VELE ZIELEN, ÉÉN GEMEENTE

VELE ZIELEN, ÉÉN GEMEENTE BELEIDSPLAN 2012-2016

EVANGELISCH-LUTHERSE GEMEENTE ‘S-GRAVENHAGE

BELEIDSPLAN ELG 2012-2016 Hoofdstuk 1 Voorwoord De kerkenraad heeft begin 2011 een werkgroep in het leven geroepen met als doel een nieuw beleidsplan te schrijven. Aanbeveling daarbij was om geen grote nieuwe doelen te formuleren, maar om een praktisch stuk te schrijven, voortbordurend op eerdere beleidsplannen. De werkgroep is van mening dat een beleidsplan houdbaar moet zijn op de langere termijn, en heeft daarom weinig concrete acties opgenomen. Eén van de aanbevelingen is, om te gaan werken met een jaarplanning. Dat is de plaats waarin de acties thuishoren die invulling geven aan de doelen die in dit plan geformuleerd zijn. Het beleidsplan is op zondag 27 november 2011 met de gemeente besproken in een gemeentevergadering, en daarna door de kerkenraad vastgesteld in haar vergadering van 12 december 2011. Dit beleidsplan kent een korte terugblik op het beleidsplan 2007-2011, schetst het profiel van de gemeente, de hoofddoelen voor de komende 5 jaar en een korte beschrijving van het soort activiteiten dat helpt om die doelen ook te bereiken. Om doelen te bereiken zijn mensen en middelen nodig. Hoofdstuk 6 geeft inzicht in ledenaantallen, bezoekers en financiën. Hoofdstuk 7 bevat enkele aanbevelingen om zo verstandig mogelijk met de beschikbare vrijwilligers om te gaan en het tekort terug te brengen. Hoofdstuk 8 tenslotte schetst een beeld van onze gemeente op langere termijn. We zijn 400 jaar actief in het centrum van Den Haag en omstreken, en plakken daar graag nog vele jaren aan vast. Frank Everaarts Mascha de Haan Kees van der Meij Filip Zoeteweij

Beleidsplan 2012-2016 Evangelisch-Lutherse Gemeente Den Haag -2-

Hoofdstuk 2 Terugblik beleidsplan 2007-2011 De doelen in het beleidsplan 2007-2011 waren geformuleerd rond het gemeenteprofiel “een open gemeente”. Daarmee werd gedoeld op openheid in vele facetten: voor de wereld om ons heen, voor die onbekende kerkganger, voor die andere generatie. Open voor de wereld om ons heen Er zijn volop contacten met de kerkelijke omgeving: cluster, binnenstadskerken, moskee. Vooralsnog is dat vooral bestuurlijk, op praktisch niveau begint het zich nu langzaam te ontwikkelen. Binnen Den Haag komt het bezoek aan andere gemeenten (om eens te proeven wat daar gebeurt) schoorvoetend op gang. Als er al contacten zijn, dan is er vaak een persoonlijke aanleiding. Op grotere afstand zijn er internationale contacten met de Praagse gemeente van de Evangelisch-Lutherse Kerk van de Augsburgse Confessie in Tsjechië en de Bethfage gemeente in Kusu Kusu Sereh (behorend bij de Protestantse Kerk van de Molukken). Op dit moment lijken dat vooral waardevolle persoonlijke contacten te zijn, en is de binding met de gemeente in het algemeen niet heel sterk. Het project School en Kerk is van de grond gekomen: er is in ieder geval twee keer per jaar een activiteit met de Schabergschool in de wijk. De contacten met het Grote Stedenberaad zijn in de loop der tijd impliciet wat meer aan de Protestante Gemeente Den Haag overgelaten, maar afspraken over vertegenwoordiging en terugkoppeling zijn voor zover bekend niet gemaakt. Een doel was ook de kerk beschikbaar te stellen voor de wijk. Het plan om actief beleid te ontwikkelen om in geval van onverhoopte rampen een opvangpunt te kunnen zijn is nog niet verder uitgewerkt, op andere manieren hebben we wel een gezicht in de wijk. Er zijn goede contacten met de buurtvereniging, bij de verkiezingen van maart 2011 was er een stembureau in de kosterij. De Buurtkamer trekt wisselende belangstelling. Met de buurtvereniging en de winkeliersvereniging wordt nog geëvalueerd welke behoeften er in de wijk leven waar onze gemeente een rol in kan spelen. Bij activiteiten die expliciet óók bedoeld zijn voor niet-gemeenteleden (dus de wereld om ons heen), wordt nog weinig gebruik gemaakt van PR-mogelijkheden (bijv. huis-aan-huis bladen, lokale of regionale bladen of internet). Op het vlak van de contacten met de wereld om ons heen is de voorzichtige conclusie dat er weliswaar van alles gebeurt, maar dat verbetering mogelijk is. Open voor die onbekende kerkganger Iedereen is welkom om binnen te komen en mee te vieren, ook met het Heilig Avondmaal. Maar als die onbekende kerkganger eenmaal binnen is, dan laten we het initiatief vaak bij die ander. Is er een angst opdringerig gevonden te worden? Toch horen we gelukkig ook vaak van de onbekenden die bekenden zijn geworden, dat ze in onze gemeente warmte en hartelijkheid hebben ervaren. Dat is een sterk punt, dat we beter moeten inzetten om nieuwe kerkgangers een kerkelijk thuis in de Lutherse gemeente te bieden. Goed van de grond gekomen zijn de cursussen Lutherana voor nieuwe kerkleden. Meer algemeen zijn er ook veel activiteiten ontplooid om de kerk minder anoniem te maken. Bijvoorbeeld met activiteiten rond seculiere en feestelijke feestdagen (met aandacht voor het specifiek lutherse, zoals (kerk)muziek) en door onze kerk beschikbaar te stellen voor stedelijke kerkelijke vergaderingen en bijeenkomsten (waarbij we het hele gebouw tonen en wat over historie en heden vertellen).


Samenvattend kan gezegd worden dat we graag nieuwe kerkgangers zien, maar soms wat moeite hebben ons een houding te geven. Omdat we niet gelijk claimend willen lijken, zouden we wat onverschillig en op onszelf gericht kunnen overkomen. Open voor die andere generatie Dit is zonder meer een sterk punt van onze gemeente. Jong en oud loopt door elkaar en gaat op gelijkwaardige voet met elkaar om, en dat is altijd zo geweest. Illustratief is “de doos”. Geïntroduceerd als schakel tussen de volwassenendienst en de kinderkerk, is het een bij jong en oud geliefd onderdeel van de eredienst geworden, dat gemist wordt als er (bijv. in de zomer) geen kinderkerk is. Hoewel de getallen het ene jaar groter zijn dan het andere, zijn kinderkerk, catechese en kampwerk zeer actief. Er is bovendien een jongerengespreksgroep. Niet iedereen is er elke zondag, maar de groep van kinderen en jongeren die we regelmatig zien is groot en het enthousiasme van de leiding van de diverse activiteiten is aanstekelijk. Voor de middengeneratie (de veertigers) zijn er eigenlijk geen aparte activiteiten. Het ouderenwerk heeft door de stijgende leeftijd een andere invulling gekregen, waardoor de twee-wekelijkse seniorenbijeenkomsten en de periodieke jour der senioren gecontinueerd kunnen worden. Ook de huisdiensten voor mensen die om welke reden dan ook niet naar de wekelijkse eredienst kunnen komen, voorzien nog steeds in een behoefte, en de vakantieweek voor ouderen is elk jaar volgeboekt. Geconcludeerd kan worden dat de verschillende generaties elkaar weten te vinden en op elkaar gesteld zijn.

Samenvattend: • Open voor de wereld om ons heen: We staan open voor anderen, een bezinning op de vraag wat deze gemeente daar verder mee wil wordt aanbevolen. • Open voor die onbekende kerkganger: We zijn sterk in gastvrijheid, en kunnen ons zelf nog verbeteren in uitnodigendheid. Uitgangspunt: kerk-zijn doe je niet alleen. • Open voor die andere generatie: Dit is een sterk punt van onze gemeente, de contactlijnen lopen dwars door de leeftijdsgroepen van de gemeente. Als aanbeveling zou daar aan toegevoegd kunnen worden: • Open naar ons zelf: De gemeente heeft een actief bezoekbeleid, oog voor mensen die op zondagmorgen niet naar de dienst kunnen komen (met een huisdienst, maar ook met bezoekjes rond Pasen, Kerst, bloemen- en oogstdienst), een vakantieweek voor mensen die niet zelfstandig op vakantie kunnen en een kampweek voor de jeugd, en daarnaast nog veel méér vrijwilligers die op duizend en één manieren hun steentje bij dragen. Maar Beleidsplan 2012-2016 Evangelisch-Lutherse Gemeente Den Haag -4-

van elkaar weten we vaak niet goed wat iedereen allemaal doet. In de komende periode zou deze (valse) bescheidenheid omgebogen mogen worden in een zelfbewuste houding: trots op wat we doen, zodat we elkaar daar des te meer om kunnen waarderen. Ook dat geeft invulling aan het uitgangspunt kerk-zijn doe je niet alleen, gemeente ben je samen. Voordat we daar handen en voeten aan geven, kijken we eerst naar het profiel van onze gemeente.


Hoofdstuk 3 Gemeenteprofiel De Evangelisch-Lutherse Gemeente van Den Haag wil een blijvende lutherse kern zijn in Den Haag en omstreken. De lutherse gemeente Den Haag heeft twee belangrijke functies: • De kerk als thuisbasis: zij wil vanuit haar lutherse identiteit een samenbindende plaats van samenkomst zijn, op zondagmorgen en op andere momenten in de week, zij geeft mensen een veilige plek om op verhaal te komen en geeft hen voeding voor hun taak in de wereld; • De kerk als uitvalsbasis: zij heeft vanuit haar lutherse identiteit oog voor de mensen binnen en buiten haar gemeente en wil vanuit haar lutherse identiteit een open plaats zijn voor de stad Den Haag. Er is een wisselwerking tussen de gemeente en de buitenwereld: de kerk staat bekend als religieus centrum in de stad waar mensen terecht kunnen en van waaruit zij de wereld weer in kunnen. De lutherse gemeente Den Haag kan worden gekarakteriseerd als een geestelijke gemeenschap in de lijn van evangelisch-lutherse traditie, maar wel een gemeente die in principe openstaat voor andere geluiden. Grondtoon van het geloof, zoals dat in onze gemeente beleefd wordt en van waaruit de predikanten hun werk doen, is de barmhartige genade en de liefde van God zoals die zichtbaar werd in Jezus Christus. De leer van de rechtvaardiging door het geloof alleen houdt ons bij die liefde en leert ons maatschappelijke betrokkenheid. De grote gehechtheid aan de lutherse geloofstraditie betekent niet dat wij de resultaten van theologisch wetenschappelijk onderzoek uit het oog verliezen. Integendeel: de sfeer in onze gemeente kan getypeerd worden als open waar het de leer betreft en ruimdenkend waar het het leven betreft. Dat uit zich op zondagmorgen door het volgen van de klassieke lutherse liturgie, waarbij zeker ruimte is voor variatie. In 2006 heeft de toenmalige kerkenraad een aantal mogelijke kerkelijke modellen besproken, elk met hun eigen kenmerkende eigenschappen. Er was opvallend veel overeenstemming over hoe men onze gemeente ziet, namelijk als een mengvorm van het “pastorale” en het “plurale” kerkmodel. In het pastorale model staat het verlossend werk van Christus en de woordverkondiging centraal. Daarin is als bijna vanzelfsprekend veel aandacht en menskracht voor het pastoraat. In het plurale model is de gemeente een zoek-gemeenschap, waar samen wordt geluisterd en waar samen wordt gezocht naar Gods bedoeling met deze wereld. Het is een open leergemeenschap met dialoog en communicatie. Het is bovendien een vierende gemeenschap met ruime aandacht voor kerkmuziek en zang. Veel gemeenteleden voelen een sterke behoefte ook over 5 jaar een zelfstandige gemeente binnen Den Haag te zijn. De kerkenraad onderschrijft dat. Met de Protestantse Gemeente ’sGravenhage worden goede contacten onderhouden, beschreven in de (bestaande) samenwerkingsovereenkomst. De doelen die de lutherse gemeente aan deze identiteit verbindt, worden beschreven in hoofdstuk 4. Beleidsplan 2012-2016 Evangelisch-Lutherse Gemeente Den Haag -6-

Hoofdstuk 4 Hoofddoelen 2012-2016 Naast de in hoofdstuk 3 geïntroduceerde identiteitsgerelateerde karakteriseringen van onze gemeente, kenden we al langer de indeling van activiteiten in de vierslag Leren, Vieren, Dienen en Ontmoeten. Deze indelingen kunnen aan elkaar gekoppeld worden. Per combinatie is een doel benoemd. De kerk als thuisbasis

De kerk als uitvalsbasis

Vieren Op vaste momenten is er een lutherse viering.

Leren Dienen Gemeenteleden We zien naar elkaar kunnen de om. lutherse achtergronden uitleggen.

Ontmoeten Naast de vaste wekelijkse momenten biedt de Lutherse gmeente andere gelegenheden waarbij groepen leden elkaar kunnen ontmoeten. De ELG biedt waar De ELG staat mogelijk open voor gelegenheid aan ontmoeting met groepen voor andere andere gelovigen bijeenkomsten dan en geloven. een eredienst, en heeft oog voor de wereld om haar heen

De ELG is bereid haar gebouw ter beschikking te stellen voor wie een vierplek zoekt voor een andere eredienst dan de lutherse, voor zover niet strijdig met de leer van de PKN.

De ELG biedt een houvast voor het dagelijks leven.

In het volgende hoofdstuk benoemen we activiteiten die moeten bijdragen aan de realisatie van deze doelen.


Hoofdstuk 5 Hoe gaan we die doelen bereiken? Vieren Kerk als thuisbasis: Op vaste momenten is er een lutherse viering. • Zondagmorgen aan de Burgwal: eredienst met crèche, kinderkerk en nevendienst; • Wekelijks in de tehuizen; • Periodiek huisdiensten aan de Burgwal voor wie op zondagmorgen niet kan komen; • Wekelijks Citykwartier aan de Burgwal; • De ELG is een muzikale gemeente en geeft mede daarmee invulling aan haar lutherse identiteit. Vanuit de wetenschap dat muziek – net als het woord – verkondiging is, streeft de gemeente naar liturgische en muzikale vernieuwing. Zij loopt daarmee niet direct voorop, maar heeft oog voor trends en neemt die mee in haar diensten en activiteiten. Daarbij wordt actiever dan in het verleden gebruik gemaakt van het budget voor kerkmuziek. • De ELG biedt in haar vieringen ruimte aan de veelkleurigheid van wensen, denkbeelden en afkomst van de leden binnen haar gemeente. • Om jong en oud nog meer bij de viering van het Heilig Avondmaal te betrekken, adviseert de werkgroep om de behoefte aan, dan wel weerstand tegen, Avondmaalsviering met druivensap i.p.v. wijn te onderzoeken. Kerk als uitvalsbasis: De ELG is bereid haar gebouw ter beschikking te stellen voor wie een vierplek zoekt voor een andere eredienst dan de lutherse, voor zover niet strijdig met de leer van de PKN. • Andere kerkgenootschappen die een vierplek zoeken, kunnen die van ons huren, voor zover dat eigen activiteiten niet in de weg zit. • Voorop staat dat Lutherse activiteiten in principe voorrang zullen krijgen boven nietLutherse. Leren Kerk als thuisbasis: Gemeenteleden kunnen de lutherse achtergronden uitleggen. Hoofddoel is versterking van de identiteit, bijv. door: • Leer- en gespreksgroepen (waaronder een nieuwe Cursus lutherana voor alle belangstellenden en catechisatie – met andere gemeenten in het cluster); • Gebruik van de zondagsbrief (kleine dingen over de liturgie uitleggen als die aan de orde zijn, zoals bijv. waarom en wanneer vervalt het halleluja); • Zichtbare, actieve rol cantor/organist: de cantor als leraar voor de gemeente, bijv. door middel van toelichting bij muziek in LH, lied vooraf toelichten en instuderen, e.d. Kerk als uitvalsbasis: De ELG biedt een houvast voor het dagelijks leven. • Gemeenteleden mogelijkheid bieden hun dagelijkse ervaringen en dilemma’s te delen (gespreksgroepen, thematische kringen – waarbij thema door inhoud of door doelgroep ingegeven kan zijn). De middengeneratie krijgt daarbij nadrukkelijk Beleidsplan 2012-2016 Evangelisch-Lutherse Gemeente Den Haag -8-

•

aandacht. Samen met de PGG en STEK wordt – als aan die zijde een vergelijkbare vraag bestaat – onderzocht in hoeverre veertigers behoefte hebben aan een aparte vorm van activiteiten, die recht doet aan hun levensfase in werk en familieverband. Voor mensen die (nog) geen gemeentelid zijn: bijv. concertbezoekers iets aanbieden in een soort reclamefolder, om duidelijk te maken dat we ook op andere momenten dan de activiteit die ze bezoeken (zoals de zondagmorgen) iets te bieden hebben.

Dienen Kerk als thuisbasis: We zien naar elkaar om • Het bezoekwerk vindt plaats door een pastoraal team van vrijwilligers, toegerust vanuit de kerkenraad; • De liturgisch geschikte bloemen vormen een wekelijkse groet naar gemeenteleden die om wat voor reden dan ook een blijk van aandacht kunnen gebruiken; • Benutten van de talenten die we hebben, door praktische hulp te bieden (voorbeelden: 2x per jaar belastinghulp na de dienst, 1 of 2x per jaar voedselpakketten, sollicitatiehulp, zwembegeleiding). Met dergelijke acties tonen we dat we in de maatschappij staan. Aandachtspunt: Het hoeft niet allemaal even groot(s) te zijn. Eerst gericht op de eigen gemeente (zowel de vaste bezoekers, als de mensen die minder frequent de activiteiten bezoeken), later op de grote buitenwereld. Gezamenlijkheid creëer je o.a. door gezamenlijke acties. Eerst eigen mensen motiveren, dan pas kun je uitdelen. Geadviseerd wordt wel eerst een behoeftenpeiling uit te voeren, bijv. d.m.v. een inventarisatie door de nieuwe predikant. • Terugkoppelen en opslaan wat er gebeurt: aandacht is ook weten wat er gebeurt, incl. alle aan de gemeente verbonden stichtingen en werkgroepen. Daarbij hoort ook: successen zichtbaar maken en uitdragen (bijv. jeugdwerk richting STEK?). De kerkenraad legt eveneens vast welk college het eerste aanspreekpunt voor bepaalde activiteiten is. Aandachtspunt: niet iedereen wil alles bekend hebben. • Er is voldoende oog voor de maximale belasting van beroepskrachten en vrijwilligers: activiteiten worden geëvalueerd zodat soms ook iets beëindigd wordt voordat nieuwe plannen uitgewerkt worden. • Aandacht voor nieuwe kerkbezoekers, er komt een informatiepakket over onze gemeente. • Hoe voorkomen we dat vrijheid vrijblijvendheid wordt? Aandacht voor iemand die je op zondagmorgen gemist hebt, kan als bemoeizucht of op het matje roepen ervaren worden. Binnen de gemeente fungeert een aantal mensen als “cohesie-versterkers”: zij hebben oog voor de samenhang en kunnen deze waar nodig versterken. Deze mensen kan gevraagd worden hier bewuster mee te opereren. • Een soortgelijke actie zou opgezet kunnen worden om bestaande gemeenteleden meer te betrekken bij activiteiten, en dus bij het gemeenteleven.


Kerk als uitvalsbasis: De ELG biedt waar mogelijk ruimte aan groepen voor andere bijeenkomsten dan een eredienst, en heeft oog voor de wereld om haar heen. • De kerk is te gebruiken voor activiteiten van STEK, cluster- of binnenstadsactiviteiten, de classis, etc., waarbij de randvoorwaarden die de functionaliteit van het gebouw of het budget stellen niet uit het oog verloren worden. We willen een gastvrije gemeente zijn voor activiteiten die mede onder onze verantwoordelijkheid (dus met bestuurlijke betrokkenheid) plaatsvinden. Als er om diaconale redenen behoefte is van de reguliere huurprijs af te wijken, dan compenseert de diaconie de kerkrentmeesters. De colleges zullen hiervoor gezamenlijk een richtlijn opzetten. • De gemeente bezint zich op haar missionaire taken naar de wereld om haar heen, en ontwikkelt daartoe een beleid. Contacten in de buurt zijn daarbij een nadrukkelijk punt van aandacht. • De contacten met de Schabergschool in de wijk worden gecontinueerd. Ontmoeten Kerk als thuisbasis: Naast de vaste wekelijkse momenten biedt de Lutherse gemeente andere gelegenheden waarbij groepen leden elkaar kunnen ontmoeten. • Seniorenbijeenkomst (oudere generatie); • Jour der senioren (oudere generatie); • Vakantieweek voor wie niet zelfstandig op vakantie kan (vooral oudere generatie); • Gespreksgroepen (vooral middengeneratie); • Kamp (jongere generatie); • Jongerenwerk (zoals Click); • Cantorij, en wellicht is er animo voor een Kinder-Cantorij; • Naast momenten om elkaar in levenden lijve te ontmoeten, biedt de ELG haar leden de mogelijkheid om ook op afstand van het gemeenteleven op de hoogte blijven (bijv. d.m.v. de Luther Heraut) en er aan deel te nemen (bijv. d.m.v. groepen in social media). • De zondagse dienst blijft natuurlijk hoe dan ook een belangrijk ontmoetingsmoment. Niet alleen met de vaste kerkgangers onderling, ook met gasten. De ontvangstcommissie wordt daarom nieuw leven ingeblazen. Zij krijgt niet als taak wekelijks bij de deur te staan (daartoe hebben we immers al de collectanten als welkomstcomité), maar zien er wel op toe dat nieuwe gezichten niet in hun eentje bij de koffie staan en maken pro-actief een praatje ter verwelkoming. Ouderlingen bezien in hoeverre deze commissie toerusting en hulpmiddelen (het welkomstpakket) nodig heeft. Kerk als uitvalsbasis: De ELG staat open voor ontmoeting met andere gelovigen en geloven, en niet-gelovigen. Openstaan betekent niet je aan elkaar aanpassen of je aan anderen aanpassen, maar betekent in dit kader proberen te begrijpen waarom de ander doet zoals hij doet. Het versterkte eigen bewust-zijn (zie bij Leren) is hier een belangrijke factor om juist ook die ander tegemoet te treden. • De gemeente is beperkt in haar middelen, en focust zich op:

Beleidsplan 2012-2016 Evangelisch-Lutherse Gemeente Den Haag - 10 -

• • • •

* PGG (en de Lukaskerk in het bijzonder, maar ook actieve participatie Algemene Kerkenraad); * Kusu Kusu Sereh; * Deutsche Gemeinde. Deze samenwerking uit zich o.a. in gezamenlijke vieringen of gezamenlijk voorbereide, gelijktijdige vieringen en waar mogelijk voorbereiding in clusterverband. Zoals ook bij andere activiteiten vindt periodieke evaluatie plaats. De gemeente maakt, waar relevant, kennis met haar regelmatige huurders. De ELG continueert haar actieve betrokkenheid in de classis en maakt een afgewogen keuze in haar landelijke verantwoordelijkheden (zoals kandidaatstellingen voor de synode). De contacten binnen het Grote Stedenberaad worden in samenspraak met de PGG vorm gegeven. Daarbij worden duidelijke afspraken gemaakt over mandaat en terugkoppeling. De ELG gebruikt moderne communicatiemiddelen om ook mensen buiten haar vaste kring te bereiken (website, mogelijk social media).

Overkoepelend • De lutherse gemeente bekijkt de mogelijkheden om met (half)jaarlijkse thema’s te werken, die in die periode de rode draad in haar aktiviteiten vormen. Dat betekent dat er een jaarkalender komt met thema’s, waarin ook aangegeven wordt wie wat doet en wanneer. Het thema komt liefst terug in erediensten (incl. kinderkerk, nevendienst en catechisatie), gespreksgroepen, in de bladen en op de site, etc. Vanzelfsprekend zijn er ook activiteiten die niet in een thema passen. Het thema is geen dwangbuis, maar een hulpmiddel voor herkenbaarheid en samenhang. Daaruit volgt dat het thema ook steeds als het gebruikt wordt, benoemd zou moeten worden. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar de praktijk blijkt anders te zijn. Tevens wordt bepaald wat eventuele follow-up kan zijn en wordt na afloop geëvalueerd. De mogelijkheden om clusterbreed met hetzelfde thema te gaan werken worden onderzocht. Onderdeel van elke jaarkalender is niet alleen het vastleggen wanneer er geëvalueerd wordt, maar ook op welk moment met de nieuwe jaarkalender wordt gestart. Het DB stelt de thema’s voor het nieuwe seizoen aan de kerkenraad ter goedkeuring voor. • De lutherse gemeente werkt aan profilering onder nietkerkgangers. Zij ontwikkelt daartoe o.a. een algemene folder waarin uitleg over de gemeente en haar activiteiten, maar ook over haar gebouw en de mogelijkheden financieel bij te dragen aan de instandhouding daarvan, zonder direct lid van de gemeente te zijn. Zij denkt na over de mogelijkheden die de centrale ligging van het kerkgebouw biedt, bijv. ook om het winkelend publiek te bereiken. • Voor alle nieuwe activiteiten geldt: vooraf wordt en behoeftenpeiling uitgevoerd.


Hoofdstuk 6: Enkele cijfers Veel plannen, maar voor wie doen we dit nu eigenlijk? Een paar cijfers rond leden en kerkbezoek:

Wie de cijfers bekijkt, ziet al snel dat de ledenaantallen van 2004 en 2005 hetzelfde zijn. In 2006 heeft een hertelling over 2005 plaatsgevonden, wat resulteerde in een accurater cijfer vanaf 2006. De kerkenraad had destijds onvoldoende vertrouwen in de concept-cijfers over 2005, zodat toen het totaal van 2004 opnieuw gebruikt is. Opvallend in de cijfers ná de hertelling is, dat vanaf dat moment het aantal doopleden groter is dan het aantal belijdende leden. Het totaal aantal leden is niet zo dramatisch afgenomen als sommigen wel eens denken. Van 738 in 1999 naar 603 in 2010 is een afname van 16%. Er zijn de werkgroep geen gemiddelde landelijke cijfers bekend, maar de indruk bestaat dat dit percentage hoger ligt. Het kerkbezoek stabiliseert zich na een piek in 2005, en loopt dus niet mee in de landelijke trend van uitsluitend neergang. De kerkelijke bijdrage ontwikkelt zich van een gemiddelde (leden en doopleden meegeteld) van € 85 in 2002 (dat komt overeen met bijna € 100 in prijzen van 2010) naar € 111 in 2010. Het tekort is, mede dankzij bijdragen van Diaconie en Stichting Wees- en Oudeliedenhuis, aanmerkelijk lager dan begin deze eeuw.


Ook is uitgezocht wie nu eigenlijk die bijdragen opbrengen: Aantal betalende eenheden in 2010 tot € 120 per jaar (€ 10 per maand of minder) van € 120 t/m € 600 per jaar meer dan € 600 per jaar (€ 50 per maand of meer)

144 32 72 40

Per lid (doop- of belijdend lid) moest in 2010 € 35 aan de landelijke kerk worden afgedragen (o.a. voor solidariteitskas, bestuur, etc.). Voor een eenheid van 4 personen dus € 140 per jaar. Er zijn dus leden die de gemeente geld kosten, terwijl ze zelf waarschijnlijk denken bij te dragen aan de bestrijding van het tekort. Ook is onderzoek gedaan naar de leeftijd van de betalenden. Van de 144 eenheden is bij 23 eenheden de leeftijd van de perso(o)n(en) in kwestie niet bekend. Van het resterende deel is 45% ouder dan 70 jaar, 45% is tussen de 40 en de 70 jaar, en 10% is jonger dan 40 jaar. In onderstaande tabel wordt de relatie gelegd tussen het aantal leden per leeftijdsgroep en het aantal betalende eenheden in die groep. Voor de goede orde: het gaat dus om betalende huishoudens, hoeveel personen er in dat huishouden zijn is niet bekend. Het gaat vooral om de verhouding tussen de hoeveelheid leden en de hoeveelheid betalende eenheden.

Opvallend is dat de stijging van het aantal betalende eenheden tot 65 jaar geen gelijke tred houdt met de stijging van het aandeel van die ledengroepen in het totaal. Een oorzaak is mogelijk dat in die lagere leeftijdsgroepen de betalende eenheden vaker uit meer personen bestaan. De meeste betalende eenheden zitten in de leeftijdsgroep 65-74 jaar. Het laatste staafje in de grafiek is de groep van wie de leeftijd onbekend is. De werkgroep adviseert de kerkenraad actief beleid te ontwikkelen in de richting van de jongere generatie, om ook hen naar draagkracht bij te laten dragen aan de instandhouding van hun kerk. De hoogte van de jaarlijkse bedragen is overigens vrij gelijkmatig over de leeftijdsgroepen gespreid. Hogere en lagere bedragen komen in alle groepen voor, met vergelijkbare


uitschieters. Maar doordat er in sommige groepen meer eenheden zitten, verschillen de totalen natuurlijk wel: Leeftijd Eenheden Aandeel in ledenaantal in % Bijdrage aan hoofdgeld in %

25-34 8 6%

35-44 9 6%

45-54 10 7%

55-64 21 15%

65-74 31 22%

75-84 20 14%

85-94 19 15%

95+ 3 2%

? 20 14%

3%

5%

12%

18%

28%

13%

13%

3%

5%


Hoofdstuk 7 Hoe gaan we onze plannen dekken? De vorige twee beleidsplannen waren gericht op groei van de gemeente. In absolute getallen is dat niet gelukt. Toch prijst de gemeente zich gelukkig dat de teruggang in leden relatief mee valt. Het financiële tekort is niet volledig weggewerkt, maar beweegt zich op een heel ander peil dan 5 jaar geleden. Dat is mede te danken aan een financiële bijdrage van de Stichting Wees- en Oudeliedenhuis en de Diaconie aan de kosten van een tweede predikantsplaats. Deze bijdrage is gegarandeerd t/m augustus 2013. 2011 is het jaar van een grote verandering voor de lutherse gemeente: een van haar fulltime predikanten gaat terug naar een halftime contract, en gaat voor de andere helft werken in de Lukaskerk, onderdeel van de Protestantse Gemeente Den Haag1. Tegelijkertijd wordt de bestaande vacature op de tweede predikantsplaats voor 100% ingevuld tot 2013 (met optie op verlenging). Aan het eind van deze periode neemt de kerkenraad i.o.m. de gemeente een besluit over de omvang van de totale predikantsformatie. In hoofdstuk 5 zijn de hoofddoelen van deze gemeente beschreven. De verdeling daarvan over predikanten, andere ambtsdragers en vrijwilligers wordt in dit plan niet beschreven, de nadere invulling van de samenwerking met de Lukaskerk evenmin. Dat kan op een later moment door de kerkenraad in nauwe samenwerking met betrokkenen, de kerkenraad van de Lukaskerk en de andere clusterkerken in jaarplannen uitgewerkt worden. Immers: dit beleidsplan is bedoeld voor middellange en langere termijn, de daar uit voortvloeiende acties hebben een kortere horizon en horen dus in de jaarplannen. Wel worden enkele suggesties rond de vervulling van kaderfuncties en de financiën gedaan. Hoe trekken we meer vrijwilligers? Het is een trend die noch specifiek is voor onze gemeente, noch zeer recent: het wordt steeds moeilijker mensen te vinden die zich voor langere tijd aan een activiteit willen binden. Dat maakt het lastig mensen voor diverse functies te vinden. Er zijn mensen nodig voor het organiseren van allerlei aktiviteiten en het meedenken over beleid. In het tekort aan leden voor de kerkenraad wordt dit het meest zichtbaar. Zonder kerkenraad kan het niet: de drie colleges zijn (namens de leden) samen verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de gemeente. Maar de colleges hoeven niet alles zelf te doen. De lutherse gemeente gaat daarom in de nu komende jaren meer dan voorheen met commissies werken. Waar mogelijk zit een kerkenraadslid in elke commissie, zodat inbreng van wensen vanuit de kerkenraad en terugkoppeling van de voortgang aan de kerkenraad geregeld is. De andere leden van de commissies zijn dan vrijwilligers, die plezier hebben in die taak, maar misschien wat minder in het bestuurlijke werk. De goede ervaringen die zijn opgedaan met vrijgestelde kerkenraadsleden worden verder benut. Vrijgestelde kerkenraadsleden zijn kerkenraadsleden die wel de reguliere vergaderingen bijwonen, maar niet noodzakelijkerwijs de andere collegevergaderingen. Zij zijn namelijk aangesteld voor een specifieke taak, zoals het secretariaat of vertegenwoordiging van onze gemeente in een orgaan buiten onze gemeente. Dat kan plaatselijk, regionaal of landelijk zijn. Als grotere lutherse kern in Nederland probeert de

1

De lutherse gemeente is onderdeel van de Protestante Kerk Nederland, maar maakt geen deel uit van de Protestante Gemeente Den Haag. Wel heeft zij daarmee een samenwerkingsconvenant voor bestuurlijke zaken.


gemeente Den Haag ook haar verantwoordelijkheden voor de landelijke taken in de kerk te nemen. Hoe trekken we meer leden? De lutherse gemeente gaat een groter beroep doen op de mensen die wel naar onze kerk komen maar nog geen lid zijn, dat ook daadwerkelijk te worden. Daartoe wordt een nieuw informatiepakket ontwikkeld, met informatie over het verleden, maar vooral ook over heden en toekomst van deze gemeente. Bij de ontwikkeling worden ook nieuwe leden bevraagd over wat hen in onze gemeente aansprak toen ze er mee kennis maakten, en wat misschien ook niet, zodat daar rekening mee gehouden kan worden. Vergelijkbare informatie in kleinere vorm wordt ontwikkeld voor mensen die onze kerk bezoeken buiten de kerkdiensten om. Daarmee geven we de gemeente een gezicht dat meer is dan alleen het historische gebouw of het mooie orgel. De folder wordt actief verspreid bij activiteiten. Hoe maken we de financiering gezonder? Waarschijnlijk mede doordat de hoofdgeldbrieven de laatste jaren steeds duidelijker van toon zijn geworden, is de stijging van het hoofdgeld in 10 jaar tijd ruim 11%. In prijzen van 2010 (dat betekent dat er al rekening is gehouden met de inflatie) werd in 2002 gemiddeld € 100 bijgedragen en in 2010 € 111. Natuurlijk kan in niemands portemonnee gekeken worden, maar kijkend naar de spreiding van de bedragen, lijkt er ruimte om nog nadrukkelijker richtlijnen te communiceren over de gesuggereerde hoogte van de bijdrage in relatie tot het inkomen. Ook valt het op dat de jonge leden relatief vaak niet betalen. Kerkrentmeesters zal hier beleid op ontwikkelen, om ook deze leeftijdsgroep op hun (financiële) verantwoordelijkheden te wijzen. Sinds begin 2011 zijn er twee koster-beheerders aangesteld, met als doel een nog groter deel van de inkomsten uit verhuur van de kerk te halen. Het maximum van het aantal te verhuren uren komt ondertussen in zicht, alleen voor het jeugdcentrum aan de Boekhorststraat is nog ruimte. Het verdient aanbeveling het jaarlijks onderzoek naar de omliggende huurprijzen te continueren en te bezien of aanpassing van de huurprijs noodzakelijk is. Mocht een verhoging reëel zijn, dan is met dezelfde hoeveelheid verhuur meer inkomsten binnen te halen, of dezelfde inkomsten met minder druk op kosters en gemeenteactiviteiten. In het verleden is steun ontvangen van diverse fondsen, vooral voor eenmalige activiteiten of voor structureel onderhoud aan gebouw en orgel. Onderzoek naar de mogelijkheden dient voort te gaan, waarbij het tegelijk van belang is de verwachtingen niet te hoog te stellen in tijden van teruglopende budgetten bij fondsen en overheden. Eerder genoemde folder voor de reguliere bezoeker van ons gebouw op tijden buiten de eredienst, kan ook bijdragen aan de gezonde financiën door een suggestie te bevatten een financiële bijdrage aan het onderhoud van het gebouw te leveren. Om de financiën niet teveel te versplinteren wordt hiervoor geen aparte stichting opgericht of rekening geopend.


Hoofdstuk 8 Een toekomstbeeld Hoe de wereld er in 2016 uit zal zien weet niemand. Maar in het Den Haag van 2016 zal zeker nog een Evangelisch-Lutherse Gemeente zijn. Die gemeente is een plek van ontmoeting: ontmoeting met God en met elkaar. En die gemeente is een open gemeente. Er is een vanzelfsprekende gastvrijheid. Mensen zijn op elkaar betrokken, en vieren hun geloof in gemeenschappelijkheid. De lutherse traditie is belangrijk: eigen verantwoordelijkheid en ruimte voor andere opvattingen. Vrijheid is een groot goed. En vanzelfsprekend uit die traditie zich in het gebruik van de lutherse liturgie, die eeuwenoude taal die ons verbindt met God en met de generaties voor ons, die in 1611 de Lutherse gemeente in Den Haag stichtten. Liturgie is oud en kostbaar, maar niet rigide. Er is ruimte voor hedendaagse vormen van viering en muziek. De gemeente is ook een oase: een punt van rust in een drukke wereld, en een bron van kennis voor verdieping van het geloof. Geloof mag je vieren, en geloof kan je een verdieping van jezelf geven: een nieuw perspectief. In de kerk gaat het in de eerste plaats om God en de mensen. Veel aandacht gaat ook naar de instandhouding van het kerkgebouw. In de Lutherse gemeente van 2016 zijn die elementen in evenwicht: alle kerkleden nemen naar vermogen hun aandeel in de financiering van de kerk, waardoor tekorten op de exploitatie tot het verleden behoren. Predikanten, kerkenraad en gemeenteleden kunnen zich weer concentreren op dat waar het om gaat: een levende, vierende, zingende gemeenschap die het Woord van God verkondigt en er naar leeft.

Wij zijn aaneengevoegd, bedacht met Uw genade. Op liefde hebt Gij ons gebouwd, bedeeld met gaven. En wat wij zijn draagt bij tot welzijn van elkaar. In onze eenheid wordt Uw liefde openbaar. Tekst: Sytze de Vries Uit Tussentijds, lied 79, vers 2


BIJLAGE: Taakverdeling In het voorgaande stuk worden veel taken en activiteiten benoemd. In onderstaande tabel worden deze aan een college of aan het dagelijks bestuur toebedeeld. Dat wil niet zeggen dat deze colleges alles zelf moeten doen, maar zij zijn er wel voor verantwoordelijk de contacten met eventuele commissies te onderhouden. De predikanten hebben niet zelfstandig een taak toebedeeld gekregen. Hun werk gebeurt immers steeds in samenspraak met een van de colleges. O=ouderlingen; D=diaconie; KRM=kerkrentmeesters; DB=dagelijks bestuur Vieren Wekelijkse eredienst met crèche, kinderkerk, nevendienst Wekelijkse eredienst in de tehuizen Periodieke huisdiensten Citykwartier Muzikale identiteit versterken Kerk is te huur als vierplek Leren Leer- en gespreksgroepen (zie ook Ontmoeten) Speciaal aanbod voor middengeneratie ontwikkelen? Zondagsbrief Cantor als leraar voor de gemeente Folder voor kerkbezoekers, om hen kennis te laten nemen van onze gemeente en ons gebouw Dienen Bezoekteam van vrijwilligers Liturgisch bloemschikken, als groet van de gemeente Praktische hulpsessies (bijv. belastinghulp) Oog voor taakbelasting beroepskrachten en vrijwilligers Infopakket over gemeente en haar aanbod voor nieuwe kerkgangers Meer aandacht voor elkaar: cohesieversterkers Kerk is te huur voor andere activiteiten Contacten met (de Schaberg)school Ontmoeten Soos, Jour, Vakantieweek, Kamp, (Kinder-) Cantorij Gespreksgroepen (zie ook Leren), jongerenwerk (bijv. Click) Aandacht voor nieuwe kerkgangers bij het koffiedrinken Contacten met andere gemeenten, w.o. Lukaskerk Kennismaken met regelmatige huurders Classis Grote Steden Beraad Kerk op internet Overkoepelend Elk college beschrijft haar eigen kerntaken en visie Gemeente ontwikkelt een missionair beleid Databank wie waar bij betrokken is Toezien op totstandkoming jaarplannen en thema’s voorstellen Evaluatie thema’s Beleid voor hoofdgeld, rekening houdend met specifieke groepen Evaluatie huurprijzen en verhuurbeleid nader invullen Onderzoek naar incidentele bijdragen van fondsen

O O O+D O O KRM O O O O + KRM O + KRM

O+D D D KRM O O KRM + D D+O D+O O O O O + KRM DB O O + KRM DB + allen D + allen KRM + D DB O + DB KRM KRM + D KRM


VELE ZIELEN, ÉÉN GEMEENTE

Recommend Documents