Veel plezier in het MCA! Peter Bilars, Willemijn Breunis en José van Dijke

2|

J o s é va n D i j k e

Pe ter Bil ars

Willemijn Breunis

Dit boekje is onderdeel van het pakket waarmee het Medisch Centrum Alkmaar je welkom heet. Als het goed is, heb je al algemene documentatie ontvangen over alles waarmee je als werknemer van dit ziekenhuis te maken krijgt. Daarnaast is er aanbod speciaal voor arts-assis­tenten. De unieke tweedaagse introductiecursus op je eerste twee werkdagen is daar een voorbeeld van. Maar ook dit boekje, dat specifiek is gericht op aios en anios. Het is samengesteld op grond van ervaringen van arts-assistenten die je zijn voorgegaan. Wij hebben aangegeven wat we hadden willen lezen toen we hier kwamen werken, wat we hadden willen weten voor we aan de slag gingen. Op de volgende bladzijden stellen we ons aan je voor. Door het hele boekje heen delen we onze ervaringen met je en geven we je praktische tips. Zodat jij er je voordeel mee kunt doen. Veel plezier in het MCA! Peter Bilars, Willemijn Breunis en José van Dijke

Inhoud | 3

Inhoud

34

04 06 08 12 14 16 18 21 22 24 26 28 30 32 34 36 37 38 42 43 44 45 46 49

Voorwoord Jij bent in the lead Het MCA José van Dijke stelt zich voor Naar het MCA De weg in het MCA De Centrale Opleidingscommissie Foreest Medical School Opleiding en wetenschap Willemijn Breunis stelt zich voor De medische bibliotheek Peter Bilars stelt zich voor Diensten MCA als lerende gemeenschap Hoe beoordeel je een co? Prik-snij-spataccident Infectiepreventie Juridische zaken Digitaal leerportaal Veilig Incidenten Melden Vermoed je kindermishandeling? Verlof en verzuim Voor jezelf Modelinstructie

14

4| F. C o e l i n g h B e n n i n k

Voorwoord | 5

Voorwoord Het is de maat­ schappelijke taak van een groot STZ-ziekenhuis als het MCA om zorg te dragen voor de goed opgeleide specialist van de toekomst.

Waarom wil een raad van bestuur medisch-specialistische opleidingen binnen de poorten van zijn ziekenhuis? Antwoorden daarop zijn er legio, van heel redelijke tot soms wat on­ eigen­lijke. Primair is het de maatschappelijke taak van een groot STZ-ziekenhuis als het MCA om zorg te dragen voor de goed opgeleide specialist van de toekomst. Omvang, faciliteiten, maar zeker ook het commitment van de medische staf en de raad van bestuur zijn hieronder belangrijke pijlers. Het MCA heeft gezien de adherentie en de combinatie van veel basiszorg met vrijwel alle topklinische aspecten van zorg een voortreffelijk podium aan te bieden aan degene die wordt opgeleid. De aanwezigheid van jonge professionals die bezig zijn met hun leercurve, eager om te leren, gemotiveerd om te vragen en bevraagd te worden, heeft absoluut kwalitatief effect op de geboden zorg. Introductie van nieuwe technieken, het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek, de opleidings­visitaties van wetenschappelijke verenigingen zijn positieve elementen in ont­ wikke­lingen binnen een ziekenhuis. Teach the teachercursussen van specialisten, 360-gradenanalyses, transparantie bij be­oor­ deling van opleiders en opleidingsgroepen hebben ook een spin-off naar het functioneren van specialistenmaatschappen. De gezamenlijke verantwoordelijkheid gedeeld door opgeleiden en opleiders voor een even­ wichtige afstemming van opleidingsverplichtingen versus zorgverplichtingen, arbeids­tijden versus werkdruk, sociaal versus professioneel, maakt opleiden ook soms tot een traject waarin belangen moeten worden afgewogen door beide partijen. Het MCA en zijn op­ leiders hechten aan de strikte opvolging van regelgeving, of dat nu gaat om arbeidstijden, voorzieningen of voldoen aan CANMEDS -eisen. Alle factoren als boven omschreven spelen mee in het oordeel dat u ten slotte zult hebben over het MCA als opleidingsinstituut. U bent vertegenwoordigd door de Vereniging van Arts-assistenten MCA die u bij problemen lopende de lijn kan helpen en/of als spreek­buis kan dienen. Wij wensen u een leerzame, goede opleidingstijd toe in het MCA . F. Coelingh Bennink, raad van bestuur MCA Gemini Groep

6| J o s é va n D i j k e i n e e n va n d e p i k e t k am e r s

In the lead | 7

Jij bent in the lead! Het is van, voor en dóór artsassistenten.

Het MCA is een leuk ziekenhuis om in te werken. Er is hier veel mogelijk. Voorwaarde is dat je je actief opstelt. Dat geldt voor iedereen in de organisatie, van hoog tot laag en over de volle breedte. Maar je moet wel zelf de eerste stap zetten. Met het tekenen van je contract ben je onderdeel geworden van de MCA -gemeenschap. Het leren maakt van die gemeenschap een wezenlijk onderdeel uit. Ook van jou, of je nu in opleiding bent of niet, wordt verwacht dat je bijdraagt aan dat leerklimaat. Overal kun je mensen in leer­situaties tegenkomen. Neem tijd voor hen, toon begrip, wees bereid om zaken nog eens extra uit te leggen. Behandel hen zoals je zelf in je eigen leersituatie be­ handeld wilt worden. Gaat het om je eigen leerproces, geef dan aan hoe je het hebben wilt. Het is van, voor en dóór arts-assistenten. Ontbreken jullie in vertegenwoordigingen, laten jullie verstek gaan op ver­gaderingen en aios-dagen, dan ga je veel missen. Dan wordt het leerprogramma over jullie hoofden heen vormgegeven. De kans is dan groot dat het niet aansluit bij jullie wensen en be­hoeften. Dat laat je natuurlijk niet gebeuren. Neem dus je verantwoordelijkheid: jij bent in the lead!

Negen gloednieuwe piketkamers Een voorbeeld van wat arts-assistenten samen kunnen bereiken: de komst van negen gloednieuwe centrale piketkamers. Ze bevinden zich op de vierde verdieping en zijn voorzien van eigen keukentje, woonkamer met flatscreen en studiefaciliteiten zoals bureaus met pc. De piketkamers kunnen centrale ont­moetings­ plekken worden voor arts-assistenten en artsen die dienst hebben. Maar je kunt natuurlijk ook de woonkamer binnenlopen als je geen slaapdienst hebt!

8|

D e r aad va n b e s t u u r va n d e mca G e m i n i G r o e p: H . ( H a r r y ) Lu i k , voo r z i t t e r; F. ( F r a n k ) C o e l i n g h B e n n i n k ( l .) e n G . J. (G e r r i t J a n ) Vo s ( r ).

MCA algemeen | 9

Het MCA MCA Gemini Groep Het Medisch Centrum Alkmaar is het grootste algemene ziekenhuis van Nederland. Het maakt onderdeel uit van de MCA Gemini Groep. Het Gemini Ziekenhuis staat in Den Helder. Beide ziekenhuizen zijn bezig met nieuwbouw. Die van het MCA moet eind 2015 klaar zijn. Het MCA heeft een Diagnostisch Centrum in Heerhugowaard. In Schagen staat Mediance, kliniek voor medisch-specialistische dagbehandeling. De raad van bestuur van de MCA Gemini Groep bestaat uit H. (Harry) Luik, voorzitter; F. (Frank) Coelingh Bennink en G.J. (Gerrit Jan) Vos. De missie van het MCA Het MCA is een ziekenhuis voor alle zorg en behandeling, eenvoudig of gecompliceerd. Er zijn goede artsen en medewerkers. Er wordt altijd geholpen, zo snel en zo goed mogelijk. Dat wordt gedaan op het hoogste niveau, met de beste apparatuur en de beste service. Reacties, vragen, klachten en complimenten worden gebruikt om te verbeteren. Er worden nieuwe specialisten en andere professionals opgeleid. Opleiding en weten­ schappelijk onderzoek houden de organisatie scherp. Er wordt nauw samengewerkt met huis­artsen en andere zorgaanbieders in de regio. Wanneer zorg in het ziekenhuis niet meer nood­zakelijk is, keert de patiënt, voorzien van de meest adequate zorg, terug naar huis of gaat naar een andere zorginstelling. Het MCA telt • ruim 3500 medewerkers • 205 medisch specialisten • 900 ziekenhuisbedden (waarvan 706 in gebruik) • 24 PA AZ-bedden (samen met GGZ Noord-Holland-Noord) • 33 specialismen • 23 medische opleidingsspecialismen en twee opleidingsstages Meer cijfers • Aantal opnamen per jaar: 35.581 • Aantal eerste polikliniekbezoeken: 170.957 • Aantal dagverpleegdagen: 30.641 • Aantal klinische verpleegdagen: 186.898 • Jaaromzet: 262,7 miljoen • Resultaat: 9,5 miljoen • Eigen vermogen: 36,9 miljoen

10 |

Een stukje geschiedenis De geschiedenis van het MCA is terug te voeren tot 1341. In dat jaar werd het St. Elisabeth­ gasthuys gesticht, de eerste georganiseerde ziekenzorg in Alkmaar. Veel later is dit hospitaal opgegaan in het Stadsziekenhuis. De naam keerde terug in het rooms-katholieke St. Elisabeth Ziekenhuis, dat naast het Stads­ziekenhuis ontstond. In 1927 was dit een van de grootste en modernste ziekenhuizen van het land. Het Stadsziekenhuis nam in 1930 zijn intrek in de Cadettenschool die nu nog onderdeel uit­­­maakt van het ziekenhuiscomplex in de Alkmaarderhout. De naam werd Centraal Zieken­ huis. In 1975 zijn het St. Elisabeth Ziekenhuis en het Centraal Ziekenhuis samen opgegaan in Medisch Centrum Alkmaar.

cad e t t e n s choo l

MCA algemeen | 11

Het MCA bouwt aan een nieuw ziekenhuis: het Regionaal Topklinisch Interventiecentrum (RTIC).

Adherentiegebied Het gebied waar het MCA zich voor wat betreft de basiszorg primair op richt - het zogeheten adherentiegebied - is de regio Noord-Kennemerland. Dit bestaat uit de gemeenten Alkmaar, Bergen (inclusief Egmond en Schoorl), Castricum, Graft-De Rijp, Harenkarspel, Heer­hugo­ waard, Heiloo, Langedijk, Niedorp, Obdam, Schagen, Schermer en Zijpe. Dit gebied telt onge­veer 225.000 inwoners. Voor topklinische zorg biedt het MCA specialismen en specialisaties voor de gehele kop van Noord-Holland aan. Dit gebied telt 1.123.000 inwoners. Bijzondere medische verrichtingen De bijzondere medische verrichtingen waarvoor de inwoners van Noord-Holland-Noord terecht kunnen in het MCA zijn radiotherapie, post IC high care neonatologie, traumazorg, ptca (dotteren), automatische implantabele cardiovertaire defibrillator (AICD), hemodialyse en hiv-behandelingen.

Nieuwbouw Heerhugowaard Het MCA bouwt aan een nieuw ziekenhuis, dat voorlopig de naam Regionaal Topklinisch Interventiecentrum (RTIC) draagt. Het komt in Heerhugowaard. Eind 2015 verhuist een deel van het zorgaanbod daar naartoe. Het andere deel blijft in elk geval de komende vijftien jaar in het huidige ziekenhuis in Alkmaar. Nieuwbouw is nodig omdat de komende jaren het einde van de technische levensduur van een aantal installaties en gebouwonderdelen is bereikt. Op de huidige locatie is volledige nieuwbouw niet mogelijk. Daarom is gekozen voor het goed bereikbare Heerhugowaard (Westpoort). In de nieuwbouw worden de OK’s, intensive care, het cardiologisch interventiecentrum inclusief coronary care, de spoedzorg, verloskunde en de klinieken gevestigd. De huidige locatie in de Alkmaarderhout wordt aangepast en waar nodig gerenoveerd tot een cen­trum voor hoogwaardige diagnostiek met voornamelijk poliklinische en een aantal behandel­functies, waaronder radiotherapie en nucleaire geneeskunde, inclusief het cyclotron. Neem voor de voortgang van de bouw eens een kijkje op www.mcabouwtmetvisie.nl

12 | J o s é va n d i j k e s t e lt z i ch voo r

José van Dijke | 13

‘Je moet je plek veroveren, dat is logisch’ Als meisje wist José van Dijke (1985) het zeker: zij zou later op de ambulance gaan werken. Het werd een studie geneeskunde. Maar al tijdens haar co-schappen stond ze het liefste op de spoedeisende hulp. Nu is ze in de race voor een opleidingsplaats tot SEH- arts. José van Dijk beseft dat ze het getroffen heeft toen ze als anios op de spoedeisende hulp begon. Ze kende al veel mensen, en veel mensen kenden háár. “Eén van mijn laatste coschappen - heelkunde en een deel spoedeisende hulp - had ik hier ge­daan. Dat was heel goed bevallen. Het ziekenhuis kende ik dus al. Het voelde als een warm bad toen ik hier begon. Over de opvang van arts-assistenten die hier voor het eerst komen kan ik daarom slecht oordelen!” José merkte al tijdens haar co-schappen dat ze niets liever deed dan SEH . “Het zat er jong in, want als meisje wilde ik al op de ambulance werken”, lacht ze.

“Later besloot ik dokter te worden, maar al met al heb ik nu toch de hele dag met eerste hulp te maken.” Ze woont in Breezand, in de Kop van Noord-Holland, en komt dagelijks met de auto naar het MCA . “Van files heb ik weinig last, maar van parkeerproblemen des te meer. Van mij mag er een extra P-dek komen!” Ze wilde graag niet te ver van huis aan de slag en koos bewust voor het MCA , met Beverwijk of Leeuwarden als goede tweede. “Het mooie van het MCA is dat het een perifeer topklinisch ziekenhuis is. Bovendien vind ik het prettig om met de eigen populatie te werken, met patiënten die hier thuis zijn. Ik herken de aard en die spreekt me aan.” Toe aan volgende stap Net als haar collega Peter Bilars (zie blz. 28) is José in de race voor een opleidingsplaats SEHarts. “Het bevalt me hier supergoed”, zegt ze. “Stel nou dat ik niet in opleiding kom, dan blijf ik hier met plezier nog een jaar als dat kan. Het is een geweldig team. Wel ben ik eigenlijk toe aan een volgende stap. Ik wil m'n kennis verbreden. Het eerste jaar heb je een steile leercurve, dan kom je als het ware op een plateau. De collega's die in opleiding zijn vangen vaker de grotere trauma's op, staan op de IC etcetera. Dat krijgen wij als anios minder mee. Het werk is wat ik ervan verwachtte. Insults zien wij al, die patiënten stabiliseren wij. Het lijkt mij een mooie ontwikkeling dat alle binnenkomende spoedeisende problematiek door SEH -artsen wordt gedaan. Ik zou wel de kant op willen van de emergency dokters in Angelsaksische landen. Maar ik besef dat ook de aios cardiologie, heelkunde en andere specialismen aan hun opleiding moeten toekomen!” Jezelf bewijzen José noemt het logisch dat ze haar plek toch een beetje heeft moeten veroveren. “Je moet jezelf wel bewijzen, in je eerste diensten laten zien dat je kundig bent. Dat vind ik normaal. Er werken hier collega's die net uit de schoolbanken komen en artsen die al drie jaar ervaring hebben. Logisch dat ook de arts-assistenten chirurgie je eerst moeten leren kennen en leren vertrouwen! Maak daar geen punt van en laat zien wat je kan. En weet je iets niet? Gewoon vragen. Dat is de beste manier om snel je plek te vinden.”

J o s é h e e f t d e op l e i d i n g s p l aat s voo r SE H - a r t s i n h e t M C A g e k r e g e n .

14 |

Tip van José: Kom je hier werken, kijk dan tevoren goed op de stadsplattegrond om te zien waar je bij onregelmatige diensten je auto kunt parkeren. ‘s Ochtends kun je bij de Labotheek terecht. Begin je later, dan zijn die parkeerplaatsen vol. Dan moet je de woonwijk in.

Tip van Willemijn: Ik reis van en naar het MCA met de auto. Er wonen meer mensen van de kinderafdeling in Amsterdam, en sinds kort carpoolen we. Met z’n vijven. Dat scheelt parkeerplaatsen en is nog gezellig ook!

Naar het MCA | 15

Naar het MCA OV Kom je met de trein, stap dan uit op NS Station Alkmaar (en niet NS Station Alkmaar Noord). Vanaf dit station is het ongeveer een kwartier lopen naar het MCA . Je kunt ook met de bus, die doet er zo’n twaalf minuten over. Diverse buslijnen doen zowel het station als het MCA aan. Kijk voor actuele info op www.9292ov.nl

Werknemers van het MCA krijgen drie procent korting op de ‘loketprijs’ van een NS abonne­ment. Informeer bij P&O -servicecentrum: [email protected] Fietsenstallingen De fietsenstallingen voor medewerkers zijn toegankelijk met sleutel òf personeelspas. Een sleutel is verkrijgbaar via de Servicedesk ([email protected]). Met de auto naar het MCA • Vanuit Hoorn N243, Purmerend N244, Heerhugowaard N242 en Den Helder N9 de

borden ‘Ring Alkmaar (Zuid), MCA’ volgen.

•

Vanuit Amsterdam A9 eerst het bord ‘Centrum’ volgen, vervolgens de aanwijzing ‘MCA’.

•

Vanuit Schagen N245 het bord ‘Ring Alkmaar (West), MCA’ volgen en vervolgens vanaf



de rondweg de Kennemerstraatweg op rijden.

Naar de Labotheek

Is je reisafstand tot het MCA korter dan 6 km, dan heb je overdag geen toegang tot het parkeerterrein bij de Labotheek. De afstand woonwerkverkeer wordt bepaald met behulp van de ANWBrouteplanner (snelste route van jouw postcode naar postcode MCA). Zo wordt ook de reiskosten­vergoeding berekend.

Op de Kennemerstraatweg op de eerste kruising met verkeerslichten rechtsaf de Juliana van Stolberglaan in slaan. Op nummer 13 bevindt zich de ingang van de Labotheek. Parkeren Parkeergelegenheid bij het MCA is schaars. De plaatsen vlak bij het ziekenhuis zijn overdag vooral bestemd voor patiënten. Lang parkeren op de MCA -parkeerterreinen is duur: vanaf het vierde uur gaat het tarief aanmerkelijk omhoog. Medewerkers met avonddienst kunnen de auto vaak wel dichter bij het ziekenhuis kwijt. Overdag: Overdag kun je parkeren op het terrein van de Labotheek, Juliana van Stolberglaan 13, of de algemene parkeerplaats aan de Sportlaan. In beide gevallen is het ongeveer vijf minuten lopen naar het MCA . Tijdens diensten: Alleen bij diensten vanaf 12.30 uur kun je je auto parkeren op P8 , het parkeerterrein bij het MCA dat bereikbaar is via de Prinses Julianalaan. Toegang met personeelspas. Bij nachtdienst kun je vanaf 21 uur terecht in de parkeergarage. Toegang met personeelspas.

16 |

In het MCA | 17

De weg in het MCA Er zit logica in de huisnummering!

Het MCA bestaat eigenlijk uit verschillende aaneengeschakelde gebouwen. Dat maakt het niet altijd even gemakkelijk je weg te vinden. Maar er zit logica in de huisnummering: De honderdtallen geven de etage aan; de tientallen geven de plaats in het gebouw aan. Bij de ingang Metiusgracht begint de telling met 010 en die loopt, via de Cadettenschool, op richting 090 in de ‘oude zusterflat’. En voor alle etages geldt: 340 ligt boven 240 ligt boven 140 ligt boven 040; 431 ligt boven 331 ligt boven 231 ligt boven 131 ligt boven 031, etc. Toch graag een plattegrondje bij je? De ‘interne wegwijzer 2006’ past precies in de zak van je witte jas!

Tip van Willemijn: Probeer zo snel mogelijk je weg te vinden in het ziekenhuis. Als een moeder mij vraagt waar ze het potje urine voor haar kind kan afleveren, vertel ik haar dat liever zelf dan dat ik naar de balie moet verwijzen. En wie wil weten waar het depot voor medische microbiologie is: dat is in de gang met de blauwe lijn. Sinds kort is er ook een koelkast bij de kinderpoli, tussen huisnummer 117 en 119 in.

18 |

H e t k e r n t e am va n d e C e n t r a l e O p l e i d i n g s comm i s s i e (C O c ). V l n r M aa r t e n d e M u l d e r ( n am e n s d e V e r e n i g i n g va n A r t s - A s s i s t e n t e n VA A ), M a r i n a Ec k e n hau s e n ( d i r e c t e u r F o r e e s t M e d i ca l Schoo l ), B a r t B u r g e r ( s e c r e ta r i s C O c ), D om i n i c S n i jd e r s ( n am e n s d e VA A ), H a n s - Ot to P e e l s ( voo r z i t t e r m e d i s ch e s taf ), J o l a n da d e Ko n i n g ( s e c r e ta r e s s e C O c ), F r a n k C o e l i n g h B e n n i n k ( l i d r aad va n b e s t u u r M C A G e m i n i G r o e p ), F r a n k S tam ( voo r z i t t e r C O c ).



Centrale Opleidingscommissie | 19

Frank Stam en Bart Burger van de Centrale Opleidingscommissie:

‘Je bent ook zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van je opleiding’ Bij leren hoort fouten maken, en dat moet veilig kunnen gebeuren voor zowel patiënt als artsassistent.

Frank Stam en Bart Burger zijn respectievelijk voorzitter en secretaris van de Centrale Opleidings­commissie (COc) van het MCA. Wat betekent deze commissie voor jou en je opleiding? “Als individuele arts-assistent zul je er waarschijnlijk weinig rechtstreeks mee te maken krijgen, maar de CO c speelt wel een belangrijke rol in je opleiding”, zegt internist Frank Stam, voorzitter van de CO c. “De kerntaak is het bewaken van de kwaliteit van de opleidingen en het scheppen van voorwaarden voor een goed opleidingsklimaat voor alle aios en anios.” “Dat betekent ook een veilig opleidingsklimaat”, vult Bart Burger, orthopedisch chirurg en secretaris van de CO c, aan. “Bij leren hoort fouten maken, en dat moet veilig kunnen ge­ beuren voor zowel patiënt als arts-assistent.” Achter de schermen De CO c doet veel werk achter de schermen dat indirect voor aios en anios zichtbaar wordt. Zo organiseert ze de tweedaagse introductiecursus voor arts-assistenten, houdt ze de kwaliteitsenquête en is ze aanspreekpunt voor de arbeidsinspectie waar het gaat over de arbeidsvoorwaarden van arts-assistenten. De CO c bemiddelt ook bij geschillen tussen aios en opleider. Dat komt overigens heel weinig voor, aldus Stam. “Ik heb het pas twee keer meegemaakt. Maar als het nodig is, zijn we er!” Ook voor anios Het is een misverstand dat de CO c er alleen zou zijn voor arts-assistenten in opleiding tot medisch specialist (aios). “We zijn er ook voor anios, de aios van de toekomst”, zegt Stam. “Anios zijn de olie in de motor van de meeste opleidingen tot specialist, ze zorgen dat aios kunnen deelnemen aan opleidingsmomenten buiten het ziekenhuis en dergelijke. Ze doorlopen zelf uiteraard ook een leercurve, waarbij ze zo veel mogelijk ook onderwijspraatjes en refereeravonden bijwonen. Als het werk het toelaat zijn ze altijd van harte welkom bij alle opleidingsmomenten.” Actieve houding Zowel Burger als Stam benadrukt het belang van een actieve houding. “Je bent zelf ver­ antwoordelijk voor een deel van je opleiding”, zeggen ze. “De CO c schept het kader en heeft de taak de kwaliteit hoog te houden en deze te meten. Maar kwaliteit wordt niet alleen door de stafleden en de opleiders bepaald. Je bent ook zelf verantwoordelijk. Dat geldt niet alleen voor je persoonlijk opleidingsplan. Daarin formuleer je je eigen leerdoelen en beschrijf je samen met je opleider hoe je die wilt bereiken. Je draagt ook mede-verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van je afdeling. Onderwijs bijvoorbeeld elkaar als je iets hebt onderzocht. Die wisselwerking is ook leuk voor je opleider, het houdt hem of haar ook scherp.”

20 |

Alle specialisten Burger noemt het vrij uniek dat in het MCA vrijwel alle specialisten deelnemen aan de op­ leiding van arts-assistenten. “Dat betekent dat je niet alleen wordt opgeleid door de opleider en de waarnemend opleider, maar door alle specialisten van het team. Voor je feedback kun je dus bij iedere specialist van jouw discipline terecht.” Mooi samenspel Zonder zichzelf op de borst te willen kloppen stellen Burger en Stam dat het in het MCA goed geregeld is voor arts-assistenten. “We zijn een topklinisch ziekenhuis met alle facili­ teiten. De visitaties verlopen doorgaans goed, wat een belangrijk kwaliteitscriterium is. Patiëntenzorg, onderzoek en wetenschap vormen met opleiding een mooi samenspel.” Wat is de COc De Centrale Opleidingscommissie (CO c) is verantwoorde­lijk voor een goed en veilig opleidingsklimaat en waakt over de kwaliteit van de opleidingen in het MCA. De com­ missie bestaat uit alle opleiders, twee aios (via de Vereniging voor Arts-assistenten), een vertegenwoordiger van de raad van bestuur en van het stafbestuur, en de directeur van Foreest Medical School. De COc houdt zich onder meer bezig met: • algemene belangen van de aios • kritiekpunten van opleiders en aios • raakvlakken tussen de diverse medisch-specialistische opleidingen • voorbereiding op visitaties • kwaliteit van de opleidingen

Klachten? Problemen? Met klachten over je opleiding of je opleider kun je primair terecht bij je opleider. Kom je er niet uit? Is het probleem niet oplosbaar? Bedreigt het je opleiding? Wend je dan tot de voorzitter van de Centrale Opleidingscommissie (COc), internist Frank Stam, [email protected]

Foreest Medical School | 21

Foreest Medical School Foreest Medical School is het instituut voor opleiding en onderzoek van het Medisch Centrum Alkmaar. Zowel voor studenten als voor de beide universitaire medische centra in de regio is Foreest Medical School het aanspreekpunt voor alles wat met opleiding en onderzoek in de klinische praktijk te maken heeft. Het instituut is genoemd naar de in Alkmaar geboren en gestorven Pieter van Foreest (1521-1597), een van de belangrijkste medici van de Nederlanden. Hij stond bekend als de Hollandse Hippocrates.

Stuit jij op vragen die je niet met je opleider kunt bespreken? Heb je een steuntje in de rug nodig? Wil je onderzoek doen? Kijk op www.foreestmedicalschool.nl of bel (072) 548 37 00.

Nassauplein 10 Het gebouw van Foreest Medical School staat aan Nassauplein 10, op loopafstand van het MCA. Hier zijn de onderwijslokalen voor de masterstudenten en het verpleegkundig onderwijs gevestigd. In dit gebouw bevinden zich ook de medische bibliotheek en het skillslab. Voorts hebben de medewerkers die zich bezighouden met opleiding en de begeleiding van onderzoek er hun werkplek. Foreest Medical School Nassauplein 10 1815 GM Alkmaar Postbus 501 1800 AM Alkmaar T (072) 548 3700 E [email protected]

22 |

Opleiding en wetenschap De verantwoordelijk­heden en de bevoegd­heden van de aios/ anios worden geregeld in de zogeheten Modelinstructie. Heb je deze niet (meer)? Achterin (zie blz. 49) is de overeen­komst opgenomen!

Tip van Peter: Wil je zelf ook invloed uitoefenen op het opleidingsklimaat in het MCA? Dat kan via de Vereniging voor Arts-assistenten Alkmaar, die heeft twee afgevaardigden in de Centrale Opleidingscommissie!

Als het goed is, heb je direct nadat je bent aange­nomen voor de opleiding je opleidingsschema samen met je opleider opgesteld en ingediend bij de MSRC. Je dient je ook in te schrijven in het opleidingsregister van deze commissie. Mocht je dit nog niet hebben gedaan, dan is het zaak dat alsnog zo snel mogelijk te doen. Is je registratie niet in orde, dan kan niet alleen de vergoeding van je opleiding in gevaar komen, maar ook de erkenning van je opleiding! Twijfel je? Verifieer dan zelf even bij de MSRC of je inschrijving in orde is. Meer weten? Lees meer over je opleiding en registratie op http://knmg.artsennet.nl/ Opleiding-en-Registratie.htm Andere handige links:

www.opleidingsetalage.nl

www.cbog.nl

www.dejongeorde.nl

www.foreestmedicalschool.nl

www.medischcontact.nl

www.aios.nl

www.igz.nl

www.anios.nl

www.rijksoverheid.nl/ministeries/vws

Opleiding en wetenschap | 23

Op het jaarlijkse aios- en opleiders­ symposium wordt de ‘gouden doktersjas’ uitgereikt, een wisseltrofee voor arts-assistenten.

De ‘gouden doktersjas’ Op initiatief van de Centrale Opleidingscommissie van het MCA vindt jaarlijks een symposium voor alle aios en opleiders plaats. De middag wordt steeds door twee specialismen georganiseerd. Vast onderdeel is een battle tussen aios van verschillende disciplines over een actuele stelling. Voorts wordt de ‘gouden doktersjas’ uitgereikt, een wisseltrofee voor arts-assistenten. Je hoort tijdig wanneer het volgende aios-symposium plaatsvindt. Woensdag Leerdag Foreest Medical School organiseert in nauwe samenwerking met zorgprofessionals in het MCA elke woensdag de MCA Leerdag. •

Van 12.45 - 13.30 uur vindt in de Pieter van Foreestzaal (015) de klinische conferentie



plaats. Hierin wordt een concrete patiëntencasus uitgediept en doorgesproken.

•

Van 13.30 - 14.30 uur dragen leden van de medische staf of zorgprofessionals hun



medisch-­inhoudelijke en organisatorische informatie, kennis en vaardigheden over: het



discipline­overstijgend onderwijs.

Voor deze leermomenten voor co-assistenten, a(n)ios, huisartsen en medisch specialisten bestaat veel belangstelling. Kom ook! Meer informatie en de aankondiging van de onder­ werpen vind je op intranet en op posters verspreid door het ziekenhuis. Wetenschap Het MCA heeft wetenschap hoog in het vaandel. Wil je onderzoek doen, dan krijg je daar alle medewerking voor. Het bureau wetenschap biedt: •

hulp bij het opstellen van je onderzoeksvraag

•

ondersteuning bij het verwerven van subsidies

•

advies van een statisticus

•

diverse workshops

Promovendi ontmoeten elkaar tijdens de promovendi-klas. Meer informatie: [email protected] of toestel 3522

24 | W i l l e m i j n B r e u n i s s t e lt z i ch voo r

Willemijn Breunis | 25

‘Ik dacht: dat komt wel goed, Alkmaar heeft een goede naam’ Je kunt bij wijze van spreken beter tien keer te veel bellen dan één keer te weinig.

Willemijn Breunis (1975) is in het MCA gekomen als agiko, assistent-geneeskundige in opleiding tot klinisch onderzoeker. “Een programma waarin ik de opleiding tot medisch specialist - in mijn geval kindergeneeskunde - combineer met promotieonderzoek. Het traject duurt in totaal acht jaar. Het idee is dat je afwisselend onderzoek doet en in de kliniek werkt, en in mijn geval ook in het laboratorium.” Willemijn doet onderzoek naar de genetische achtergrond van de ziekte van Kawasaki, een aandoening die uitsluitend bij kinderen voorkomt. Ze raakt op dreef als ze erover vertelt. “De ziekte wordt gekenmerkt door ontsteking van de bloedvaten in het hele lichaam. Het immuumsysteem van de kinderen slaat op hol. Ze krijgen koorts, de lymfeklieren in de hals zwellen op, er ontstaat huiduitslag. Het is een van de belangrijkste oorzaken van ver­worven hartafwijkingen op de kinderleeftijd in Westerse landen. We vermoeden dat de ziekte veroorzaakt wordt door een infectie, maar genen spelen ook een rol. 'Kawasaki' komt in ons land zo'n vijftig keer per jaar voor, in Japan 150 keer zo veel. Dat doet vermoeden dat er een genetische component bij zit. Wat ik doe is echt labonderzoek. Hopelijk vinden we aanknopingspunten voor een verbeterde therapie, zodat we kunnen voorkomen dat kinderen die de ziekte doormaken blijvende cardiale complicaties overhouden.” In september 2010 is Willemijn gepromoveerd op het onderzoek, met een proefschrift onder de titel Inflammation @ the heart of Kawasaki Disease. Washington Willemijn begon haar opleiding in 2003 in het AMC bij professor Heymans. Als snel werd ze gevraagd voor het onderzoek. Inmiddels heeft ze er een jaar onderzoek in Washington op zitten en werkte ze tweemaal een jaar bij Stichting Sanquin Bloedvoorziening, afgewisseld met perioden in het AMC. “Nu moest ik in het kader van mijn perifere stage vijftien maanden naar Alkmaar. Nou ja, móest...”, zegt ze lachend. “Onder mijn collega's had Alkmaar een heel goede naam. Ik dacht dus: dat komt wel goed!” Ze vindt de sfeer in Alkmaar prettig en is goed te spreken over de begeleiding. “Ze hebben liever dat je bij wijze van spreken tien keer te veel belt dan eenmaal te weinig”, ver­klaart ze. “Het is hier kleinschalig - in vergelijking met het AMC. Daar heb je honderd kinder­­artsen, hier zes. Het contact met de andere vakgroepen is niet slecht, maar wel on­persoonlijk, valt me op. Ik ken geen radioloog en bijna geen chirurg persoonlijk, terwijl dit toch afdelingen zijn waar ik geregeld contact mee heb.” Vinden van de weg Wat ik in het begin moeilijk vond, was het vinden van mijn weg in het ziekenhuis. Dan vroeg bijvoorbeeld een moeder aan me waar ze het potje urine van haar kind kon afleveren, en dan kon ik dat niet uitleggen. Dan kun je wel zeggen: vraagt u het maar even aan de balie, maar dat vind ik niet prettig. Je moet het zelf kunnen vertellen. Ook de koelkast voor de bloed­k weken wist ik niet te vinden. Voor wie het weten wil: die zit in de gang van chirurgie!”

26 |

De medische bibliotheek De medische bibliotheek maakt deel uit van Foreest Medical School en is binnen de MCA Gemini Groep (MGG) het expertisecentrum in het toegankelijk maken van weten­schappelijke informatiebronnen. Het is een open leercentrum, waar alle faciliteiten en expertise aanwezig zijn ter ondersteuning van opleidingen, wetenschappelijk onderzoek en patiëntenzorg. De informatiespecialisten beheren de collectie boeken en tijdschriften, bieden onder­ steuning bij het zoeken naar vakinhoudelijke (digitale) informatie en voeren op verzoek literatuursearches uit. Als boeken of tijdschriftartikelen niet in de eigen collectie zijn opge­ nomen, kunnen deze via het interbibliothecair leenverkeer (IBL) worden opgevraagd buiten de MGG.

Medische bibliotheek Bezoekadres Nassauplein 10 Alkmaar T (072) 548 2335 E [email protected] Postadres Postbus 501 1800 AM Alkmaar Openingstijden maandag t/m vrijdag 8.30 - 17 uur Aangepaste openingstijden rondom feestdagen en vakantieperiodes

Medische bibliotheek | 27

De digitale bibliotheek stelt de gebruikers in staat informatie 24 uur per dag te raadplegen.

Werkplekken In de bibliotheek zijn werkplekken ingericht waar gebruikers kunnen studeren en de (digitale) bibliotheekcollectie kunnen raadplegen. Informatiespecialisten zijn aanwezig om je te ondersteunen. Digitale bibliotheek Een deel van de collectie is digitaal beschikbaar. De digitale bibliotheek stelt de gebruikers in staat informatie 24 uur per dag te raadplegen. Daarmee wordt voldaan aan de eisen die aan de instelling worden gesteld door het Kaderbesluit CCMS. Je vindt de digitale bibliotheek op intranet (intern) of via http://mca.vakliteratuur.info/ (extern). Training in systematisch literatuuronderzoek De medische bibliotheek verzorgt trainingen in systematisch literatuuronderzoek. In kleine groepen leer je PubMed beter gebruiken en je onderzoeksvraag op de juiste wijze te specificeren in zoektermen. Meer info: [email protected] of toestel 2335. Ook vanuit je eigen huis Tijdens je introductie is je naam en e-mailadres doorgegeven aan de bieb en je thuistoegang geregeld. Je inlogcode heb je als het goed is via de mail ontvangen. Is dit niet het geval, neem dan contact op met [email protected] Volg de bieb! Blijf up-to-date door de elektronische inhoudsopgaven van tijdschriften (e-tocs) of volg de medische bibliotheek via Twitter.

Tip van Willemijn: Voor mijn promotieonderzoek heb ik niet veel gebruik gemaakt van de medische bibliotheek in het MCA, maar het is wel handig als je iets wilt opzoeken. In mijn geval bijvoorbeeld voor de journalclub die de kinderartsen eenmaal per week - op vrijdagochtend om acht uur - houden. Een van de arts-assistenten bereidt dan de bespreking van een publicatie voor, zodat we allemaal bijblijven. Ook nuttig zijn de klinische conferenties op woensdag waar met co-assistenten een patiënt wordt besproken.

28 |

‘Twee dagen introductie, wat een luxe!’ Peter Bilars (1983) is anios op de spoedeisende hulp. Het zijn spannende tijden voor hem: hij wil graag in Alkmaar in opleiding voor SEH -arts, maar hij is niet de enige. Twee op­­leidingsplaatsen zijn er, en hij weet dat er nu al achttien gegadigden zijn, waarvan vijf interne. En de sollicitatietermijn is nog niet eens gesloten. Peter is geboren en getogen Alkmaarder. Zijn familie woont er, hij heeft er zijn vrienden en zijn echtgenote heeft er haar werk. Geen wonder dus dat hij graag in het MCA zijn specialisatie wil doen. Hij heeft het er erg naar zijn zin en in tegenstelling tot de meeste andere arts-assistenten kan hij dagelijks op de fiets naar zijn werk. Zijn studie genees­kunde deed Peter in Leiden, na eerst een jaar gezondheidswetenschappen omdat hij voor geneeskunde was uitgeloot. Twee jaar geleden was hij klaar. Hij dacht erover huisarts te worden en om ervaring op te doen besloot hij een baan in de regio te zoeken. In het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk kon hij voor elf maanden aan de slag als artsassistent interne/longgeneeskunde. “Het leukste vond ik het werken op de eerste hulp”, vertelt hij. “Zij zien daar ook de verwezen patiënten, waardoor je echt met de volle breedte van het vak in aanraking komt. Helaas was er geen opleidingsplaats SEH vrij toen mijn contract afliep. Ze gaven me wel het advies eens naar het Waterlandziekenhuis in Purmerend te kijken. Ook een leuk team in een kleinschalig ziekenhuis, dus ook daar zie je alle soorten patiënten. Ik kon er voor een half jaar aan de slag en heb het erg naar mijn zin gehad.” Streepje vóór En toen kwam het MCA weer bij Peter in beeld. “Ik was hier op een onderwijsdag en sprak Ditmar Schakenraad, opleider SEH . Hij vroeg waarom ik hier niet solliciteerde, en dat heb ik gedaan. Ik kon als anios voor een jaar aan de slag. Binnenkort komen er twee op­­leidings­ plaatsen vrij. Natuurlijk heb ik gesolliciteerd en ik hoop dat ik een streepje vóór heb omdat ik hier al werk en ook ervaring op twee andere SEH ’s heb opgedaan. Maar er zijn nu al acht­tien kandidaten, waarvan vijf interne collega’s - en die zijn goed, voor zover ik ze ken. En wie weet wat er nog bij komt: de sollicitatietermijn is nog niet gesloten.” Leuke mensen Peter vindt het MCA een prettig ziekenhuis en hij past goed in het team. “Het zijn leuke mensen. Ik voel me hier op mijn plek. Je wordt ook goed opgevangen. Voor mij was het niet mijn eerste baan, maar desondanks vond ik het geweldig dat je hier twee dagen introductie krijgt. Wat een luxe! Je wordt niet direct in het diepe gegooid.” Keerzijde De keerzijde van het opleidingsziekenhuis is voor Peter dat hij lang niet altijd direct met ‘de baas’ kan overleggen over een patiënt. “Zie ik een patiënt met hartklachten, dan overleg ik met een arts-assistent cardiologie. In het gunstigste geval is dat er een die bijna klaar is.

Je wordt hier niet direct in het diepe gegooid.

Peter Bilars | 29

Het kan echter ook iemand zijn die net begint en misschien minder weet dan ikzelf. Dat vind ik wel jammer. Soms ook vervelend voor de patiënt, want weet de aios het niet, dan moet het verhaal nòg een keer worden verteld. Maar ik besef dat dit niets met Alkmaar te maken heeft, maar voor alle grote opleidingsziekenhuizen geldt.”

P e t e r i s g l a n s r i j k doo r d e s o l l i c i tat i e r o n d e g e kom e n e n i s aa n ­g e n om e n op d e SE H . H i j i s e ch t e r oo k aa n ­g e n om e n voo r d e h u i s ­a r t s e n op l e i d i n g e n h e e f t n a r i jp b e r aad daa r voo r g e koz e n . A l s z i j n co n t r ac t i s af g e lop e n , za l h i j h e t M C A d u s v e r l at e n .

30 |

Personeelsrestaurant Het personeelsrestaurant is de hele dag geopend. Voor maaltijden kun je van maandag t/m vrijdag van 11.30 - 14.00 uur en van 17.00 - 19.30 uur terecht. Op zaterdag en zondag van 12.00 - 14.00 uur en van 17.00 - 19.30 uur.

Tip van José: Hou bij diensten de openingstijden van het MCA-restaurant in de gaten. Haal snel iets dat je kunt eten als je trek krijgt. En wat ik vaak doe? Ik neem eten mee van thuis dat ik op de afdeling opwarm. Veel afdelingen hebben een magnetron staan. De jouwe niet? Probeer iets te regelen met collega’s! Op een kwartiertje lopen van het ziekenhuis vind je het Waagplein. Daar kun je na het werk leuk eten of borrelen met collega’s!

Diensten | 31

Diensten Op een kwartiertje lopen van het ziekenhuis vind je het Waagplein. Daar kun je na het werk leuk eten of borrelen met collega’s!

In het MCA worden vier soorten diensten onderscheiden: •

roosterdiensten/onregelmatige diensten

•

bereikbaarheidsdiensten

•

aanwezigheidsdiensten

•

consignatiediensten

In de Cao Ziekenhuizen is bepaald dat de uren arbeid die verricht zijn tijdens bereik­ baarheids-, aanwezigheids- en consignatiediensten voor aios meetellen bij het bepalen van de normatieve werkweek. De normatieve werkweek bedraagt 48 uur per week, inclusief opleidingsuren. Van overwerk is sprake als de normatieve werkweek van 48 uur per week wordt overschreden. Maaltijdvergoeding Bij een aanwezigheidsdienst heb je recht op maaltijdvergoeding volgens de volgende uitgangspunten: Bij een dienst die aanvangt vóór 18 uur en eindigt na 8 uur: twee maaltijdvergoedingen (warme maaltijd en ontbijt); Bij een dienst die aanvangt na 18 uur en eindigt na 8 uur: een maaltijdvergoeding (ontbijt); Bij een dienst die aanvangt vóór 8 uur en eindigt na 18: twee maaltijdvergoedingen (lunch en warme maaltijd). De uitbetaling van de vergoedingen vindt automatisch plaats, tegelijk met het salaris in de daaropvolgende maand.

32 |

H e t doc e n t e n t e am va n F o r e e s t M e d i ca l Schoo l . V l n r A n n e k e T r omp, A l i z e o k e l , E l e o n oo r S tam , M a r i j k e M o s s e l ( o n d e r w i j s co ö r d i n at i e ), B e t sy va n So e l e n (co ö r d i n ato r ma s t e r fa s e ), J o s e ph i n e A r i aa n s z , M a r g r e t Kaa n do r p, M a r ja n n e va n d e r W e i d e. A n n e l i e s V e r voo r t, C a r o ly n T e u w e n e n W i l l e m B r o n s v e l d o n t b r e k e n op d e foto.

Studieschema master.pdf

1

21-07-11

13:36

voorbeinterne geneeskunde reidende leerstage

heelkunde

psychiatrie en neurologie

ouderengeneeskunde en pathologie

verloskunde & gynaecologie en kindergeneeskunde

toetsing

Masteropleiding 2011-2012 KNO, oogheelkunde en dermatologie

iedere stage begint met een voorbereiding in het KTC

professionele ontwikkeling

interne geneeskunde

heelkunde

psychiatrie

neurologie

verloskunde & gynaecologie

kindergeneeskunde

huisartsgeneeskunde

professionele ontwikkeling

sociale semi-artsstage geneeskunde

wetenschappelijke stage (uit te voeren voor M1 of in M3)

keuzeonderwijs

professionele ontwikkeling/ symposia

studieweek terugkomdag

versie juli 2011

Lerende gemeenschap | 33

MCA als lerende gemeenschap Ook van jou wordt verwacht dat je bijdraagt aan het leerklimaat.

Het MCA is een lerende gemeenschap. Ook van jou, of je nu in opleiding bent of niet, wordt verwacht dat je bijdraagt aan het leerklimaat. Overal kun je mensen in leersituaties tegen­komen. Neem tijd voor hen, toon begrip, wees bereid om zaken nog eens extra uit te leggen. Behandel hen zoals je zelf in je eigen leersituatie behandeld wilt worden. Nieuwe opzet opleiding Het MCA werkt met zowel VUmc als AMC samen in de opleiding van jonge artsen. Het VUmc heeft het opleidingsprogramma geneeskunde vernieuwd onder de naam VUmccompas, het AMC leidt nog op volgens Curriculum 91. In het MCA werken daardoor zowel studenten die de traditionele studieopzet volgen als studenten in de masterfase. In het MCA kun je te maken krijgen met: •

Junior-co’s (eerste masterjaar VUmc). Zij brengen hun hele eerste jaar door in het MCA .

•

Co-assistenten (tweede masterjaar VUmc). Zij doen in het MCA heelkunde, interne en



gynaecologie/verloskunde.

•

AMC -co’s

•

Oudste co’s (AMC). Zij werken gemiddeld acht weken in het MCA.

•

Co-assistenten derde masterjaar VUmc: semi-arts-co’s, keuzestage co’s en weten-



schappelijke-stage co’s. De semi-artsen werken gemiddeld zestien weken in het MCA.



Vaak kennen ze het MCA al doordat ze hun eerste of tweede masterjaar hier hebben



gedaan en ervoor hebben gekozen hun derde ook hier te doorlopen.

Arts-docenten De arts-docenten van Foreest Medical School begeleiden en beoordelen de junior-co’s in het leerhuis. Zij kunnen arts-assistenten benaderen met het verzoek een patiënt te zoeken die door een junior-co kan worden gezien. Het is de bedoeling dat de co na onderzoek en anamnese voor deze patiënt een status maakt. In het leerhuis wordt dit werk beoordeeld. Het wordt erg gewaardeerd als jij als arts-assistent ook tijd vrijmaakt voor een nabespreking met de junior-co. Heb je vragen over (de opleiding van) co-assistenten? Mail Marijke Mossel-Pennings, medewerker onderwijscoördinatie: [email protected]

Tip van Willemijn: Vind je het lastig om feedback te geven, met name als het om verbeterpunten gaat? Het is de weg van de minste weerstand om niets te zeggen. Maar daar help je een co niet mee! Trainer/coach Caroline Buis van Foreest Medical School geeft op verzoek workshops feedback geven specifiek voor a(n)ios. Voor info: [email protected]

34 |

Hoe beoordeel je een co? Hoe beoordeel je een co? Compentiegericht leren gaat gepaard met beoordelingen. Dat ervaar je zelf als je in op­ leiding bent. Maar als aios of anios zal jou ook geregeld om je oordeel worden gevraagd. Bijvoorbeeld over het functioneren van een co-assistent. Veel arts-assistenten vinden het lastig om concrete feedback te geven. Je feedback is echter wel heel belangrijk, omdat jullie de co-assistenten veel zien op de afdeling. Er zijn prak­­tische regels voor feed­back, probeer die toe te passen. Feedback geven Misschien gaat het geven van medisch-inhoudelijke feedback je gemakkelijker af dan het bespreken van professioneel gedrag. Medisch-inhoudelijke feedback lijkt feitelijker: de criteria in je vakgebied zijn meestal bekend.

Feedback geven is spiegelen: zeggen wat je ziet en benoemen wat het met je doet. Hou het concreet en bij jezelf, dan kan het niet ter discussie zijn. Vergeet niet te checken hoe je feedbackboodschap overkomt!

Professioneel gedrag heeft betrekking op de manier waarop iemand omgaat met het werk, met anderen en met zichzelf. Ook daar zijn wel criteria voor. Denk aan Werk: •

op tijd komen

•

voorbereid zijn bij geplande taken

•

afspraken nakomen

•

verzorgde statusvoering

Omgaan met anderen: •

voorstellen met naam en functie bij begroeting

•

voldoende de Nederlandse taal beheersen

•

interesse tonen

•

respectvol omgaan met de patiënt

Omgaan met zichzelf (zich toetsbaar opstellen): •

blijk geven van inzicht in eigen grenzen

•

veranderingsbereid zijn en proberen te leren van feedback

•

kunnen omgaan met eigen emoties

•

aandacht hebben voor de balans tussen werk en privé



Ezelsbruggetje: Ik-Ik-Jij Een handig ezelsbruggetje voor het geven van feedback is Ik-Ik-Jij: Ik 1: concreet beschrijven wat je zag Ik 2: aangeven hoe dat op jou overkomt en wat je ervan vindt Jij: de ander ruimte geven om te reageren.

Een co beoordelen | 35

Tattoos en piercings Heeft een co zichtbare tattoos of veel oorbellen en weet je niet goed of je daar iets van kunt zeggen? Zeg bij je beoordeling dat piercings, tattoos en veel oorbellen volgens onderzoek worden geassocieerd met agressie. Die associatie zal een arts in spe zeker niet willen oproepen. Een belangrijk uitgangspunt in het ziekenhuis is: geen aanstoot geven. Draag dus geen spijkerbroek met gaten onder de witte jas, geen blauw of groen haar, geen decolleté en geen ongebruikelijke symbolen van je levens- of geloofsovertuiging. Dienstkleding Dienstkleding is op vertoon van de personeelspas te bestellen bij de afdeling Textielservice, huisnummer 075, geopend van maandag t/m vrijdag van 11 tot 16 uur. Eigen dienstkleding is in het MCA niet toegestaan. Dagelijks schone kleding Gedragen dienstkleding moet dagelijks in een van de drie kledinginname-apparaten (KIA’s) worden gedeponeerd. Met je personeelspas kun je op elk gewenst moment schone kleding ophalen. Korte mouwen Om hygiënische redenen mogen geen lange of driekwart mouwen onder dienstkleding worden gedragen. Ook horloges, ringen, armbanden en kettingen zijn niet toegestaan. Draag langer haar in werktijd altijd vast.

Draag geen spijkerbroek met gaten onder de witte jas, geen blauw of groen haar, geen decolleté en geen ongebruikelijke symbolen van je levens- of geloofsovertuiging.

36 |

Prik-snij-spataccident prik- of snijaccident: • verwonding aan een met bloed besmet scherp voorwerp • besmetting met bloed via wondjes

wat te doen? • wond(je) laten doorbloeden, grondig spoelen met stromend water en ten ­slotte desinfecteren met alcohol 70% of chloorhexidine 0,5%/ alcohol 70%

spataccident: • spatten van bloed of lichaams vochten op de niet intacte huid of slijmvliezen (o.a. de ogen, mond) • contact met bloed bij mond op mondbeademing

wat te doen? • ruim spoelen met fysiologisch zout (eventueel met water)

bijtaccident: • bijtwonden met bebloede slijmvliezen of speeksel in een open wond

wat te doen? • wond(je) laten doorbloeden, grondig spoelen met stromend water

melden accident Met het accident ALTIJD bij de direct leidinggevende en vul het meldingsformulier ‘melding (bijna)ongeval’ in. Daarnaast: •

tijdens kantoortijd: melden bij P&O arbeidsomstandigheden / de bedrijfsarts via sein 5817.

•

na kantoortijd: melden bij de dienstdoende bedrijfsarts die via de portier bereikbaar is.

Zie documentbeheer 9 infectiepreventie voorschriften 9 medewerker 9 prik-snij-spataccident

reiniging en desinfectie Bij besmetting met bloed of andere lichaamsvochten: •

intacte huid grondig spoelen met fysiologisch zout of met water

•

oppervlakken met (mogelijk) besmet materiaal afnemen en met een disposable doek reinigen



(handschoenen dragen), daarna als volgt desinfecteren:



tafelbladen en voorwerpen alcohol 70%.



Meubilair, bedden, vloeren 1 chloortablet / 5 liter koud water.

121357 afdeling infectiepreventie, februari 2010

Accidenten en infectiepreventie | 37

Infectiepreventie Het aantal ziekenhuisinfecties is door gerichte maatregelen aanzienlijk te verminderen.

Van elke honderd patiënten die in Nederlandse ziekenhuizen worden opgenomen krijgen er vijf á tien een ziekenhuisinfectie. Infecties zijn niet altijd te voorkomen, maar door gerichte maatregelen wel aanzienlijk in aantal te verminderen. Stel je daarom op de hoogte van de in het MCA geldende ziekenhuisbrede voorschriften. Je kunt ze inzien via intranet of bij de afdeling infectiepreventie en/of spoedeisende hulp. Introductiebijeenkomst Iedere tweede maandag van de maand vindt van 11.30 - 12 uur een introductiebijeenkomst infectiepreventie plaats. Hier wordt informatie verstrekt over procedures en maatregelen ter bescherming van zowel patiënt als mede­werker. Meld je aan via het secretariaat van de afdeling infectiepreventie. Secretariaat/helpdesk T (072) 548 3595 Sein 5209 E [email protected]

Tip van José: Ik heb een prikaccident meegemaakt, om drie uur ‘s nachts. Natuurlijk heb ik direct het protocol geraadpleegd, maar ik had toch twijfels. Moest ik nou wel of niet de dienstdoende bedrijfsarts laten oproepen? En gelijk starten met hiv-profylaxe? Bij een verhoogd risico moet dat wel. Maar hoe maak je die afweging, midden in de nacht? Want wanneer is er sprake van een verhoogd risico? Je weet niets van de seksuele relaties van je patiënt. En wat te denken van contactsporten? Gelukkig is het bij mij goed afgelopen, maar ik ben zo mogelijk nòg voor­zichtiger geworden!

38 | mr. Leonie Wijn

Juridische zaken | 39

‘Fout gegaan is niet altijd fout gedaan’ We zullen je bijstaan met raad en daad!

“Het is vrijwel onvermijdelijk: als arts zul je een paar keer in je carrière met een klacht te maken krijgen. Dat is part of the game”, zegt mr. Leonie Wijn, juridisch adviseur van de MCA Gemini Groep.

Ook een arts-assistent kan het overkomen, en die kan zich dan niet achter zijn opleidings­ status verschuilen. “Als arts-assistent ben je zelfstandig verantwoordelijk voor je handelen en je bent dan ook zowel in civielrechtelijk als tuchtrechtelijk opzicht aansprakelijk te houden.” Er ligt dus ook in dit opzicht een grote verantwoordelijkheid op de schouders van de artsassistent, stelt Leonie Wijn. “Je moet telkens voor jezelf afwegen of je over voldoende kennis en vaardigheden beschikt om een bepaalde handeling uit te voeren. Een argument als 'Mijn baas stond erop dat ik zo handelde' mag dan door de rechter soms als verzachtende omstandigheid worden gezien, maar het pleit je zeker niet vrij. Je opleider draagt wel een bepaalde medeverantwoordelijkheid, maar alleen voor zover die voortvloeit uit zijn positie als opleider. Hij is aansprakelijk waar het gaat om een goede werkstructuur, het bijbrengen van kennis en het aanbieden van de juiste protocollen en instructies.” Medisch dossier Als er bij een behandeling iets mis is gegaan, betekent dat niet automatisch dat er een fout is gemaakt, aldus de MCA -juriste. “Fout gegaan is niet altijd fout gedaan. Het is belangrijk dat je in geval van een klacht aannemelijk kunt maken dat je als redelijk en bek­waam arts weloverwogen tot een bepaalde behandeling bent gekomen. Heb je alle protocollen en regels gevolgd? Het medisch dossier geldt daarvoor als enig juridisch bewijs. De rechter kan verklaringen achteraf van een collega of van jezelf terzijde schuiven omdat je onmogelijk nog precies kunt weten hoe dat specifieke consult is verlopen. Noteer

Met welke procedures kun je te maken krijgen? Als arts kun je te maken krijgen met klachten, procedures of meldingen via: W W W W

W

de klachtencommissie van het ziekenhuis de tuchtrechter de politie (strafrechtelijke procedure) de kantonrechter (civiele procedure, meestal schadeclaim) Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ)

Het is ook mogelijk dat via meerdere van deze trajecten tegelijkertijd een procedure wordt gestart.

40 |

daarom altijd in het dossier welke relevante informatie je hebt verstrekt en of de patiënt op basis daarvan toestemming heeft verleend voor de behandeling. Het bijhouden van de status is cruciaal. Ik weet dat arts-assistenten onder zo'n werkdruk staan dat het niet altijd haalbaar is uitgebreide notities te maken. Een krul achter de naam van de arts die je voor een collegiaal consult hebt geraadpleegd is voor de rechter echter vaak al vol­doende.” Fingerspitzengefühl Je kunt je nooit helemaal wapenen tegen een klacht. Maar gezond verstand en Finger­ spitzen­­gefühl kunnen veel ellende voorkomen. “Zegt je gevoel dat er iets niet helemaal klopt, wees dan extra zorgvuldig en hou je dossier nauwgezet bij. Zeker wanneer het om een be­ handeling met grote risico's gaat. En heb je een patiënt tegenover je met een anderstalige achtergrond, noteer het dan wanneer er een Nederlandssprekend familielid aanwezig is. En is er dan toch een klacht over jou bij de klachtencommissie en/of de tuchtrechter inge­ diend, of hangt je een schadeclaim boven het hoofd, meld dit dan bij je opleider en bij de afdeling juridische zaken van het ziekenhuis. We zullen je bijstaan met raad en daad!”

Honderd procent rechtsbijstand Als medewerker van de MCA Gemini Groep ben je volledig verzekerd tegen schadeclaims door middel van een beroepsaan­ sprakelijkheidsverzekering. Mocht je te maken krijgen met een juridische procedure, dan staat de juridische afdeling van het ziekenhuis je bij. Je hebt dan recht op honderd procent rechtsbijstand. Ook wanneer je strafrechtelijk wordt vervolgd - die kans is maar heel klein! - word je bijgestaan. Er is één uitzondering, en dat is wanneer je gedrag niet binnen het normale medische handelen valt (bijvoorbeeld seksueel misbruik).

Tip van Peter: Ook als arts-assistent kun je een klacht aan je broek krijgen. Het is natuurlijk ‘t beste om het niet zo ver te laten komen. Vang je op dat een patiënt niet tevreden is, leg dan zelf contact met hem of haar. Stel een open vraag, benoem het probleem en probeer het direct uit te praten. Is de kwestie naar tevredenheid opgelost, noteer dit dan in je dossier.

Juridische zaken | 41

Laagdrempelig en strikt vertrouwelijk Denk je dat er een klacht tegen je wordt ingediend? Heb je een vraag op juridisch gebied? Neem gerust contact op met de afdeling juridische zaken. Je kunt gewoon binnenlopen (kamer 178, 1 hoog, op de gang waar ook de raad van bestuur zetelt), maar ook mailen, een briefje sturen of telefonisch contact opnemen. Juriste Leonie Wijn is laagdrempelig en werkt strikt vertrouwelijk. Je kunt desgewenst ook buiten het zieken­huis met haar afspreken.

Mr. H.R. (Leonie) Wijn MCA, kamer 178 E [email protected] T (072) 548 2305 M (06) 511 55 747

42 |

Digitaal leerportaal Op het digitaal leerportaal op intranet vind je een overzicht van alle trainingen die het MCA biedt, zoals EWS/SIS en reanimatie. Alle arts-assistenten moeten elke twee jaar een herhalings­proeve reanimatie afleggen. Meer informatie: [email protected] Wie tussentijds zijn vaardigheden wil oefenen, kan terecht in het skillslab dat gevestigd is in Foreest Medical School, Nassauplein 10. Meer informatie of reserveren via toestel 3704 of [email protected]

Veilig Incidenten Melden | 43

Veilig Incidenten Melden Uitgangspunt is dat iedereen goed wil werken en dat vergissen menselijk is.

Waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt. Ook in een ziekenhuis. En juist daar is het belangrijk dat fouten worden gemeld. Zodat procedures kunnen worden aangepast of samenwerkingsafspraken worden verbeterd. Kortom: zodat er lering uit kan wordt ge­ trokken. Veilig Als je een (bijna)incident meldt, wordt dat gegarandeerd veilig behandeld. De boodschapper en de betrokkenen worden op basis van de melding niet gestraft. Uitgangspunt is immers dat iedereen goed wil werken en dat vergissen menselijk is. Wat moet gemeld? •

Alles wat niet volgens protocol gaat

•

Alles wat niet voldoet aan de norm voor best practice

•

Alles wat niet volgens afspraak verloopt

•

en schadelijke gevolgen voor de patiënt kan hebben of bijna heeft gehad.

Hoe melden? Een melding is eenvoudig via intranet te doen, via de link ‘meldingen’ in het menu. De melding wordt vervolgens naar de algemene MIP-commissie en de VIM-commissie van de betreffende afdeling gestuurd. Het VIM-team neemt contact op met de melder.

44 |

Vermoed je kindermishandeling?

Vermoed je kindermishandeling? Raadpleeg voor gedetailleerde instructies het zieken­ huisbrede protocol ‘Vermoeden kindermishandeling’. Je vindt het protocol op de startpagina van Documentbeheer, bij de K van kindermishandeling in de onderwerpenlijst. Meer weten? Neem contact op met de voorzitter van de werkgroep kindermishandeling, toestel 2950.

Arbeidsvoorwaarden | 45

Verlof en verzuim De MCA Gemini Groep kent allerlei regelingen voor betaald en onbetaald verlof.

Verlofregelingen De MCA Gemini Groep kent allerlei regelingen voor betaald en onbetaald verlof, variërend van calamiteitenverlof - als je ‘s ochtends vroeg iets moet regelen voor de opvang van je zieke kind - tot zorgverlof en betaald verlof in verband met bijzondere gebeurtenissen. Zie hiervoor de Cao Ziekenhuizen (http://digitalecao.virtu.nl/) of informeer bij P&O. Studieverlof Verlof voor het bijwonen van congressen en symposia op je vakgebied bespreek je met je opleider. Ziek? Ben je ziek? Meld dit direct bij je opleider. Meld je ook weer beter! P&O op intranet Informatie over nieuwe ontwikkelingen, organisatorische veranderingen en andere belang­ rijke zaken is te vinden op intranet. Op het P&O-plein (Intranet>P&O) vind je alles over het personeelsbeleid. Arbeidsvoorwaarden Met specifieke vragen over arbeidsvoorwaarden kun je terecht bij P&O servicecentrum. Van maandag tot en met vrijdag geopend van 8.30 tot 16.30 uur. T (072) 548 2345 E [email protected] Pensioenopbouw Bij je indiensttreding ben je begonnen met pensioenopbouw: ongeveer twee procent per jaar. Hierin zit geen regeling om in de toekomst eerder te stoppen met werken. Oriënteer je bijtijds op alle mogelijkheden bij een erkende financiële dienstverlener.

Tip van Willemijn: Stel je pro-actief op. Neem zelf het initiatief om je voor te stellen. Desnoods driemaal aan dezelfde persoon. Dat is beter dan dat je je éénmaal vergeet voor te stellen. Mijn ervaring hier in Alkmaar is: stel je vragen, geef aan wat je wilt weten, en dan is iedereen van harte bereid je op weg te helpen!

46 |

Voor jezelf Wil je werken aan je eigen professionaliteit? Je vak ontspannen en met plezier uitoefenen en de balans tussen werk en privé behouden? Dan heb je misschien iets aan deze tips. Blijf niet in je eentje modderen Heb je moeite om structuur aan te brengen in je werk? Loopt je spreekuur te vaak uit? Blijf niet in je eentje modderen, maar praat er over met collega-arts-assistenten. Hoe lossen zij dit op? Weet je niet met wie? Bewaar het namenlijstje van je introductiedagen of van een workshop die je met andere artsassistenten hebt gevolgd. Onthoud met wie het klikte en stap bij vragen of problemen op hem of haar af. Een laagdrempelig contact: je bent gelijk begonnen, je kunt elkaar helpen! Prioriteiten stellen Een ziekenhuis is een 24-uurs bedrijf. Het werk is nooit af. Je moet prioriteiten stellen. Je kunt best een keer tot ‘s avonds acht uur blijven om je werk af te maken, maar als dat elke dag moet, doe je iets verkeerd. Kijk hoe je je werk anders kunt aanpakken en wat daartoe nodig is. Reflectie Bouw ook in drukke werkweken tijd voor reflectie in. Hoe vind je dat het gaat? Hoe zijn je contacten met patiënten, collega’s, verpleegkundigen verlopen? Ben je tevreden over de keuzes die je hebt gemaakt? Wat kan beter? Hoe wil je dat bereiken? Doe dat op een vast moment in de week, of als je dat prettiger vindt: op de dag.

Vertrouwenspersoon Heb je onterechte kritiek gekregen en zit dat je dwars? Heb je het gevoel dat je opleider een verkeerd beeld van je heeft en lukt het je niet dat recht te zetten? Is er een andere opleidingsgerelateerde kwestie waarover je je hart wilt luchten? Foreest Medical School heeft speciaal voor zulke zaken een vertrouwenspersoon: Caroline Buis, toestel 3725 (bgg 3700), e-mail [email protected] Vanzelfsprekend blijven de contacten strikt vertrouwelijk.

Voor jezelf | 47

Heb je moeite om je draai te vinden in het werk? Denk dan eens aan coaching!

Je draai vinden in het werk? Heb je moeite om je draai te vinden in het werk? Zijn er zaken waar je in de praktijk tegen­ aan loopt? Bespreek het eerst met je opleider. Coaching behoort tot de mogelijkheden. Coaching: •

is leren van je ervaringen

•

is praktisch, concreet en inzichtgevend

•

zet je met één of twee gesprekken op de rit.

Intervisie Foreest Medical School biedt ook intervisie: leren in een team met gelijken. Met elkaar be­ spreek je lastige werksituaties en kom je tot verrassende inzichten en oplossingen. Meer weten? Mail voor coaching en intervisie naar [email protected] Een paar uitspraken van arts-assistenten die coaching hebben gehad: ‘Het is mij nu duidelijker hoe ik op patiënten overkom. Ik ben er nu ook meer op gericht om naar non-verbale signalen van hun kant te luisteren.’ ‘Door de aanwezigheid van de trainer/coach heb ik gemerkt dat patiënten soms een andere verwachting hebben dan het horen van mijn medische boodschap. Erg leerzaam om op dit verschil gewezen te worden!’ ‘Door de coaching heb ik me beter voorbereid op mijn sollicitatiegesprek en hanteerde ik mijn spanning goed. Ik ben nu wél aangenomen!’

Vereniging voor Arts-assistenten Alkmaar De Vereniging voor Arts-assistenten Alkmaar (VAA) vertegenwoordigt alle a(n)ios in het MCA. Eens per maand is er een VAA-vergadering waar in principe elke vakgroep met een arts-assistent vertegenwoordigd is. Ook als ‘gewoon’ lid ben je er van harte welkom. De vereniging telt veel leden, maar actieve leden blijven schaars. Die zijn wel hard nodig, want arts-assistenten hebben een belangrijke stem in de besluitvorming. Zo praat de VAA mee in de Centrale Opleidingscommissie (zie blz. 18 e.v.). Verder zijn er de arbeidsvoor­waarden­commissie, de wetenschapscommissie en een feestcommissie. Deze laatste verzorgt een ander belangrijk aspect: de VAA heeft namelijk ook een sociale taak. De jaarlijkse algemene ledenvergadering is dé gelegenheid om meer te horen over de VAA, om vragen te stellen en kennis te maken met andere nieuwe arts-assistenten. Voor vragen of opmerkingen kun je altijd contact opnemen via [email protected] Door sponsoring van Foreest Medical School is het lidmaatschap van de VAA gratis, maar je moet je wel inschrijven onder vermelding van je personeelsnummer.

48 |

Modelinstructie | 49

Modelinstructie Voor u ligt de Modelinstructie arts al dan niet in opleiding tot (medisch) specialist werkzaam in ziekenhuizen (Modelinstructie). In augustus 1998 is de brochure onder de naam Instructie assistent-geneeskundigen werkzaam in ziekenhuizen voor het eerst uitgegeven. In de tweede uitgave is de naam assistent-geneeskundige veranderd in die van arts in opleiding tot specialist (aios). De Modelinstructie is op initiatief van de L AD tot stand gekomen in over­leg met de Orde, KNMG, LHV, LVAG en NVZ. Hiermee is gevolg gegeven aan de be­ sluiten van het Centraal College Medische Specialismen (CCMS) en het College voor Huis­ artsgeneeskunde en Verpleeghuisgeneeskunde (CHVG) en de Registratiecommissies van de KNMG. De naam assistent-geneeskundige in opleiding tot medisch specialist (agio), huisarts

in opleiding (haio) en verpleeghuisarts in opleiding (vaio) zijn gewijzigd in die van arts in opleiding tot specialist (aios). Het doel was en is nog steeds: invulling geven aan de op grond van de Kwaliteitswet Zorginstellingen bestaande verplichting van de ziekenhuisorganisatie zorg te dragen voor een verantwoorde zorgverlening en voor adequate randvoorwaarden daarvoor. Een van die randvoorwaarden is blijkens onder andere de jurisprudentie een Model­instructie voor arts(en) in opleiding tot (medisch) specialist. Ter ondersteuning van de arts al dan niet in opleiding tot (medisch) specialist, de medisch specialisten en de ziekenhuizen hebben de bovengenoemde organisaties de Modelinstructie arts al dan niet in opleiding tot (medisch) specialist werkzaam in ziekenhuizen opgesteld, waarbij rekening is gehouden met zowel de bestaande wet- en regelgeving als met de op dit onderwerp betrekking hebbende jurisprudentie. Deze Modelinstructie is naar het oordeel van de betrokken organisaties een evenwichtig document, waarin de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de arts al dan niet in opleiding tot (medisch) specialist zorgvuldig staan omschreven. Onverlet de eigen verantwoordelijkheid van de ziekenhuisorganisatie voor de precieze inhoud van een instructieregeling wordt deze Modelinstructie inmiddels door de ziekenhuisorganisaties toegepast. Dit geldt voor zowel de Algemene ziekenhuizen als voor de Universitair Medische Centra (UMC ’s). In het Kaderbesluit van het Centraal College Medische Specialismen is opgenomen dat de ziekenhuizen deze Modelinstructie vóór de aanvang van de opleiding aan de arts in opleiding tot (medisch) specialist ver­ strekken. Wij zijn ervan overtuigd dat deze Modelinstructie een bijdrage levert aan het opti­maliseren van de afbakening van de verantwoordelijkheden tussen de arts al dan niet in opleiding tot (medisch) specialist enerzijds en de medisch specialist(en) en de zieken­ huisorganisatie anderzijds.

Utrecht, september 2006

50 |

Considerans Overwegende, dat: •

de arts bevoegd is tot het verrichten van handelingen op het gebied van de geneeskunst



en als zodanig een eigen medische verantwoordelijkheid heeft;

•

de arts die op grond van een arbeidsovereenkomst of ambtelijke aanstelling werkzaam



is, verplicht is de overeengekomen werkzaamheden naar beste vermogen te verrichten



en zich daarbij te gedragen naar de door of vanwege de raad van bestuur/directie



gegeven aanwijzingen;

•

aanwijzingen met betrekking tot werkzaamheden in het kader van de zorgverlening



- al dan niet in verband met de opleiding - gegeven worden door de opleider en overige



behandelend medisch specialisten die een overeenkomst hebben met het ziekenhuis,



onverlet het hierboven vermelde omtrent de door of vanwege de raad van bestuur/



directie gegeven aanwijzingen;

•

de verantwoordelijkheid tot supervisie bij de zorgverlening niet alleen gedragen wordt



door de opleider, maar door alle medisch specialisten en/of andere artsen die betrokken



zijn bij de zorgverlening waaraan de arts deelneemt;

•

er in beginsel geen onderscheid is in supervisie van de artsen in opleiding en de artsen



niet in opleiding;

•

het uit een oogpunt van duidelijkheid voor zowel artsen al dan niet in opleiding, medisch



specialisten en andere artsen, patiënten als ziekenhuis, gewenst is te beschikken over



een instructie, waarin de bevoegdheden en de verantwoordelijkheden van deze artsen



zijn omschreven;

•

voor de arts in opleiding tot (medisch) specialist de opleidingseisen gelden, zoals vast-



gesteld door het CCMS of het CHVG, en de Modelinstructie dan wel een instructie die



voldoet aan de eisen die daaraan kunnen worden gesteld ingevolge deze Modelinstructie;

•

de Modelinstructie dan wel een instructie die voldoet aan de eisen die daaraan kunnen



worden gesteld ingevolge deze Modelinstructie onverbrekelijk zijn verbonden met de



arbeidsovereenkomst of ambtelijke aanstelling van de arts; is tussen de LAD, KNMG,



Orde, LVAG, LHV en NVZ de volgende Modelinstructie overeengekomen:

Modelinstructie | 51

1. Begripsbepalingen In deze Modelinstructie wordt verstaan onder: a. arts: de arts die al dan niet in het kader van de opleiding tot (medisch) specialist (aios) onder functi­onele verantwoordelijkheid van de betrokken medisch specialisten en/of andere artsen deelneemt aan de zorgverlening; b. superviserend arts: degene die op basis van binnen het ziekenhuis gemaakte afspraken in voorkomende gevallen moet worden aangemerkt als functioneel leidinggevende/opdrachtgever. Dit kan zijn:

1. degene die de medische verantwoordelijkheid draagt voor de zorgverlening aan de

patiënt in kwestie (veelal de behandelend medisch specialist) óf

2. een medisch specialist ingeschreven als opleider c.q. plaatsvervangend opleider in

het register van de Medisch Specialisten Registratie Commissie (MSRC).

2. Algemene bepalingen 2.1 De arts is verplicht, onverlet zijn/haar eigen medische verantwoordelijkheid, de hem/

haar opgedragen werkzaamheden in het kader van de zorgverlening en/of de opleiding



naar beste vermogen te verrichten, met inachtneming van:



- geldend recht;



- door of vanwege de raad van bestuur/directie vastgestelde regelingen;



- vigerende medische protocollen/richtlijnen;



- de eventueel bij de opdracht gegeven aanwijzingen.

2.2 De arts ontvangt bij zijn/haar indiensttreding:

- een taak-functieomschrijving;



- een verwijzing naar de protocollen/richtlijnen van het betreffend medisch specialisme;



- (een verwijzing naar) de in het ziekenhuis geldende regelingen die relevant zijn voor

zijn/haar functioneren en waaraan hij/zij wordt geacht zich te conformeren;

- een binnen het betreffende medisch specialisme geldende roostersystematiek, aan



de hand waarvan de arts wordt ingedeeld op de diverse afdelingen;



- een overzicht van de voor de betrokken arts in opleiding tot specialist verplichte

gezamenlijke besprekingen met medisch specialisten en/of andere medewerkers, die bij de zorgverlening zijn betrokken.

- deze Modelinstructie dan wel een instructie die voldoet aan de eisen die daaraan

kunnen worden gesteld ingevolge deze Modelinstructie.

52 |

2.3 De superviserend arts bepaalt periodiek, na overleg met de arts, aan de hand van:

- het stadium van de opleiding/ervaring van de betrokken arts;



- de concrete bekwaamheid van de arts;



- de opleidingseisen van het CCMS of het CHVG,

tot het verrichten van welke handelingen de arts zelfstandig in staat mag worden geacht en welke handelingen onder leiding (van een medisch specialist) moeten worden verricht. De superviserend arts legt dit overeenkomstig de binnen het ziekenhuis gebruikelijke wijze schriftelijk vast. Waar van toepassing in het kader van de functie en/of opleiding, draagt de superviserend arts er zorg voor dat hij/zij op de hoogte blijft van de vorderingen van de arts. 2.4 De arts is verplicht bij twijfel over zijn/haar eigen bekwaamheid te overleggen met de

superviserend arts.

2.5 Voor overleg met de arts is te allen tijde een superviserend arts bereikbaar. Indien de

arts van oordeel is dat de superviserend arts naar het ziekenhuis dient te komen, zal



hij/zij dit expliciet verzoeken aan de superviserend arts.

2.6 De arts overlegt met de behandelend medisch specialist wie welke informatie aan de

patiënt verstrekt.

2.7 De arts heeft het recht op grond van ernstige gewetensbezwaren te weigeren een

bepaalde handeling te verrichten. De superviserend arts beslist vervolgens over



de verdere behandeling van de patiënt. Bij indiensttreding meldt de arts eventuele



gewetensbezwaren, zodat daarmee rekening gehouden kan worden.

2.8 De arts dient - onverlet de regeling binnen het ziekenhuis - onverwijld de superviserend

arts op de hoogte te brengen van iedere gebeurtenis - al dan niet veroorzaakt door



menselijk handelen of nalaten - bij onderzoek, behandeling, verpleging of verzorging



van de patiënt(en), welke tot een schadelijk gevolg voor de patiënt(en) heeft geleid, dan



wel naar algemene ervaringsregels had zullen leiden, indien dit niet voorkomen was door



een toevallige gebeurtenis of door een tevoren niet gepland ingrijpen. De superviserend



arts ziet toe op melding bij de Meldingscommissie Incidenten Patiëntenzorg (MIP) /



de commissie voor Fouten, Ongevallen en Near Accidents (FONA) /de commissie voor



(melding van) Fouten, Ongevallen en Bijna-Ongevallen (FOBO) in de medische zorg,



conform de in het ziekenhuis vigerende regeling.

2.9 In geval van stages bij (een) ander(e) medisch(e) specialisme(n) kan (de verantwoorde

lijkheid voor) de supervisie en daarmede de verantwoordelijkheid worden gedelegeerd



aan de stageverlenende medisch specialist(en) en worden daaromtrent afspraken



gemaakt.

Modelinstructie | 53

3. Werkverdeling 3.1 De superviserend arts en/of de daarvoor binnen het ziekenhuis verantwoordelijke(n)

draagt (dragen) zorg voor een rooster voor de arts, dat tijdig onder hen dient te worden



verspreid en aan de hand waarvan de werkzaamheden in het kader van de zorgverlening



op de verschillende afdelingen worden verdeeld onder en opgedragen aan de arts.

3.2 Het rooster dient te voldoen aan de Arbeidstijdenwet en het Arbeidstijdenbesluit en de

toepasselijke rechtspositieregeling(en).

3.3 De arts woont diverse soorten (patiënten)besprekingen bij, die naar het oordeel van de

superviserend arts van belang zijn voor de functie en/of opleiding. De arts neemt,



conform de opleidingseisen, tenminste deel aan patiëntenbesprekingen, klinische con-



ferenties en refereerbijeenkomsten in het ziekenhuis en in overleg met de opleider aan die



welke worden gehouden in een opleidingsinrichting waarmee een samenwerkingsverband



bestaat.

4. Opdrachten 4.1 De superviserend arts geeft de arts alleen die opdrachten waarvan hij/zij redelijkerwijs

mag aannemen dat de arts beschikt over de bekwaamheid, die is vereist voor het



behoorlijk uitvoeren van die opdrachten.

4.2 De arts aanvaardt alleen opdrachten indien hij/zij redelijkerwijs mag aannemen dat

hij/zij beschikt over de bekwaamheid, die is vereist voor het behoorlijk uitvoeren van



die opdrachten.

4.3 Indien de arts aangeeft dat bepaalde opdrachten zijn/haar bekwaamheid te boven

gaat, zal de superviserend arts voor de noodzakelijke begeleiding zorgdragen dan wel



de opdrachten zelf uit (laten) voeren.

4.4 De superviserend arts draagt er zorg voor dat hij/zij op de hoogte blijft van de toestand

van de door de arts behandelde patiënten.

4.5 De arts kan opdrachten geven aan verpleegkundigen, volgens bestaand vanwege raad

van bestuur/directie, medisch specialisten en/of verpleegkundige leiding vastgesteld



beleid.

54 |

5. Medische handelingen 5.1 De arts is gerechtigd alle medische handelingen te verrichten die noodzakelijk zijn in

het kader van de zorgverlening, voor zover hij/zij redelijkerwijs mag aannemen dat hij/



zij over de daartoe benodigde bekwaamheid beschikt. In geval van twijfel en/of indien



de toestand van de patiënt daartoe aanleiding geeft is hij/zij verplicht met de super-



viserend arts overleg te voeren. De arts pleegt in ieder geval overleg met de super-



viserend arts over (dreigende) complicaties, abnormaal verloop van het genezings-



proces en bijzondere uitslagen.

5.2 Voor het verrichten van een aantal medische handelingen kan het gewenst zijn dat de

arts deze uitsluitend uitvoert onder leiding van de superviserend arts.

5.3 De arts treedt in beginsel zelfstandig op in het kader van de zorgverlening aan de

patiënten met inachtneming van de vigerende protocollen/richtlijnen ter zake. De arts



voert overleg met de superviserend arts in geval van twijfel en meer in het bijzonder



indien de toestand van de patiënt daartoe aanleiding geeft.

5.4 De arts doet aan de superviserend arts melding van overleden patiënten. 5.5 De arts neemt slechts beslissingen tot opname, overplaatsing of ontslag van een patiënt

na verkregen toestemming van de superviserend arts, tenzij de gezondheidstoestand



van de patiënt overleg niet toelaat.

5.6 Over doorverwijzing naar een medisch specialist van een ander specialisme en terug

verwijzing naar de huisarts overlegt de arts met de superviserend arts, behalve indien



de vigerende protocollen/richtlijnen hierin op andere wijze voorzien.

5.7 Het aanvragen en verrichten van een intercollegiaal consult wordt gedaan door een

medisch specialist dan wel door de arts in opdracht van een medisch specialist.

6. Spoedeisende hulp 6.1 De arts pleegt zo spoedig mogelijk overleg met de superviserend arts over alle meer

voudig getraumatiseerde patiënten.

6.2 De arts meldt terstond bij de superviserend arts de (telefonische) mededeling omtrent

de komst van een patiënt die mogelijk in een levensbedreigende situatie verkeert.

7. Verslaglegging/medisch Dossier 7.1 Onverlet de verplichting in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst

(WGBO) voor de behandelend specialist, houdt de arts een dossier/status conform de



binnen het ziekenhuis gebruikelijke procedures bij met betrekking tot de behandeling

Modelinstructie | 55



van de patiënt. Dit wil zeggen, dat hij/zij aantekeningen maakt over de gegevens



omtrent de gezondheidstoestand van de patiënt, de uitgevoerde handelingen en van



de aan de patiënt gegeven informatie. Hij/zij neemt andere stukken, bevattende zo-



danige gegevens, daarin op, een en ander voor zover dit voor een goede zorgverlening



van de patiënt noodzakelijk is.

8. Slotbepalingen 8.1 Indien de arts van de Modelinstructie afwijkt dient, indien de omstandigheden dit

toelaten, te allen tijde overleg plaats te vinden met de superviserend arts.

8.2 In alle gevallen met betrekking tot de zorgverlening van een patiënt door een arts,

waarin de Modelinstructie niet voorziet, beslist de superviserend arts.

8.3 Een afdeling/ discipline kan deze instructie op onderdelen detailleren in een nadere

regeling die echter op geen enkele manier strijdig dient te zijn met de inhoud van deze



instructie.

8.4 Deze instructie kan slechts worden gewijzigd met instemming van het bestuur van de

medische staf en de centrale opleidingscommissie.

8.5 Bij meningsverschillen omtrent de toepassing van deze instructie staat beroep open bij

de opleider en eventueel daarna de centrale opleidingscommissie, waarin vertegen-



woordigd de raad van bestuur. Hangende de besluitvorming over het beroep is de



beslissing van de supervisor en/of opleider van kracht, indien het de medische verant-



woorde­lijkheid van de aios betreft en in de overige gevallen de beslissing van de raad



van bestuur.



Januari 2009



Medisch Centrum Alkmaar

Raad van bestuur Stafbestuur

Centrale 0pleidingscommissie

56 |

Colofon U i tg av e Sam e n s t e l l i n g & t e k s t F oto g r af i e ont werp l i t ho g r af i e & d r u k b i n dw e r k

Foreest Medical School MAS-Communicatie, Heiloo / Marjolein Voorberg Fotostudio Wick Natzijl; Beeldgroep MCA (blz. 8 en 10) Rolf Kliffen, Mercurius Creatie, Westzaan Kunstdrukkerij Mercurius, Westzaan Binderij Zaandam BV, Zaandam © 2011 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder vooraf­gaande schrifte­lijke toestemming van de uitgever.