Uitgave 8 – Juni 2014
Vanuit het management, door Ingrid Paalman Het klinkt bijna als een cliché, maar aan ook dit jaar lijkt weer sneller voorbij gegaan dan het voorgaande. Het afgelopen jaar stond in het teken van de voorbereiding op de accreditatie van de opleiding en de Opleidingsschool. Met elkaar is het beroepsbeeld onder de aandacht gebracht van alle betrokkenen in het werkveld. Wat mij blijvend aanspreekt hieruit is de voortdurende drive van iedereen om leren centraal te stellen. In Opleiden in de School is ook het afgelopen jaar weer zichtbaar geworden waar Dewey (1917) al heel duidelijk voor stond: leren is een actief proces en vraagt verbinding en oefening in de echte praktijk. De oefening in de praktijklijn voor onze studenten op jullie scholen en de verschillende Comakers geven dat ‘echte’ leren vorm. De Comakers dragen bij aan het onderzoeksmatig kijken naar de onderwijspraktijk. Ideeën voor verbetering, vernieuwing en verandering zijn ook het afgelopen jaar wederom vormgegeven, mooi! Eind september zal de opleiding en de Opleidingsschool opnieuw geaccrediteerd worden. We zien deze accreditatie met vertrouwen tegemoet, omdat we samenwerken met een fantastisch werkveld waar de deuren voor onze studenten en collega’s open staan! Voor de komende tijd wensen we jullie nog veel succes met de afronding van het jaar. Geniet van de vakantie en kom met frisse en goede moed weer terug. We ontmoeten jullie graag weer op onze opleiding na de vakantie! Vriendelijke groeten namens het MT, Ingrid Paalman
Angela Heinsman, bedankt! Angela Heinsman-Feringa heeft met ingang van het nieuwe schooljaar een andere taak binnen de lerarenopleiding van Windesheim Flevoland en dat betekent dat ze als Instituutsopleider Opleiden in school niet meer betrokken is bij Lelystad. Haar taak wordt overgenomen door Pim Mol. Angela heeft op inspirerende, motiverende en daadkrachtige wijze bijgedragen aan het tot stand komen van Opleiden in school te Lelystad. In 2011 is Opleiden in school gestart i.s.m. schoolbesturen Stichting SchOOL, SCPO en SKO (FV)met een totaal van 7 opleidingsscholen. Zij heeft zorg gedragen voor implementatie van het belang aangaande Opleiden in school m.b.t. Comaker, studenten, mentoren, en schoolopleiders. Namens de schoolopleiders Lelystad wensen we haar veel succes op de Pabo met haar nieuwe taak. Angela, bedankt! Monique Oude Reimer, coördinerend schoolopleider Lelystad
Door: Kernteam OiS Pim Mol (ASG) Martinette Strik (Prisma) Conny Boendermaker (SKOFV- Almere) Angela Heinsman (Lelystad) Rudolphine Nortier (coördinatie)
Door: Monique Oude Reimer
Professionalisering mentoren van De Buitenburcht: de Prismascholen gebruiken onder andere het door de schoolopleiders ontwikkelde gespreksformulier Tijdens een studiedag van de Buitenburcht stond onder andere op de agenda: professionaliseren van mentoren. De aanleiding voor dit onderwerp was het nieuwe gespreksformulier, dat de schoolopleiders van opleidingsschool Prisma hebben ontwikkeld, in samenspraak met de coördinerend instituutsopleider. Er wordt onder andere uitgegaan van de kernkwaliteiten van studenten. Maar wat zijn kernkwaliteiten en wat doe je ermee? Na een inleidend filmpje, (Blind Man l The Power of Words we use!) www.youtube.com/watch?v=YfNO3rd1Pcg, hebben we het kernkwadrant van Daniel Ofman nader bekeken. Kernkwaliteiten zijn volgens Daniel Ofman de specifieke sterktes die iemand kenmerken. Ze maken je tot wie je bent. Het zijn ook de positieve punten die een ander het eerst over je zal zeggen als er naar gevraagd wordt. Behalve kernkwaliteiten worden ook de valkuil, de uitdaging en de allergie aangegeven. Wat in jouw allergie zit, kan juist een kernkwaliteit van een ander zijn. Binnen kernreflectie, de reflectietheorie van Korthagen en Vasalis, hebben kernkwaliteiten een cruciale rol. Zij spreken niet van valkuilen; alle kwaliteiten hebben op zichzelf staand een mooie kracht en kunnen bij bewustwording ingezet worden. Er wordt gedacht vanuit de wens: hoe ziet deze situatie er uit als deze helemaal is zoals jij wil? Daarna wordt via ‘de lift’ gekeken naar wat iemand er over en bij denkt, voelt, ervaart en handelt. Met een lijst met voorbeelden van kernkwaliteiten keken de collega’s naar een filmpje van een student die les geeft. Tijdens het bekijken van het filmpje noteerden de collega’s de kernkwaliteiten die ze zagen. Hierna praatte men hier in duo’s over. Sturend hierin waren vier punten, die op het gespreksformulier voor de mentoren staan: 1. 2. 3.
Door de student geformuleerde leerpunt(en). “Ik zag de volgende kernkwaliteit(en) bij de student.” Op de volgende wijze kan de student haar/zijn kernkwaliteiten inzetten bij minder goed lopende aspecten van de les (voorbereiding) (denken vanuit de wens). 4. “Naar aanleiding van vraag 1 (leerpunt van de student), luidt mijn feedback als volgt:” Na dit alles met elkaar terug te hebben gekoppeld, bekeken de collega’s in verschillende lokalen in kleine groepen andere filmpjes van studenten. Een half uur later was ik benieuwd wat de ervaringen waren. Kernkwaliteiten benoemen was voor de meesten prima te doen. Maar benoemen hoe de student deze kernkwaliteiten in kan zetten bij minder goede aspecten van de les (voorbereiding) bleek een stuk lastiger. Bij het laatste punt werd gezegd: de uitdaging van die kwaliteit helpt soms om je feedback aan de student te formuleren.
Door: Martinette Strik Dorenda de Boer
Kortom: we zijn er nog lang niet over uitgepraat en zo hoort het. Zolang je met elkaar in gesprek bent, maak je van elkaars kernkwaliteiten optimaal gebruik. Deze kwaliteiten kunnen wij weer gebruiken om studenten te helpen om collega’s van ons te worden en te zijn. De filmpjes die we hebben gezien, kwamen tot stand dankzij de medewerking van onze studenten op De Buitenburcht: Danièla, Sabrina, Renée, Cynthia en Hanneke. Bedankt! Dorenda de Boer Schoolopleider van De Buitenburcht, Almere Buiten
Presentaties op de Ontdekking
Door: Rudolphine Nortier
Op woensdag 18 juni hebben drie groepjes studenten hun Comaker gepresenteerd op de Ontdekking. Naast teamleden en directie van de Ontdekking, de Columbusschool, de Hasselbraam en Letterland, waren Ingrid Verheggen (bestuurscommissie ASG), Marie-Trees Meerenboer (clusterdirecteur ASG met OIS in portefeuille) en Hans v.d. Vlugt (Onderwijsinspectie, ministerie van Onderwijs) hierbij aanwezig. Verderop in deze nieuwsbrief staat een verslag van de Comaker over eigenaarschap op de Ontdekking. De andere twee Comakers gingen over studievaardigheden in de bovenbouw en begrijpend luisteren in de onderbouw. De nadruk binnen de Comakers komt steeds meer te liggen op onderzoek doen binnen het ontwikkelthema van de desbetreffende school. Dat is ook de inzet van de schoolbesturen en de Pabo. Deze ontwikkeling was goed te zien bij deze Comakers. Het zijn duidelijk geen opdrachten meer die de student uitvoert en die in een la verdwijnen. De samenwerking en daardoor de meerwaarde voor de scholen en voor de studenten was mooi om te zien. Het was voor de bestuursleden en voor Hans v.d. Vlugt toch ook herkenbaar en als vanouds: scholen blijven bijvoorbeeld worstelen bij studievaardigheden met de transfer naar andere vakken. Ook eigenaarschap is een steeds terugkerend thema. Naarmate onderwijs zich ontwikkelt, passen deze thema’s zich aan de actualiteit aan. Er was ook duidelijk te zien dat er een verdieping plaatsvindt door het onderzoeksmatige karakter van de Comakers. Het is een mooie samenwerking geworden tussen de scholen en de Pabo. Voor beide partijen is er winst te behalen. Het was een inspirerende middag. Niet in het minst dankzij de enthousiaste presentaties door onze studenten!
Comaker op ‘t Schrijverke Voor Katholiek Jenaplanbasisschool ’t Schrijverke te Lelystad werken wij dit jaar aan het ontwikkelthema ‘Omgevingsonderwijs’. De vraag die wij van de school kregen was “Hoe past omgevingsonderwijs binnen het curriculum van onze school?”.
Door: Serrien Huson Lindsey van den Brink
Op basisschool ’t Schrijverke is in het kader van omgevingsonderwijs al kennis gemaakt met verschillende aspecten hiervan. Er is al gewerkt met schooltuintjes en met natuurlijke speeltuinen. Een jenaplanschool is een wereldoriënterende school. Het streven van ’t Schrijverke is om wereldoriëntatie het hart van het onderwijs te maken. Dit moet het centrale onderwijsdoel worden, waaronder de volgende punten vallen: - het oproepen en ontwikkelen van het besef van verwondering; - het leren zorgen voor jezelf, mensen, dieren, planten, dingen, de samenleving, de nabijgelegen en brede omgeving van uit een groeiend besef van saamhorigheid. Om aan wereldoriëntatie te werken wordt ook gebruik gemaakt van een Jenaplan-methodiek ‘door de wereld op de fiets van Jansen’. Hierbij werk je aan verschillende trappen, namelijk prikkelen, leervragen inventariseren, organisatie, begeleiding, vastleggen en registratie. Dit valt te vergelijken met een lesvoorbereidingsformulier. Waarom is omgevingsonderwijs toch zo belangrijk? De omgeving wordt door iedereen op zijn eigen manier gebruikt. Het is een afspiegeling van de samenleving die zich in de school begeeft. Maatschappelijke discussies zijn terug te zien in de plaatselijke omgeving. Je ziet in het klein terug wat er in de grote wereld speelt. Daarom is omgevingsonderwijs belangrijk. Het afgelopen semester hebben wij ons gericht op de onderbouw; groepen 1/2 en 3/4. Na het verzamelen van de benodigde theorie voor ons onderzoek hebben wij door middel van een teamvergadering gepeild wat de wensen van de betreffende leerkrachten zijn. Al snel was duidelijk dat zij graag een natuurpad wilden hebben rondom de school. Wij zijn daarvoor de omgeving in gegaan, en hebben een route bepaald. Nadat deze door het team was goedgekeurd zijn wij begonnen met het realiseren van dit pad. Wij hebben een seizoenspad gemaakt gecombineerd met een zintuigenpad. Dit betekent dat elk seizoen bijpassende opdrachten en opmaak heeft. Na het ontwikkelen hebben wij een testroute gelopen en gefilmd. Deze film was ook de presentatie van het product naar het team. Verder hebben wij ook een bijhorende handleiding gemaakt met tips en trucs. Komend semester gaan wij ons richten op de bovenbouw; groepen 5/6 en 7/8. Om hier te peilen wat de wensen van deze leerkrachten en leerlingen zijn, hebben wij enquêtes afgenomen. Uit deze enquêtes zijn twee paden gekomen. Groep 5/6 wil graag een pad over de natuur met probleemoplossing-opdrachten. Groep 7/8 wil graag een speurtocht over de natuur, met wat verschillende opdrachten tussendoor.
Wij gaan de rest van het semester werken aan de opdrachten en het uitwerken van de paden. Aan het eind van het semester gaan wij opnieuw een testroute lopen en presenteren wij dit weer op een unieke manier aan het team. Katholiek Jenaplanschool ’t Schrijverke Willy Koenders Windesheim Flevoland - Pabo Marcel Staring Eindpresentaties Comakers Prisma: De Dukdalf, De Buitenburcht, Het Kompas, Het Drieluik & De Kraanvogel Een opbrengstgerichte middag! Op woensdag 18 juni van 14.30 tot 17.00 uur presenteren studenten hun onderzoeksbevindingen uit coachgroep Prisma: Het Drieluik, De Buitenburcht, De Kraanvogel en De Dukdalf. U bent van harte welkom! Locatie: Windesheim Flevoland, Hospitaaldreef 5 in Almere, lokaal 4.02. De presentaties gaan over:
Woordenschatonderwijs en hoe de didactiek van woordenschatonderwijs goed geïntegreerd kan worden binnen de zaakvakken
Begrijpend lezen en hoe de strategieën van begrijpend lezen uitpakken in combinatie met IPC en zaakvakonderwijs
De tevredenheid van kinderen over hun school en over de nieuwe rekenmethode die dit schooljaar werd ingevoerd.
De drie presentaties laten het onderzoeksproces zien, en vooral ook de aanbevelingen en producten die de studenten voor Het Drieluik, De Buitenburcht, De Kraanvogel en De Dukdalf ontwikkelden. Meld u aan voor de presentaties via
[email protected] Het moment van presenteren van de Comakers, na een of twee perioden hard werken, is altijd een spannend moment voor de studenten van het eerste, tweede en derde studiejaar aan de Pabo. Zij laten op dat moment zien hoe zij vanuit hun onderzoekende houding en vanuit het ontwikkelthema van de school gewerkt hebben aan hun onderzoek. Tevens is het het moment om de school/scholen de resultaten van het proces te laten zien. Zeker als deze resultaten, in de vorm van concrete producten als lesbeschrijvingen, workshops en adviezen, daadwerkelijk gebruikt worden op de scholen, wordt dit door alle betrokkenen als een grote opbrengst ervaren, waarin ieder haar/zijn rol heeft gehad.
Door: Martinette Strik
Woensdag 18 juni was de presentatie van vijf van de Prisma-scholen, met in het publiek de schoolopleiders en Wilma Tjalsma, hoofd afdeling Onderwijs van Prisma, en de coach en een aantal genodigden vanuit Windesheim: Bart-Jan Wolters, teamleider op de Pabo, Dick Bosch, hogeschoolhoofddocent Samen Opleiden in Zwolle, Loes van Wessum, hogeschoolhoofddocent Ondernemen van Pabo Windesheim Flevoland en Hanno van Keulen, lector op de Pabo. De studenten hebben met kracht laten zien hoe Opleiden in de School en de onderzoekslijn van de Pabo samenkomen in het werken aan de Comakers. De scholen zijn blij met de uitkomsten; de coach met de inzet en het enthousiasme van de studenten, hun professionaliteit en hun studieresultaten. Wilma Tjalsma van Prisma concludeerde na afloop: “Fijn dat ik bij de Comakerpresentaties ben geweest. Opleidingsdidactiek en werkveldontwikkelingen komen zo mooi bij elkaar.”
Janine (jaar 2), Darinka (jaar 3), Nanda (jaar 2) en Sharon (jaar 3) presenteerden hun Comaker over woordenschat in de zaakvakken.
Leroy (jaar 1), Sabrina (jaar 2), Kimberly (jaar 1), Tessa (jaar 1) en Nicole (jaar 2) presenteerden hun Comaker over begrijpend lezen binnen IPC en binnen zaakvakonderwijs.
Renée (jaar 2), Cynthia (jaar 2) en Daniéla (jaar 2) presenteerden hun Comaker over de tevredenheid van de kinderen over hun school en over de nieuw ingevoerde rekenmethode.
Comaker Comaker van van woordenschat woordenschat naar naar eigenaarschap eigenaarschap Het afgelopen jaar hebben wij, Cecilia, Charlotte en Marit als eerste en derdejaarsstudenten, stage gelopen op O.B.S. de Ontdekking. De eerste periode zijn wij, Cecilia en Charlotte, bezig geweest met een Comaker over woordenschat. De onderzoeksvraag was: In hoeverre sluit de CITO aan op de methodes onderbouwd, leessleutel en taaljournaal? Onze conclusie was dat CITO en de methodes onderbouwd, leessleutel en taaljournaal die op school gebruikt worden niet op elkaar aansluiten. Ook kwam er uit het onderzoek dat de viertakt , voorbewerken, semantiseren, consolideren en controleren, niet toegepast wordt in de lessen. Na onze presentatie was het team geschokt over het feit dat de huidige taalmethode te weinig woorden aanbood die aansloot bij CITO. Aangezien het team dit jaar een besluit zou nemen over een nieuwe taalmethode zijn wij verder gegaan met één onderdeel dat ook een rol speelt bij het verbeteren van de leerresultaten bij woordenschat en andere vakken. Zo zijn wij uitgekomen bij eigenaarschap. In periode twee zijn wij, Cecilia en Charlotte, gestart met een literatuuronderzoek wat betreft het eigenaarschap van het eigen leren. Vervolgens zijn wij aan de hand van de theorie gaan kijken naar wat er al op O.B.S. de Ontdekking wordt toegepast met betrekking tot het eigenaarschap van de leerlingen.
Door: Marit Boonk Charlotte Dirks Cecilia Tabak
In periode drie zijn wij, Cecilia, Charlotte en Marit opzoek gegaan naar verschillende werkvormen die het eigenaarschap bevorderen. Wij hebben de volgende drie werkvormen aangeboden: - Het voeren van belevingsgesprekken en het schrijven van kindplannen - Zelfreflectie - Opdrachtbespreking Ook hebben wij in deze periode een tussenpresentatie gegeven aan het team. Met als doel het starten van de proeftuintjes. Elf leerkrachten zijn enthousiast gestart met werkvormen om te onderzoeken wat het eigenaarschap bevorderd. Na de ervaringen die de leerkrachten opgedaan hebben aan het einde van de proeftuintjes, zullen wij conclusies trekken en van daaruit een aanbeveling presenteren tijdens de eindpresentatie op 18 juni. Wij hebben nieuwe kennis opgedaan en deze overgedragen naar het team. We hebben ons in het eigenaarschap verdiept, wat voor ons relatief nieuw was. In onze verdere studie en loopbaan kunnen wij dit meenemen. Door deze Comaker zijn wij gegroeid in verschillende competenties en hebben wij ons verder ontwikkeld. Gebruikte literatuur: -Castelijns, J./ Segers, M./ Struyven, K. (2011) Evalueren om te leren: Toetsen en beoordelen op school. Bussum. Uitgeverij Coutinho. -Letschert, J./ Letschert, B. (2007) Wat leraren willen: over veranderingen in onderwijs van binnenuit. Assen. Uitgeverij van Gorcum. -Lemov, D. (2013) Teach like a champion. Rotterdam. Uitgeverij CED Groep. -Röhner, R./ Wenke, H. (2004) Dalton-onderwijs: Een blijvende inspiratie. Nieuwegein. Arko uitgeverij bv. -Röhner, R./ Wenke, H. (2005) Hallo Dalton. Nieuwegein. Arko uitgeverij bv. -Simons, R.J. (1995). Van zelfstandig werken naar zelfverantwoordelijk leren. Katholieke universiteit, Nijmegen. -Sahadat, I. (16 november 2013) Pestkop onder de loop. Amsterdam. Volkskrant -Beukering, T. Lange de, Sonja & Pameijer, N. (2011) Handelingsgericht werken: een handreiking voor het schoolteam. Den Haag: Acco Leuven. -Delfos F, M. (2011) Luister je wel naar mij? Amsterdam: B.V uitgeverij SWP. -Mahlberg, K & Sjöblom, M. (2008) Oplossingsgericht onderwijzen. Antwerpen-Apeldoorn: Fontys OSO & Garant-Uitgevers n.v. -Leenders, Y. & Naafs,F. (2002) Effectieve instructie. Amersfoort:CPS Uitgeverij
