Vast en flexibel werk in de wetenschap: wensen & verwachtingen van werknemers Marian van der Klein, Onderzoekersdag Instituut Gak, 7 december 2015
Programma Presentatie voorlopige resultaten onderzoek
Gesprek over ontwikkelingen in de wetenschap Invloed afspraken en Wet werk en zekerheid? Gevolgen voor jong en oud?
Twee onderzoeken over vast en flexibel werk/personeel Beide over wensen, verwachtingen en gedrag; Beide met beleidscomponent 1. over wensen** van werkenden (in spe) - belang van generatie/leeftijd? Met welke wensen en verwachtingen van de beroepsbevolking (in spe) dienen beleidsmakers en sociale partners rekening te houden wanneer zij willen aansluiten bij de motieven en ervaringen van verschillende generaties in zake vast en flexibel werk?
2. over wensen** van werkgevers/ HRM - belang van Wet werk en zekerheid naast andere factoren? Welke afwegingen maken HR-managers / werkgevers bij het aanstellen van vast en / of flexibel personeel en in welke mate worden zij daarin gestuurd door marktmechanismen, ondernemersrisico’s, de Wet werk en zekerheid, en de behoefte aan vertrouwd personeel en verantwoordelijk personeelsbeleid?
Methoden/onderzoeksactiviteiten Literatuur- & datastudie naar gedrag wensen en verwachtingen Enquête onder representatieve steekproef beroepsbevolking (in spe) c.q. HRM/werkgevers Verdiepende interviews met werkenden Focusgroepen met sectoren: beleidsmakers, onderzoekers, vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers Brochure, eindrapporten & debat presenteren op congres najaar 2015
Vandaag over generatie-onderzoek 3 leeftijdsgroepen: 15-30, 31-50, 51-67 jaar Gedrag & positie op de arbeidsmarkt in Nederland • • •
15-30 aantal vast en flexibel groeit naar elkaar toe 31-50 aantal vast neemt af, aantal zzp groter dan aantal in flexibel 51-67 overgrote deel vast, verhoudingen stabiel, aantal zzp neemt toe
Wensen van de werkenden in Nederland Verschil tussen leeftijdsgroepen betrekkelijk klein: bijna iedereen op zoek naar zekerheid
Verwachtingen van de werkenden (in spe) in Nederland Verschil tussen leeftijdsgroepen betrekkelijk groot: jongeren optimistischer dan ouderen over verkrijgen vast of tijdelijk contract
Gedrag en positie op de arbeidsmarkt 15-30 In wetenschap, op universiteiten OBP, vaak vast - administratie, werving studenten, marketing, onderzoeksadviseurs ed. WP, bijna allemaal flex, tijdelijke aanstellingen - AIO’s/PHD’s, Postdocs, Docenten, en een enkele student-assistent of UD - Nauwelijks zelfstandigen Type arbeidscontracten 15-30 jarigen beroepsbevolking in Nederland, 2007-2014 (x1000)
Bron: EBB 2007-2014
Gedrag en positie op de arbeidsmarkt: 31-50 In wetenschap, op universiteiten OBP, vaak vast - beleidsmedewerkers, managers, administratie, werving studenten, marketing, onderzoeksadviseurs ed. WP, vast en flex, maar veel tijdelijke aanstellingen - Postdocs, Docenten, UD’s, UHD’s, hoogleraren - Nauwelijks zelfstandigen Type arbeidscontracten 31-50 jarigen, 2007-2014 (x1000)
Bron: EBB 2007-2014
Gedrag en positie op de arbeidsmarkt: 51-67 In wetenschap, op universiteiten OBP, vaak vast - beleidsmedewerkers, managers, administratie, werving studenten, marketing, onderzoeksadviseurs ed. WP, vast en flex, maar veel tijdelijke aanstellingen - Postdocs, Docenten, UD’s, UHD’s, hoogleraren - Nauwelijks zelfstandigen Type arbeidscontracten 51-65 jarigen beroepsbevolking in Nederland, 2007-2014 (x1000)S
Bron: EBB 2007-2014
Ontwikkelingen in WP & OBP 1999-2013
Bron: VAWO/VSNU
De academische loopbaan sinds 1999 Bron: VAWO/VSNU
De wetenschap stand van zaken nu Op universiteiten (2013): OBP: 87% vast, 13% tijdelijk WP: 59% vast, 41% tijdelijk (exclusief promovendi) Zorgen om verhouding vast/flexibel bij wetenschappelijk personeel, - opkomst wegwerponderzoeker & scholar gypsies - afspraken om minder met flexibele contracten te werken: VSNU en bonden, vanwege • • • •
Kwaliteit onderwijs Verantwoorde omgang met (investeringen in) personeel Carrièreperspectief gepromoveerde onderzoekers/jongere generaties Wet werk en zekerheid
Veranderen van baan: wat wil en doet Nederland? Tabel 13. Aantal switches, naar generatie en in totaal.
Geen switches 1 switch 2 switches 3 switches
15-30 (n=353)
31-50 (n=384)
51-67 (n=363)
43,3% 32,9% 14,7% 5,1%
65,9% 19,5% 11,2% 1,6%
84,8% 9,1% 3,3% 1,1%
Totaal (n=1100) 65,7% 20,0% 9,6% 2,4%
Tabel 17. Belangrijkste reden voor overstap arbeidscontract, per generatie en in totaal.
Werk met zekerheid Flexibiliteit Combinatie arbeid-zorgtaken Diversen Ik zie geen reden om in een ander arbeidscontract te gaan werken
15-30 jarigen (n=260) 45% 6,2% 3,8% 6,5% 38,5%
31-50 jarigen (n=310) 32,6% 6,1% 3,5% 10,0% 47,7%
51-67 jarigen (n=193) 28,0% 3,6% 2,6% 5,7% 60,1%
Totaal (n=763) 35,2% 5,5% 3,4% 8,1% 47,9%
Wat verwacht Nederland na vast of tijdelijk contract? Vervolg na vast contract: Ca 16% verwacht tijdelijk contract in andere functie bij zelfde werkgever Ca 12% verwacht uitzendwerk te gaan doen Ca 25% tot 50 jaar verwacht vast contract bij nieuwe werkgever (ouder: ca. 13%) Ca 50% tot 50 jaar verwacht tijdelijk contract bij nieuwe werkgever (ouder: ca. 20%) Ca 11% tot 50 jaar gaat als zelfstandige beginnen (ouder: 6%) Ca 15% tot 50 jaar verwacht werkloos te worden (ouder: 43%) Vervolg na tijdelijk contract: Bijna niemand verwacht een vast contract bij een nieuwe werkgever (jong 2%) Bijna niemand verwacht als zelfstandige te beginnen (jong: 2%) Ca 15% tot 50 jaar verwacht vast contract bij eigen werkgever (ouder: ca. 9%) Ca 31% tot 50 jaar verwacht wederom tijdelijk contract bij eigen werkgever (ouder: ca. 12%) Ca 10% tot 50 jaar verwacht tijdelijk contract bij nieuwe werkgever (ouder: ca. 14%) Veel mensen weten niet wat werkgever van plan is: 25% van jongeren, 15% van 31-50 jaar, 48% van 50+ Groot verschil in leeftijdsgroepen over verwachte werkloosheid: 13 % van groep tot 30 jaar, 1% van 31-50 jaar, 23% van 50+ verwacht werkloos te worden.
Discussie Wat zijn jullie ervaringen in de wetenschap? Welke verwachtingen hebben jullie persoonlijk? Welke ontwikkelingen zien jullie in de sector? Wat is de invloed van de afspraken die werkgevers en werknemers in de academie hebben gemaakt? Wat is de invloed van de Wet werk en zekerheid op de universiteiten? Gevolgen voor jong en oud?
