Een nieuw trimester betekent ook een nieuwe poster van avondwoordjes.be. In onze zoektocht naar uitspraken van Don Bosco vonden we deze zin: “Je moet gaan vissen, niet gevangen worden.” We kozen ervoor om deze woorden op de nieuwe poster te plaatsen en er een paar werkvormen bij te ontwikkelen. Je moet gaan vissen, niet gevangen worden … Het is een uitspraak die je aan veel kan doen denken en die je op heel verschillende manieren kan interpreteren. Misschien begrijp je “je moet gaan vissen” als “je moet actie ondernemen”, terwijl het gevangen worden dan weer heel passief is: wie gevangen zit, zit vast en geraakt niet echt vooruit. Misschien begrijp je het vissen wel als het opvangen van anderen in je groep, je vriendenkring … Don Bosco trok erop uit om jongeren op te vissen, om hen een thuis te geven. Maar je kunt ook gevangen raken in zaken die op het eerste zicht misschien wel leuk lijken, maar die eigenlijk niet zo zinvol zijn. Of je kunt gevangen worden door de verzuring die in de maatschappij aanwezig is. Het kan ook zijn dat je deze zin een nog andere betekenis geeft, bijvoorbeeld: je moet zelf uitvissen hoe de zaken in elkaar zitten en je niet laten vangen door wat ze tegen jou zeggen. Of misschien … je merkt het, er zijn zeer veel manieren waarop je deze uitspraak van Don Bosco kunt interpreteren. Misschien is het gewoon het beste om zelf op zoek te gaan naar welke betekenis jij geeft aan deze uitspraak en even stil te staan bij hoe ze voor jou zinvol kan zijn.
Veel inspirerend plezier met deze werkvormen!
Wat zou Don Bosco bedoelen met zijn uitspraak “Je moet gaan vissen”? Waar en wat (of wie?) moet je dan gaan vissen?
Zijn er vrienden of klasgenoten van jou die soms uit de boot vallen? Hoe kun je ze dan terug opvissen?
Als je gaat vissen, ga je zelf aan de slag. Hoe kun jij aan de slag gaan om het in je klas, leefgroep, jeugdbeweging … aangenamer te maken voor iedereen?
Wat versta je onder “gevangen worden”? Ben je zelf op de een of de andere manier gevangen?
Je moet zelf gaan vissen, zelf actie ondernemen en niet bij de pakken blijven zitten. Wat je doet, zal natuurlijk afhangen van de situatie en van het moment. Hieronder vind je een paar situaties. Gaat het om “vissen” (= actie ondernemen) of om “gevangen worden” (= bij de pakken blijven zitten, je laten beetnemen)? In de film Finding Nemo gaat Nemo’s vader op zoek naar zijn zoon Nemo. Nemo werd gevangen genomen, maar hoe kun je het gedrag van zijn vader omschrijven? □ □
Vissen Gevangen worden
Deze goudvis ziet het groots en waagt de sprong … □ □
Vissen Gevangen worden
Misschien heb je het al meegemaakt: er wordt aangebeld en er staat een verkoper aan de deur die stofzuigers, kookpotten of iets anders verkoopt. Eigenlijk hebben jullie al een (goede) stofzuiger en meer dan voldoende kookpotten, maar toch denk je: misschien is wat die man verkoopt toch beter? □ □
Vissen Gevangen worden
Waaraan doet deze afbeelding je denken? □ □
Vissen Gevangen worden
Zoek de volgende woorden in de woordzoeker: Vissen Vangen Don Bosco Actie Avondwoordjes Kermis
Vislijn Gevangenis Kabeljauw Zee Groepsdruk Jongeren
Let op: je kunt horizontaal, verticaal en diagonaal zoeken.
P M J K A V O N D W O O R D J E S E
O F Z E E S E J P T D I O E N G H G
V F R R J G E E Y O X U N O V T S E
M I M M H F N W N S G N I A C T I E
V N S I I A Q B C E V Q N F G S E G
Y R L S Z S O M V H S G M Y C M E I
M G N D E S N A H S E T A S R E M O
H A R D C N N N M N U M C W C C I I
D D J O N G E R E N M G I E F S O R
M K A B E L J A U W B D N T S I G N
O V F N E P S L P Q E R P I R W F S
K I I V T S S E E R D L G S S W N O
O S D T T C J D F E A I T S H Z E D
R L U H J E O P R P E R C E D A O I
D I M A F X P Z H U P Z N I I B F Z
X J N G R S N S T I K O E B B T M G
Z N T D S J O E O R T P R D I O S R
H Y S L F A W G Z L W T C S N R D M
Deze werkvorm is een handleiding voor de groepsbegeleider en geen “kant-en-klare” werkvorm zoals een invulblaadje voor de leerlingen. Je zult er dus concreet en creatief mee aan de slag moeten gaan.
Don Bosco’s droom op 9-jarige leeftijd was zijn grote inspiratiebron voor de uitbouw van zijn levenswerk. Maar Don Bosco heeft nog veel meer gedroomd… Jij hebt misschien ook wel een droom, of meerdere, of je hebt misschien goede voornemens gemaakt voor het nieuwe jaar, of …?
Stap 1: droomsessie Doe met de klas een brainstormsessie. Een brainstorm is het gezamenlijk verzamelen van associaties bij een bepaald thema.
Stel je thema vast en schrijf dit in het groot op een groot blad papier of op het bord. Bv: dromen, goede voornemens, zaken waarvoor je je wilt inzetten, doelen, groepswerk …
Deelnemers roepen spontaan ideeën naar aanleiding van het thema. De ideeën worden letterlijk op het grote blad genoteerd zodat alle ideeën zichtbaar zijn. Deelnemers associëren ook op elkaars ideeën. Een belangrijke regel bij brainstormen is het uitstellen van oordelen over associaties. Je moet dus geen idee bekritiseren, denken aan de haalbaarheid, risico’s …
Hou het tempo hoog, zodat het rationele deel van het denken zoveel mogelijk wordt uitgeschakeld.
Er zijn verschillende brainstormtechnieken terug te vinden op het net.
Stap 2: Actie ondernemen Goede voornemens maken, dromen, wensen… is één ding maar je moet ze ook realiseren. Je moet niet wachten totdat het geluk jou weg passeert, je moet er zelf werk van maken. Ook Don Bosco nam initiatief, nam het op voor diegene waar niemand naar omkeek. Wat als Don Bosco er niet was geweest voor zijn jongens…? Maar hij leerde zijn
jongens ook opkomen voor zichzelf en voor anderen, en dat je, ondanks een tegenslag, niet bij de pakken moet blijven zitten. Kies uit de droomsessie die je hebt gedaan één (of meerdere) doelen die je in het volgende trimester of de volgende periode gaat bereiken met de klas. Werk deze nu uit door je doelstelling SMART te formuleren. Doelen worden vaak te vaag en vrijblijvend geformuleerd wat aanleiding kan zijn tot mislukking. S
Specifiek
M
Meetbaar
A
Acceptabel – Aanwijsbaarheid – Activerend
R
Realistisch
T
Tijdsgebonden
-
-
Specifiek: omschrijf het doel duidelijk en concreet. Het moet een waarneembare actie, gedrag of resultaat beschrijven. Meetbaar: Er moet een systeem, methode of procedure zijn om te bepalen in welke mate het doel op een bepaald moment bereikt is. Acceptabel – aanwijsbaar – activerend: De ‘A’ kan voor drie zaken staan. Acceptabel: is er een draagvlak voor wat we doen? Zijn de betrokken bereid om zich te verbinden aan de doelstelling? Aanwijsbaar: is het duidelijk wie wat moet doen om het doel te bereiken? Activerend: de doelstelling moet uitnodigen tot actie en energie losmaken. De doelstelling moet positief geformuleerd worden. Realistisch: Is het doel haalbaar? Hebben de betrokkenen voldoende knowhow, capaciteit, middelen,…? Tijdsgebonden: Wanneer beginnen de activiteiten? Wanneer zijn ze klaar?
(noot: De beroemde toespraak ‘I have a dream’ van Martin Luther King was niet SMART (want niet meetbaar, niet tijdgebonden) maar het was wel een briljante, inspirerende en activerende toespraak. Wie het onbekende wil verkennen kan niet specifiek zijn. SMART is een nuttige checklist maar heeft ook beperkingen die zeer waardevolle doelstellingen uitsluiten. Laat SMART geen doel op zich zijn.)
Wanneer je met de groep de doelen hebt vastgesteld, ga er dan ook concreet mee aan de slag. Werk concreet uit wat jullie op het oog hadden en laat het niet alleen maar een leuk idee zijn. Je zult op geregelde tijdstippen (zeker wanneer het doelstellingen op lange termijn zijn) moeten samenzitten met de hele groep om na te gaan hoe ver het staat met de verwezenlijking van jullie doelen.
Haal op 1 april een leuke grap uit met iemand. Maar pas op! Ook anderen zullen proberen jou in de luren te leggen. Laat jezelf niet vangen!
De post-it-vis kun je tijdens een bezinnend moment gebruiken met de klas of zelfs met heel de school, met de groep animatoren, leiders, kinderen … van de jeugdbeweging of het speelplein enz. Teken in het groot een vis. Laat de jongeren tijdens het bezinningsmoment iets opschrijven op een oranje post-it. Dit kan van alles zijn afhankelijk van het thema van de bezinning. Je kan hen bijvoorbeeld uitdagen om hun droom op de post-it te schrijven, een actie waaraan ze willen werken, een engagement, mensen die echt belangrijk voor hen zijn … Laat ze vervolgens hun post-it kleven binnen de contouren van de vis. Zo krijg je een echte vis gemaakt uit post-its. Dit kunstwerk kan dan eventueel een centrale plaats krijgen binnen de klas, de school of het lokaal zodat de jongeren herinnerd worden aan datgene dat zij hebben opgeschreven. (Voor inspiratie voor zulke bezinningsmomenten kan je terecht op ‘De Koffer online’ van Jeugddienst Don Bosco vzw. www.jeugddienstdonbosco.be/zinspeling/werkmateriaal/dekoffer/)
We willen graag een paar verhaaltjes meegeven waarin een vis een belangrijke rol speelt. Misschien kunnen ze wel inspiratie bieden om met de poster verder aan het werk te gaan. Swimmy Swimmy is een zwarte, kleine vis. Al zijn broertjes en zusjes zijn kleine, oranje visjes. Op een dag worden zijn broertjes en zusjes opgegeten door een grote vis. Swimmy kan ontsnappen. Hij zwemt de zee door en ontmoet allerlei mooie zeefiguren. Dan ontmoet hij een school kleine oranje visjes, net zoals zijn broertjes en zusjes. Swimmy wil met hen spelen in de grote weide zee. Ze zijn echter te bang voor de grote vissen en verstoppen zich in het zeewier. Swimmy bedenkt een plan. Door samen te zwemmen is een grote visformatie, met Swimmy als het oog, durft geen enkele grote vis hen nog aan te vallen en kunnen ze samen zwemmen in de zee.
Je vindt dit verhaal (Engelstalig) ook via http://www.youtube.com/watch?v=0L8HQ-qSA7I.
De mooiste vis van de zee Regenboog is de mooiste vis van de zee. Maar hij is trots en ijdel, en daardoor heeft hij geen enkele vriend. Pas wanneer hij één van zijn mooie schubben weggeeft – en later nog meer – vinden ze hem aardig. En dan merkt Regenboog dat het belangrijker is om te delen en vrienden te hebbe dan de mooiste te zijn.
Je vindt dit verhaal (Engelstalig) ook via http://www.youtube.com/watch?v=h6S4IPMs5ZY.
