VEILIGHEIDSBELEID EN
RAMPENBESTRIJDING GEMEENTE SMALLINGERLAND
Het is niet te hopen dát er een ramp gebeurt in onze gemeente of ergens anders. We kunnen met z'n allen wel proberen onveilige situaties te voorkomen en als we in een onveilige situatie terecht zijn gekomen de ramp zo snel en goed mogelijk te bestrijden. De burgers hebben daarbij een eigen verantwoordelijkheid. De bedrijven hebben daarbij een eigen verantwoordelijkheid. De overheid heeft daarbij een eigen verantwoordelijkheid. We moeten ook gewoon durven zeggen dat de veiligheid nooit voor 100 % kan worden gegarandeerd. Onze samenleving is daarvoor gewoon te onveilig. Als er toch een onveiligheid ontstaat moeten we proberen er alles aan te doen die onveiligheid weg te nemen De gemeente probeert zoveel als in haar vermogen ligt uw veiligheid te waarborgen.
INTEGRAAL VEILIGHEIDSBELEID Gemeenten hebben een belangrijke taak bij het ontwikkelen van veiligheidsbeleid. Dit gemeentelijk veiligheidsbeleid heeft onze gemeente vastgelegd in een notitie. Deze notitie Integraal Veiligheidsbeleid is te vinden op de gemeentelijke website. Onderwerpen in dit Integrale Veiligheidsbeleid zijn: verkeersveiligheid brandveiligheid Stichting Veiligheidszorg Smallingerland Educatie rampenbestrijding
RAMPENBESTRIJDING Op de rampenbestrijding wordt hieronder nader ingegaan. Onderstaande mededelingen hoort of ziet u als er een ramp is gebeurd. Er heeft zich een ramp of crisis voorgedaan in (een deel van ) de gemeente Smallingerland of een omringende gemeente -
Ga niet telefoneren. Het telefoonnetwerk moet beschikbaar blijven voor rampenbestrijders en hulpdiensten Probeer kalm te blijven Ga direct ergens naar binnen Sluit ramen, deuren en ventilatieopeningen zoveel mogelijk Zet de radio en / of TV aan en stem af op Omrop Fryslân Ga niet op geruchten af; luister naar de radio of de geluidswagen Blijf binnen en wacht op nadere aanwijzingen Houd ramen, deuren en ventilatieopeningen tot nader orde zoveel mogelijk gesloten Als u wordt opgeroepen snel de omgeving te verlaten, sluit dan gas, water en elektriciteit af, neem alleen de hoogstnodige spullen mee en sluit uw woning af. Kijk wel even bij de buren of zij ook weten wat ze moeten doen. Doe het allemaal snel, tijd kan van levensbelang zijn.
Sirene U kunt via de sirene kennis krijgen van een ramp of crisis in de gemeente of bij u in de buurt. Geluidswagen In gebieden waar de sirenes niet hoorbaar zijn worden geluidswagen in gezet om mensen naar binnen te praten. Het is nu serieus geworden. Allemaal radertjes gaan draaien. De Brandweer is in actie gekomen. De Politie is druk bezig. Andere hulpverleningsinstanties zijn aan het werk. En ook de gemeente heeft verantwoordelijken in de gemeentelijke rampenbestrijding opgeroepen. Want de ramp moet zo goed en zo kwaad het gaat bestreden worden. Het rampgebied moet worden afgezet. Mensen moeten opgevangen en geholpen worden. RAMPENPLAN Voor al de genoemde handelingen zijn plannen gemaakt Elke gemeente heeft daarvoor een rampenplan. In het rampenplan wordt in het kort uitgelegd hoe de organisatie van de rampenbestrijding is geregeld. DRAAIBOEKEN Een rampenplan alleen is onvoldoende. Er moeten ook draaiboeken zijn waarin staat wat er daadwerkelijk moet gebeuren als zich een ramp heeft voorgedaan. Deze draaiboeken vindt u in onderstaand schema. Ze zijn in het kort nader uitgewerkt.
Organisatie
Activiteit (proces)
Gemeentelijke diensten Interne alarmering Voorlichting Inzameling van besmette waren Opvangen en verzorgen Registreren van slachtoffers Uitvaartverzorging Voorzien in primaire levensbehoeften Schaderegistratie en -afhandeling Evacueren Verslaglegging / evaluatie Verbindingen (actiecentra gemeenten) Milieubescherming Nazorg Pokken Grieppandemie Bestuurlijk handelen Brandweer
Alarmering bestuur en uitvoerenden Bron- en effectbestrijding Waarschuwen van de bevolking Ontsmetten van voertuigen en infrastructuur Ontsmetten van mens en dier Waarnemen/ meten Toegankelijk / begaanbaar maken. Opruimen Verbindingen (operationele)
GHOR
Openbare Gezondheidsbescherming bij ongevallen en rampen Spoedeisende Medische Hulpverlening bij ongevallen en rampen Ontsmetten van mens en dier Psychosociale hulpverlening bij ongevallen en rampen
Politie
Ontruimen Afzetten en afschermen Verkeer regelen Handhaven van de rechtsorde Slachtoffer registratie en identificatie Begidsen Strafrechtelijk onderzoek
Iedere discipline
Verzorging en logistiek rampenbestrijdingspotentieel Operationeel basisplan Rampterrein
ALARMERING Het eerste proces in gang wordt gezet is de Alarmering. Via de Meldkamer Fryslân komt er een bericht dat er zich een incident heeft voorgedaan. Als de burgemeester vindt dat het incident een ramp is wordt de alarmering in gang gezet. Dit proces wordt onderscheiden in interne alarmering en externe alarmering. interne alarmering Alarmering is erg belangrijk. Hoe sneller bij een ramp de hulpdiensten kunnen worden ingeschakeld, hoe sneller de ramp onder controle kan worden gekregen en des te minder slachtoffers er zullen zijn. Na alarmering komen de hulpdiensten van Politie, Brandweer en Geneeskundige hulp in actie. De alarmering is zowel intern richting hulpdiensten gericht als extern richting burgers. De interne alarmering activeert de mensen die een rol vervullen in de rampenbestrijding. De alarmering van de burgers gebeurt via de sirenes die in de gemeente staan opgesteld, geluidswagens en de media (radio, televisie en internet). externe alarmering sirenes Elke eerste maandag van de maand, om 12.00 uur, worden de alarmsirenes getest. De sirenes zijn 1 minuut en 26 seconden hoorbaar. Dan is er dus geen sprake van een alarmering. Gaan de sirenes op een andere dag of op een ander tijdstip of meerdere keren achter elkaar dan is er een ramp. In dat geval geldt: ga DIRECT ERGENS naar binnen, sluit ramen en deuren en houd die tot nader bericht gesloten. Kijk voor informatie naar Omrop Fryslân, de lokale omroep of de website van de gemeente. Wanneer u niet door middel van de sirene wordt gewaarschuwd, maar op ander wijze, geldt hetzelfde. geluidswagen In gebieden waar de sirenes niet hoorbaar zijn worden geluidswagen ingezet om mensen naar binnen te krijgen. VOORLICHTING Bij het proces Voorlichting gaat het er om dat de nabestaanden, de rampenbestrijders, de bevolking en de pers worden ingelicht. Er moet met een bepaalde mate van zekerheid kunnen worden gezegd dat de informatie " waar" is. De informatie wordt daarom eerst zorgvuldig nagetrokken en pas daarna wordt de informatie naar buiten gebracht. Communicatie Communiceren met de burger is een belangrijk onderdeel van de rampenbestrijding. Als er een ramp is gebeurt willen mensen, terecht, weten wat er aan de hand is, wat de gevaren zijn, wie er worden vermist, waar vermisten kunnen worden opgegeven, waar informatie kan worden verkregen en waar schade kan worden gerapporteerd. Risico's Een andere vorm van voorlichting is het vooraf in kaart brengen van risicovolle situaties die in de eigen gemeente of in de omringende gemeenten bekend zijn.
Risicokaart De provincie Fryslân heeft daartoe een zogenaamde risicokaart gemaakt. Op deze kaart staan alle bekende risico-objecten kent (denk hierbij aan gebouwen, fabrieken, tankstations en dergelijke) in onze provincie aangegeven. Deze risicokaart vindt u op de provinciale en gemeentelijke website. risico inventarisatie en risico analyse De gemeente heeft zelf ook een inventarisatie van de risico’s binnen de gemeente gemaakt en die vertaald in een risico analyse. EVACUEREN Tijdens een ramp kan het nodig zijn dat een groep personen geëvacueerd moet worden voor de eigen veiligheid. Daarvoor zullen dan opvangplaatsen geschikt worden gemaakt waar burgers naar toe kunnen. Deze plaatsen worden via de radio, de televisie, het internet of op een andere manier bekend gemaakt. OPVANG EN VERZORGEN Dit deelproces ligt in het verlengde van Evacueren en heeft daarmee in zekere zin een overlap. Na evacuatie van getroffenen bij een ramp zullen de getroffenen opgevangen en verzorgd moeten worden. De geëvacueerde burgers zullen een relatief korte tijd elders worden opgevangen, waarna een ander proces voorzien in primaire levensbehoeften in werking treedt. VOORZIEN IN PRIMAIRE LEVENSBEHOEFTEN Wanneer getroffenen tijdens een ramp geëvacueerd zijn en zijn opgevangen en er is geen zicht op een spoedig herstel van de algemene veiligheid dan zal in de primaire levensbehoeften moeten worden voorzien. Dit houdt onder meer in dat voedsel ter beschikking zal worden gesteld. Daartoe zijn afspraken met leveranciers gemaakt. REGISTREREN VAN SLACHTOFFERS (CRIB) Wanneer er een ramp gebeurt wordt een registratiebureau ingesteld. Dit registratiebureau verzamelt, registreert en verifieert alle gegevens over slachtoffers van een ramp die van belang zijn. Het bureau verstrekt ook inlichtingen over de slachtoffers aan het bevoegd gezag. Tenslotte is het registratiebureau belast met het verstrekken van geautoriseerde informatie aan familie en relaties van de slachtoffers. Dit deelproces is verwant aan het proces Cras, zij het dat Cras de registratie doet van schade aan zaken. SCHADEREGISTRATII EN SCHADEAFHANDELING CRAS) Het proces CRAS heeft ten doel tijdens en na afloop van een ramp de schade te registreren. Hiermee wordt beoogd een objectief beeld te krijgen van de aard en de omvang van de schade. Het proces richt zich tot de bevolking de bedrijven, de overheid en de verzekeraars. Bij de afhandeling van schade die niet verzekerd is speelt de overheid mogelijk een rol. INZAMELEN VAN BESMETTE WAREN Als er een ramp gebeurt waarbij besmette waren in het milieu komen, zet de gemeente een groep mensen in die de effecten van deze stoffen zovel mogelijk probeert te beperken door die stoffen in te zamelen.
UITVAARTVERZORGING Als er bij een ramp mensen omkomen treedt het proces Uitvaartverzorging in werking. Er wordt zo nodig zorg gedragen voor een waardige uitvaart. VERSLAGLEGGING EN EVALUATIE Dit proces houdt zich bezig met de rapportrage die tijdens een ramp moet worden aangelegd met het oog op de evaluatie naderhand. Doel van dit proces is een adequate beeldvorming, een adequate oordeelsvorming en een adequate besluitvorming te krijgen van de ramp ten behoeve van een eindrapportage. MILIEUBESCHERMING Een ramp kan grote gevolgen hebben voor het milieu, bij voorbeeld als er een giftige stof vrij komt of in het oppervlaktewater belandt. In zo'n geval treedt het plan milieubescherming in werking. Met maatregelen wordt beoogd het milieu te beschermen. NAZORG Met de nazorg met al spoedig na de ramp worden begonnen om de (medische)/psychosociale) gevolgen zoveel mogelijk te beperken. Hiervoor wordt een Informatie en Advies Centrum opgezet Er is tevens een virtueel informatie en adviescentrum dat via de gemeentelijke website te bereiken is. POKKEN Wanneer op grote schaal pokken uitbreekt zal dit draaiboek in werking treden. In het draaiboek is de gemeentelijke aanpak aangegeven voor een massa vaccinatie. GRIEPPANDEMIE Bij het in korte tijd uitbreken van een massale griep zal het draaiboek in werking treden. In het draaiboek is de gemeentelijke aanpak aangegeven voor de bestrijding en beheersing van de ziekte. BESTUURLIJK HANDELEN Het bestrijden van een ramp vereist een heldere aanpak. In het draaiboek is aangegeven hoe het gemeentebestuur zou moeten handelen om de ramp te bestrijden en te beheersen. LOGISTIEK Bij alle voorgaande handelingen is er een logistiek proces voor materiële en immateriële zaken. Actiecentra Tijdens een ramp zorgt de gemeente voor diverse actiecentra om de processen goed te laten verlopen. RAMPENBESTRIJDINGSPLANNEN Sommige bedrijven hebben, op grond van de wet, een afzonderlijk plan nodig, dat een rampenbestrijdingsplan (rbp) wordt genoemd. Het is eigenlijk een voorloopplan op het gemeentelijk Rampenplan. Het bedrijf is als het ware doorgelicht op mogelijke risico's en er is alvast een plan gemaakt om een mogelijke calamiteit te bestrijden.
Kort gezegd, de bestrijding is geregeld, alles is voorbereid, maar het moment van bestrijding is onbekend. Voor de bedrijven Orion en Van Gansewinkel, beide gevestigd op het industrieterrein, zijn rampenbestrijdingsplannen gemaakt. KLEINE CALAMITEITEN Voor kleine calamiteiten is een speciaal telefoonnummer geopend. Dit nummer is: 06 22976264 U kunt dit nummer bellen in gevallen van geringe overlast zoals een omgewaaide boom, een uitstekende stoeptegel, etc. Dit nummer is niet bedoeld voor rampen en dergelijke. In geval van rampen is veelal na enkele ogenblikken geen telefoonverkeer meer mogelijk; bij een ramp treedt het rampenbestrijdingsapparaat van de gemeente, Brandweer, Politie en GHOR (Geneeskundige Hulpverlening) in werking.
