Van SRE naar Metropoolregio Eindhoven jaaroverzicht 2014
Van SRE naar Metropoolregio Eindhoven jaaroverzicht 2014 2014 was een jaar waarin het SRE werd afgebouwd en de Metropoolregio Eindhoven werd opgebouwd. Jarenlang werkten de gemeenten samen in het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE). En dat met veel succes. We zijn een toptechnologische regio geworden waar het goed wonen en leven is. Maar deze bestuurlijke samenwerking was aan vernieuwing toe. Samenwerking is nodig, maar wel op een moderne manier. Daarom is de bestuurlijke samenwerking getransformeerd in de Metropoolregio Eindhoven. Officieus is de Metropoolregio Eindhoven op 1 maart 2014 begonnen, en in 2014 is de nieuwe werkwijze stap voor stap gevormd en ingevoerd. Tegelijk zijn SRE projecten afgerond en overgedragen. Begin 2015 is de aangepaste gemeenschappelijke regeling van kracht geworden, en daarmee is officieel een eind gekomen aan het SRE en is de Metropoolregio Eindhoven formeel van start gegaan. 2014 was dus een overgangsjaar, waarin SRE en Metropoolregio Eindhoven naast elkaar werkten. Ieder op een eigen manier en op de eigen thema’s, maar wel met de regionale ambitie voor ogen. De regiogemeenten willen dat de regio een economische wereldspeler is die internationale allure koppelt aan regionale eigenheid.
> naar jaaroverzicht Metropoolregio Eindhoven > naar jaaroverzicht SRE
Jaaroverzicht 2014
Jaaroverzicht over 2014
Inhoud 1 Algemeen 1.1 Gemeenschappelijke regeling 1.2 Regionale Agenda 1.3 Stuurgroep 1.4 Regionaal Platform 1.5 Raadsledenbijeenkomsten
01 01 02 2 03 04 05
2 Werkplaatsen, gesprekstafels en stuurgroepen 2.1 Economische strategie 2.2 Werklocaties 2.3 Arbeidsmarkt 2.4 Strategie Ruimte 2.5 Wonen 2.6 Mobiliteit 2.7 Zorgvernieuwing en innovatie 2.8 Duurzaamheid
06 07 09 11 13 15 16 19 21
Jaaroverzicht 2014
1 Algemeen 2014 stond in het teken van de definitieve transformatie van SRE naar Metropoolregio Eindhoven. Officieus is de Metropoolregio Eindhoven op 1 maart 2014 begonnen, en in 2014 is de nieuwe werkwijze stap voor stap gevormd en ingevoerd. Op 25 februari 2015 is de Metropoolregio Eindhoven officieel van start gegaan met de inwerkingtreding van de Gemeenschappelijke regeling en het vaststellen van de nieuwe Regionale Agenda.
1.1 Gemeenschappelijke regeling De formele basis van de regionale samenwerking is een gemeenschappelijke regeling. Hierin staat beschreven wat de structuur is van de bestuurlijke samenwerking: ‘hoe werken we samen’. Aangezien we in de Metropoolregio Eindhoven op een andere manier gaan samenwerken dan in het SRE, is een aanpassing van de Gemeenschappelijke regeling nodig. Daarom is in 2014 de Gemeenschappelijke regeling van het SRE omgevormd tot de regeling van de Metropoolregio Eindhoven. Inhoud De aanleiding om te transformeren is dat de regiogemeenten vinden dat samenwerking in de regio nodig blijft, maar wel op een moderne manier: in een netwerk en samen met de triple helix partners. Met gelijkgestemden op een gelijkwaardige manier werken aan een onderwerp. De gesprekspartners richten zich op een gezamenlijk doel en brengen ieder vanuit hun eigen deskundigheid kennis en vaardigheden in. Geen logge vaste structuur, maar flexibel samenwerken op de thema’s waarop dat nodig is. Om deze bestuurlijke samenwerking goed te organiseren, is een structuur nodig die flexibel is en ruimte geeft aan de verschillende onderwerpen waar we regionaal aan werken. Deze structuur bestaat uit een Regionaal Platform, werkplaatsen en gesprekstafels, bijeenkomsten voor raadsleden en een Dagelijks en Algemeen Bestuur. Hoe we dit organiseren, staat in de Gemeenschappelijke regeling. Procedure Het omvormen van de Gemeenschappelijke regeling is begonnen met het formuleren van de uitgangspunten voor een nieuwe bestuurlijke structuur voor de Metropoolregio Eindhoven. Eind 2013 zijn de 21 gemeenteraden gevraagd om hun zienswijzen hierop te geven. Deze zienswijzen zijn verwerkt en op
Metropoolregio Eindhoven
01
Jaaroverzicht 2014
19 februari 2014 heeft de Regioraad de uitgangspunten voor de wijziging van de Gemeenschappelijke regeling vastgesteld. Op basis van deze uitgangspunten is de Gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven opgesteld. De Regioraad heeft op 25 juni 2014 besloten tot het in procedure brengen van de wijziging van de Gemeenschappelijke regeling. De procedure van de Gemeenschappelijke regeling is tegelijk met de Regionale Agenda 2015-2018 gevoerd, zodat inhoud en structuur van de nieuwe bestuurlijke samenwerking aan elkaar gekoppeld zijn. De burgemeesters, colleges en raden van de gemeenten hebben uiteindelijk unaniem besloten over de wijziging van de Gemeenschappelijke regeling. Begin 2015 is de Gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven in werking getreden. Lees meer over de Gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven.
1.2 Regionale Agenda De Regionale Agenda 2015-2018 is de inhoudelijke basis voor de bestuurlijke samenwerking van de 21 gemeenten in de regio Eindhoven. Hierin staat beschreven met welke regionale opgaven de gemeenten samen aan de slag gaan om de regio verder te ontwikkelen. Inhoud Uitgangspunt van de Regionale Agenda is de regionale ambitie. De regiogemeenten willen dat de regio een economische wereldspeler is die internationale allure koppelt aan regionale eigenheid. Om deze ambitie te verwezenlijken werken de 21 gemeenten binnen de Metropoolregio Eindhoven samen op drie thema’s: economie, ruimte en mobiliteit. Voor andere vraagstukken wordt het subregionale of het lokale schaalniveau gekozen. De drie centrale thema’s zijn onderverdeeld in zes regionale opgaven: economische strategie, arbeidsmarkt, werklocaties, strategie ruimte, wonen en mobiliteit. Daarnaast zijn er nog twee thema’s die aandacht krijgen in de bestuurlijke samenwerking: duurzaamheid en zorgvernieuwing. In de Regionale Agenda wordt ook nog een overkoepelend thema benoemd: metropoolvorming. In de wereldwijde concurrentie is het opbouwen (of lenen) van massa en dichtheid van en tussen gemeenten en regio’s een belangrijk fenomeen. Het gaat daarbij om elkaar versterkende, functionele, culturele en bestuurlijke samenhang, zodat steden en dorpen meer verweven raken en dus als het ware als één grote metropool gaan functioneren. Hierin blijft de regio Eindhoven achter bij andere kennisintensieve regio’s. De vorming van een metropoolregio vraagt van ons daarom permanente aandacht en onderhoud van de bestuurlijke netwerkontwikkelingen.
Metropoolregio Eindhoven
02
Jaaroverzicht 2014
Procedure Naar aanleiding van het besluit van de Regioraad op 25 juni 2014 om de Regionale Agenda na de zomer gelijktijdig met de Gemeenschappelijke regeling aan te bieden aan de gemeenteraden, is in de zomer gewerkt aan een eerste opzet van de Regionale Agenda 2015-2018. Dit heeft geleid tot een werkdocument dat op 25 augustus 2014 is toegestuurd aan colleges en gemeenteraden om te toetsen of dit is zoals zij hun samenwerking zien. In het Regionaal Platform en de Raadsledenbijeenkomst van 3 september 2014 hebben de colleges en de raadsleden hun reactie op het werkdocument van de Regionale Agenda gegeven. Daarna hebben zowel colleges als raadsleden tot en met 10 september jl. ook schriftelijk nog hun inbreng kunnen leveren. De opmerkingen zijn verwerkt in de ontwerp Regionale Agenda die het Dagelijks Bestuur op 22 september 2014 officieel ter zienswijze heeft aangeboden aan de gemeenteraden. Gemeenteraden hadden tot 1 januari 2015 de tijd om hun zienswijze in te dienen. Op basis van de zienswijzen is de Regionale Agenda definitief gemaakt en door het Algemeen Bestuur op 25 februari 2015 vastgesteld. Lees meer over de Regionale Agenda.
1.3 Stuurgroep In 2014 functioneerde de stuurgroep Metropoolregio Eindhoven naast het Dagelijks Bestuur van het SRE. De stuurgroep bestond uit Rob van Gijzel, Elly Blanksma en Anton van Aert. Taken van de stuurgroep waren de externe vertegenwoordiging van de regio, de interne werking van de bestuurlijke samenwerking en het functioneren van het Regionaal Platform. De stuurgroep vergaderde een keer per maand, voorafgaande aan het DB van het SRE. Met de aangepaste Gemeenschappelijke regeling is per 25 februari 2015 de stuurgroep het Dagelijks Bestuur van de Metropoolregio Eindhoven geworden.
Metropoolregio Eindhoven
03
Jaaroverzicht 2014
1.4 Regionaal Platform Het Regionaal Platform is het overleg van de colleges van burgemeester en wethouders van de 21 gemeenten in de regio. Alle leden van de 21 colleges samen vormen het Regionaal Platform. Dit overleg van de gezamenlijke colleges richt zich op het realiseren van de Regionale Agenda door: > het vastleggen van de regionale strategie en kaders; > het vastleggen van de regionale opgaven en de bovenregionale agenda; > eigenaar te zijn van de regionale ambitie; > het scheppen van de voorwaarden en de condities om regionale opgaven daadwerkelijk te realiseren. In 2014 is het Regionaal Platform vijf keer bijeengeweest. Een aantal keer stond het platform in het teken van de transformatie van de samenwerking en de opzet van de Metropoolregio Eindhoven. Zo hebben collegeleden in het platform van februari 2014 elkaars ambities en belangen verkend op de verschillende thema’s van de bestuurlijke samenwerking. In juni zijn de bestuurlijke trekkers van de werkplaatsen gekozen en de opdrachten van de werkplaatsen vastgesteld. In september is de concept Regionale Agenda besproken met collegeleden en raadsleden. Daarnaast is er in juni, oktober en december dieper ingegaan op de inhoudelijke thema’s van de Metropoolregio Eindhoven. In het kader van de werkplaats Economische strategie is gesproken over de vernieuwing van de Brainport-agenda, het Regionaal Breedband Initiatief en de economische strategie in internationale context. De werkplaats Werklocaties heeft gesproken over de ontwikkelingen in de regionale detailhandel. In het platform van juni hebben ook nog deelsessies plaatsgevonden over arbeidsmarkt en investeringsfondsen. In het laatste platform van 2014 heeft de werkplaats Zorgvernieuwing en Vitale Samenleving een manifest ondertekend waarin een vertegenwoordiging van regionale zorgpartijen (gemeenten, zorgorganisaties en kennisinstellingen) de belangrijke regionale opgave vastlegt om de beweging naar meer zelfregie en initiatieven van burgers te versnellen.
Metropoolregio Eindhoven
04
Jaaroverzicht 2014
1.5 Raadsledenbijeenkomsten De gemeenteraden zijn een belangrijk deel van de Metropoolregio Eindhoven. In 2014 zijn er 2 bijeenkomsten geweest waarvoor alle raadsleden in de regio zijn uitgenodigd. In juni stond ‘het verhaal van de regio’ centraal. Vanuit de drie verschillende perspectieven van de triple helix vertelden Jan Mengelers (voorzitter Raad van Bestuur TU/e), Hans de Jong (CEO Philips Benelux) en Jack Mikkers (burgemeester gemeente Veldhoven) hun verhaal van de regio: wat maakt deze regio uniek, waarom is de regio een logisch geheel en waarom werken de verschillende partijen samen? In de tweede raadsledenbijeenkomst van september werden de raadsleden meegenomen in de inhoud van de Regionale Agenda en de Gemeenschappelijke regeling. Als gevolg van een oproep in de raadsledenbijeenkomst van juni is in augustus een ‘kerngroep raadsleden’ een eerste keer bij elkaar geweest. Zij bespreken samen met het bestuur hoe raadsleden het best betrokken kunnen worden bij de Metropoolregio Eindhoven. De huidige kerngroep is tijdelijk, totdat de betrokkenheid van gemeenteraden definitief is verankerd in de bestuurlijke samenwerking en er ook een definitieve vertegenwoordiging van raadsleden is geformeerd. Dit moet in de eerste helft van 2015 duidelijk vorm hebben gekregen.
Metropoolregio Eindhoven
05
Jaaroverzicht 2014
2 Werkplaatsen, gesprekstafels en stuurgroepen De regiogemeenten willen samen een economische wereldspeler zijn die internationale allure koppelt aan regionale eigenheid. Drie uitgangspunten van de bestuurlijke samenwerking staan centraal: > Focus op de regionale beleidsthema’s economie, ruimte en mobiliteit; > Bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid werken samen aan een opgave; > Geen vaste overlegstructuren maar wisselende coalities per opgave. Om dit te realiseren zijn er werkplaatsen ingericht. In een werkplaats gaat het om het doen, het ontwikkelen. Een kleine groep mensen (vanuit overheid en bedrijfsleven en kennisinstellingen) levert vanuit hun specialisme een bijdrage aan de oplossing van actuele opgaven. Een bestuurder (trekker) selecteert de deelnemers aan werkplaats/gesprekstafel, bepaalt de werkwijze, leidt het overleg en zorgt voor de terugkoppeling aan het Regionaal Platform. In 2014 waren de volgende werkplaatsen actief: economische strategie, werklocaties, arbeidsmarkt, strategie ruimte, wonen, mobiliteit en innovatie en zorgvernieuwing en vitale samenleving. Een gesprekstafel stemt de aanpak van voornamelijk lokale en subregionale vragen af. Doel is informatie-uitwisseling om tot een actie te komen. In 2014 was er één gesprekstafel: duurzaamheid. In de toekomst kan het aantal werkplaatsen en overlegtafels veranderen. In het Regionaal Platform van 25 juni 2014 zijn alle opdrachten voor de werkplaatsen en gesprekstafel vastgesteld en zijn de bestuurlijk trekkers benoemd. Alle werkplaatsen en gesprektafels worden ambtelijk ondersteund vanuit de organisatie Metropoolregio Eindhoven.
Metropoolregio Eindhoven
06
Jaaroverzicht 2014
2.1 Werkplaats Economische strategie Onze regio heeft als ambitie om tot de top van Europese en internationale economische regio’s te horen. De rol van de overheid is voornamelijk het scheppen van groeicondities hiervoor. Na de vaststelling van de opdracht van de werkplaats in het Regionaal Platform op 25 juni 2014 is de opdracht en ambitie van de werkplaats verder aangescherpt. Hierbij werd door de werkplaats vastgesteld dat het algemeen doel van de werkplaats moet zijn: in een actieve dialoog ambities te verbinden (halen en brengen), die een bijdrage leveren aan de regionale Brainport ambities. De focus ligt hierbij op afstemmen van economische activiteiten vanuit gemeenten/subregio’s en met regionale inzet. Specifieke aandacht geven we aan het formuleren van de collectieve Brainport ambities vanuit de overheden en het inbrengen hiervan in de regionale Brainport agenda. Bestuurlijk trekker van de werkplaats Economische strategie is Staf Depla (wethouder Eindhoven).
Activiteiten In 2014 heeft de werkplaats zich gefocust op drie terreinen: > Brainport Next Generation Als heroriëntatie op de Brainport agenda is de Brainport Next Generation agenda ontwikkeld. De werkplaats Economische Strategie heeft als opdracht om de afstemming over deze vernieuwde agenda met gemeenten te versterken. Concreet door rondom de inhoudelijke thema’s uit de agenda (o.a. health, mobiliteit, energie) met gemeenten af te stemmen over hun ideeën en inbreng. Maar ook door te benoemen op welke wijze gemeenten zelf initiatieven kunnen nemen die een bijdrage kunnen leveren aan de economische opgave van de regio. > Opstarten resultaatgerichte initiatieven De werkplaats Economische Strategie ondersteunt nieuwe initiatieven die passen binnen de strategische economische koers van de regio en waarbij een belangrijk taak voor overheden ligt om dit op te pakken. Een voorbeeld hiervan is het Regionaal Breedband Initiatief. Betrokken gemeenten hebben het plan gepresenteerd om te onderzoeken of het mogelijk is om een business case voor een regionale breedband infrastructuur te ontwikkelen. > Investeringsfondsen Inzet van het regionale stimuleringsfonds is om economische ontwikkeling te versnellen door gerichte financiële impulsen voor economisch structuurversterkende projecten. Regionale middelen worden
Metropoolregio Eindhoven
07
Jaaroverzicht 2014
ingezet voor cofinanciering. De werkplaats vervult een rol om het stimuleringsfonds als instrument voor het aanjagen van innovatieve ontwikkelingen in de regio meer bekendheid te geven en de criteria verder aan te scherpen, aansluitend op de economische strategie van de regio. Regionaal Platform Binnen de werkplaats is gekozen om de afstemming met regionaal bestuurders tijdens de bijeenkomsten van het regionaal platform te laten plaatsvinden. Hiertoe heeft een eerste plenaire sessie plaatsgevonden op 15 oktober 2014. Tijdens deze bijeenkomsten zijn twee onderwerpen aan de orde gekomen: de Brainport for Next Generation agenda en de ontwikkeling van een Regionaal Breedband Initiatief. Er is een presentatie gegeven over de stand van zaken t.a.v. de hernieuwde Brainport Next Generation agenda waarna een inhoudelijke discussie met aanwezige bestuurders plaatsvond over wat zij willen dat deze herijking van de Brainport-agenda oplevert. Hieruit kwam o.a. naar voren dat men vindt dat het traject moet leiden tot versterking van eigenaarschap vanuit alle geledingen, zowel inhoudelijk als financieel. Ook is afgesproken dat een inhoudelijke verdiepingsslag in de komende periode tijdens het Regionaal Platform plaatsvindt. Als onderdeel van de activiteit Opstarten resultaatgerichte initiatieven is op de bijeenkomst van 15 oktober 2014 het project Regionaal Breedband Initiatief gepresenteerd door de betrokken gemeenten. Centrale gedachte hierin is het realiseren van een regionale breedbandinfrastructuur waarop lokale breedband projecten aangehaakt kunnen worden. Lees meer over Werkplaats Economische strategie.
Metropoolregio Eindhoven
08
Jaaroverzicht 2014
2.2 Werklocaties Om een economische wereldspeler te kunnen zijn, is het belangrijk dat de regio een excellent vestigingsklimaat heeft voor mensen en bedrijven. Op het gebied van werklocaties ligt de komende jaren een grote uitdaging om de concurrentiepositie van de regio te behouden en waar mogelijk te versterken. Een goede balans tussen vraag een aanbod van regionale werk- en detailhandelslocaties is essentieel. Twee domeinen Binnen de werkplaats Werklocaties maken we een onderscheid tussen twee domeinen: bedrijventerreinen en detailhandel. Deze domeinen staan niet los van elkaar, ze vertonen veel ruimtelijke samenhang. Primaire focus ligt hierbij op kwaliteit van locaties. Kwaliteit is waar de regio op (inter)nationaal niveau het verschil kan maken. Hierdoor blijft de regio een aantrekkelijke vestigingsplaats voor het bedrijfsleven en kenniswerkers. In de werkplaats werken we, in samenwerking met de gemeenten, aan de volgende producten: > Actuele regionale visie detailhandel > Actuele programmering bedrijventerreinen > Kennisnetwerk als middel om tot regionale afspraken te komen De werkplaats werklocaties werkt met twee teams: team detailhandel en team bedrijventerreinen. Elk team bestaat uit wethouders (uit elke subregio), kennisinstellingen, ondernemers en een vakinhoudelijke provincie- en gemeenteambtenaar. Bestuurlijk trekker van de Werkplaats Werklocaties is Robert Visser (wethouder Son en Breugel). Belangrijk uitgangspunt is dat het inhoudelijke beleid in de subregio’s zelf wordt ontwikkeld. Binnen de werkplaats worden plannen en ambities tussen de verschillende subregio’s afgestemd en worden kennis en informatie met elkaar gedeeld. Ook wordt bevorderd dat de samenwerkende gemeenten op subregionaal niveau komen tot verdere afspraken die leiden tot een realistische planning van bedrijventerreinen en detailhandel. Activiteiten 2014 In het voorjaar is gewerkt aan de opdracht voor de werkplaats Werklocaties. Hierbij hebben we input gekregen vanuit de Ambtelijke werkgroep werklocaties, gesprekken met partijen als de BOM, Inretail en werkgeversorganisaties en twee ‘diners pensant’ met vertegenwoordigers uit het werkveld en kennisinstellingen. De opdracht voor de werkplaats is vastgesteld in het Regionaal
Metropoolregio Eindhoven
09
Jaaroverzicht 2014
Platform van 25 juni. Vervolgens zijn vertegenwoordigers vanuit de triple helixpartijen benaderd voor deelname aan respectievelijk het team Detailhandel en het team Bedrijventerreinen. Deze teams zijn begin september voor het eerst bij elkaar gekomen. Het team Detailhandel heeft zich gebogen over actuele thema’s op het gebied van detailhandel die regionale invloed hebben en zowel in de regionale als in alle subregionale visies een plek moeten krijgen. Vervolgens zijn de subregio’s aan de slag gegaan met de subregionale detailhandelsvisies. Het team Detailhandel heeft zich gebogen over de uitwerking van een aantal regionale thema’s. Op 15 oktober is het onderwerp detailhandel bestuurlijk besproken in het Regionaal Platform. Daarnaast zijn eind 2014 de voorbereidingen getroffen voor subregionale raadsledenbijeenkomsten over de detailhandelsvisies, die begin 2015 zullen plaatsvinden. Het team Bedrijventerreinen heeft een aantal actuele vraagstukken op het gebied van bedrijventerreinen besproken en heeft nagedacht over de rol van de werkplaats daarin. In het najaar van 2014 heeft de provincie een nieuwe behoefteraming voor bedrijventerreinen opgeleverd. Het team Bedrijventerreinen heeft gesproken over de invulling van deze kwantitatieve opgave, als mede de kwalitatieve opgave die er voor bedrijventerreinen ligt. Het team ziet voor zichzelf een belangrijke rol in kennisoverdracht en het monitoren van het programmeringsproces. Lees meer over de Werkplaats Werklocaties.
Metropoolregio Eindhoven
10
Jaaroverzicht 2014
2.3 Arbeidsmarkt Om tot de sterkste economische regio’s in Europa, en mogelijk zelfs de wereld, te behoren, is een gezonde arbeidsmarkt nodig. In het convenant Arbeidsmarkt 2012-2020 is eind 2011 de strategie voor de regionale arbeidsmarkt voor de komende 10 jaar vastgelegd. Deze strategie is gericht op een arbeidsmarkt in 2020 die voldoet aan de ambitie van onze toptechnologische regio. De gezamenlijke opgave is behoud van welvaart en werkgelegenheid en zo mogelijk volledige werkgelegenheid (“geen talent onbenut”). Een doel waar de triple helix gezamenlijk voor verantwoordelijk is en waarbinnen iedereen zijn eigen taak en programma heeft. De regionale afstemming gebeurde in het Regionaal Arbeidsmarktplatform (RAP). Sinds maart 2014 functioneert het RAP als Werkplaats Arbeidsmarkt. Sinds begin 2014 is wethouder Yvonne van Mierlo van Helmond voorzitter/ bestuurlijk trekker. Het doel van de werkplaats Arbeidsmarkt is het continueren van het dossier Arbeidsmarkt. Centraal hierbij staat het operationaliseren van het Arbeidsmarktconvenant Zuidoost-Brabant en het Technologiepact Brainport. In de werkplaats wordt structureel overleg gevoerd met werkgevers, vakbonden, onderwijs en overheid om gezamenlijk een strategie te bepalen en plannen en taakstellingen af te stemmen. Activiteiten De uitwerking van het convenant vindt plaats aan de hand van ‘sectorschetsen’: per arbeidsmarktsector een beschrijving van kansen en bedreigingen en noodzakelijke acties op het gebied van arbeidsmarktbeleid. Eind 2012 is het uitvoeringsprogramma van het convenant getekend. In de uitvoeringsprogramma’s ‘Aan de slag’ en ‘Crisismiddelen’ gaat het om de uitvoering van 25 projecten voor de korte en middellange termijn. Deze programma’s lopen tot eind 2016. Op langere termijn gaat de aandacht uit naar personeel en scholing, de onderkant van de arbeidsmarkt en techniekonderwijs. Voorbeelden van projecten in 2014 waren Helmond Stagestad, werkcheque jongeren, werkcheque 45+, vacaturecafé. Ook in het Regionaal Platform is gesproken over Arbeidsmarkt. Tijdens de bijeenkomst van het Regionaal Platform op 25 juni 2014 was het inhoudelijk thema ‘Economie’. Een van de vier deelsessies had als onderwerp ‘Arbeidsmarkt’. De deelsessie begon met een aantal presentaties. Bestuurlijk trekker van de Werkplaats Arbeidsmarkt, Yvonne van Mierlo vertelde over de nieuwe
Metropoolregio Eindhoven
11
Jaaroverzicht 2014
Participatiewet en wat er van de nieuw op te richten werkbedrijven verwacht kan worden. René Niks van de Atlant Groep gaf een toelichting op het toen ingediende regionale sectorplan Helmond-De Peel. En Jeroen Flier van VDL vertelde over de stand van zaken wat betreft het werkgeversplan voor de onderkant van de arbeidsmarkt (WGP+). Bovendien vertelde hij over hoe het bedrijfsleven kijkt naar de publiek-private samenwerking daarbinnen. Een levendige discussie volgde hierop. Forse subsidie SZW voor Regionaal sectorplan Helmond-de Peel Begin 2014 heeft het RAP in nauwe samenwerking met de Arbeidsmarktregio Helmond-de Peel het regionaal sectorplan Helmond-de Peel opgesteld. Dit sectorplan bevat een samenhangend pakket van concrete initiatieven om knelpunten in de regio aan te pakken. De initiatieven zijn met name gericht op het creëren van kansen voor jongeren om in een bedrijf te leren werken en op de instroom, doorstroom en scholing van personeel. Voor de uitvoering van dit sectorplan kan de Arbeidsmarktregio Helmond-de Peel rekenen op een bijdrage van bijna 1,5 miljoen euro van het ministerie van SZW. De bijdrage komt uit de Regeling Cofinanciering Sectorplannen, die het ministerie in het leven heeft geroepen naar aanleiding van het sociaal akkoord uit 2013, waarin het Kabinet en de sociale partners afspraken hebben gemaakt om de Nederlandse arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken. Lees meer over de Werkplaats Arbeidsmarkt.
Metropoolregio Eindhoven
12
Jaaroverzicht 2014
2.4 Strategie Ruimte De Metropoolregio Eindhoven heeft de ambitie om tot de sterkste economische regio’s in Europa te behoren. In de wereldwijde strijd om talent en business betekent dit dat wij moet inzetten op het versterken van het vestigingsklimaat voor mensen en bedrijven. Belangrijk onderdeel van het vestigingsklimaat is de fysieke leefomgeving. De werkplaats Strategie Ruimte heeft de volgende doelstellingen: > Het faciliteren van de economische ontwikkeling in de hele Metropoolregio Eindhoven door fysieke maatregelen; > Het creëren van een aantrekkelijk internationaal vestigingsklimaat voor kenniswerkers en het (inter)nationale bedrijfsleven; > Gegarandeerde interne- en externe bereikbaarheid op alle schaalniveaus met behoud van een aantrekkelijk woon- en leefklimaat; > Het versterken van de regionale hoofdstructuur en het creëren van synergie tussen infrastructuur, openbaar vervoer en ruimtelijke ontwikkeling; > Het uitdragen en zichtbaar maken van de ruimtelijk strategie op een dynamische kaart van de regionale hoofdstructuur (zonder juridische betekenis). De Werkplaats Strategie Ruimte bundelt sectorale onderzoeken en plannen van de diverse werkplaatsen in de Metropoolregio Eindhoven tot één integrale samenhangende ruimtelijke strategie met bijbehorend programma. Vertrekpunt van de werkwijze is het bepalen van de unieke regionale en lokale kwaliteit (unique selling proposition). De subregio’s bepalen hun eigen profiel en hun eigen problemen en uitdagingen. Ze vertalen dat naar hun unieke ruimtelijke bijdrage, afgestemd op de opgave voor de Metropoolregio. De lokale mogelijkheden worden gematcht met de wensen en noden van de triple helix partijen in relatie tot de fysieke leefomgeving. De Werkplaats Strategie Ruimte ondersteunt en coördineert dit proces. Activiteiten Op 25 juni 2014 is de opdracht van de werkplaats vastgesteld in het Regionaal Platform. Vervolgens is de Werkplaats Strategie ruimte ingericht en bemenst. Nicole Raemakers (wethouder Veldhoven) is in 2014 gestart als bestuurlijk trekker van de werkplaats. In het najaar heeft Carola Meuwissen (wethouder Cranendonck) het overgenomen. In november 2014 was de werkplaats volledig operationeel. De Werkplaats Strategie Ruimte vergadert vijf keer per jaar. Elke keer wordt er een actueel thema besproken met externe deskundigen of met initiatiefnemers
Metropoolregio Eindhoven
13
Jaaroverzicht 2014
die daarvoor worden uitgenodigd. De leden van de Werkgroep zijn zelf actief in het verder uitwerken van diverse deelonderwerpen. De Werkplaats legt de resultaten van haar onderzoek en haar advies terug in het Regionaal Platform. In de opstartfase zijn er diverse onderzoeken gestimuleerd, waaronder een onderzoek naar agglomeratiekracht op nationale schaal en de positie van onze regio daarbinnen. Bovendien is in beeld gebracht welke gegevens beschikbaar zijn over de behoeften en wensen van kenniswerkers op het gebied van de basics. Regionale Strategie In overleg en samenspraak met de contactambtenaren ruimte van de 21 gemeenten is de kaart van de regionale hoofdstructuur en de globaal gewenste ontwikkelrichting geactualiseerd. Deze kaart heeft geen formele status, maar wordt gebruikt als basis voor discussie over de regionaal ruimtelijke strategie. Lees meer over de Werkplaats Ruimtelijke Strategie
Metropoolregio Eindhoven
14
Jaaroverzicht 2014
2.5 Wonen Om de ambitie van de 21 regiogemeenten te realiseren, moet sterk ingezet worden op het versterken van het vestigingsklimaat voor mensen en bedrijven. De regionale woningmarkt heeft direct invloed op het vestigingsklimaat voor mensen. Met het starten van de Metropoolregio Eindhoven gebeurt de regionale afstemming door gemeenten op het gebied van wonen niet meer in een portefeuillehoudersoverleg, maar in de Werkplaats Wonen. De Werkplaats Wonen bestaat uit een groep van enthousiaste deskundigen uit een grote verscheidenheid van disciplines, die regelmatig bijeenkomt om na te denken over wat goed is voor de regionale woningmarkt. Zij zien voor zichzelf als opdracht om eind 2015 een goed onderbouwd, een creatief en vernieuwend advies te geven aan de regio. Activiteiten De Werkplaats Wonen heeft momenteel 14 leden en is triple helix samengesteld, oftewel met leden vanuit overheid, marktpartijen en onderwijsinstellingen. Frans Stienen (wethouder Helmond) is de bestuurlijk trekker van de werkplaats. De Werkplaats is in 2014 zes keer bij elkaar geweest en heeft uitgebreid gesproken over de ontwikkelingen op de regionale woningmarkt. Er zijn hierbij veel thema’s op tafel gekomen: vergrijzing, nieuwbouwplannen, starterswoningen, betaalbaarheid, de wensen van de consument, grondprijzen, verschil tussen stad en land, economische kracht en aantrekkelijkheid woonomgeving, etc. De werkplaats wil zich echter focussen op een paar thema’s, ruim de tijd nemen om te komen tot een advies en wil daarbij een nieuwe manier van denken introduceren: een creatieve werkwijze. Wonen in de subregio’s Behalve bovenstaande regionale zaken, wordt ook in de subregio’s gewerkt aan het thema ‘Wonen’. Zo is in het Stedelijk Gebied Eindhoven gewerkt aan uitwerking van het nieuwe BSGE-convenant. In deze vernieuwing heeft Wonen een belangrijke plaats. Het bestuursconvenant is in werking getreden per 1 januari 2014. Naast de gemeenten uit de stedelijke regio: Best, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Helmond, Nuenen, Son en Breugel, Veldhoven en Waalre, neemt ook de gemeente Oirschot deel aan dit bestuursconvenant. Ook in De Kempen en De Peel wordt in subregionaal verband structureel gesproken over het beleidsthema wonen. Lees meer over de Werkplaats Wonen.
Metropoolregio Eindhoven
15
Jaaroverzicht 2014
2.6 Mobiliteit Het SRE was een van de zeven stadsregio’s van Nederland met als wettelijke basis de WGR+. In de WGR+ werden de gemeenten verplicht om op een aantal taken samen te werken (mobiliteit en volkshuisvesting). Om uitvoering te geven aan de verplichte taken op het thema mobiliteit zijn in 2014 vier stuurgroepen ingesteld, namelijk > Stuurgroep WGR+ > Stuurgroep Openbaar Vervoer > Stuurgroep Beter Bereikbaar Zuidoost-Brabant (BBZOB) > Stuurgroep Mobiliteit en Innovatie Op 17 december 2014 stemde de Eerste Kamer in met de afschaffing van de WGR+-regio’s. Dit betekent voor Zuidoost-Brabant dat de verantwoordelijkheden voor de wettelijke verkeer- en vervoerstaken per 1 januari 2015 zijn overgegaan naar de provincie Noord-Brabant. Lees meer over de afschaffing van de WGR+.
Na de afschaffing van de WGR+ zijn de Stuurgroepen WGR+, Openbaar Vervoer en BBZOB gestopt. De werkzaamheden van deze stuurgroepen waren namelijk direct gekoppeld aan de mobiliteitstaken die voortvloeiden uit de WGR+ en die nu door de provincie worden uitgevoerd. De Stuurgroep Mobiliteit en Innovatie is in 2015 doorgegaan als een werkplaats. Stuurgroep WGR+ Het SRE was een WGR+ regio en had wettelijke taken en bevoegdheden op het gebied van mobiliteit in Zuidoost-Brabant. Voor de uitvoering van de wettelijke taken ontving het SRE jaarlijks een BDU-uitkering van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. De WGR+ bood het SRE het directe mandaat om deze middelen in te zetten voor de uitvoering van mobiliteitsopgaven. De stuurgroep gaf uitvoering aan de wettelijke taken op het gebied van mobiliteit. Formele besluitvorming vond plaats door het Dagelijks Bestuur en de Regioraad van het SRE. Voorzitter van de stuurgroep was Elly Blanksma-van den Heuvel (portefeuillehouder mobiliteit SRE). Lees meer over de mobiliteit-projecten die in 2014 zijn uitgevoerd.
Stuurgroep Openbaar Vervoer Het huidige buscontract dat Hermes uitvoert, loopt tot eind 2016. Vanwege het innovatieve karakter van de nieuwe aanbesteding wordt een nieuwe Stuurgroep Openbaar Vervoer ingesteld. Dit was een Triple Helix stuurgroep met naast een aantal overheidsvertegenwoordigers ook deskundigen op de drie innovatieterreinen: techniek, systeeminnovatie en aanbesteding. De
Metropoolregio Eindhoven
16
Jaaroverzicht 2014
Stuurgroep Openbaar Vervoer werd voorgezeten door Elly Blanksma, portefeuillehouder mobiliteit van het SRE. De stuurgroep rapporteerde in het portefeuillehoudersoverleg aan alle portefeuillehouders mobiliteit van de regio. Lees meer over openbaar vervoer en de nieuwe aanbesteding.
Stuurgroep Beter Bereikbaarheid Zuidoost-Brabant In Beter Bereikbaar Zuidoost-Brabant (BBZOB) werkten de 21 gemeenten van Zuidoost-Brabant met provincie Noord-Brabant en Rijkswaterstaat ruim 10 jaar samen aan een vlotte en betrouwbare doorstroming van het verkeer. De stuurgroep Beter Bereikbaar Zuidoost-Brabant verzorgde voor de wegbeheerders van de regio de dagelijkse bestuurlijke aansturing van Beter Bereikbaar Zuidoost-Brabant. Terugkoppeling naar de regiogemeenten vond plaats in het portefeuillehoudersoverleg mobiliteit. Bestuurlijk trekker was Jannie Visscher (wethouder Eindhoven). Lees meer over de BBZOB-projecten. Stuurgroep Mobiliteit en Innovatie De ambitie van de regio stelt ook eisen aan de bereikbaarheid van de regio. Om een excellente regio te zijn, is een goede bereikbaarheid voor personenen goederenvervoer een randvoorwaarde. De bereikbaarheid in de regio kan nog verder verbeterd worden. De negatieve aspecten van mobiliteit zoals geluid, lucht, ongevallen en files willen we daarbij minimaliseren. Bereikbaarheid wordt enerzijds bepaald door de aanwezigheid van de (harde) infrastructuur (wegen, fietspaden, water, spoor, luchthaven) en anderzijds door het (veilig) mobiliteitsgedrag en de mobiliteitsbehoefte van onze samenleving. Wat we in onze regio nodig hebben, is een robuust mobiliteitsnetwerk met een sterke kwaliteit zowel in het personen- als goederenvervoer. Hierbij zoeken we naar innovatieve oplossingen. We stemmen weg, spoor, fiets, regionaal vervoer, binnenvaart en luchtvaart op de meest optimale manier op elkaar af. Ook moet er rekening gehouden worden met ruimtelijke en economische ontwikkelingen. Activiteiten De Werkplaats gaat samen met de triple helix partners de volgende producten realiseren: > Een lange termijn visie mobiliteit met een vierjaarlijkse cyclus. > Een strategische uitvoeringsagenda met een jaarlijkse cyclus. > Een businesscase Smart Mobility. Hierin worden de publieke inspanningen beschreven en uitvoerbaar gemaakt. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van diverse bestaande onderzoeken en beleidsdocumenten over dit onderwerp.
Metropoolregio Eindhoven
17
Jaaroverzicht 2014
In 2014 is een start gemaakt met de Werkplaats Mobiliteit en Innovatie. Bestuurlijk voorzitter van de werkplaats is Jos van Bree (wethouder HeezeLeende). Een oriënterende bijeenkomst met diverse partijen uit de Triple Helix heeft de kaders voor de ambities op het gebied van Innovatie in kaart gebracht. Mede op basis hiervan is een plan van aanpak gemaakt voor werkplaats. Ook is in 2014 de personele invulling van de bestuurlijke werkplaats en de ambtelijke ondersteuning georganiseerd. Hierbij worden alle subregio’s vertegenwoordigd. Gepland was om eind 2014 in het Regionaal Platform een eerste bijeenkomst te houden over bereikbaarheid van de regio. Dit zou de startbijeenkomst zijn voor het opstellen van de regionale lange termijn visie mobiliteit. Vanwege de discussie over De Ruit op dat moment, is besloten om het gesprek over de regionale langetermijn-visie in het eerstvolgende Regionaal Platform te houden (25 februari 2015). Lees meer over de Werkplaats Mobiliteit en Innovatie.
Metropoolregio Eindhoven
18
Jaaroverzicht 2014
2.7 Zorgvernieuwing en innovatie Het doel van de werkplaats is een innovatieve bijdrage leveren aan een vitale regio als voorwaarde voor een economisch en sociaal-maatschappelijk sterke regio. Er zijn belangrijke veranderingen nodig in de manier waarop de overheid de vitale samenleving wil inrichten en betaalbaar wil houden. Het gaat daarbij om vraagstukken die een lange-termijn perspectief hebben en die op een breed aantal onderwerpen inhaken, zoals langer thuis blijven wonen, meer zelfredzaamheid van de burger, nieuwe zorgconcepten, vernieuwingen in onderwijs en arbeidsmarkt en innovatie en ondernemerschap. Dit maakt het noodzakelijk dat de overheid nauw samenwerkt met onderwijs/kennisinstellingen, zorginstellingen, bedrijfsleven en cliëntenorganisaties. In de werkplaats worden deze groepen bij elkaar gebracht. In de werkplaats leeft de breed gedragen opvatting dat een gezamenlijke benadering en werkwijze ten aanzien van de vitale samenleving een duidelijk meerwaarde oplevert voor alle partijen. Activiteiten In 2014 heeft de werkplaats Zorgvernieuwing en Vitale samenleving gesproken over een strategische agenda. De werkplaats is in 2014 vijf keer plenair bijeengekomen en vijf keer in een deelsessie. En ook heeft de werkplaats zich in 2014 drie keer gepresenteerd tijdens het Regionaal Platform en tijdens de bijeenkomsten voor raadsleden op 4 juni en 3 september 2014. In het voorjaar van 2014 hebben vijf expertsessies plaatsgevonden met partijen in de regio: zorginstellingen, ondernemers cliëntenorganisaties, overheden en kennisinstellingen. Daarin is geconstateerd dat er behoefte is aan een gezamenlijke benadering van een aantal majeure opgaven om te komen tot een vitale samenleving op langere termijn. De partijen hebben toen uitgesproken om gezamenlijk aan de slag te willen om mensen in de regio langer gezond te laten zijn en sociaal-maatschappelijk actief te houden. De opdracht die zo geformuleerd is, is in juni 2014 door het Regionaal Platform vastgesteld. Toen is ook Theo Maas (wethouder Someren) formeel benoemd als bestuurlijk trekker van deze werkplaats. De formele startbijeenkomst van de werkplaats was op 1 juli 2014. In september en oktober zijn twee ‘Brengen en Halen’- sessies onder leiding van Common Eye gehouden.
Metropoolregio Eindhoven
19
Jaaroverzicht 2014
Resultaat Het resultaat van alle bijeenkomsten is een manifest. Lees meer over het manifest. Dit is op 17 december 2014 in het Regionaal Platform getekend. Met het manifest verbinden de samenwerkende partners in de werkplaats Zorgvernieuwing en Vitale samenleving, zich aan de gezamenlijke opgave om de beweging naar een samenleving waarin vitaliteit en zelfregie van de burger centraal staan, te versnellen binnen de Metropoolregio Eindhoven. Dit vraagt om een andere denk- én werkwijze bij alle partners. Samen moeten zij de bocht om! Het is tijd om te vertrouwen op de kracht van burgers, op de kracht van de samenleving én op de professionaliteit van beroepskrachten. Hiervoor is een gezamenlijke aanpak van alle betrokken partijen nodig. In het manifest onderschrijven zij de noodzaak om initiatieven te stimuleren die bijdragen aan het nemen van ‘de bocht’. De werkplaats wil dit doen door: > het zichtbaar maken van goede initiatieven; > het optimaal faciliteren van initiatieven door het opsporen en wegnemen van barrières. > het fungeren als kennisplatform waar partijen hun kennis kunnen inbrengen, maar ook nieuwe kennis/inzichten kunnen ophalen. Om dit te doen, wil de werkplaats: > een platform bieden waar quadruple-helix partijen in de regio initiatieven met elkaar delen; > een podium zijn waarop goede initiatieven in de regio gepresenteerd worden. In februari 2015 is het werkprogramma als uitvoering van het manifest in 2015 vastgesteld. Hierin staat beschreven welke projecten en ideeën het platform wil oppakken om de ambitie te realiseren. Lees meer over Zorgvernieuwing en Vitale Samenleving.
Metropoolregio Eindhoven
20
Jaaroverzicht 2014
2.8 Duurzaamheid Een economische toplocatie waar het goed wonen en werken is, moet ook oog hebben voor Duurzaamheid. Doel van de gesprekstafel Duurzaamheid is het met elkaar onderzoeken, afstemmen en afspreken van de beste aanpak voor een vaak lokaal of subregionaal vraagstuk op het gebied van duurzaamheid. In eerste instantie is de gesprekstafel bedoeld voor de portefeuillehouders van de gemeenten, maar als spin-off kunnen ook andere groepen ontstaan. Belangrijkste doel is het uitwisselen van kennis tussen de gemeenten en projecten die dan door (clusters van) gemeenten worden opgepakt. Ook kunnen hier regionale opgaven uit voort komen. Wethouder Paul van Liempd (wethouder Waalre) is in juni 2014 benoemd tot coördinator van de gesprekstafel. Activiteiten Er worden vier of vijf regionale gesprekstafels per jaar georganiseerd. In de gesprekstafel komen actuele duurzaamheidsthema’s aan de orde, gericht op grote regionale kansen. Denk aan de thema’s energietransitie of materialentransitie. De gesprekstafel heeft een actieve invulling gekregen, elke keer vindt er een inspirerend bezoek plaats bijvoorbeeld aan een bedrijf. Zo bezochten de deelnemers aan de gesprekstafel Duurzaamheid op 17 september 29014 Solliance. Dit onderzoekinstituut (samenwerking van TNO, TU/e, Holst Centre, ECN, IMEC en Forschungszentrum Jullich) heeft zich gespecialiseerd in het ontwerpen van dunne buigbare flexibele films waarin foto voltaische zonnecellen zijn verwerkt. Hierdoor is het mogelijk om zonnepanelen te integreren in de gevel van huizen en kantoren. De directeur, Hein Willems, maakte duidelijk dat onze regio koploper is op de ontwikkeling van deze techniek. Vier thema’s Een aantal wethouders uit de regio heeft zich opgeworpen om de gesprekstafel vorm te geven en is tevens verantwoordelijk voor het thema ‘energietransitie’. Wethouder Miranda Verdouw uit Geldrop Mierlo is verantwoordelijk voor het thema materialentransitie’’ en de gemeenten Helmond en Eindhoven hebben ambtelijk het initiatief genomen om het thema ‘gezonde leefomgeving’ op te pakken. De regiogemeenten hebben begin 2014 geconstateerd dat zij voor de periode tot 2020 een overvolle agenda hebben die om veel voorbereiding vraagt. De gemeenten hebben zich ten doel gesteld om in 2020, in het kader van de circulaire economie, 95 % van de grondstoffen uit afval terug te winnen. De gemeenten Helmond en Geldrop-Mierlo hebben het initiatief genomen om in
Metropoolregio Eindhoven
21
Jaaroverzicht 2014
het najaar van 2015 met een ‘ramp materialentransitie’ te komen die moet leiden tot een concreet plan van aanpak voor de regio. Op het gebied van de energietransitie wordt gekeken of het mogelijk is om een gezamenlijke ambitie te formuleren. Op dit moment wordt met subsidie van het Rijk gewerkt aan energiebesparende maatregelen bij particulieren in de regio. Bedrijven hebben ook te voldoen aan wettelijk vastgestelde energiebesparende maatregelen. Tot nu toe wordt hier niet op gecontroleerd. Het Rijk stelt een subsidie ter beschikking om deze controle te effectueren. De gesprekstafel heeft dit bij de ODZOB belegd die vanaf 2015 deze taak zal uitvoeren. Op het terrein van gezonde leefomgeving wordt onder leiding van ambtenaren van de gemeente Eindhoven en Helmond hard gewerkt aan een gezamenlijke aanpak. Als eerste stap wordt gewerkt aan monitoringssysteem voor de leefomgeving om te bepalen wat het effect van maatregelen is en om te bepalen waar de urgentie het hoogst is. Lees meer over de gesprekstafel Duurzaamheid.
Keizer Karel V Singel 8 5615 PE EINDHOVEN T: 040 259 45 94 E:
[email protected] Postadres Postbus 985 5600 AZ EINDHOVEN www.metropoolregioeindhoven.nl
22
Jaaroverzicht over 2014 Inhoud Inleiding
4 Zorg
1 Ruimte 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6
Brainport Avenue Brainport City Brainport Oost: De Ruit Rijk van Dommel en Aa PURE Hubs Gulbergen
03 04 04 07 08 08
2 Wonen 2.1 2.2 2.3 2.4
Regionale Agenda Wonen Regionaal woningbouwprogramma Huisvesting van arbeidsmigranten Onderzoek woningen voor mensen met een mobiliteitsbeperking 2.5 Woonbehoefteonderzoek 2.6 Regionale huisvestingsverordening
10 10 11 11 12 12
4.1 4.2 4.3 4.4
Decentralisatie AWBZ Transitie jeugdzorg Omdenken met Dementie UPSIDE
24 24 25 26
5 Milieu 5.1 BioenNW 5.2 C2C BIZZ ‘Circular economy, from how to (k)now!’ 5.3 Lokale energiecoöperaties in Zuidoost-Brabant
27 29 30
6 Recreatie en toerisme 6.1 Routestructuren
31
7 Financieel overzicht
32
3 Verkeer en Vervoer 3.1 Afschaffing WGR+ 3.2 Aanbesteding van het openbaar vervoer 3.3 Goede rapportcijfers voor het busvervoer 3.4 Helmond: Nieuwe vorm van openbaar vervoer 3.5 NONOX 3.6 BBZOB 3.7 Fiets 3.8 Verkeersveiligheid 3.9 Toegekende subsidies Mobiliteit 2014
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
13 14 15 15 16 17 20 21 23
26
Jaaroverzicht 2014
Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Jarenlang werkten de gemeenten samen in het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE). En dat met veel succes. We zijn een toptechnologische regio geworden waar het goed wonen en leven is. In 2014 is de bestuurlijke samenwerking vernieuwd. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Samenwerking is nodig, maar wel op een moderne manier: in een netwerk en samen met de triple-helix-partners. Met gelijkgestemden op een gelijkwaardige manier werken aan een onderwerp. De gesprekspartners richten zich op een gezamenlijk doel en brengen ieder vanuit hun eigen deskundigheid kennis en vaardigheden in. Geen logge vaste structuur, maar licht en flexibel samenwerken op de thema’s waarop dat nodig is. Deze nieuwe bestuurlijke regionale samenwerking is de Metropoolregio Eindhoven. Hier maken we samen plannen voor de toekomst van de regio. Lees meer over de Metropoolregio Eindhoven.
Transformatie Eind december 2012 is in de Regioraad van het SRE besloten om de regionale samenwerking te moderniseren. Om deze motie uit te voeren, is een Transformatieplan opgesteld dat is vastgesteld door de Regioraad op 26 juni 2013. Na vaststelling van het Transformatieplan door de Regioraad is in de tweede helft van 2013 de transformatie verder vormgegeven. Op 1 maart 2014 is de Metropoolregio Eindhoven informeel begonnen. En met de inwerkingtreding van de nieuwe Gemeenschappelijke Regeling en de nieuwe Regionale Agenda op 25 februari 2015 is de Metropoolregio Eindhoven formeel gestart. 2014 was een overgangsjaar. De nieuwe vorm van samenwerking, de Metropoolregio Eindhoven, begon in maart. Maar tegelijkertijd was het SRE ook nog vol aan het werk. Aan een grote verscheidenheid van projecten is hard gewerkt.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
01
Jaaroverzicht 2014
WGR+ Het SRE was een van de 7 stadsregio’s van Nederland met als wettelijke basis de WGR+. In de WGR+ werden de gemeenten van de regio ZuidoostBrabant verplicht om op een aantal taken samen te werken (mobiliteit en volkshuisvesting). Naast deze wettelijke taken die volgen uit de WGR+, werkte de regio Zuidoost-Brabant ook samen aan een groot aantal vrijwillige taken. In december 2014 besloot de Eerste Kamer tot afschaffing van de WGR+ per 1 januari 2015. De afschaffing van de WGR+ per 1 januari 2015 betekent dat de regionale samenwerking op een aantal beleidsterreinen niet langer wettelijk verplicht is. De WGR+-taken op het terrein van mobiliteit zijn per 1 januari 2015 overgegaan naar de provincie NoordBrabant; de taken met betrekking tot de regionale huisvestingsverordening gaan naar de individuele gemeenten in de regio. De regiogemeenten van Zuidoost-Brabant hebben uitgesproken dat met het wegvallen van de wettelijke verplichting tot samenwerking, de goede regionale samenwerking niet wordt beëindigd. Deze samenwerking heeft vorm gekregen in de Metropoolregio Eindhoven.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
02
Jaaroverzicht 2014
Ruimte 1.1 Brainport Avenue De gebiedsontwikkeling Brainport Avenue betreft de grootschalige ontwikkeling van het gebied rondom de A2 in de Brainport regio Eindhoven tot dé internationale vestigingslocatie voor de high tech kennis- en maakindustrie in Nederland. Dit gebied is al een belangrijke vestigingslocatie voor de high tech kennis- en maakindustrie in Nederland. Een gebied van 3.250 hectare dat vraagt om met lef te worden ontwikkeld tot dé etalage van de Brainport regio Eindhoven. Tijdens de transformatie van SRE naar Metropoolregio is bepaald dat Brainport Avenue geen project voor het SRE is omdat het geen regionaal project is. Daarom is 2014 het programmabureau van de gebiedsontwikkeling Brainport Avenue succesvol overgedragen aan de subregio. Gemeente Eindhoven heeft de rol van het SRE één op één overgenomen, inclusief alle rechten en plichten met betrekking tot de Rijksbijdrage van 65 mln euro.
Brainmarker Op 20 maart 2014 heeft Rob van Gijzel de Brainmarker op Brainport Avenue geopend. De Brainmarker is een lichtobject van 40 meter hoog op het terrein van initiatiefnemer Van der Valk Hotel aan de Aalsterweg in Eindhoven. De Brainmarker is gefinancierd met geld van het bedrijfsleven en overheden. Het ontwerp is in samenwerking met de Design Academy Eindhoven tot stand gekomen. Brainport Avenue heeft nu drie lichtkunstobjecten: de brug van lichtarchitect Har Hollands bij de High Tech Campus Eindhoven, de Printed Circuit-Boom bij Science Park Ekkersrijt (Son) en de Brainmarker.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
03
Jaaroverzicht 2014
1.2 Brainport City Brainport City is het vervolg op de ontwikkelingen in Brainport Avenue. Voor de periode 2020 -2040 is een MIRT-onderzoek voor Brainport City uitgevoerd. MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. In november 2014 zijn de uitkomsten van het MIRT-onderzoek gepresenteerd aan minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu. De gebiedsvisie is tot stand gekomen door een nauwe samenwerking tussen het ministerie, de provincie, het SRE en de gemeente Eindhoven. Zij hebben via intensieve consultatie van marktpartijen, kennisinstellingen en gemeenten de opgave concreet gemaakt en vertaald in een samenhangend pakket met regionale opgaven. De gebiedsvisie is geen blauwdruk, maar zet een stip op de horizon. Brainport City zal zich stapsgewijs ontwikkelen. In de visie staan tien (boven)regionale opgaven die het vestigingsklimaat van de regio versterken en partijen uitnodigen mee te doen. Om beweging op gang te brengen, wordt in 2015 een zogeheten ‘adaptief programma’ gemaakt, een uitvoeringsagenda met ruimte voor aanpassing aan veranderende omstandigheden. Enkele quick wins starten op korte termijn al, met name waar het gaat om de Aldersafspraken Eindhoven Airport.
1.3 Brainport Oost Brainport Oost is een gebiedsontwikkeling aan de oostkant van onze regio. Onder Brainport Oost vallen twee grote projecten. Het project De Ruit gaat over het verbeteren van de bereikbaarheid, de betrouwbaarheid en robuustheid van het nationale en regionale verkeerssysteem. Het project Rijk van Dommel en Aa gaat over het realiseren van een landschapspark in het stedelijk gebied tussen Eindhoven en Helmond.
De Ruit De bereikbaarheid in de regio Zuidoost-Brabant behoeft aandacht, zowel op dit moment als met het oog op de toekomst. De Ruit is een project dat zich focust op de bereikbaarheid aan de oostkant van onze regio, in een ruim gebied om Eindhoven, Helmond en Veghel. De taak van het SRE in dit project was het betrekken van de regionale partners in het proces. Het SRE heeft volop meegedraaid in de centrale projectgroep en ambtelijke projectgroepen, heeft de adviesgroep ondersteund en heeft bestuurlijk deelgenomen aan de stuurgroep (vicevoorzitter).
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
04
Jaaroverzicht 2014
Voor het project De Ruit is 2014 een bijzonder jaar geweest. In het voorjaar is samen met het Rijk en provincie hard gewerkt aan een bestuursovereenkomst. In deze bestuursovereenkomst worden de financiële kaders en bijdragen geregeld. Tot een ondertekening van de bestuursovereenkomst is het niet gekomen omdat de Tweede Kamer aan de Minister heeft gevraagd om eerst een Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) uit te voeren. In maart 2014 zijn gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Dit had tot gevolg dat door een aantal gemeenten een ander standpunt over De Ruit is ingenomen. Omdat na de zomer door regio en gemeenten een reactie gegeven zou moeten worden op een provinciaal voorkeursalternatief, is in het portefeuillehoudersoverleg mobiliteit van juni 2014 De Ruit volop aan de orde geweest. Het portefeuillehoudersoverleg heeft toen het initiatief genomen om een regionaal voorstel te formuleren voor alternatieve maatregelen. Uitgangspunt voor het daarvoor benodigde onderzoek waren de doelen die met de Ruit worden beoogd: bereikbaarheid van economische centra, verminderen van sluipverkeer en doorgaand verkeer in de dorpen, verminderen van doorgaand verkeer in Eindhoven en Helmond, robuustheid van het netwerk. Onderzocht is of er maatregelen zijn die een aanvulling of alternatief kunnen zijn voor de maatregelen die in de project-MER van De Ruit worden bekeken. Als werkmethode is de ladder van Verdaas gevolgd: een aanpak die begint bij flankerend/ondersteunend beleid (stappen 1 t/m 5), en eindigt bij het
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
05
Jaaroverzicht 2014
aanpassen van bestaande infrastructuur (stap 6) of het aanleggen van nieuwe infrastructuur (stap 7). Uitgangspunt hierbij was dat het niet realistisch is om te verwachten dat er substantieel hogere budgetten ter beschikking komen. Lees meer over het onderzoek van de regio. Het onderzoek heeft tot een voorstel geleid met een breed pakket aan maatregelen. Dit pakket is in september 2014 aangeboden voor meningsvorming binnen de gemeenteraden. In de discussies in de regiogemeenten over de positiebepaling ten aanzien van het voorkeursalternatief voor De Ruit heeft het alternatieve pakket een belangrijke rol gespeeld. Het heeft echter niet geleid tot een unanieme steun voor het alternatieve pakket. Nieuwe infrastructuur op de verbinding tussen Ekkersrijt en de N279 (de oost-westverbinding) was hier de bottleneck. Een gevolg van het alternatieve pakket is wel dat maatregelen voor de A67 op de agenda zijn gekomen. In de Tweede Kamer is na het MIRT-overleg met de regio gesproken over De Ruit. De Kamer heeft eind november 2014 besloten de Rijksbijdrage niet beschikbaar te stellen voor De Ruit. De Kamer heeft aangegeven dat de middelen ingezet moeten worden voor ingrepen op A58 en A67. De provincie heeft naar aanleiding daarvan een doorstartdossier van het project gemaakt zodat na de provinciale verkiezingen van maart 2015 een nieuw bestuur snel door kan pakken. Lees meer over de actuele stand van zaken rondom de Ruit.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
06
Jaaroverzicht 2014
1.4 Rijk van Dommel en Aa De gebiedsontwikkeling Rijk van Dommel en Aa is in 2014 door het SRE overgedragen aan de subregio. In het eerste kwartaal hebben SRE en gemeenten gezamenlijk gewerkt aan een overdrachtsdossier, waarna de gemeenten zelf aan de slag zijn gegaan met een ‘roadmap’. Hierin staat de inhoudelijke opgave en de prioriteiten. Ook bevat de roadmap afspraken over hoe de gemeenten dit organiseren en financieren. Bij het opstellen van de roadmap in 2014 is ondersteuning geleverd door het SRE.
Subsidie Gebiedsopgaven Noord-Brabant In het kader van het project Rijk van Dommel en Aa heeft het SRE een aanvraag voorbereid en ingediend voor de provinciale Subsidieregeling Gebiedsopgaven Noord-Brabant. De regeling stond in 2014 open voor projecten op het gebied van ruimtelijke kwaliteit, meer specifiek landschap, natuur en recreatieve ontsluiting. Het projectvoorstel ‘Landschapsversterking Brainport Oost’ bevat een aantal deelprojecten in het hart van het gebied Brainport Oost. Projecten die bijdragen aan behoud, herstel en ontwikkeling van landschap. De aanvraag is goedgekeurd door de provincie.
Onderzoek Brainport Buitenplaatsen Gezamenlijk met de provincie Noord-Brabant en Dienst Landelijk Gebied heeft het SRE gewerkt aan het onderzoek ‘Buitenplaatsen in de Brainport, Een zoektocht naar alternatieve verdienmogelijkheden voor de realisatie van nieuwe natuur’. Hierin is onderzocht of het haalbaar is om met het concept Buitenplaatsen in de Brainport: n Een substantiële bijdrage (in een orde van grootte van bruto €20 miljoen)
te leveren aan de Businesscase van het Rijk van Dommel en Aa. èn: n Door toevoeging van rode functies de aantrekkelijkheid en toegankelijkheid van de groene functies in dit Rijk te versterken. Het onderzoek is eind 2014 afgerond met een werkdiner waar de uitkomsten zijn gedeeld.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
07
Jaaroverzicht 2014
1.5 PURE Hubs Het Europese project PURE Hubs heeft betrekking op de stad-landverbindingen tussen het Rijk van Dommel en Aa en het omliggende stedelijke gebied. In 2014 is onder andere de volgende output gerealiseerd: n Verkenningsonderzoek ‘Economische potenties Rijk van Dommel en Aa’; n Onderzoek naar ‘Toepassing Zon PV bij agrarische bedrijven’; n Organisatie van de Openluchtbioscoop Landgoed Croy; n Promotiefilm PURE Hubs in het Rijk van Dommel en Aa (o.a. ten behoeve van de Openluchtbioscoop). Heel het jaar door hebben gesprekken en bijeenkomsten plaatsgevonden met ondernemers, gemeenten en andere belanghebbenden en geïnteresseerden. Het verkenningsonderzoek Economische potenties Rijk van Dommel en Aa heeft een specifieke plek gekregen in de ‘roadmap Rijk van Dommel en Aa’.
1.6 Gulbergen In 2010 heeft Attero in samenwerking met Libéma de ‘Planvisie Gulbergen’ gepresenteerd. Deze planvisie is het functioneel kader voor de verdere ontwikkeling van het Landgoed. Om deze visie te kunnen uitvoeren, is het nodig dat er goedgekeurde bestemmingsplannen zijn, zowel binnen de gemeente Nuenen als in de gemeente Geldrop-Mierlo. In 2014 is daarom door Attero, Libéma, SRE en beide gemeenten een versnellingsopgave geformuleerd. In de loop van 2014 is de beoogde gezamenlijke uitvoering van de ‘Planvisie Gulbergen’ van Libéma met Attero op losse schroeven komen te staan. Daarom heeft Attero, inmiddels overgenomen door Waterland Private Equity Investments BV, in september een ‘Ontzorgvoorstel’ gedaan. Hierin stelt Attero het SRE voor om de contractuele verplichtingen die Attero (NV RAZOB en Beheermaatschappij Gulbergen) via het SRE heeft met de provincie, rechtstreeks op zich te nemen. De verantwoordelijkheid en de regie komen dan bij Attero te liggen zonder de bestuurlijke betrokkenheid van het SRE. Op 17 september 2014 is dit ontzorgvoorstel toegelicht in Adviescommissie Gulbergen, waarna ambtelijk de haalbaarheid van het ontzorgvoorstel, in samenspraak met Attero, is onderzocht. Bestuurlijke besluitvorming over het ontzorgvoorstel en invulling vervolgtraject zal in 2015 plaatsvinden.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
08
Jaaroverzicht 2014
Toekomstige positionering Gulbergen In verband met de transformatie van het SRE heeft het Dagelijks Bestuur op 19 mei 2014 besloten om het dossier Gulbergen als een tijdelijke taak binnen de Metropoolregio Eindhoven te bestempelen totdat er helderheid is over de toekomstige positionering van Gulbergen.
Bestemmingsplantraject De versnellingsopgave beoogde om nog in 2014 de herziene bestemmingsplannen in Nuenen en Geldrop-Mierlo te laten vaststellen. Dat laatste is vanwege de hiervoor genoemde ontwikkelingen niet haalbaar gebleken.
Overige ontwikkelingen Gulbergen n Subsidieverzoek landschappelijke inpassing evenemententerrein in het
kader van de. versnellingsopgave Brainport Oost door de Provincie NoordBrabant gehonoreerd tot een bedrag van € 168.000. n Offerte en plan van aanpak ProRail ondertunneling is door SRE goedgekeurd. Dit maakt onderdeel uit van het MIP 2013-2014
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
09
Jaaroverzicht 2014
Wonen 2.1 Regionale Agenda Wonen In de afgelopen jaren is op het beleidsterrein wonen constructief en structureel samengewerkt tussen SRE en provincie. De ambtelijke voorbereiding van de bestuurlijke agenda op het terrein van Wonen is steeds door SRE en provincie samen opgepakt. Zo hebben de provincie en de regio al enkele jaren de goede gewoonte om gezamenlijk de Regionale Agenda Wonen op te stellen: de agenda die de wonen-onderwerpen benoemt waaraan de organisaties het komende jaar samen aandacht willen geven. Deze coproductie wordt jaarlijks in het RRO vastgesteld, de laatste keer op 26 november 2014.
2.2 Regionaal woningbouwprogramma In 2014 zijn nieuwe regionale woningbouwafspraken gemaakt op basis van de nieuwste provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose. De bestaande afspraken zijn weer een jaar ‘opgeschoven’. Het Regionaal woningbouwprogramma bevat nu 30.650 woningen voor de periode 2014-2023.
Regionale begrippenlijst Bij het Regionaal woningbouwprogramma hoort de Regionale begrippenlijst. Deze lijst bevat belangrijke afspraken over begrippen zoals de te hanteren sociale koopprijsgrens. In 2014 is met name over het laatste flink gediscussieerd. Resultaat is dat afgesproken is dat per 1 januari 2015 als sociale koopprijsgrens € 192.000 zal gelden (was € 194.000). Ook is afgesproken niet meer zelf een index toe te passen, maar elk jaar de prijsgrens uit de landelijke Regeling koopsubsidiegrenzen over te nemen. Verder zijn er begrippen over mantelzorg en mantelzorgwoningen toegevoegd. Eind 2014 heeft het Dagelijks Bestuur de geactualiseerde Regionale begrippenlijst vastgesteld.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
10
Jaaroverzicht 2014
2.3 Huisvesting van arbeidsmigranten De Stuurgroep arbeidsmigranten is in 2014 vijf keer bijeengekomen. De stuurgroep heeft in de 21 gemeenten de lopende projecten/initiatieven geïnventariseerd. Uit de inventarisatie bleek dat er in meerdere gemeenten helemaal geen initiatieven zijn. Wellicht een gevolg van de crisis en de Rusland-boycot. Ondernemers aarzelen om te investeren. In de regio staan vier grotere projecten van ca. 100 personen op stapel. In totaal is de raming dat er tussen de 500 en 1500 plaatsen in voorbereiding zijn. Positief opvallend was dat er in toenemende mate signalen zijn van huisvesting in huurwoningen. Zowel in woningen van corporaties als van particulieren. Ook agrarische bedrijfswoningen worden veel ingezet. Om meer bekendheid over huisvesting van arbeidsmigranten te brengen, heeft de stuurgroep een kennisquiz geïntroduceerd. Periodiek wordt deze via de nieuwsbrief voorgelegd. In 2014 heeft de Stuurgroep arbeidsmigranten het voorstel ontwikkeld om het Migranten Informatie Punt Eindhoven (MIP) te gebruiken als uitgangspunt en dit op te schalen naar een Regionaal Migranten Informatie Punt. Het voordeel voor gemeenten is dat er betere informatie komt naar de arbeidsmigranten toe, maar ook andersom: de gemeente krijgt een beter beeld van de situatie rond arbeidsmigranten. Als alle gemeenten meedoen, dan is dit goedkoper voor iedereen. In 2015 zal dit voorstel met de gemeenten worden besproken. Aan de provincie is een financiële bijdrage gevraagd.
2.4 Onderzoek naar woningen voor mensen met een mobiliteitsbeperking Het SRE heeft in april 2014 aan bureau ABF de opdracht gegeven om voor de regio de vraag en het aanbod van wonen en zorg per gemeente in beeld te brengen. Voor de gemeenten is het namelijk van belang inzicht te krijgen in de vraag die op hen zal afkomen en in het aanbod dat nodig en er voor een deel al is in de bestaande voorraad. Het onderzoek geeft antwoord op de vraag in hoeverre de bestaande woningvoorraad geschikt is om aan de (toekomstige) vraag naar ‘wonen met zorg’ te voldoen.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
11
Jaaroverzicht 2014
2.5 Woonbehoeftenonderzoek In 2014 is het grote woonbehoeftenonderzoek weer van start gegaan. Er zijn 51.180 inwoners benaderd met een digitale enquête. De respons was 38%. Het rapport zal in het voorjaar van 2015 verschijnen.
2.6 Regionale huisvestingsverordening De Regionale nood-Huisvestingsverordening van 28 juni 2012 was geldig tot 1 juli 2014. Actualisatie was dus nodig. Dit is gebeurd. Besloten is om het woord ‘nood’ te laten vervallen en de Regionale Huisvestingsverordening 2014 vast te stellen. Pas laat in het jaar werd bekend dat de nieuwe Huisvestingswet 2014 per ingang van 1 januari 2015 van kracht zal zijn. Deze nieuwe wet heeft consequenties voor bestaande huisvestingsverordeningen. Omdat de regio vanaf 1 januari 2015 geen WGR+-status meer heeft, is zij niet meer bevoegd om een nieuwe verordening op te stellen. De bestaande huisvestingsverordening is nog geldig tot 1 januari 2016 en vervalt dan van rechtswege.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
12
Jaaroverzicht 2014
Verkeer 3.1 Afschaffing WGR+ Op 17 december 2014 stemde de Eerste Kamer in met de afschaffing van de WGR-plusregio’s per 1 januari 2015. Dit betekent dat per 1 januari 2015 de taken en bevoegdheden (inclusief financiën en medewerkers) met betrekking tot de wettelijke verkeer- en vervoerstaken van het SRE zijn overgegaan naar de provincie Noord-Brabant. Het gaat dan bijvoorbeeld om projecten Openbaar Vervoer, Verkeersveiligheid, Fietsen, In Car, Spitsmijden en Beter bereikbaar Zuidoost-Brabant. De provincie en het SRE werken in 2015 samen aan een zorgvuldige overdracht (financiële, juridische, bestuurlijke en personele zaken). Het streven is om de overgang af te ronden vóór 1 juli 2015. Het inhoudelijke werk gaat natuurlijk gewoon door. Daarom zijn de betrokken medewerkers van het SRE meteen per 1 januari 2015 gedetacheerd bij de provincie.
Achtergrond Het SRE was een van de 7 stadsregio’s van Nederland met als wettelijke basis de WGR+. In de WGR+ werden de gemeenten van de regio ZuidoostBrabant verplicht om op een aantal taken samen te werken (mobiliteit en volkshuisvesting). Naast deze wettelijke taken die volgen uit de WGR+, werkte de regio Zuidoost-Brabant ook aan een groot aantal vrijwillige taken. De afschaffing van de WGR+ per 1 januari 2015 betekent dat de regionale samenwerking op een aantal beleidsterreinen niet langer wettelijk verplicht is. De WGR+-taken op het terrein van mobiliteit zijn per 1 januari 2015 over gegaan naar de provincie Noord-Brabant, de taken met betrekking tot de regionale huisvestingsverordening gaan over naar de individuele gemeenten in de regio.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
13
Jaaroverzicht 2014
3.2 Aanbesteding van het openbaar vervoer Het huidige buscontract dat Hermes uitvoert, loopt tot eind 2016. Daarom bereidde het SRE een nieuwe aanbesteding voor, een innovatieve aanbesteding. De nieuwe concessie is al enige tijd in voorbereiding. Om de aanbesteding te begeleiden, is in 2014 een nieuwe Stuurgroep Openbaar Vervoer ingesteld. Dit was een triple-helix-stuurgroep met naast een aantal overheidsvertegenwoordigers ook deskundigen op de drie innovatieterreinen: techniek, systeeminnovatie en aanbesteding. De Stuurgroep Openbaar Vervoer werd voorgezeten door mevrouw Blanksma, portefeuillehouder mobiliteit van het SRE. De basis voor de toekomstige concessie is de OV-visie. Deze is gezamenlijk met de provincie Noord-Brabant opgesteld. De OV-visie is verder geconcretiseerd tot een Programma van Eisen. Een eerste stap hierbij is de Nota van Bouwstenen. Deze is op 16 december 2013 vastgesteld door het Dagelijks Bestuur van het SRE. Vervolgens is het voorzieningenniveau (waar gaan de bussen rijden in de toekomst) verder vormgegeven in een intensief overleg met alle 21 regiogemeenten (ambtelijk én bestuurlijk). Ook is dit besproken in de Stuurgroep Openbaar Vervoer. Dit heeft geleid tot een concept kernnetwerk als basis voor het Programma van Eisen. In de tweede helft van 2014 is vervolgens in de Stuurgroep Openbaar Vervoer een heroverweging gestart om na te gaan hoe innovatie een grotere rol kan krijgen binnen de aanbesteding. Dit heeft eind 2014 geleid tot een definitieve richting voor de aanbestedingsstrategie. In het portefeuillehoudersoverleg mobiliteit is gekozen voor een OV-concessie voor langere termijn (10 jaar) met zoveel mogelijk ruimte voor innovatie. Dit is de basis geweest voor de verdere uitwerking van het Programma van Eisen.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
14
Jaaroverzicht 2014
3.3 Goede rapportcijfers voor het busvervoer Elk jaar wordt landelijk de klanttevredenheid in het openbaar vervoer gemeten. Ook eind 2013 heeft dit onderzoek weer plaatsgevonden. Aan 1.132 reizigers in de regio Zuidoost-Brabant is gevraagd naar hun oordeel over de busreis die zij met vervoerbedrijf Hermes hebben gemaakt. De reizigers in de regio Zuidoost-Brabant waardeerden het busvervoer gemiddeld met het rapportcijfer 7,4. Dit is dezelfde waardering als de voorgaande jaren. Het busvervoer in de regio krijgt dus een constante goede waardering van haar reizigers. Landelijk wordt het openbaar vervoer ook met een 7,4 gewaardeerd. Opvallende positieve items in de waardering in onze regio zijn: gemak instappen en het gebruiksgemak OV-chipkaart. Punten als informatie bij vertragingen en het tarief van het busvervoer kunnen nog verbeterd worden, volgens de reizigers. De sociale veiligheid scoort in de regio hoger dan het landelijk gemiddelde.
3.4 Helmond: Nieuwe vorm openbaar vervoer Sinds december 2014 kunnen reizigers in Helmond als pilot gebruik maken van een nieuwe vorm van openbaar vervoer. Er rijden twee kleine bussen, waar maximaal 8 personen in kunnen. Uit onderzoek was gebleken dat de bezettingsgraad in de grote bus laag lag. De kleine bussen zijn in de plaats gekomen van een grote lijnbus van lijn 52, die voorheen op deze routes reed. Het gaat voorlopig om twee pilots van twee jaar. Daarna wordt bezien of de pilots worden voortgezet. Bij het traject station Helmond – Elkerliek ziekenhuis – Mierlo Hout – station Brandevoort en andersom, zijn er flexhaltes. Dit zijn haltes waar de bus alleen langskomt als iemand deze ‘bestelt’. Diegene die bij zo’n halte wil opstappen, kan rechtstreeks bellen naar de chauffeur (uiterlijk 5 minuten vooraf). Het telefoonnummer staat op het haltebord. De bus rijdt dan speciaal langs die halte voor deze passagier. Als er niemand belt, rijdt de bus via een kortere route.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
15
Jaaroverzicht 2014
3.5 NONOX Vanaf juni 2013 hebben in de regio Eindhoven twee bussen met een heel schone zuinige motor door innovatieve gasmotortechnologie van NONOX op vloeibaar biogas (Liquified Bio Gas, LBG) proef gereden. Dat was een Europese primeur in het openbaar vervoer. Deze twee bussen reden vanaf juni 2014 tot oktober 2014 gewoon in de dienstregeling van Hermes en vervoerden dus ook passagiers.
Proef De proef moest inzicht geven in de prestaties van de motor met Nonoxtechnologie waarbij het gaat om het verbruik en de uitstoot van met name NOx, fijnstof en CO2. Verbruik en uitstoot van de twee bussen is gemeten, geanalyseerd en vergeleken met een dieselbus. Daarom hebben de gasen dieselbussen dezelfde route gereden. De uitwerking door Nonox van het gemonitorde brandstofverbruik laat een gemiddeld LNG verbruik van 30 kg/100km zien, terwijl de gewone dieselbussen een verbruik van 34 liter/100km hadden. Uit de analyse van het gemonitorde gaspedaalgedrag kan de conclusie getrokken worden dat de chauffeur een grote invloed heeft op het gemiddelde brandstofverbruik en dat hierdoor de spreiding van het gemiddelde brandstofverbruik per dienst aanzienlijk is. Maar dit geldt zowel voor de diesel- als voor de LNG-bussen. De praktijkproef met deze nieuwe technologie in de dienstregeling van de regio Eindhoven is een goed voorbeeld van samenwerking in de Brainportregio. De proef is tot stand gekomen door samenwerking van NONOX Gas Engines, Rolande LNG BV, Benteler Engineering Services, MAN Truck & Bus BV, Hermes en SRE. De proef is financieel mogelijk gemaakt door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, SRE en gemeente Eindhoven.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
16
Jaaroverzicht 2014
3.6 Beter Bereikbaar Zuidoost-Brabant (BBZOB) De 23 wegbeheerders van Zuidoost-Brabant werken samen aan een betere doorstroming van het verkeer en daarmee ook aan een veiliger en schoner verkeer. Het SRE ondersteunde de samenwerking in BBZOB intensief door het leveren van mensenkracht van het projectbureau en middelen voor het faciliteren van de coördinatie van inspanningen en de uitvoering van projecten. BBZOB signaleert knelpunten en helpt bij het oplossen met slimme maatregelen, zoals een ‘groene golf’ of het adviseren van alternatieve routes, zeker als daar meerdere wegbeheerders bij nodig zijn. BBZOB stimuleert de ontwikkeling van innovaties in de regio voor nog slimmere maatregelen. Enkele highlights in 2014: n Werkbezoek minister Schultz van Haegen
Gedreven ondernemers, innovatieve technieken en een minister die onderstreepte dat Nederland gidsland moet blijven op het gebied van intelligente mobiliteit. Dat waren op 19 november 2014 de voornaamste ingrediënten van het werkbezoek over Beter Benutten op de Automotive Campus in Helmond. De minister werd op de Demo Markt uitvoerig bijgepraat over de ontwikkelingen rond slimme data, ‘Spookfiles A58’ en ‘Brabant in-car-III’ (rijassistentiediensten); projecten die deel uitmaken van Beter Benutten ITS in Brabant. n Brabant in-car III: lancering apps in oktober 2014
Om de doorstroming op de A67 te verbeteren, is via het programma ‘Brabant in-car III’ het bedrijfsleven gevraagd om met slimme ‘in-car’ ideeën te komen. Er zijn in oktober 2014 drie smartphone apps gelanceerd door marktpartijen, genaamd Blikr, Smoover en ZOOF. Elk van de drie apps geeft op een eigen manier de automobilist en vrachtwagenchauffeur in-car rijadviezen op maat. Het is de bedoeling dat weggebruikers door de adviezen op te volgen, efficiënter, comfortabeler en veiliger rijden. Er is door een onafhankelijke partij onderzocht of weggebruikers de rijadviezen opvolgen. Ook is geanalyseerd of er resultaten zijn bereikt ten aanzien van de voorkoming van files op de A67. De resultaten van ‘Brabant in-car III’ worden eind maart 2015 tijdens de Automotive Week bekendgemaakt.
>>>
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
17
Jaaroverzicht 2014
n Spookfiles A58: eerste praktijktesten
Doel van het project Spookfiledienst is om de doorstroming op de A58 verbeteren. Maar de ambities van het project Spookfiles A58 reiken ook verder. De partners van het project willen een belangrijke basis leggen voor Talking Traffic in Nederland en Europa. Als men op de A58 met Talking Traffic spookfiles tegen kan gaan, kunnen de diensten ook in de rest van Nederland en Europa verder uitgerold en uitgebreid worden. Om dit te realiseren, hebben bedrijven, overheid en kennisinstellingen de handen ineen geslagen. Ze ontwikkelen gezamenlijk de basis voor de nieuwe diensten. Hiermee creëren ze een nieuwe markt die commercieel interessant is. Daardoor blijft deze ook op de lange termijn houdbaar en daarmee interessant voor verdere innovatie. In 2015 wordt het project Spookfiles A58 verder uitgerold. n Verkeersafwikkeling rondom Market Garden
BBZOB houdt in de gaten waar en wanneer evenementen plaatsvinden en coördineert de inspanningen om de overlast voor het verkeer beperkt te houden. Groot bewegend evenement in 2014 was de herdenking van Operatie Market Garden. n Kwaliteitsslag verkeerslichten
Acht verkeersregelinstallaties in de regio zijn doorgelicht om te kijken of een andere instelling tot een betere verwerking van het verkeer kan leiden. In 2015 worden deze verbeteringen doorgevoerd. n Infrastructurele projecten
In de ‘Tender BBZOB’ zijn acht projecten zijn gesubsidieerd voor een bedrag van € 1,9 mln. Dit betrof onder andere optimalisatie rotonde centrum Geldrop, optimaliseren verkeersregelinstallatie hoofdwegen Helmond, verbeteren doorstroming Ringweg Best en aansluiting Philips Healthcare Campus. n Beter Benutten Vervolg: Bereikbaarheidsverklaring Brabant
BBZOB heeft zich sterk ingezet om innovatie als belangrijk onderdeel in het vervolgprogramma Beter Benutten op te nemen. Op 6 maart 2014 is de bereikbaarheidsverklaring Beter Benutten Brabant getekend met daarin een belangrijke focus op de inzet van ITS (Intelligent Transport Systems).
>>>
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
18
Jaaroverzicht 2014
n Beter Benutten 1.0
In 2014 zijn diverse projecten uit het eerste programma van Beter Benutten uitgevoerd met medewerking van BBZOB en het SRE: vernieuwen deel Kempenbaan én incidentmanagement Veldhoven, mobiliteitsmanagement Brainport Avenue deel De Run, mobiliteitsmanagement Eindhoven centrumgebied Noordoost (TU/e Campus), infrastructurele aanpassingen en verkeersmanagement Helmond, verbeteren doorstroming op Karel de Grotelaan, Boschdijk en Anthony Fokkerweg Eindhoven.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
19
Jaaroverzicht 2014
3.7 Fiets Het SRE stimuleerde de aanleg en verbetering van fietspaden, fietsoversteekplaatsen en fietsenstallingen. Een ander doel was het vaker en langer op de fiets krijgen van inwoners van de regio.
Fietspaden De snelle fietsverbindingen Helmond-Eindhoven en Valkenswaard-Eindhoven zijn twee ontbrekende schakels in het regionale fietspadennetwerk. In 2014 ging alle aandacht naar de voorbereiding voor de aanleg van deze fietspaden zodat in 2015 met de aanleg kan worden begonnen. Naast deze specifieke fietsverbindingen stimuleerde het SRE met behulp van subsidie de aanleg en verbetering van fietspaden, fietsoversteekplaatsen en fietsenstallingen door gemeenten in de regio.
Bike PRINT Samen met de provincie Noord-Brabant en NHTV wordt via GPS het fietsverkeer gevolgd. Dit beantwoordt vragen als: waar fietst men, met hoeveel mensen en hoe hard fietsen zij? Waar staan fietsers stil, of fietsen ze om? Dit levert allemaal beleidsondersteunende informatie op. Het instrument is in de regio bedacht en uitgewerkt, en wordt nu over Nederland en België uitgerold.
Ons Brabant Fietst Ons Brabant Fietst is een netwerk van partners die allemaal iets te maken hebben met fietsen in de provincie Noord-Brabant en die samen streven naar het verhogen van het fietsgebruik. Daarmee werken we aan een bereikbaar en aantrekkelijk Brabant in stad en platteland. In 2014 is het SRE nauw betrokken geweest bij de start van Ons Brabant Fietst.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
20
Jaaroverzicht 2014
3.8 Verkeersveiligheid De activiteiten van het SRE gebied van verkeersveiligheid gebeurden in 2014 in nauwe samenwerking met de provincie. De overkoepelende campagne hierbij was: ‘Help Brabant mee op weg naar nul verkeersdoden’. In deze campagne wordt elk jaar een ander thema gekozen. 2014 was het jaar van de Jonge bestuurders. Een aantal actielijnen zijn Brabantbreed ingezet, ook in het SRE-gebied: n MBO-kruispuntdebatten
Leerlingen van Sint Lucas en Summa College gingen met elkaar in gesprek over verkeersveiligheid. Dit gebeurde aan de hand van stellingen. n Shotgun
Dit is een communicatiecampagne die veilig rijgedrag onder jongeren stimuleert. De campagne richt zich op jongeren die als bijrijder (Shotgun) meerijden in een auto met een jonge bestuurder. De bijrijder kan meehelpen zodat de bestuurder van de auto niet wordt afgeleid door telefoon, radio etc. Het campagneteam heeft een aantal evenementen bezocht. Op deze manier zijn in totaal 13.000 jongeren direct bereikt. Daarnaast zijn 8.500 jongeren via Facebook bereikt. n Praktijkdagen
Jonge bestuurders in bezit van rijbewijs konden extra rij-ervaring opdoen tijdens een praktijkdag. In de regio zijn drie praktijkdagen georganiseerd voor jonge bestuurders die net hun rijbewijs hadden. n Game
Speciaal voor jongeren is een game ontwikkeld: ‘Op weg naar NUL’. In de game worden jongeren geconfronteerd met de gevolgen van rijgedrag en het prikkelt om kritisch te kijken naar het eigen weggedrag. Het online spel laat zien wat de consequenties kunnen zijn van slordig weggedrag. De game was van 8 tot en met 28 september beschikbaar via www.opwegnaarnul.nl en via facebook.com/nulverkeersdodenbrabant
>>>
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
21
Jaaroverzicht 2014
Enkele extra acties in regio: n Jaarlijkse fietsverlichtingsactie waarbij in Brabant 40.000 fietsen zijn
gecontroleerd. n Glow in the dark (extra actie) waarbij kunstenaars de fiets pimpen met
reflecterende graffiti. n Event van Reflection Day (extra actie) waarbij leerlingen van basis-
scholen gestimuleerd worden om in reflecterend materiaal aan het verkeer deel te nemen. Het eindigde met een fietstocht door Eindhoven waarbij alle deelnemers gehuld waren in reflecterende materialen. n Verkeersquiz voor basisscholen
Basisschoolleerlingen strijden om de beste verkeersklas van de regio te zijn. De voorrondes worden digitaal gespeeld en de finale is op een fysieke locatie gehouden. In de spannende finale strijden zes scholen tegen elkaar. Dit jaar was Basisschool De Korenbloem uit Oirschot beste verkeersklas regio Eindhoven. n Witte waas
Op evenementen worden jongeren bewust gemaakt van de risico’s van drugsgebruik in het verkeer. n Uitrol pilot 30-kilometer zone in gemeenten
Bewoners krijgen pakketten aangeboden waarmee ze in 30 km buurten in actie kunnen komen en hardrijders kunnen aanspreken. n Verkeersveiligheidsacties
Tijdens de actiedag in juni zijn er meer dan 70 verkeersveiligheidsacties georganiseerd. De actie van Veilig Verkeer Nederland afdeling Best won de Brabantse verkeersveiligheidsprijs en regioprijs. Aan de actie in Best namen ruim 65 jongeren deel, waarbij ze bijzondere verkeerssituaties oefenden. Bijvoorbeeld: hoe voelt het om een noodstop te maken op een nat wegdek? 28 rijscholen stonden samen met militairen, VVN, NOVADIC, politie en brandweer klaar om met de jongeren tijdens deze dag aan de slag te gaan. n Nieuwe bestuurlijk ambassadeur verkeersveiligheid
In 2014 heeft Nicole Ramaekers, wethouder gemeente Veldhoven, Paul Gondrie, gemeente Best en voorzitter Veilig verkeer Nederland opgevolgd. Vanuit onze regio zijn in 2014 ook twee jongerenambassadeurs (Floor Noijen en Sander Geraedts) aan de slag gegaan.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
22
Jaaroverzicht 2014
3.9 Toegekende subsidies Mobiliteit 2014 Deze middelen zijn afkomstig uit de BDU (brede doeluitkering voor verkeer en vervoer). Ook in 2014 is weer aan een groot aantal projecten subsidie verleend, namelijk: n BBZOB
Subsidie aan acht projecten voor het beter benutten van het bestaande wegennet tot een totaalbedrag van € 1.900.000. n Fiets voor completering van het regionale fietsnet zijn 10 projecten
gesubsidieerd voor een totaal bedrag van ruim € 1.300.000. n BLV (Bereikbaarheid, Leefbaarheid en Verkeersveiligheid
Subsidie aan elk van de 21 gemeenten in onze regio met een totale bijdrage van bijna € 1.300.000. Verder is subsidie toegekend aan de aanleg HOV-baan Huizingalaan (€ 10.000.000). En voor twee projecten voor het toegankelijk maken van bushaltes is een bedrag van in totaal € 75.000 toegekend.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
23
Jaaroverzicht 2014
Zorg 4.1 Decentralisatie AWBZ De nieuwe wet op langdurige zorg en de wijzigingen in de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 zijn per 1 januari 2015 van kracht geworden. In voorbereiding van deze wetswijzigingen hebben gemeenten zich in 2014 gezamenlijk voorbereid op de decentralisatie van taken. De decentralisatie wordt in Zuidoost-Brabant op subregionaal niveau vormgegeven en is dus in 2014 geen onderwerp geweest als het gaat om de regionale bestuurlijke taken. Op ambtelijk niveau echter is de werkgroep AWBZ actief gebleven gedurende 2014. In deze werkgroep zijn de subregionale ontwikkelingen uitgewisseld en indien relevant zijn er regionale afspraken gemaakt. Dit platform heeft de ontwikkelingen in de AWBZ ook afgestemd met de VNG-commissie Gezondheid en Welzijn. Ook is er overleg geweest met zorgkantoren en zorgverzekeraars. In de zomer 2014 is er een projectleider gezocht voor de hervorming van de langdurige zorg.
4.2 Transitie jeugdzorg Alle jeugdzorg valt vanaf januari 2015 onder verantwoordelijkheid van de gemeenten. De provincie Noord-Brabant heeft bepaalde delen van de provinciale jeugdzorg een jaar eerder al gedecentraliseerd. Deze ambtelijke versnelling viel onder de Regionaal Strategische Agenda Transitie Jeugdzorg. Het SRE zorgde voor de bestuurlijke terugkoppeling naar het regionale platform. De voorbereiding voor de transitie jeugdzorg heeft zich in 2014 op regionaal niveau gericht op: n Formuleren van de regionale visies, plannen en acties in de regionale notitie ‘regionale notitie 21 voor de jeugd 2.0’. n Afspraken over regionale inkoop jeugdzorg per 2015. Deze taak is belegd bij de gemeente Eindhoven. n Start overnemen van de ambulante jeugdzorg van de provincie (inzet jeugdzorg zonder indicatie van Bureau Jeugdzorg).
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
24
Jaaroverzicht 2014
n Afspraken met gemeenten en provincie over crisisdienst AMHK en
spoedeisende hulp (taken Bureau Jeugdzorg). n Uitvoering van diverse subsidieregelingen van de provincie gericht op de transitie en transformatie van de jeugdzorg (zoals scholing voor jeugden gezinswerkers voor de nieuwe taken), onder penvoerderschap van het SRE. n Start van dialoog over een transformatieagenda met de jeugdzorginstellingen: samen komen tot een nieuwe invulling van de jeugdzorg. n Overleg met cliëntenorganisaties. Onder de paraplu van het SRE heeft een regionaal projectteam de regionale agenda opgesteld en uitgevoerd. Bestuurlijk kwam de stuurgroep jeugdzorg ongeveer maandelijks bijeen. Uit iedere subregio was een wethouder vertegenwoordigd in de stuurgroep. Tijdens het jaar zijn diverse portefeuillehoudersoverleggen Jeugd georganiseerd om alle regiowethouders rechtstreeks te informeren en een mogelijkheid te bieden om met elkaar te spreken. De wethouder van Eindhoven was regionaal de bestuurlijk trekker.
4.3 Omdenken met Dementie De denktank Dementie bestond uit 13 regionale en provinciale organisaties die zich op verschillende niveaus bezighouden met kwetsbare ouderen. Het SRE heeft in 2013 het initiatief genomen tot de denktank om zo partijen te verbinden, het aanbod op elkaar af te stemmen en kennisuitwisseling te organiseren. Het uiteindelijke doel is het verbeteren van de gemeentelijke regie op ouder worden voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Mensen met dementie blijven langer zelfstandig wonen. En dat roept allerlei vragen op. Op welke manier kunnen zij zo lang mogelijk aan de maatschappij blijven deelnemen? Hoe kunnen voorzieningen op lokaal niveau daaraan bijdragen? Welke rol speelt de gemeente daarin? Dat zijn vragen waar de denktank zich over boog. In 2014 hebben er diverse denktankbijeenkomsten plaatsgevonden. Tijdens deze bijeenkomsten kwam het transitieproces van de AWBZ naar de Wmo vaak ter sprake. Vanuit de denktank zijn gesprekken gevoerd met gemeenten en andere organisaties om te inventariseren wat er al gebeurde in de regio en waaraan nog behoefte was. Daaruit bleek dat informatie, advies en ondersteuning voor mensen met dementie moeilijk te vinden was. Op 13 november 2014 vond de slotbijeenkomst van het project plaats.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
25
Jaaroverzicht 2014
4.4 UPSIDE In het najaar van 2013 is het Europese FP7-project UPSIDE gestart. Dit project loopt tot juni 2016. Het SRE is de regionale projectleider met als directe projectpartner de TU/e. Het SRE werkt in dit project samen met vier andere regio’s in Europa: Stockholm in Zweden, Karlsruhe in Duitsland, Maribor in Slovenië en Tartu in Estland. Iedere regio richt zich op ict-innovaties binnen maatschappelijke vraagstukken zoals slim openbaar vervoer, de digitale overheid of gezondheid. Het thema van onze regio is E-Health. In de SRE-regio worden veel slimme producten en diensten op het gebied van ICT & zorg ontwikkeld, maar veel daarvan komen uiteindelijk niet op de markt, bijvoorbeeld omdat ze topdown bedacht zijn en niet goed aansluiten bij de wensen van de eindgebruiker. Daarom worden in dit project de succesfactoren en belemmeringen hierbij in beeld gebracht en wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn waarop de eindgebruiker beter en in een eerder stadium bij ontwikkelingen betrokken kan worden. Een aantal acties uit 2014: n Gezamenlijk bezoek aan een koepel van Living Labs (Iminds in België). n Fontys Hogeschool, TUe en NICTIZ (Nationaal ICT Instituut Zorg) zijn
n
n n n
gestart om gezamenlijk een Topclass E-Health te ontwikkelen voor de triple-helix-partners in onze regio. Organisatie van Europese meeting in Eindhoven. Burgemeester Anja Thijs heeft op deze meeting de Europese partners welkom geheten namens de regio en de inleiding verzorgd. Tijdens deze meeting zijn diverse living labs uit de regio gepresenteerd, zoals de Licht Living Lab op Stratumseind. In 2014 zijn twee Europese projectmeetings bijgewoond. De regionale contacten zijn opgepakt en verder uitgewerkt. Participatie in diverse overleggen van lopende projecten met E-Health.
Het project en de voortgang van het project zijn in diverse bestuurlijke bijeenkomsten gepresenteerd, onder andere tijdens het Regionaal Platform van de Metropoolregio Eindhoven op 17 december 2014.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
26
Jaaroverzicht 2014
Milieu 5.1 BioenNW In het kader van het Europese project ‘Delivering bioenergy to Northwest Europe’ (BioenNW) wordt samengewerkt met regio’s in Engeland, België, Duitsland en Frankrijk. Het project BioenNW is erop gericht biomassareststromen, met vaak een negatieve waarde zoals afval en mest, via nieuwe technieken om te zetten in bruikbare grondstoffen. Deze technieken worden in sneltreinvaart verder ontwikkeld omdat er goed geld mee te verdienen is. Het internationale project levert waardevolle contacten op voor onze regionale bedrijven en kennisinstellingen. In het kader van dit project is, op initiatief van het SRE, in Oost-Brabant een actief Biobased Economy cluster gevormd bestaande uit het georganiseerd bedrijfsleven (Agro, Food en Technologie), onderwijs en overheid. Via het cluster worden initiatiefnemers praktisch, specifiek en tijdelijk ondersteund bij het realiseren van hun projectplannen. Het cluster Biobased heeft zich ontwikkeld tot een netwerkorganisatie van partijen die actief (financieel en personeel) bijdragen. Nadrukkelijk ligt de aandacht bij toepassing van biomassa als grondstof en energiebron. Het streven is uiteindelijk de meest hoogwaardige toepassing van biomassa. De highlights van 2014 zijn: n Ondersteuning bij ontwikkeling business case ‘upcycling compost
van champignons’ van de firma Champignon Kwekerij Gemert Hierbij wordt gewerkt aan het omzetten van restafval van de champignonkweek naar compost. De warmte die bij het drogen van de ‘champost’ vrijkomt, wordt weer ingezet in het eigen bedrijf. n Ondersteuning bij het project ‘Opwaarderen van biogas tot BioLNG
Ondersteuning bij het project ‘Opwaarderen van biogas tot BioLNG. Een nieuwe techniek, ontwikkeld door prof. Bert Brouwers van de TU Eindhoven, maakt het mogelijk om laagwaardig biogas uit een mestvergister op te waarderen tot hoogwaardig BioLNG, een gewilde brandstof voor vrachtwagens, locomotieven en binnenvaartschepen. Al met al lijken de perspectieven voor BioLNG uit mest tamelijk gunstig. Technisch
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
27
Jaaroverzicht 2014
is het haalbaar en economisch zijn de vooruitzichten aantrekkelijk door de groeiende vraag naar geavanceerde biobrandstoffen die niet concurreren met voedsel en veevoer. Daarnaast heeft 2014 in het teken gestaan van de overdracht. SRE heeft gezocht naar een partner die de activiteiten in het kader van het cluster biobased kan overnemen, nadat het project BioenNW is afgerond (oktober 2015). Op 3 december 2014 hebben Helicon Opleidingen en het SRE een overeenkomst gesloten om gezamenlijk nieuwe, groene technologie te gaan ontwikkelen. Greentech Park Brabant is het initiatief van verschillende partijen (Agrifood Capital, BOM, gemeente Boxtel, Helicon Opleidingen -Green Engineering-, Avans Hogescholen, HAS Hogeschool, Rabobank, Maris Projects en Waterschap de Dommel). En steeds meer partijen sluiten hierbij aan. Deze partijen hebben de gezamenlijke ambitie om te laten zien dat groene technologie financieel interessante business cases oplevert en daarbij schoon en acceptabel kan zijn voor de omgeving. Op het Greentech Park Brabant in Boxtel zal in 2015 een ‘pyrofab’ komen te staan: een mobiele installatie waarmee testen kunnen worden gedaan met nieuwe vergistingstechnieken. De pilot staat open voor bedrijven en onderwijs om testen te doen en sluit aan bij de reeds bestaande (pilot) installaties in Boxtel. Lees meer over dit project.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
28
Jaaroverzicht 2014
5.2 C2C BIZZ ‘Circular economy, from how to (k)now!’ Op 19 november 2014, tijdens het event ‘Circular economy, from how to (k)now!’, is de ‘Guide to Cradle to Cradle® inspired business sites’ gepresenteerd. In de afgelopen vier jaar hebben experts uit Noord-West Europa verschillende instrumenten ontwikkeld om ondernemers en beleidsmakers te helpen om Cradle to Cradle (C2C) toe te passen op bedrijventerreinen. De ‘Guide’ verbindt deze instrumenten met elkaar en beschrijft hoe de instrumenten toegepast zijn op diverse bedrijventerreinen in NoordWest Europa. Het SRE is lead partner in dit Europese INTERREG IVB project.
Resultaten De resultaten van C2C BIZZ geven ondernemers en beleidsmakers inspiratie en handvatten om op een flexibele, economisch voordelige en effectieve manier een C2C geïnspireerd bedrijventerrein te ontwikkelen. Om dit te kunnen bereiken is de ‘Guide to Cradle to Cradle® inspired business sites’ aangeboden en een digitaal kennisnetwerk: het C2C-Centre. Lees meer over het C2C-Centre. De ‘Guide to Cradle to Cradle® inspired business sites’ is een uitgebreide handleiding die ondernemers en beleidsmakers systematisch en praktisch begeleidt bij het implementeren van C2C op bedrijventerreinen. De ‘Guide’ bevat best practises ter inspiratie en een toolbox waarmee men direct aan de slag kan. Omdat elk terrein zijn eigen unieke kenmerken heeft, heeft de ‘Guide’ een flexibele structuur. Op basis van de behoeften van een bedrijventerrein kan bekeken worden met welk onderwerp uit de ‘Guide to Cradle to Cradle® inspired business sites’ gestart wordt. Lees meer dit project en de Nederlandse vertaling van de ‘Guide’.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
29
Jaaroverzicht 2014
5.3 Lokale energiecoöperaties in Zuidoost-Brabant Op 1 juli 2014 is het Koepelproject Energiecoöperaties Zuidoost-Brabant afgesloten. Het SRE heeft samen met Morgen Groene Energie en Energyport Peelland dit project opgezet om kennis te delen met andere startende coöperaties en de lokale belangen te behartigen naar andere overheden. Het wiel hoeft immers niet overal opnieuw uitgevonden te worden. In anderhalf jaar tijd is het aantal coöperaties en andere energie-initiatieven in het regionale netwerk gegroeid naar 18. De inzet van het SRE in dit project is dus gestopt, maar de ondersteuning van het netwerk van lokale energiecoöperaties is na 1 juli voortgezet. De gemeente Waalre heeft immers, namens de regiogemeenten, een subsidie ontvangen van de VNG voor het programma ‘Duurzaam wonen in ZuidoostBrabant’. In het kader van dit programma wordt ondersteuning geboden aan lokale energie-initiatieven.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
30
Jaaroverzicht 2014
Recreatie en toerisme 6.1 Routestructuren In het transformatieproces is besloten om meer focus aan te brengen in de regionale samenwerking. De werkzaamheden op het gebied van recreatie en toerisme passen daar niet bij. Daarom is in het voorjaar van 2013 gestart met de voorbereiding van de overdracht van de taken met betrekking tot de wandel-, fiets- en ruiterpaden in de regio. Om de overdracht te begeleiden, is een Stuurgroep in het leven geroepen. Hierin zaten bestuurlijke vertegenwoordigers uit de Peel, Stedelijk Gebied, Kempen en Groote Heide: mevrouw Thijs-Rademakers (portefeuillehouder SRE), mevrouw Hoekman (Geldrop-Mierlo), de heer Wijnen (Valkenswaard), de heer Hanssen (Someren) en de heer Kraaijeveld (Eersel). Deze Stuurgroep heeft onderzoek gedaan naar welke partij het meest geschikt zou zijn om de routes aan over te dragen. In oktober 2013 heeft de Stuurgroep het advies gegeven om te kiezen voor overdracht van de taken aan Routebureau Brabant (VisitBrabant). In eerste instantie werd toegewerkt naar een overdracht per 1 januari 2014, maar uiteindelijk zijn de routes per 1 juni 2014 definitief overgedragen van SRE naar VisitBrabant. Via het Dagelijks Bestuur van het SRE is daarbij zorg gedragen voor een overdracht van de financiële middelen van € 200.500 die nog gereserveerd waren voor de kwaliteitsimpuls op de routes.
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
31
Jaaroverzicht 2014
Financieel overzicht Herkomst van middelen 2014 (in € x 1.000)
■
■
■
■
■
■
■
EU € 1.119 - 2% Rijk € 38.364 - 61% Provincie € 905 - 1% Gemeenten - inwonerbijdrage € 10.890 - 17% Projecten en contracten € 3.497 - 6% Overige bijdragen € 702 - 1% Saldo financieringsfunctie € 7.377 - 12%
Besteding van middelen 2014 (in € x 1.000)
■
■
■
■
■
■
■
■
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven
Bestuurlijke samenwerking € 1.000 - 2% Economie € 8.658 - 14% Fysieke leefomgeving € 38.798 - 62% Sociale leefomgeving € 491 - 1% Oud SRE € 3.494 - 6% Voorzieningen Gulbergen € 317 - 0% RHCe € 3.192 - 5% Financierings - en dekkingsmiddelen € 6.365 - 10%
32
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven Keizer Karel V Singel 8 5615 PE EINDHOVEN T: 040 259 45 94 E:
[email protected] Postadres Postbus 985 5600 AZ EINDHOVEN
www.sre.nl
59