronderstellingen afrekenen. Het LSA heeft een aantal bewoners en beroepskrachten uitgenodigd die wel succes boeken in hun wijk. Hoe komt dat? Wat weten zij wel wat andere mensen niet weten? En welke tips kunnen zij aan andere bewoners 22

geven? Het resultaat is een boekje met praktische tips, waarmee u zelf aan de slag kunt in uw eigen wijk. Het boekje is vooral bedoeld voor autochtone en nieuwe Nederlanders uit herstructureringswijken, want zeker daar is het belang groot dat mensen meer met elkaar gaan samenwerken. U vindt in het boekje niet DE formule. Want uit de interviews met de bewoners en beroepskrachten van verschillende culturele afkomsten blijkt dat de eigen instelling en houding het belangrijkste is. Het communiceren van mens tot mens en interesse hebben in elkaar. Deze uitgave van het LSA is gerealiseerd dankzij een bijdrage van VROM en is te bestellen bij het LSA voor 7,50 incl. verzendkosten. Wijkontwikkeling op eigen kracht Hét boek over de ABCD aanpak is nog steeds voorradig. Leesbaar, duidelijk en vooral van groot praktisch nut voor bewoners en allen die hen willen steunen. Het is een bewerkte vertaling van Building Communities From The Inside Out. De auteurs John Kretzman en John McKnight deden jarenlang onderzoek in de aandachtswijken in de grote steden van de Verenigde Staten. Ze onderzochten met name de succesvolle voorbeelden van wijkontwikkeling en wijkvernieuwing die op initiatief van bewoners tot stand kwamen. Op grond daarvan ontwikkelden ze een strategie voor de wijkaanpak die in dit praktisch handboek in klare taal uiteengezet wordt. Het oorspronkelijke boek is vertaald en bewerkt door het LSA in samenwerking met Fontys Hogeschool Sociaal Werk Eindhoven. In het boek is een aantal voorbeelden opgenomen uit Nederlandse steden waar met Asset Based Community Development (ABCD) is gewerkt. Ook in Nederland leidt deze aanpak tot verrassende, vernieuwende en inspirerende resultaten. Bewoners zullen in hun eigen kracht en in hun wijk moeten geloven om te komen tot leefbare en krachtige wijken de ook in de toekomst levensvatbaar zijn. Er is simpelweg geen andere weg naar succes dan deze. Het boek is te bestellen bij het LSA voor 29,95 excl. verzendkosten.

Uit: Nieuwe Nederlanders: meedoen levert wat op!

DIANA WEEDA-ZIJLMANS EN GÜLBAHAR TORUN AYHAN HARTSVRIENDINNEN BOUWEN BRUGGEN

Diana: ‘Mijn vriendschap met Gülbahar is heel kostbaar. Ze is gewoon een aantrekkelijke persoonlijkheid: open, vrolijk en leuk om bij te zijn. We hebben natuurlijk altijd lol en je doet zoveel samen, dat je eigenlijk niet meer buiten elkaar kunt. Om de achterban te bereiken heb ik haar natuurlijk nodig. Zij heeft mij weer nodig om openingen te krijgen bij de Nederlanders. Ik heb geleerd om begrip te hebben voor de slechte situatie waarin sommige vrouwen nog verkeren. Niet meteen oordelen van dat zou ik dus niet doen, want zo werkt het

niet. Wel is het zo dat niet alle Turkse vrouwen worden onderdrukt, dat is absoluut niet waar. Er zijn grote verschillen.’ Gülbahar: ‘Door onze samenwerking stellen ook andere mensen zich hiervoor open. Vrijwilligerswerk heeft voor sommigen een hoge drempel. Het kost veel energie om ze duidelijk te maken wat het is en waarom je het doet. Sommigen vinden ons gek dat we het doen. Ik zeg dan: “Als je de smaak eenmaal te pakken hebt, vind je het net zo leuk als wij”’. 23

ORGANISATIE BESTUUR

Het bestuur van het LSA bestaat uit zeven leden. Vier daarvan zijn bewoners uit aandachtswijken, de overige drie bestuursleden zijn toegevoegde leden die vanwege hun kwaliteiten en netwerken zijn aangezocht. De vier bewoners zijn Lorna Koenen (voorzitter), Jamaa Himi (secretaris), André van Vught (penningmeester) en Cees van der Veur (lid). Jaap Geerlof, directeur bij B&A advies is inmiddels toegevoegd lid van het bestuur. Dick de Cloe is vanwege zijn drukke werkzaamheden, halverwege het jaar vertrokken en is opgevolgd door voormalig Tweede Kamerlid Rob van Gijzel die in Eindhoven een eigen adviesbureau heeft. Pieter Jan Biesheuvel is het derde toegevoegd bestuurslid. Om goede contacten tussen Bestuur en Bewonersplatform te onderhouden en bij vacatures over goed ingewerkte kandidaten te kunnen beschikken, zijn tevens steeds twee leden van het Bewonersplatform aanwezig op bestuursvergaderingen, namelijk Marion van Beurden en Lucile de Groot. In juli heeft een eerste kennismakingsgesprek plaatsgevonden van het Bestuur met minister Pechtold van het Grotestedenbeleid, die minister de Graaf na diens aftreden heeft vervangen. Bestuursvoorzitter Lorna Koenen heeft in 2005 op verzoek vele bijeenkomsten van derden bijgewoond om uitleg te geven over het LSA in het bijzonder en over bewonersparticipatie in het algemeen. In juni van het verslagjaar heeft zij samen met Marion van Beurden van het Bewonersplatform deelgenomen aan een conferentie in Parijs over lokale democratie en de rol van burgers. Deze uitnodiging was voortgekomen uit de Europese Bewoners conferentie die het LSA eind 2004 organiseerde. In 2005 heeft het bestuur zich in samenspraak met het Bewonersplatform vooral 24

toegelegd op de verdere inrichting van de organisatie. De volgende organisatorische zaken zijn nu formeel geregeld: • de interne verhoudingen tussen bestuur, Bewonersplatform en secretariaat zijn in 2005 besproken en vastgelegd; • de bevoegdheden van bestuur, Bewonersplatform en secretariaat zijn besproken en vastgelegd; • van alle voorkomende functies zijn functieomschrijvingen vastgelegd; • afspraken over personeelbeleid en functioneringsgesprekken zijn vastgelegd; • aanbevelingen van de accountant ten aanzien van de financiële verslaglegging en financiële procedures zijn opgevolgd en vastgelegd; • er is een kascommissie ingesteld bestaande uit leden van het Bewonersplatform; • ter ondersteuning van de financiële administratie is administratiekantoor Orbis ingeschakeld. BEWONERSPLATFORM

Het Bewonersplatform is in 2005 uitgebreid met bewoners uit Den Bosch en Tilburg die opnieuw lid zijn geworden en bestaat nu uit 61 bewoners uit de 31 steden die betrokken zijn bij het Grotestedenbeleid. Uit de laatst toegetreden stad Sittard/Geleen zijn nog geen bewoners lid. Het Bewonersplatform is in het verslagjaar vier maal bij elkaar geweest in Utrecht. Het aantal deelnemers aan deze werkbijeenkomsten is het gehele jaar door constant gebleven op rond de veertig. De meeste bijeenkomsten zijn gesplitst in een plenair gedeelte en een werkgroepgedeelte, waar de geplande activiteiten verder werden uitgewerkt en voorbereid. In het verslagjaar vertrokken elf LSA leden om verschillende persoonlijke redenen, een enkeling vanwege een politieke functie. De deelname vanuit Maastricht Malburgen is

gestopt omdat deze herstructureringswijk volgens de bewoners geen problemen meer kent. Uit de andere steden zijn mensen die vertrokken zijn vervangen door actieve bewoners uit dezelfde stad. Auke Helmhout die vanuit Arnhem Malbergen in het platform zat vertrok vanwege zijn hoge leeftijd en heeft nu de status van erelid bereikt. Conform de afspraak met subsidiegevers BZK en G27 is de laatste bijeenkomst in 2005 besteed aan de evaluatie van activiteiten van de afgelopen drie jaar. Begin 2006 zal een tweede bijeenkomst plaatsvinden om de evaluatie af te ronden en de conclusies te verwerken in een plan waarin prioriteiten en voornemens met betrekking tot de inzet van het LSA op het gebied van bewonersparticipatie in de GSB steden zal worden opgenomen. PERSONEEL SECRETARIAAT

Het LSA personeel dat tot en met december 2004 in vaste dienst was van het Landelijk Centrum Opbouwwerk, is per 1 januari in dienst gekomen van het Werkgeversinstituut Sociaal Cultureel Werk (WGI) te Rotterdam. Dat betrof een formatieomvang van 1,5 fte. Een medewerkster in tijdelijke dienst (0,75 fte) is eind 2004 door het bestuur ontslag aangezegd en dit is begin 2005 geëffectueerd. Per 1 april is Liesbeth Saaltink in dienst gekomen als medewerkster voor de organisatie van praktijk- en studiedagen. In verband met de verhuizing van het secretariaat van

Den Haag naar Utrecht heeft de administratieve kracht van het LSA, Annika Westhuis, per 1 maart ontslag genomen. Door de verzelfstandiging is het noodzakelijk geworden een eigen financiële administratie te gaan voeren en daarom is deze functie verzwaard tot financieel administratief medewerker. Per 1 april van het verslagjaar is Mustapha Charifi in deze functie benoemd. Het secretariaat had in 2004 een omvang van 2,5 fte inhoudelijk personeel en dit is na de verzelfstandiging teruggebracht naar 2 fte. Dit is het gevolg van de bezuiniging die VWS in 2004 heeft opgelegd en die met ingang van 2005 door de nieuwe subsidiënt BZK is overgenomen. Het LSA streeft naar een vaste formatieomvang inhoudelijk van 2,5 fte en wil ook niet groter groeien om de rol en invloed van vrijwilligers in de vereniging te waarborgen. In 2005 heeft het LSA dus met minder personeel moeten werken en dat verklaart, mede met de verzelfstandiging en verhuizing naar Utrecht, een lichte teruggang in activiteiten ten opzichte van 2004. Naast de vaste formatie van het secretariaat wordt wel extra personeel op tijdelijke basis ingezet voor projecten en incidentele activiteiten.

Personeelsomvang per 1 januari 2006 Syske Bakker Mustapha Charifi Lex Casteelen Henk Cornelissen Elvira Jansen Diana van Oort Liesbeth Saaltink

medewerker organisatie jongerenactiviteiten 20% financieel administratief medewerker 60% medewerker communicatie en ontwikkelingswerker Kan wél! 75% directeur 100% medewerker coördinatie en ontwikkelingswerker Kan wél! 75% medewerker communicatie 50% medewerker organisatie praktijk- en studiedagen 50% 25

BIJLAGEN LEDENLIJST BEWONERSPLATFORM EN LEDEN VAN DE VERENIGING

Alkmaar Dhr. R. van de Burg Dhr. A. van Diepen Dhr. B. Hoes Dhr. H. Schouten Mw. M. Zuurbier Almelo Mw. C. Aaldenberg Mw. C. van Drongelen Mw. M. Neurink Dhr. G. Zwoferink Amersfoort Dhr. R. Brouwer Mw. H. Deurloo Dhr. W. Mathies Amsterdam Dhr. H. Haubrich Dhr. J. Jonker Mw. I. Zamzam Nawawi Arnhem Mw. C. Arnold Dhr. A. Helmhout Dhr. T. Lubbers Breda Dhr. R. Blokland Mw. A. Ceelie Den Bosch Dhr. J. van den Wildenberg Mw. M. Verberne Dhr. J. Wijers Den Haag Dhr. A. Ebing Deventer Dhr. J. ten Bulte Dhr. J. van der Meer Dordrecht Mw. J. Koopman-Spruit Dhr. D. Vogelezang Eindhoven Mw. M. van Beurden Dhr. H. van Geffen Mw. A. Schouwenaars Emmen Mw. J. Bakker Dhr. C. Kamies Mw. M. Korving Enschede

Dhr. E. Jonker Mw. J. Mourik Groningen Dhr. C. van der Veur Haarlem Dhr. C. Balk Dhr. P. Out 26

Heerlen Dhr. H. Werst Helmond Mw. C. Hurkmans Dhr. F. van Kraaij Mw. M. Somers Leeuwarden Dhr. F. van de Berg Leiden Dhr. E. Walbeehm Lelystad Dhr. C. Kok Dhr. U. van Maastrigt Mw. N. ter Voort Dhr. A. Wennekes Maastricht Mw. R. Beckers Dhr. W. van Gelooven Nijmegen Mw. T. Schonewille Dhr. N. Schonewille Mw. T. Verdijk Dhr. T. Vermeer Rotterdam Mw. S. Al Ansary Mw. N. Kooiman Dhr. J. van der Linden Dhr. M. Lucas Mw. J. Ravestein Mw. Y. Saïdi Mw. G. Torun Ayhan Mw. J. Trompert Mw. D. Weeda-Zijlmans Schiedam Mw. A. van de Bersselaar Mw. W. van Leeuwen Tilburg Dhr. R. Beerens Dhr. T. van Ham Utrecht Dhr. L. Casteelen Mw. L. de Groot Dhr. G. Hoogenberg Dhr. S. Hoogendoorn Mw. N. Konst Venlo Dhr. A. Sterk Zwolle Mw. C. Gertges Dhr. J. van Veen

OVERZICHT KAMERLEDEN EN ADOPTIEWIJKEN Kamerlid

Partij

Adoptieplaats Bewonersorganisatie/wijk

Frans Heemskerk Anja Timmer Gerdi Verbeet John Leerdam Evelien Tonkens Jeroen Dijsselbloem Marleen de Pater-van der Meer Cisca Joldersma Stef Blok Wim vd Camp Aleid Wolfsen Jan de Vries Peter van Heemst Mirjam Sterk Martijn van Dam

PvdA PvdA PvdA PvdA Groen Links PvdA CDA CDA VVD CDA PvdA CDA PvdA CDA PvdA

Jan Mastwijk Annie Schreijer-Pierik Rikus Jager Niny van Oerle Frans Timmermans Ine Aasted-Madsen Piet Straub Pauline Smeets Hubert Bruls

CDA CDA CDA CDA PvdA CDA PvdA PvdA CDA

Alkmaar Almelo Amsterdam Amsterdam Amsterdam Arnhem Arnhem Breda Den Haag Den Haag Deventer Dordrecht Eindhoven Eindhoven Eindhoven Eindhoven Emmen Enschede Groningen Haarlem Heerlen Helmond Leeuwarden Maastricht Nijmegen

Joanneke Kruijsen Mariëtte Hamer

PvdA PvdA

Nijmegen Rotterdam

Jan Geluk

VVD

Rotterdam

GSB-overleg Nijmegen Schiemond/Delfshaven & Historisch Delfshaven Het Nieuwe Westen

Myra Koomen Arno Visser Hannie Stuurman Bas Jan van Bochove Staf Depla Gerda Verburg Ger Koopmans Eddy van Hijum Co Verdaas

CDA VVD PvdA CDA PvdA CDA CDA CDA PvdA

Rotterdam Rotterdam Rotterdam Schiedam Utrecht Utrecht Venlo Zwolle Zwolle

Het Nieuwe Westen (nieuw) Bospolder Tussendijken Hillesluis Schiedam Overvecht Kanaleneiland Venlo-Noord Holtenbroek Kamperpoort

Overdie Ossenkoppelerhoek Indische Buurt Zuidoost Zuidoost Malburgen Klarendal Heuvel Schilderswijk Transvaal Keizerslanden Oud-Krispijn Woensel West Bennekel Woensel West Doornakkers Emmen Oost-Boswinkel Oosterpark Meerwijk Noord Vrieheide Binnenstad Oost Achter de Hoven Malberg GSB-overleg Nijmegen

(vertrokken, als nieuwe burgemeester van Venlo)

(vertrokken)

27

Tien actiepunten van bewoners naar aanleiding van het WRR rapport

TIEN ACTIEPUNTEN VAN BEWONERS NAAR AANLEIDING VAN HET WRR RAPPORT VERTROUWEN IN DE BUURT, EEN REACTIE AAN MINISTER PECHTOLD

1. Ruimte geven aan bewoners Veel steden willen uniforme regels die voor meerdere wijken gelden, vanuit de grondgedachte dat de overheid burgers gelijk moet behandelen. In de praktijk kan dat belemmerend werken, omdat geen rekening gehouden kan worden met verschillen tussen wijken. In ons ParticipatieCharter is verder uitgewerkt hoe je daarmee om zou kunnen gaan. Wij denken dat verschillen mogelijk zijn, door voorwaarden te stellen aan groepen burgers die bepaalde verantwoordelijkheden op zich willen nemen. Hoe meer verantwoordelijkheid, hoe meer bevoegdheden en faciliteiten. Hierdoor kunnen wijken zich van andere onderscheiden zonder dat een gemeente het verwijt kan krijgen dat in de ene wijk meer kan of mag dan in de andere. Gezonde competitie is niet verkeerd en voorkomt dat verschillen in bijvoorbeeld budgettoekenning (beleidsmatig) gebaseerd worden op een waslijst van problemen die in bepaalde wijken meer voorkomen dan andere. Dit werkt stigmatiserend naar wijken en bewoners en werkt clièntisme en afhankelijkheid in de hand. Het is effectiever om middelen in te zetten op kansen voor oplossingen die (mede) door burgers gedragen worden dan op probleembestrijding zonder duidelijk draagvlak. 28

2. Percentage GSB geld voor burgerinitiatieven Van de vijf algemene doelstellingen van GSB III is er één, verbeteren van de sociale kwaliteit van de samenleving, waarbij participatie van burgers een voorwaarde is om tot resultaten te komen. De invloed van burgers binnen het Domein Sociale Integratie en Veiligheid waar die doelstelling is omgezet in outputdoelstellingen en outputindicatoren, kan beter geregeld worden. Binnen dat domein zijn een aantal open doelstellingen die ruimte geven om hier doelstellingen af te spreken die burgerinitiatieven stimuleren en om daar een budget bij te reserveren. 3. Burgerpotje Pechtold Het zou goed zijn om gemeenten die extra werk maken van bewonersparticipatie, die burgerinitiatieven stimuleren en faciliteren, te belonen met een bonus. Als de pot op is, dan krijgen ze het volgende jaar weer een kans. Ook burgers zouden de mogelijkheid moeten hebben om samen met of via hun gemeenten dit potje rechtstreeks aan te spreken voor een concreet plan of activiteit. 4. Burgerprijs Voor het stimuleren van goed burgerschap is het belangrijk om bewoners die op dit gebied een bijzondere prestatie leveren te belonen door ze landelijk in het zonnetje te zetten. Begin dit jaar is door het Kabinet het Breed Initiatief Maatschappelijke Binding (BIMB) gelanceerd met twee bijeenkomsten in de

Ridderzaal, waarvan er een gericht was op actieve burgers. Bewoners die deelnamen, hebben het bijzonder gewaardeerd dat leden van het Kabinet persoonlijk belangstelling toonden voor hun werk in de wijken. Het BIMB zou een vervolg kunnen krijgen door een dergelijke dag met burgers in de resterende regeringsperiode, één keer per jaar te organiseren in het bijzijn van het hele kabinet. De opzet zou naast een discussie met bewindslieden, ook gericht kunnen worden op beloning van goede initiatieven, met nadruk op publiciteit daarover. 5. Los durven laten Uit de praktijk is ons gebleken dat het voor de meeste gemeenten erg moeilijk is om burgers echt verantwoordelijkheid te geven over bijvoorbeeld buurtbudgetten, groenonderhoud of andere taken die binnen de verantwoordelijkheid van het lokaal bestuur vallen. 6. Professionele ondersteuning Wij pleiten ervoor om budgetten voor professionele ondersteuning (voor de eigen organisatie) aan bewonersorganisaties toe te kennen, zodat ze zelf de opdracht kunnen formuleren en de inzet kunnen evalueren. Daarmee bereik je dat lokale instellingen meer klantgericht gaan opereren en niet steeds gedwongen kunnen worden alleen de lokale beleidsagenda te volgen. 7. Opwaarderen functies Wij pleiten voor een functionele opwaardering voor de uitvoerende functies. Omdat het realiseren daarvan een lange weg is, zou een tijdelijke toeslag een goed instrument zijn om de kwaliteit van de uitvoering snel te verhogen.

9. Woningcorporaties Woningcorporaties staan onder druk om meer te presteren. Niet alleen door meer woningen te bouwen, maar ook door te investeren in sociale veiligheid en leefbaarheid. Wat betreft sociale cohesie pleiten we ervoor dat corporaties bewoners meer vertrouwen en verantwoordelijkheid durven te geven dan sommige gemeenten en instellingen tot nu toe hebben gedaan. Ook hopen we dat corporaties inzien dat bewoners meer geneigd zullen zijn mee te werken aan het oplossen van problemen als ze zich thuis voelen in de wijk en voldoende sociale contacten hebben. Een groot informeel netwerk van bewoners is een belangrijke voorwaarde om preventief en effectief te kunnen ingrijpen als zich leefbaarheidproblemen voordoen. Daarnaast willen bewoners willen vanaf de start van de herstructurering openheid van de corporaties over hun doelen en intenties. Veel wantrouwen kan daardoor worden voorkomen. 10. Macht De ervaring van Onze Buurt aan Zet leert, dat het door het Rijk als (niet gesanctioneerde) voorwaarde opgelegde instemmingsrecht, grote betrokkenheid en inzet van burgers tot gevolg had. Gemeenten en instellingen werden gedwongen zich meer aan te passen aan de vraaglogica van bewoners. Dankzij die voorwaarde werd een (bescheiden en wellicht tijdelijke) cultuuromslag mogelijk. Door op een aantal gebieden de positie van burgers ook formeel te versterken, worden organisaties en instellingen eerder gedwongen zich aan te passen dan wanneer niet op een formele voorwaarde kan worden teruggevallen, zelfs als echte sanctionering ontbreekt.

8. Bevoegdheden op lager niveau Het samenwerken van gemeente en verschillende instellingen op wijkniveau samen met bewoners wordt belemmerd door onvoldoende bevoegdheden op uitvoeringsniveau. Wat helpt, is bevoegdheden van instellingen en gemeenten op een zo laag mogelijk niveau leggen en hopen op professionals die hun nek durven uit te steken door af en toe buiten hun boekje te gaan, gecombineerd met leidinggevenden en bestuurders die rugdekking geven. 29

DE STEDEN VAN HET GROTESTEDENBELEID

De Rijksoverheid geeft in het kader van het Grotestedenbeleid extra geld aan een aantal steden, zodat zij de aandachtswijken in hun stad extra kunnen ondersteunen. De vier grote steden, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht krijgen het meeste geld. Vervolgens komen de G21, Almelo, Arnhem, Breda, Den Bosch, Deventer, Dordrecht, Eindhoven, Enschede, Groningen, Haarlem, Heerlen, Helmond, Hengelo, Leeuwarden, Leiden, Maastricht, Nijmegen, Schiedam, Tilburg, Venlo en Zwolle. Daarnaast zijn er nog vijf steden, Alkmaar, Amersfoort, Emmen, Lelystad en Zaanstad die beperkt profiteren van het Grotestedenbeleid. Vanaf 2006 maakt ook Sittard/Geleen deel uit van deze groep steden. De vier grote steden hebben een gezamenlijk overleg als de G4. De overige steden hebben een gezamenlijk overleg als de G27. WERKZAAMHEDEN LSA SECRETARIAAT

Het secretariaat bereid alle interne en externe bijeenkomsten, praktijkdagen en studiedagen voor. Interne bijeenkomsten: • 4 bijeenkomsten Bewonersplatform; • 4 bijeenkomsten bestuur; • 8 bijeenkomsten werkgroepen diverse activiteiten. Externe bijeenkomsten: zie Overzicht activiteiten. Daarnaast: • voorbereiding en ontwikkeling activiteiten en projecten, in samenwerking met leden van het Bewonersplatform; • maken van verslagen en notities voor bovenstaande bijeenkomsten; • maken van notities, werkplan, evaluaties, artikelen en toespraken; • beleidsinformatie over landelijke ontwikkelingen GSB bewerken en leesbaar aanbieden aan bewoners in de steden; • contacten onderhouden met vele landelijke instellingen en organisaties; • werkbesprekingen met subsidiegevers; • samenwerken en contacten onderhouden met lokale instellingen, gemeenten en bewonersorganisaties; • conferenties, bijeenkomsten en werk30

groepen van derden, waar het LSA een bijdrage aan leverde;een greep uit 2005: G27 conferentie, Den Haag (8-9) Aedes conferentie Zwolle (3-11), ABCD in Denemarken (1-9), conferentie lokale democratie, Parijs (17/18-06) Comissie Leemhuis, Utrecht (4-07) • redactie LSA Bewonersberichten en website, uitnodigingen activiteiten; • financiële administratie en budgetbewaking.

ORGANISATIES EN INSTANTIES WAARMEE IS SAMENGEWERKT VOOR ACTIVITEITEN

• ABCD Institute of Chicago, Professor John McKnight en Henri Moore • Mustapha Aoulad Hadj (docent Hogeschool Den Bosch) • Bewonersorganisatie Emmen, Bargeres • Bewonersorganisatie Helmond • Bewonerorganisatie Lelystad • B&A advies • Brekend Vaatwerk, Else Rose Kuiper • Centrum Maatschappelijke Ontwikkeling Flevoland, Herma de Ruigh • Cliëntenraad woonzorgcentrum Utrecht, Karin Verbeek • Deventer, Marien van Schijndel, webjournalistiek • Dorpsspiegels, George van Diepen en Sjoerd IJdema • Fontys Hogeschool, Johan Bodd en Edwin Hoffman • G27 • Gemeente Emmen, Emmen Revisited • Gemeente Helmond • Gemeente Lelystad • Hofman Allianties, Joop Hofman • Jongerengroep Dordrecht • Jongerengroep G-Oost Eindhoven • Jongerengroep Stratum, Eindhoven • Jongerenraad Zaanstad • Landelijke cliëntenraad, Jan Laurier • Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties • Ministerie van VROM • Ministerie van VWS, Edith ScholtenAalbers • Noarberschapsbank, Haikie Raterink • Orka Advies, Jan Roncken • Prem Radhakishun • The Scarman Trust London, Matthew Pike (Can Do) • Stichting Woonzorg Lelystad, Bram Vonk • Studio West, Amsterdam • Evelien Tonkes, hoogleraar Actief Burgerschap • Tweede Kamerleden Ine Aasted Madsenvan Stiphout, Nihat Eski, Wim van Fessem en Nicolien van VroonhovenKok (allen CDA) • Wooncom, Emmen • Woningcorporatie Domein, Enschede • Woningbeheer NV, Den Haag • Woningcorporatie SWZ, Zwolle • Woonburo Groningen

• Zaanstad, NFTE, Harry Schothorst • Zaanstad, Welsaen, Judith Vonk • Zaanstad, Buurtwerk, Harry Jonker

• • • • • •

• • • • • • • • •

Organisaties waarmee Kan wél! samenwerkt Aedes (landelijk koepel van woningcorporaties) The Scarman Trust, Londen, Matthew Pike, David Fallon Ministerie Volksgezondheid Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) Woningcorporatie Het Oosten, Amsterdam Emmen Revisited (samenwerkingsverband gemeente Emmen, woningcorporatie Wooncom en woningcorporatie Inter Pares), Emmen: Angelslo, Bargeres en Emmerhout Volkshuisvesting Arnhem, Arnhem: Malburgen Woningcorporaties Ons Doel, Portaal en De Sleutels Van Zijl en Vliet, Leiden: Leiden-Noord Woningcorporatie Rochdale, Amsterdam: Slotermeer Woningcorporatie WonenBreburg, Breda: Tuinzigt Woningcorporatie WonenBreburg, Tilburg: Groeseind-Hoefstraat Woningcorporatie Ymere, Almere: De Wierden en Bouwmeesterbuurt Woningcorporatie ZVH, Zaandam: Poelenburg Woningcorporatie Wonen Venray onderdeel van Wonen Limburg: Venray Woningcorporatie Wonen Heerlen onderdeel van Wonen Limburg: Kerkrade

31

FINANCIËLE VERANTWOORDING

Met ingang van 1 januari 2005 is het LSA volledig zelfstandig. Het financieel overzicht geeft inzicht in de besteding van de inkomsten en de subsidies die door verschillende overheden en anderen aan het LSA zijn verstrekt. Bij de uitvoering van de financiële administratie en de opstelling van de jaarrekening is gebruik gemaakt van de diensten van Orbis uit Rotterdam. De accountantscontrole is uitgevoerd door Alert accountants te Breda. Financieel jaaroverzicht LSA 2005 Te besteden, subsidies, bijdragen en inkomsten Ministerie van Binnenlandse Zaken en koninkrijksrelaties, (activiteiten GSB) 27 GSB gemeenten (G27) Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, (project Meer weten, zeker meedoen) Inkomsten activiteiten Inkomsten verkoop boeken (ABCD, Nieuwe Nederlanders en Participatie-Charter) Rente inkomsten Mutaties reservering projecten

Uitgaven, kosten en reserveringen Personeel Activiteiten BZK Huisvesting-en organisatiekosten Verhuis- en inrichtingskosten (eenmalig) Project Meer weten, zeker meedoen Afschrijvingen Rentelasten en bankkosten Bijzondere lasten

229.770 71.660 18.910 5.748 3.193 2.448 27.321 _________ Totaal 359.050

145.636 88.173 59.601 7.624 23.059 8.229 .783 4.078 _________ Totaal 337.184 Totaal inkomsten 359.050 Totaal uitgaven 337.184 Voordelig resultaat

Specificatie activiteitenkosten GSB/BZK/ABCD Praktijkdagen en bijeenkomsten Communicatie (bewonersberichten en website) Bewonersplatform en bestuur Project Kan wél! en overige projectkosten Algemene kosten

28.645 21.325 4.610 31.093 2.500 Activiteitenkosten

*Met bestemming zijn de volgende subsidies meegenomen naar 2006: Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, (project Meer weten, zeker meedoen) Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, (project Kan wél!) Woningcorporatie Het Oosten 32

21.866

88.173 31.090 50.000 50.000

Oudkerkhof 13b 3512 GH Utrecht Tel. 030 - 231 75 11 fax 030 - 233 44 06 [email protected] WWW.LSABEWONERS.NL WWW.KANWEL.NL