'Van ruimtevraag naar visie op ruimte' Hoe komen we tot meer kwaliteit en evenwicht bij werklocaties?

'Van ruimtevraag naar visie op ruimte' Hoe komen we tot meer kwaliteit en evenwicht bij werklocaties?

Ruimtebehoefte werklocaties NHN “van ruimtevraag naar visie op de ruimte” --

Bestuurlijke bijeenkomst

Paul Bleumink Jaap Bovens

Schagen, 16 oktober 2013

Buck Consultants International Postbus 1456 6501 BL Nijmegen Telnr : 024 379 02 22 Fax : 024 379 01 20 E-mail : [email protected] [email protected]

Inhoud 1 Inleiding & proces 2 De belangrijkste uitgangspunten 3 Resultaat bedrijven 4 Resultaat kantoren 5 Resultaat zeehaventerreinen

6 Speerpuntclusters; visie op de ruimte 7 Conclusies

 Buck Consultants International, 2013

1

1 Inleiding Aanleiding herijking behoefteraming  Herijking raming noodzakelijk; oude ramingen stroken niet met werkelijke uitgifte  Behoefte aan verbeterde samenwerking en afstemming tussen regio’s  Behoefte aan meer betrokkenheid door en met ondernemers  Naast bedrijventerrein, ook kantoren en zeehaventerreinen Regionale bestuurlijke bijeenkomst 1 (15 okt 2012)  Uitgangspunten raming zijn gezamenlijk vastgelegd  Vanuit discussie is inhoud gegeven aan twee beleidsrijke toekomstscenario`s

Nu presentatie van uitkomsten onderzoek  Resultaten herijking vraag-aanbod 2012-2040  Van ruimtevraag naar visie op de ruimte; hoe ga je met de ruimte om? Presentatie later vanmiddag  Hoe nu verder?


2

Proces: een intensief traject  Proces gezamenlijk doorlopen met regionale begeleidingsgroep (7 bijeenkomsten)

Kalibreren Uitgangsituatie

Provincie Trekker per Deelregio Ontwikkelingsbedrijf NHN

Sessie provincie Informatie uitvraag gemeenten Gesprekken gemeenten Klankbordgroep per regio Bestuurlijke bijeenkomst (1)

Vaststellen Ruimtebehoefte NHN

  

Clustertafels per cluster Nov. 2012 Trends & ontwikkelingen clusters Websurvey ondernemers Nov. 2012 Trends & ontwikkelingen + kwaliteitseisen ondernemers --------------------------Raming & Rapportage --------------------------------------------------------------------Regioconferentie 30 mei 2013 Regionale toets concept rapportage Clusterconferentie 30 mei 2013 Cluster toets concept rapportage Bedrijvenadviescommissie 25 juni 2013 Rapport ruimtebehoefte NHN 2012-2040 (concept) Bestuurlijke bijeenkomst (2) 16 okt 2013 Rapport ruimtebehoefte NHN 2012-2040 (definitief)


Aug. 2012 Sept. 2012 Sept. 2012 9-okt-12 17-okt-12

Impact regionale beroepsbevolkingsprognose Check input basisjaar modelraming Opstellen aanbodatlas werklocaties NHN Toetsen input voor modelraming Vaststellen uitgangspunten raming

3

2 De belangrijkste uitgangspunten  Bepalen van de ruimtebehoefte   

Bedrijventerreinen en kantoren o.b.v. modelmatige ruimtevraag Zeehaventerrein o.b.v. reeds uitgevoerde studies en verdiepende gesprekken Speerpuntclusters, geen berekende ruimtevraag, maar visie op de ruimte.

 Onderscheid in verschillende typen ruimtevraag    

Uitbreidingvraag door groei en verplaatsing van bedrijvigheid Vrijkomende ruimte (op bestaande locaties) door krimp in specifieke sectoren Impuls door beleidsambities Vraag door onttrekking

 Werkgelegenheidsraming TM-scenario CPB 

Deze raming is conform de verwachte regionale demografische ontwikkeling (provinciale prognoses beroepsbevolking)


4

 Actuele regiospecifieke situatie als uitgangspunt  

Circa 213.500 banen in Noord-Holland Noord Ruim 32.500 in de economische speerpunten (excl. leisure) Bedrijventerreinen

Kantoren

Bestaande terreinen

113 terreinen

22 locaties

Uitgegeven areaal

1.560 ha netto

450.000 m2 bvo

n.b.

ca. 11%

“gemengd”

“grootschalig”

27%

8%

273 m2

25 m2 bvo

Leegstand Dominant segment Locatievoorkeur Terrein/kantoorquotiënt

 Raming per deelregio, met geijkte input gegevens, conform actuele ï” situatie  Actueel aanbodoverzicht in “Aanbodatlas werklocaties Noord-Holland Noord”  Buck Consultants International, 2013

5

 Ramingen CPB scenario`s zijn met veel onzekerheden omgeven 

Met name in de verdeling van de ontwikkeling naar sector

 Trendbreuk in ontwikkeling werkgelegenheid 250.000

200.000 Zakelijke Diensten Reguliere Productie

150.000

Overheid & Onderwijs Handel & Logistiek

100.000

Consumentendiensten Bouwnijverheid

50.000

0 2012



2020

2030

2040

Overall krimp van werkgelegenheid van ca. 22.000 banen tot 2040


6

Scenario’s  Doorvertaling ruimtevraag volgens drie scenario’s 1 Basisscenario  Referentie scenario, zonder impact van mogelijke beleidsdoelstellingen  Werkgelegenheidsontwikkeling op basis van TM scenario (CPB)  Regiospecifieke modelparameters o.b.v. feitelijke waarnemingen 2

Economisch impuls scenario  Sterkere concurrentiepositie door het verzilveren van kansen  Beleidsmatige inzet op speerpunt clusters (extra banen, dempend effect)  Ruimte voor groei en ontwikkeling

3

Scenario zorgvuldig ruimtegebruik  Optimale invulling bestaande terreinen (invullen vrijkomende ruimte)  Leefbaarheid van woonwijken (functiemenging op wijkniveau)


7

 Impuls speerpunt clusters 

Enquête NHN “met recht sprake van speerpunt clusters” − −



Sterkere ontwikkeling van werkgelegenheid Positievere verwachting van toekomstige clusterontwikkeling

Maritiem

Echter, speerpuntclusters beperkt deel van de totale economie en maakbaarheid economie beperkt −

Beleid gestuurde groei van 5.000 banen (15% groei) 2012

impuls

2040

20.242

3.100

23.342

Health

9.724

1.489

11.213

Energie*

1.738

266

2.004

948

145

1.093

32.652

5.000

37.652

Agribusiness

Maritiem* Totaal speerpunten

Agribusiness

Energie

Noot: Maritiem, exclusief Marine (*) & Energie inclusief ECN (*)

 Dempend effect 

Health

Groei speerpuntcluster met 5.000 op krimp van 22.000 banen.


8

3 Resultaat bedrijventerreinen Resultaat vraagraming  Vraag varieert van circa 0 tot 189 hectare netto Scenario Basisscenario Economisch impuls Zorgvuldig ruimtegebruik

2012-2020

2020-2030

2030-2040

2012-2040

81

-14

-2

66

123

25

41

189

51

-37

-14

0

 Nog beperkt ruimtebehoefte tot 2020 

Afhankelijk van scenario komt de ruimtevraag in periode tot 2020 neer op 51 ha (zorgvuldig ruimtegebruik) oplopend tot 123 ha (economisch impuls).

 Na 2020 is een “vervangingsmarkt” de realiteit   

Ruimte blijft nodig voor dynamiek Maar daarnaast ook mogelijk negatieve vraag (vrijkomende ruimte) Overall geen/beperkte groei van bedrijventerreinareaal


9

Ontwikkeling ruimtevraag in perspectief



Een significant lagere ruimtevraag naar bedrijventerreinen


10

Regio confrontatie vraag en aanbod  Fors (plan)aanbod in NHN  

Circa 700 ha netto Bijna 50% van huidig gebruik

 Daarmee overstijgt het aanbod de vraag  

In gunstigste geval met factor 3,7 Overschot geldt voor alle regio`s

 Geen uitgesproken kwalitatieve mismatch  Vooral fors overaanbod in eerste periode tot 2020 

Rode stippen = 63% van aanbod

+ = overschot  Buck Consultants International, 2013

11

Vergelijking met raming Ecorys (uit 2008)  Kijkend naar de uitkomsten, dan blijkt de ruimtevraag naar bedrijventerreinen (tot 2020) op ongeveer de helft te liggen als destijds geraamd door Ecorys  Verschillen(d) verklaard  

Een andere uitgangssituatie; nu huidige “i” situatie volledig gemodelleerd De verwachte ontwikkeling van de werkgelegenheid − −



De ontwikkeling van het aandeel werkgelegenheid op bedrijventerreinen (PBL, 2012) − −



Ecorys : Groei van werkgelegenheid met ca. 30.000 fte in periode 2005-2020 BCI : Werkgelegenheid ongeveer constant t/m 2020 Ecorys BCI

: Verschuiving van werkgelegenheid naar bedrijventerreinen (jaarlijks 0,6%) : Constante locatievoorkeur

Geen extra beleidsimpulsen (gezien weerbarstige praktijk) −

BCI

: Geen: extra bovenregionale vraag, ijzeren voorraad, ruimtewinst, terugdringen uitgaande pendel

 De onderzoeksresultaten zijn geen harde werkelijkheid, maar een ‘best guess’ op basis van huidige inzichten.


12

Gevoeligheidsanalyse  Worst case scenario  

Uitgaande van scenario zorgvuldig ruimtegebruik Invulling vrijkomende ruimte & functiemenging op wijkniveau

 Optimal case scenario   

Het economisch impuls scenario als uitgangspunt Plus stijging locatievoorkeur voor bedrijventerreinen met 5% (2012-2020 ) En een extra bovenregionale vraag van 46 ha (periode 2012-2020)

 Conclusie: een reële bandbreedte van 0 tot 313 ha netto (periode 2012-2040)  Hier staat een fors (plan)aanbod in NHN tegenover van 700 ha netto.  

Zonder gewijzigd beleid een oplopend aanbod van … 438 ha nu naar circa 500-700 ha in 2040.


13

4 Resultaat kantoren  Vraag varieert van circa 28.000 m2 bvo tot 54.000 m2 bvo 

Raming exclusief kleinschalige /solitaire locaties Scenario

2012-2020

2020-2030

2030-2040

2012-2040

Basisscenario

21

6

8

34

Economisch impuls

27

13

14

54

Zorgvuldig ruimtegebruik

20

3

6

28

 Aanbod kantoren beslaat 177.500 m2 bvo  

Planaanbod : 140.000 (ontwikkelruimte binnen bestemmingsplan-RO status) ⅔ v.d. leegstand : 37.500 (courante leegstand)

 Daarmee overstijgt het aanbod de vraag – in het gunstigste geval – met een factor 3,2. 

Overschot in aanbod kantoren vooral in de Regio Alkmaar


14

5 Resultaat zeehaventerreinen  Zeehaven Den Helder kent een sterke concurrentiepositie  

Kansen voor uitbouw offshore olie & gas en nieuw-ontwikkeling binnen offshore wind Knelpunt voor doorontwikkeling is het gebrek aan beschikbare (kade)ruimte

 Behoefte aan zeehaventerreinen eerder aangetoond  

Bedrijfsleven acht veel marktbasis aanwezig De locaties waar het moet gebeuren zijn uitgekristalliseerd

 Behoefte aan ruimtelijke visie bij invulling van de terreinen Bestaande haven

  

Kennis - & Servicehaven

Offshore Energie Hub

Optimaliseren van bestaande haventerreinen & civiel medegebruik van het Marine terrein Doorontwikkeling richting kennis en service haven, via invulling van het RHB Zeewaartse uitbreiding als lonkend lange termijn perspectief richting Offshore Energie Hub

 Havenontwikkeling, via internationale acquisitie, in de markt zetten  Buck Consultants International, 2013

15

6 Speerpuntclusters: visie op de ruimte Het gaat hier om 4 van de 5 bekende speerpuntclusters in NHN • toerisme niet aangezien die niet op bedrijventerreinen zitten • aangevuld met het groeicluster handel & logistiek

Ad A Maritiem  Havenontwikkeling meer samenhangend in de markt zetten  Voer gerichte internationale acquisitie met een scherp verhaal over meerdere locaties waar het gaat gebeuren (kades en satellietlocaties)  Probeer groei komende 10-15 jaar ruimtelijk mogelijk te maken door:   

Optimaliseren van bestaande haventerreinen Civiel medegebruik van het Marine terrein Invulling van het Regionaal Havengebonden Bedrijventerrein.

 Houd mogelijke zeewaartse uitbreiding in het vizier  Zodat er snel(ler) kan worden geschakeld indien het cluster zich sterk ontwikkelt en als volwaardig Offshore Energy Hub een ruimtelijkeconomisch succes blijkt te zijn.  Buck Consultants International, 2013

16

Ad B Agribusiness  De Greenport Noord Holland Noord staat op de kaart 

Nu bestuurlijk strak organiseren en druk zetten op uitvoering van projecten

 Zet in business development via de doorontwikkeling van agribusiness rondom vier/vijf thema`s  

Productie glastuinbouw, innovatie glastuinbouw, zaadverdeling, etc. Met kansen bij crossovers (robotisering, energie, water, etc.)

 Kom met een businessplan voor het cluster op Noord-Holland Noord niveau, onderstreept door zowel bedrijfsleven, provincie als gemeenten  In ruimtelijke zin gaat het niet om meer ruimte, maar juist om de reeds beschikbare ruimte goed in te vullen  

Continueer ontwikkeling van enkele ruimtelijke hotspots (Seed Valley, Agriport, …) Denk goed na over fasering en invulling van locaties


17

Ad C Energie  Zichtbaar maken dat het hier in Noord-Holland Noord gebeurt  Realiseren van concrete investeringsprojecten op beperkt aantal icoon locaties:    

Offshore olie en wind Windenergie Gasopslag- en rotonde Biomassavergassing

: Regionaal Havengebonden Bedrijventerrein : Wieringerwerf : Bergermeer : Energy Innovation Park Alkmaar

 Inzet van duurzame energie productie bij de inrichting van bedrijventerreinen en het (tijdelijk) gebruik van (nog) niet uitgegeven gronden   

Investeren in een aantal voorbeeld projecten Tijdelijke inkomsten voor (nog) niet uitgegeven gronden Als show-case voor de productie van duurzame energie gericht op een verdere private uitrol


18

Ad D Health

 Doorontwikkeling van het cluster is van belang, niet in fysieke zin, maar door het leggen van verbindingen, via actieve ondersteuning van de “health cloud”  De decentralisatie van de zorg heeft een grote impact op het toekomstig ruimtegebruik   

In plaats van de huidige invulling met gecentraliseerde concentraties Vraag naar meer kleinschalig en gevarieerd vastgoed Zoals zelfstandige praktijkruimte in het binnenstedelijke milieu.

 Beperkt behoefte aan een campusontwikkeling, juist behoefte aan plekoptimalisatie  Ruimtevraag decentraal invullen op bestaande locaties en of gebouwen


19

Ad E Handel & Logistiek  De ontwikkelkansen voor het cluster Handel en Logistiek doen vooral voor rondom de verzorging van regionale distributie en groothandel.  Groeikansen lijken aanwezig binnen:   

De Agrologistiek Het containervervoer? Groei van internetaankopen (nieuwe logistieke concepten met aflevering op maat)

 De vraag naar grootschalige logistieke terreinen is beperkt 

Maak duidelijke keuzes bij de ontwikkeling van planlocaties, met hierbinnen voldoende mate van flexibiliteit door ruimere invullingsmogelijkheden.

 Faciliteer gevestigde bedrijven die willen uitbreiden en nieuwe ontwikkelingen rondom groothandel en distributie van internet aankopen.


20

Samenvattend advies speerpuntclusters

 Investeren in groeikracht van de regio door te excelleren in een vijftal economische speerpuntclusters   

Speerpuntclusters bevinden zich in verschillende fase van ontwikkeling De behoeften om een stap te maken lopen uiteen Behoefte aan heldere businessplannen, met enkele toplocaties

 De reeds beschikbare ruimte zo optimaal mogelijk in vullen:   

Eén economische visie onderstreept door bedrijfsleven, provincie en gemeenten Doorontwikkeling van de clusters rondom 4/5 thema`s met kansen bij cross-overs Continueer de ontwikkeling van enkele ruimtelijke hotspots, maar maak wel duidelijke keuzes en draag die gezamenlijk uit.

 Verzilver clusterinspanningen   

Door strakke aansturing vanuit de Triple-Helix Uitvoering concrete investeringsprojecten (business development) Met clustertafels (Agriboard, Leisure Board en Energy Board) al op de goede weg


21

Dynamiek bij ondernemers biedt kansen  Speerpunt clusters als economische motor   

Bij elke clustertafel wel 2/3 ondernemers die bereid zijn te investeren en concrete plannen hebben voor bedrijfsuitbreiding Vooral behoefte aan uitbreiding nabij bestaande vestiging Lopen aan tegen knelpunten in weten regelgeving en actiesnelheid overheid

 Enquête NHN: ook bij meer generiek MKB zijn er kansen    

1/3 van de bedrijven is afgelopen vijf jaar op zoek geweest naar een nieuwe locatie De helft ervaart knelpunten bij het vinden van een geschikte locaties Het zoekgebied is de eigen regio, met een sterk kern-gebonden vraag Behoefte aan lokaal maatwerk

 Gevraagd: een flexibelere en meer ondernemersgerichte opstelling overheid 

Sneller in kunnen spelen op kansen en ontwikkelingen.


22

7 Conclusies  De rode draad    

Een daling van werkgelegenheid Ontwikkeling richting vervangingsmarkt Een fors lagere vraag, waardoor dreigend overaanbod aan terreinen Beperkt behoefte aan nieuwe terreinen, meer focus op bestaande locaties

 Een veranderende grondhouding bij overheden gevraagd   

Van ruimtevraag naar visie om de ruimte Grotere onzekerheid, wat vraagt om flexibel beleid/instrumentarium Dynamiek bij bedrijven waar je wat mee kan/moet

 De noodzaak tot actie   

Versterking economie door in te zetten op regionale speerpunt clusters Faciliteren van economische dynamiek bij bedrijven Reduceren van (plan)aanbod in overleg met elkaar


23

 Regio- en clusterbijeenkomst (30 mei 2012)   

Men staat achter de hoofdconclusies van de rapportage Onzekerheid is er, maar dat het minder wordt is zeker Men kijkt nadrukkelijk vooruit, wat kunnen we er aan/mee doen?

 Balans zien te vinden, tussen:  

Waardebehoud bestaande locaties door reductie van plannen Inzet op economische groei door ruimtelijk faciliteren van de speerpunten

 Samen oppakken “visie op de ruimte”   

Regionaal afstemmen van vraag en aanbod (balans) In ontwikkeling brengen van speerpunt clusters (focus) Rode loper benadering richting bedrijven (houding)


24

Adviescommissie Herijking behoefteraming werklocaties Noord-Holland Noord Alias Nagtzaamcie

http://nos.nl/l/tcm:5-1826748/

Onze stelling: • ‘Aanpak van leegstand gaat niet alleen om de omvang van het probleem, maar vooral om initiatieven om het op te lossen’.

Preview • Budgetten overheden nemen af, ook voor beheer; • Leegstand bestaande terreinen neemt toe; • Ons geluid: Niet meer, maar beter! • Onze vraag: meer dan ooit is samenwerking publiek-privaat noodzakelijk, doet u mee? Want: Aanbod werklocaties is groot en er komt nog steeds (veel) bij.

Werktel; Samen ≠ alleen! • Kwaliteitsverbetering samen met bedrijfsleven oppakken. Voorbeeld aanpak winkelleegstand (RAC/RCW); • Kennis bedrijfsleven benutten • Werk met het bedrijfsleven gezamenlijk plannen en beleid uit voor werklocaties per locatie maar wel in samenhang en zorg voor rust geen paniekvoetbal of soloacties!

Hoofdfilm: Geen oude schoenen weggooien… Merendeel bedrijfsleven zit op bestaande terreinen. Investeer hier in! Bestem niet te conserverend maar organiseer investeringsruimte Stimuleer en faciliteer de samenwerking tussen ondernemers, ondernemersverenigingen en overheid.

• Op de langere termijn blijft behoefte aan de bedrijventerreinen die nu grond in de verkoop hebben. Verdere uitbreiding niet aan de orde echter wel extrapoleren op basis van gewogen gemiddelde en niet van het laatste jaar alleen. • Ga niet roekeloos schrappen, maar reserveer ruimte voor de toekomst; • Ontwikkel verder alleen nog locaties waar aantoonbaar vraag naar is; • Zorg voor een niet vrijblijvende samenwerking tussen gemeenten. Conclusie:

temporiseren en reserveren!

Credits: • Bijzondere locaties bijzonder houden; • Creëer geen overdaad. Sluit aan bij behoefte bedrijfsleven; • Zorgvuldige uitgifte van locaties met hogere milieucategorieën, of watergebonden karakter; • Ontwikkel een bovenregionale visie op deze locaties en leef die na; • Houd oog voor de ruimtebehoefte van de dorpsgebonden ondernemer; • Maak duidelijke regionale afspraken over kantorenlocaties; • Voorkom leegstand, en verloedering.

Payoff: "Ruimte moet je maken, onnodige regels moet je opruimen en dat vraagt lef"

U zit nu comfortabel in uw bioscoophouding Onze oproep: “Gemeente kom uit uw comfortabele bioscoophouding en ga samen proactief aan de slag”!

Ruimtebehoefte werklocaties NHN Hoe nu verder?

Paul Bleumink Jaap Bovens

Schagen, 16 okt. 2013

Buck Consultants International Postbus 1456 6501 BL Nijmegen Telnr : 024 379 02 22 Fax : 024 379 01 20 E-mail : [email protected] [email protected]

Het volgen van 4 parallel lopende sporen

1. 2. 3. 4.

Acteer als één slagvaardige regio Realiseer een reductie van het (plan)aanbod Zet stevig in op een ondernemersgerichte benadering Meer aandacht voor het bestaande aanbod (areaal)


1

Spoor 1: Acteer als één slagvaardige regio  Gezamenlijke inzet op economische kracht  

Ondernemersgerichte benadering in ieders genen (publiek) Gezamenlijke uitbouw van speerpunten (privaat & publiek)

 Het reduceren van (plan)aanbod in overleg met elkaar  

Voorkomen van oplopend overaanbod en grondprijzen oorlog Waardebehoud van bestaande locaties

 Met heldere rolverdeling en afspraken 

Op welk niveau hoe samenwerken?

 Waarbij gebruik makend van ieders kracht     

Clusterboards Provincie O-NHN Regio`s Gemeenten


: aanjagen economische investeringen speerpunten : kaderstellend & generiek ondersteunend : regionaal bedrijventerreinen loket (spil in het web) : afstemming en sturing op “gezond” aanbod werklocaties : lokale invulling 2

 Meer dan ooit is samenwerking tussen gemeenten noodzakelijk, met een duidelijke stroomlijning van, soms tegenstrijdige, sub-regionale belangen  

Een pleidooi voor één aanspreekpunt/bedrijvenloket per regio Aansluitend bij de gekozen insteek in de regio West-Friesland als (landelijk) voorbeeld voor regionale samenwerking

 Gezamenlijk ook naar een duurzamere terreinontwikkeling  

Organisch ontwikkelen van kleinschaligere zones, afhankelijk van concrete klanten met uitbreidings- en nieuw vestigingsplannen Het creëren van hotspots, met grotere planologische flexibiliteit

 Ontwikkelingsbedrijf NHN als aangewezen organisatie om ondernemersgerichte benadering verder vorm te geven


3

Spoor 2: Realiseer een reductie van het (plan)aanbod  Filosofie, houdt druk op de markt  

Behoefteraming als basis voor nieuwe regionale bedrijventerreinen programma’s. Dit leidt in elke regio tot een forse taakstelling voor het reduceren van het aanbod

 Ervaring uit het PLABEKA traject leren ons, dat dit vraagt om:   

Een bestuurlijk draagvlak van alle betrokken overheden Een gezamenlijk onderstreepte taakstelling Heldere spelregels

 Vandaag   

Uitkomsten rapportage gezamenlijk onderkennen Uitspreken gezamenlijke ambitie door alle betrokken overheden Reële bandbreedte uit raming als richtsnoer voor toekomstige programmering


4

 En dan vervolgens per regio   

Bestuurlijk vaststellen van taakstelling Verdiepend onderzoek naar consequenties Invulling van taakstelling op regionaal niveau

: 2013 Q4 : 2013 Q4 / 2014 Q1 : 2014

 Invulling van taakstelling op regionaal niveau  

Doorgaan op klassieke weg, met (plan)aanbod uitgaande van maximale groei? Of keuze voor een realistische programmering met voldoende flexibiliteit? −

Flexibiliteit voor opschaling indien vraag harder aantrekt dan verwacht

 Schillenmethodiek; gebruik uitkomsten raming als richtsnoer Schil

Grondslag

Richtsnoer t/m 2020 (NHN)

Richtsnoer 2020-2040 (NHN)

Harde programmering

Basisscenario

81

66

Zachte programmering

Economisch impuls scenario

123

189

Strategische reserve

Bovenkant reële bandbreedte

247

313


5

Reductie van aanbod met financieel damage control  Reductie van aanbod met financieel damage control    

Begin bij het schrappen van zachte aanbod locaties Wees terughoudend in aangaan van nieuwe ruimtelijke en financiële verplichtingen Maak waar mogelijk gebruik van alternatieve aanwending van de gronden Zet in op tijdelijk gebruik van terreinen (bv duurzame energie opwekking)

 Kies voor een optimale oplossing op regionaal niveau  

Door de beste regionale optie uit te werken Dit ongeacht in welke gemeente een te schrappen plan/terrein ligt

 De beste regionale optie, in termen van …  

Minimale financiële lasten (ingecalculeerde opbrengsten die niet worden gerealiseerd) En maximale kwaliteitsaansluiting bij groeikansen in de regio

 Maak uitvoering ‘optimale regionale oplossing’ voor eenieder draagbaar 

Door de kosten onderling, naar ratio van probleemeigenaarschap, te verrekenen


6

Praktijkvoorbeeld Haagse 5  Praktijkvoorbeeld Haagse 5 (casus 2011)  

5 gemeenten 9 aanbodlocaties & 18 onderscheiden deelgebieden o.b.v. kwaliteit/doelgroep

 Situatie 2020 bij ‘gewoon doorgaan’ (niks doen)     

Overaanbod van 65 ha aan uitgeefbaar bedrijventerrein Oplopende kosten (bouwrijp maken) & achterblijvende inkomsten (uitgifte vertraagt) Rentelasten lopen op in periode 2011-2020 tot € 42 miljoen Verwachtte opbrengsten zijn (en worden) niet gerealiseerd Uitnemen terreinen is na 2020 alsnog noodzakelijk (probleem vooruitgeschoven)

 Bijstellen programmering naar voorkeursscenario   

Match van vraag & aanbod in kwaliteit en kwantiteit Reductie aanbod met 53 ha & fasering 148 ha tot na 2020 Kosten van circa € 30 mln. in 2011


7

 Probleemeigenaarschap per gemeente (casus Haagse 5) Aantal hectare vertraagd

Verdelen kosten ‘regionale oplossing’ na ratio van probleemeigenaarschap:

120 100 80

• Bestuurlijk draagvlak & betrokkenheid vanuit elke gemeente!

60 40

• Heldere spelregels vooraf over te hanteren financiële parameters en posities

20 0 2011

2012

Gemeente 1

2013

Gemeente 2

2014

2015

Gemeente 3

2016

2017

2018

2019

2020

• Open en transparant proces

Gemeente 4

Oplopende rentelasten 5

mln Euro

4 3 2 1 0 2011

2012

2013

2014

Gemeente 1


2015

2016

Gemeente 2

2017

2018

2019

2020

Gemeente 3

8

Spoor 3: De ondernemersgerichte benadering  Switch van back-up dienstverlening door accountmanagers (reactief) naar actieve ondersteuning om economische investeringen mogelijk te maken  

Niet praten over bedrijven, maar mét bedrijven op zoek naar oplossingen Kern is een integrale aanpak gericht op bedrijfsinvesteringen.

 Werklocaties zijn één instrument in het hele pakket  

Bedrijventerreinen en kantorenlocaties zijn geen doel op zich Maar een resultante van investeringen door ondernemers

 Een ondernemersgerichte aanpak gaat dwars door ruimtelijke werkveld heen:    

Ruimte en milieu (bestaande en nieuwe terreinen, snelle afwikkeling vergunningen) Kennis, netwerk, scholing (verbinden met partijen zoals kennisinstellingen) Innovatie, en financiering Voeden van acquisitie met signalen van ondernemers

 Met de 5 regionale “cluster boards”, goed op weg rondom gezamenlijk promotie en acquisitie (gedreven vanuit het bedrijfsleven)  Buck Consultants International, 2013

9

In drie stappen naar resultaat Veranderingsproces: zet de wens/knelpunt van de ondernemer centraal (en niet RO) 1. Weten waar welke bedrijven zitten die er toe doen (opsporing verzocht) 2. Het proefondervindelijk opbouwen van instrumenten (resultaat gedreven ondersteuning) 3. Inbedding ondernemersgerichte aanpak en ervaringen binnen regionale structuur

Opsporing verzocht

Gerichte bedrijfsbezoeken

Vraag gestuurde herstructurering

Opvolging bedrijfscasussen

………

Ondernemersgerich te benadering


10

Zet hierbij in op economische ontwikkeling  Veronderstelde marktperspectieven uit speerpunt clusters tastbaar maken    

Scherpte krijgen in waar de marktkansen liggen Van papieren potenties naar reële economische investeringen Via strakke bestuurlijke aansturing en gerichte marktaanpak Met clustertafels (Agriboard, Leisure Board en Energy Board) al op de goede weg

 Geef ruimte voor groeibriljanten op bestaande locaties   

Door het leveren van maatwerk Bedrijven helpen bij het doorlopen van procedures Waarbij de gemeenten en provincie gezamenlijk optrekken.


11

Spoor 4: Meer aandacht voor het bestaande aanbod  Nu nog veel bezig met nieuwe locaties, op termijn zal het steeds meer gaan om de bestaande locaties

 Na 2020 is een “vervangingsmarkt” de realiteit   

Ruimte blijft nodig voor dynamiek Maar daarnaast ook mogelijk negatieve vraag (vrijkomende ruimte) Overall geen/beperkte groei van bedrijventerreinareaal

 Waardebehoud bestaande locaties  

Beleid voeren op vrijkomende kavels Herstructurering nieuwe stijl: mee investeren daar waar investeringsbereidheid zit bij ondernemers

 Transitie richting vervangingsmarkt vraagt om een integrale strategie, waarin het bestaande areaal centraal staat 

Meer aandacht voor bestaande locaties


12

 Toewerken naar een nieuw sturingskader voor de middellange termijn  

Een nieuwe mind-set met andere drijfveren, beginselen, regels en afwegingen Redenerend vanuit bestaand areaal, met voldoende ruimte (en flexibiliteit) voor nieuwe ontwikkeling en dynamiek


13

Conclusie 1. 2. 3. 4.

Acteer als één slagvaardige regio Realiseer een reductie van het (plan)aanbod Zet stevig in op een ondernemersgerichte benadering Meer aandacht voor het bestaande aanbod (areaal)


14

'Van ruimtevraag naar visie op ruimte' Hoe komen we tot meer kwaliteit en evenwicht bij werklocaties?

Recommend Documents