Veilig Sporten curatief

29-11-2015

Initiator - Basismodule - Veilig Sporten - Curatief

1

Veilig Sporten curatief

Een cursus EHBO: een must?

Basismodule Algemeen Gedeelte Initiator 29-11-2015


2

Doel van deze cursus 1/2 De Initiator • Kan optreden in elke levensbedreigende situatie • Kan hulp verlenen bij een aantal (ernstige) aandoeningen en bij vaak voorkomende sportletsels • Weet een degelijke EHBO-set samen te stellen en kent de algemene principes van wondverzorging • Kent de basis transporttechnieken

29-11-2015

1

29-11-2015


3

Doel van deze cursus 2/2 Deze presentatie toont een selectie van mogelijke letsels en aandoeningen die regelmatig voorkomen bij sportbeoefening. Daarnaast wordt ook een sportspecifieke aanvulling voorzien in functie van de gekozen sporttak. Bv. ‘onderkoeling’ bij de opleiding Initiator Waterski ‘hitteslag’ bij de opleiding Initiator Bergwandelen

29-11-2015


4

Overzicht Vier stappen in eerste hulp Levensbedreigende situaties

Basisprincipes

Veiligheid

Toestand SL

112

Stabiele zijligging Reanimatie Levensbedreigende bloedingen

Levensbedreigende letsels en aandoeningen

Verslikking Hartaanval Beroerte Hoofd- en wervelletsels Letsels aan het bewegingsapparaat

Sportletsels

Letsels aan de huid Andere (sport)letsels

Transporttechnieken en eerstehulpmaterialen

Eenvoudige transporttechnieken Eerstehulpmateriaal Eerstehulpset

Vragen ?

29-11-2015

2

29-11-2015


5

Levensbedreigende situaties: reanimatie • Levensbedreigende situatie • Inleiding basisreanimatie • Basisregels van de reanimatie

29-11-2015


6

Letsels aan de huid • • • • •

Huidwonden Blaren Brandwonden Koudeletsels Insectensteken en tekenbeten

29-11-2015

3

29-11-2015


7

Andere (sport)letsels • • • • • • • • •

Flauwte Neusbloeding Hyperventilatie Onderkoeling Hitteslag Vergiftiging Epilepsie Letsels aan de geslachtsdelen Oogletsels 29-11-2015


8

Basisprincipes van eerste hulp • • • • •

Basisprincipe 1: handel als hulpverlener Basisprincipe 2: blijf rustig in een noodsituatie Basisprincipe 3: verleen psychosociale eerste hulp Basisprincipe 4: vermijd besmetting Basisprincipe 5: zorg voor het comfort van het slachtoffer • Basisprincipe 6: hou rekening met emotionele reacties nadien  Deze basisprincipes zijn altijd en overal toepasbaar! 29-11-2015

4

29-11-2015


9

Zorg voor de veiligheid Veiligheid bepalen in functie van de situatie: • Eigen veiligheid eerst, altijd en overal bv. besmettingsgevaar (HIV, HepB, enz.): gebruik handschoenen en mondmasker

• Veiligheid van het slachtoffer(s): slachtoffer niet verplaatsen, tenzij gevaarbron bv. E40, water, brandend voertuig, gaslek, enz.

• Veiligheid van de omstaanders  Neem de tijd om de situatie op een afstand in te schatten ! 29-11-2015


10

Beoordeel de toestand van het slachtoffer 1/3 Controle van het bewustzijn • Schud zacht aan de schouders • Roep luid (zijn naam) Indien slachtoffer bij bewustzijn is: – stel eenvoudige vragen: bv. ‘Wat is er gebeurd?’ – controleer of het slachtoffer letsels heeft: bv. bloedingen – blijf het slachtoffer controleren

Indien slachtoffer bewusteloos is: hulp inroepen 29-11-2015

5

29-11-2015


11

Beoordeel de toestand van het slachtoffer 2/3 De luchtweg openen • • • •

Draai het slachtoffer op de rug (ERC) Kantel het hoofd achterwaarts Voer de kinlift uit Verwijder storende elementen wanneer een eerste beademingspoging niet succesvol was bv. loszittend mondbeschermstuk (basketbal, boksen, enz.)

• Opgelet: wervelletsel (ERC) 29-11-2015


12

Beoordeel de toestand van het slachtoffer 3/3 De ademhaling controleren • Kijk, luister en voel niet langer dan 10 seconden of het slachtoffer normale ademhaling vertoont • LET OP! “gasping” Indien normale ademhaling: – leg het slachtoffer in stabiele zijligging – bel 112 en blijf het bewustzijn + de ademhaling controleren

Indien geen normale ademhaling: bel 112 29-11-2015

6

29-11-2015


13

Alarmeer de hulpdiensten • Verschillende mogelijkheden: dokter, 112, enz. • 112: Waar, wat, wie en ernst van het voorval (aantal en toestand van de slachtoffers) melden/laten melden door een medesporter • Situatiegebonden bv. bij het uit het water halen van een bewusteloze drenkeling mogen de hulpdiensten (112) reeds onmiddellijk verwittigd worden zonder voorafgaande controle

• FAQs: 112, MUG, ICE, enz.

29-11-2015


14

Stabiele zijligging • Elk bewusteloos slachtoffer dat normaal ademt, leg je in stabiele zijligging.

• De stabiele zijligging laat toe: – dat het slachtoffer gemakkelijk ademt – dat vloeistof uit de mond loopt

29-11-2015

7

29-11-2015


15

Levensbedreigende situatie • •

Levensbedreigend = uitvallen van het bewustzijn en/of de ademhaling Wat doen? 1. Vier stappen in eerste hulp 2. Indien geen normale ademhaling: bel 112 en start de reanimatie (harde ondergrond!)

29-11-2015


16

Inleiding basisreanimatie • In normale omstandigheden zorgt de ademhaling voor voldoende zuurstofopname en zal de hartwerking zorgen voor de circulatie van dit zuurstofrijke bloed naar alle cellen. • Het beademen brengt dus zuurstof in de longen en de bloedbaan, de hartmassage zorgt ervoor dat het bloed circuleert. • Het doel van de reanimatie is het onderhouden van de zuurstofvoorziening in de vitale organen. 29-11-2015

8

29-11-2015


17

Hartwerking

29-11-2015


18

Basisregels van de reanimatie: 30/2 • 30 hartmassages – handen (hiel) in het midden van en loodrecht op de borstkas – 4 à 5 cm diep masseren (niet stoten) bij volwassenen – ritme: 100 keer per minuut

• 2 beademingspogingen – hoofd achterwaarts kantelen en kinlift uitvoeren (neus toe!) – 2 x (1” in / 1” uit ) en hoofd wegdraaien richting borstkas

• Doorgaan tot – deskundige hulp ter plaatse overneemt – het slachtoffer de normale ademhaling hervat – de hulpverlener uitgeput is 29-11-2015

9

29-11-2015


19

Levensbedreigende bloedingen • Inwendige bloeding (zeer moeilijk vast te stellen): pijn – bel 112! – controleer bewustzijn en ademhaling tot gespecialiseerde hulp overneemt

• Uitwendige bloeding: ernstig bloedverlies – – – –

vermijd rechtstreeks contact met bloed slachtoffer bel 112 stelp de bloeding door rechtstreekse druk op wonde controleer bewustzijn en ademhaling tot gespecialiseerde hulp overneemt

29-11-2015


20

Verslikking • Lichte verslikking: het slachtoffer kan nog hoesten, ademen, praten (hees) – moedig het hoesten aan

• Ernstige verslikking: het slachtoffer kan geen enkele klank meer uitbrengen – geef eerst vijf rugslagen – geef dan vijf buikstoten (controle arts achteraf !) – controleer na elke slag of de luchtweg vrijgemaakt is – bij bewustzijnsverlies: bel 112 en start met de reanimatie 29-11-2015

10

29-11-2015


21

Hartaanval 1/2 • Wat: doorbloeding van de hartspier is verminderd waardoor een deel van het hart niet meer van bloed (en dus zuurstof) wordt voorzien en afsterft

• Oorzaken: – klonter in de kransslagader  De ernst v/h letsel hangt af v/d plaats v/d obstructie

• Alarmtekens vooraf: – pijn in de borststreek – zuurstofnood bij fysieke inspanning (niet alleen sport) 29-11-2015


22

Hartaanval 2/2 • Symptomen: pijn (borststreek), duizeligheid, snelle en zwakke hartslag, snelle en oppervlakkige ademhaling, misselijkheid, grauwe huidskleur

• Wat doe je? – bel 112 – laat SL in comfortabele houding (op de grond) zitten – maak knellende kledij los – laat SL eigen medicatie innemen (indien aanwezig) – blijf het bewustzijn en de ademhaling controleren 29-11-2015

11

29-11-2015


23

Beroerte • Wat: bloedtoevoer naar een deel van de hersenen valt plotseling weg

• Symptomen: spierverzwakking meestal in 1 lichaamshelft, verstoord bewustzijn, gestoord gezichtsvermogen, hoofdpijn

• Wat doe je?

– – – –

voer de FAST-test uit: Face – Arms – Speech – Timing indien de test positief is: bel 112 plaats het slachtoffer in een comfortabele houding blijf het bewustzijn en de ademhaling controleren 29-11-2015


24

Hoofd- en wervelletsels 1/2 • Wat: Letsels als gevolg van plotse, hevige impact op het hoofd en het lichaam

• Symptomen: – – – – – – – –

gevoelsuitval in armen en/of benen suf en verward (geen herinnering) misselijk spierkrachtvermindering hoofdpijn nekpijn last van licht of geluid braken 29-11-2015

12

29-11-2015


25

Hoofd- en wervelletsels 2/2 • Wat doe je? – kalmeer het slachtoffer en overtuig hem om niet te bewegen – bel 112 – immobiliseer het hoofd van het slachtoffer ENKEL als het wil meewerken – blijf de vitale functies controleren – na trauma: géén medicatie toedienen Vrije ademhalingswegen zijn prioritair op een wervelletsel!

29-11-2015


26

Letsels aan het bewegingsapparaat: Wat? • Letsels aan botten en gewrichten – breuk: bot gedeeltelijk of geheel gebroken – ontwrichting: gewrichtskop uit gewrichtspan – verstuiking: gewrichtsbanden uitgerokken of gescheurd

• Letsels aan onderhuidse weefsels – – – –

kneuzing: weefsel gekneld tussen voorwerp en bot spier/peesscheur: geheel/gedeeltelijk gescheurde vezels spierkramp: onwillekeurig samentrekken van de spier spierverrekking: uitgerekt zonder te scheuren

29-11-2015

13

29-11-2015


27

Letsels aan het bewegingsapparaat: Symptomen • • • • •

Pijn Zwelling en blauwverkleuring (inwendige bloeding) Verminderde bruikbaarheid van het lidmaat Abnormale stand van het lidmaat (bij breuk of ontwrichting) Bloedingen (bij open breuk of ontwrichting)

• ‘Zweepslag’-gevoel (bij spier- of peesscheur)

29-11-2015


28

Letsels aan het bewegingsapparaat: Wat doe je?

• Koel het letsel af met ijs: geen rechtstreeks contact met de wonde (doek) en maximum 20 minuten

• Lichaamsdeel zo onbeweeglijk mogelijk houden • Geen repositie (bij breuk of ontwrichting) • Bloeding stelpen (bij open breuk of ontwrichting)

29-11-2015

14

29-11-2015


29

Huidwonden: Situering • Wat: beschadigingen van de huid na contact met een ruw of scherp voorwerp, hitte, enz. met twee grote risico’s: – bloedverlies – infectierisico

• Initiator: – behandeling van schaafwonden en snijwonden

29-11-2015


30

Huidwonden: Wat doe je? • Werk hygiënisch: was uw handen voor en na de hulpverlening en doe handschoenen aan

• Beperk het bloedverlies • Reinig de wonde: met water (kraan) of HAC • Sterk bevuilde wonde: arts raadplegen • Bescherm de wonde: (liefst steriel) kompres, niet inklevend verband

• Controle tetanusinenting doorverwijzen 29-11-2015

15

29-11-2015


31

Detailinfo: Etter • Etter ≠ wondvocht – etter: visceus slijm dat niet afdruipt (wijst op infectie) – wondvocht: vloeibare substantie dat uit de wonde loopt (wijst op normale genezing van grote wonde)

Etter of wondvocht ?

29-11-2015


32

Blaren • Onstaan door wrijving • Laat een blaar gesloten (infectiegevaar), tenzij ze sterk hindert of veel kans maakt om stuk gestoten te worden. • Wat doe je? – was de blaar en omgeving voorzichtig met water en zeep – prik met een steriele naald enkele keren in de blaar en hou deze horizontaal met de huid – druk met een kompres het vocht uit de blaar – dek de blaar af met een verband 29-11-2015

16

29-11-2015


33

Brandwonden • Wat: beschadiging van de huid (en onderliggende

weefsels) ten gevolge van warmte, wrijving, straling, enz.

 In de sportbeoefening hebben we vooral te maken met eerste graad brandwonden

• Symptomen: – pijn – rode en licht gezwollen huid

• Wat doe je? – – – –

koel de brandwonde af met lauw water (15 à 20 min) verwijder niet klevende kledij en juwelen leg een vochtige doek rond de brandwonde laat blaren gesloten

29-11-2015


34

Koudeletsels • Wat: beschadiging van de huid (en onderliggende

weefsels) door onvoldoende bescherming tegen extreme koude

 In de sportbeoefening hebben we vooral te maken met eerste graad vrieswonden

• Symptomen: eerst rode huid, nadien, bleekgrijze verkleuring en stekende pijn, functieverlies en gevoelloosheid van de huid • Wat doe je?

– bloedcirculatie bevorderen door beweging – gebruik een isolatiedeken (tegen verdere afkoeling) – raadpleeg (eventueel) een arts achteraf

29-11-2015

17

29-11-2015


35

Insectensteken en tekenbeten • Insectensteek – zwelling, jeuk, roodheid (soms pijn), meestal ongevaarlijk – koel de plek af, breng nadien een insectenzalf aan – indien levensbedreigend (bv. abnormale en ernstige allergische reactie): bel 112 en controleer bewustzijn en ademhaling

• Tekenbeet – – – –

tekenbeet is niet pijnlijk, jeuk na enkele uren verwijder de teek met een tekentang bewaar de teek in een pot ter controle op de ziekte van Lyme bij steek in mond- of keelholte: laat SL op ijsblokje zuigen

29-11-2015


36

Flauwte • Wat: kort, plots bewustzijnsverlies door een tijdelijk zuurstoftekort in de hersenen • Oorzaken: emoties, pijn, uitputting, enz.

• Wat doe je? – leg het slachtoffer (indien normale ademhaling) in stabiele zijligging, liefst in een verluchte ruimte – maak knellende kledij los – leg koude kompressen of een vochtige doek op het voorhoofd/in de nek – bel 112 als het slachtoffer langer dan 2 minuten bewusteloos is 29-11-2015

18

29-11-2015


37

Neusbloeding • Wat: bloeding uit de neus als gevolg van een slag of stoot op de neus of na een valpartij, hevig niezen, snuiten, enz.

• Wat doe je? – laat het slachtoffer zitten in ‘leeshouding’ – vraag het slachtoffer de neusvleugels dicht te knijpen gedurende 10 min en als de bloeding dan niet gestelpt is, probeer het dan opnieuw – als het weeral niet lukt, raadpleeg een arts – steek GEEN watten in de neus

29-11-2015


38

Hyperventilatie • Omdat hyperventilatie niet makkelijk te herkennen is, handel je pas als het slachtoffer zelf zegt dat het hyperventileert • Wat doe je? – – – – –

kalmeer het slachtoffer op een rustige plek vraag om langzaam in en uit te ademen lukt het niet, laat blazen in een zak of in de handen blijf bij het slachtoffer totdat het terug normaal ademt bel arts/112 indien de hyperventilatie aanhoudt

29-11-2015

19

29-11-2015


39

Onderkoeling: Wat? • Bij een kerntemperatuur van:  37°C = normale lichaamstemperatuur  36°C = lichte onderkoeling: bibberen, blauwe lippen, vingers en tenen, knieën, verward  34°C – 35°C = onderkoeling: versnelde AH, vertraagde HF, afname bewustzijn en verminderde motoriek en reactie  32°C = diepe onderkoeling: spierstijfheid, verminderde AH  30°C = bewustzijnsverlies: coma  28°C = hartstilstand na hartfibrillatie

• Beïnvloedende factoren: water- en omgevingstemperatuur, timing, kledij, vetmassa, leeftijd, activiteit, stroming, enz. 29-11-2015


40

Onderkoeling: Wat doe je? • Lichte onderkoeling: droog het slachtoffer goed af, isolatiedeken, bedek het hoofd, lauwe drank, (arts)

• Hypothermie: – – – –

bel 112 gebruik isolatiedeken (ledematen afzond. inwikkelen) controleer vitale functies géén externe opwarming (zoals warme douche)!

• Opgelet voor watersporters: – SL traag binnenhalen (weinig kracht en motoriek) – horizontale redding om bloeddrukval te vermijden 29-11-2015

20

29-11-2015


41

Hitteslag • Risico: fysieke inspanning + felle zon + warme kleren • Symptomen: rood aangelopen gelaat, warme huid, hoofdpijn, dorst, misselijk, verward, (eventueel) blaren, enz.

• Wat doe je? – haal het SL uit de zon, laat hem stoppen met inspanning en breng hem in een koele omgeving/schaduw – bel 112 – dien actieve koeling toe (koude kompressen)

29-11-2015


42

Vergiftiging • Wat: elke stof die het organisme schade toebrengt • Wat doe je? – bel het Antigifcentrum via 070/245 245, beschrijf wat er gebeurd is (zie opsomming) en volg hun instructies op. • leeftijd, gewicht en toestand slachtoffer; • naam product en ingenomen hoeveelheid; • omstandigheden.

– laat het slachtoffer niet overgeven en dien geen enkele drank toe

29-11-2015

21

29-11-2015


43

Epilepsie • Symptomen: (afhankelijk van de ernst van de aanval) staren, vertraagd reageren, lichte spierschokjes, bewustzijnsverlies, spierspasmen, urineverlies

• Wat doe je? – – – –

voorkom dat het slachtoffer zich blesseert steek nooit iets in de mond van het slachtoffer noteer de duur van de aanval en de reacties van het SL indien het slachtoffer bewusteloos blijft na de aanval: leg het slachtoffer in stabiele zijligging en bel 112

29-11-2015


44

Letsels aan de geslachtsdelen • Wat doe je? – laat het slachtoffer zich ontspannen en in een comfortabele houding plaats nemen – koel in geval van zwelling – laat het slachtoffer urineren – verwijs door bij: • blijvende pijn; • bloedverlies bij urineren; • verwondingen.

29-11-2015

22

29-11-2015


45

Oogletsels • Wat doe je? – blauw oog: • koel de omgeving van het getroffen oog (bv. natte kompres); • raadpleeg een arts bij gezichtsproblemen.

– letsels aan het oog: • hou beide ogen gesloten en maak geen oogbewegingen; • oefen géén druk uit op het oog; • raadpleeg (oog)arts/112.

29-11-2015


46

Transporttechnieken • Alleen als hulpverlener – slachtoffer bij bewustzijn: ondersteunen of op de rug – slachtoffer bewusteloos: Rautek

• Twee hulpverleners – slachtoffer bij bewustzijn: ondersteunen, geïmproviseerde of echte stoel – slachtoffer bewusteloos: Rautek

29-11-2015

23

29-11-2015


47

Eerstehulpmaterialen • • • • • • • • • • •

Kleefpleister (of sporttape) Wondpleister Tweedehuidverband Kompres Zwachtel of verband (techniek!) Steriel drukverband Driehoeksverband Isolatiedeken Reinigingsmiddel (uni), ook voor hulpverlener (zeeppompje) Ontsmettingsmiddel (uni) Cold pack 29-11-2015


48

Eerstehulpset 1/2 Naast de hiervoor beschreven eerstehulpmaterialen, vul je uw eerstehulpset aan met: • • • • • • • • • •

Wegwerphandschoenen Kleine, niet pluizige handdoek Naald Kousverband Splinterpincet Tekentang Koortsthermometer Roestvrije schaar met fijne punten Verbandschaar Doosje veiligheidsspelden 29-11-2015

24

29-11-2015


49

Eerstehulpset 2/2 • • • • • • • • • • •

Plastiek zakjes Papier en potlood Zakmasker (reanimatie) Lijst met nuttige telefoonnummers Handleiding eerste hulp Steriele naalden GSM Snelle suikers Medicatielijst deelnemers sportkamp Inhoud eerstehulpset Paracetamol (enkel op initiatief van de betrokkene) 29-11-2015


50

Vragen ? Bedankt voor uw aandacht ! Meer info omtrent opleidingen EHBO: Rode Kruis-Vlaanderen www.rodekruis.be

25

Veilig Sporten curatief

Recommend Documents