Veldgids Dagboekstudie. Wave 6

Veldgids Dagboekstudie

dagboekstudie

Wave 6

Versie 3.0 December 2014

Contactpersonen: Roelie Nijzing, [email protected], 050-3614814 Medoq/RoQua, [email protected] Harriëtte Riese, [email protected], 050-3610171

Inhoud

Inleiding ........................................................................................................................................................ 4 Algemene inleiding dagboekstudie ............................................................................................................... 5 Instroom en tijdspad ...................................................................................................................................... 6 In-en exclusie criteria ................................................................................................................................ 6 Respondenten zonder smartphone........................................................................................................... 6 Maximale duur tussen F2F en dagboekmeting ......................................................................................... 6 Respondenten die buiten de inclusie periode vallen ................................................................................ 6 Koppeling met de fMRI deelstudie ............................................................................................................ 7 Koppeling met de Familie deelstudie ........................................................................................................ 7 Instructie en start dagboekmeting ............................................................................................................ 8 Flowchart ................................................................................................................................................... 9 Het uitnodigen van respondenten ................................................................................................................ 10 Lijst met potentiele respondenten.......................................................................................................... 10 Belprotocol uitnodigen respondent ........................................................................................................ 10 Inplannen van de afspraak ...................................................................................................................... 11 Schriftelijke bevestiging van de afspraak ................................................................................................ 11 Het ontvangen van de respondent op de instructie dag ............................................................................... 12 Voorafgaande aan ontvangst .................................................................................................................. 12 Samen met de respondent ...................................................................................................................... 12 Na afloop van de instructie ......................................................................................................................... 13 Belprotocol monitoring respondent............................................................................................................ 13 24h belmoment. .................................................................................................................................. 13 7-day belmoment. ............................................................................................................................... 14 Calamiteit belmoment......................................................................................................................... 14 Einde dagboekmetingen metingen ......................................................................................................... 15 Persoonlijk verslag....................................................................................................................................... 16 Instructie initialisatie dagboek (Medoq) ...................................................................................................... 17 Instructie bewegingsmeter ........................................................................................................................... 30 Achtergrond................................................................................................................................................. 31 Instructie voor GENEActiv set-up : .............................................................................................................. 32 2

Instructie testleider bij het instrueren van de respondent: ........................................................................ 35 Instructie uitlezen GENEActiv ...................................................................................................................... 36 Extra informatie........................................................................................................................................... 37 BIJLAGE – hand-out deelnemer ................................................................................................................... 38 Instructie dagboekmetingen voor de testleider ............................................................................................ 39 BIJLAGEN ..................................................................................................................................................... 46 Folder....................................................................................................................................................... 47 RCF ........................................................................................................................................................... 51 Uitnodigingsbrief met afspraak bevestiging............................................................................................ 53 Algemeen Informed Consent .................................................................................................................. 56 Instructieboek voor de deelnemer .......................................................................................................... 58 Bedankbrief, bijlage bij persoonlijk verslag en VVV bonnen................................................................... 67 Mini-veldgids ........................................................................................................................................... 68 Protocol leentelefoon en opwaarderen .................................................................................................. 75

3

Inleiding Dit is de veldgids van de dagboek deelstudie van het NESDA onderzoek. In deze veldgids staat alle informatie die belangrijk is voor diegenen die bij de uitvoering van het onderzoek betrokken zijn. Alle protocollen, informatiebrieven en formulieren die voor de uitvoering van belang zijn worden in deze veldgids beschreven of zijn als bijlage opgenomen. Zorg er voor dat je deze algemene gids, na zorgvuldige bestudering, als hulpmiddel en naslagwerk altijd bij de hand hebt. Daarnaast is in de bijlage een z.g. mini-veldgids opgenomen waarin de belangrijkste actiepunten bij het geven van een instructie voor de testleiders worden samengevat. Deze gids wordt regelmatig bijgesteld als dit tijdens de uitvoering van het onderzoek, door nieuwe inzichten, noodzakelijk blijkt. Daarom is het belangrijk na te gaan of je de meest recente versie raadpleegt. Overal waar interviewer en respondent worden genoemd, moet dit natuurlijk als m/v worden gelezen.

NESDA Groningen

4

Algemene inleiding dagboekstudie Binnen NESDA worden er speciale deelonderzoeken gedaan voor verdere verdieping van het langlopende onderzoek naar het beloop van depressie- en angstklachten. In het najaar van 2014 zal een nieuw deelonderzoek van start gaan. In dit onderzoek wordt gebruikt gemaakt van elektronische dagboeken. Deze dagboeken kunnen worden ingevuld op een smartphone. Deelnemers van de NESDA studie zijn al meerdere malen gevraagd om vragenlijsten over hun eigen stemming in te vullen. Er werd dan meestal gevraagd naar stemming in het niet zo recente verleden, bijvoorbeeld naar de afgelopen twee jaar in interviews, of naar de afgelopen twee weken in schriftelijke vragenlijsten. Dit heeft al veel belangrijke informatie opgeleverd. Echter, het is bekend dat stemming ook binnen een dag kan schommelen en dat de mate waarin erg kan verschillen per persoon. Een vervelend familiebericht kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat iemand zich in de loop van een dag somberder gaat voelen, of de ene persoon kan behoorlijk chagrijnig zijn voor zijn eerste sigaretje in de ochtend terwijl bij een ander roken een veel minder groot effect op stemming heeft. Het doel van dit nieuwe deelonderzoek is inzicht te krijgen in zulke dagelijkse schommelingen in stemming. Zoals in de voorbeelden al naar voren komt, wordt ook onderzocht wat de relatie is tussen stemming en mogelijk relevante factoren, zoals bijvoorbeeld welke alledaagse gebeurtenissen mensen meemaken, rook gedrag, mate van fysieke activiteit en hoeveel tijd mensen thuis of juist buitenshuis doorbrengen. Met deze gegevens kan worden onderzocht of schommelingen in deze factoren de stemming beïnvloeden, maar ook of schommelingen in stemming veranderingen veroorzaken in deze factoren. Een onderzoeksvraag zou bijvoorbeeld kunnen zijn: Krijg ik een betere stemming van meer bewegen of ga ik meer bewegen als gevolg van een betere stemming? Voor dit deelonderzoek zullen NESDA deelnemers worden benaderd die bekend zijn met stemmingsklachten. Daarnaast zullen ook mensen die klachtenvrij zijn worden gevraagd mee te doen, zodat we kunnen nagaan of er verschillen zijn tussen deze twee groepen. Alleen mensen die in het bezit zijn van een smartphone, of gebruik willen maken van een NESDA leentelefoon, kunnen meedoen aan dit deelonderzoek. Om te inventariseren welke mensen mee kunnen doen, is in de reguliere NESDA vragenlijstronde een aantal extra vragen opgenomen. Indien deelnemers op basis van de inventarisatie kunnen en willen deelnemen, zullen ze worden uitgenodigd voor een instructiesessie waarin wordt uitgelegd hoe het elektronisch dagboek kan worden ingevuld. Het invullen kost elke keer ongeveer 3 tot 5 minuten. Het dagboek dient vijf keer per dag, gedurende twee weken te worden ingevuld. Uit eerdere studies is bekend dat het invullen snel went en over het algemeen als weinig belastend wordt ervaren. Elke keer als er een nieuwe meting moet worden ingevuld wordt de deelnemer daarvan per SMS op de hoogte gesteld. De gegevens worden meteen na invullen van het dagboek opgeslagen in een beveiligde internetomgeving van het Universitair Medisch Centrum in Groningen (UMCG). Iedereen die meedoet aan dit deelonderzoek krijgt, indien gewenst, na afloop een verslag van de schommelingen van zijn/haar eigen stemming tijdens de meetperiode. 5

Instroom en tijdspad In-en exclusie criteria Respondenten die willen meedoen aan de dagboek studie moeten aan verschillende criteria voldoen: 1. 2. 3. 4. 5.

Doet mee aan de 9-jaarsmeting. Doet mee aan de F2F 9-jaarsmeting. Geeft toestemming om benaderd te worden voor dagboekstudie. Heeft minimaal 2 van de eerste 4 F2F metingen van NESDA meegedaan. Heeft de beschikking over een smartphone. Heeft een databundel of toegang tot WIFI voor meer dan 80% van de tijd. Of kan en wil een NESDA leentelefoon gebruiken. 6. Kan starten met de dagboekmetingen binnen 31 dagen na afname van het reguliere interview. 7. Past qua DSM profiel in een van de a priori gedefinieerde groepen op basis van Wave 1-6 DSM data, is bereid om een bewegingsmeter te dragen en het maximaal aantal respondenten per groep is nog niet bereikt.

Respondenten zonder smartphone Respondenten die aangeven dat ze benaderd mogen worden voor de dagboekstudie maar zelf geen smartphone hebben, of geen databundel of geen toegang tot WIFI voor meer dan 80% van de tijd, krijgen na afloop van het reguliere interview wel een folder mee. Ze krijgen op deze manier tijd om te na te gaan of ze gebruik willen maken van een NESDA leentelefoon en/of misschien staan ze wel op het punt er een aan te schaffen. Respondenten die niet bekend zijn met het gebruik van een smartphone zullen waarschijnlijk een langere instructie nodig hebben. Daarnaast is onze ervaring in Groningen dat mensen met een leentelefoon de eerste 48 uur vaker contact opnemen met de onderzoeksassistenten.

Maximale duur tussen F2F en dagboekmeting De meerwaarde van meten in NESDA is dat er longitudinale diagnose data van de respondenten beschikbaar zijn. De unieke koppel-mogelijkheid van additionele data uit deelstudies aan deze interview data moeten we optimaal gebruiken. Om die reden moet de tijd tussen het diagnostisch interview en de dagboekmetingen zo kort mogelijk zijn, zodat de diagnose gemeten tijdens het interview zo valide mogelijk is voor de dagboekmetingen. Een van de inclusie criteria voor de dagboekstudie is dan ook dat de respondent start met de dagboekmetingen binnen 31 dagen na afloop van het reguliere interview.

Respondenten die buiten de inclusie periode vallen De respondenten die voordat de dagboekstudie van start ging al F2F zijn geïnterviewd en hebben aangegeven dat ze mee willen doen aan de dagboekstudie worden niet benaderd voor inclusie in de dagboekstudie als ze niet voldoen aan het inclusiecriterium ‘binnen 31 dagen na afloop van het interview starten met de dagboekmetingen’. We verwachten dat er voldoende potentiële respondenten zijn om alle groepen gevuld te krijgen met respondenten die aan alle criteria voldoen. Indien dit aan het einde van de dagboekstudie niet het geval blijkt te zijn, dan moeten 6

we bekijken of we eerder geïnterviewde respondenten toch nog kunnen includeren (nadat eerst telefonisch een IDS of verkorte CIDI telefonisch is afgenomen).

Koppeling met de fMRI deelstudie Een aantal respondenten zal in aanmerking komen voor zowel de dagboekstudie als de fMRI studie. Het heeft voor NESDA meerwaarde als de dagboekmetingen en de fMRI metingen dicht bij elkaar plaats vinden. Gelijktijdige deelname aan beide studies is logistiek gezien geen probleem en voor sommige respondenten misschien zelfs prettig! Als respondenten aan beide studies mee willen doen, worden ze bij voorkeur op dezelfde dag uitgenodigd voor de dagboek instructiemeting en de fMRI scan. Voor de dagboekstudie en de fMRI deelstudie gelden onafhankelijk van elkaar geformuleerde inclusie criteria. Deze criteria zijn geïmplementeerd in een script waarmee NESDA centraal na afloop van het reguliere wave 6 interview binnen 8-14 dagen een lijst met potentiële respondenten voor beide deelstudies genereert en doorgeeft aan de drie locaties. Meteen na ontvangst van de respondentnummers op locatie, zullen de potentiële respondenten worden gebeld voor inclusie in één of beide deelstudies. Respondenten beslissen zelf of ze wel of niet aan de deelstudies willen deelnemen. Om de kans te optimaliseren dat een respondent aan beide deelstudies mee gaat doen, moeten alle onderzoeksmedewerkers op de hoogte zijn dat een respondent voor meerdere deelstudies in aanmerking komt. Deze informatie is opgenomen in de lijst met te includeren respondenten die NESDA centraal naar elk van de locaties stuurt en te openen is in de EMA Access database. Wanneer respondenten gebeld worden, geven de onderzoeksmedewerkers aan dat betreffende respondent in aanmerking komt voor meerdere deelstudies. Nadat de onderzoeksmedewerker van de dagboekstudie een respondent heeft geïncludeerd, mailt hij/zij het respondent nummer en de datum waarop de instructie wordt gegeven naar de onderzoeksmedewerker van de fMRI studie. Dit gebeurt vice versa indien er eerder een afspraak voor de fMRI deelstudie bekend is. Hierdoor kan de inclusie in de tweede deelstudie zo dicht mogelijk rond deze reeds gemaakte afspraak worden gepland. Note: Het heeft de voorkeur dat dezelfde onderzoeksmedewerker de respondent benadert voor beide deelstudies, echter dit blijkt niet altijd haalbaar en dan is het belangrijk dat de onderzoeksmedewerkers van beide studies elkaar hierover informeren.

Koppeling met de Familie deelstudie Voor de familiestudie worden ca. 1000 sibs geïncludeerd van affected NESDA respondenten. Uit deze 1000 sibs worden 100 sibs geselecteerd voor deelname aan de dagboekstudie. Inclusie criteria zijn in principe dezelfde als voor de NESDA respondenten 1. Doet mee aan de 9-jaarsmeting. 2. Doet mee aan de F2F 9-jaarsmeting. 3. Geeft toestemming om benaderd te worden voor dagboekstudie. 7

4. Heeft de beschikking over een smartphone. Heeft een databundel of toegang tot WIFI voor meer dan 80% van de tijd. Of kan en wil een NESDA leentelefoon gebruiken. 5. Kan starten met de dagboekmetingen binnen 31 dagen na afname van het reguliere interview. 6. Past qua DSM profiel in de groep ‘healthy control’. Deze groep moet nog nader worden gespecificeerd a.d.h.v. een max. aantal kernsymptomen om inderdaad als unaffected aangemerkt te kunnen worden. Hierover is Harriëtte in overleg met de coördinatoren van de familiestudie. Plus de volgende additionele inclusie criteria: 7. De NESDA respondent moet zelf ook hebben meegedaan aan de studie en ten minste 80% van de dagboek metingen hebben ingevuld 8. De NESDA respondent valt bij voorkeur in de ´slecht beloop groep´, dit is de groep

NESDA respondenten met i’ een chronische diagnose of ii’ recurrent diagnose, viz., ≥ 2 diagnoses in the previous waves.

Instructie en start dagboekmeting De start van de dagboekstudie wordt zo gepland dat de onderzoeksassistent circa 24h na aanvang van de dagboekmetingen de respondent kan bellen om te informeren hoe het gaat. Praktisch zal dit op de meeste locaties betekenen dat de start van de dagboekmetingen niet op een vrijdag, zaterdag of zondag kan plaats vinden. Bij de initialisatie van de dagboekmetingen en de bewegingsmeter kan hiermee rekening worden gehouden. (Note: initialisatie op een vrijdag en start meting op maandag is wel mogelijk).

8

Flowchart Respondent doet mee aan NESDA W6 en wordt aan het einde van het interview gevraagd of hij/zij benaderd mag worden voor de dagboekstudie

Respondent mag worden benaderd voor de dagboek studie

Onderzoeksassistent geeft folder mee aan respondent en spreekt af dat als respondent in aanmerking komt voor deelname er binnen maximaal twee weken contact opgenomen wordt.

Respondent wil niet worden benaderd voor de dagboek studie

Einde

De centrale datamanager checkt of de respondent aan alle inclusiecriteria voldoet. Indien de respondent in aanmerking komt voor deelname wordt de onderzoeksassistent van dagboekstudie hierover geïnformeerd.

Indien ja:

Indien nee: Einde

Onderzoeksassistent belt de respondent, vraagt of hij/zij de folder heeft gelezen, vragen worden beantwoord, evt. extra uitleg gegeven. Vervolgens: vragen of respondent mee wil doen aan de dagboekstudie en afspraak maken voor instructie. De start van de meting wordt binnen 31 dagen na afloop van NESDA W6 interview ingepland. De afspraak wordt in de outlook-en papieren agenda gezet en de papieren uitnodigingsbrief met bevestiging van de afspraak wordt verstuurd.

9

Het uitnodigen van respondenten Lijst met potentiele respondenten Denise importeert een lijst met potentiële deelnemers in de EMA Access database. Er wordt ook aangegeven of deze mensen in aanmerking komen voor de fMRI-studie en de familiestudie. Hierna kan het individuele RCF (zie bijlage) worden geprint. De onderzoeksmedewerker kan aan de hand van de gegevens op het RCF contact opnemen met de respondent om de afspraak/afspraken te maken. Als respondenten voor de dagboekstudie en de fMRI-studie in aanmerking komen en de onderzoeksmedewerker van de dagboekstudie heeft een respondent geïncludeerd, dan mailt hij/zij het respondent nummer en de datum waarop de instructie wordt gegeven naar de onderzoeksmedewerker van de fMRI studie. Dit gebeurt vice versa indien er eerder een afspraak voor de fMRI deelstudie bekend is. Hierdoor kan de inclusie in de tweede deelstudie zo dicht mogelijk rond deze reeds gemaakte afspraak worden gepland. Note: Het heeft de voorkeur dat dezelfde onderzoeksmedewerker de respondent benadert voor beide deelstudies, echter dit blijkt niet altijd haalbaar en dan is het belangrijk dat de onderzoeksmedewerkers van beide studies elkaar hierover informeren. Als een respondent ook in aanmerking komt voor de familiestudie kan gezegd worden dat de onderzoeksassistent van de familiestudie nog contact zal opnemen.

Belprotocol uitnodigen respondent “Goedemorgen/middag, u spreekt met…. . Ik ben onderzoeksmedewerker bij het NESDAonderzoek. “Komt het gelegen dat ik u nu bel? Indien “nee”, vragen wanneer dit wel uitkomt en dit noteren op het RCF. “ Indien “Ja”: “Tijdens het interview op <> (zie RCF) heeft u aangegeven dat wij u mogen benaderen voor de dagboekstudie.” Indien van toepassing; “en tevens zie ik dat wij u ook mogen benaderen voor de fMRI studie”. “Heeft u de folder van de dagboekstudie gelezen die u mee heeft gekregen na het interview en heeft u nog vragen over de studie?” Eventuele vragen van de respondent beantwoorden. “Bent u bereid om deel te nemen aan het onderzoek?” en “Bent u bereid om gedurende de periode dat u de dagboekjes invult een bewegingsmeter te dragen?” Bij “Ja” doorgaan. Bij “Nee” vragen: “Is er een speciale reden waarom u dit niet wilt?” Probeer te achterhalen wat de reden is. Misschien heeft de respondent e.e.a. niet goed begrepen en is het toch geen probleem. Als de respondent de bewegingsmeter niet wil dragen: “Dan kunt u helaas niet meedoen met de dagboekstudie. Nogmaals hartelijk bedankt dat u onlangs weer mee heeft gedaan aan het NESDA onderzoek. Als de deelnemer meedoet met zijn eigen telefoon: “Klopt het dat u een eigen smartphone heeft 10

en dat u >80% van de tijd netwerkdekking/wifi dekking heeft? U bent ervan op de hoogte dat u gedurende de meetperiode van 2 weken niet van provider mag wisselen?” Als de respondent gebruik wil maken van een leentelefoon (R heeft zelf geen smartphone of heeft geen databundel of heeft niet voor meer dan 80% van de tijd toegang tot WIFI): “U kunt inderdaad gebruik maken van een NESDA leentelefoon. U krijgt deze mee als u bij ons bent voor de instructie.” Als de respondent ook in aanmerking komt voor de fMRI-studie wordt tegen de respondent gezegd dat dit bekend is bij de onderzoeksmedewerker van de dagboekstudie, maar dat een onderzoeksmedewerker van de fMRI studie telefonisch contact zal opnemen voor het maken van een afspraak voor het fMRI-deelonderzoek. Note: Het heeft de voorkeur dat dezelfde onderzoeksmedewerker de respondent benadert voor beide deelstudies, echter dit blijkt niet altijd haalbaar en dan is het belangrijk dat de onderzoeksmedewerkers van beide studies elkaar hierover informeren. Als de respondent ook in aanmerking komt voor de familiestudie wordt tegen de respondent gezegd dat de medewerker van de familiestudie telefonisch contact zal opnemen.

Inplannen van de afspraak Als de respondent mee wil doen en alle vragen zijn beantwoord, maak dan een afspraak voor de dagboek instructiemeting. Het liefst binnen 2 weken na de datum van het NESDA interview en maximaal 31 dagen na het interview. Als de respondent in aanmerking komt voor de dagboekstudie èn de fMRI-studie proberen de afspraken zo dicht mogelijk bij elkaar te plannen, het liefst op dezelfde dag. Gelijktijdige deelname aan beide studies is logistiek gezien geen probleem en voor sommige respondenten misschien zelfs prettig! Als respondenten aan beide studies mee willen doen, worden ze bij voorkeur op dezelfde dag uitgenodigd voor de dagboek instructiemeting en de fMRI scan.

Schriftelijke bevestiging van de afspraak Als de afspraak gemaakt is, deze noteren op het RCF en in de EMA Access database. De afspraakbevestiging (zie bijlage) met routebeschrijving versturen. De afspraak in de agenda noteren op de manier zoals dat per locatie is afgesproken en een bewegingsmeter reserveren.(Voor Groningen geldt: de afspraak noteren in de Outlook agenda, de iLAB ruimte reserveren in de iLAB agenda en een bewegingsmeter reserveren.) Indien in de EMA Access database staat aangegeven dat een respondent ook in aanmerking komt voor de fMRI studie moet worden doorgegeven aan de fMRI onderzoeksmedewerker wanneer de instructie van de dagboekstudie is gepland. De fMRI medewerker gebruikt deze info om de deelname aan de fMRI studie af te stemmen met de dagboekstudie. Omgekeerd moet, als de fMRI onderzoeksmedewerker als eerste de respondent spreekt en een afspraak maakt voor deelname aan de fMRI studie, dit terugkoppelen aan de dagboekstudie onderzoeksmedewerker zodat deze ook kan proberen deelname aan de dagboekstudie af te stemmen met deelname aan de fMRI studie. Per locatie (Amsterdam, Groningen en Leiden) moeten hier afspraken over worden gemaakt tussen de betrokken onderzoeksmedewerkers! 11

Het ontvangen van de respondent op de instructie dag Voorafgaande aan ontvangst Voordat de respondent wordt ontvangen zet de onderzoeksmedewerker alle benodigde spullen klaar. 1.

2. 3. 4.

5. 6.

Indien er met een leentelefoon wordt gewerkt zorg je dat het beltegoed minimaal 20 euro is. Leg ook de oplader klaar. Voer in de EMA Access database in: smartphone nummer en (leen)datum. De bewegingsmeter klaar zetten volgens het protocol (moet o.a. opgeladen zijn). Vul het nummer van de bewegingsmeter in de EMA Access database. Voor het initialiseren van het dagboek de computer starten, Google Chrome starten en inloggen via https://medoq.nl. Open de EMA Access database om veranderingen in medicatiegebruik sinds het reguliere interview te kunnen noteren (zowel medicijnen op recept als over the counter zijn uitgevraagd tijdens het interview). Leg het geprinte formulier met genoemde medicatie klaar. Klaarleggen instructieboekje voor de respondent welke hij/zij na afloop van de instructie mee naar huis neemt. Klaarleggen envelop met antwoordnummer voor retourneren van bewegingsmeter en, indien van toepassing, de smartphone. De bewegingsmeter hoeft niet aangetekend worden verstuurd, maar de smartphone wel. Gebruik hiervoor speciale postzegels voor aangetekende brieven (dit is per locatie geregeld).

Samen met de respondent Voorbeeldtekst ontvangst respondent: “Leuk u weer te zien/hartelijk welkom bij de NESDA dagboekstudie. Vandaag krijgt u informatie over de studie en een instructie over het invullen van de dagboekjes en de werking van de bewegingsmeter.” Ik zie in mijn gegevens (EMA Access database en op RCF) dat u i) uw eigen telefoon wilt gebruiken voor het onderzoek? Heeft u uw eigen telefoon meegenomen? ii) u gebruik wilt maken van de NESDA leentelefoon voor het onderzoek.” De respondent vragen of er sinds het NESDA interview nog iets is veranderd wat betreft medicatie gebruik. Zowel medicijnen op recept als over the counter zijn uitgevraagd. Leg de respondent de lijst met genoemde medicatie voor. Bij veranderingen wordt 'ja‘ aangevinkt en worden de veranderingen (dus niet nogmaals de gehele lijst) in de EMA Access database ingetikt. Als er niets veranderd is hoeft dit niet aangegeven te worden. Vervolgens vraag je of zich bijzonderheden hebben voorgedaan (wat betreft life events zoals overlijden partner dan wel (acute) gezondheid zoals griep). Als deze zich hebben voorgedaan dan worden ze genoteerd bij ‘Bijzonderheden’ in de EMA database. 12

Geef de instructies zoals die in het protocol zijn beschreven (‘Handleiding voor testleider NESDA dagboekstudie’. Let erg goed op en verifieer of de respondent begrijpt dat het soms lastig is om altijd alle vragen op tijd en volledig te blijven beantwoorden. En benadruk dat het voor de studie echt erg belangrijk is dat ze dit wel doen. Note: Deelnemers die een leentelefoon gebruiken hebben soms langere instructie nodig. Laat aan het einde van de instructie de respondent een voorbeeld van een persoonlijk verslag zien. Je laat de versie zien waarin een respondent 96% van de vragen in heeft ingevuld en de versie waarin de respondent 43% heeft ingevuld. Je wijst in het verslag van het slecht ingevulde dagboek de onvolkomenheden aan: Wijs bijvoorbeeld op de verschillen in de vorm van de lijngrafieken, hoogtes van de y-as, ontbreken van categorieën en de verschillen in middelengebruik. Vraag aan de respondent of hij/zij het persoonlijke verslag wil ontvangen. Indien “ja”, vragen of dit per mail kan. Het emailadres van de respondent checken! Het gaat om persoonlijke informatie en als we het per mail versturen zetten we er een wachtwoord op. Zeg tegen de respondent dat het wachtwoord “dagboek” is. Als de respondent het niet per mail wil ontvangen kan het verstuurd worden als kleurenprint per reguliere post. Geef deze keuze aan in de Access database. Rond af en geef het instructieboekje en de envelop met antwoordnummer mee. Geef indien van toepassing de leentelefoon en de oplader mee. Wens de respondent veel succes.

Na afloop van de instructie Belprotocol monitoring respondent 24h belmoment.

Bel de respondent binnen 24 uur na start van de meting om te vragen hoe het invullen van het dagboekje verloopt en of hij/zij mogelijk tegen problemen aanloopt. Noteer in de EMA Access database op welke momenten je contact hebt gehad met de respondent. “Goedemorgen/middag, u spreekt met…. . Ik ben onderzoeksmedewerker bij het NESDAonderzoek. U bent gisteren begonnen met de dagboekstudie en ik wilde, zoals afgesproken, aan u vragen of de metingen gaan zoals ze moeten gaan en of u nog vragen heeft.” Als er vragen zijn deze beantwoorden. Aan het einde van het gesprek aangeven dat mensen altijd kunnen bellen met vragen. En succes wensen met de metingen.

13

7-day belmoment.

Bel de respondent een week na de start van de meting ter motivatie en om te vragen of hij/zij nog problemen ondervindt. Noteer in de EMA Access database op welke momenten je contact hebt gehad met de respondent. “Goedemorgen/middag, u spreekt met…. . Ik ben onderzoeksmedewerker bij het NESDAonderzoek. U bent nu precies een week geleden begonnen met de dagboekstudie en ik wilde, zoals afgesproken, aan u vragen of de metingen gaan zoals ze moeten gaan en of u nog vragen heeft.” Als er vragen zijn deze beantwoorden. Aan het einde van het gesprek aangeven dat mensen altijd kunnen bellen met vragen. En succes wensen met de metingen. Indien de respondent gebruik maakt van een leentelefoon moet bij het 7-day belmoment van te voren door de onderzoeksassistent gekeken worden of er nog voldoende beltegoed is en of het aantal MB’s nog toereikend is. Indien de MB’s hard achteruit lopen zou je tactisch kunnen zeggen dat het niet de bedoeling is dat er veel op het web gesurft wordt met de telefoon en eventueel kunnen we dan eenmalig het tegoed opwaarderen. Calamiteit belmoment

Monitor daarnaast gedurende de gehele meetperiode van 2 weken om de dag in Medoq de antwoorden op i) aantal missende metingen en ii) opvallende antwoordpatronen van de respondent zoals dat beschreven is in het Medoq protocol (zie het hoofdstuk : ‘Instructie initialisatie dagboek (Medoq), pag. 17“). Als deelnemers 3 metingen achter elkaar hebben gemist neem je contact met ze op. Opvallende antwoordpatronen zijn bijvoorbeeld patronen waarbij de deelnemer haast geen spreiding in de antwoorden heeft, bijvoorbeeld als hij/zij altijd antwoordoptie nummer 1 geeft. Indien dit het geval is neem je z.s.m. contact op met de respondent om te vragen of je kunt helpen. “Goedemorgen/middag/avond, u spreekt met de testleider van de NESDA dagboekstudie waaraan u meedoet. Ik bel u om te vragen of alles goed gaat met de metingen. U bent namelijk nu xx dagen aan het meten en ik zie op onze server dat u nu een aantal metingen hebt gemist en/of weinig variatie op de antwoorden geeft.” Probeer de reden van de problemen te achterhalen en deze te verhelpen door de instructies te herhalen. Aan het einde van het gesprek aangeven dat mensen altijd kunnen bellen met vragen. En succes wensen met de metingen. De testleider noteert in de EMA Access database op welke momenten en waarover contact is geweest met de respondent. Note: Dus ook als de onderzoeksmedewerker door de respondent wordt gebeld met een vraag.

14

Einde dagboekmetingen metingen Controleer na afloop van de dagboekperiode van twee weken of de additionele vragenlijst is ingevuld. Zet eventueel de additionele vragen alsnog handmatig klaar (zie het hoofdstuk : ‘Instructie initialisatie dagboek (Medoq), pag. 17“). Controleer of de bewegingsmeter retour is gestuurd. Indien dit binnen 7 dagen niet het geval is telefonisch contact opnemen met de respondent. Vraag of men het vergeten is en of men het alsnog wil doen. Vraag of men nog in het bezit is van de antwoordenvelop met Antwoordnummer. Indien nodig kun je het Antwoordnummer telefonisch doorgeven of een nieuwe envelop opsturen. Indien de bewegingsmeter na 14 dagen nog niet retour is wordt de respondent nogmaals gebeld. Noteer in de EMA Access database op welke momenten je contact hebt gehad met de respondent. Als de bewegingsmeter na drie weken nog niet retour is geeft de onderzoeksmedewerker dit door aan Harriëtte Riese. Als de bewegingsmeter weer in huis is geeft de onderzoeksmedewerker dit aan in de EMA Access database en in de interne administratie waar de bewegingsmeters gereserveerd kunnen worden zodat ze weer beschikbaar zijn voor een nieuwe respondent. Controleer, indien van toepassing, of de leentelefoon en de oplader retour zijn gestuurd. Indien dit binnen 7 dagen niet het geval is telefonisch contact opnemen met de respondent. Vraag of men het vergeten is en dit alsnog wil doen. Vraag of men nog in het bezit is van de antwoordenvelop om de telefoon aangetekend retour te sturen. Indien nodig kun je een nieuwe envelop opsturen. Indien de leentelefoon na 14 dagen nog niet retour is wordt de respondent nogmaals gebeld. Noteer in de EMA Access database op welke momenten je contact hebt gehad met de respondent. Als de leentelefoon na drie weken nog niet retour is geeft de onderzoeksmedewerker dit door aan Harriëtte Riese ([email protected]). Als de leentelefoon weer in huis is geeft de onderzoeksmedewerker dit aan in de EMA Access database en in de interne administratie waar de leentelefoons gereserveerd kunnen worden zodat ze weer beschikbaar zijn voor een nieuwe respondent. Als de bewegingsmeter retour is ontvangen, leest de onderzoeksmedewerker de data uit. De data opslaan in de EMA-map op de Y-schijf (elke locatie zelf aanpassen). Deze worden vervolgens door NESDA Amsterdam gedownload. Als de respondent aangeeft dat hij/zij de metingen wil stoppen dan stop je in Medoq het automatisch protocol en verwijdert tevens alle klaarstaande metingen en uitnodigingen, zodat de respondent geen SMS-jes meer ontvangt. Maak een notitie in de EMA Access database dat de deelnemer is gestopt en probeer de reden te achterhalen zodat je die ook in de EMA Access database kunt noteren. Bedank de respondent voor deelname.

15

Persoonlijk verslag Als de respondent de gehele 14 daagse dagboekperiode heeft afgerond, kun je in Medoq een persoonlijk verslag aanmaken. Afhankelijk van wat de respondent heeft aangeven tijdens de EMA instructie stuurt de onderzoeksmedewerker het persoonlijk verslag per mail (met wachtwoord) of als kleurenprint per reguliere post, samen met de bedankbrief en cadeaubon van 20 euro naar de respondent. Controleer goed of je het verslag van de juiste respondent uitdraait. Geef in de EMA Access database aan dat de bedankbrief, het verslag en de cadeaubon naar de respondent zijn verzonden.

16

Instructie initialisatie dagboek (Medoq)

Handleiding NESDA-EMA

Inhoud 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Eerste Gebruik Toevoegen nieuwe deelnemers Start instructiemeting Start 14 daagse NESDA-EMA protocol Inzien van metingen Handmatig stoppen dagboekprotocol Addendum handmatig klaarzetten Persoonlijk verslag respondent aanmaken Tips en FAQ

17

1. Eerste gebruik U heeft een mail ontvangen (afzender [email protected]) met daarin een uitnodiging voor deelname aan het NESDA-EMA project bij Medoq. Indien u Google Chrome of Firefox als standaard browser gebruikt, klik dan in de mail op ’Uitnodiging accepteren’. Indien u een andere browser, zoals bijvoorbeeld Internet Explorer gebruikt, log dan in via https://medoq.nl Voer op de Medoq pagina uw mailadres in en maak een wachtwoord aan en klik op ‘Log in’. Om deelnemersgegevens voldoende te beveiligen maakt Medoq gebruik van een extra stap bij het inloggen, de zogenaamde ‘two-factor authenticatie’. U heeft daarvoor, net als bijvoorbeeld bij internetbankieren, een extra apparaatje nodig waarop een code wordt weergegeven. U kunt daarvoor uw smartphone gebruiken* Op uw smartphone dient u de ‘Google Authenticator’-app te installeren; zie de link op de Medoq pagina voor ondersteuning bij de installatie. Na installatie van de ‘Google Authenticator’-app klikt u op de Medoq-pagina op de blauwe knop ‘Activeren’. Er verschijnen nu een QR code en een roodgekleurde cijfer/lettercode in beeld. U kunt de QR code met uw smartphone scannen of handmatig de roodgekleurde code invoeren. Vervolgens genereert Google Authenticator een zes-cijferige code (token). Vul deze code in op de Medoq pagina. U bent nu ingelogd en heeft een eigen account om in te werken. De NESDA afdelingen Amsterdam, Leiden en Groningen hebben ieder een eigen project binnen Medoq. Indien u wilt uitloggen, kunt u linksonder in de blauwe kantlijn op ‘Uitloggen’ klikken om de Medoqomgeving weer te verlaten. *wanneer u niet in het bezit bent van een smartphone, neem dan even contact op met [email protected] voor andere mogelijkheden om te werken met ‘two-factor authenticatie’

2. Toevoegen nieuwe deelnemers Als u bent ingelogd komt u op de pagina ‘Projecten’. Klik in de kolom ‘Titel’ op ‘NESDA Amsterdam’, NESDA Leiden of NESDA Groningen. U komt nu op de pagina ‘Deelnemers’. Op deze pagina vindt u een tabel met alle deelnemers op volgorde van aanmelding. U kunt een deelnemer opzoeken door het respondentnummer in het veld ‘Zoeken’ in te voeren. Ook kunt u de deelnemerslijst rangschikken op ‘Geboortedatum’ of op datum van toevoegen, door op de vetgedrukte tekst bovenin de kolom te klikken. 18

Om een nieuwe deelnemer toe te voegen, klikt u rechtsboven op ‘Deelnemer toevoegen’

U komt nu op de pagina ‘Deelnemer toevoegen’.

De volgende velden bij ‘Persoonsgegevens’ moeten worden ingevuld: - Onderzoeksnummer (vul hier het 6-cijferige NESDA respondentnummer in) - Geslacht - Geboortedatum (in het format JAAR-01-01) - Telefoon mobiel (dit is nummer van de smartphone waarop de deelnemer de dagboekjes wil ontvangen. Voer alle cijfers achter elkaar in zonder spatie of verbindingsstreepje) Klik na het invoeren van de gegevens op de blauwe knop ‘Opslaan’ onderaan de pagina.

19

3. Start instructiemeting Klik links in de blauwe kantlijn op ‘Deelnemers’. Zoek in de deelnemerstabel de persoon met wie u de instructiemeting wilt doornemen, klik op de betreffende naam en daarna op de knop ‘Open in RoQua’.

Vervolgens klikt u op het kalender-icoontje. U vindt hier een lijst met automatische protocollen, waarvan er twee relevant zijn voor het NESDA onderzoek, namelijk 'NESDA-EMA’ en 'NESDAEMA instructiemeting'.

De instructiemeting vult u als testleider eenmalig samen met de deelnemer in op zijn/haar smartphone. De meting is bedoeld om te controleren of de SMS functie werkt, om het invullen van het dagboekje door te nemen en zo nodig toelichting te geven bij de dagboekvragen of andere vragen van de deelnemer. Check voordat u de ‘NESDA-EMA instructiemeting’ start nog eenmaal of u de juiste deelnemer hebt geselecteerd: het geslacht en de geboortedatum moeten in de zwarte balk bovenin vermeld staan. Mocht dat niet het geval zijn, klik dan op de ‘refresh-knop’ in de zwarte balk.

20

Als de juiste naam opnieuw niet verschijnt, klik dan opnieuw op ‘Deelnemers’ in de blauwe linker kantlijn en selecteer de juiste deelnemer. Klik vervolgens weer op ‘Open in RoQua’ en op het kalender-icoontje voor het starten van de instructiemeting. Staat de juiste deelnemer in de zwarte balk vermeld, klik dan op ‘NESDA-EMA instructiemeting’. Check of het mobiele nummer van de deelnemer klopt. Het startmoment hoeft voor de instructiemeting niet te worden aangepast; deze staat standaard op het huidige moment. Geef bij ‘Bekende informatie’ aan of de deelnemer wel of niet rookt.

De velden met SMS-templates kunt u negeren, die staan standaard op de juiste tekst ingesteld. Klik nadat alles is ingesteld op de blauwe knop ‘Start automatisch protocol’; er zal nu direct een SMS worden verzonden naar de smartphone van de deelnemer. Aan het ronde pijltje voor ‘NESDA-EMA instructiemeting’ kunt u zien dat het protocol ‘aan’ staat. De deelnemer heeft nu een SMS ontvangen. Vraag hem/haar op de link in de SMS te klikken om de NESDA-EMA instructiemeting te starten. Neem als testleider samen met de deelnemer de dagboekvragen zorgvuldig door en maak daarbij gebruik van de ‘Handleiding voor testleiders NESDA dagboekstudie’. 21

Aangezien het een testmeting betreft, is de instructie bij enkele vragen niet van toepassing. Wanneer er bijvoorbeeld gevraagd wordt naar ‘sinds de vorige meting’ , kunt u dit bij de testmeting lezen als ‘in de afgelopen drie uur’. De instructiemeting staat gedurende 1 uur klaar; daarna wordt dit protocol automatisch weer stopgezet. Let op: Met het starten van de instructiemeting wordt niet de eigenlijke NESDA dagboekstudie gestart. Daarvoor moet in Medoq het ‘NESDA-EMA’ protocol worden geselecteerd. Als er naar aanleiding van de instructiemeting geen vragen meer zijn kunt u het 14 daagse ‘NESDA-EMA’ protocol opstarten. De deelnemer krijgt een handleiding mee en kan beginnen met het dagboekonderzoek.

4. Start 14 daagse NESDA-EMA protocol Selecteer nu in de lijst protocollen het 'NESDA-EMA' protocol. Het NESDA-EMA protocol is zo geprogrammeerd dat er gedurende twee weken, dagelijks vijf dagboekmetingen worden aangeboden. De dagboekmetingen vinden om de drie uur plaats. Bij het starten van het ‘NESDA-EMA’ protocol moeten ‘Startmoment’ en ‘Meettijden’ worden ingesteld. Het ‘Startmoment’ vindt in principe plaats de dag nadat de deelnemer de instructiemeting heeft gehad. In Medoq staat het startmoment standaard op de huidige datum; deze moet u dus één dag opschuiven. Vervolgens stelt u de ‘Meettijden’ in. Op het scherm worden telkens vijf meettijden getoond.

22

De testleider vraagt aan de deelnemer hoe laat hij/zij doorgaans op een doordeweekse dag opstaat. De bedoeling is dat de deelnemer 1-2 uur na ontwaken start met de eerste meting van de dag. Deze eerste meting mag uiterlijk om 10.45 uur ’s ochtends starten, omdat de laatste meting van de dag (deze is 1 uur geldig) op dezelfde kalenderdatum moet vallen als de andere 4 metingen. We houden bij het instellen van de meettijden geen rekening met een verschil tussen weekend- en doordeweekse dagen. Kies daarom samen met de deelnemer voor de meest optimale meettijden voor de gehele 14 daagse meetperiode. Als de deelnemer akkoord is met de tijdstippen, vul dan bij ‘Bekende informatie’ nog in of de deelnemer een roker of nietroker is en klik op ‘Start automatisch protocol’.

De deelnemer zal op de ingestelde datum (in principe is dat de volgende dag) de eerste SMS voor de NESDA dagboekstudie ontvangen Deelnemers wordt gevraagd de dagboekmeting z.s.m. uit te voeren nadat ze hiervoor per SMS zijn uitgenodigd; bij voorkeur binnen 30 minuten. Als een meting 30 minuten na het aanbieden ervan nog niet is ingevuld, volgt een herinnerings-SMS. Metingen zijn tot 1 uur na ontvangst van de eerste SMS geldig. Daarna is het niet meer mogelijk de betreffende meting in te vullen. Het automatische NESDA-EMA protocol is nu geactiveerd en u kunt Medoq afsluiten door linksonder in de blauwe kantlijn op ‘Uitloggen’ te klikken.

5. Inzien van metingen Nadat de deelnemer is gestart met het dagboekonderzoek, wordt hij/zij gemonitord om te kijken of veel metingen worden gemist en/of vragen vreemd of implausibel worden ingevuld. De testleider kan de metingen inzien door de betreffende deelnemer te selecteren en vervolgens op de knop ‘Open in RoQua’ te klikken. Bij het klok-icoontje vindt u per deelnemer een overzicht van de ingevulde- en klaarstaande dagboekjes. Als de dagboekjes zijn ingevuld is zijn de tekstjes ‘NESDA-EMA’ en ‘Evaluatie’ groen gekleurd. Wanneer dit niet het geval is, zijn deze tekstjes grijs gebleven en staat er ‘Gemiste meting’. Om een ingevuld dagboekje in te zien klikt u op het potlood-icoontje bij de betreffende meting. 23

Klik rechtsbovenin op de knop ‘Antwoorden bekijken’ om de antwoorden in te zien.

6. Handmatig stoppen dagboekprotocol Wanneer het startmoment van het automatisch protocol niet goed is gekozen of wanneer een deelnemer tijdens de 14 daagse dagboekstudie aangeeft te willen stoppen met de metingen, kan het ‘NESDA-EMA’ protocol handmatig worden stopgezet. Open het NESDA project in Medoq. Klik op ‘Deelnemers’ in de blauwe linkerkantlijn, selecteer de juiste deelnemer en klik vervolgens op ‘Open in RoQua’. In het scherm dat nu verschijnt klikt u op het icoontje met de twee halfronde pijltjes. U checkt of het ‘NESDA-EMA’ protocol nog aan staat en klikt vervolgens op de rode knop ‘Stop automatisch protocol’.

24

Daarna klikt u op het klok- icoontje om de dagboekjes die voor die dag al klaar stonden te verwijderen. Klik daarvoor op het kruisje bij de betreffende metingen.

Wanneer u op het kruisje heeft geklikt verschijnt er een scherm waarin gevraagd wordt de reden voor het verwijderen van het dagboekje aan te geven.

Selecteer het best passende antwoord en klik op ‘OK’. Herhaal deze procedure voor alle klaarstaande metingen. Om te zorgen dat een deelnemer ook geen SMSjes meer ontvangt, dienen tevens de klaarstaande uitnodigingen verwijderd te worden. Check of er uitnodigingen voor de huidige dag zijn aangemaakt. 25

Klik op de uitnodiging die verwijderd moet worden en vervolgens op de rode knop ‘Verwijderen’.

Bevestig tenslotte dat de betreffende uitnodiging verwijderd kan worden.

7. Addendum handmatig klaarzetten Mocht een deelnemer de allerlaatste meting van de 14 daagse periode niet hebben ingevuld, dan mist ook de addendum meting. Wanneer de laatste meting mist, dan kan de addendummeting alsnog handmatig worden klaargezet. Selecteer daarvoor de juiste deelnemer en ga naar de gegevens van de deelnemer via ‘Open in RoQua’. Check of de addendummeting aanwezig is. 26

Is dat niet het geval, klik dan bovenaan de pagina op de blauwe knop ‘Vragenlijsten’.

Daarna klikt u onder het kopje ‘ROM’ op ‘Evaluatie’. Vervolgens selecteert u de ‘NESDA dagboek Additionele vragen’ en klikt op de blauwe knop ‘Klaarzetten’

Vervolgens zijn er 2 mogelijkheden: - Of u stelt de vragen telefonisch en vult de antwoorden online in - Of de deelnemer opent de link in één van de SMSjes die hij/zij gekregen heeft en vult zelf alsnog de addendumvragenlijst in (alleen de addendumvragenlijst is nog zichtbaar; de overige dagboekmetingen uit het automatische protocol niet meer)

8. Persoonlijk verslag respondent aanmaken Als de respondent de gehele 14 daagse dagboekperiode heeft afgerond, kan in Medoq een persoonlijk verslag gegenereerd worden. Klik daarvoor links in de blauwe kantlijn op ‘Deelnemers’. 27

Selecteer de deelnemer waarvoor u een verslag wilt aanmaken. Klik vervolgens op ‘Open in RoQua’ en daarna op de blauwe knop ‘Rapporten’.

Kies het rapporttemplate ‘NESDA rapport’. Er opent nu een nieuwe pagina met daarop de tekst van het persoonlijk verslag en links daarvan alle dagboekjes die door deze deelnemer zijn ingevuld. Check of het NESDA nummer en de meetperiode kloppen. Zo niet, selecteer een nieuwe deelnemer en/of klik op de refresh knop. Indien de gegevens kloppen, scroll dan naar beneden tot onderaan de lijst met ingevulde dagboekjes en klik op de blauwe knop ‘Rapport Aanmaken’

En klik vervolgens rechts bovenin op ‘Afdrukken’

Wacht tot de grafieken zijn geladen, scroll naar beneden en klik opnieuw op ‘Afdrukken’. Er opent nu een print-dialog-scherm. De instellingen daarvan zijn afhankelijk van uw lokale computerinstellingen. U kunt daarin een printer of een pdf creator (Adobe pdf) selecteren en het verslag printen of opslaan als PDF.

28

9. Tips en FAQ •

Mobiele nummer corrigeren: Indien het mobiele (06) nummer niet klopt of niet is ingevuld, kan deze nog gewijzigd worden. Klik op ‘Deelnemers’ in de blauwe linkerkantlijn, selecteer de juiste deelnemer. Klik recht bovenaan op de knop ‘Wijzigen’ om de gegevens aan te passen. Klik daarna op de blauwe knop ‘Opslaan’ om de wijzigingen te bewaren.

•

Noteer bij foutmeldingen het tijdstip waarop u de foutmelding kreeg en probeer vervolgens de pagina te ‘refreshen’ .

•

Mocht de foutmelding blijven bestaan, sluit Medoq dan af en start het programma vervolgens opnieuw op.

•

Het laden van een dagboekje kan soms wat traag verlopen. Het kan in dat geval helpen de link in de SMS nogmaals op te starten. Bij blijvende problemen kan het nodig zijn geheugen vrij te maken op de smartphone of over te stappen op een andere browser.

•

Wanneer een deelnemer aangeeft dat SMSjes op verwachte tijdstippen niet verschijnen, kan dit verschillende oorzaken hebben. Check daarvoor de timeline van betreffende deelnemer in Medoq (bij het klok-icoontje). Het kan zijn dat er tijdelijk problemen zijn (geweest) met de RoQua/Medoq-server. Wanneer de SMSjes echter wel op het juiste tijdstip verzonden zijn, ligt het probleem naar alle waarschijnlijkheid bij de smartphone provider.

•

Voor technische vragen of blijvende problemen met het gebruik van Medoq kunt u contact opnemen met [email protected] Indien bekend, geef dan ook het tijdstip door waarop u de foutmelding kreeg of de problemen ondervond.

•

Voor meer algemene vragen kunt u contact opnemen met Harriette Riese (050-3630171, [email protected]). 29

Instructie bewegingsmeter

NESDA Wave 6 GENEActiv Handleiding

Versie 3.0 December 2014

Actigraphy coördinatoren Femke Lamers Tel: +31 (0)20 788 4643 Email: [email protected] Harriëtte Riese Tel: +31 (0)50 3610171 Email: [email protected] 30

Achtergrond Actigrafie (ook wel accelerometrie genoemd) is een non-invasieve en betrouwbare methode voor het monitoren van activiteit en slaappatronen over een langere tijdsperiode. Gegevens over activiteit die verzameld worden door middel van zelf-rapportage hebben als nadeel dat de fysieke activiteit vaak wordt overschat. Actigrafie is een objectieve methode en daarmee zeer geschikt om activiteit en slaap nauwkeuriger te meten. De activiteitsmeter ziet eruit als een soort horloge en wordt om de pols van de nietdominante (=minst gebruikte) hand gedragen. De GENEActiv die in de NESDA studie wordt gebruikt is waterproof (je kan ermee zwemmen en onder de douche) en wordt 24 uur per dag gedragen, dus ook gedurende de slaap. Het horloge wordt 2 weken gedragen door de respondent, waarna het wordt teruggestuurd aan de NESDA studie in de meegegeven enveloppe met Antwoord nummer. De respondent hoef dus zelf geen porto te betalen.

31

Instructie voor GENEActiv set-up : Installeer de software op de computer die voor GENEActiv gebruikt gaat worden. Voor elke locatie zal er 1 computer zijn die wordt gebruikt voor de GENEACTIV configuratie zodat de installatie altijd op dezelfde PC wordt gedaan. Volg hiervoor de instructie uit de GENEActiv handleiding. Let op: voor computers die op Windows 8 draaien is er een iets andere instructie voor het installeren van de benodigde drivers. Zie hiervoor het instructieblad ‘GENEActiv Win8 Driver Installation.pdf’. Voor het configureren van horloges en voor data-extractie moet het docking station aangesloten zijn op een USB-poort van de computer. Op elke studie locatie is er 1 computer waarop alle meters van die locatie op worden geconfigureerd. Voor de locatie Amsterdam is dat kamer H 1.09. Voor de locatie Leiden is dat kamer C8-K91. Voor de locatie Groningen is dat kamer 0.009 in het UCP. 1. Laat het Geneactiv horloge voor gebruik ten minste 3 uur opladen in het docking station voordat je begint met het configureren van het horloge. Het LED-lampje op het horloge knippert rood als hij aan het opladen is en knippert groen als hij volledig is opgeladen (zie figuur hieronder).

2. Open de GENEActiv software. Doe de USB-kabel van het docking station in de computer. Plaats een GENEActiv horloge met de goudkleurige contactpunten naar beneden in het docking station. Als je op “Device” klikt in het linker menu krijg je een scherm te zien met informatie over het horloge. Ook eerder verzamelde data die nog op het horloge staan is zichtbaar.

32

3. Klik op ‘Config. Setup’ uit het menu aan de linkerzijde. Op deze pagina (zie screenshot hier onder) kan je de benodigde instellingen voor het horloge ingeven. De onderstaande velden moeten als volgt worden ingevuld:

1. 2. 3. 4. 5.

Veld Measurement Frequency Measurement Period Time Setup Study center Recording start mode*

6. 7.

Subject Code Date of birth

Instelling 30Hz 14 dagen en 14 uur local PC time NESDA ‘At Future Time’ en vul in 19:00u bij tijd en kies bij datum de dag vóór de eerste EMA meting. Bv. Respondent zal 14 juni 2014 de eerste SMS krijgen van het EMA onderzoek, dan wordt de datum+tijd voor Actigraphy 13 juni 2014, 19.00u NESDA ID nummer respondent Geboortedatum respondent Let op! Het format is YYYY-MM-DD

*Note bij recording start mode: Het horloge kan maximaal één week vóór de start van de dataregistratie worden ingesteld. Zit er meer dan een week tussen de instructie en de start van de data-registratie, bijvoorbeeld in verband met een vakantie van de respondent, dan kan de respondent het horloge niet meteen meenemen. Samen met de respondent wordt dan naar een oplossing gezocht. Er kan gekozen worden uit verschillende oplossingen: 1. De testleider brengt het horloge bij de respondent (thuis/werk) langs zodat de respondent de avond voor aanvang van de dagboekmetingen het horloge om kan doen. 2. Het horloge wordt per post opgestuurd. Let er hierbij op dat je het horloge op tijd verstuurt, omdat het soms meer dan een dag kan duren voordat de respondent de bewegingsmeter in zijn/haar brievenbus heeft! 3. Als de respondent aanbiedt zelf het horloge bij de meetlocatie op te halen op een later tijdstip kan dat uiteraard ook.

33

4. Om het GENEActiv horloge te configureren en klaar te maken voor de dataverzameling, selecteer je het gewenste serienummer rechts onderin het scherm (dit serienummer staat ook op de bovenzijde van het horloge, en wordt default weggeschreven in de dataoutput file). 5. Klik op ‘Erase & Configure’. Er verschijnt nu een pop-up scherm dat je op eventuele problemen wijst (missende verplichte velden of een onvoldoende opgeladen batterij), en ervoor waarschuwt dat data die al op het horloge stond, wordt gewist. Het configureren duurt ongeveer 10 seconden en er zal een pop-up scherm verschijnen wanneer de configuratie succesvol is afgerond. 6. Het horloge kan nu uit het docking station worden gehaald en zal gedurende de opgegeven tijdsperiode data verzamelen. Het is niet te zien dat het horloge start met data verzamelen. Er gaat geen lampje branden o.i.d. 7. Vraag de respondent het horloge alvast om te doen om de niet dominante hand en geef de instructie (zie volgende pagina)

34

Instructie testleider bij het instrueren van de respondent: 1. Alle respondenten die meedoen krijgen een korte uitleg en instructie over de GENEActiv. 2. De uitleg moet zoveel mogelijk aansluiten bij de instructie zoals hieronder staat weergegeven: “Dit is de activiteitsmeter die uw activiteit meet en die u gedurende de komende 2 weken zult dragen tot en met de nacht nadat u de laatste vragen van het elektronische dagboek heeft ingevuld. Het horloge wordt dag en nacht gedragen om de pols van uw niet-dominante hand en meet uw activiteit en slaappatronen. Het horloge is waterdicht; u kunt het blijven dragen tijdens douchen of zwemmen. Als er toch een dringende aanleiding is om het horloge tijdelijk af te doen (bijvoorbeeld bij saunabezoek of omdat u aan een contactsport doet waarbij het dragen van horloges niet toegestaan is) moet u de markeer knop [laten zien waar de knop zit op het horloge (aan de bovenkant, onder het serie-nummer, zie plaatje) en aangeven dat het indrukken moeilijk gaat] indrukken bij zowel het af- als het weer omdoen. Het indrukken gaat het makkelijkst wanneer u wijsvinger onder het horloge plaatst en met uw duim het knopje indrukt.

Ook willen we u vragen deze knop in te drukken als u al in bed ligt om te gaan slapen en als u wakker wordt, vlak voordat u weer opstaat. De activiteitsmeter heeft geen lampje of iets dergelijks waaraan kan worden gezien dat hij werkt. Na afloop van de meetperiode kunt u het horloge in deze enveloppe doen en op de post doen. De enveloppe is geadresseerd aan ons Antwoordnummer. U hoeft dus geen porto te betalen. Als er gedurende de meetperiode problemen zijn met het horloge, dan kunt u contact met de onderzoeksassistent. De contactgegevens staan op de handleiding die u mee naar huis krijgt” 3. Aan het einde van de instructie krijgen deelnemers een hand-out mee met informatie en FAQs (zie bijlage).

35

Instructie uitlezen GENEActiv 1. Open de GENEActiv software. Doe de USB-kabel van het dockingstation in de computer. Plaats het horloge -met de goudkleurige contactpunten naar beneden- in het docking station. Klik op ‘Data Extractor’ in het menu aan de linkerzijde. Op dit scherm zie je nu de eerste paar minuten van de verzamelde data met daaronder de instellingsmogelijkheden voor het downloaden van de data.

2. Let op: het hokje ‘Also save as .csv format’ hoeft niet aangevinkt te worden. Alleen de .bin file hoeft te worden aangemaakt. Klik op ‘Browse’ en selecteer: a. voor Groningen: de map Data GENEActiv in de EMA-map op de Y-schijf b. voor Amsterdam: folder GenActiv data c. voor Leiden: lokale folder Gene Activ data Klik daarna op “save”. De software maakt automatisch een bestandsnaam aan bestaande uit het respondent nummer, serienummer horloge en datum en tijd van extractie. 3. Klik op het ‘Start Extract’ knopje. Het kan 10 minuten duren om alle gegevens te downloaden. Wanneer de balk helemaal groen is en ‘100% completed’ weergeeft, is de extractie compleet. Een .bin bestand is ongeveer 450-475Mb groot. 36

(Er kan data van meerdere horloges tegelijkertijd worden gedownload, en de totale download-tijd zal dan nog steeds rond de 10 minuten liggen, mits het docking station is aangesloten op een high speed USB poort.) 4. Check of het .bin bestand inderdaad in de geselecteerde folder staat. De software kan daarna worden afgesloten. 5. Indien data in eerste instantie op een lokale schijf worden opgeslagen, dient het .bin

bestand gekopieerd te worden naar de juiste netwerkschijf zodat NESDA Amsterdam de gegevens kan downloaden. Amsterdam : G-schijf -> projecten -> NESDA EMA -> GenActiv Data -> Amsterdam Leiden: J:\div3\Nesda\Overige onderzoeken\EMA dagboekstudie\Bewegingsmeter\GeneActiv data

6. Ontkoppel het docking station (d.m.v. ‘veilig verwijderen’ indien mogelijk).

Extra informatie Belangrijk: •

• •

Geneactiv raadt aan om horloges die langere tijd (>2 maand) niet worden gebruikt, opnieuw op te laden (ook al worden ze niet aan een respondent uitgegeven). Als dit niet wordt gedaan, kunnen horloges in een soort van slaapstand gaan en dan niet meer herkend worden door het docking station. Als een horloge in een slaapstand is gegaan, kan dit worden verholpen door het horloge een tijdje op een warme plaats (bv. in een doosje op de verwarming) te plaatsen. Probeer te voorkomen dat er horloges zijn die nooit of zelden worden gebruikt, maar rouleer ze bij de uitgifte aan respondenten. Laat ook horloges die zijn opgeladen niet onnodig lang in het docking station staan.

Trouble-shooting Wanneer een activiteitsmeter defect is, laat hem dan een paar dagen liggen. Hij reset zichzelf dan en doet het dan vaak weer. Zo niet, dan kun je hem een nacht op de oplader laten staan, dat kan ook helpen. Zo niet, neem in overleg met de veldwerkcoördinator contact op het Stephanie van Geneactiv, per email (Stephanie Sargeant - [email protected]; met cc aan Femke Lamers ([email protected]))

37

Schoonmaken meters Indien nodig, kunnen de horloges worden gereinigd met een zachte vochtige doek. Gebruik geen schoonmaakmiddelen. GENEActiv website: www.geneactiv.org GENEActiv handleiding: http://www.geneactiv.org/wpcontent/uploads/2014/03/geneactiv_instruction_manual_v1.2.pdf

BIJLAGE – hand-out deelnemer Deze hand-out is opgenomen in het ‘instructieboekje voor de deelnemer’ die deelnemer na afloop van de instructie mee naar huis krijgt. Op dit boekje staan ook de contact gegevens van de onderzoeksassistent. Instructie bij de bewegingsmeter: Vraag Waarom?

Uitleg Het horloge registreert op een objectieve manier de intensiteit van uw bewegingen en uw slaap-waak ritme.

Waar? Hoelang?

Aan uw niet dominante hand. U draagt het horloge gedurende de gehele periode waarin de dagboekmetingen plaats vinden. De nacht na afloop van de laatste metingen draagt u het horloge ook nog. Het horloge registreert altijd. Er brandt geen lampje of iets dergelijks ter controle. Afdoen? Nee! U draagt het horloge gedurende de gehele meetperiode 24 uur per dag. Ook als u gaat douchen, zwemmen of sporten. Als er toch een dringende aanleiding is om het horloge tijdelijk af te doen (bijvoorbeeld bij saunabezoek of omdat u aan een contactsport doet waarbij het dragen van horloges niet toegestaan is) moet u de markeer knop indrukken bij zowel het af- als het weer omdoen. Slapen? Ook tijdens de slaap draagt u het horloge. Wilt u nadat u in bed bent gaan liggen, voordat u gaat slapen de markeer knop indrukken, en nogmaals als u ’s ochtends wakker wordt voordat u uit bed stapt? Markeer knop De markeer knop bevindt zich onder het nummer op de bovenkant van het horloge.

Retour?

Na afloop van de metingen stopt u het horloge in de NESDA retourenveloppe. U plakt de enveloppe goed dicht en stop deze in een brievenbus. U hoeft geen porto te betalen omdat de envelop wordt verstuurd naar een Antwoordnummer van de universiteit. 38

Instructie dagboekmetingen voor de testleider

NESDA Wave 6 Handleiding voor testleiders NESDA dagboekstudie

Versie 3.0 December 2014

Contactpersonen: Roelie Nijzing, [email protected], 050-3614814 Harriëtte Riese, [email protected], 050-3610171

39

Flow chart Respondent doet mee aan NESDA W6 en wordt aan het einde van het interview gevraagd of hij/zij benaderd mag worden voor de dagboekstudie

Respondent mag worden benaderd voor de dagboek studie

Onderzoeksassistent geeft folder mee aan respondent en spreekt af dat als respondent in aanmerking komt voor deelname er binnen maximaal twee weken contact opgenomen wordt.

Respondent wil niet worden benaderd voor de dagboek studie

Einde

De centrale datamanager checkt of de respondent aan alle inclusie criteria voldoet. Indien de respondent in aanmerking komt voor deelname wordt de onderzoeksassistent van dagboekstudie hierover geïnformeerd.

Indien ja:

Indien nee: Einde

Onderzoeksassistent belt de respondent, vraagt of hij/zij de folder heeft gelezen, vragen worden beantwoord en evt. extra uitleg gegeven. Vervolgens: vragen of respondent mee wil doen aan de dagboekstudie en afspraak maken voor instructie. De start van de meting wordt binnen 31 dagen na afloop van NESDA W6 interview ingepland. De afspraak wordt in de outlook-en papierenagenda gezet, en de papieren uitnodigingsbrief met bevestiging van de afspraak wordt verstuurd.

40

Het telefonische uitnodigingsgesprek met de respondent. 1. Vragen of de respondent de folder heeft gelezen en nog vragen heeft. Vragen of hij/zij bereid is om een bewegingsmeter te dragen. 2. Navragen of de respondent in het bezit is van een smartphone (dit is ook gevraagd tijdens het NESDA interview). Als respondent zelf geen smartphone heeft vragen of hij/zij gebruik wil maken van een NESDA leentelefoon. 3. Checken: beltegoed, netwerkdekking/wifi dekking, wisseling van provider mag niet gedurende de meetperiode van twee weken. (Is ook gevraagd tijdens interview.) 4. Afspraak maken voor de instructiemeting 5. Bevestigen afspraak d.m.v. uitnodigingsbrief met routebeschrijving. Op de instructie-dag: doen voordat de deelnemer aanwezig is 1. Lijst met medicijnen, genoemd tijdens het reguliere interview, printen. 2. Nummer van de bewegingsmeter noteren in de EMA Access database 3. Klaarzetten elektronisch dagboek. (Zie ‘Handleiding NESDA EMA’ voor gedetailleerde informatie, pag. 17) Vragen die de testleider stelt en noteert in de EMA Access database (eventueel eerst op papier noteren en daarna overnemen in de EMA Access database), voorafgaande aan de dagboek instructie: 1. Checken: Is er sinds het interview iets veranderd wat betreft medicatie gebruik? 2. Checken: Zijn er sinds het interview nog bijzonderheden geweest? Hier wordt bedoeld life events, zoals bijv. het overlijden van partner of acute dingen betreffende de gezondheid, bijv. griep. Indien ja, deze bijzonderheden noteren. 3. Vragen: Merk smartphone en type smartphone. Instellingen in Medoq (zie eerder in de Veldgids voor de complete “Instructie initialisatie dagboek (Medoq)”, pag. 17) Let op: Het uitgangspunt is dat de deelnemer 1-2 uur na ontwaken start met de eerste meting van de dag. Vertel en laat zien wat dit voor consequenties heeft voor de laatste meting. De eerste meting zal meestal voor 10.00 uur zijn, maar mag uiterlijk om 10.45 uur ’s ochtends starten) omdat de laatste meting van een meetdag op dezelfde kalenderdatum moet vallen als de andere 4 metingen.

41

De testleider selecteert in overleg met de deelnemer de best passende meettijden en laat de deelnemer de meetmomenten over de dag zien. De testleider vraagt of het zo klopt, of de meetmomenten inderdaad passen bij de normale dagelijkse gang van zaken (ontbijten, naar werk rijden) en of deze meetmomenten ook goed zijn voor de metingen in het weekend (waarin doorgaans een ander slaap/waak patroon wordt aangehouden). Als er twijfels zijn bespreekt de testleider een alternatieve timing, die echter wel aan de criteria moeten voldoen zoals die hierboven zijn besproken.

Instructies bewegingsmeter (zie NESDA Wave6 GENEActiv Handleiding voor complete instructie) 1. Moet 24h per dag worden gedragen (ook tijdens het douchen en zwemmen, echter niet in de sauna en niet tijdens contactsporten waarbij dragen van een horloge verboden is. Op markerknop drukken bij afdoen en weer om doen. 2. Als mensen in bed liggen om te gaan slapen (dus niet als ze naar bed gaan en eerst nog gaan lezen of tv gaan kijken) 1x op de markerbutton drukken 3. Als mensen nog in bed liggen vlak voor het opstaan ook 1x op de marker button drukken.

42

Instructies bij de dagboekmeting (5x daags, gedurende 2 weken) 1. Na het starten van de NESDA-EMA instructiemeting loopt de testleider met de deelnemer alle vragen door op de eigen smartphone van de deelnemer. De instructies bij de vragen zijn in de handleiding ‘Instructies voor deelnemers aan de dagboekstudie ’ per item uitgeschreven. Als het in te vullen item geen instructie behoeft, wordt deze in dit document niet aangegeven, het is echter wel de bedoeling ieder item met de deelnemer door te nemen voor het geval de deelnemer zelf wel vragen heeft/behoefte heeft aan verduidelijking. 2. Afhankelijk van het type smartphone, kan de manier waarop de items op het scherm worden getoond verschillen! Let daarom bij de instructie goed op of de vragenlijst en alle antwoordcategorieën in zijn geheel op het scherm van de smartphone van de deelnemer verschijnen of dat de deelnemer moet scrollen. Indien dit laatste het geval is laat de deelnemer dan zien hoe hij/zij moet scrollen, om alle antwoordcategorieën in beeld te krijgen. Let ook op of de bolletjes die aangevinkt moeten worden recht bij de antwoorden staan. Indien dit niet het geval is leg je de deelnemer uit dat dit komt doordat hij/zij een telefoon heeft waarop de lay-out op dit moment nog niet wordt ondersteund. Geef duidelijk aan welke bolletjes bij welke antwoorden horen. De deelnemer kan gewoon meedoen. 3. Bij de allereerste meting op de eerste meetdag wordt gevraagd naar ‘slaap sinds de laatste meting’. Dit kan verwarrend zijn omdat de deelnemer nog niet eerder een lijst heeft ingevuld. Leg uit dat de lijsten op alle tijdstippen gelijk zijn en hier het aantal uren slaap sinds de vorige avond ingevuld moet worden. 4. Vraag of de deelnemer meteen nadat de uitnodigings-SMS is ontvangen de vragen in wil vullen. 5. Geef aan dat als de antwoordmogelijkheden niet geheel passen bij het antwoord dat de respondent wil geven, de respondent de optie moet kiezen die het meeste van toepassing is. Als dit moeilijk is of onduidelijkheden geeft graag even contact op laten nemen met de testleider. 6. Geef duidelijk aan dat als wordt gevraagd hoe een deelnemer zich NU voelt, er gevraagd wordt naar het moment vlak voor de –beep- van de SMS. Dus we vragen niet naar de geïrriteerde gevoelens van een deelnemer doordat hij/zij zojuist een SMS heeft ontvangen en de lijsten moet invullen en daar op dat moment geen zin in heeft omdat hij/zijn met iets heel plezierigs bezig was. We willen dan dat de deelnemer de vragen invult over zijn stemming gedurende die plezierige activiteit vooraf aan de SMS. 7. Vraag de deelnemer de vragen zo waarheidsgetrouw mogelijk in te vullen. Altijd. 8. Soms mist een deelnemer een meting en wordt er gevraagd naar gevoelens of slaapduur sinds de laatste meting. Vertel de deelnemer dat met de laatste meting wordt bedoeld: De vorige keer dat u een SMS–verzoek kreeg om een meting in te vullen. Ongeacht of u de meting ingevuld hebt of gemist. 9. Als men wil stoppen met de studie dient de deelnemer contact op te nemen met de testleider zodat hij/zij de SMS-routine kan stopzetten. 10. Vraag de deelnemer contact op te nemen met de testleider als hij/zij opeens andere vragen moet beantwoorden dan waarvoor hij/zij instructie heeft gekregen. Dat is niet de bedoeling en dan is er iets fout gegaan. 43

11. Monitoring van ingevulde dagboekresponsen door de testleider; als er meer dan 3 dagboekmetingen achter elkaar worden gemist wordt de deelnemer gebeld. Vertel de respondent dat wij dit doen, omdat het belangrijk is voor het onderzoek dat alle dagboekjes worden ingevuld. Wij bellen om te informeren of er een belangrijke reden is waarom de respondent de vragenlijstjes niet heeft ingevuld. Het kan ook zijn dat de respondent de vragenlijstjes wel invult, denkt dat ze verstuurd zijn, maar dat ze niet zijn binnen gekomen bij ons. We kunnen dan samen kijken wat er mis gaat. (Bijv.: Heeft de respondent op ‘klaar’ gedrukt?) 12. Het is belangrijk om bij instructiemeting te laten zien dat de lijst pas wordt opgeslagen zodra op de ‘Klaar’-knop is gedrukt en de groene tekst in beeld is verschenen. 13. Mocht een deelnemer de allerlaatste meting van de 14 daagse periode niet hebben ingevuld, dan mist ook de addendum meting. Het is dus belangrijk dat testleiders checken of deze laatste meting + addendum aanwezig zijn. Mocht de laatste meting missen, dan kan de addendummeting alsnog handmatig worden klaargezet. Het is dan wel van belang dat de testleider even contact opneemt met de deelnemer. 14. Instructie bij de laatste vraag van de dag: ‘Als u wilt kunt u hieronder nog opmerkingen over deze meting kwijt’. Vertel expliciet dat deelnemers hier aan kunnen geven of ze gebeurtenissen hebben meegemaakt, waarvan de impact uitzonderlijk was. Deze gebeurtenissen vallen dus eigenlijk niet onder alledaagse ervaringen zoals we die nu in de vragenlijst uitvragen maar eerder onder zogenaamde life-events vallen, bijv. overlijden van een dierbare. Instructies bij de additionele vragen aan het einde van de 2 weken monitoring. 15. Loop de vragen door en wijs de menstruerende vrouwelijke deelnemers er vooral op dat er gevraagd gaat worden naar de ‘eerste dag van uw laatste menstruatie; <maand> <jaar>’. En eigenschappen van hun cyclus (regelmatig, duur in dagen) . 16. Hierna volgen nog enkele evaluatievragen die de respondent ook zo goed mogelijk moet invullen. Instructie bij de laatste vraag van de gehele meetperiode: ‘Heeft u verder nog opmerkingen over uw deelname aan het dagboekonderzoek?’. Vertel expliciet dat deelnemers hier alles kunnen aangeven wat ze zelf belangrijk achten voor de studie. Indien gewenst mogen ze dit ook per mail doen. Na afloop van de instructiemeting 1. Zijn de instructies duidelijk? 2. Geef de deelnemer het instructieboekje voor de deelnemer mee, met daarop het telefoonnummer dat men kan bellen mochten zich problemen voordoen met de meting. 3. Het mailadres dat op het instructieboekje staat mag ook worden gebruikt voor mededelingen over gebeurtenissen die de deelnemer niet kwijt kan in zijn/haar dagelijkse vragenlijst. 4. Geef de respondent een luchtkussenenvelopje met sticker met antwoordnummer en vraag of hij/zij het bewegingshorloge na afloop van de metingen hierin terug wil sturen. Er hoeft geen postzegel op. (N.B. Als alleen de bewegingsmeter terug gestuurd moet worden dan wordt het kleine 44

envelopje gebruikt met Antwoordnummer. Moet ook de smartphone met oplader terug gestuurd, geef dan de grote envelop die aangetekend verzonden moet worden. Plak het speciale zegel hiervoor op de envelop.) 5. Vertel de respondent dat hij/zij na afloop een verslag kan krijgen met daarin een overzicht van zijn/haar persoonlijke resultaten. Laat dan ook zien wat het effect is van het goed (>96% van de items) invullen van de vragen en het missen van veel vragen (<43% van de items). Vraag vervolgens aan de respondent of hij/zij het persoonlijke verslag wil ontvangen. Bij voorkeur per mail. Het gaat om persoonlijke informatie en dan kan er een wachtwoord opgezet worden. Zeg tegen de respondent dat het wachtwoord “dagboek” is. Check het emailadres van de respondent. Als de respondent het verslag niet per mail wil ontvangen kan het als kleurenprint per reguliere post worden verstuurd. Geef deze keuze aan in de Access database. Ook krijgt hij/zij een cadeaubon als dank voor het meedoen.

45

BIJLAGEN (Vanaf de volgende pagina: layout is verdwenen. Graag aanpassen voor het uitprinten of document met de oorspronkelijke layout (incl. logo’s) bij Roelie Nijzing opvragen. De folder bijvoorbeeld is in een heel ander format geschoten door het kopiëren in deze Veldgids, maar hierin en in de meeste andere documenten moet ook per locatie de namen van de testleiders en onafhankelijk artsen nog worden aangepast.)

46

Folder Nieuw onderzoek! U neemt deel aan de Nederlandse Studie naar Depressie en Angst (NESDA). Binnen NESDA worden deelonderzoeken gedaan voor verdere verdieping binnen het grotere langlopende onderzoek naar het beloop van angst- en stemmingsstoornissen. We willen u informeren over een nieuw deelonderzoek waarbij we gebruik maken van een dagboek dat u op uw eigen telefoon of op een leentelefoon invult. Aan de hand van de informatie in deze folder, kunt u beslissen of u met deze deelstudie mee zou willen doen. Waarom dit onderzoek? Tot nu toe is er in NESDA veelvuldig gevraagd naar uw stemming gedurende een langere tijdsperiode in het (recente) verleden. We weten echter allemaal dat stemming ook binnen een enkele dag sterk kan schommelen. In deze deelstudie willen we meer te weten komen over zulke dagelijkse schommelingen in stemming door deelnemers meerdere malen per dag een elektronisch dagboek in te laten vullen. Verder willen we kijken naar de relatie tussen stemming en verschillende andere relevante factoren, zoals, alledaagse gebeurtenissen, mate van bewegen, alcohol gebruik of met wie je tijd door brengt. We onderzoeken of schommelingen in deze factoren stemming beïnvloeden maar ook of schommelingen in stemming veranderingen veroorzaken in deze factoren. Dit klinkt misschien ingewikkeld maar een onderzoeksvraag zou bijvoorbeeld kunnen zijn: krijg je een betere stemming van meer bewegen of ga je meer bewegen door een betere stemming? Door wie? Aan dit onderzoek zijn het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), GGZinGeest, VU Medisch Centrum, het Leids Universitair Medisch Centrum en diverse GGZ-instellingen verbonden. Voor wie? Alle mensen die worden uitgenodigd voor het reguliere NESDA interview. U kunt meedoen aan dit onderzoek als u bereid bent het dagboek op uw smartphone gedurende 2 aaneengesloten weken 5x per dag in te vullen. Daarnaast moet u of toegang tot het internet (wifi) of voldoende ruimte in uw internetbundel hebben gedurende de meetperiode. Het invullen van het dagboek kost ongeveer evenveel MB als het lezen van bijvoorbeeld het nieuws op uw smartphone. Mocht u niet in het bezit zijn van een smartphone en u bent wel bereid tot deelname dan zorgen wij voor een leentelefoon met toegang tot internet. Verder moet u bereid zijn gedurende de meetperiode een bewegingsmeter om uw pols te dragen. Opzet van de Dagboekstudie? Indien u in aanmerking komt om deel te nemen aan deze deelstudie, nemen wij telefonisch contact 47

met u op voor een afspraak. Tijdens deze afspraak krijgt u de bewegingsmeter mee en krijgt u uitleg hoe u het dagboek op de door u meegebrachte smartphone kunt invullen. U begint meteen de volgende dag. Elke keer als u het dagboek moet invullen ontvangt u hier een melding over per SMS. Het is erg belangrijk voor het onderzoek dat u dit zorgvuldig en consequent doet. De vragen gaan over hoe u zich voelt, meegemaakte gebeurtenissen, uw activiteiten en wat u eet en drinkt. Dit invullen duurt ongeveer 3-5 minuten per keer. De gegevens worden meteen opgeslagen in een beveiligde internetomgeving van het UMCG. Vergoeding Na deelname aan het Dagboekonderzoek ontvangt u een verslag met uw persoonlijke resultaten en een cadeaubon van 20 euro. Ook eventuele reiskosten worden vergoed. Vrijwilligheid van deelname Deelname aan dit onderzoek is geheel vrijwillig en zonder verplichting. Dit betekent dat als u niet wilt meedoen dit geen consequenties heeft. Als u wel meedoet aan het onderzoek dan kunt u zich tijdens het onderzoek op ieder moment terugtrekken. Dit heeft geen nadelige gevolgen voor u.

Privacy De gegevens uit dit onderzoek zijn vertrouwelijk en zullen onder code bewaard worden. Uw privacy zal daarbij dus worden beschermd. De resultaten van dit onderzoek worden gepubliceerd in specialistische tijdschriften, waarbij uw naam niet terug te vinden is.

Meer informatie Mocht u na het lezen van deze folder, voor, tijdens of na het onderzoek nog nader informatie willen ontvangen dan kunt u altijd contact opnemen met één van de volgende personen:

48

drs. mw. Nancy Luu, 020-7884696 (onderzoeksassistent Dagboekstudie Amsterdam)

Dr. Harriëtte Riese, 050-3610171, [email protected] (Coördinator Dagboekstudie) Indien u informatie over dit onderzoek wilt inwinnen bij een arts die niet bij de uitvoering van het onderzoek betrokken is, maar wel over gegevens ervan beschikt, dan is dr. O. van den Heuvel, bereid uw vragen te beantwoorden. Zij is te bereiken via telefoonnummer 020-444 0196 (Onafhankelijk arts)

www.nesda.nl

49

Dagboekstudie

Informatiefolder

Universitair Medisch Centrum Groningen GGZ inGeest VU Medisch Centrum Leids Universitair Medisch Centrum diverse GGZ-instellingen

VU medisch centrum

50

RCF

dagboek studie NESDA ID: Naam: Adres: Postcode: Plaats: E-mailadres: Testleider: Groep: Proxy 1: G. de Vries Brink 4 Schoonzus 1000 GG Amsterdam 020-4444444

Datum Tijd

Actie

123456 Mw. J. Jansen Dorpsstraat 1 1000 AA Amsterdam [email protected] 0

Sibling ID Aanmaak formulier: Geboortedatum: Telnr. 1: Telnr. 2: Telnr. 3: Bezit smartphone: Dekking: Proxy2: Piet de Boer Steenstraat 10, vriendin 1234 JJ Arnhem 034-1234567

9 15-Feb-2016 020-1234567

Resultaat

51

Opmerkingen over afspraak:

52

Uitnodigingsbrief met afspraak bevestiging

«Naam_resp» «Adres_resp» «Postcode_resp» «Woonplaats_resp»

Amsterdam, 15 February 2016

Geachte «Naam_aanhef_resp»,

Het doet ons een genoegen u hierbij uit te nodigen voor deelname aan de Dagboekstudie van NESDA, de Nederlandse Studie naar Depressie en Angst. Bijgevoegd vindt u de uitnodigingskaart met routebeschrijving voor de gemaakte afspraak. Tenzij u gebruik maakt van de NESDA leentelefoon:

Vergeet u alstublieft niet uw smartphone mee te nemen naar de afspraak!

Wat betekent deelname voor u? De instructie voor het onderzoek vindt plaats op «Datum » om «Tijd » uur «Locatie ». U krijgt uitgebreide instructie over hoe en op welke tijdstippen u het elektronische dagboek op de smartphone gaat invullen. Het is erg belangrijk voor het onderzoek dat u dit zorgvuldig en consequent doet. De dagboekmetingen starten meteen de dag na de instructie. U vult het dagboek gedurende 2 aaneengesloten weken 5x per dag in. Daarnaast draagt u gedurende de meetperiode een bewegingsmeter om uw pols. Deze bewegingsmeter is te vergelijken met een horloge en draagt u ook tijdens, bijvoorbeeld, het sporten, slapen of douchen.

53

Waarom meedoen aan dit onderzoek ? Tot nu toe is er in NESDA veelvuldig gevraagd naar uw stemming gedurende een langere tijdsperiode in het (recente) verleden. We weten echter allemaal dat stemming ook binnen een enkele dag sterk kan schommelen. Uw eventuele medewerking is van groot belang omdat we daardoor een beter beeld hopen te krijgen over zulke dagelijkse schommelingen in stemming. Verder willen we kijken naar de relatie tussen stemming en verschillende andere relevante factoren, zoals onder andere, alledaagse gebeurtenissen, mate van bewegen, alcohol gebruik of met wie je tijd door brengt. We onderzoeken of schommelingen in deze factoren stemming beïnvloeden maar ook of schommelingen in stemming veranderingen veroorzaken in deze factoren. We verwachten dat de resultaten van het onderzoek in de toekomst zullen leiden tot een betere behandeling van mensen met stemmingsstoornissen. Daarnaast levert het onderzoek u informatie op over uw eigen stemmingsschommelingen. Wij zullen u enkele resultaten van de dagboekstudie (stemming, activiteiten en middelengebruik) na afloop van het onderzoek doen toekomen.

Vrijwilligheid van deelname U bent er geheel vrij in al of niet aan het onderzoek mee te doen. U behoudt te allen tijde het recht om zonder opgave van redenen af te zien van (verdere) deelname aan het onderzoek.

Vertrouwelijkheid van uw gegevens De gegevens die in het kader van dit onderzoek over u worden verzameld, zullen vertrouwelijk worden behandeld. De door u gegeven antwoorden worden opgeslagen in een beveiligde internetomgeving van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en zullen alleen onder een codenummer worden verwerkt. Alleen de hoofdonderzoeker kan dit codenummer aan uw naam koppelen, bijvoorbeeld om uw persoonlijk verslag na afloop van de dagboekstudie op te kunnen sturen.

Vergoeding U krijgt alle eventuele reiskosten vergoed. Daarnaast ontvangt u als dank voor uw medewerking een cadeaubon van 20 euro.

Verzekering Voor eventuele schade die het gevolg is van het onderzoek is in overeenstemming met de wettelijke vereisten een verzekering afgesloten. Het contactadres van de verzekeringsmaatschappij is Onderlinge Waarborgmaatschappij Centramed B.A., Prinses Beatrixlaan 35, Postbus 90504, 2509 LM Den Haag. Indien u meent schade te hebben opgelopen dan kunt u hierover contact opnemen met bureau medische zaken van het VUMC (telefoon: 020 – 4443555).

54

Nadere informatie Mocht u na het lezen van deze brief of voor of tijdens het onderzoek nog vragen hebben, dan kunt u altijd contact opnemen met de veldwerkcoördinator Roelie Nijzing, 050-3614814, [email protected] . In geval u klachten zou hebben, dan vragen wij u hiervoor contact op te nemen met de coördinator van de NESDA Dagboekstudie (Dr H. Riese, 0503610171).

Ook kunt u voor vragen terecht bij een onafhankelijke arts die niet bij de uitvoering van het onderzoek betrokken is, maar wel over alle gegevens ervan beschikt: Dr. R. Bruggeman, psychiater, tel. 0503612043.

Alvast heel hartelijk dank voor uw medewerking.

Met vriendelijke groeten, mede namens de NESDA onderzoeksgroep,

Mw Roelie Nijzing Veldwerkcoordinator NESDA Dagboekstudie

050-3614814, [email protected] .

Mw. dr. Harriëtte Riese Coördinator van de NESDA Dagboekstudie

Bijlage: - Uitnodigingskaart met routebeschrijving

55

Algemeen Informed Consent Dagboekstudie

Nederlandse Studie naar Depressie en Angst

TOESTEMMINGSFORMULIER (INFORMED CONSENT)

Ik verklaar hierbij op voor mij duidelijke wijze, mondeling en schriftelijk, te zijn ingelicht over de aard, doel, risico’s en belasting van het onderzoek. Mijn vragen zijn naar tevredenheid beantwoord. De schriftelijke informatie, behorend bij deze verklaring, is mij overhandigd. Ik stem geheel vrijwillig in met deelname aan dit onderzoek en ga er mee akkoord dat de verzamelde gegevens van de dagboekstudie worden toegevoegd aan de database van het NESDA onderzoek. Ik behoud daarbij het recht deze instemming weer in te trekken zonder dat ik daarvoor een reden behoef op te geven.

naam: ..................................

......................... (datum)

.................................

(handtekening) 56

Ik heb mondelinge en schriftelijke toelichting verstrekt op het onderzoek. Ik verklaar mij bereid nog opkomende vragen over het onderzoek naar vermogen te beantwoorden.

naam onderzoeker/onderzoeksmedewerker: ...............................

..........................(datum)

................................(handtekening

onderzoeker/onderzoeksmedewerker)

RESPONDENTNUMMER:………………………………

57

Instructieboek voor de deelnemer (vanaf de volgende pagina: layout is verdwenen. Graag aanpassen voor het uitprinten of document met de oorspronkelijke layout bij Roelie Nijzing opvragen)

58

NESDA WAVE 6 Instructies voor deelnemers aan de dagboekstudie

Naam testleider: Tel.nr. testleider: Email-adres: [email protected] Respondent nummer:

Versie 3.0 December 2014

59

Welkom!

Hartelijk welkom als deelnemer aan de NESDA deelstudie ‘dagboekmetingen op uw smartphone’, waarin we u vragen gedurende veertien dagen, vijf maal per dag, verschillende vragen te beantwoorden op uw smartphone. U heeft samen met de testleider de dagboekvragen op uw smartphone doorgenomen en instructies gekregen voor het invullen ervan. In dit boekje worden de belangrijkste instructies nog eens weergegeven, zodat u gemakkelijk even na kunt kijken hoe een vraag bedoeld is. De vragen gaan over hoe u zich voelt op het moment van invullen of over de tijd sinds de laatste meting. Met de laatste meting wordt bedoeld: de vorige keer dat u een sms–verzoek kreeg om een meting in te vullen. Ongeacht of u die meting hebt ingevuld of gemist. Wat te doen als u een sms krijgt? Elke keer als u een vragenlijst moet invullen ontvangt u een sms-bericht. In deze sms staat een link die u kunt aanklikken om bij de vragen te komen. De antwoorden die u bij eerdere metingen hebt gegeven zijn niet terug te zien via deze link. Als het laden van de vragenlijst langer duurt dan gebruikelijk kunt u het beste nogmaals op de link klikken. Probeer meteen nadat u de sms hebt ontvangen de vragenlijst in te vullen, bij voorkeur binnen 15 minuten. Als u na 30 minuten de vragen nog niet hebt ingevuld, ontvangt u opnieuw een sms met een herinnering om de vragen alsnog in te vullen. Na 60 minuten vervalt de link en kunt u de vragen niet meer invullen! Probeer niet te lang stil te staan bij elke vraag, maar vul gewoon in wat in u opkomt. Indien de antwoordmogelijkheden niet helemaal passen bij het antwoord dat u wilt geven vragen we u het antwoord te kiezen dat het meest van toepassing is. U moet alle vragen invullen. Als u vergeten bent een vraag in te vullen kunt u de antwoorden niet versturen! Tot slot is het belangrijk dat u uw eigen dagelijkse ritme aanhoudt en niet uw activiteiten gaat aanpassen aan het tijdstip waarop u de sms’jes verwacht. Het dagboekonderzoek gaat de dag nadat u bij één van de testleiders bent geweest van start. De eerste of tweede dag na de start van het onderzoek zult u door de testleider worden gebeld. Zij zal u vragen of u nog tegen problemen aanloopt bij het ontvangen of invullen van de vragenlijsten. Na een week zal de testleider opnieuw telefonisch contact met u opnemen. Mochten zich in de tussentijd problemen voordoen of mochten er onduidelijkheden zijn, dan kunt u altijd zelf contact met ons opnemen. Vragen? Tel: 050-3614814 E-mail: [email protected] 60

Uitleg bij de vragen Vragen

Uitleg

Ik voel me….

Met deze vraag wordt globaal bedoeld: ‘Hoe zit u op dit moment in uw vel?’ Chagrijnig valt bijvoorbeeld onder onplezierig. Opgewonden betekent bijvoorbeeld dat u zich hyper, opgefokt, onrustig of uitgelaten voelt. Opgewonden is in dit geval dus niet per se op een seksuele manier bedoeld. Bij deze vragen geeft u aan in hoeverre de stelling voor u op dit moment klopt. De schaal loopt van 1=‘niet’ tot en met 7=‘zeer’. Bijvoorbeeld: Bij de eerste stelling ‘Ik voel me tevreden’ vult u een ‘1’ in wanneer u zich helemaal niet tevreden voelt en een ‘2’ wanneer u zich maar een heel klein beetje tevreden voelt.

De eerste vragen gaan over hoe u zich op dit moment voelt: Het gaat hier om het moment vlak vóór de -beep- van de sms. We willen graag weten hoe uw stemming is, waarbij uw gevoelens over het ontvangen van de sms niet worden meegerekend. Dus eventueel enthousiasme of irritatie omdat u zojuist een sms heeft ontvangen en wel of geen zin heeft de vragenlijst in te vullen, telt hier niet mee.

zeer onplezierig – zeer plezierig Ik voel me…. zeer rustig – zeer opgewonden Ik voel me tevreden Ik voel me ontspannen Ik voel me overstuur Ik voel me opgewekt Ik voel me geïrriteerd Ik voel me lusteloos Ik voel me somber Ik voel me energiek Ik voel me enthousiast Ik voel me nerveus Ik voel me verveeld Ik voel me kalm Ik voel me angstig Ik voel me schuldig Ik kan me goed concentreren Ik pieker veel

Ik voel me moe Ik ervaar lichamelijk ongemak

Waar bent u op dit moment?

Bij de vraag ‘ik kan me goed concentreren’ wordt gevraagd of u juist uw aandacht bij dingen kunt houden of gemakkelijk afgeleid bent. Het gaat hierbij niet alleen om lezen of studeren, maar bijvoorbeeld ook tijdens een gesprek of in het verkeer tijdens het autorijden. Lichamelijk ongemak kan bijvoorbeeld zijn dat u hoofdpijn heeft, misselijk bent, last van uw rug of zware benen hebt (vermoeidheid valt niet onder lichamelijk ongemak, maar komt bij de vraag hiervoor aan de orde) Vul hier het meest passende antwoord in. Bent u bijvoorbeeld bij de buren, vul dan ‘bij bekenden thuis’ in. 61

Met wie bent u op dit moment?

Ik was liever in gezelschap geweest… of Ik ervaar het gezelschap als…

Met ‘in gezelschap’ bedoelen we dat u met anderen in een ruimte verblijft (of met uw huisdier). Zit u bijvoorbeeld in een volle treincoupé, maar spreekt u met niemand, dan vult u ‘in gezelschap van onbekenden’ in. Kijkt u samen met uw partner, uw thuiswonende kinderen en zus naar een film, dan vult u meerdere opties in: ‘partner’, ‘inwonende familie’ en ‘uitwonende familie’. Onder ‘bekenden’ vallen bijvoorbeeld kennissen of collega’s. U krijgt één van deze twee vervolgvragen op de voorgaande vraag. Deze vraag gaat over het moment waarop u de sms ontving. Wanneer u in gezelschap bent en u zondert u even af om de vragenlijst in te vullen, maar keert daarna wel weer terug naar het gezelschap, dan vult u de vraag in alsof u in dat gezelschap verkeert. Bij de vraag ‘ik ervaar het gezelschap als’ geeft u aan hoe plezierig of onplezierig u het gezelschap uit de vorige vraag over het geheel genomen hebt ervaren.

De volgende vragen gaan over de gehele periode sinds de vorige meting Heeft u sinds de vorige meting geslapen? Als u sinds de vorige SMS (dus uitnodiging voor een meting) heeft geslapen (’s nachts of een dutje) vult u ‘ja’ in en krijgt u twee extra vragen hierover. Heeft u goed geslapen? Hoeveel uur heeft u geslapen?

Heeft u sinds de vorige meting iets alledaags (on)plezierigs meegemaakt?

U heeft ‘erg goed’ geslapen als u uitgerust/opgefrist wakker wordt. Geef de tijdsduur zo precies mogelijk aan. Het gaat om de tijd dat u daadwerkelijk heeft geslapen. Heeft u sinds het vorige meetmoment meerdere korte periodes geslapen, tel dan alle daadwerkelijk geslapen tijd bij elkaar op. Met iets alledaags (on)plezierigs bedoelen we algemeen voorkomende dagelijkse ervaringen en dus niet per se grote meeslepende ervaringen. Als u deze niet gehad hebt vult u ‘Nee’ in en krijgt u geen vervolgvragen. Als u wel iets alledaags (on)plezierigs hebt meegemaakt geeft u aan of u alleen plezierige of onplezierige ervaringen hebt gehad of zowel plezierige als onplezierige. 62

Enkele voorbeelden van alledaagse plezierige (of opbeurende) en alledaagse onplezierige (vervelende/irritante) ervaringen: Alledaagse plezierige ervaringen: Alledaagse onplezierige ervaringen: Leed van Vreugde van anderen gehoord of gezien, anderen gehoord, buitengesloten of genegeerd gelachen of leuk gecommuniceerd met gevoeld, ergernis of onenigheid gehad, een anderen (dit is incl. sms, telefoon, mail tegenvaller gehad (een leuke afspraak ging niet contact), zelf een meevaller gehad, een door, in de file staan, iets verloren), een saaie of compliment gekregen, u voelde u erbij vervelende activiteit gedaan, fysiek ongemak gehad horen, een leuke activiteit gedaan, (natgeregend, pijnlijk gestoten), negatieve feedback lichamelijk genot (dit is incl. warme gehad, uitgescholden, (voor eigen gevoel) slecht douche of seks), iets voor een ander gepresteerd hebben (iets mislukte, iets niet -op tijdgedaan waar diegene blij mee was. gedaan, iets niet begrepen), onder (tijds)druk staan, of een andere onplezierige ervaring (partner doet het dopje niet op de tube tandpasta). Hoe plezierig was deze ervaring? U krijgt deze vraag als u een plezierige ervaring heeft gehad. Denk aan de meest plezierige ervaring bij het invullen van deze vraag. Hoe belangrijk was deze plezierige Deze vraag gaat over de plezierige ervaring waaraan ervaring? u dacht bij het invullen van de vorige vraag. Geef aan hoe belangrijk die plezierige ervaring voor u was. De plezierige ervaring had te maken met: We willen graag meer weten over de ervaring waaraan u dacht. Geef hier aan onder welke categorie uw plezierige ervaring het beste past. Onder de categorie ´Mezelf´ vallen ervaringen die direct op uzelf slaan, bijvoorbeeld uw eigen fysieke of mentale gezondheid of financiële situatie. Onder de categorie ‘Samenleving´ vallen bijvoorbeeld (inter) nationale actualiteiten of buurtnieuws. Hoe onplezierig was deze ervaring? U krijgt deze vraag als u een onplezierige ervaring heeft gehad. Denk aan de meest onplezierige ervaring bij het invullen van deze vraag. Hoe belangrijk was deze onplezierige Deze vraag gaat over de onplezierige ervaring ervaring? waaraan u dacht bij het invullen van de vorige vraag. Geef aan hoe belangrijk die onplezierige ervaring voor u was. De onplezierige ervaring had te maken We willen graag meer weten over de ervaring met: waaraan u dacht. Geef aan wat het beste past. Wat heeft u gedaan sinds de vorige Vul hier in welke activiteiten u sinds de laatste meting? meting heeft gedaan. U kunt meerdere antwoorden aanvinken. Onder de categorie ‘Overige vrijetijdsbesteding’ vallen activiteiten als sporten, fietsen en wandelen 63

maar ook dingen als bijvoorbeeld lezen, shoppen of een uitstapje. Dagelijkse maaltijden nuttigen valt onder de categorie ‘Anders’. Sociale interacties zoals kletsen bij de koffie of vergaderen vallen onder de categorie ‘Praten’. Als u rookt: Hoeveel sigaretten heeft u Het kan zijn dat deze vragen niet altijd van gerookt sinds de laatste meting? toepassing zijn, bijvoorbeeld wanneer u nooit koffie Hoeveel koppen koffie heeft u drinkt. Het is erg lastig om dit soort dingen in te gedronken sinds de laatste meting? programmeren. Het kan soms vervelend zijn om steeds de vraag in te moeten vullen maar probeer Hoeveel glazen alcohol heeft u gedronken sinds de laatste meting? toch de lijst zo goed en serieus mogelijk in te vullen. Heeft u vandaag meer of minder gegeten Bij deze vraag geeft u aan of u over de gehele dag dan u doorgaans zou doen? genomen veel meer of veel minder heeft gegeten (U krijgt deze vraag alleen tijdens de dan normaal gesproken. Als u ongeveer dezelfde laatste meting van een meetdag). hoeveelheid heeft gegeten als altijd, dan klikt u het cijfer ‘4’ aan. Hoe storend vindt u het om de Soms past het u prima om een dagboekmeting te vragenlijst nu in te vullen? hebben en soms komt een meting even niet zo goed uit, bijvoorbeeld omdat u iets anders aan het doen bent of hele erge hoofdpijn heeft. Als u wilt kunt u hieronder opmerkingen Hier kunt u aangeven of er gebeurtenissen of over deze meting kwijt. bijzonderheden hebben plaatsgevonden die u niet kwijt kon in de vragenlijsten. Desgewenst kunt u uw opmerkingen ook per mail naar uw testleider sturen. Voorbeelden van bijzondere gebeurtenissen kunnen zijn dat uw kat is overleden, uw zus een kind heeft gekregen of u dat bij een begrafenis bent geweest. Ook andere bijzonderheden kunt u hier kwijt, bijvoorbeeld hoe uw nacht is verlopen, heeft u bijvoorbeeld veel gedronken en/of bent u naar een leuk feest geweest?

Uitleg bij de vragen die u één maal krijgt na afloop van de twee weken waarin u de vragen op uw telefoon hebt beantwoord. Vraag Hebben zich veranderingen voorgedaan in uw medicatiegebruik gedurende de afgelopen twee weken van dit dagboekonderzoek?

Uitleg Als u aangeeft dat er zich veranderingen hebben voorgedaan, kunt u hier aangeven vanaf wanneer u met welke medicatie bent gestopt of juist gestart en in welke dosering. 64

Welke veranderingen in uw medicatiegebruik? Bent u een vrouw? Menstrueert u nog? Wat was de eerste dag van uw laatste menstruatie? Heeft u een regelmatige cyclus? Hoeveel dagen duurt uw cyclus? Evaluatie vragen. Heeft u verder nog opmerkingen over uw deelname aan het dagboekonderzoek?

Als u bij deze vraag aangeeft dat u een vrouw bent volgen er enkele vragen over uw menstruele cyclus. Het is handig om u op deze vraag voor te bereiden door deze informatie al eerder op te zoeken. U krijgt enkele vragen waarin we vragen hoe u de dagboekmetingen gedurende de afgelopen twee weken heeft ervaren. U kunt hier alle opmerkingen vermelden die u nog niet eerder kwijt kon. Desgewenst kunt u uw opmerkingen ook per mail naar uw testleider sturen.

Instructie bij de bewegingsmeter: Vraag Waarom?

Uitleg Het horloge registreert op een objectieve manier de intensiteit van uw bewegingen en uw slaap-waak ritme.

Waar? Hoelang?

Aan uw niet dominante hand. U draagt het horloge gedurende de gehele periode waarin de dagboekmetingen plaats vinden. De nacht na afloop van de laatste metingen draagt u het horloge ook nog. Het horloge registreert altijd. Er brandt geen lampje of iets dergelijks ter controle. Nee! U draagt het horloge gedurende de gehele meetperiode 24 uur per dag. Ook als u gaat douchen, zwemmen of sporten. Als er toch een dringende aanleiding is om het horloge tijdelijk af te doen (bijvoorbeeld bij saunabezoek of omdat u aan een contactsport doet waarbij het dragen van horloges niet toegestaan is) moet u de markeer knop indrukken bij zowel het af- als het weer omdoen. Ook tijdens de slaap draagt u het horloge. Wilt u nadat u in bed bent gaan liggen, voordat u gaat slapen de markeer knop indrukken, en nogmaals als u ’s ochtends wakker wordt voordat u uit bed stapt?

Afdoen?

Slapen?

65

Markeer knop

De markeer knop bevindt zich onder het nummer op de bovenkant van het horloge.

Retour?

Na afloop van de metingen stopt u het horloge in de NESDA retourenvelop. U plakt de envelop goed dicht en stop deze in een brievenbus. U hoeft geen porto te betalen omdat de envelop wordt verstuurd naar een Antwoordnummer van de universiteit.

Retourneren van de leentelefoon Vraag

Uitleg

Retour?

Als u een NESDA leentelefoon hebt gebruikt stopt u de telefoon en de oplader (en de bewegingsmeter) in de NESDA retourenvelop voor aangetekende verzending naar de universiteit. U plakt de envelop goed dicht en brengt deze naar een postagentschap. U hoeft geen porto te betalen omdat deze al door NESDA zijn voldaan.

Hartelijk dank voor uw deelname!!

66

Bedankbrief, bijlage bij persoonlijk verslag en VVV bonnen

«Naam_resp» «Adres_resp» «Postcode_resp» «Woonplaats_resp»

Amsterdam, 15 February 2016

Geachte «Naam_aanhef_resp»,

We willen u nogmaals hartelijk danken voor uw deelname aan de NESDA dagboekstudie. Hierbij ontvangt u een verslag van uw persoonlijke antwoorden en de cadeaubon van 20 euro.

Met vriendelijke groeten, mede namens de NESDA onderzoeksgroep,

Mw Roelie Nijzing Veldwerkcoordinator NESDA Dagboekstudie 050-3614814, [email protected]

Mw. dr. Harriëtte Riese Coördinator van de NESDA Dagboekstudie

67

Mini-veldgids

MINI-VELDGIDS INSTRUCTIEMETING DAGBOEKSTUDIE NESDA WAVE 6

dagboekstudie

Versie 3.0 december 2014 Evianne Makaske [email protected]

68

INHOUDSOPGAVE  STAP 1:

Spullen klaarzetten………………………………………………………………………………Blz. 3

 STAP 2:

Respondent welkom heten en begin van de instructie…………………………Blz. 3

 STAP 3:

Start instructiemeting…………………………………………………………………………..Blz. 4

 STAP 4:

Start 14-daagse EMA-NESDA protocol………………………………………………….Blz. 5

 STAP 5:

Instructie voor GENEActiv bewegingsmeter…………………………………………Blz. 5

 STAP 6:

Afsluiting………………………………………………………………………………………………Blz. 7

69

STAP 1. • • • •

Spullen klaarzetten

Print de lijst met de genoemde medicatie genoemd het reguliere interview. Start de computer, start Google Chrome op en ga naar https://medoq.nl en log in. Start het programma GENEActiv van de bewegingsmeter op. Sluit het docking-station voor de bewegingsmeters aan op de computer en doe daar de bewegingsmeter voor de respondent in, zodat deze herkend wordt door het GENEActiv programma. Pak ook een bewegingsmeter die niet gebruikt wordt, maar wel opgeladen is, zodat deze als demonstratie kan dienen voor de respondent tijdens de instructiemeting. Vul het nummer van de bewegingsmeter in, in de EMA Access database. Leg het instructieboekje voor de respondent klaar dat hij/zij na afloop van de instructie mee naar huis kan nemen. Noteer hierop eventueel de start- en stopdatum waarop de respondent de vragenlijsten kan verwachten en de start- en stopdatum van het dragen van de bewegingsmeter. Leg een Antwoord envelop met antwoordnummer klaar voor het retourneren van de bewegingsmeter. De bewegingsmeter hoeft niet aangetekend te worden verstuurd. Wanneer er gebruik is gemaakt van een smartphone-leentoestel geef je een envelop mee voor aangetekende retourzending. In dit geval sturen de respondenten ook de oplader van de telefoon en de bewegingsmeter in deze envelop mee. Leg het IC klaar, zodat de respondent deze tijdens de instructie kan ondertekenen. Open op de computer of print uit: twee voorbeelden van een persoonlijk verslag van de dagboekstudie waarbij één verslag de metingen voor 96% zijn ingevuld en bij het andere verslag de metingen voor 43% zijn ingevuld. ͢Zie veldgids blz. 12.

• • •

• •

STAP 2. • • •

• •

•

Welkom heten van de respondent en begin van de instructie Heet de respondent welkom. ‘Hartelijk welkom bij de NESDA dagboek studie. Wat fijn dat u mee wilt doen aan de dagboekstudie. Vandaag krijgt u informatie over de studie en een instructie over het invullen van de dagboekjes en de werking van de bewegingsmeter’. Vraag aan de respondent of hij/zij van te voren nog vragen heeft over de dagboekstudie (bijvoorbeeld het doel van het onderzoek en de onderzoeksvraag). Beginnen: Kijk op het RCF of in de EMA Access database of de respondent een eigen telefoon of een NESDA leentelefoon gaat gebruiken. ‘Ik zie in mijn gegevens dat u uw eigen telefoon wilt gebruiken voor het onderzoek? Heeft u deze telefoon meegenomen? // Ik zie in mijn gegevens dat u gebruik wilt maken van een NESDA leentelefoon?’ Check vervolgens het merk van de telefoon en of dit goed is ingevuld op het RCF. Vraag aan de respondent welke provider de respondent heeft en voer dit in, in de EMA Access database. Indien gebruik leentelefoon NESDA: Voer in de EMA Access database het smartphone nummer en de (leen)datum in. Leg de lijst met medicijnen voor aan de respondent en vraag of er sinds het NESDA interview nog iets is veranderd wat betreft medicatie gebruik. Zowel medicijnen op recept als over the counter zijn uitgevraagd. Bij veranderingen vink 'ja‘ en voer de veranderingen (dus niet nogmaals de gehele lijst) in de EMA Access database. Als er niets veranderd is hoeft dit niet aangegeven te worden. Vraag aan de respondent of er zich sinds het NESDA interview bijzonderheden hebben voorgedaan. Denk hierbij aan: extreme gebeurtenissen zoals het overlijden van een partner of 70

•

STAP 3. •

• •

•

• •

•

•

•

acute veranderingen in de gezondheid zoals bijvoorbeeld griep. Bij veranderingen: noteer deze bij ‘Bijzonderheden’ in de EMA Access database. Vraag aan de respondent of hij/zij nog vragen heeft en laat de respondent het IC formulier invullen. ͢Zie veldgids blz. 12.

Start instructiemeting Meld de respondent aan in Medoq door de persoonsgegevens van de respondent in te vullen: Onderzoeksnummer (vul hier het 6-cijferige NESDA respondentnummer in) Geslacht Geboortedatum (in het format jaar-maand-dag) Telefoon mobiel (dit is het nummer van de smartphone waarop de deelnemer de dagboekjes wil ontvangen. Voer alle cijfers achter elkaar in zonder spatie of verbindingsstreepje) Klik vervolgens op ‘Open in Roqua’. Z͢ ie veldgids blz. 19. Controleer nog één keer of alle gegevens van de respondent juist zijn en begin met de ‘NESDAEMA instructiemeting’. Het respondentnummer, geslacht en geboortedatum van de respondent moeten in de zwarte balk bovenin vermeld staan. Kloppen de gegevens niet? Klik dan op de ‘refresh-knop’ in de zwarte balk en begin opnieuw. Kloppen alle gegevens? Vraag dan aan de respondent of hij/zij rookt of niet. Vul het antwoord in bij ‘bekende informatie’. ͢Zie veldgids blz. 20. Klik op de blauwe knop ‘Start automatisch protocol’ en leg aan de respondent uit dat er nu een SMS wordt verstuurd naar zijn/haar smartphone. Vertel ook dat deze instructie meting is bedoeld om te controleren of de SMS functie werkt en om samen het invullen van het dagboekje door te nemen. ͢Zie veldgids blz. 21. De respondent heeft nu een SMS ontvangen. Vraag hem/haar op de link in de SMS te klikken om de NESDA-EMA instructiemeting te starten. Neem nu samen met de respondent de dagboekvragen zorgvuldig door. ͢Zie veldgids blz. 21. Geef aan dat als de antwoordmogelijkheden niet geheel passen bij het antwoord dat de respondent wil geven, de respondent de optie moet kiezen die het meeste van toepassing is. Als dit moeilijk is of onduidelijkheden geeft mag de respondent contact opnemen met de testleider. Z͢ ie veldgids blz. 43. Geef een korte instructie bij de laatste vraag van de dagboekmeting: ‘Als u wilt kunt u hieronder nog opmerkingen over deze meting kwijt’. Vertel hier expliciet bij dat de respondent hier aan kan geven of hij/zij een bijzondere plezierige of onplezierige gebeurtenis heeft meegemaakt, waarvan de impact zo groot was, dat deze gebeurtenis niet onder alledaagse ervaringen valt zoals die in de vragenlijst gemeten wordt. Denk hier aan de zogenaamde life-events zoals bijvoorbeeld het overlijden van een dierbare. Z͢ ie veldgids blz. 44. Laat aan de respondent zien dat de vragenlijst pas opgeslagen wordt wanneer de groene tekst in beeld is verschenen waar de respondent wordt bedankt voor het invullen van de vragenlijst. Wanneer dit niet gebeurt nadat de ‘klaar-knop’ in is gedrukt is er een vraag nog niet ingevuld. ͢Zie veldgids blz. 44.

Note: aangezien het een testmeting betreft, is de instructie bij enkele vragen niet van toepassing. Wanneer er bijvoorbeeld gevraagd wordt naar ‘sinds de vorige meting’, kan je dit bij de testmeting lezen als ‘in de afgelopen 3 uur’. De instructiemeting staat gedurende 1 uur klaar; daarna wordt dit protocol automatisch stopgezet. ͢Zie veldgids blz.22. 71

STAP 4.

Start 14 daagse NESDA-EMA protocol

• •

Selecteer in de lijst met protocollen het ‘NESDA-EMA’ protocol. Nu moeten het ‘startmoment’ en de ‘meettijden’ worden ingesteld. Het ‘startmoment’ vindt in principe plaats de dag nadat de deelnemer de instructiemeting heeft gehad. Let op: In Medoq staat het startmoment standaard op de huidige datum; deze moet je dus één dag opschuiven!

•

Stel nu de meettijden in. Op het scherm worden telkens 5 meettijden getoond. Vraag aan de respondent hoe laat hij/zij doorgaans op een doordeweekse dag opstaat. De bedoeling is dat de respondent 1-2 uur na ontwaken start met de eerste meting van de dag. Note: de meting mag uiterlijk om 10.45 uur in de morgen starten, omdat de laatste meting van de dag (deze is 1 uur geldig) op dezelfde kalenderdatum moet vallen als de andere 4 metingen. Note 2: Er wordt bij het instellen van de meettijden geen rekening gehouden met een verschil tussen weekend- en doordeweekse dagen. Z͢ ie veldgids blz. 23. Kies samen met de respondent voor de meest optimale meettijden voor de gehele 14-daagse meetperiode. Als de deelnemer akkoord is met de tijdstippen, klikt u op ‘Start automatisch protocol’. ͢Zie veldgids blz. 23. Leg aan de respondent uit dat hij/zij de dagboekmetingen zo snel mogelijk moet invullen, nadat hij/zij hiervoor per SMS is uitgenodigd. Bij voorkeur binnen 30 minuten. Als een meting na het aanbieden ervan nog niet is ingevuld, volgt een herinnerings-SMS. Metingen zijn tot 1 uur na ontvangst van de eerste SMS geldig. Daarna is het niet meer mogelijk de betreffende meting in te vullen. Z͢ ie veldgids blz. 23. Leg aan de respondent uit dat wanneer er wordt gevraagd hoe hij/zij zich NU voelt dat er dan gevraagd wordt naar het moment vlak voor het krijgen van de SMS. Er wordt dus niet gevraagd naar de eventuele geïrriteerde gevoelens van een respondent doordat hij/zij zojuist een sms heeft ontvangen en hier op dat moment geen zin in heeft. Z͢ ie veldgids blz. 43. Let op: soms mist een respondent een meting en wordt er gevraagd naar de gevoelens of slaapduur sinds de laatste meting. Vertel aan de respondent dat met de laatste meting wordt bedoeld: de vorige keer dat u een SMS-verzoek kreeg om een meting in te vullen. Ongeacht of u de meting ingevuld hebt of gemist. ͢Zie veldgids blz. 43. Vraag aan de respondent of hij/zij de vragen altijd zo waarheidsgetrouw mogelijk in wil vullen. Note: het kan voorkomen dat de respondent gezelschap heeft en dat dit gezelschap meekijkt bij het invullen van de vragenlijst. Soms kan het dan ongemakkelijk zijn om aan te geven dat de respondent zijn/haar gezelschap als onplezierig ervaart, maar vraag de respondent zich toch aan deze instructie te houden. Z͢ ie veldgids blz. 43. Vertel aan de respondent dat de dagboekmetingen worden gecontroleerd en dat er gekeken wordt of elke meting wordt ingevuld. Vertel daarbij dat de respondent gebeld gaat worden, wanneer er meer dan 3 dagboekmetingen achter elkaar gemist zijn. Leg uit dat dit wordt gedaan omdat het belangrijk is voor het onderzoek dat alle dagboekmetingen worden ingevuld. ͢Zie veldgids blz. 44

• •

•

•

•

•

STAP 5. •

͢Zie veldgids blz. 22.

Instructie voor GENEActiv bewegingsmeter Vertel aan de respondent dat we nu de bewegingsmeter gaan instellen. ‘We willen bij dit onderzoek kijken naar de relatie tussen stemming en verschillende andere factoren, waaronder ook de mate van bewegen. We onderzoeken of schommelingen in deze factoren, zoals beweging, 72

• •

• •

• • •

stemming beïnvloeden maar ook of schommelingen in stemming veranderingen veroorzaken in deze factoren. Om deze reden laten we u een bewegingsmeter dragen. Het horloge registreert op een objectieve manier de intensiteit van uw bewegingen en uw slaap-waak ritme.' Open de GENEActiv software en klik op ‘Device’. Hier is in het linker menu informatie over het horloge te zien. Ook eerder verzamelde data die nog op het horloge staan is zichtbaar. ͢Zie veldgids blz. 32

Klik op ‘Config. Setup’ in het menu aan de linkerzijde. Op deze pagina kan je de benodigde instellingen voor het horloge ingeven. De onderstaande velden moeten als volgt worden ingevuld. Note bij recording start mode: Let op!: het horloge kan maximaal één week vóór de start van de data-registratie worden ingesteld. Z͢ ie veldgids blz. 33. 1. 2. 3. 4. 5.

Veld Measurement Frequency Measurement Period Time Setup Study center Recording start mode

6. 7.

Subject Code Date of birth

Instelling 30Hz 14 dagen en 14 uur local PC time NESDA ‘At Future Time’ en vul in 19:00u bij tijd en kies bij datum de dag vóór de eerste EMA meting. Bv. Respondent zal 14 juni 2014 de eerste SMS krijgen van het EMA onderzoek, dan wordt de datum+tijd voor Actigraphy 13 juni 2014, 19.00u NESDA ID nummer respondent Geboortedatum respondent Let op! Het format is YYYY-MM-DD

Om het GENEActiv horloge te configureren en klaar te maken voor de dataverzameling, selecteer je het gewenste serienummer rechts onderin het scherm (dit serienummer staat ook op de bovenzijde van het horloge). Z͢ ie veldgids blz.34. Klik op ‘Erase & Configure’. Er verschijnt nu een pop-up scherm dat je op eventuele problemen wijst (missende verplichte velden of een onvoldoende opgeladen batterij), en ervoor waarschuwt dat data die al op het horloge stond, wordt gewist. Het configureren duurt ongeveer 10 seconden en er zal een pop-up scherm verschijnen wanneer de configuratie succesvol is afgerond. Z͢ ie veldgids blz. 34. Het horloge kan nu uit het dockingstation worden gehaald en zal gedurende de opgegeven tijdsperiode data verzamelen. Het is niet te zien dat het horloge start met data verzamelen. Er gaat geen lampje branden. ͢Zie veldgids blz. 34. Vraag de respondent het horloge alvast om te doen aan zijn/haar niet dominante arm. Begin nu met de instructie over de GENEActiv: ‘Dit is de activiteitsmeter die uw activiteit meet en die u gedurende de komende 2 weken zult dragen tot en met de nacht nadat u de laatste vragen van het elektronische dagboek heeft ingevuld. Het horloge wordt dag en nacht gedragen om de pols van uw niet-dominante hand en meet uw activiteit en slaappatronen. Het horloge is waterdicht; u kunt het blijven dragen tijdens douchen of zwemmen. Als er toch een dringende aanleiding is om het horloge tijdelijk af te doen (bijvoorbeeld bij saunabezoek of omdat u aan een contactsport doet waarbij het dragen van horloges niet toegestaan is) moet u de markeer 73

•

•

indrukken bij zowel het af- als het weer omdoen. Het indrukken gaat het makkelijkst wanneer u wijsvinger onder het horloge plaatst en met uw duim het knopje indrukt.’ ͢Zie veldgids blz. 35. Laat aan de respondent zien waar de knop zit op het horloge (deze zit aan de bovenkant, onder het serie-nummer). Leg ook uit dat het indrukken van de knop moeilijk gaat. Laat de respondent hiermee oefenen bij het oefenhorloge. Bij het oefenhorloge gaat er wel een lichtje branden wanneer de knop wordt ingedrukt, op deze manier weet de respondent op wat voor manier hij straks tijdens de 14-daagse meting op de knop moet drukken. ‘Ook willen we u vragen deze knop in te drukken als u al in bed ligt om te gaan slapen en als u wakker wordt, vlak voordat u weer opstaat. De bewegingsmeter heeft geen lampje of iets dergelijks waaraan kan worden gezien dat hij werkt. Na afloop van de meetperiode kunt u het horloge in deze enveloppe doen en op de post doen. De enveloppe is geadresseerd aan ons Antwoordnummer. U hoeft dus geen postzegel te plakken. Als er gedurende de meetperiode problemen zijn met het horloge, dan kunt u contact opnemen met de onderzoeksassistent. De contactgegevens staan op de handleiding die u mee naar huis krijgt’ ͢Zie veldgids blz. 35.

STAP 6. • •

• •

•

• •

Afsluiting Vraag aan de respondent of alle instructies duidelijk zijn. Geef het instructieboekje voor deelnemers aan de respondent. Vertel dat er op het instructieboekje een telefoonnummer staat wat hij/zij kan bellen mochten zich problemen voordoen met de meting. Vertel ook aan de respondent dat als hij/zij wilt stoppen met de dagboekstudie hij/zij contact op moet nemen met de testleider zodat hij/zij de SMS-routine kan stopzetten. ͢Zie veldgids blz. 44. Note: Het mailadres dat op het instructieboekje staat mag ook worden gebruikt voor mededelingen over gebeurtenissen die de respondent niet kwijt kan in zijn/haar dagelijkse vragenlijst. Geef de respondent de envelop met het antwoordnummer erop en vraag of hij/zij het bewegingshorloge na afloop van de metingen hierin terug wil sturen. Er hoeft geen postzegel op. Note: Als alleen de bewegingsmeter terug gestuurd moet worden dan wordt de kleine envelop gebruikt. Moet ook de smartphone met oplader terug worden gestuurd, geef dan ook de grote envelop met het zegel voor aangetekend versturen. Vertel de respondent dat hij/zij na afloop een verslag kan krijgen met daarin een overzicht van zijn/haar persoonlijke resultaten. Hier laat je de twee voorbeeldverslagen zien. Een versie waarin een respondent 96% van de metingen heeft ingevuld en een versie waarin de respondent 43% van de metingen heeft ingevuld. Wijs in het verslag van het slecht ingevulde dagboek de onvolkomenheden in het verslag aan. Vraag vervolgens aan de respondent of hij/zij het persoonlijke verslag wil ontvangen. Bij voorkeur per mail. Het gaat om persoonlijke informatie en dan kan er een wachtwoord opgezet worden. Zeg tegen de respondent dat het wachtwoord ‘dagboek’ is. Check het emailadres van de respondent. Als de respondent het niet per mail wil ontvangen kan het als kleurenprint per reguliere post. Geef deze keuze aan in de Access database. Zeg tevens dat de respondent als dank voor het meedoen een bon van €20,- zal ontvangen. Bedank de respondent en wens hem/haar veel succes met de meting. ͢Zie veldgids blz. 44.

74

Protocol leentelefoon en opwaarderen 1.

Log eerst in op www.t-mobile.nl  My T-mobile  Inloggen op My T-mobile (figuur 1 en 2)

Figuur 1.

Figuur 2.

75

2. Heb je nog geen account voor de leentelefoon aangemaakt, maak dan eerst een account aan. Klik op Nog geen account? Meld je aan (figuur 3.). 3. Vul het mobiel nummer in, emailadres: [email protected] (Groningen andere email) en gebruikersnaam: •

Amsterdam: AMS#02 (nr. van leentelefoon)

•

Leiden: LEI#02 (nr. van leentelefoon)

•

Groningen: GRO#02 (nr. van leentelefoon)

Accepteer de voorwaarden en klik op Account aanmaken, ga vervolgens naar je email en klik op Bevestig e-mailadres. Wanneer je dit hebt gedaan, krijg je een sms met een verificatiecode. Met de verificatiecode kun je gelijk een eigen wachtwoord aanmaken. Daarna word je automatisch ingelogd op je eigen My T-Mobile pagina. Wachtwoord aanmaken: •

Amsterdam (Ema10002, laatste cijfer is nr. leentelefoon)

•

Leiden (Ema20002, laatste cijfer is nr. leentelefoon)

•

Groningen (Ema30002, laatste cijfer is nr. leentelefoon)

Figuur 3.

76

4. Wanneer je bent ingelogd (figuur 4.), kan je zien hoeveel beltegoed je nog hebt, opwaarderen en bundels aan en uitzetten. Figuur 4.

5. Door in te loggen kan je zien hoeveel beltegoed je nog hebt. Zorg er altijd voor dat er genoeg beltegoed op staat, voordat je de leentelefoon meegeeft aan de deelnemers. Genoeg beltegoed betekend dat er minimaal 10 euro op staat en 10 euro voor internet bundel (zie stap 7). Wanneer een deelnemer gebruikt maakt van een leentelefoon, moet er frequent gecheckt worden of er genoeg beltegoed op staat. 77

6. Opwaarderen kan op twee manieren: •

Een opwaardeerkaart of opwaardeerbon koop je bij een supermarkt of telecomwinkel. Op de kaart of bon staat een opwaardeercode, die nodig is om op te waarderen. Je belt met de telefoon die je wilt opwaarderen naar 1244 (gratis) en volg de instructies in het menu.

•

Je kunt ook online via iDeal opwaarderen. Je log eerst in op www.t-mobile.nl en klik vervolgens op Online Opwaarderen (figuur 4 en 5.) en volg de stappen.

Figuur 5.

7. Een vragenlijst invullen kost ongeveer 1 tot 2 mb. 1 mb kost bij prepaid 0,30 euro, dit komt ongeveer neer op 30 euro per respondent. Het is daarom verplicht om een 78

internetbundel te kopen. Voor 9,95 euro krijg je per maand 350 mb (dit is voordeliger en meer dan genoeg om de dagboekstudie te doen). De 9,95 wordt van het beltegoed afgeschreven, zorg ervoor dat je genoeg beltegoed hebt (zie figuur 4 mijn beltegoed). Voordat de deelnemer de leentelefoon krijgt, wordt de internetbundel aan gezet. Je smst met de leentelefoon INTERNET MAAND AAN naar 4000. Je krijgt kort daarna een sms dat de aanvraag is ontvangen en een sms als de aanvraag is verwerkt. Als je inlogt, kan je zien of hij aan staat, zie figuur 4 mijn tariefplan. 8. Bij terugkomst van de leentelefoon zet je de internetbundel uit, als hij een lange tijd niet wordt gebruikt (als je dit niet doet, wordt de bundel automatisch elke maand verlengd). Om het uit te zetten sms je INTERNET MAAND UIT naar 4000. Je krijgt kort daarna een sms dat de aanvraag is ontvangen en een sms als de aanvraag is verwerkt. Als je inlogt, kan je zien of hij aan staat, zie figuur 4 mijn tariefplan. 9. De leentelefoon is nu klaar voor gebruik, vergeet hem niet op te laden!

79