Bijlage: Methodiek risicoanalyse RISMAN Quick-scan De RISMAN-methode1 is een gebruikelijke methode om een integrale risicoanalyse op grote (infrastructuur)projecten uit te voeren. De ‘RISMAN quick-scan voor planningen’ is een afgeleide hiervan. De quick-scan volgt de RISMAN-methode voor het uitvoeren van een globale risicoanalyse op de planning. Deze methode is hier als leidraad gebruikt en gaat uit van het volgende stappenplan:
Vaststellen
Inventariseren
Vaststellen
In kaart brengen
doel
risico’s
belangrijkste risico’s
beheersmaatregelen
Figuur 1: Stappenplan RISMAN quick-scan
1)
Vaststellen doel De eerste drie deelstudies hebben geleid tot verfijning van de problematiek . Dit heeft tevens geresulteerd in de focus voor de risicoanalyse. Dit komt met de gewenste resultaten samen in het doel van de risicoanalyse.
2)
Inventariseren risico’s Om risico’s te inventariseren is een ‘risicosessie’ belegd. Daaraan hebben deelgenomen dhr. M. Huizinga (infra-manager GEM De Zuidlanden, BAM) en dhr. E. Visser (risicomanager en kostendeskundige, DHV). Voorafgaand aan de sessie is een selectie gemaakt van oorzaken die naar verwachting voor de grootste vertraging kunnen zorgen. Hierbij is gebruik gemaakt van de checklist uit de quick-scan. De checklist draagt mogelijke oorzaken aan vanuit verschillende invalshoeken (de ‘7 Risman brillen’). Gezien het specifieke karakter ervan is gekozen voor een kwalitatieve benadering van de risico’s. Op basis van de inschatting van kansen en gevolgen zijn de risico’s in onderling perspectief te plaatsen. De inventarisatie vanuit drie invalshoeken (marktpartij, specialist, TU) vermindert de kans op subjectiviteit.
3)
Vaststellen belangrijkste risico’s Het vaststellen van de belangrijkste risico’s is in drie stappen gebeurd. Op basis van eigen inzicht is eerst een opzet voor prioritering gemaakt. Deze opzet is doorgenomen met dhr. Visser. Dat heeft op een aantal punten tot nieuwe inzichten geleid. De resulterende prioritering is voorgelegd aan dhr. Huizinga om ook het beeld vanuit De Zuidlanden hierin te betrekken.
4)
In kaart brengen beheersmaatregelen Naar aanleiding van de geïnventariseerde risico’s zijn mogelijke beheersmaatregelen opgesteld. Daarbij is gekeken nara de twee mogelijkheden om de risico’s te verkleinen: maatregelen om het gevolg van het risico te verkleinen en maatregelen om de kans van optreden te verkleinen. Omdat het in alle gevallen gaat om beheersmaatregelen voor tijdsrisico’s, betreft het alleen preventieve maatregelen. Vooraf is het misschien mogelijk vertraging te vermijden, echter (correctieve) maatregelen achteraf kunnen de verloren tijd niet ‘terughalen’.
Kans Groot risico
Klein risico Gevolg Figuur 1: mogelijkheden voor verkleining risico’s
1
De RISMAN methode is ontwikkeld in samenwerking tussen Rijkswaterstaat, TU Delft, Twynstra Gudde en Gemeentewerken
Rotterdam (weergegeven in het boek ‘De RISMAN-methode, een instrument voor risicomanagement van grote infrastructuurprojecten’).
Risicoanalyse integrale planning De Zuidlanden
ID Invalshoek
1 Juridisch / wettelijk
Projectfase
Planvorming / ontwerp / conditionering
2
3
4
5 Organisatorisch
Realisatie
Planvorming / ontwerp / conditionering
6
Tijdsrisico's gerelateerd aan de hoofdinfrastructuur
Beschrijving risico's
Omschrijving risico's Risico
Oorzaak
Vertraging realisatie hoofdinfra Zuidlanden / deelgebieden door derden
(Fysieke) afhankelijkheid van derden voor realisatie infrastructuur binnen De Zuidlanden
Vertraging realisatie door bezwarenprocedures
Vertraging door bezwarenprocedures bij goedkeuring bestemmingsplannen
Vertraging in onderbouwing bestemmingsplannen door wijziging uitgangspunten
Aanvullende onderzoeken Vertraging bij goedkeuring benodigd vanwege bestemmingsplannen gewijzigde uitgangspunten (herziening programmering / infrastructuur)
Vertraging realisatie door arbitrage
Arbitrage als gevolg van de Vertraging van realisatie aanbesteding van werken van infrastructuur aan openbare ruimte / (algemeen) bouwrijpwerkzaamheden
Prioritering
Gevolg
Inschatting impact op totale planning Vertraging aanleg Bij de aansluiting van verschillende infrastructuurvoorzieningen op de omliggende gebieden dient men Gezien de omvang van het ontsluiting 'westzijde' rekening te houden met andere partijen en projecten. Bijvoorbeeld voor de aantakking op het netwerk project De Haak resulteert de projectgebied (tov. van nutsvoorzieningen of de aansluiting op De Haak. Afhankelijk van de flexibiliteit in fasering van afhankelijkheid ervan voor De Overijsselseweg), indien dit deze aansluitingen, kan dit voor vertraging zorgen bij de realisatie van hoofdinfrastructuur of Zuidlanden in een aanzienlijke pas na oplevering De Haak deelgebieden. Vooral de realisatie van De Haak speelt hierbij een rol. kans op vertraging. Vooral indien mogelijk is. voortijdig nog geen ontsluiting voor de westzijde van het gebied is gerealiseerd.
Vertraging start realisatie infrastructuur (Overijsselseweg) en/of deelgebieden (m.n. gebieden nabij Goutum)
Met name de deelprojecten nabij bestaande woningen / buurten zoals Goutum ondervinden hinder van bezwarenprocedures. Belanghebbenden gaan daarbij veelvuldig in beroep tot aan de Raad van State, waardoor de vertraging aanzienlijk oploopt. De verwachting is dat het aantal bezwarenprocedures afneemt, naarmate meer verderop gelegen gebieden in procedure worden gebracht.
Het risico blijft met aanzienlijke zekerheid optreden. Echter hierop is steeds beter te anticiperen waardoor de impact voor het geheel te beperken is.
Doordat de infrastructuur nog steeds aan wijzigingen onderhevig is, heeft dit gevolgen voor de aannames en uitgangspunten die gehanteerd worden bij het opstellen van bestemmingsplannen. Dergelijke wijzigingen hebben vaak betrekking op groter gebied dan waarbinnen de wijziging plaats vindt, waardoor nieuwe onderzoeken nodig zijn. Omdat het aannemelijk is dat eventuele wijzigingen zich alleen op kleine schaal voordoen, zijn de gevolgen relatief eenvoudig te achterhalen waardoor de vertraging beperkt blijft.
De kans van optreden is reëel, echter de impact van het totale risico is beperkt gezien de marginale vertraging ten opzichte van de totale bestemmingsplanprocedure. Vanwege de kans van optreden blijft het wel een aandachtspunt.
Binnen dit project betreffen de werken die men aanbesteedt veelal kleinschalige werken (deelgebied niveau). Hierdoor staat niet veel op het spel voor de inschrijvers. Bovendien worden de werken tbv openbare nutsvoorzieningen binnen een raamcontract door vaste aannemers uitgevoerd, waarmee de kans op vertraging door arbitrage sterk afneemt.
Impact is marginaal vanwege kleine kans van optreden en beperkte gevolgen in termen van vertraging.
Vertraging Onderschatting proces uitwerkingsfase voorafgaand aan realisatie infrastructuur door infrastructuur onderschatting proces
In de aanloop naar realisatie ontstaat vertraging door onderschatting van de doorlooptijd van het voortraject
Dit heeft vooral te maken met activiteiten waarbij afstemming met derden nodig is voor besluitvorming, zoals veranderingen in bestaande infrastructuur. Een goed voorbeeld is het proces tot realisatie van de woonaansluiting Techum. De Overijsselseweg speelt binnen dit risico een belangrijke rol, een ander voorbeeld is de (toekomstige) stationsomgeving. Naarmate het project vordert blijven er minder vrijheidsgraden over en neemt het risico af. Echter wanneer men deze vrijheidsgraden niet tijdig afbakent, kan dit de uitwerking van omliggende gebieden vertragen. Vooral voor de zuidwest hoek kan dit een rol gaan spelen, gezien de prominente rol die het station heeft.
Het risico blijft aanwezig voor een aantal onderdelen waar nog geen overeenstemming over is bereikt, zoals de stationsomgeving. Vooral zolang geen volledig overzicht beschikbaar is van afhankelijkheid van andere partijen.
Vertraging Onderschatting duur en ontwerp- en omvang werkzaamheden realisatiefase (uitvoering) infrastructuur door onderschatting werkzaamheden
Uitwerkingsplannen en uitvoering vragen meer tijd dan verwacht door zware rol van infrastructuur
Als tijdens de planontwikkeling onvoldoende kennis is genomen van de beschikbare infrastructuur in het gebied, kunnen de benodigde werkzaamheden op dit gebied zijn onderschat. Hier loopt men tegenaan bij de uitwerking van de hoofdinfrastructuur en deelgebieden. Omdat inmiddels de eerste deelgebieden worden opgeleverd, ontstaat meer zicht op aanvullende werkzaamheden tijdens de ontwerp- of uitvoeringsfase, waardoor dit risico steeds minder een rol gaat spelen. Wel blijft de ondergrondse infrastructuur een aandachtspunt: de nutsbedrijven sluiten in principe aan op de plannen van de GEM, echter hierbij dient rekening te worden gehouden met de doorlooptijd (vanuit de nutsbedrijven) van ontwikkeling tot realisatie.
Nu de eerste gebieden opgeleverd zijn, is ook beter zicht op de werkzaamheden die nog komen. Gezien de afhankelijkheid van nutsvoorzieningen blijft dit nog wel een belangrijk risico.
Risico's gegroepeerd naar '7 Risman-brillen' * rangschikking in afnemende mate van impact op de planning als geheel
Positie *
2
>10
>10
>10
9
10
Mogelijke beheersmaatregelen Preventief Tijdig voorzien in alternatieve fasering (alternatieve ontsluiting infrastructuur) kan de gevolgen bij optreden van het risico beperken.
Vertraging ten gevolge van bezwarenprocedures inplannen en/of meerdere procedures tegelijk laten lopen (risicospreiding). Infrastructuur op grotere schaal in detail uitwerken en vastleggen. Tevens vastgelegde structuren en wijzigingen daarin goed beheren om uitgangspunten helder te houden. (vb. 'memo vastleggen structuurkaarten') .
Contractstukken ten behoeve van aanbesteding zo helder mogelijk houden.
Projectomgeving (actoren) eerder in beeld brengen, deelprojecten integraal benaderen en met betrokken partijen afbakenen.
Voldoende nadruk leggen op de integrale benadering van deelgebieden en infrastructuur, waarbij men ook de ondergrondse hoofdinfrastructuur tijdig meeneemt.
Overzicht tijdsrisico's 1 van 4
Risicoanalyse integrale planning De Zuidlanden
ID Invalshoek
Projectfase
Tijdsrisico's gerelateerd aan de hoofdinfrastructuur
Omschrijving risico's Risico
7
Vertraging ontwerpfase tgv verkeerde aannames infrastructuur
Inschatting impact op totale Positie * planning Verkeerde aannames tav Vertraging doordat men de Wanneer pas in een laat stadium de afhankelijkheid van infrastructuur naar boven komt, kan dit de Problemen door onvoldoende aanwezige en/of uitwerkingsplannen in een uitwerkingsplannen van de deelgebieden vertragen. Tevens kan de uitwerking van hoofdinfrastructuur zicht op de fysieke mogelijkheden noodzakelijke laat stadium moet herzien. vertraging oplopen, doordat inpassing in én aansluiting op de omgeving moeilijker blijkt dan verwacht. en beperkingen van het gebied, infrastructuurvoorzieningen Dit speelde bijvoorbeeld bij de aansluiting van Techum op het netwerk van ondergrondse gezien de aanwezige infrastructuurvoorzieningen. Dit risico is met name voor het gebied ten westen van de Overijsselseweg infrastructuur, blijven een rol 8 nog van toepassing. spelen, echter de gevolgen zullen langzamerhand minder groot zijn.
8
Vertraging realisatie deelgebieden door onvoldoende bereikbaarheid
Infrastructuur kan wijzigingen fasering niet volgen door benaderingswijze infra vanuit organisatie
Vertraging realisatie deelgebieden omdat flexibiliteit in fasering beperkt is (gezien beschikbare infra en lange r.o. procedures voor nieuwe aanleg)
De huidige fasering van infrastructuur is vastgelegd in de grondexploitatie en afgestemd op de realisatie van deelgebieden (top-down benadering). Daarbij wordt alleen de infrastructuur gerealiseerd die voor de betreffende deelgebieden benodigd is. Bij wijzigingen in fasering van deelgebieden, is de realisatie van die gebieden dus afhankelijk van de op dat moment beschikbare infrastructuur. Ook vanwege de lange doorlooptijd van r.o.-procedures is er de kans dat de infrastructuur onvoldoende snel beschikbaar is om te kunnen 'schakelen' tussen verschillende deelgebieden. Dit kan een probleem vormen wanneer demografische of economische ontwikkelingen leiden tot wijziging van de fasering / GREX.
Zolang grote delen van het projectgebied onbereikbaar zijn, blijft dit risico actueel en kan het voor aanzienlijke vertraging zorgen.
Vertraging realisatie hoofdinfrastructuur bij inpassing in omgeving
Infrastructuurprojecten in de omgeving beperken de faseringsmogelijkheden binnen De Zuidlanden
Realisatie hoofdinfrastructuur De Zuidlanden loopt vertraging op ten faveure van andere projecten
Doordat vooraf onvoldoende rekening is gehouden met projecten in de omgeving, kan zich nu de situatie voordoen dat verschillende partijen (projecten) tegelijkertijd werkzaamheden op gebied van infrastructuur willen uitvoeren waardoor negatieve effecten ontstaan voor het groter geheel (bijv. bereikbaarheid van de stad). Omdat er veel bereikbaarheidsprojecten op stapel staan in Leeuwarden, is de kans dat hierdoor vertraging optreedt aanwezig. Tevens is men hierbij afhankelijk van de medewerking van de andere partijen.
Dit risico is hoofdzakelijk gerelateerd aan de Overijsselseweg en kan grote gevolgen hebben voor de westzijde van het projectgebied. De kans van optreden is aanzienlijk gezien de vele projecten in de omgeving.
Vertraging ontwerpfase door wijziging aannames
Late wijzigingen in uitwerkingsplannen (w.o. situering infrastructuur) vanwege gewijzigde aannames mbt. bodemgegevens
Vertraging in ontwerpfase hoofdinfrastructuur en/of deelgebieden
Wanneer pas in een laat stadium in detail naar bodemgegevens wordt gekeken, bestaat de kans dat alsnog op grote schaal aanpassingen nodig zijn in reeds uitgewerkte plannen. Daarbij loopt de ontwerpfase van deelgebieden en infrastructuur vertraging op. Omdat inmiddels bekend is dat de bodemkwaliteit in het gebied slechter is dan verwacht, zullen voor resterende gebieden eerst onderzoeken worden verricht alvorens ze in meer detail worden uitgewerkt. Het risico is daarom niet noemenswaardig.
Kleine kans op gevolgen die hoofdzakelijk op de voorbereidende fase betrekking hebben, wanneer nog speelruimte in de planning aanwezig is om de vertraging te beperken.
Vertraging realisatie door late beschikbaar- heid infrastructuur
Hoofdinfrastructuur Vertraging realisatie onvoldoende snel deelprojecten beschikbaar om bouwtempo te bedienen (al dan niet ten gevolge van problemen tijdens de uitvoering)
In het geval dat deelprojecten eerder zijn gerealiseerd dan dat de definitieve voorzieningen (gebiedsontsluitingswegen, nutsvoorzieningen) beschikbaar zijn (bijv. door vertraging van uitvoering), kan dit de oplevering / overdracht vertragen. Dit is alleen het geval wanneer het tegelijkertijd óók voorzieningen betreft die noodzakelijk zijn voor gebruik / betrekking en waarvoor geen tijdelijke maatregelen kunnen worden getroffen. Een voorbeeld van een dergelijke situatie is dat woningen die gereed zijn voor oplevering niet tijdig over nutsvoorzieningen beschikken. Nu de eerste deelprojecten zijn opgeleverd en er meer bekendheid is met zowel ruimtelijke als technische beperkingen, is de kans dat aan beide voorwaarden tegelijkertijd voldaan wordt echter klein.
Relatief kleine kans van optreden waarbij men eventueel nog toevlucht kan zoeken tot tijdelijke maatregelen waardoor ook de gevolgen beperkt blijven.
9
10 Technisch / uitvoerend
11
Realisatie
Planvorming / ontwerp / conditionering
Realisatie
Oorzaak
Prioritering
Risico's gegroepeerd naar '7 Risman-brillen' * rangschikking in afnemende mate van impact op de planning als geheel
Gevolg
6
5
Mogelijke beheersmaatregelen Preventief Tijdens de planuitwerking voldoende partijen betrekken voor een volledig beeld van de ruimtelijke mogelijkheden en beperkingen.
De bandbreedtes voor faseringsmogelijkheden van de infrastructuur in een vroeg stadium in kaart brengen, zodat ook zicht is op de bandbreedtes voor realisatie van de deelgebieden (nadruk op infrastructuur)
Tijdige integrale benadering geeft inzicht in de mogelijke gevolgen maar vooral input aan de discussie met derden om tot een gezamenlijke oplossing te komen (bijv. 'Planningsnotitie fasering Overijsselseweg')
Noodzakelijke onderzoeken in een vroeg stadium uitvoeren om aannames te bevestigen.
>10
>10
De afhankelijkheid van infrastructuur beperken door infrastructuur eerder aan te leggen (afhankelijk van bandbreedtes voor voorinvestering).
Overzicht tijdsrisico's 2 van 4
Risicoanalyse integrale planning De Zuidlanden
ID Invalshoek
12 Ruimtelijk / geografisch
Projectfase
Realisatie
13
14 Financieel / economisch
Realisatie
15
16 Maatschappelijk / sociaal
Planvorming / ontwerp / conditionering
17
Tijdsrisico's gerelateerd aan de hoofdinfrastructuur
Beschrijving risico's
Omschrijving risico's
Prioritering
Risico
Oorzaak
Gevolg
Vertraging bestemmingsplanprocedure door archeologische vondsten
Bijzondere vondsten waardoor aanvullend onderzoek vereist is (archeologische vindplaatsen thv. trace Overijsselseweg)
Vertraging bij goekeuring bestemmingsplan Overijsselseweg
Vertraging uitvoering door onzoorziene maatregelen
Niet voorziene maatregelen Vertraging van uitvoering of voorzieningen die werkzaamheden noodzakelijk zijn voor óf hoofdinfrastructuur vanuit de omgeving om de infrastructuur te kunnen / mogen realiseren
Wanneer tijdens de uitvoering van werkzaamheden aan de infrastructuur blijkt dat onvoldoende maatregelen zijn getroffen om de omgeving te ontzien (bijvoorbeeld om verkeershinder te voorkomen) of om de werkzaamheden binnen de mogelijkheden en beperkingen van de omgeving uit te voeren, zijn aanvullende maatregelen of voorzieningen nodig. Hierdoor loopt de uitvoering vertraging op. Dit speelt een rol bij werkzaamheden op / aan de belangrijkste hoofdinfrastructuren zoals de Overijsselseweg en hoofdleidingen voor nutsvoorzieningen.
De mogelijke impact is lastig in te schatten. Echter bij goede voorbereiding zijn zowel de kans van optreden als de gevolgen beperkt.
Problemen met fasering werkzaamheden (geen budget voor tijdelijke infrastructuurmaatregelen)
Omdat geen budget beschikbaar is voor tijdelijke infrastructuurmaatregelen, kan dit tot gevolg hebben dat men op bepaalde plaatsen nog niet met de realisatie kan starten (of overgaan tot oplevering / overdracht) in afwachting van het gereedkomen van de definitieve infrastructuur. Echter gezien de eerdere momenten in het project waarop zich een dergelijke situatie heeft voorgedaan, is de verwachting dat de borging van de realisatie over het algemeen een hogere prioriteit heeft dan de kosten tgv tijdelijke maatregelen die daar tegenover staan.
Uit de praktijk is gebleken dat de kans hierop minimaal is waardoor ook het risico als geheel beperkt blijft.
Vertraging oplevering door onvoldoende budget
Vertraging realisatie hoofdinfrastructuur en/of deelgebieden
Inschatting impact op totale planning Indien uit archeologisch vooronderzoek blijkt dat aanvullend onderzoek vereist is, kan dit leiden tot De kans op vertraging is vertraging bij de goedkeuring van bestemmingsplannen of in het specifieke geval van de aanwezig, echter de impact voor Overijsselseweg bij het tracébesluit. In dat geval is een aanvullende onderbouwing nodig om de het project als geheel is noodzaak van dit deelproject aan te tonen. Afhankelijk van de omvang van de vondsten, is de kans dat ondergeschikt, mede gezien de dit voor De Zuidlanden een belemmering oplevert klein; de vindplaatsen bevinden zich aan de druk die er is vanuit De Haak om zuidzijde van het gebied, waar de definitieve infrastructuur pas in een laat stadium operationeel hoeft de Overijsselseweg gereed te te zijn. hebben.
Vertraging Geen budget voor realisatie voorinvestering deelgebieden door infrastructuur onvoldoende budget voor infrastructuur
Vertraging realisatie deelgebieden omdat flexibiliteit in fasering beperkt is (beschikbare infrastructuur geeft onvoldoende mogelijkheden)
De realisatie van infrastructuur is afgestemd op de realisatie van deelgebieden (top-down benadering); binnen de grondexploitatie is daarom geen budget opgenomen voor voorinvesteringen in infrastructuur. In geval van bijvoorbeeld tegenvallende verkoop zijn er minder inkomsten, waardoor de realisatie van infra, en daardoor de realisatie van deelgebieden in het geding komt. Ook wanneer in de planning van deelgebieden geschoven wordt, kan dit vanuit de infrastructuur (bereikbaarheid) voor vertraging zorgen, als daarbij voorinvestering in infrastructuur noodzakelijk is. Of dit daadwerkelijk een probleem zal vormen, is afhankelijk van onder meer demografische en economische ontwikkelingen.
Gezien de huidige onzekerheden in financiële markten is de kans op wijziging van de programmering en fasering relatief groot. Hierdoor is ook dit risico voor De Zuidlanden groot.
Vertraging ontwerp door verandering (woning)markt
Late wijzigingen in uitwerkingsplannen (w.o. situering infrastructuur) vanwege wijzigingen in programmering (tgv marktomstandigheden)
Vertraging in ontwerpfase hoofdinfrastructuur en/of deelgebieden (bijv. Wiarda, Plantage eo.)
Wanneer men door veranderingen in de markt besluit om de programmering van de deelgebieden te wijzigen, leidt dit tot herziening van uitwerkingsplannen waardoor de ontwerpfase vertraging oploopt. Gezien de huidige marktomstandigheden is het niet ondenkbaar dat deze situatie zich zal voordoen. Echter de omvang van de vertraging voor de totale planning zal daarbij minimaal zijn, omdat de herziening alleen op gebieden van toepassing is die al in de ontwikkelings- of ontwerpfase zijn.
Gezien de beperkte invloed voor de totale planning is dit risico niet erg groot. Het blijft wel een aandachtspunt vanwege de verwachting dat dit risico zich zal voordoen.
Vertraging tracébesluit Overijsselseweg en uitwerking aangrenzende plannen
Wijzigingen inzichten t.a.v. Overijsselseweg vanwege 'Tracébesluit De Haak'
Vertraging tracébesluit, mogelijk ook herziening uitwerkingsplannen van Stadsas, Werpsterhoek en Overijsselselaan en/of beperking ontwikkeling oostzijde vanuit het MER De Zuidlanden.
Wanneer de procedure van het tracébesluit vertraging oploopt, kan dit eventuele lokaal genomen besluiten (bestemmingsplan Overijsselseweg) 'overrulen'. In dat geval moet het bestemmingsplan (overeenkostig het tracébesluit) opnieuw in procedure worden gebracht. Hierdoor loopt de fase van conditionering vertraging op. In het ongunstigste geval leidt het tracébesluit ook tot wijzigingen voor de gebieden grenzend aan de Overijsselseweg, waardoor ook daar vertraging ontstaat. Verder kan, door vertraging van het tracébesluit, het MER De Zuidlanden de ontwikkelingen aan de oostzijde beperken. Daarbinnen geldt De Haak namelijk als voorwaarde voor toekomstige ontsluiting van dat gebied op de Overijsselseweg.
De kans dat inzichten veranderen ten gevolge van het tracébesluit is zeer groot, gezien de mogelijke weerstand vanuit de omgeving. Derhalve geldt dit momenteel als het belangrijkste risico voor de planning.
Risico's gegroepeerd naar '7 Risman-brillen' * rangschikking in afnemende mate van impact op de planning als geheel
Positie *
>10
Mogelijke beheersmaatregelen Preventief Uitgebreidere vooronderzoeken doen of de onderzoeken in de tijd naar voren halen.
Voldoende ervaring en kennis ter beschikking hebben tijdens zowel voorbereiding als uitvoering.
>10
Bandbreedtes voor voortijdige realisatie van definitieve infrastructuur in kaart brengen.
>10
3
>10
1
Bandbreedtes voor fasering in beeld brengen en eventueel varianten op deze fasering onderzoeken die binnen het budget passen, bijvoorbeeld door zowel investeringen naar voren als naar achteren te schuiven in de tijd (nadruk op GREX)
Robuuste plannen ontwikkelen voor zowel inrichting van deelgebieden als hoofdinfrastructuur.
Afhankelijkheid voor overige gebieden van dit deelproject verkleinen door mogelijkheden uit te werken voor alternatieve fasering van deelgebieden.
Overzicht tijdsrisico's 3 van 4
Risicoanalyse integrale planning De Zuidlanden
ID Invalshoek
18
19 Politiek / bestuurlijk
Projectfase
Realisatie
Planvorming / ontwerp / conditionering
Tijdsrisico's gerelateerd aan de hoofdinfrastructuur
Beschrijving risico's
Omschrijving risico's Risico
Oorzaak
Gevolg
Vertraging realisatie deelgebieden bij verbetering (woning)markt
Gebieden zijn nog niet bereikbaar of ontsluiting is niet snel genoeg te realiseren.
Gewenst bouwtempo irt. de markt ligt hoger dan haalbaar tempo (m.n. vanwege r.o.-procedures), waardoor de realisatie vertraging oploopt
Door veranderende marktomstandigheden kan de situatie ontstaan dat bouwkavels / bouwrijpe deelgebieden eerder bereikbaar moeten zijn dan voorzien. Wanneer dit fysiek niet mogelijk is, bijvoorbeeld door financiële beperkingen voor voorinvestering of de afhankelijkheid van r.o.procedures, kan daarbij een aanzienlijke vertraging ontstaan. Zolang nog grote delen van het projectgebied onbereikbaar zijn, kan dit problemen opleveren.
Vertraging ontwerpfase Overijsselseweg door verschil in inzicht
Late besluitvorming over hoofdinfrastructuur
Ontwerpfase loopt vertraging op vanwege verschil in inzicht tussen GEM en gemeente
Omdat meerdere partijen een rol spelen bij de vormgeving van diverse onderdelen binnen de hoofdinfrastructuur (waterwegen, Overijsselseweg), bestaat de kans dat door verschillende inzichten de definitieve uitwerking een dusdanige vertraging oploopt, dat ook een tijdige realisatie in het geding komt. Gezien de huidige mate van uitwerking lijkt dit bij de Overijsselseweg niet erg waarschijnlijk, maar in geval van bijvoorbeeld de stationszone blijft dit wel een belangrijk issue.
Risico's gegroepeerd naar '7 Risman-brillen' * rangschikking in afnemende mate van impact op de planning als geheel
Prioritering Inschatting impact op totale planning Dit risico is in belangrijke mate gerelateerd aan het wel of niet tijdig hebben van een ontsluiting van de westzijde van het gebied. Dit risico is daarom momenteel nog redelijk groot.
Het risico blijft aanwezig voor die onderdelen die een functie vervullen voor zowel De Zuidlanden als de stad of zelfs een nog groter gebied, omdat men afhankelijk is van andere partijen.
Positie *
7
4
Mogelijke beheersmaatregelen Preventief De afhankelijkheid voor (woning)bouw van 'bouwrijp maken' beperken door infrastructuur eerder aan te leggen en eerder bouwrijp te maken (afhankelijk van bandbreedtes voor voorinvestering).
Deelprojecten vroegtijdig integraal benaderen en vooral tijdig met betrokken partijen tot besluitvorming komen.
Overzicht tijdsrisico's 4 van 4
Risicoanalyse integrale planning De Zuidlanden
Tijdsrisico's gerelateerd aan de hoofdinfrastructuur
Omschrijving Risico Vertraging tracébesluit Overijsselseweg en uitwerking aangrenzende plannen
Oorzaak Wijzigingen inzichten t.a.v. Overijsselseweg vanwege 'Tracébesluit De Haak'
2
Vertraging realisatie hoofdinfra Zuidlanden / deelgebieden door derden
(Fysieke ) afhankelijkheid van Vertraging aanleg ontsluiting 'westzijde' derden voor realisatie hoofdinfra De projectgebied (tov. Overijsselseweg), indien dit pas Zuidlanden na oplevering De Haak mogelijk is.
1 Juridisch / Organisatorisch (complexiteit)
Tijdig voorzien in alternatieve fasering infrastructuur kan gevolgen bij optreden van het risico beperken.
3
Vertraging realisatie deelgebieden door onvoldoende budget voor infrastructuur
Geen budget voor voorinvestering infrastructuur
Vertraging realisatie deelgebieden omdat flexibiliteit in fasering beperkt is (beschikbare infrastructuur geeft onvoldoende mogelijkheden).
15 Financieel
Varianten fasering onderzoeken (binnen budget schuiven met investeringen, nadruk op GREX).
4
Vertraging ontwerpfase Overijsselseweg door verschil in inzicht
Late besluitvorming over hoofdinfrastructuur
Ontwerpfase loopt vertraging op vanwege verschil in 19 Politiek inzicht tussen GEM en gemeente.
Deelprojecten vroegtijdig integraal benaderen en met partijen tot besluitvorming komen.
5
Infra-projecten in omgeving Vertraging realisatie hoofdinfrastructuur bij inpassing in omgeving beperken mogelijkheden fasering binnen De Zuidlanden
Realisatie hoofdinfrastructuur De Zuidlanden loopt vertraging op ten faveure van andere projecten.
9 Organisatorisch (complexiteit) / politiek
Tijdige integrale benadering geeft inzicht in mogelijke gevolgen maar vooral aan discussie met derden tbv. gezamenlijke oplossing.
6
Vertraging realisatie deelgebieden door onvoldoende bereikbaarheid
Infrastructuur kan wijzigingen fasering niet volgen door benaderingswijze infra vanuit organisatie
Vertraging realisatie deelgebieden omdat flexibiliteit in fasering beperkt is (gezien beschikbare infra en lange r.o. procedures voor nieuwe aanleg).
8 Organisatorisch (beleid GEM)
Bandbreedtes fasering infrastructuur geven zicht op bandbreedtes realisatie deelgebieden (nadruk op infrastructuur).
7
Vertraging realisatie deelgebieden bij verbetering (woning)markt
Gebieden zijn nog niet bereikbaar Gewenst bouwtempo vanuit de markt ligt hoger dan of ontsluiting is niet snel genoeg te haalbaar tempo (m.n. vanwege r.o.-procedures), realiseren. waardoor de realisatie vertraging oploopt.
18 Maatschappelijk
Afhankelijkheid (woning)bouw van infrastructuur beperken door voorinvestering.
8
Verkeerde aannames tav Vertraging ontwerpfase tgv verkeerde aannames infrastructuur aanwezige en/of noodzakelijke infrastructuurvoorzieningen
7 Organisatorisch (voorbereiding)
Tijdens planuitwerking voldoende partijen betrekken tbv een goede inventarisatie.
9
Vertraging uitwerkingsfase infrastructuur door onderschatting proces
Onderschatting proces voorafgaand In de aanloop naar realisatie ontstaat vertraging door 5 Organisatorisch aan realisatie infrastructuur onderschatting van de doorlooptijd van het (voorbereiding) voortraject, zoals afstemming met andere partijen.
Projectomgeving eerder in beeld brengen, deelprojecten integraal benaderen en afbakenen.
Onderschatting duur en omvang werkzaamheden (uitvoering)
Nadruk op integrale benadering deelgebieden en infrastructuur (incl. ondergrondse infra).
1
10 Vertraging ontwerp- en realisatiefase infrastructuur door onderschatting werkzaamheden
Rangschikking in afnemende mate van impact op de planning als geheel (ID refereert naar nummer in overzichtstabel)
Gevolg Vertraging tracébesluit, herziening uitwerkingsplannen van Stadsas, Werpsterhoek en Overijsselselaan en/of beperking ontwikkeling oostzijde vanuit het MER De Zuidlanden.
Vertraging doordat men de uitwerkingsplannen in een laat stadium moet herzien.
Uitwerkingsplannen en uitvoering vragen meer tijd dan verwacht door zware rol van infrastructuur.
Achtergrond ID 17 Maatschappelijk
6 Organisatorisch (voorbereiding)
Beheersmaatregel(en) Afhankelijkheid voor overige gebieden verkleinen door mogelijkheden voor alternatieve fasering deelgebieden.
Top-10 Belangrijkste tijdsrisico's