vccn nieuwsbrief MAGAZINE BEHEERSPLAN LUCHTBEHANDELING NIEUWE ZIEKENHUISRICHTLIJN IN ZWITSERLAND EN DUITSLAND

vccn nieuwsbrief MAGAZINE Een uitgave van de VERENIGING CONTAMINATION CONTROL NEDERLAND

BEHEERSPLAN LUCHTBEHANDELING NIEUWE ZIEKENHUISRICHTLIJN IN ZWITSERLAND EN DUITSLAND

jaargang 17 NUMMER 3 - DECEMBER 2004

Groot. In de kleinste dimensies.

Cleanrooms zijn zo sterk als hun zwakste schakel. basan levert daarom uitsluitend producten die voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen. Zo ondersteunt basan al meer dan twintig jaar high tech ondernemingen in hun cleanroom productieprocessen.

Profiteer van meer dan 20 jaar ervaring, op maat gesneden, individuele service concepten en de beste producten van de meest gerenommeerde fabrikanten. basan is marktleider in Europa op het gebied van cleanroomproducten en -accessoires. Dit dankzij de klantgerichte, kwaliteitsbewuste bedrijfsfilosofie.

www.basan.com basan b.v. Hoek 76 B-2850 Boom Phone +32 3 8 44 44 00 Fax +32 3 8 44 66 00 E-Mail [email protected]

basan b.v. Minervum 7020 NL- 4817 ZL Breda Phone +31 76 57 22 660 Fax +31 76 57 22 681 E-Mail [email protected]

basan GmbH Bachstraße 22 D-65830 Kriftel Phone +49 61 92 99 86-0 Fax +49 61 92 99 86-50 E-Mail [email protected]

basan UK Ltd. Worting Business Park UK-Basingstoke RG23 8PX Phone +44 12 56 345 610 Fax +44 12 56 811 876 E-Mail [email protected]

Colofon

Editorial

Een uitgave van de Vereniging Contamination Control Nederland

Dit laatste nummer van VCCN Magazine in 2004 staat in het teken van de gezondheidszorg, zowel in Nederland als internationaal.

Redactie Ing. R.A.H.M. Geilleit M.A. Reinhold P.A. van Rij Redactie-adres Verenigingsbureau VCCN De Mulderij 12 Postbus 311 3830 AJ Leusden Telefoon 033 434 57 65 Fax 033 432 15 81 E-mail [email protected] Concept & realisatie Coljé Reclame, Hoevelaken www.colje.nl Verschijningsdata magazine 2005 april, juli, oktober, december Nieuwe producten en diensten De inzendingen van informatie en gegevens voor deze rubriek wordt 4 weken vóór het verschijnen van de betreffende nieuwsbrief verwacht bij het Verenigingsbureau te Leusden. Inzenden van deze berichten kan uitsluitend door de aangesloten bedrijfsleden. Adverteren in het magazine Het is mogelijk voor bedrijven (dus niet voor persoonlijke leden) advertenties te plaatsen in het VCCN magazine. Tarieven die hiervoor (zwart/wit) gelden zijn: 1x 3x 1/1 pagina € 475,- € 1275,1/2 pagina € 275,- € 745,1/4 pagina € 175,- € 425,Bovengenoemde prijzen gelden voor bedrijfsleden van de VCCN. Bedrijven die geen lid zijn betalen bovengenoemde bedragen + 25%. Extra kosten per steunkleur € 165,- per plaatsing. Extra kosten full-color € 400,- per plaatsing. De extra kosten voor het plaatsen van een advertentie op de achterpagina en op de binnenkant cover bedragen + 10%. Het is ook mogelijk om op onze website te adverteren.

Een Beheersplan Luchtbehandeling voor Operatieafdelingen Naar aanleiding van het VHIG/VCCN congres ‘Een frisse wind’ in 1998 zijn in 1999 15 organisaties uitgenodigd te participeren in de activiteiten om te komen tot een Beheersplan Luchtkwaliteit Operatieafdelingen. Na een eerste overlegronde werden een stuurgroep en 3 werkgroepen geformeerd. In februari 2004 werd het concept Beheersplan naar de deelnemende organisatie gezonden voor commentaar. Inmiddels zijn bijna alle commentaren verwerkt. In een artikel van Dr. G.H.I.M. Walenkamp en H. Huiskamp (pagina 4 e.v.) kunt u lezen wat het Beheersplan inhoudt, wat de belangrijkste adviezen zijn en welke de streefwaarden zijn voor de lucht op de OK. Ook wordt ingegaan op de verschillen tussen het Beheersplan en de Bouwmaatstaf van het College voor Ziekenhuisvoorzieningen en de status van her Beheersplan in het vakgebied. Symposium ‘Luchtbeheersing op de OK’ op 14 maart 2005 Naar aanleiding van het verschijnen van het Beheersplan Luchtkwaliteit OKafdelingen organiseert de VCCN in samenwerking met de VHIG een landelijk congres, waarin een toelichting wordt gegeven op een aantal belangrijke aspecten van het rapport, onder leiding van dagvoorzitter Dr. Walenkamp. Alle betrokken organisaties zullen hun leden informeren over het Symposium. Vanwege bereikbaarheid en centrale ligging zal het Symposium gehouden worden in de Jaarbeurs te Utrecht. Datum: Maandag 14 maart 2005 Op pagina 13 leest u het volledige programma. Nieuwe ziekenhuis richtlijn in Zwitserland en Duitsland Tijdens het ICCCS Symposium in september 2004 in Duitsland heeft Dipl. Ing. Arnold Brunner van Brunner Haustechnik AG (Zurich) een presentatie gegeven over de nieuwe ziekenhuisrichtlijn, die in Zwitserland en Duitsland verschenen is. Naast het feit, dat in de nieuwe richtlijn een duidelijke procesvoortgang in de bouw is vastgelegd, zijn er nog meerdere technische en microbiologische/hygiënische aspecten aangepast. De belangrijkste zijn: de classificatie, het bestek, luchttechnische aspecten. Het artikel op pagina 8 e.v. is een door ing. R.A.H.M. Geilleit gemaakte samenvatting van de presentatie van A. Brunner. Mede namens bestuur en verenigingsbureau wenst de redactie alle lezers een voorspoedig 2005! Paul van Rij Redactie VCCN Magazine

Inhoud Editorial

3

Symposium ‘Luchtbeheersing op de OK’

13

Beheersplan luchtbehandeling

4

Productnieuws

14

Nieuwe leden

15

Agenda

15

operatiekamers Nieuwe ziekenhuis richtlijn

8

in Zwitserland en Duitsland Aankondiging CGC Cursus

11

vccn nieuwsbrief

3

EEN BEHEERSPLAN Luchtbehandeling voor de Operatieafdeling in Nederland Dr. G.H.I.M. Walenkamp - afd. Orthopedie, academisch ziekenhuis Maastricht, postbus 5800, 6202 AZ Maastricht H. Huiskamp - adviseur technische installaties ziekenhuisbouw, Eindhoven In de zeventiger jaren werd in Nederland naar aanleiding van vragen uit het veld onderzoek gestart naar de ventilatie van operatiekamers. Het toenmalige Instituut voor Gezondheidstechniek (IG-)TNO voerde dat uit en werd gesteund door een gespreksforum van bacteriologen, chirurgen, en een commissie van de Nederlandse Technische Vereniging voor Verwarming en Luchtbehandeling (TVVL). Onderzoeksresultaten werden in TNO rapporten gepresenteerd, voornamelijk door ir. H.B. Bouwman en P.A. Bossers. In de jaren daarna bleef het een onderzoek waarin vooral technici zich verdiepten: de toenmalige afdeling Binnenmilieu van TNO Bouw en de inmiddels opgerichte Vereniging Contamination Control Nederland (VCCN). Ook echter de medische en paramedische sector vertoonde groeiende interesse. In februari 1989 werd een themanummer van ZIP, het verenigingsblad van de ziekenhuishygiënisten, aan de luchtbehandeling van operatiekamers gewijd. In 1991 en 1992 organiseerde de VCCN congressen over luchtbehandeling van operatiekamers, samen met TNO en het toenmalige College voor Ziekenhuisvoorzieningen. Tot slot organiseerden de VCCN samen met de vereniging van ziekenhuishygiënisten (VHIG) in 1998 opnieuw een dergelijk congres: de “Frisse Wind”. Dit congres werd georganiseerd na aanschrijving van alle relevante beroepsgroepen en instanties om in Nederland een aanzet te geven tot “een werkbare norm voor de luchtkwaliteit op de Nederlandse operatiekamers”. Na het congres werd door diverse vertegenwoordigers besloten daartoe stappen te ondernemen. De VHIG en de VCCN nodigden in 1999 zoveel mogelijk relevante instanties en (para)medische verenigingen uit bijeen te komen, om een dergelijke norm te realiseren (tabel 1). Er werden na eerste overlegronden een stuurgroep en een drietal werkgroepen geformeerd (tabel 3). De samenstelling en taken van de stuurgroep en werkgroepen is in de loop van de jaren die nodig waren iets gewijzigd, meestal door veranderingen van werkkring. De werkgroepen kregen opdracht de literatuur en bestaande richtlijnen te inventariseren en

4

vccn nieuwsbrief

te komen tot nieuwe adviezen. Daarbij richtten zij zich respectievelijk op de techniek, op de standaardisatie van de meetmethoden, en op algemene aspecten van de hygiëne. Nadat de adviezen van de werkgroepen waren geformuleerd is de stuurgroep begonnen aan een proces van bewerking en integratie dat om diverse redenen moeizamer bleek dan verwacht. Belangrijk uitgangspunt werd dat de adviezen de vorm zouden moeten krijgen van een systematisch opgezet Beheersplan, waarin de structuur van Hazard Analysis of

Critical Control Points (HACCP) werd gevolgd. Met een dergelijke structuur waren inmiddels in Nederland goede ervaringen opgedaan, o.a. bij de aanpak van Legionella. De inpassing van de adviezen van de werkgroepen, en de discussie over een voor iedereen acceptabele formulering heeft vervolgens enige tijd nodig gehad. Toen tot slot het plan vrijwel was voltooid kwamen nog een drietal belangrijke rapporten uit die vermeld en verwerkt dienden te worden. Het waren: 1. Een aantal artikelen van de Britse Hospital Infection Society, die in een aantal ‘Working Parties’ precies hetzelfde werk bleek te hebben gedaan. Hun conclusies, die geheel vergelijkbaar waren, ondersteunden het Beheersplan en werden verwerkt. 2. De herziene SWKI ‘Richtlinie 99-3’ over de luchtbehandeling in ziekenhuizen. [noot redactie: voor meer informatie omtrent deze richtlijn zie het andere artikel in deze Magazine]

3. De herziene ‘Bouwmaatstaven voor nieuwbouw van een operatie-afdeling’ van het College voor Ziekenhuisvoorzieningen, dat op 12 januari 2004 werd ondertekend door de minister. Deze vernieuwde Bouwmaatstaven steunen voor een niet onbelangrijk deel op de Zwitserse Richtlijn. In de laatste fase van de opstelling van het Beheersplan is in goed overleg met vertegenwoordigers van het Bouw College overlegd over de overeenkomsten en verschillen tussen beide plannen, en zijn beiderzijds enige aanpassingen gevolgd. Er kon worden geconcludeerd dat beide plannen over het geheel genomen veel meer complementair in plaats van tegenstrijdig zijn.

adviezen over bouw en apparatuur al uitgebreid aan bod komen, worden deze punten slechts algemeen besproken in het Beheersplan. Omdat de luchtkwaliteit de belangrijkste reden voor de opstelling van het plan was, is het Beheersplan voornamelijk gewijd aan de technische en microbiële eisen aan de lucht in operatiekamers. Allereerst wordt in hoofdstuk 2 kort behandeld hoe het beheer met gebruikmaking van de HACCP systematiek zou moeten worden vastgelegd. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de in hoofdstuk 5 gedetailleerd aangegeven eisen en procedures. In stappenplannen wordt aangegeven wat voor en wanneer actie moet volgen bij afwijkingen in kritieke parameters en afwijkingen van microbiële aard. De technische eigenschappen van de Luchtbehandeling worden besproken in hoofdstuk 3, met de streefwaarden die gelden voor de bacteriologische meting van de lucht. Er worden hier ook adviezen ge-formuleerd over de validatie van operatiekamers door middel van kwalificatie en continue of periodieke metingen. Hoe de lucht microbiologisch en qua partikels gestandaardiseerd gemeten zou kunnen worden wordt in hoofdstuk 4 geadviseerd. Tot slot worden nog adviezen gegeven hoe

e.a. zou kunnen worden geïmplementeerd en bewaakt. Is het volledige rapport van de werkgroep techniek over-genomen, evenals de resultaten van een enquête die in 2000 is gehouden onder de Nederlandse ziekenhuizen met de toen bestaande luchtbehandelingsinstallaties in operatiekamers.

Adviezen wat betreft de techniek De voor de lezers van dit tijdschrift wellicht belangrijkste adviezen komen in het kort neer op het volgende, toe te passen in nieuwbouw situaties: Luchtfiltering: Eindfilter ten minste H13. Bewaking van kwaliteit door middel van periodieke validatiemetingen. Type luchtstroming: Semi-laminaire downflow. Bij nieuwbouw en renovatie geen mengende systemen meer toepassen. Luchtuittredesnelheid: 0,30 - 0,35 m/sec, laminaire stroming periodiek meten, 1x/jaar. Luchttoevoer hoeveelheid: Gebaseerd op uitstroom oppervlak. De lucht mag recirculeren, maar het aandeel buitenlucht is ten minste 2.000 m3/uur. De luchttoevoer naar het plenum moet continue worden bewaakt met een meetnauwkeurigheid van maximaal 5 %.

»»

In februari 2004 is het concept Beheersplan aan dezelfde verenigingen en instanties gestuurd (tabel 2), met het verzoek te reageren vóór medio mei. Bijna alle reacties zijn bij het schrijven van dit artikel (najaar 2004) binnen, een enkele reactie wordt nog verwacht. Aan de hand van alle reacties zal de stuurgroep dan komen tot een definitief Beheersplan. Dit zal in Nederland worden geïntroduceerd tijdens een congres, dat op 14 maart 2005 gehouden zal worden in Utrecht. Het Beheersplan zal daarna gratis beschikbaar zijn, downloadbaar via een aantal websites van deelnemende verenigingen.

Het Beheersplan: de inhoud Omdat in bestaande richtlijnen, b.v. van de werkgroep Infectiepreventie (WIP), en adviezen van de Gezondheidsraad en Bouw College algemene hygiënische adviezen en

2 lampen onder het plenum beperken door convectie de downflow; de vormgeving blijft aërodynamisch.

vccn nieuwsbrief

5

Luchtuittredetemperatuur: Het temperatuurverschil tussen ingeblazen en afgevoerde lucht moet ten minste 2°C bedragen. Het moet permanent en nauwkeurig (>0,1°C) worden gemeten. Bij afwijkingen van >0,5°C moet direct aanpassing volgen. Luchtvochtigheid: Tijdens operaties 50-60 % RV. Permanente controle met meetnauwkeurigheid van 5 % Luchtafvoer: Via vier kanalen en acht afvoerroosters, periodieke validatie van de proportionele afgevoerde hoeveelheid per rooster. Drukhiërarchie: Over de deuren bestaat minimaal een overdruk van 5 Pa. In de nachtstand moet de overdruk gehandhaafd blijven. Continue meting (nauwkeuriger dan 0,2 Pa) op te nemen in het geautomatiseerde gebouwbeheersysteem. Directe signalering bij afwijkingen. Binnenklimaat: Moet voldoen aan de NEN EN 7730 met 0,5
Streefwaarden voor de lucht op de OK Een operatiekamer die niet in gebruik is, moet bij een goed werkende installatie lucht bevatten met < 1 KVE/m3 . Een dergelijk meting dient te worden uitgevoerd bij oplevering en na verbouwingen. De lucht in een operatiekamer die in gebruik is, dient onder het plenum en dicht bij de wond < 10 KVE/m3 te bevatten, als er infectie-gevoelige ingrepen worden uitgevoerd (b.v. prothesen). Voor andere o.k.’s, waar minder infectie gevoelige ingrepen worden uitgevoerd, zou een maximum kunnen gelden van 180 KVE/m3, maar hierover is nog onvoldoende bekend. De sedimentatie van zwaardere gecontamineerde partikels, zoals gemeten kan worden met sedimentatieplaten, zou niet meer mogen zijn dan 350 KVE/m2/uur, wat overeenkomt met een luchtcontaminatie van < 10 KVE/m3. Voor partikels kan nog geen streefwaarde worden genoemd. De partikels van >3 micro-

6

vccn nieuwsbrief

meter, die de bacteriën kunnen bevatten, doen dat in sterk wisselende mate, afhankelijk van meetplaats, gedragen kleding e.d. In experimentele situatie is 1:200 gevonden. Geadviseerd wordt alleen incidenteel te meten, en alleen in combinatie met bacteriemetingen. Verschillen tussen het Beheersplan en de Bouwmaatstaf. De verschillen van het Beheersplan met de nieuwe Bouwmaatstaf van het College voor Ziekenhuisvoorzieningen zijn vooral gelegen in het verschil in grootte van het plenum (College: 8-9 m2), en de luchtsnelheid aan het plenum (College: 0,24-0,30 m/sec). Het resulteert bij het advies van het College tot een in te blazen luchthoeveelheid van ca. 8.000 m3. De stuurgroep en werkgroep techniek beschouwt de toepassing van een dergelijk groot plenum met lagere inblaas snelheid als nog onvoldoende gevalideerd. Het risico wordt als niet onaanzienlijk beschouwd, omdat een dergelijk groot volume onvoldoende wordt opgewarmd door de warmtelast op de OK, en de downflow snelheid, die relatief laag is, onvoldoende zal blijken. Eventuele additionele verwarming in de kamer kan hierbij noodzakelijk blijken. De komende jaren zal theoretisch (CFD) en praktijkonderzoek moeten aantonen of inderdaad een dergelijk groter plenum geschikt is. Als dat het geval blijkt is het wel een verbetering, daar immers grote behoefte is aan een groter schoon werkoppervlak op het niveau van operatietafel en instrumenttafels.

Status van het Beheersplan Het Beheersplan is tot stand gekomen door een gecombineerde actie van werkers uit het veld. De belangrijkste, relevante wetenschappelijke verenigingen van paramedici en medici zijn samen met managementorganisaties en met intensieve participatie van de

Inspectie voor de Gezondheidszorg tot de formulering van een ‘state of the art’ gekomen. Diegenen in Nederland met de meeste knowhow over het onderwerp, hebben samen getracht tot een compromis te komen waar verschil van inzicht en belangen bestond. Dit proces waarbij werd toegegroeid naar elkaars standpunt en waarbij het mogelijk werd het Beheersplan te formuleren, kostte daarom ook enige tijd. De status van het Beheersplan wordt vooral ontleend aan de uitgebreide oproep tot participatie in 1999, en aan de uitgebreide adhesie die in 2004 op het conceptplan binnen kwamen.

Uitgenodigde verenigingen en instanties in 1999 om te participeren

Stuurgroep

- Centraal Bureau Intercollegiale Toetsing (CBO),

Orthop.chirurg, Maastricht, NOV (na febr.’03)

infectieregistratie PREZIES

Waar zo weinig evidence in de literatuur beschikbaar is, is de formulering van een landelijk advies op deze wijze het best haalbare. Het is nu duidelijk en zichtbaar gemaakt hoe een dergelijk vitaal onderdeel in de gezondheidszorg moet worden beheerd en beoordeeld. Het is nu duidelijk welke aspecten nog onvoldoende ontwikkeld en bekend zijn. De volgende actiepunten zouden binnen de komende vijf jaar moeten worden gerealiseerd door respectievelijk ziekenhuismanagement, -hygiënisten en technici: 1. invoering van de HACCP-structuur bij het beheer van luchtbehandelingsinstallaties in de OK, in alle Nederlandse ziekenhuizen; 2. het toepassen van zo uniform mogelijk meetmethoden van microbiële luchtkwaliteit in de OK door hygiënisten van alle Nederlandse ziekenhuizen, en periodieke inventarisatie gedurende enkele jaren; 3. bestudering van de voor- en nadelen van grote plenums, en optimalisatie met behulp van eventueel nieuwe technieken, onder controle van adequate CFD-studies. Na vijf jaar zouden de resultaten van de drie bovenbeschreven actiepunten moeten worden bestudeerd, waarna een herziene versie van het Beheersplan in korte tijd kan worden gerealiseerd.

A.M. Poth

- Centrale Sterilisatie Club

Hygiënist, Haarlem, VHIG (voorz. na okt ‘02)

- Nederlands Normalisatie Instituut:

G.G.M. van Knippenberg–Gordeke

Normcommissie Steriliteit en Steriliseren

Hygiënist, Venlo, VHIG (voorz. tot okt ‘02)

- Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA)

M.A.J. Bilkert - Mooiman

- Nederlandse Vereniging voor Heelkunde

Inspecteur i.a.d., Den Haag, IGZ (lid)

- Nederlandse Orthopedische Vereniging (NOV)

H. Huiskamp

- Nederlandse Vereniging voor Hoofden Operatie

Adviseur, Apeldoorn, VCCN (lid)

afdeling - Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM) - Nederlandse Vereniging voor Technisch/ facilitair

Conclusies

Dr. G.H.I.M. Walenkamp (voorzitter)

J.L. Paardekooper Hygiënist, Den Haag (adviseur) T. Daha-Vuurpijl Hygiënist, Leiden, WIP (adviseur)

Management in de Gezondheidszorg - Rijksinstituut Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM)

Werkgroep techniek D. Schotel, (voorzitter)

- Inspectie voor de Gezondheidszorg

Adviseur, Rijswijk,

- Stichting Werkgroep Infectie Preventie (WIP)

Ing Ph. Ham

- TNO, afd. Microbiologie en KM

Adviseur Delft, TNO-PG Leiden

- Vereniging Contamination Control Nederland

P. Houtman

(VCCN) - Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg (VHIG)

Hygiënist, Haarlem, VHIG E.W.J.M. Schilders Installateur, Eindhoven, VCCN L. Zwerver

Per februari 2004 uitgenodigde instanties en verenigingen, uitgenodigd om het Beheersplan te onderschrijven

Hoofd Techn. Dienst, Sneek, NVTG

- Centrale Sterilisatie Club

Dr. ir. W.H.J. Crombach, (voorzitter)

- Ned. Ver. Deskundigen Sterilisatie

Microbioloog, Venlo, NVMM

- Nederlands Normalisatie Instituut:

Ing. J. Kastelein

Normcommissie Steriliteit en Steriliseren

Werkgroep meetmethoden

Adviseur, Zeist, TNO voeding

- Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie

M.S.J. Pelk - Jongen

(NVA)

Hygiënist, Den Bosch, VHIG

- Nederlandse Vereniging voor Heelkunde

F.H. Ploegstra

- Nederlandse Orthopedische Vereniging (NOV)

Hygiënist, Leeuwarden, VHIG

- Nederlandse Vereniging voor Hoofden Operatie

I. van Veldhoven

afdeling

Hygiënist, Eindhoven, VHIG

- Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM) - Nederlandse Vereniging voor Technisch/facilitair Management in de Gezondheidszorg - Rijksinstituut Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM) - Inspectie voor de Gezondheidszorg (afd. Infectie-

Werkgroep gedragscode hygiëne A. de Block, (voorzitter) Hoofd OK, Sneek, NVHO/ adviseur, Nijmegen A. Boskamp Hygiënist, Nijmegen, VHIG Dr. C.J. van der Linden

ziekten, afd. Farmacie en Medische Technologie,

Alg. Chirurg, Heerlen, NVH

afd. Curatieve Somatische Gezondheidszorg)

M. Louwers

- CBO

Hygiënist Den Bosch, VHIG

- TNO BCH, Leiden

Dr. A.B. Wymenga

- TNO Voeding, Zeist

Orthop.chirurg, Nijmegen, NOV

- Stichting Werkgroep Infectie Preventie (WIP) - College bouw ziekenhuisvoorzieningen - Vereniging Contamination Control Nederland (VCCN) - Stichting ISSO - Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de In de meeste operatiekamers verschijnt na oplevering

Gezondheidszorg (VHIG)

vaak geleidelijk aan een toenemende hoeveelheid apparratuur.

vccn nieuwsbrief

7

NIEUWE RICHTLIJN Nieuwe ziekenhuisrichtlijn in Zwitserland en Duitsland Tijdens het ICCCS symposium in september 2004 in Duitsland heeft Dipl. Ing. Arnold Brunner van Brunner Haustechnik AG uit Wallisellen, Zürich een presentatie gehouden over de nieuwe ziekenhuisrichtlijn, die in Zwitserland en Duitsland verschenen is. Het betreft de: - SWKI-Richtlinie 99-3: Heizungs-, Lüftungs- und Klimatanlagen in Spitalbauten - VDI 2167: Technische Gebäudeausrustung von Krankenhäusern, Heizungs- und Raumlufttechnik. Dit artikel is de samenvatting (1) van een bijdrage voor de Internationale Cleanroomconferentie ICCCS, die in september 2004 in Bonn, Duitsland, werd gehouden. door A. Brunner (Voorzitter van de Zwitserse werkgroep SWKI 99-3 en lid van de Duitse werkgroep VDI richtlijn 2167. ) De basis voor beide richtlijnen is gevormd door de in 1987 in Zwitserland gepubliceerde Richtlijn 99-3 voor het ontwerp, de bouw, het bedrijven en de bewaking van luchttechnische installaties in ziekenhuizen. Deze richtlijn is enkele jaren geleden aangepast en in mei 2003 opnieuw gepubliceerd. In diezelfde periode heeft men in Duitsland ook activiteiten ontplooit voor een richtlijn voor ziekenhuizen

8 vccn nieuwsbrief

en wel de aanpassing van de bestaande DIN 1946-4: Raumlufttechniche Anlagen in Krankenhäusern (uitgave 1999). Uiteindelijk heeft men in Duitsland de nieuwe VDI richtlijn 2167 vorm gegeven; die in november 2004 is gepubliceerd. De inhoud van deze nieuwe richtlijn komt overeen met de Zwitserse SWKI Richtlijn 99-3. Dientengevolge is in Duitsland de richtlijn DIN 1946-4 uit het handboek van de VDI verwijderd.

Indeling van de Duitse richtlijn VDI 2167 De indeling van de VDI 2167 is evenals de Zwitserse richtlijn gebaseerd op de ISO 14644 - serie en in het bijzonder wordt de indeling van de ISO 14644 deel 4: ‘Planning, ontwerp, bouw en opstarten van cleanrooms’ gevolgd. Het resultaat hiervan is de volgende indeling van de VDI-Richtlijn 2167: 1. Toepassingsgebied 7. Realisatie 2. Definities, organisaties, 8. Opstarten / opleveren van afkortingen installaties 3. Algemeen 9. OK kwalificatie / kwalificatie 4. Classificatie van ruimten van OK-veld 5. Analyse 10. Operationele situatie 6. Ontwerp 11. Herkwalificatie en optimalisering Bijlage A: Publicaties (informatief) Bijlage B: Voorbeelden van Luchttechnische concepten (informatief)

De hoofdlijn in de hoofdstukken 5 tot en met 10 gaat procesmatig door het traject vanaf analyse, ontwerp tot en met de bouw en de oplevering van de cleanroom. Daardoor kunnen alle betrokken partijen in dit traject eenzelfde taal gebruiken en de aangehaalde documenten kunnen in het project worden toegepast. Bij een multidisciplinair ontwerp en bouwactiviteit in de ziekenhuissector is het belangrijk dat de onderdelen van het traject goed gestructureerd en gedocumenteerd worden vastgelegd, zodat ook alle verantwoordelijkheden per discipline en per trajectonderdeel correct in elkaar kunnen overlopen. De nieuwe richtlijn geeft hiervoor de nodige informatie.

Nieuwe aspecten in de ziekenhuis richtlijn Naast het feit dat in de nieuwe richtlijn een duidelijke procesvoortgang in de bouw is vastgelegd, zijn er nog meerdere technische en microbiologische / hygiënische aspecten aangepast. De belangrijkste daarbij zijn: - de classificatie - het bestek - luchttechnische concepten

De classificatie In de voorgaande richtlijnen was de classificatie van de ruimten gebaseerd op een bepaalde maximale kiemconcentratie in de lucht, tijdens de operationele situatie van de ruimte. Op grond van het feit dat er geen (of in ieder geval zeer weinig) goede studies en onderzoeken zijn naar de (eventuele) overeenkomst tussen de kiemconcentratie in de lucht en het percentage infecties bij operaties heeft men besloten om de kiemconcentratie in de lucht niet meer als criterium voor de classificatie van de ruimte te gebruiken. Dit betekent dus ook dat het niet meer noodzakelijk is om bij de oplevering en bij de monitoringsactiviteiten van o.k.’s gebruik te maken van microbiologische metingen. Verder is wel aangetoond dat (als er geen andere maatregelen worden genomen) een hoge kiemconcentratie in de lucht resulteert in een hogere micro-biologische neerslag en dat daardoor aannemelijk is dat hierdoor een hogere infectiegraad op zal treden; indien men geen andere maatregelen neemt. Bij de maatregelen van de infectiepreventie spelen de luchttechnische aspecten een ondergeschikte rol. In plaats van de kiemconcentratie in de lucht als leidraad voor de classificatie van de ruimten te gebruiken is men overgegaan tot het instellen van drie microbiologische gradaties voor de specifieke ziekenhuis behoeften. Dit betekent dat men voor microbiologische aspecten in een ziekenhuis drie soorten ruimten onderscheidt, namelijk: o.k.’s - ruimten met high risk Het doel van alle maatregelen die in samenhang met de chirurgische ingrepen worden genomen is de vermindering van de risico’s van postoperatieve infecties. Dit risico is sterk afhankelijk van de soort ingreep en in deze situatie speelt de kwaliteit van de lucht in het OK-veld een ondergeschikte rol. Ondanks alles moeten bijvoorbeeld bij deze ingrepen de steriliteit van de instrumenten tot de normale standaard behoren. ruimten met verhoogde microbiologische eisen, ruimten met medium risk Hiertoe behoren de ruimten waarin patiënten worden behandeld, waabij een verhoogd risico aanwezig is van de verspreiding van infectieziekten via de omgevingslucht. Ook worden hogere microbiologische / hygiënische eisen gesteld aan die ruimten, waarin diagnostische of therapeutische behandelingen worden uitgevoerd en waarbij micro-organismen kunnen vrijkomen, die voor het personeel een infectie risico zouden kunnen vormen. Daarnaast geldt deze verhoogde eisen ook voor de opslagruimten van steriele goederen en de steriele gangen.

microbiologisch relevante ruimten - ruimten met low risk In de medische wereld heeft eigenlijk iedere ruimte het predikaat van microbiologisch relevante ruimte, aangezien er bijvoorbeeld patiënten worden behandeld of opslag plaatsvindt van materiaal, dat met de patiënten in contact komt. Hierbij kan men ook denken aan o.a. de keuken en die ruimten waarin de ziekenafval wordt verzameld en verzorgd. Voor de ruimten waaraan geen specifieke eisen gesteld worden, zoals in ondergeschikte nevenruimten, is de normaal gebruikelijke luchttechnische normen zoals DIN EN 13779 ‘Lüftung von Gebäuden, Leistungsanforderungen für lufttechnische Anlagen’ van toepassing. Voor de microbiologische eisen van de luchttechnische installaties van deze ruimten gelden de eisen zoals genoemd in de VDI Richtlijn 6022: ‘Hygiene-Anforderungen an RLT-Anlagen, Komfortbereiche’.

Bestek Naar analogie van de aspecten, die aanwezig zijn in de ISO 14644-4 is in deze richtlijn opgenomen dat tijdens de projectfasen van ontwerp tot in bedrijfsstelling van een ruimte door alle betrokken partijen niet alleen wordt gewerkt met een bestek, maar dat daaraan ook een project verplichting is gekoppeld. Vanuit de richtlijn wordt aangegeven dat er in het bestek en bij de project verplichting minimaal de volgende onderdelen worden opgenomen: • Projectdefinitie • Projectorganisatie en kwaliteitsmanagement (QM-Masterplan) • Toepassingsgebied • Ruimte-eisen • Prestatiecriteria • Energie- en meetconcepten • Veiligheid- en milieuaspecten • Ontwerpkwalificatie • Brandveiligheidsaspecten • Concept van afvalstromen • Goedkeuringen • Uitvoeringsplanning • Kostenindicatie Bij het onderdeel van de ruimte-eisen moet van elke ruimte minstens de volgende aspecten bekend zijn: • Microbiologische / hygiënische classificatie • Drukhiërarchie van de ruimte • Veiligheidsclassificatie • Eisen voor minimum en maximum temperatuur • Eisen voor minimum en maximum RV • Eis voor max. toegestaan geluid • Materiaalkeuzes (wanden, vloer, plafond, etc) • Inrichtingselementen

Luchttechnische concepten Microbiologisch relevante ruimten - ruimten met low risk In deze categorie vallen de ruimten zoals de patiëntenkamers, EHBO-ruimten, kraamkamers, verkoeverruimten en wachtkamers. Vanwege de mogelijkheid van overdracht van onbekende ziekteverwekkers moeten de wachtkamers zijn voorzien van een goede beluchting voor de patiënten. In de richtlijn wordt voor deze ruimten een afzuiging van 75 m3 per uur per persoon voorgeschreven.

»» vccn nieuwsbrief

9

Ruimten met verhoogde microbiologische eisen, ruimten met medium risk In deze classificatie vallen o.a. de volgende ruimten: • Opslag van steriel materiaal / steriele gangen • Angiografie, hartkatheterisatie • Kleine chirurgische ingrepen, dermatologie, wondverzorging • Isoleerkamers, patiëntenkamers voor patiënten na orgaantransplantatie • Intensive care, incl. neonatologie • Endoscopische diagnostiek Voor deze ruimten geldt een verhoogde toevoer van het buitenluchtaandeel tot > 100 m3 per uur p.p. Voor de filtratie van deze lucht is een filter F9 (volgens EN 779) voorgeschreven. Het toevoeren van de lucht is deze ruimte gaat via een turbulente inblaas. Aanvullende informatie voor isoleerkamers: deze ruimten zijn gesloten kamers voor patiënten met infectieziekten, die door de lucht kunnen worden overgedragen. Daarom zijn speciale luchttechnische maatregelen noodzakelijk. Per ruimte wordt gesteld dat er een inblaas van meer dan 500m3 per uur moet worden gerealiseerd (overeenkomend met een 12-voudige ventilatie). De ruimte zelf moet een onderdruk hebben t.o.v. de omringende ruimten en moet zijn voorzien van een sluis. De toevoerlucht naar de sluis kan via een overstroomprincipe vanuit de isoleerkamer worden gebruikt. De deuren van de sluizen moeten van een interlock zijn voorzien; dus er kan maar één deur gelijktijdig worden geopend. De afvoerlucht van de isoleerkamer op het algemene afvoerkanalen systeem moet, wegens gevaar van contaminatie, via een HEPA filter geschieden (type H13 volgens de EN 1822). De hoeveelheid ingeblazen lucht in de isoleerkamer kan worden gereduceerd door toepassing van een mobiele recirculatie-unit (voorzien van een F9 filter volgens de EN 779). Figuur 1: Concept isoleerkamer

LW = 12 - fach AC = 12/h 3

ev. flexibel flexible ev.

150 m 3/h

50 m /h

F9

H13

3

100 m /h

Voorstel om een normale patiëntenkamer om te bouwen tot isoleerkamer door een 12-voudige ventilatie te realiseren m.b.v. een mobiele recirculatieunit en een aangekoppelde filterunit op de afzuiging, waardoor het afzuigkanaal wordt beschermd en de onderdruk wordt gerealiseerd.

o.k.’s - ruimten met high risk Bij de realisatie van o.k.’s wordt uitgegaan 10

vccn nieuwsbrief

van de toepassing van HEPA filters in de inblaas en ook de toepassing van een laminair downflow met een oppervlak van minimaal c.a. 9 m2 als OK-veld. Aanbevolen wordt om dit veld m.b.v. luchtgeleidingen af te schermen van de rest van de OK. De onderzijde van de luchtgeleiding wordt aangegeven als 2,1m boven de vloer. Tevens is het toegestaan om de lucht in de ruimte te recirculeren en te koelen. Voor o.k.’s, die uitsluitend voor één soort operatie worden gebruikt en waarbij dus dezelfde operatie steeds wordt herhaald, is de standaard afmeting van het laminaire downflowveld niet van toepassing en is het mogelijk om een kleinere afmeting te gebruiken.

eindfilter lektest minimaal éénmaal per twee jaar moet geschieden. Figuur 2: Schets van de meetactiviteiten

Schets t.b.v. standaard test over een gegenereerd aërosol. Meetopstelling in de OK. De zes punten aan de rand van het OK-veld zijn de locaties waar het aërosol wordt gegenereerd (de referentiedeeltjes).

Oplevering van OK-ruimten De oplevering van o.k.’s is verdeeld in twee aspecten: • De technische oplevering • De hygiënische oplevering Bij de technische oplevering komen volgens de richtlijn aan de orde: • Lektesten van endfilters • Bepaling van de hoeveelheid ingeblazen en afgevoerde lucht • Bepaling van drukverschil en stromingsrichting bij de deuren van de OK • Bepaling van de luchtsnelheid • Bepaling van de temperatuur • Bepaling van de oppervlakte temperatuur van de OK-oppervlakken • Bepaling van het thermische comfort op 1,75 m boven de vloer (luchtsnelheid, temperatuur, turbulentiegraad, geluidrukniveau en RV) Indien in het bestek geen andere eisen zijn vermeld wordt in de richt-lijn uitgegaan van de volgende randvoorwaarden: • Eindfilter lektest volgens ISO 14644-3 of de SWKI 96-4 • Eindfilter afdichtingstest volgens ISO 14644-3 • Inblaastemperatuur: 18 tot 24 ∞C • Minimaal gemiddelde luchtsnelheid: 0,24m/s (4 metingen per m2 inblaasoppervlak) • Minimale inblaas snelheid: 0,20 m/s • Maximale afwijking van plaatselijke temperatuur t.o.v. de gemiddelde temperatuur: ± 1,0 ∞K (vier metingen per m2 inblaasopp.) • Comfortparameters volgens VDI 2083-5: ‘Reinraumtechnik- Thermische Behaglichkeit’ met: 1,2/ clo: 1,2 • Bij normale operationele situatie van de OK is het geluid in het midden van het OK veld op een hoogte van 1,75 m boven de vloer: max. 48 dB(A) Verder is vermeld dat het uitvoeren van de

Bij de hygiënische oplevering is in de richtlijn een meetopstelling opgenomen waarin de beschermingsfactor van de OK geïntegreerd wordt vastgesteld. Na vele onderzoeken in diverse instituten heeft men een standaard meetopstelling gedefinieerd. Hierbij wordt uitgegaan van: • Een thermische belasting in de ruimte zelf, die een grote invloed heeft op het luchtstromingsprofiel en die gedurende de meetcyclus wordt gesimuleerd. • Een voldoende hoge omgevingsconcentratie van stofdeeltjes, die als aërosol wordt gegenereerd. • De meetopstelling moet in de praktijk correct functioneren en moet reproduceerbare resultaten voortbrengen. In figuur 3 is de schets te zien van een dergelijke meetopstelling, waarbij opvalt dat in deze situatie op de vier hoeken van het OK-veld aërosol wordt gegenereerd en ook op twee meetplaatsen bij het bed, tussen de personen. Men spreekt hier van een interne belasting. In deze situatie wordt de beschermingsfunctie en de comfort parameters gemeten. Figuur 3: Schets van de standaard meetopstelling t.b.v. de bepaling van de beschermingingsfactor en de comfortwaarden.

»»

AANKONDIGING Voortaan uitsluitend gekwalificeerde mensen in uw cleanroom? Met de VCCN CleanroomPas ® bent u daarvan verzekerd! NATIONAAL VCCN CLEANROOM GEDRAGSKEURMERK

CURSUSPRIJZEN

VCCN heeft een landelijk gedragskeurmerk ontwikkeld voor alle personen en organisaties die met cleanrooms te maken hebben. Dit keurmerk wordt ondersteund door een geheel nieuwe VCCN Cleanroom GedragsCursus (CGC). Deelnemers die deze cursus met goed gevolg afsluiten, ontvangen naast een certificaat ook de VCCN CleanroomPas®. Deze persoonsgebonden pas is voorzien van het VCCN Cleanroom GedragsKeurmerk. In één oogopslag kan een ieder zien dat de drager van de VCCN CleanroomPas® voldoende kennis en vaardigheden bezit en daarom gekwalificeerd is voor de toegang tot cleanrooms.

voor Leden VCCN voor Niet leden

€ 350,€ 550,-

CURSUSDATA 2005

• 23 februari • 10 mei

• 3 oktober • 7 december

LOCATIE

Zalencentrum ‘De Amershof’ te Amersfoort

PUBLICATIE VAN DEELNEMENDE ORGANISATIES

Bedrijven en instellingen die hun medewerkers deze cursus laten volgen, ontvangen eveneens een certificaat waaruit blijkt dat zij over mensen beschikken die gekwalificeerd zijn voor de toegang tot cleanrooms. Bovendien worden de namen van de organisaties vastgelegd in het CGC-register® en vervolgens gepubliceerd in diverse media, waaronder de VCCN-nieuwsbrief en de VCCN-website.

Voortaan uitsluitend gekwalificeerde mensen in de cleanroom? Met de VCCN CleanroomPas® bent u daarvan verzekerd!

U KUNT ER NIET OMHEEN !

Of u nu zelf over een cleanroom beschikt dan wel vanuit uw professie in cleanrooms moet verblijven, het is van het grootste belang dat uw mensen op de hoogte zijn van alle gedragscodes met betrekking tot cleanrooms. Dat verhoogt de betrouwbaarheid van uw organisatie en voorkomt tegelijkertijd mogelijke verstoringen binnen de cleanroom. Kortom, met de VCCN CleanroomPas® kiest u voor optimale zekerheid! Bijgaande cursusinformatie vertelt u er alles over. Met vriendelijke groet,

Ing. H.J.I. Rotteveel Coördinator Opleidingen VCCN

De VCCN CleanroomPas®

DE MULDERIJ 12

3831 NV LEUSDEN

POSTBUS 311, 3830 AJ LEUSDEN

T. 033 - 434 57 65

F. 033 - 432 15 81

WWW.VCCN.NL - EMAIL: [email protected]

Bij de bepaling van de beschermingsfactor van de OK wordt gebruik gemaakt van een zogenaamde referentie stofconcentratie. De bedoeling hiervan is dat gedurende alle testen op zes meetplaatsen een constante stroom van deeltjes wordt geproduceerd, omdat zodoende de hygiënische omstandigheden worden nagebootst. Door uit te gaan van deze stofbelading van de OK en de aanwezigheid van warmtebelastingsactiviteiten in de ruimte, wordt op een aantal meetplaatsen de stofconcentratie in die bepaalde situatie gemeten. Uit de verhouding tussen de meetresultaten opde verschillende plaatsen in de ruimte t.o.v. de referentie-concentratie wordt de beschermingsfactor berekend. Bij deze test worden twee situaties nagebootst en wordt de beschermingsfactor telkens bepaald. De situaties zijn: een bescherming t.o.v. de omgeving (in de opstelling zoals aangegeven in figuur 2), waarbij op zes plaatsen rondom het OK-veld het aërosol wordt gegenereerd en de situatie waarbij de beschermingfactor t.o.v. een interne belasting door ook in het OK-veld zelf testaërosol te genereren (zie figuur 3). In Zwitserland is veel onderzoek naar deze meetopstellingen uitgevoerd. Voor de bestaande o.k.’s is deze voorgestelde meetmethode ter bepaling van de beschermingsfactor niet zonder meer steeds toe te

12

vccn nieuwsbrief

passen. Maar ook voor deze installaties geldt het infectierisico zo goed mogelijk in de hand te houden. In de praktijk heeft men deze meetmethode ook uitgevoerd aan enkele bestaande installaties, waaruit dan een inventarisatie van de kwaliteit van de OK wordt bepaald en van hieruit worden dan aangegeven waar de zwakke plekken zitten en waar en hoe men deze kan aanpassen c.q. optimaliseren. Samenvatting In de Zwitserse Richtlijn SWKI 99-3 ‘Heizungs- Lüftungs- und Klimaanlagen in Spitalbauten’ is voor de eerste maal in een richtlijn een uitgebreide technische en hygiënische kwalificatie van o.k.’s opgesteld. Deze benadering van de kwaliteit is door de VDI 2167, die in november 2004 werd vrijgegeven, overgenomen (Een benadering die eigenlijk (on)bewust overgenomen is uit de ISO 14698, deel 1 - Contamination Control Microbiologie, algemeen. Hierin worden drie risicogradaties aangegeven: ruimten met High - Medium en Low Risk; aanvulling R. Geilleit) Het doel is om op basis van deze Zwitserse en Duitse richtlijn te komen tot een Europese CEN-richtlijn op dit terrein. Over het uitvoeren van verder onderzoek van de bepalingen van de beschermingfactoren zijn proefopstellingen aanwezig o.a. in Luzern.

Referentielijst 1. VDI 2167 Blatt 1(november 2004): Technische Gebäudeausrüstung von Krankenhäusern - Heizungs- und Raumlufttechnik. 2. SWKI 99-3 (2003-05): Heizungs-, Lüftungsund Klimaanlagen in Spitalbauten. 3. DIN 1946 Blatt 4 (1999): Raumlufttechnik: Raumlufttechnische Anlagen in Krankenhäusern. 4. DIN EN 779 (2003-05): Partikel-Luftfilter für die allgemeine Raumlufttechnik Bestimmung der Filterleistung. 5. DIN EN 1822-1 (1998-07): Schwebstoffilter (HEPA und ULPA) - Teil 1: Klassifikation, Leistungsprüfung, Kennzeichnung. 6. Draft: DIN EN 13779: Lüftung von Gebäuden - Leistungsanforderungen f¸r raumlufttechnische Anlagen. 7. VDI 2083, Blatt 1-12: Reinraumtechnik 8. Draft EN ISO 14644-3: Reinräume und zugehörige Reinraumbereiche - Teil 3: Messtechnik und Prüfverfahren. 9. EN ISO 14644-4 (2003): Reinräume und zugehörige Reinraumbereiche - Teil 4: Plannung, Ausführung und Erst-Inbetriebnahme 10. VDI 6022 Blatt 1 (1987-07): Hygienische Anforderungen an Raumlufttechnische Anlagen - Büro- und Versammlungsräume. (1)

De samenvatting en vertaling van het oorspronkelijke artikel is verzorgd door ing. R.A.H.M. Geilleit

SYMPOSIUM Maandag 14 maart 2005 LUCHTBEHEERSING OP DE OK bijdrage aan de infectiepreventie Vanuit het werkveld rond de OK en met inbreng van vele betrokken partijen is een ‘Beheersplan luchtbehandeling voor de Operatieafdeling’ opgesteld. Dit beheersplan wordt officieel gepresenteerd en toegelicht tijdens dit symposium. Het symposium wordt georganiseerd door de Vereniging Contamination Control Nederland (VCCN) in samenwerking met de Vereniging voor Hygiëne & Infectiepreventie in de Gezondheids-zorg (VHIG). Dr. G.H.I.M. Walenkamp zal op dit symposium het Beheersplan toelichten en is op deze dag tevens de dagvoorzitter. Tijdens het symposium komen zowel de operatiepraktijk, de praktijk van het bouwen, meten, onderhouden en beheren aan de orde. Het luchttechnisch ontwerp zal daarbij een specifiek aandachtspunt zijn. Het plan vult een behoefte die in het werkveld leeft. Juist om de interactie daarmee te stimuleren zal er ruime aandacht zijn voor discussie. Naast het lezingenprogramma zal in de diverse pauzes een specifieke informatiemarkt worden gehouden voor leveranciers en dienstverleners rond het OK-bedrijf. Deelnemers ontvangen een exemplaar van het Beheersplan.

Waar vindt het symposium plaats? Jaarbeurs Utrecht Congreszaal Irene Jaarbeursplein 3521 AL Utrecht

Wat kost deelname? Deelnamekosten € 90,-

Wat kost een stand op de informatiemarkt? Deelnamekosten € 575,-

Nadere informatie is te verkrijgen bij het VCCN verenigingsbureau: Sandra van Ewijk e-mail: [email protected]

Voorlopig programma: 09.00 - 09.55

Registratie, koffie & thee, bezoek informatiemarkt

09:55 - 10:00

Opening door de dagvoorzitter door dr. G.H.I.M. Walenkamp

10.00 - 10.15

Overhandiging Beheersplan

10.15 - 10.45

Lezing: Toelichting Beheersplan

10.45 - 11.15

Lezing: Kwaliteitswet

11.15 - 11.45

Koffiepauze en bezoek informatiemarkt

11.45 - 12.15

Lezing: Problemen in de praktijk

12.15 - 12.45

Lezing: Luchttechniek, haken en ogen groot plenum

12.45 - 14.15

Lunch en bezoek informatiemarkt

14.15 - 14.45

Lezing: techniek van air samplen

14.45 - 15.15

Lezing: van planning naar uitvoering (V van validatie)

15.15 - 15.45

Interactieve sessie en discussie

15.45 - 16.30

Afsluiting met een drankje en een hapje

ROMEX www.cleanroom.nl

Tel. 033 - 434 57 65 Fax 033 - 432 15 81

Bedrijfsprocessen in de elektronica industrie zijn uiterst gevoelig. Wij spelen daarom in op de groeiende behoefte van het schoon en ESD veilig produceren, assembleren, repareren en installeren van elektronica door het inrichten van cleanrooms en het leveren van cleanroomproducten. Denkt u hierbij aan kleding,

ionisatie, verpakkingen, tafels, disposabless, handschoenen, RVS stellingen, trolleys, kleefmatten, foliematten, reinigingsdoeken, papier, wattenstaafjes en mondmaskers. Wilt u verder praten? Romex B.V. Remmerden 5, 3911 TZ Rhenen,Tel 0317 619116.

Werken in een schone omgeving?

Stabiliserende partner voor cleanroom services nodig?

Surf eens langs op www.cleanroom.nl

vccn nieuwsbrief

13

PRODUCTNIEUWS Innovatieve microvezelreiniging in de cleanroom (ISO 3-9) Het schoonmaken van een cleanroom of geconditioneerde (productie) ruimte is een vak apart. Immers, door de strikte eisen aan stofdeeltjes en kolonievormende eenheden zijn conventionele schoonmaakmiddelen en -materialen vaak niet inzetbaar. Niet alleen is het van belang dat de materialen geschikt zijn voor de cleanroomomgeving, het is tevens belangrijk dat na het reinigen bacteriegroei wordt uitgesloten. Bovendien kunnen arbeidskosten behoorlijk oplopen, doordat verschillende reinigings-stappen noodzakelijk zijn om de cleanroom op een correcte wijze te reinigen. Een geschikt en efficiënt schoonmaaksysteem te vinden, te valideren en te introduceren is dan ook een kostbare en tijdrovende aangelegenheid. Er wordt derhalve meestal een oplossing gezocht bij steriele disposable moppen. Maar het kan anders! Speciaal voor de kritische gebruikers in de cleanroomindustrie is er een wasbare èn cleanroomgeschikte totaaloplossing ontwikkeld, genaamd het MicronSwep systeem. Tijdsbesparend

Grote Ergonomie

Kostenverlagend

Minder product en watergebruik

14

vccn nieuwsbrief

Huur- en service programma

Dit innovatieve schoonmaaksysteem kenmerkt zich als een uniek microvezel schoonmaaksysteem voor vloeren, wanden en plafonds in cleanrooms en geconditioneerde ruimten. Door in 1 stap te reinigen (= stofwissen, moppen en drogen) èn door gebruik te maken van 100% polyester microvezel moppen biedt het systeem de gebruiker een aantal zeer prettige voordelen, zowel op kostentechnisch als op ergonomisch gebied. Daar de microvezels in staat zijn microscopisch vuil aan zich te binden en te verwijderen zonder dat hierdoor veel frictie ontstaat, wordt, in combinatie met lichtgewicht materialen èn het niet meer uitpersen van de moppen, de lichamelijke belasting met ca. 25% verminderd. Bovendien wordt ca. 30% arbeidstijd bespaard doordat men alles snel en in 1 stap reinigt. Aangezien het MicronSwep systeem geen gebruik maakt van een persemmer, kan tevens een besparing van ca. 50% op (WFI)water en detergent worden behaald. Deze unieke werkwijze voorkomt tevens kruis- of herbesmetting van de cleanroom. Om week in, week uit zeker te kunnen zijn van steriele moppen en een correct onderhoud, worden de moppen in een speciaal huur- en serviceprogramma aangeboden; ophalen van vervuilde, gebruikte moppen, a-septisch wassen en verpakken, volledige procesmonitoring, retourlevering. Micronclean BV

VERENIGINGSNIEUWS Nieuwe persoonlijke leden

AGENDA 2005

De heer dr.ir. N.J. Bink

Mevrouw ing. A. Hemmes

Acin Instrumenten

Erasmus Medisch Centrum

De heer A.L. Boks

De heer L.J. Meerhof

23 februari 2005

26 mei 2005

Logi Ster BV

Sanquin Plasma Producten

De heer J.M.M. van den Brand

De heer B. Nijhof

Cleanroom GedragsCursus, Amersfoort

VCCN Cleanroom Symposium, Triavium, Nijmegen

Philips Electronics Nederland BV

Boltjes Plaatwerk Industrie B.V.

De heer ing. J.P.J.J. Hegmans

De heer W.M. Steenkamp

14 maart 2005

3 oktober 2005

Erasmus Medisch Centrum

Boltjes Plaatwerk Industrie B.V.

Symposium ‘Luchtbeheersing op de OK, bijdrage bij de infectiepreventie’, Jaarbeurs Utrecht

Cleanroom GedragsCursus, Amersfoort

Testo BV De heer ing. M. van Dam

10 mei 2005

7 december 2005

Postbus 1026 1300 BA Almere Tel. (036) 548 70 00

Cleanroom GedragsCursus, Amersfoort

Cleanroom GedragsCursus, Amersfoort

Nieuwe bedrijfsleden A.B.S. bv De heer B.A.R. Altena Postbus 92 6970 AB Brummen Tel. (0575) 56 39 15

VLS Schoon De heer H.J.J. Mook A. van Leeuwenhoekstr. 26 3331 ET Zwijndrecht Tel. (078) 619 19 19

TESTO Testo is sinds 1957 producent en leverancier van mobiele en stationaire meetapparatuur. Wereldwijd heeft Testo dochterondernemingen en vertegen-woordigingen die de Testo producten verkopen en servicen. In Almere is de Nederlandse dochteronderneming sinds 1986 actief met 35 medewerkers. Testo levert meetinstrumenten voor temperatuur, vochtigheid, drukdauwpunt, luchtsnelheid, druk en werk- respectievelijk binnenklimaat. Inclusief printen, datalogging en verwerking van uw gegevens in de PC. Draagbare CO- en gasalarmering, rookgasanalyse voor service, inspectie en emissiemeting. Daarnaast heeft Testo ook een eigen ISO kalibratielaboratorium en een mobiele kalibratie bus waar alle meetapparatuur gekalibreerd en geserviced kan worden.

3C - Contamination Control & Cleanroom Products 2005 DATE: 16-17 February 2005 - VENUE: NEC, Birmingham UK Now in its 13th year, 3C is the UK’s only dedicated event for buyers and suppliers of contamination control and cleanroom products and services. Under new management, 3C 2005 takes place at the National Exhibition Centre, Birmingham, UK, from 16-17 February 2005. It will showcase the latest products and services from cleanroom design and construction through to clothing, equipment and consumables. Congress Exibition

www.octomedia.org www.tridentexhibitions.co.uk

VCCN Bestuur en Verenigingsbureau wensen u goede feestdagen en een gelukkig 2005 !

vccn nieuwsbrief

15

Geen vuiltje aan de lucht. Als specialist in schone lucht hebben we jarenlang ervaring met het ontwikkelen en bouwen van Cleanrooms en operatiekamers. Daarbij beschikken we over een revolutionair systeem, dat grote flexibiliteit biedt, vele gebruiksmogelijkheden kent, bijzondere snelle bouw en lage exploitatiekosten garandeert. Bovendien kunnen we de complete inrichting van uw laboratoria verzorgen, bieden wij u een complete range van geavanceerde laminar flow apparatuur en beschikken we over een eigen Validatie- en meetdienst voor luchttechnische metingen. Kortom: met Interflow is er geen vuiltje aan de lucht. Neem contact op met onze adviseurs of kijk op www.interflow.nl voor uitgebreide informatie.

Specialist in schone lucht

Interflow De Stek 15 · 1771 SP Wieringerwerf Tel. (0227) 60 28 44 · Fax (0227) 60 31 65 [email protected] · www.interflow.nl

Interflow is een onderdeel van BAM Techniek bv