JAARGANG 09 - NOVEMBER 2012
KENNISMAGAZINE VOOR DE INDUSTRIËLE MARKT
METEN IS WETEN!
de
veiligheid issue Stop de Persen!
Bedien draadloos uw noodstop
Circle of safety: machineveiligheid bij Faber Pallets
21
De wirwar van ATEX en IECEx wetgeving.
Bent u al overspannen?
motivation
mechanical
VOORWOORD ‘Wat is voor jou waardevol?’, vroeg ik aan de bezoekers van een regio-event van ES Elektro. Industriële klanten, fabrikanten en itsme-
nogal eens zoek. Uit de plannen achter uw meetpunten halen wij onze motivatie om betrouwbaarheid te bieden in de breedte van elektrotechnische en mechanische behoeften. Daarom bieden en ontwikkelen (houd onze site in de gaten!) wij via Hoogland-Mennens de kracht van de combinatie van Electrical met Mechanical: aandrijftechniek,
medewerkers kozen samen voor ‘betrouwbaarder’. Een ouderwetsche uitslag! Op de tweede plek kwam ‘duurzamer’ en het inkoppertje
gereedschappen en machines, bevestigingen en persoonlijke beschermingsmiddelen.
‘goedkoper’ eindigde onderaan met maar één procent van de stemmen. Omdat de elektrotechnische en mechanische werelden naar Interessant aanknopingspunt voor ‘waardevolle’ gesprekken…
elkaar toe groeien, ontstaan ook interessante technische mogelijkheden. itsme Industrial Automation biedt daarin
Betrouwbaar. Dat zijn dus meetpunten en KPI’s. Pak ‘m beet een stuk of
de beste ideeën en alternatieven voor uw doelstelling:
tien, gewogen vaak. In Excel het liefst, soms ook in Word of Powerpoint.
betrouwbaarder en duurzamer. Ook in de beschikbaarheid
Maandelijks, per kwartaal en jaarlijks met kritische ondergrenzen.
van materialen blijkt de kracht van de combinatie. Zo zijn
Dat voelt veilig en bekend. Maar daarnaast is betrouwbaar toch
onze gecombineerde vendor managed inventory systemen
vooral een gevoel. Het gevoel, de zekerheid liever, dat je leverancier je
een begrip in de markt door hun – u raadt het al – hoge
begrijpt, je meeneemt in initiatieven. Zodat je samen meer realiseert
betrouwbaarheid.
dan je alleen zou kunnen. Wees dus niet verbaasd als wij u vragen naar het plan áchter uw meetpunten en KPI’s. Waarom? Om samen nieuwe
Wij vermenigvuldigen door samen te delen. En daarin gaan
ondergenzen op te zoeken! Duurzaam betrouwbaar, zeg maar.
we ver, want: If you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together.
In de voorwoorden van de Signaal sta ik steeds stil bij een letter van itsme. Onze M staat voor Mechanical, maar net zo goed voor Motivation. En juist die motivatie, de reden waarom je iets doet, raakt
Henk Oude Brunink
21 010
De wirwar van ATEX en IECEx wetgeving. Bent u al overspannen?
014
Stop de persen! Bedien draadloos uw noodstop
016
Circle of safety; machineveiligheid bij Faber Pallets
023
Anticiperen op een onzekere toekomst
024
itmse Industrial Automation is Cedeo-erkend!
024
Cursusrooster
025
Een veilige industriële omgeving scheppen
026
Yokota systemwrench: de oplossing voor veilige en foutloze montage
027
Schneider Electric, safety specialist
027
ABB Jokab Safety veiligheidssystemen
028
Een veilige en schone werkomgeving vraagt om goede reinigingsapparatuur!
Meten is weten. Voldoet u aan de norm?
029
Nieuwe behuizingsconcepten voor hogere bedrijfshygiëne
020
Veilig werken op hoogte
030
Dremoplus Alu momentvermeerderaars
021
Persoonlijke beschermingsmiddelen
031
NH-patroonlastscheiderstroken
022
Seminar Machineveiligheid op basis van Performance Level
031
LBplus Railkokersystemen
004
Besparen met behulp van nieuwe normen onder de machinerichtlijn
006
Mayr-Melnhof: vouwkarton in beeld
008
Veilig werkend verzekerd!
009
Elektrische veiligheid is een vak met spanning
010
De wirwar in ATEX en IECEx wetgeving
012
Veiligheid onder druk
014
Stop de persen! Bedien draadloos uw noodstop
016
Circle of safety: machineveiligheid bij Faber Pallets
018
Besparen met behulp van nieuwe normen
NIEUWE NORMEN BESPAREN KOSTEN EN TIJD
onder de machinerichtlijn De ontwikkelingen in de machinebouw staan ondanks de huidige economie niet stil. Deze ontwikkelingen worden deels gevoed door nieuwe normen onder de Machinerichtlijn. Dit biedt organisaties diverse mogelijkheden om te besparen op de kosten van veiligheid. Met minder componenten kunnen nu veiligheidsbesturingen gerealiseerd worden die net zo veilig zijn als de oude vertrouwde besturingen op basis van de veiligheidscategorieën. Welkom dus, in een tijd van bezuinigingen en een beperkte/krappe markt.
Van kwantitatieve naar kwalitatieve veiligheid In het verleden is voor de realisatie van veiligheidsbesturingen voor de machinebouw praktisch altijd de oude bekende NEN-EN 954-1 gebruikt. Deze norm was zo vertrouwd dat bij de introductie van nieuwere normen zelfs druk door fabrikanten en gebruikers op Brussel werd uitgeoefend om de oude norm nog enige jaren te handhaven. Vanaf 1 januari 2012 mag de oude norm echter niet meer worden gebruikt om daarmee te voldoen aan de Machinerichtlijn. Door alle technische ontwikkelingen, waaronder het gebruik van steeds meer elektronica en software, voldoet de NEN-EN 954 niet meer aan de huidige eisen. Grootste struikelblok van deze oude norm is het feit dat alleen eisen aan de opbouw werden gesteld en niet aan de kwaliteit van de componenten. Veel van de oude vertrouwde schema’s voor nieuwe machines en ontwerpen zijn daardoor komen te vervallen. Met twee vervangende normen staat nu niet meer de kwantitatieve, maar de kwalitatieve veiligheid voorop. Besparen met PL & SIL Machine- en paneelbouwers zullen zich moeten richten op twee relatief nieuwe normen. Dit zijn de NEN-EN-ISO 13849-1 met Performance Level (PL) en de NEN-EN-IEC 62061 met Safety Integrity Level (SIL). Beide met hun specifieke toepassingsterreinen.
004
PL en SIL bieden door berekening de mogelijkheid om een goed
goed zijn. Bij PL wordt dit ‘risico’ niet genomen. Deze norm heeft iets
veiligheidscircuit op te bouwen. Door de nadruk op kwalitatieve veilig
‘vaderlijks’ en kiest meer de veilige kant. Bij zeer kritische risico’s moet,
heid te leggen is er meer mogelijk op het gebied van slim ontwerpen.
hoe hoog de kwaliteit van de componenten ook is, altijd een redundante
De machinebouwer heeft een behoorlijke vrijheid in het ontwerp en dat
oplossing (dubbele uitvoering) worden gekozen. Dat lijkt duur, maar
kan leiden tot aanzienlijke besparingen op de componenten, aangezien
door een zeer betrouwbare component met een minder betrouwbare te
er minder (kostbare) componenten nodig kunnen zijn.
combineren zijn daar juist forse besparingen in te realiseren. Bijvoorbeeld een kanaal met alleen een opnemer en een relais en een tweede kanaal
Door berekening is het aantoonbaar dat aan het benodigde
met een opnemer, een standaard PLC en een relais.
veiligheidsniveau is voldaan. Op deze manier kan men niet meer weg komen met twee goedkope relais die van onvoldoende kwaliteit zijn,
Omdat machinebouwers die ontwerpen met PL automatisch redundantie
maar volgens de oude norm wel geschikt waren voor een categorie
toepassen kunnen ze deze ook verkopen als SIL als de klant daarom
3 circuit met een veiligheidsrelais. Met de nieuwe normen is het
vraagt. Andersom, door te ontwerpen met SIL, kan het gebeuren dat
bijvoorbeeld wel mogelijk om met een relais, dat kwalitatief goed is, licht
deze niet meer zijn om te zetten in PL. In de toekomst is de kans zeer
is overgedimensioneerd en door een veiligheidsrelais wordt bewaakt,
groot dat beide systemen die op de zelfde wiskunde gebaseerd zijn voor
hetzelfde of zelfs een hoger veiligheidsniveau te halen.
de machinebouw gecombineerd worden tot één systeem. Hiertoe zijn tussen ISO en IEC al enige tijd gesprekken gaande. Tot die tijd zult u een
Het aantal mogelijkheden is enorm. Bijvoorbeeld door bij een af te
keuze dienen te maken.
schakelen motor de motorbeveiligingsschakelaar nuttig te gebruiken als tweede afschakelweg, in plaats van een tweede relais. Maar ook
Meer veiligheid voor minder geld
door de toepassing van frequentieregelaars (powerdrives) die kunnen
Op dit moment worden de gratis verkrijgbare databanken van
dienen als tweede afschakelweg in het veiligheidscircuit. Onder bepaalde
fabrikanten die componenten leveren nog steeds uitgebreid en
voorwaarden kan ook het proces zelf als terugkoppeling dienen. Dit naast
geactualiseerd. De keuze is enorm. De creativiteit van de ontwerper krijgt
de bekende methoden als het uitlezen van verbreekcontacten van de
daarmee veel meer ruimte. Wie eenmaal kennis heeft gemaakt met de
hoofdrelais.
praktisch onbeperkte mogelijkheden van PL begrijpt vaak niet dat hij daar zolang mee heeft gewacht door te blijven hangen in het tijdperk
Natuurlijk zijn er ook nadelen. Zo is bijvoorbeeld de berekening met
van de vertrouwde veiligheidscategorieën van de NEN-EN 954-1. Het
de hand vaak lastig. Voor het in de machinebouw meest toegepaste
kennisevent "Machineveiligheid op basis van PL", wat op 29 november
performance level (PL) is echter gratis software verkrijgbaar (SISTEMA)
2012 plaatsvindt, gaat in op deze uitgebreide mogelijkheden voor het
van zeer hoge kwaliteit die kan werken met de technische gegevens van
realiseren van veiligheidsbesturingen. U zult bekend raken met de in
de meeste fabrikanten.
eerste instantie lastige materie die achteraf misschien wel eens meer veiligheid voor minder geld kan opleveren. Lees meer over dit event op
Kiezen voor PL of SIL
pagina 022.
De norm kan door de opdrachtgever worden bepaald, maar de keuze wordt toch vaak door de machinebouwer gemaakt. ‘Wiskundig’ is er tussen SIL en PL geen verschil. Performance Level is ontwikkeld vanuit de ISO, die zich wereldwijd bezighoudt met normalisatie op allerlei gebieden
Over de auteur
maar duidelijk een mechanische achtergrond heeft. SIL daarentegen
Pouw Jongbloed is werkzaam bij ROVC, partner op het gebied
komt vanuit de IEC-hoek, de wereldwijde club voor elektrotechniek en
van trainingen, opleidingen, advies en implementatie voor de
software.
Nederlandse industrie. Daarnaast is hij consultant, docent en auteur op het gebied van machineveiligheid. Jongbloed is lid van diverse
Deze laatstgenoemde norm is volledig op faalkans en de controle daarop
normcommissies en voorzitter van NEC 44, die zich bezighoudt
gebaseerd, wat de grootste vrijheid in circuitopbouw geeft. Deze vrijheid
met de elektrotechnische en besturingstechnische normen onder
brengt echter wel de valkuil met zich mee dat je iets ontwerpt wat mogelijk
Machinerichtlijn en is op 29 november 2012 hoofdspreker bij het ES
niet veilig is. Zo is het in theorie mogelijk om met slechts één contactor, mits goed bewaakt, een categorie 4 circuit van de oude norm 954 te
Elektro kennisevent "Machineveiligheid op basis van PL."
vervangen. Het verschil tussen de normen is dat bij SIL de architectuur niet vast ligt, waardoor er voor de hoogste veiligheid toch enkelvoudige componenten gebruikt kunnen worden als ze maar aantoonbaar zeer
005
Mayr-Melnhof
Vouwkarton in beeld Mayr-Melnhof Eerbeek BV maakt sinds 1990 deel uit van de Oostenrijkse Mayr-Melnhof groep: de grootste fabrikant ter wereld van gestreken gerecycled karton. De karton- en
Je merkt nu ook dat de cultuur langzaam omdraait. Zo hebben we iedere ochtend een startgesprek, waarin veiligheid, gezond heid en welzijn centraal staan.”, zegt Bart Streppel, Manager Electro Proces Control. Alle mede werkers hebben een veilig heidshand boek en bezoekers krijgen bij ontvangst een
boekje
met
veiligheids voorschriften.
Buiten de kantoren is het dragen van fel oranje
hesjes
en
veiligheidsschoenen
verplicht en in de werkplaats dragen medewerkers veiligheidsbrillen. De loop route is weergegeven door grote gele stippen. Daarnaast is de omgeving rondom de
snijmachines
een
high-care
zone.
verpakkingsconcerns bestaan uit zo’n 8700 medewerkers en
Mayr-Melnhof Eerbeek BV houdt zich bezig
38 productie locaties, waarvan een in het Nederlandse Eerbeek.
daarom het risico op besmetting zo klein
Hier wordt jaarlijks 135.000 ton hoogwaardig vouwkarton geproduceerd, met name voor de Europese FMCG markt.
met verpakking van levensmiddelen en moet mogelijk houden. Hiervoor zijn op Europees niveau de HACCP-maatregelen geformuleerd: Hazard Analysis and Critical Control Points. Deze maatregelen worden bij de toegangen van de high-care zone en bij productielijnen weergegeven op blauwe borden.
Verpakkingsconcern
tussenlaag van het karton gemaakt van de
Vouwkarton is al tientallen jaren een
vezels uit het populierenhout. Deze laag
De machines op de plant van Mayr-Melnhof
populaire verpakking voor zowel de voedsel
wordt samen “gekoetst” met de achterlaag
Eerbeek BV zijn groot, lang en daarmee
als de farmaceutische industrie. Het proces
en komt vervolgens op de deklaag. Hierna
niet altijd overzichtelijk. Om te voorkomen
dat doorlopen moet worden om tot een
wordt het karton door diverse met stoom
dat een machine weer in bedrijf genomen
kwalitatief
verwarmde
en
kan worden terwijl een monteur er nog aan
komen is veelomvattend. De eerste stap in
gedroogd. Als laatste gaat het karton
werkt, wordt nu een veiligheidssysteem
de productie van Eerbeek vindt plaats op
naar de lijmpers en coatinginstallaties om
geïmplementeerd met drie machinesleutels.
de peppelschors- en stofbereidingsafdeling.
het
verminderen
Dit systeem zorgt er voor dat de machine
Hier worden boomstammen van populieren
en de bedrukbaarheid te optimaliseren.
pas weer kan draaien op het moment dat
“gechipt” en met refiners met een stator en
Mayr-Melnhof Eerbeek BV produceert zo
alle drie de sleutels terug in de machine
rotor tot vezels vermalen. Celstof, houtslijp
gedurende 363 dagen per jaar, 24 uur per
zitten. “We zijn nu ook een systeem aan het
en pulp worden onder enorme krachten
dag. Omdat de meeste klanten hun karton in
ontwikkelen met kleurgecodeerde kaarten
uit elkaar geslagen. In het onderste deel
formaten bestellen, heeft de fabriek ook twee
en Lock out, Tag out, Tryout (LTT)”, vertelt
van de kartonmachine wordt vezelstof
ultramoderne snijmachines.
Richard Lentjes, werkplaatschef. “In de
hoogwaardig
eindproduct
te
cilinders
gladgestreken
absorptievermogen
te
bedieningsruimte schrijft elke monteur die
gereinigd en met water verdund. Onder een constante druk en consistentie gaat de
Veilig werken
stofstroom naar de machine. De met water
Het
hecht
lijst. Iedereen die zich ingeschreven heeft
verdunde vezels stromen vervolgens over
veel waarde aan veiligheid binnen haar
krijgt vervolgens een kaart mee: geel als hij
drie langzeven uit en vormen een laagje
organisatie en heeft de High Protection
op mechanische plekken gaat werken, rood
papier. Het water dat niet wegstroomt door
Status bereikt. Ook in de Eerbeekse fabriek
voor de elektrische plekken. De monteur
de zeef wordt met behulp van zuigbakken
speelt veiligheid een steeds belangrijkere rol.
hangt de kaart, die alleen door hemzelf weer
en een zuigwals verder verwijderd. Op de
“Sinds twee jaar heeft safety een veel hogere
verwijderd mag worden, aan de installatie
langste zeef bovenin de machine wordt de
prioriteit gekregen binnen ons bedrijf.
die hij uitschakelt om veilig te kunnen
006
Oostenrijkse
aan een machine gaat werken zich in op een moederbedrijf
werken. Pas als alle kaarten terug zijn mag
monteur eenvoudig verdeelkasten en lagers.
zou zijn geweest is natuurlijk geen feit.
de zekering van de machine weer aangezet
Niet alleen slijtage en stilstand kunnen met
Toch is de kans groot dat het defect tijdens
worden. In de toekomst willen we met het
thermografie gereduceerd worden, maar de
reguliere
oog op arbowetgeving ook met sloten op
productieomgeving wordt ook veiliger.
aan de brand zichtbaar was geweest met
inspectierondes
voorafgaand
behulp van thermografie, waardoor de brand
gevaarlijke ruimtes gaan werken. ” Fluke warmtebeeldcamera’s hebben een
misschien voorkomen had kunnen worden.
Samenwerking
scherpstelsysteem, dat ervoor zorgt dat de
Bijkomend voordeel van reguliere inspecties
Mayr-Melnhof Eerbeek is al ruim vijftien
beelden scherp zijn vanaf 1,2 meter afstand.
met een warmtebeeldcamera: bedrijven
jaar klant bij ES Elektro. De oorsprong
Dit betekent dat een controleur meestal
komen in aanmerking voor korting op de
hiervan ligt in de levering van PLC’s voor
buiten de gevarenzone kan blijven tijdens de
brandverzekeringspremie.
de geautomatiseerde productielijnen, in de
inspectie. In de camera is een IR-PhotoNotes™
loop der jaren uitgebreid met opleidingen
aantekensysteem geprogrammeerd, waar
via itsme Industrial Automation. “Sinds
door notities gekoppeld kunnen worden aan
september 2011 doen wij veel meer zaken
de juiste beelden. De data worden verzameld
met ES Elektro.”, vertelt Richard Lentjes.
in een database, zodat de historie altijd
“Het contact is gewoon heel makkelijk.
inzichtelijk is.
Als we ‘s nachts gemaild hebben dat een onderdeel defect is, word ik de volgende
Mayr-Melnhof Eerbeek BV heeft 21 schakel
ochtend om half acht al teruggebeld. Die
ruimtes, zowel laag- als hoogspanning. Sinds
betrouwbaarheid is voor ons heel belangrijk
de training bij ES Elektro worden ieder half
en het werkt heel prettig.”
jaar alle laagspanningsinstallaties met de warmtebeeldcamera gecontroleerd. Dankzij
De plant in Eerbeek heeft een aantal jaar
deze periodieke metingen is de afgelopen
geleden al een Fluke warmtebeeldcamera
anderhalf jaar resultaat geboekt; niet alleen is
aangeschaft,
eigenlijk
de verhouding tussen preventief en correctief
Thermografie
weinig mee. “Bij de ES Elektro vestiging in
onderhoud verschoven naar preventief, maar
hydraulische aggregaten en mechanische
Apeldoorn hebben wij zo’n anderhalf jaar
ook de veiligheid binnen het productieproces
installaties
geleden een presentatie gekregen over deze
en van de medewerkers is vergroot omdat de
inspecteren. “We hebben laatst ook de
warmtebeeldcamera. Voor ons was dit een
installaties met inschakelen veiliger zijn voor
opjaagpomp gecontroleerd met de camera.
hele nuttige dag. Op de beurs zie je ook wel
het personeel.
De motor stond scheef dus dat gaat wringen
maar
deed
hier
wordt zoals
ook
ingezet
om
tandwielkasten
te
en kan gevaarlijke situaties opleveren. Met
producten, maar tijdens zo’n bijeenkomst kan je meer vragen stellen en kennis en
Brand
ervaringen delen met anderen.”, zegt Bart
Veel bedrijfsbranden worden veroorzaakt
zien waar de oorzaak zat en het probleem
Streppel. Na de sessie bleek dat Mayr-Melnhof
door
elektrotechnische
die
verhelpen.”, zegt Peter Schaap, monteur.
de warmtebeeldcamera heel goed in kon
met
een
een
“Waar je even rekening mee moet houden
passen in het preventieve onderhoudsbeleid
vroeg
kunnen
is dat je eigen reflectie op het metaal
dat zij toen aan het ontwikkelen was.
komen. Regelmatige inspecties met een
zit, waardoor de metaaltemperatuur op
warmtebeeldcamera kunnen het risico op
het beeld iets hoger lijkt te zijn dan deze
Thermografie
brand aanzienlijk verminderen. Mayr-Melnhof
daadwerkelijk is. Dat betekent dus niet dat
De warmtebeeldcamera maakt gebruik van
werd in 2004 geconfronteerd met een grote
het metaal warm is, het is de weerspiegeling
speciale sensoren die infraroodstraling en
bedrijfsbrand, waarbij drie snijmachines, de
van
de oppervlaktetemperatuur detecterenen
verpakkingslijn, de grondstofloodsen en een
dat eenmaal weet, spreekt het gebruik
omzetten naar een beeld. Gevaarlijke tem-
deel van de coatingafdeling zijn verwoest.
van de camera voor zich. Het is een kwestie
peratuurschommelingen, weergegeven met
Op het moment dat de brand uitbrak waren
van scherpstellen, daarna is het eigenlijk
kleurverschillen, worden hiermee in een oog-
zo’n 30 medewerkers aanwezig. Gelukkig zijn
Plug-and-Play.“
opslag duidelijk. Met thermografische tech-
er geen gewonden gevallen. De oorzaak van
nologie zijn ontwerpfouten, overbelasting en
de brand is niet bekend. Of dit met inspecties
lekkages snel op te sporen en controleert een
met een warmtebeeldcamera wel inzichtelijk
de warmtebeeldcamera konden we snel problemen,
warmtebeeldcamera
stadium
aan
het
licht
in
jouw
lichaamstemperatuur.
Als
je
007
Veilig werkend verzekerd! We kennen allemaal de klant die in paniek een zekering zoekt omdat zijn installatie stilstaat. Niet de eerste keer dat men iets doet dat eigenlijk niet door de beugel kan. Veel vervelender is de situatie dat een monteur in de installatie aan het werk is en een gebruiker in staat is om de installatie in te schakelen.
De sleutel is weliswaar niet uniek, maar ligt niet in de meterkast of in de keukenla, dus heeft degene die alleen geïnteresseerd is in het inschakelen Vroeger vertrouwde de monteur erop dat de zekeringen in de zak van zijn
van de installatie zonder zich te bekommeren over de consequenties van
overall zijn veiligheid waarborgden. Hoewel het aantal ongevallen door
zijn actie het nakijken.
dit soort situaties niet bijster hoog is, is het toch zo dat elk ongeval er één teveel is. Nu zijn er wel producten die het mogelijk maken de monteur op
Tien jaar later kunnen we terugkijken op een groot succes! Misschien
een adequate wijze te beschermen tegen het ongewenst inschakelen van
is het totale aantal verkochte sperkapkoffers geen reden om een
een elektrische installatie maar….
gouden of platina exemplaar uit te reiken, maar heeft het ongetwijfeld bijgedragen aan een grote stap voorwaarts in het voorkomen van
Het is inmiddels 10 jaar geleden dat we een oplossing zochten om
ongevallen.
de elektromonteur te beschermen tegen ongewenst inschakelen van de installatie waarin hij bezig is met onderhoudswerkzaamheden.
De industrie heeft meer zekeringen dan alleen Diazed. Een logische
SIBA beschikt over een soort dummy schroefkoppen waarmee je kunt
vervolgstap was dan ook om een klein half jaar later de een koffer voor
verhinderen dat er zekeringen in de groepenkast gedraaid worden bij
mespatronen te ontwikkelen. Waar men bij Diazed te maken heeft met
werkzaamheden aan die installatie. Alleen moet je wel zorgen dat de
“leken” of meer in het bijzonder mensen die de installatie mogen en
monteur in kwestie deze “sperkappen” ook gebruikt. Het is al lang duidelijk
kunnen bedienen zonder hiervoor enige kennis of kunde te hoeven
dat hij deze niet gebruikt wanneer ze ergens onder in zijn gereedschaptas
bezitten, is dit voor mespatronen een ander verhaal. Hier is de bediening
liggen en hij ze letterlijk bij elkaar moet sprokkelen.
of het gebruik van de installatie voorbehouden aan deskundigen en de consequenties bij fouten zijn vele malen groter dan bij Diazed. Ook
Al brainstormend met mensen van SIBA, de leverancier van deze
hier is in overleg een koffer ontwikkeld met 3 messen voor houders
veiligheidsmaterialen, kwamen we tot een voor alle partijen prettige
grootte 000 en 00 en 3 messen voor de houders grootte 1, 2 en 3.
oplossing, een koffer met sperkappen. Er werd een bestaand koffertje
De veiligheid is pas gediend wanneer de patronen veilig getrokken en
gevonden waar een kunststof interieur in werd geplaatst en dat huisvesting
geplaatst kunnen worden, dus is aan deze koffer een veilige patroontrekker
biedt aan 3 kleine (KII), 3 grote (KIII) koppen en een bedieningssleutel. De
(met onderarm beschermhandschoen) toegevoegd. Hiermee is een totaal
kracht van dit systeem schuilt in deze bedieningssleutel, het is namelijk
beveiligingssysteem op de markt gekomen dat het mogelijk maakt zowel
niet mogelijk zonder deze bedieningssleutel de kap te plaatsen, maar nog
in de kleine als in de grote installatie veilig
belangrijker, ook niet te verwijderen. De patronen in de zak van de overall
te werken. Ook anno 2012 is ieder ongeval
van de monteur boden geen bescherming, meestal lagen de reserve
er nog steeds een teveel dus staat dit
zekeringen wel ergens in de meterkast.
succesnummer nog steeds in de top 40.
008
Elektrische veiligheid is een vak met spanning Wesemann biedt met veiligheidstransformatoren een passende oplossing
Noodstroom Wanneer er gesproken wordt over veilige bescherming voor kritieke systemen, zoals bijvoorbeeld operatielampen, kassasystemen, computers voor simulatiesoftware, bewakings apparatuur of vergelijkbare toepassingen, zijn er ononderbroken spanningsbronnen beschikbaar in de vorm van een online UPS. Het wegvallen van de netspanning kan bij bovengenoemde applicaties een groot probleem opleveren. Wesemann als power solution provider biedt klantspecifieke UPS systemen al dan niet in combinatie met een scheidingstransformator. De UPS systemen zijn uitstekend te configureren voor de Wesemann Transformatoren BV uit Rotterdam
Een specifiek type transformator dat ook wel
klantspecifieke omgeving waarin onze klanten
is sinds 1945 de specialist bij uitstek als het gaat
“veiligheidstransformator” wordt genoemd,
werken.
om klantspecifieke transformatoroplossingen in
transformeert
diverse toepassingsgebieden. Na de oprichting
spanning van 230V omlaag naar een spanning
Door de jaren heen is de band tussen
in 1945 door beide broers Wesemann, heeft
die lager dan 50VAC of 110VDC ligt. Bij deze
ES Elektro en Wesemann steeds sterker
het bedrijf zich ontwikkeld tot specialist op het
veiligheidstransformatoren zijn de wikkelingen
geworden. Wesemann heeft in ES Elektro
gebied van transformatoren voor de industrie,
zowel primair als secundair dubbel geïsoleerd
een strategische partner gevonden voor
(natte en droge) infra, vermogensdistributie,
en (galvanisch) gescheiden van elkaar en
het inrichten en optimaliseren van de
scheepvaart en machinebouw. Wesemann
beschermt de gebruiker tegen de eerste
steeds
presenteert zich als “total solution provider” op
foutconditie, het aanraken van één fase. De
chain. De groei van Wesemann als
het gebied van transformatoren, smoorspoelen
veiligheidstransformator vindt zijn toepassing
solution provider en de bijbehorende
en aanverwante vermogensoplossingen.
met name op bouwterreinen, natte ruimtes,
professionalisering
de
aangeboden
primaire
complexer
wordende
van
de
supply
interne
op scheepswerven en bijvoorbeeld als voeding
processen vragen om toeleveranciers
Veilige spanning
van zwembadverlichting. Als extra veilige
die gericht kunnen inspringen op de
Transformatoren in het algemeen bieden een
spanning noodzakelijk is, spreekt men over
structurele behoeften. Samen met ES
efficiënte manier van spanningsoverzetting
een SELV-kring, dat wil zeggen: Safety Extra
Elektro is Wesemann klaar voor de
bij verschillende vermogens. Hierbij wordt
Low Voltage. Hierbij geldt ook dat de spanning
toekomst.
gebruik gemaakt van elektromagnetische
maximaal 49,9VAC is en er een dubbele isolatie
eigenschappen aluminium, voornoemde
van
waarbij
ijzer de
geleiders
en
of
tussen de primaire en secundaire spanning
van
aanwezig is, waarbij er extra aandacht is voor
en/of
de kruipafstanden tussen de primaire en
koper
wikkelingen (koper
aluminium) om een ijzeren kern zijn gelegd.
secundaire spanningsgeleiders.
PROJECTS
TRA N SFO RMA TO REN
009
De wirwar in ATEX en IECEx wetgeving
Bent u al overspannen? ATEX is de afkorting van het Franse “ATmosphère EXplosives”. Deze term wordt gebruikt als synoniem voor de twee Europese richtlijnen op het gebied van explosiegevaar onder atmosferische omstandigheden, de 1994/9/EG (ATEX-95) en de 1999/92/EG (ATEX 137). Om de ATEX-filosofie wereldwijd van toepassing te maken, is de IECEx codering afgegeven door de International Electrotechnical Commission. Deze commissie houdt zich bezig met wereldwijde standaardisatie van normen met betrekking tot elektriciteit en elektronica.
ATEX-137 Veilig werken kan pas echt gehandhaafd worden op het moment dat je als gebruiker ook verplichtingen hebt. In 2006 is daarom de ATEX-137, de zogeheten Arbo-ATEX, in het leven geroepen. De wet vereist deskundigheid bij de eindgebruiker. Want hoewel vanuit ATEX-95
de
fabrikant
de
risico’s
moet
minimaliseren, blijft de eindgebruiker altijd verantwoordelijk
voor
de
juiste
selectie
van de apparatuur, de installatie en het
010
ATEX-95
onderhoud.
ATEX is in eerste instantie opgezet als
minimale veiligheidseisen waar werkgevers
verplichting voor fabrikanten om risico’s
voor moeten zorgen om een gezonde en
voor de industrieel eindgebruiker waar een
veilige
explosierisico aanwezig is te minimaliseren.
werknemers die door explosieve atmosferen
In 2003 is de ATEX-95 richtlijn, ook wel
gevaar kunnen lopen. Op grond van de
CE-ATEX genoemd, in werking getreden en
Arbowetgeving dient de werkgever een risico-
verplicht op de Europese markt. Hierin zijn
inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te maken
duidelijke
waaraan
van de arbeidsplaatsen van deze werknemers.
elektrische, elektronische en mechanische
Daarnaast is een verplichting die voortvloeit
apparatuur moet voldoen voor gebruik op
uit de ATEX-137 het door de werkgever op te
plaatsen waar stof- of gasexplosiegevaar
stellen en onderhouden explosieveiligheids
kan optreden; een Ex geclassificeerde zone.
document (EVD). Als er sprake is van
Materieel
explosiegevaar,
regels
dat
geformuleerd
door
fabrikanten
volgens
De
ATEX-137
werkomgeving
dient
te
een
beschrijft
creëren
de
voor
gevarenzone-
ATEX-95 geschikt is gemaakt voor gebruik
indeling toegevoegd te worden aan het EVD,
onder explosiegevaarlijke omstandigheden
inclusief een identificatie en beoordeling van
bevat naast de CE-markering natuurlijk ook
de explosierisico’s en een plan om een veilige
het Ex keurmerk.
werkplek te creëren.
Gevarenzones
meer dan 1000 uur per jaar een explosiege-
kwalificatie
De zone definieert de kans dat gevaarlijke
vaarlijke stofwolk aanwezig. In zone 21 is er een
krijgt. Beschermingsmethodes om ontstekings
stoffen in een ontvlambare concentratie
grote kans op een explosiegevaarlijke stofwolk
bronnen te voorkomen in een mogelijk
aanwezig zijn in de omliggende atmosfeer.
(tussen 10 en 1000 uur per jaar) en in zone 22 is
aanwezige
Voor gas gelden de zones 0, 1 en 2. Zone
deze kans klein en van korte duur (minder dan
afgebeeld in de tabel hieronder.
0 is een ruimte waar een explosief gas-
10 uur per jaar).
“potentieel
explosieve
explosiegevaarlijk”
atmosfeer
staan
ATEX en IECEx: Explosieveiligheid in praktijk
luchtmengsel continu of voor langere periodes aanwezig is (meer dan 1000 uur per jaar). In
De
kan
Als u naar aanleiding van de HAZOP, de
zone 1 zijn brandbare of geleidende stoffen
geschieden aan de hand van een HAZOP
NEN-EN-1127 en de NPR 7910 het mogelijke
aanwezig (tussen 10 en 1000 uur per jaar). In
(HAZard
De
explosiegevaar in kaart heeft gebracht, weet
deze ruimte is de kortstondige ontwikkeling
NEN-EN-1127 (Plaatsen waar explosiegevaar
u welke ATEX-95 gecertificeerde apparatuur
van een explosief gas-luchtmengsel onder
kan heersen – explosiepreventie) is onder
u nodig heeft. Toch is het een hele prestatie
normale omstandigheden waarschijnlijk. Zone
deel van deze studie en verwijst naar
om uw weg te vinden door de wirwar aan
2 is een gebied waarin de ontwikkeling van een
ontstekingsbronnen. De aanpak voor het
regels omtrent ATEX-regelgeving. Een ATEX-
explosief gas-luchtmengsel onwaarschijnlijk is.
indelen in Ex-zones is voor Nederland gegeven
cursus voor u of uw medewerker(s) is dan
Als een dergelijke ontwikkeling zich hier wel
in de Nederlandse praktijkrichtlijn, de NPR
ook aan te bevelen als u te maken heeft met
voordoet is dat voor zeer korte duur, als gevolg
7910, deel 1 voor gas en deel 2 voor stof.
explosiegevaar.
van
Met de HAZOP-methode worden gevaren
abnormale
omstandigheden
(minder
indeling
van
and
ongewenste
dergelijke
OPerability)
situaties
zones studie.
dan 10 uur per jaar). Ook zijn er zones die als
en
geïdentificeerd
itsme Industrial Automation biedt dit jaar
“afwijkend gebied”ingedeeld zijn, de zogeheten
in industriële installaties, met als doel de
nog op 13 en 14 november, samen met
AG-zones, waarin ontstekingsbronnen nood
risico’s beheersbaar te maken. De primaire
haar
zakelijk zijn (bijvoorbeeld ovens).
focus van de studie ligt op procesrisico’s, de
opleiding “ATEX en IECEx: Explosieveiligheid
secundaire op menselijk falen. Het kan zijn
in praktijk”. Heeft u interesse in deelname
Zones 20, 21 en 22 gelden als explosiegevaar-
dat een gebied rondom de procesleiding
of
lijke plaatsen voor stof. In zone 20 is gedurende
naar aanleiding van de HAZOP-studie de
http://itsme.eu/opleidingen/opleidingsschema
partner
wilt
u
PRODUCA,
meer
de
informatie?
tweedaagse
Surf
naar
Beschermingsmethode voor elektrische en elektronische apparatuur en/of voor mechanische apparatuur Ex b (mechanisch)
Controle van mogelijke ontstekingsbron met beveiligingsapparatuur en sensors
Ex c (mechanisch)
Bescherming middels constructie: de onderdelen bevatten geen ontstekingsbron in normaal bedrijf
Ex d (elektrisch & mechanisch)
Drukvaste of “flame proof” behuizing
Ex e (elektrisch)
Verhoogde veiligheid (gebaseerd op de Duitse norm “erhöhte Sicherheit”)
Ex fr (mechanisch)
Bescherming met “flow restrictie”: het apparaat ademt maar beperkt gas. Er kan daarom geen explosief mengsel ontstaan.
Ex i (elektrisch)
Intrinsiek veilige elektronische apparatuur en circuit
Ex k (mechanisch)
Onderdompelen in vloeistof zoals (hydraulische) olie
Ex m (elektrisch)
Inkapseling (mogelijke ontstekingsbron wordt ingegoten)
Ex n (elektrisch)
Niet vonkende apparatuur
Ex o (elektrisch)
Olie gevuld (mogelijke ontstekingsbron wordt ondergedompeld in olie)
Ex p (elektrisch)
Overdruk (het binnendringen van explosief mengsel wordt voorkomen door behuizing met overdruk)
Ex q (elektrisch)
Zand gevuld (mogelijke ontstekingsbron wordt ondergedompeld in zand)
011
Veiligheid onder druk Balance Point Control (BPC) is werkzaam binnen de Olie- en
gewisseld, omdat de kracht op de pijp van richting verandert. Een Blow-out-preventer (BOP stack) onder de unit zorgt ervoor dat de druk in de put onder controle blijft. Hiermee wordt voorkomen dat het gas of de olie uit het boorgat doorbreekt.”, zegt Age Jan ter Veen, Electronics Engineer bij BPC. Bij snubbing is de HWO-unit een stuk hoger dan bij een gewone
Gasindustrie en toonaangevend aanbieder van diensten in
workover omdat er een BOP stack onder de unit
on- en offshore met de hoogst mogelijke normen voor kwaliteit,
risico’s zijn is uit veiligheidsoverweging een
gezondheid, veiligheid en bescherming van het milieu. Met innovatieve, zelf geëngineerde apparatuur is BPC in staat om te
geplaatst is. Aangezien er bij snubbing meer lange glijbaan gekoppeld aan de workbasket bovenin de HWO-Snubbing unit, zodat de operators snel kunnen vluchten.
werken op locaties waar ruimte schaars is. Sinds 2007 valt Balance
Veiligheid is in het werkveld van BPC essentieel.
Point Control onder de paraplu van het Amerikaanse concern
Ieder deel van een HWO-unit wordt dan
Superior Energy, dat wereldwijd boor- en productiegerelateerde oplossingen biedt aan energieproducenten.
ook periodiek met behulp van “magneticparticle-inspection”
(MPI)
gekeurd
en
gecertificeerd. Tijdens de inspectie wordt een magnetisch veld gecreëerd in het ijzer. Niet alleen beschadigingen aan het oppervlak zoals barsten kunnen worden opgespoord, maar
bijvoorbeeld
ook
metaalmoeheid.
BPC heeft in Emmen zes Hydraulic Work
Als er een beschadiging zit, ontstaat er
Over units (HWO-units) staan die, inclusief
een luchtruimte binnen het magnetisch veld.
personeel, voornamelijk aan de Europese on-
Omdat lucht magnetische krachten minder
en offshore markt verhuurd worden. De units
goed geleidt dan metaal, wordt het magne
worden gebruikt voor het onderhoud aan olie-
tische veld op beschadigde plekken zwakker
en gasputten en -pijpen. Specialisme van het
en daardoor zichtbaar op het meetapparaat.
bedrijf is het zogeheten “Snubbing”: het veilig
De hijsogen van transportcontainers van
werken op gas- en olieputten die nog niet zijn
de HWO-unit
doodgepompt en daarom onder druk staan.
jaarlijks schoongeslepen en aan een MPI
“Omdat snubbing gebeurt onder druk is in
onderworpen.
onderdelen worden ook
eerste instantie het gewicht van de pijp lager
012
dan de opwaartse kracht veroorzaakt door
Behalve de constructiecertificaten, voldoen
de putdruk. Op dat moment is de pijp ‘light’
alle
en is er kracht naar beneden nodig om een
op een put staan ook aan de Europese
pijp de put in te krijgen. Als er een bepaalde
explosieveiligheidwetgeving
hoeveelheid pijpen in de put zit, wordt het
naast beschikt iedere medewerker van de
gewicht van de pijp groter dan de opwaartse
afdeling elektrotechniek van BPC over een
druk en wil de pijp het gat in vallen. De pijp is
ATEX-137 (Arbo-ATEX) diploma. Vanuit de
dan ‘heavy’, waardoor er een kracht omhoog
Nederlandse arbowetgeving moet BPC ook
nodig is om te zorgen dat de pijp gecontroleerd
voldoen aan de NEN 1010 (uitgangspunten bij
de put in zakt. De overgang van light naar
het ontwerpen, aanleggen en onderhouden van
heavy is het ‘Balance Point’. Na deze overgang
elektrotechnische installaties) en de NEN 3140
wordt het mechanisme dat de pijp vasthoudt
(veilig werken met elektrische installaties en
onderdelen
van
een
HWO-unit ATEX-95.
die Daar
apparatuur tot een nominale spanning van 1000
het hoofdplatform. De hoofdbediening wordt
Volt wisselspanning).
geplaatst in de algemene controlekamer. Daarnaast wordt een container geplaatst op het
Balance Point Control is door een Deense
hoofdplatform met daarin een reservebediening.
energieproducent gevraagd te assisteren op
De container bevat twee compartimenten:
een ‘drilling rig’. Normaal gesproken wordt bij
een ruimte met hydraulische componenten
het boren van nieuwe putten de druk in het
en een ruimte voor de operator en elektra. Dit
boorgat boven de formatiedruk gehouden om
in verband met veiligheid, omdat mogelijk
te voorkomen dat formatievloeistof in de put
lekkende hydraulische olie slecht is voor mens,
terecht komt. Bij deze procedure wordt gebruik
werkomgeving en milieu.
gemaakt van heel veel boorvloeistof (mud), die in de put gepompt wordt zodat de olie of het
De aansturing van de besturing is door itsme
gas niet naar boven komt.
Industrial Automation geprogrammeerd in twee PLC’s, op basis van software redundantie met
Underbalanced drilling is een techniek die
een koppeling naar een ander PLC netwerk. De
BPC met een HWO-Snubbing-Unit hanteert
redundantie treedt in werking bij een storing,
om naar olie en gas te boren, waarbij de druk
waarbij de besturing van de ene PLC door de ander
in het boorgat lager gehouden wordt dan de
wordt overgenomen. Redundantie waarborgt
formatiedruk waar in geboord wordt. Tijdens het
niet alleen de continuïteit van het proces, maar
boren stroomt formatievloeistof in het boorgat
vergroot ook de veiligheid: de druk moet vanuit
naar de oppervlakte. Bij underbalanced drilling
het snubbing-principe immers altijd onder
is er een draaiende kop aan de oppervlakte, die
controle gehouden worden om een olie of gas
fungeert als verzegeling en de geproduceerde
blow-out te voorkomen. “BPC is al zo’n 7 jaar klant
vloeistoffen omleidt naar een afscheider, terwijl
bij ES Elektro. Een aantal jaar geleden hebben
de boorpijp en -beitel door blijven draaien.
wij PLC’s aangeschaft via ES Elektro Groningen
Met deze techniek vindt geen invasie van mud
en zijn toen uitgekomen bij itsme Industrial
in de formatie plaats, waardoor beschadiging
Automation. Via hun opleidingscentrum heb
aan de formatie voorkomen kan worden. De
ik toen ook een Step 7 en een WinCC opleiding
energieproducent hoopt dan ook als gevolg van
gedaan. De PLC-besturing voor dít project is
de samenwerking met BPC niet alleen op een
echter erg complex en omvangrijk. Daarom
voor mens en milieu veilige methode te opereren,
hebben wij itsme Industrial Automation
maar ook meer olie te winnen en schades aan
ingeschakeld om de software voor de PLC-
boorformaties aanzienlijk terug te dringen.
systemen, de twee bedieningslocaties en
“Normaliter zit de besturingsunit (workbasket)
zes 19 inch operatorschermen voor ons te
en om veiligheidsredenen dubbel uitgevoerd.
programmeren.”, zegt Age Jan ter Veen.
Daarnaast zit ook op de BOP stack een interlock systeem, zodat bij een bedieningsfout geen gas
met de operator bovenin de HWO-unit en
kan ontsnappen.
is de besturing volledig hydraulisch, met
In de engineering is ook gekozen voor extra
uitzondering van het scherm van het Data
veiligheidsmaatregelen in de vorm van een
Acquisitie Systeem van de operator. De klant
Interlock-systeem: de gas of oliepijp wordt
Sinds mei 2012 is een consultant van itsme
heeft echter uit veiligheidsoverweging gevraagd
vastgehouden door hydraulische grijpers, de
Industrial Automation twee dagen per week
om de operator en de besturingsunit buiten
zogeheten Slip Bowls, die zo geprogrammeerd
bij BPC om te programmeren en adviseren.
de HWO-unit te plaatsen. Bovendien moet de
zijn dat een grijper dicht blijft als de andere
De programmeerfase is nu bijna afgerond en
unit elektrisch bediend worden.”, vertelt Age
grijper open of niet goed gesloten is. Zodra één
in oktober zal de hydraulische en elektrische
Jan ter Veen. BPC heeft hiervoor samen met
grijper open gaat, blijft de andere grijper dicht.
installatie van de HWO-unit gereed zijn. De unit
itsme Industrial Automation een constructie
Bij snubbing is een aantal hydraulische grijpers
wordt hierna in Emmen opgebouwd en zal
ontwikkeld waarbij de HWO-unit, geplaatst
ook nog andersom geplaatst, zodat een
uitgebreid getest worden volgens de projecteisen.
boven
afstand
pijp niet omhoog schiet. Softwarematig zijn
Het doel is dat de HWO-unit eind november
bediend kan worden vanaf twee plaatsen op
sensoren op de Slip Bowls geprogrammeerd
operationeel is op het productieplatform.
het
productieplatform,
op
013
Stop de persen!
Bedien draadloos uw noodstop
Centraalstaal BV levert aluminium en stalen bouwkits voor de scheepsbouw en complexe architectonische projecten. Centraalstaal is gespecialiseerd in het numeriek bestuurd koud buigen van profielen en het 3D vervormen van platen.
Om de levensduur van de bediening van een scheepsbouwpers te verlengen, nam Centraalstaal eerder dit jaar de beslissing om de verouderde persbesturing met een S5 PLC te vervangen door een S7 PLC. In het verleden heeft ES Elektro Groningen al meegedacht met Centraalstaal over een retrofit van een 500 ton scheepsbouw pers. Aangezien de adviezen toen goed bevallen zijn, heeft Centraalstaal ES Elektro gevraagd om hier bij de volgende pers ook bij betrokken te zijn. Aanvullende wens bij de volgende pers was om de bedieningslessenaar draadloos te laten werken op accu’s. Dit om een hogere mate van veiligheid te creëren op de werkvloer. Kabels kunnen storingsgevoelig zijn en letterlijk een struikelblok vormen. Daarnaast zijn de staalplaten soms wel twaalf meter lang en drie meter breed. De operator kan dan tijdens het vervormen de andere kant van de plaat niet zien. De lessenaar moet daarom om de hele plaat heen kunnen bewegen, maar de lengte van kabels kan hierin een beperkende factor zijn. Een draadloze verbinding maakt de zaak veel flexibeler voor een operator:
alle
bedieningsfuncties
worden
geïntegreerd
in
een
touchpanel, met uitzondering van de bediening van takels en kranen.
014
Reden hiervoor is dat een pook de operator meer gevoel geeft
Toch verliep het proces wat minder soepel dan verwacht, omdat een
met zijn machine. “Als er een pers omgebouwd wordt, doen we dat
lange aanlooptijd nodig was. De tijdwinst van deze oplossing is daarmee
meestal zelf, iedere keer een stapje verder in moderne techniek. Maar in
beperkt gebleven. “itsme Industrial Automation ondersteunt klanten
dit geval was de stap vrij groot omdat we de besturing draadloos wilden
samen met de itsme-bedrijven in industriële techniek. Als trendsetter
maken. Daarom hebben we ES Elektro weer bij het proces betrokken.”,
hebben wij af en toe een pioniersrol, wat maakt dat wij theoretisch goed
zegt Xander Smith, Technische Dienst Centraalstaal. “Aanvankelijk waren wij van plan om een draadloze netwerkverbinding met een Safety PLC hiervoor te gebruiken, totdat ES Elektro ons adviseerde om daar van af te stappen omdat veiligheidssignalen niet over een standaard draadloze verbinding mogen lopen.”, legt Xander Smith uit. ES Elektro heeft hierbij de hulp ingeschakeld van itsme Industrial Automation. “De wens was om de veiligheidsfuncties te integreren in de PLC. Om nu niet voor een enkele veiligheidsfunctie een Safety PLC te gebruiken heb ik geadviseerd om een veiligheidsoplossing van Phoenix Contact te gebruiken. Deze werkt zonder Safety PLC en kan toch in een PLC systeem worden geïntegreerd. Een dergelijke oplossing is beter te schalen zonder grote investeringen.”, zegt Bram Oostenbrug, Technisch Commercieel Adviseur van itsme Industrial Automation. Omdat een noodstop in de lessenaar geplaatst moet worden zou deze via een draadloze verbinding gekoppeld moeten worden met het
onderbouwd zijn, maar met de vernieuwende SafetyBridge-technologie
hoofdsysteem. Phoenix Contact heeft een draadloze oplossingen waar
geringe praktijkervaring hadden. Als koploper heb je soms bij complexe
Profisafe over gecommuniceerd mag worden, gebaseerd op bluetooth
projecten meerdere partijen nodig om tot een succes te komen. En dat
technologie. De SafetyBridge-technologie (Factoryline Wireless Bluetooth
is niet erg, want uiteindelijk ben je dan samen succesvol.”, zegt Bram
Ethernet Port Adapter-set) functioneert onafhankelijk met elk fabricaat
Oostenbrug. itsme Industrial Automation en Phoenix Contact zijn tijdens
PLC. Met het systeem kunnen toepassingen tot PLe en SIL3 worden
het project een intensieve samenwerking aangegaan om de “problemen”
“De wens was om de veiligheidsfuncties te integreren in de PLC. Om nu niet voor een enkele veiligheidsfunctie een Safety PLC te gebruiken heb ik geadviseerd om een veiligheidsoplossing van Phoenix Contact te gebruiken. Een dergelijke oplossing is beter te schalen zonder grote investeringen.” gerealiseerd. De configuratie van de veilige in- en uitgangskanalen
er uit te halen. Zo heeft itsme Industrial Automation bij haar helpdesk
en de realisatie van de veiligheidslogica met voorgedefinieerde
in Raamsdonksveer de situatie nagebootst en is Phoenix Contact bij
functiebouwstenen loopt via SAFECONF software. De SafetyBridge-
Centraalstaal geweest voor support op locatie. “Het vertrouwen dat het
technologie is geïntegreerd in het Inline I/O-systeem van Phoenix Contact.
goed zou werken is er gelukkig wel altijd geweest.”, zegt Xander Smith. En
Er is geen speciaal kopstation nodig en de veilige in- en uitgangskanalen
dat blijkt ook terecht: deze maand gaat de nieuwe draadloze besturing
kunnen flexibel aan de betreffende applicatie worden aangepast. Met
van de scheepsbouwpers in bedrijf!
een speciaal protocol wordt de gegevensoverdracht van het veilige ingangsmoduul naar het veilige uitgangsmoduul gemaakt. Om zeker te zijn van de werking en betrouwbaarheid van het draadloze systeem, heeft Phoenix Contact ter plaatse een kleine test met de te gebruiken bluetooth modules gedaan. De test was dusdanig overtuigend dat besloten werd op de voorgestelde oplossing in te gaan. “Het was simpel, waardoor we niet op cursus hoefden. Ook ging het sneller. Een kind kan de was doen!”, vertelt Xander Smith.
015
Circle of safety: machineveiligheid bij Faber Pallets De FHG groep is de grootste fullservice leverancier van houten verpakkingen van Europa. De groep bestaat uit twee verhuurbedrijven, twee servicebedrijven en negen productiemaatschappijen in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Engeland. FHG Faber Pallets in Assen is een van de vier Nederlandse productiebedrijven. Specialisme van deze vestiging is de levering van kleinere sessies pallets (1 tot 5000 stuks) op korte termijn. De geautomatiseerde machine met minimale omsteltijd kan vier soorten afmetingen van pallets in lijn maken, waardoor vrijwel direct pallets in iedere gewenste afmeting geproduceerd kunnen worden. Daarnaast heeft Faber Pallets ook een productielijn voor grote hoeveelheden en een handwerkafdeling.
016
Faber Pallets produceert zestien uur per
opleiding geheel doorlopen, ondersteund door
opvolgen van de voorschriften is moeilijk.
dag, vijf dagen per week met 80 man. In
zowel het CE-markeringstraject als door het
Het besef komt vaak pas na een ongeluk. Zo’n
het verleden kocht Faber elektrotechnische
beveiligen van een machine op basis van de
cultuuromslag kost tijd, maar veiligheid heeft
materialen in bij veel leveranciers. Toen
Arbeidsmiddelenrichtlijn. De opleiding bestaat
absoluut prioriteit!”, vertelt Mark Neuteboom.
twee jaar geleden het inkoopproces onder
uit de modules Procesflow Machineveiligheid,
“Het is vanwege de cultuur waar sommigen
de loep genomen werd is besloten om voor
Theorie en Praktijk van Risicobeoordeling,
al 40 jaar in werken lastig om de kennis uit de
een vaste leverancier te kiezen, met prijs
Ontwerpen van Veiligheidsmaatregelen en
masterclass nu al volledig te implementeren.
als uitgangspunt. “We zijn hierna echter al
het Ontwerpen van Besturingstechnische
Wel is een begin gemaakt op twee oude lijnen,
vrij snel weer overgestapt naar ES Elektro
Veiligheidsmaatregelen.
die geplaatst zijn op de productieomgeving van
als Key Supplier.”, zegt Mark Neuteboom,
“Ik ben heel tevreden over de opleiding. Je
een sociale werkplaats in de nabije omgeving.”
Hoofd Technische Dienst. “ES Elektro levert
merkt gewoon dat de docenten mensen uit het
buiten producten nog veel meer. Denk bijvoorbeeld aan opleidingen voor industriële automatisering. Onze productielijnen zijn tegenwoordig geautomatiseerd. Als vroeger de machine het niet deed, sloeg je er met een hamer op, maar nu moet je een PLC uitlezen. Tot nu toe heb ik diverse programmeeropleidingen gevolgd, zoals Step 5, Step 7 en PROFIBUS. In de toekomst zullen er nog meer volgen, want als de Technische Dienst niet ontwikkelt, gaat de fabriek ook niet vooruit!” Masterclass Machineveiligheid Als nevenfunctie heeft het HTD het begeleiden van de aanschaf van nieuwe lijnen. Twee jaar geleden is zo’n aanschaftraject opgestart. “Aan de nieuwe lijnen zitten CE-certificaten, maar in de praktijk blijkt dat het toch vaak nodig is om zelf ook risicoanalyses te maken. Daarom heb ik eerder dit jaar de Masterclass
veld zijn en daarom de situatie goed begrijpen.
Sociale werkplaats
Machineveiligheid gevolgd via itsme Industrial
De praktische insteek is top. En er zijn ook
De oude machines zijn hersteld en gekoppeld
Automation.”, vertelt Mark Neuteboom.
mensen van andere bedrijven, bijvoorbeeld
aan nieuwe techniek. De relais zijn vervangen
machinebouwers. Het is heel interessant om
door PLC’s, er zitten noodstoppen op en
Naar aanleiding van het verdwijnen van de
dan het gesprek aan te gaan omdat zij een
er zijn hekken omheen geplaatst voor
EN 954-1 en de komst van de vernieuwde
andere kijk op de materie hebben. Daarmee
persoonsveiligheid.
Medewerkers
machinerichtlijn
itsme
krijg je kennisoverdracht en vergelijkingen.
sociale
produceren
2006/42/EG
heeft
werkplaats
van
de
hier,
ten
samenwerking
Want we kennen allemaal wel de normen
behoeve van de voorraadproductie van Faber
met Pilz dit jaar haar opleidingsprogramma
en wetgeving, maar hoe ver moet je dat dan
Pallets, ongeveer 500 pallets per dag. Faber
machineveiligheid vernieuwd. De opzet van
doortrekken?”, zegt Mark Neuteboom.
begeleidt de productie in het kader van
Industrial
Automation
in
veiligheid en kwaliteitsbewaking.
de training is vooral gericht op het doen. Tijdens
een
vierdaags
worden
deelnemers
met
vaardigheden
opleidingstraject bekend
Cultuuromslag
gemaakt
Veiligheid behelst meer dan theorie en
veilige
regelgeving. Het is ook een state-of-mind.
machine te kunnen herkennen gedurende
“Veiligheidsvoorschriften worden omzeild om
de hele levenscyclus. De Circle-of-Safety
sneller te kunnen werken, dat is nou eenmaal
(Risicobeoordeling ->Concept -> Ontwerp
menselijk. Productiemedewerkers in laten
-> Realisatie -> Validatie) wordt tijdens de
zien wat de consequenties zijn van het niet
de
om
een
017
Meten is weten Voldoet u aan de norm?
Vanuit de Arbowetgeving wordt de nadruk op uw verantwoordelijkheid als werkgever ten opzichte van uw werknemers steeds groter. U heeft te maken met strenge veiligheidseisen waar verstrekte arbeidsmiddelen aan moeten voldoen en de Arbeidsinspectie controleert op onveilige machines en werksituaties. Aanleiding hiervoor is de Lissabonstrategie van de Europese Unie, waarin niet alleen de ambitie is uitgesproken om werkgelegenheid binnen de Unie te laten toenemen, maar ook te verbeteren. Gezondheid en veiligheid op het werk zijn speerpunten die terug te vinden zijn in richtlijnen die werkgevers verplichten het aantal beroepsongevallen te verminderen.
De EN 50110 en NEN 3140
te borgen, is in de EN 50110 bepaald dat
Aad van Vliet, Hoofd Servicedienst van
Het is de taak van de werkgever om er voor te
elektrische installaties periodiek gecontroleerd
Hoogland-Mennens, keurt al meer dan 25 jaar
zorgen dat elektrische installaties, apparaten
moeten worden, zowel visueel als door
elektrische handgereedschappen, kabelhaspels
en toestellen veilig te gebruiken zijn. Ook moet
middel van metingen. Het tweede thema is
en
de werkgever zijn werknemers voorlichten
dat elektrische apparaten veilig te gebruiken
bandschuurmachines en afkortzaagmachines.
over de geldende veiligheidsregels. In de
moeten zijn. Op basis van de NEN 3140 moeten
“Dat doe ik in de werkplaats in Dordrecht,
EN 50110 en NEN 3140 (laagspannings
deze apparaten periodiek, zowel visueel als
maar ik ga ook met het keuringsapparaat
installaties: bepaling voor veilige werkzaam
met metingen, gekeurd worden. Ten derde
het veld in om machines door te meten. Ik
heden, inspecties en onderhoud) worden
is vanuit de NEN 3140 voorgeschreven dat
meet dan de isolatieweerstand en bij klasse 1
de eisen die in de Arbowetgeving bepaald
personen die werken aan en in de nabijheid van
apparaten de aardleiding van de machine. Als
zijn omtrent elektrische veiligheid concreet
elektrische installaties voldoende voorgelicht
er geen goede aardleiding aan het apparaat
uitgewerkt.
moeten zijn. Zowel elektrotechnische als
zit, kan het zijn dat een medewerker onder
niet-elektrotechnische
verlengkabels,
(kolom)boormachines,
dienen
spanning komt te staan. Essentieel dus voor
De NEN 3140 behelst drie thema’s. Ten eerste
regelmatig geïnstrueerd te worden over de
de veiligheid op de werkvloer. Bij het meten
is gesteld dat elektrische installaties veilig te
gevaren die zij tijdens hun werkzaamheden
van de isolatieweerstandsdoorslag gaat een
gebruiken moeten zijn. Om deze veiligheid
kunnen tegenkomen.
spanning door de machine of aansluitkabel
018
werknemers
“Vanuit de risico’s die het werken met hijs- en hefmiddelen met zich meebrengt, is in de arbeidswetgeving een aantal verplichtingen geformuleerd."
heen. De waarden moeten voldoen aan
“Hoogland-Mennens heeft een NMI gekeurde,
inspecteren, keuren en repareren. Dit besteden
grenstoleranties om door de keuring heen te
30 tons trekbank om de proefbelasting
wij uit aan een speciaal hiervoor gecertificeerd
komen. Als alles in orde is zorgen wij voor de
te kunnen testen en beschikt ook over de
team, dat werkt volgens de NEN 17024.”, zegt
juiste geldigheidssticker, zodat de machine in
benodigde hulpstukken om hijsmiddelen te
Aad van Vliet.
de meeste gevallen weer een jaar mee mag.”
keuren. Dit zijn met name handkettingtakels,
Het Arbo Informatieblad AI-17
elektrische takels en spantakels.”, vertelt Aad
Wilt u graag meer informatie?
van Vliet.
Neem contact op met Hoogland-Mennens of ga naar www.hooglandmennens.nl
Vanuit de risico’s die het werken met hijs- en hefmiddelen met zich meebrengt, is in de
De NEN 2484 / 2718
arbeidswetgeving een aantal verplichtingen
Deze veiligheidsnorm is een omschrijving van
geformuleerd.
de
algemene eisen voor veilige bedrijfsvoering bij
gebruiker de middelen dagelijks visueel te
het werken op hoogte en de veiligheidseisen die
inspecteren. Een deskundige moet jaarlijks een
worden gesteld aan draagbaar klimmaterieel
inspectie uitvoeren en 4-jaarlijks moeten de
en
hijs- en hefmiddelen volledig gekeurd worden
ladders, trappen, rolsteiger, vouwsteigers,
door een deskundige instantie.
overig steigermateriaal en klimmateriaal laten
Zo
dient
bijvoorbeeld
rolsteigers.
“Hoogland-Mennens
kan
019
Veilig werken
op hoogte Veilig werken op hoogte kent risico’s. Voor professioneel gebruik gelden extra strenge regels. Logisch, het materiaal wordt intensief gebruikt.
In diverse normen en wetten (Arbo- en
arbeidsmiddel geschikt is. Zo is er de wettelijke
Warenwet) is vastgelegd aan welke eisen
richtlijn ‘Werken op Hoogte’ die onder andere
arbeidsmiddelen zoals hangbruggen, steigers,
met een RI&E aangeeft wanneer het gebruik
ladders en trappen moeten voldoen. Dit
van een ladder is toegestaan bij professionele
geldt ook voor diverse door de Inspectie SZW
werkzaamheden. Een trap en ladder zijn
(voormalige Arbeidsinspectie) goedgekeurde
bijvoorbeeld geschikter voor de kortdurende
Arbocatalogi met afspraken tussen werkgevers
werkzaamheden en tot een hoogte van 7.5
en
branches
meter en een steiger wordt ingezet voor
(industrie, bouw, offshore etc) zijn Arbocatalogi
langer durende werkzaamheden en op grotere
ontwikkeld, waarbij wordt toegelicht welke
hoogte.
werknemers.
Voor
diverse
arbeidsmiddelen geschikt zijn bevonden om binnen de betreffende branche te gebruiken.
De
inspectie
SZW
houdt
regelmatig
inspectierondes om te controleren op het Jaarlijks vinden in Nederland duizenden
juiste gebruik van arbeidsmiddelen. Een van
ongevallen
de speerpunten is of de handleiding van
hoogte,
plaats
veelal
bij
met
het
werken
ernstige
op
gevolgen.
het arbeidsmiddel
aanwezig is op de plek
Belangrijke oorzaken zijn het verlies van
waar wordt gewerkt. Dit is verplicht vanuit
evenwicht, onvoldoende beveiliging of het
de wet- en regelgeving. Altrex heeft hier als
ontbreken daarvan en verkeerd gebruik van
fabrikant een oplossing voor. Door middel
arbeidsmiddelen. Helaas blijkt dat in de praktijk
van een QR-code die op het arbeidsmiddel zit
veiligheidsmaatregelen
ontbreken.
kan de gebruiker met zijn smartphone snel
Hiermee worden onnodig risico’s genomen,
en eenvoudig de betreffende handleiding op
zowel qua veiligheid als financieel.
de site van de fabrikant raadplegen. Hierbij
soms
is de handleiding in zeer veel talen aanwezig, Veilig werken op hoogte begint met de juiste
dus ook te raadplegen
aankoop. Werkgevers zijn verplicht om hun
voor werknemers die
werknemers te laten werken met materiaal
het Nederlands minder
dat geschikt is voor professioneel gebruik en
goed beheersen.
voldoet aan wet- en regelgeving. Uiteraard is het belangrijk om vooraf te bepalen welk
020
“Helaas blijkt dat in de praktijk veiligheidsmaatregelen soms ontbreken. Hiermee worden onnodig risico’s genomen, zowel qua veiligheid als financieel."
WIJ ADVISEREN EN ONDERSTEUNEN U GRAAG
Persoonlijke
beschermingsmiddelen
Als werkgever kunt u goede arbeidsomstandigheden bieden door risico’s
en gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen) aandacht besteed aan
te weren en technische en organisatorische maatregelen te treffen. Indien
verplichtingen van werkgever en werknemer.
de omstandigheden ondanks deze maatregelen onvoldoende veilig zijn, kunt u persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) beschikbaar stellen
Persoonlijke Beschermingsmiddelen kunnen ernstig letsel bij uw
aan uw werknemers.
werknemer voorkomen en zijn beschikbaar in de categorieën Adem, Hoofd, Oog en Gelaat, Hand en Arm, Been en Voet, Val en Romp.
“Persoonlijke Beschermingsmiddelen kunnen ernstig letsel bij uw werknemer voorkomen en zijn beschikbaar in de categorieën Adem, Hoofd, Oog en Gelaat, Hand en Arm, Been en Voet, Val en Romp."
Hoogland-Mennens beschikt over een breed assortiment aan Persoonlijke Beschermingsmiddelen. Wij adviseren en ondersteunen u graag in uw traject naar een veilige werkomgeving. Neem voor meer informatie contact op met uw Hoogland-Mennens accountmanager of kijk op
Regelgeving omtrent PBM vindt u in de Arbowet, artikelen 5 (Inventarisatie
www.hooglandmennens.nl
en evaluatie van risico's), 6 (Voorkoming en beperking van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken) en 11 (Algemene verplichtingen van de werknemers). Daarnaast wordt in het Arbobesluit in artikelen 8.1 (Algemene vereisten persoonlijk beschermingsmiddel), 8.2 (Keuze persoonlijk beschermingsmiddel) en 8.3 (Beschikbaarheid
021
Seminar Machineveiligheid
MELD U SNEL AAN!
op basis van Performance Level
Sinds 1 januari 2012 mogen veiligheidsbesturingen niet meer gebaseerd
Machinebouwers hebben voor bestaande en nieuwe ontwerpen de
zijn op de vertrouwde veiligheidscategorieën uit de norm EN 954-1.
keus tussen Performance Level (PL) en Safety Integrity Level (SIL). Als
Dit betekent dat ook alle machines die vóór die tijd zijn gebouwd, niet
voorbereiding op de omschakeling en voor sommigen als opfrissing
meer zonder meer in de handel mogen worden gebracht. Voor nieuwe
of extra ondersteuning, organiseren wij op 29 november 2012 in
machines ontbreekt hiervoor het vermoeden van overeenstemming met
samenwerking met Eaton het veiligheidsseminar:
de wettelijk verplichte machinerichtlijn.
Machineveiligheid op basis van performance level Toch betekent dit niet altijd dat u het ontwerp moet aanpassen. Door het toepassen van de nieuwe normen, die wel het vermoeden van
Aanmelden of meer informatie over het seminar, de sprekers en de
overeenstemming met de machinerichtlijn opleveren, wordt alleen het
locatie?
bepalen van het veiligheidsniveau anders. Naast de bestaande opbouw van het circuit, wordt nu ook getalsmatig met de kwaliteit van de
http://eselektro.nl/eselektro/seminar-machineveiligheid-op-basis-
onderdelen en de foutdiagnose gewerkt.
van-performance-level Om dit seminar goed te kunnen volgen is enige kennis van de bestaande veiligheidscategorieën wel vereist. De nadruk zal daarbij liggen op Performance Level waarbij bestaande schakelingen en nieuwe ontwerpen worden omgezet in een PL-niveau. Aan het eind zal een korte vergelijking worden gemaakt tussen PL en SIL.
022
KOMT U MET ONS CREËREN?
Anticiperen
op een onzekere toekomst
ES Elektro nodigt u graag uit op 8 november aanstaande deel te
Ondernemerschap en klantgerichtheid anno 2012
nemen aan het kennis- en netwerkevent “Anticiperen op een Onzekere
Hoe houd ik mijn business in Nederland in het tijdperk van globalisering?
Toekomst”, in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam. Deze inspirerende dag
Hoe moet ik blijven innoveren en een voorsprong behouden op techniek
is opgebouwd rondom drie thema’s:
om over vijf jaar ook nog boven het maaiveld uit te steken? Hoe houd ik bestaande en hoe vind ik nieuwe klanten?
Hoe kunnen we overleven in de toekomst? Nu de discussie over prijs voor zowel afnemer als leverancier
Ook creëren wij voor u het Added Value plein, waar u kennis kunt
nauwelijks nog voordelen oplevert, is de volgende stap co-creation.
maken met de laatste ontwikkelingen omtrent Energiebesparing, Lean
Wij onderscheiden ons door samenwerking waarin iedereen invloed
Manufacturing en Veiligheid.
heeft op het proces en het resultaat. Samen ontwikkelen wij op basis van dialoog, gemeenschappelijke belangen, enthousiasme en daadkracht.
Meer informatie en aanmelden?
Komt u met ons creëren?
http://eselektro.nl/eselektro/anticiperen-op-een-onzekere-toekomst
Wat betekent Social Media voor organisaties en hun cultuur?
Tot 8 november!
Social Media is een containerbegrip voor allerlei digitale communi catietoepassingen die ons in staat stellen op een vernieuwende manier met elkaar te socialiseren. Maar hoe krijg je vat op deze container? Hoe kan Social Media onderscheidend ingezet worden om klantenbinding te realiseren?
023
itsme Industrial Automation
is Cedeo-erkend! Met ingang van 1 oktober 2012 is itsme
en bedrijfsgerichtheid. Om in aanmerking te
“Behalve op de erkenning, zijn wij ook trots
Industrial Automation Cedeo-gecertificeerd!
komen voor de Cedeo-erkenning, moet uit het
op de resultaten. Klanten waardeerden ons
Cedeo is een onafhankelijke keuringsinstantie,
klanttevredenheidsonderzoek minimaal 80%
met een tevredenheidsscore van 97,5%!”, aldus
die in 1980 naar aanleiding van gebrek aan
van de referenten tevreden tot zeer tevreden
Marcel Steijger, opleidingscoördinator itsme
inzicht in de kwaliteit van bedrijfsopleidingen
zijn over de dienstverlening, samenwerking en
Industrial Automation.
is
behaalde resultaten.
opgericht
ondersteuning
door van
HR-managers, het
Ministerie
met van
Economische Zaken.
itsme Industrial Automation heeft eerder
Het keurmerk “Cedeo-erkend” wordt verstrekt
dit jaar de aanvraag voor Cedeo-erkenning
op basis van een onafhankelijk onderzoek
ingediend. Naar aanleiding hiervan heeft Cedeo
naar klanttevredenheid, kwaliteit, continuïteit
een klanttevredenheidsonderzoek gehouden.
Voor de andere cursussen verwijzen wij u graag naar onze website: www.itsme.eu/opleidingen
Schrijf in voor onze nieuwe cursussen! itsme Industrial Automation heeft een aantal nieuwe cursussen toegevoegd aan haar uitgebreide cursusprogramma.
Module
Cursus
Dagen
Prijs
Locatie
Datum
ATEX/IECEx
Explosieveiligheid in praktijk
2
€ 495,00
Raamsdonksveer
13 t/m 14/11/2012
MIT-IQWORKS
Mitsubishi systeemcursus IQ-Works
3
€ 1195,00
Raamsdonksveer
03 t/m 05/10/2012
NIEUW
NEN3140BV
NEN 3140 bedrijfsvoering LS
1
€ 320,00
Raamsdonksveer
27/11/2012
NIEUW
NEN3140VOP
NEN 3140 Voldoend Onderricht Persoon LS
3
€ 810,00
Woerden
28 t/m 30/11/2012
NIEUW
NEN3140VOPH
NEN 3140 voldoend onderricht persoon LS herhaling
1
€ 320,00
Raamsdonksveer
21/11/2012
OPC-UA
OPC voor gevorderden
2
€ 895,00
Den Bosch
10 t/m 11/10/2012
PILZ-MASTER
Masterclass Machine Veiligheid
4
€ 1550,00
Eindhoven
27 t/m 30/11/2012
S7-PCS7PRO
PCS7 voor gevorderden
5
€ 2250,00
Op aanvraag
notk
NIEUW
TIAP-1200
TIA Portal SIMATIC S7-1200 Introductiecursus
1
€ 295,00
Raamsdonksveer
13/12/2012
NIEUW
TIAP-BASIS
TIA Portal SIMATIC S7 Basis
3
€ 995,00
Almere
06 t/m 08/11/2012
NIEUW
TIAP-BASIS
TIA Portal SIMATIC S7 Basis
3
€ 995,00
Zonhoven (B)
13 t/m 15/11/2012
TIAP-BASIS
TIA Portal SIMATIC S7 Basis
3
€ 995,00
Raamsdonksveer
10 t/m 12/12/2012
TIAP-SCADA-UP
Update from WinCC SCADA V7 naar TIA Portal WinnCC
3
€ 1350,00
Den Bosch
05 t/m 07/11/2012
Voor de andere cursussen verwijzen wij u graag naar onze website: www.itsme.eu/opleidingen
024
NIEUW
NIEUW
Een veilige industriële omgeving scheppen
VOORKOMEN IS BETER EN GOEDKOPER DAN GENEZEN
Tegenwoordig erkennen alle bedrijfstakken met verantwoordelijkheidsgevoel dat zij een zorgplicht voor hun medewerkers hebben. Het nemen van alle mogelijke maatregelen ter voorkoming van ongevallen op de werkplek is niet enkel een morele verplichting, ook financieel is dit bijzonder rendabel.
Ongevallen kosten geld, niet alleen als gevolg van het verlies aan arbeidsdagen, letselschadevergoeding en hogere verzeke ringspremies, maar ook door andere, moeilijker in kaart te brengen kosten, zoals die van onderbroken productie, het onderzoek naar het ongeval en het opleiden van nieuw personeel ter vervanging van degenen die bij ongevallen op het werk letsel hebben opgelopen. Flexibele oplossingen voor machineveiligheid De flexibele oplossingen voor machine veiligheid van Omron zijn ontworpen met alle mogelijke veiligheidstoepassingen in het achterhoofd voor met name de volgende industrieën:
• Materials handling en logistiek - met internationale producten voor een veilige
Europese normen voor machineveiligheid EN
lokale stop.
ISO 13849-1 en EN 62061.
• Voedselverpakkingsindustrie - voor duurzaamheid in veeleisende omgevingen.
Of uw eisen gelden voor de besturing van een
• Drankenindustrie - voor veiligheid bij
afzonderlijk apparaat, de programmeerbare
normaal bedrijf en tijdens onderhoud.
besturing van een standalone machine of
• Automotive industrie - voor een storingsvrije productie zonder stilstand.
• Elektronika-, halfgeleider- en
de veiligheidsbesturing voor een gehele lijn binnen een netwerk, Omron heeft de oplossing die beantwoordt aan uw wensen.
• Veiligheidslaserscanners • Veiligheidsmatten • Veiligheidslichtschermen en veiligheidssensoren
• Veiligheidsunits en veiligheidsrelais • Programmeerbare veiligheidscontrollers voor standalone of netwerk
• Servosystemen en frequentieregelaars met ingebouwde veiligheid
fotovoltaïsche industrie - voor kleine, snelle en flexibele machines.
• Noodstopschakelaars met trekkoord of drukknop
Uiteraard zijn onze oplossingen volledig conform de Machinerichtlijn en de geldende
• Veiligheidseindschakelaars • Veiligheidsdeurschakelaars
025
Yokota systemwrench De oplossing voor veilige en foutloze montage YOKOTA Impulsmoeraanzetters worden ingezet voor schroefverbindingen waar koppels met kleine toleranties verlangd worden, zoals in de assemblage- en de montage-industrie.
is een viertal rek-weerstanden aangebracht (in
Lean Manufacturing en “foolproof” betekent.
een brug van Wheatstone) die de torsie van
Een Poka is een onbedoelde fout en Yoke
deze as opmeten gedurende het schroefproces.
betekent voorkomen. Het is een methode om
De waardes worden inductief doorgegeven,
een productieproces zodanig te vormen dat het
dus contactloos, aan de controller. Daarnaast
bijna onmogelijk wordt om fouten te maken.
De machines zijn licht van gewicht, hebben
is een rotary encoder op de as gebouwd die
een laag geluids- en vibratieniveau, een zeer
eveneens contactloos de hoekverdraaiing
Waarom past de Yokota System Wrench
gunstige vermogens- en gewichtsverhouding
op 1 graad nauwkeurig aan de controller
binnen de Poka Yoke strategie?
en zijn voorzien van een gepatenteerd
doorgeeft. De waarde van deze contactloze
Door
koelsysteem voor het impulsmechanisme.
opname is vooral gelegen in het feit dat met
toelevering van halffabricaten of onderdelen
Impulsmoeraanzetters geven geen terugslag,
deze machines honderdduizenden bouten
voor een fabrikant kan het voorkomen dat er
geen reactiekrachten en zijn licht van gewicht.
moeten worden aangezet. In de besturingskast
bijvoorbeeld schroefdraad beschadigd is of
worden randvoorwaarden en grenswaarden
dat lak- of lijmresten op of in de schroefdraad
voor iedere verbinding van tevoren vastgelegd.
zitten. Dit soort zaken worden veelal door de
De snelheid van produceren met behulp
kleine
onvolkomenheden
in
de
productiemedewerker niet opgemerkt, maar
van impulsmoeraanzetters is, dankzij de aandraaicapaciteit tot wel 10.000 toeren
Industrieel gebruik
kunnen fatale gevolgen hebben voor het
per minuut, zeer hoog. Recente metingen
In de industrie spelen kwaliteit en veiligheid
correct vastzetten van de schroefverbinding.
hebben tijdsbesparingen van meer dan 35%
een grote rol. Alle functie- en veiligheidkritische
Door gedurende het schroefproces zowel het
aangetoond (ten opzichte van het gebruik van
schroefverbindingen moeten worden geteld,
koppel te controleren als de hoekverdraaiing
haakse moeraanzetters) die reëel haalbaar zijn.
gedocumenteerd en natuurlijk met de juiste
te monitoren, worden dit soort fouten door de
voorspankracht worden aangezet. Om dit te
YOKOTA impulsmoeraanzetters met controllers
bereiken is een YOKOTA impulsmoeraanzetter
(systemwrench) opgemerkt en kunnen dus
met
Gedurende
het
schroefproces
met
een
door
de
en
direct, tijdens het productieproces hersteld
pulserende werking de relaxatie uit de
geïntegreerde
de
worden. Het direct corrigeren voorkomt dure
verbinding gehaald, waardoor men betere
uitgaande as nodig, welke met een controller
reparaties aan het eind van het proces. En nog
voorspankrachten verkrijgt dan met continue
verbonden is. Als de schroefverbindingen
veel belangrijker, het voorkomt dure reparaties
draaiend gereedschap.
niet aan de vooringestelde eisen voldoen,
als het eindproduct aan de klant afgeleverd is.
impulsmoeraanzetter
wordt
geïntegreerde
koppel-transducer
hoekmeting-sensor
op
geeft de controller een stop-signaal, zodat Werking van een YOKOTA
de verbindingen handmatig gecontroleerd
impulsmoeraanzetter met geïntegreerde
kunnen worden. Dit systeem voor foutloze
transducer voor koppel en hoekverdraaiing.
montage is geschikt voor de Japanse Poka
In de uitgaande as van de impulsmoeraanzetter
Yoke strategie: een term die gebruikt wordt in
026
Schneider Electric, safety specialist Als wereldwijde specialist in energiemanagement, biedt Schneider Electric geïntegreerde oplossingen voor meerdere marktsegmenten. Gericht op het veiliger, betrouwbaarder en efficiënter maken van energie, heeft Schneider Electric een breed aanbod van veiligheidsproducten binnen de industriële automatisering, waaronder veiligheidscontrollers, -PLC’s, -relais, -schakelaars en veiligheidslichtschermen. Recent heeft Schneider
Nieuwe Veiligheidsrelais voor noodstop hekbewaking
Electric twee nieuwe producten gelanceerd binnen het veiligheidspakket.
Schneider Electric introduceert tevens de nieuwe XPS-ATR veiligheidsrelais (PL e/Category 4 conform EN ISO 13849-1). De XPS-ATR modulen zijn
Nieuwe veiligheidsrelais voor tweehanden bediening
geschikt voor het bewaken van noodstopcircuits en beweegbare
Schneider Electric introduceert de nieuwe XPSBAE veiligheidsrelais (PL c/
afschermingen en kunnen ingezet worden voor het realiseren van
Category 1 conform EN ISO 13849-1). De XPSBAE zijn geschikt voor de
stopcategorie 0 en 1. Deze veiligheidsrelais beschikken standaard
elektrische controle van tweehanden bedieningsunits, zoals toegepast op
over 3 NO directe en 3 NO vertraagde contacten en een bijkomend
bijvoorbeeld hydraulische persen. Met het nieuwe veiligheidsrelais en de
NC contact voor signalering. Standaard zijn de relais zowel met schroef-
bestaande tweehanden bedieningsunits XY2SB* levert Schneider Electric
als kooiklemverbinding beschikbaar.
een totaaloplossing voor tweehanden bediening die voldoet aan EN574 Type IIIA.
ABB Jokab Safety veiligheidssystemen Innovatieve producten en oplossingen voor machineveiligheid Al sinds de oprichting in 1988 van ABB Jokab Safety in Zweden, vormt de ontwikkeling van innovatieve producten en oplossingen het bedrijfsconcept. Veel bedrijven over de hele wereld hebben ontdekt hoe eenvoudige het is om te bouwen met ABB Jokab Safety componenten en hekwerken, beschermings- en veiligheidssystemen. ABB Jokab Safety heeft veel ervaring met de praktische toepassing van veiligheidseisen en –normen van zowel de overheid als van de industrie en vertegenwoordigt Zweden in normalisatieorganisaties voor machineveiligheid. ABB Jokab Safety biedt alle gangbare oplossingen voor volledige veiligheidssystemen, zowel voor afzonderlijke machines als volledige productielijnen. Bovendien levert zij een volledig assortiment veiligheidsproducten waarmee eenvoudig en efficiënt veiligheidssystemen gebouwd worden. De gebruikers worden continu bij
tot de veiligheidspartner bij uitstek. ABB Jokab Safety is lid van de ABB
de ontwikkeling van de producten betrokken.
Groep. Dat geeft extra slagkracht en biedt toegang tot een wereldwijd netwerk in 120 landen. Via het lokale
Het uitgebreide productgamma, de veiligheidsoplossingen en de
en internationale ABB-netwerk bent u
jarenlange ervaring met machineveiligheid maken ABB Jokab Safety
verzekerd van optimale service.
027
Een veilige en schone werkomgeving vraagt om goede reinigingsapparatuur! Of het nu gaat om de productie van voedingsmiddelen of de fabricage van motoren, één aspect hebben ze gemeen: de vloer waarop gewerkt wordt moet schoon zijn om naast het hygiëne-aspect vooral ook de veiligheid van het personeel te kunnen garanderen. Een olie- of waterspoor op de vloer kan tijdens het productieproces al snel zorgen voor grote problemen zoals uitglijgevaar.
Kärcher heeft als één van de grootste spelers op het gebied van reinigingapparatuur tal van oplossingen om ervoor te zorgen dat de vloeren schoon blijven. Van walk-behind schrob-/zuigmachines die vooral geschikt zijn voor de kleinere oppervlakken tot de grote zitschrob-zuigmachines die uitermate geschikt zijn voor de reiniging van oppervlakken tot maar liefst 15.000 m². Sinds kort is daar nog een derde variant bij gekomen, namelijk de Step-on machine. Grote voordelen van een step-on machine zijn dat hij tot 25% meer productiviteit levert
"Schone vloeren dragen bij aan een prettige werkomgeving. De veeg/zuigmachines zijn er in verschillende soorten van een walk-behind model tot de grote zitveeg-/zuigmachine. En ze kunnen zowel binnen als buiten gebruikt worden."
dan een walk-behind schrob-/zuigmachine en dat de bestuurder niet meer zelf hoeft te duwen. Daarnaast is de Step-on machine zo compact en wendbaar dat hij uitermate geschikt is voor de reiniging tussen
de verschillende aandrijvingen. Of het nu om een batterij aangedreven
bijvoorbeeld de productiebanden.
machine gaat of één op Diesel.
Ook is een veeg/zuigmachine een mogelijkheid om de vloer in uw
Meer informatie? Vraag bij uw Hoogland-Mennens account manager naar
bedrijf te reinigen. Middels een dergelijke oplossing kan het stof worden
de mogelijkheden of een demonstratie.
verminderd. Schone vloeren dragen bij aan een prettige werkomgeving. De veeg/zuigmachines zijn er in verschillende soorten van een walkbehind model tot de grote zitveeg-/zuigmachine. En ze kunnen zowel binnen als buiten gebruikt worden. Kärcher heeft een ruime keuze in
028
Nieuwe behuizingsconcepten voor hogere bedrijfshygiëne Het professioneel reinigen en desinfecteren van productiesystemen in de levensmiddelenindustrie is essentieel om de gevolgen van verontreinigde levensmiddelen te voorkomen.
Daartoe zijn installaties en componenten nodig,
zoals wand- en klemmenkasten, behuizingen
voorkomen. De HD-behuizingen van Rittal
die consequent hygiënische ontwerpprincipes
voor etikettenprinters en drukknopschakelaars
worden veilig afgedicht met de blauwe
volgen en zwakke punten in de constructie,
en zichtvensters als toebehoren.
siliconenafdichting die bestand is tegen reinigings-
die de vorming van kiembronnen bevorderen,
en
desinfectiemiddelen.
Deze
en
De sterke punten van de HD-behuizingen
afdichting is aan de buitenkant aangebracht
installaties in het bijzonder voor schakelkasten
van Rittal komen vooral in de levens
en vormt een veilige afdichting zonder spleten
en behuizingen waar mensen aan werken.
middelenindustrie tot hun recht. Typische
tussen deur/deksel en behuizing. De uit een
Rittal bouwt behuizingen overeenkomstig
constructiekenmerken zoals het 30 graden
stuk vervaardigde siliconenafdichting kan bij
vermijden.
Dat
geldt
bij
machines
“Door optimale reinigingsresultaten en een duidelijk minder gebruik van reinigings- en desinfectiemiddelen verminderen de HD-behuizingen van Rittal de hygiënerisico’s in de levensmiddelenindustrie aanzienlijk."
preventief onderhoud in een handomdraai worden vervangen. Door optimale reinigingsresultaten en een duidelijk minder gebruik van reinigings- en desinfectiemiddelen verminderen de HD-
het Hygienic-Design (HD)-programma. Het
schuine dak of het overhangende dak met
behuizingen van Rittal de hygiënerisico’s in de
assortiment varieert van hygiënische grote
horizontale druppelrand zorgen ervoor dat
levensmiddelenindustrie aanzienlijk. Effectieve
kasten,
tot
vloeistoffen snel en veilig weglopen. Dit
veiligheidssystemen
aan behuizingen voor etikettenprinters en
voorkomt dat er bij het reinigen resten op de
bovendien
drukknopschakelaars.
behuizing achterblijven. Spleten, scharnieren
(International Food Standard)-
aan de buitenkant of moeilijk toegankelijke
en handelsaudits mogelijk.
via
bedieningsbehuizingen
Het Rittal HD-programma behelst HD-systemen
tussenruimten die een nestplaats voor micro-
voor de interface tussen mens en machine,
organismen kunnen vormen, worden gericht
maken
succesvolle
IFS
029
EXTRA LANGE LEVENSDUUR & MINIMAAL ONDERHOUD
Dremoplus Alu momentvermeerderaars
Betrouwbare en veilige werking verzekerd
In de praktijk komt het regelmatig voor dat bouten en moeren extra nauwkeurig aangedraaid moeten worden. Met name als hoge aanhaalmomenten worden verlangd is dat niet zo eenvoudig, vooral als men een beperkte
werkruimte
beschikbaar
heeft.
Gedore heeft hiervoor een nieuw programma van momentvermeerderaars ontwikkeld. De mechanische “Dremoplus Alu” units zijn zo geconstrueerd dat er overal door iedereen gemakkelijk en nauwgezet mee te werken is. Dankzij de bijzondere opbouw kan men ervan verzekerd zijn dat op veilige wijze altijd hetzelfde
gevraagde
draaimoment
wordt
bereikt.
Het complete Dremoplus Alu programma omvat lichtgewicht momentvermeerderaars
Opvallend bij de Dremoplus Alu
voor draaimomenten vanaf 250 Nm bij het
vanaf 2.000 Nm is een speciale overbelastings
momentvermeerderaars
kleinste tot maar liefst 54.000 Nm bij het
beveiliging
• Aluminium behuizing, waardoor de eigen
grootste model. Afhankelijk van het type
wordt in de fabriek gecontroleerd op zijn
massa gereduceerd is met 30 % ten opzichte
zijn ze uitgerust met een ½” of ¾” inwendig
draaimomentbereik en standaard geleverd
van de gebruikelijke stalen uitvoering.
aandrijfvierkant en ¾” tot 2½” uitwendig
met een testcertificaat conform ISO9000.
• De uitgekiende tandwielconstructie met
aandrijfvierkant. De overbrengingsverhouding
Om de totale tolerantie te minimaliseren biedt
varieert van 1:5 tot 1:175. Een reactiearm zorgt
Gedore de mogelijkheid om de mechanische
• Op een extra hoge belastbaarheid berekend
voor verlaging van de torsiespanning die
momentvermeerderaar samen met de toege
en grote herhalingsnauwkeurigheid gewaar-
tijdens het aandraaien ontstaat. Er kan gekozen
paste momentsleutel te kalibreren.
borgd; de draaimomentnauwkeurigheden
worden voor een Z- of L-vormige reactiearm; de
zijn ±3%.
eerste is ideaal voor gebruik in nauwe ruimtes,
keramiek-PTFE-coating.
• Extra lange levensduur en minimaal onderhoud.
030
terwijl de tweede arm een grotere actieradius bij de ondersteuning biedt. Bij momenten
ingebouwd.
Iedere
unit
NH-patroonlastscheiderstroken De serie NH-patroonlastscheiderstroken t/m 630 A is compleet vernieuwd en het assortiment montage- en aansluitaccessoires is uitgebreid en geoptimaliseerd.
Flexibel bij montage en bedrijfszeker
beneden te monteren. Waar vooralsnog
Voor het verrichten van metingen heeft
Op
is
twee varianten nodig waren, zorgen de
Hager een compleet assortiment stroom-
grote vooruitgang geboekt: door de
vernieuwde weber.vertigroup stroken
trafo’s
parallelle opening van de contacten
voor meer oplossingen met één artikel.
worden in de NH-patroonlastscheiders-
het
gebied
van
veiligheid
ontwikkeld,
die
geïntegreerd
stroken. De inbouwdiepte van de NH-
ontstaat er bij het schakelen een deling van de lichtboogspanning. Het
Om het aansluiten te vereenvoudigen,
patroonlastscheiderstroken blijft hierbij
resultaat is een optimale bescherming
is de aansluitruimte niet alleen vergroot,
onveranderd. Ook de nieuwe multimeters
van de gebruiker. De montagetijd is
maar ook de verpakking verbeterd.
SM102E en SM103E zijn perfect te
verkort, onder meer door draaibare
Onderbak en schakeldeksel worden
integreren.
montagehaken (op grootte 00 voor
gedemonteerd geleverd. Hierdoor kan
montage op een 60mm-railsysteem).
men de onderbak direct monteren en
Door deze haken en de symmetrie zijn
het schakeldeksel door middel van twee
de stroken eenvoudig in twee richtingen
draaibewegingen op een later tijdstip.
te monteren. Voor grootte 1-3 is de
Het grote voordeel: het behouden van
stroomuitgang zowel naar boven als naar
veel montageruimte in de verdeler.
LBplus Railkokersystemen LBplus is de nieuwe railkoker voor de distributie van stromen van 25 t/m 63A. Met de nieuwe LBplus railkokersystemen biedt Legrand u een systeem aan, dat eenvoudig en snel te installeren is en daarnaast zeer robuust is.
aangezien LBplus werkt met universeel toebehoren, zoals stroomafnemers en flexibele elementen.
• LBplus biedt u een flexibele oplossing op het gebied van o.a. het aantal geleiders, aftakpunten, ampérage en type railkoker.
• Grote overbruggingsafstanden mogelijk: type A om de 3 meter, type B om de 7 meter.
LBplus is zeer geschikt om te plaatsen in o.a. magazijnen, distributiecentra, winkels, supermarkten, commerciële gebouwen, ziekenhuizen, verpleeg huizen, scholen, autogarages, werkplaatsen en laboratoria.
• Onverliesbare afschermingen van de aftakopeningen t.b.v. IP55. • Universele voedingskasten en bevestigingsmiddelen. • Type stroomafnemers herkenbaar door kleurcodering en voorzien van klemcontact.
• Door de pin configuratie is het maken van een foutieve verbinding Voordelen van LBplus:
• U heeft de keuze uit stroomafnemers van 10 t/m 32A. • U hoeft minder artikelen op voorraad te houden en/of te bestellen,
door de stroomafnemers onmogelijk.
• Mechanische weerstand IK 07.
®
031
VESTIGINGEN Schultz+Erbse Feldmühlenstraße 41 58099 Hagen Germany Telefoon: +49 2331 36 10 Fax: +49 2331 36 11 23 E-mail:
[email protected]
itsme - Hoofdkantoor Steurweg 2 - 4941 VR Raamsdonksveer Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer The Netherlands Telefoon: +31 162 484 200 Fax: +31 162 484 299 E-mail:
[email protected]
ES Elektro Steurweg 2 - 4941 VR Raamsdonksveer Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer The Netherlands Telefoon: +31 162 484 200 Fax: +31 162 484 299 E-mail:
[email protected]
Hoogland-Mennens Wieldrechtseweg 24 - 3316 BG Dordrecht Postbus 114 - 3300 AC Dordrecht The Netherlands Telefoon: +31 78 618 33 55 Fax: +31 78 618 16 16 E-mail:
[email protected]
Breemes Vogelsancklaan 260 3520 Zonhoven Belgium Telefoon: +32 11 399 499 Fax: +32 11 399 498 E-mail:
[email protected]
ES Elektro Romania No 12, Muncii Blvd. RO - 400641, Cluj-Napoca Rumania Telefoon: +40 364 41 63 33 Fax: 40 364 41 73 33 E-mail:
[email protected]
COLOFON Oplage: 25.000 stuks SIGNAAL verschijnt vijf keer per jaar SIGNAAL Redactie: Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer tel. (0162) 58 22 00 - E-mail:
[email protected] Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen mogelijk na schriftelijke toestemming van de redactie.
Wilt u in het vervolg geen uitgave van SIGNAAL meer missen? Stuur dan een e-mail met als onderwerp ‘aanmelding’ naar
[email protected]. Vergeet dan niet uw gegevens in de e-mail te vermelden.
Vormgeving: dBOD – Amsterdam
Wenst u SIGNAAL niet langer te ontvangen? Stuur dan een e-mail met als onderwerp ‘opzegging’ naar
[email protected]. Vergeet dan niet uw gegevens in de e-mail te vermelden.
Grafische adviezen en productie: SITNO – Bergen op Zoom - www.sitno.nl
SIGNAAL is een uitgave van itsme
