ZUID-AFRIKA
van reizigers voor reizigers
TR
TTER
ZUID-AFRIKA
4 De wereld houdt niet op met draaien. Een wereldreiziger is de eerste om dat te beamen. Hoewel men geen inspanningen gespaard heeft om al de gegevens in deze gids uitgebreid te testen en te actualiseren, is het niet uitgesloten dat je ter plaatse vaststelt dat bepaalde gegevens in deze gids toch al opnieuw gewijzigd zijn. Veel adressen en suggesties in de Trotters zijn bovendien wat ‘fragiel’, juist omdat ze zo sympathiek en verrassend zijn. We zouden het daarom bijzonder op prijs stellen als je ons op de hoogte brengt van eventuele wijzigingen, zodat we de eerstvolgende herdruk op een correcte manier kunnen aanpassen. Dank bij voorbaat. Ons adres:
trotter Uitgeverij Lannoo Kasteelstraat 97 B-8700 Tielt
Uitgeverij Terra Lannoo Postbus 97 NL-3990 DB Houten
e - mail: trotter @ lannoo.be www.trotterclub.com
De prijscategorieën die in de Trottergidsen worden gebruikt, zijn steeds afgestemd op het land. Als je in een goedkoop hotelletje ongeveer € 25 betaalt, behoort een hotel waar je € 75 neertelt uiteraard tot de dure prijsklasse. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele fouten of de gevolgen ervan. vertaling Laurens van Mastrigt en Petra van Caneghem; Imago Mediabuilders reisinformatie vlaanderen en nederland Wegwijzer, Brugge omslagontwerp Studio Jan de Boer / Helga Bontinck ontwerp binnenwerk Imago Mediabuilders omslagfoto www.dein-suedafrika.de oorspronkelijke titel Le Routard – Afrique du Sud oorspronkelijke uitgever Hachette, Paris directeur van de reeks en auteur Philippe Gloaguen stichters Philippe Gloaguen en Michel Duval adjunctredacteuren Benoît Lucchini en Amanda Keravel redacteuren Isabelle Al Subaihi, Mathilde de Boisgrollier, Thierry Brouard, Marie Burin des Roziers, Véronique de Chardon, Fiona Debrabander, Anne-Caroline Dumas, Géraldine Lemauf-Beauvois, Olivier Page, Alain Pallier, Anne Poinsot en André Poncelet.
© Hachette (alle rechten voor vertaling, reproductie en bewerking gereserveerd voor alle landen), Uitgeverij Lannoo nv, Tielt, 2016 © Cartografie Hachette Tourisme www.lannoo.com
D/2016/45/101 - ISBN 978 94 014 3183 5 - NUR 516 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
8
X
VEELGESTELDE VRAGEN
12
17 TOPERVARINGEN VAN TROTTER
14
REIZEN NAAR ZUID-AFRIKA
17
ZUID-AFRIKA PRAKTISCH 21 ABC van Zuid-Afrika 22 Alvorens te vertrekken 22 Budget25 Elektriciteit26 Geldzaken26 Gezondheid28 Internetadressen29 Klimaat30 Overnachten32 Post35 Reisliteratuur35 Reisroutes38 Risico’s en ergernissen 39 Talen41 Telecommunicatie41 Tijdsverschil44 Vaccinaties44 Vervoer44 Winkelen49 MENS, MAATSCHAPPIJ, NATUUR EN CULTUUR 51 Beroemde personen 53 Bevolking62 Drank64 Economie65 Geografie67 Geschiedenis68 Keuken84
Media85 Mensenrechten88 Milieu89 Muziek90 Sport91 Werelderfgoed van Unesco 92 Woordenlijst93 Zeden en gewoonten 95
ZUID-AFRIKA: TRANSVAAL GAUTENG 99 Johannesburg100 Sun City 142 Pilanesberg National Park 149 Pretoria (Tshwane) 153 Cullinan172 KRUGER NATIONAL PARK EN DE PRIVÉRESERVATEN 174 Kruger National Park 174 De privéreservaten 187 MPUMALANGA 190 Blyde River Canyon 190 The Three Rondavels 192 Bourke’s Luck Potholes 192 De Watervallenroute naar Graskop en het zuiden 193 Pilgrim’s Rest 194 Graskop198 Hazyview200 Sabie202 Nelspruit204
9
INHOUD
Kosi Bay Nature Reserve Sodwana Bay
SWAZILAND Mbabane216 VAN MBABANE NAAR PIGG’S PEAK EN DE NOORDELIJKE GRENS 218 De Ezulwini- en Malkernsvalleien 220 Manzini227 VAN MANZINI NAAR SIMUNYE
227
VAN MANZINI NAAR DE ZUIDELIJKE GRENS
229
ZUID-AFRIKA: KWAZULU-NATAL DE STREEK ROND DURBAN 234 Durban234 Pietermaritzburg (Msunduzi) 252
279 282
DE DRAKENSBERGE 283 De zuidelijke Drakensberge 284 Underberg286 De centrale en noordelijke Drakensberge 290
LESOTHO Maseru302 Malealea304 Semonkong304 Katse Dam 306 De streek rond Butha-Buthe 307 De hoge valleien van het centrum en het zuiden 308 Sani Pass 309
ZUID-AFRIKA: DE KAAPPROVINCIE
MAPUTALAND 255 Hluhluwe-Imfolozi Park 255 Hluhluwe262 Santa Lucia 264 Cape Vidal en het iSimangaliso Wetland Park 270 Mkhuze Game Reserve 274 Ithala Game Reserve 275
HET SCHIEREILAND KAAP DE GOEDE HOOP Kaapstad (Cape Town)
LANGS DE ELEPHANT COAST ROUTE
276
Ndumo Game Reserve Tembe Elephant Park
277 277
DE WESTKUST VAN HET KAAPSCHIEREILAND 377 llandudno378 Hout Bay 378
313 315
DE DIRECTE OMGEVING VAN KAAPSTAD374 Kirstenbosch national Botanical Garden 374 Groot Constantia 376
10
X
DE OOSTKUST VAN HET SCHIEREILAND 382 Muizenberg383 Kalk Bay 383 Simon’s Town 385 Cape Of Good Hope Nature Reserve 389 DE WIJNSTREEK 390 Stellenbosch393 De wijndomeinen in de omgeving van Stellenbosch 403 Franschhoek404 De wijndomeinen rond Franschhoek 412 Paarl413 NAAR HET OOSTEN EN DE KLEINE KAROO 415 Hermanus415 Swellendam427
OOST-KAAP HET GEBIED ROND PORT ELIZABETH Port Elizabeth Addo Elephant National Park
478 478 487
HET VROEGERE TRANSKEI 491 Umtata493 DE WILD COAST Coffee Bay Port St John’s
497 498 500
NAAR HET NOORDEN, OVER DE WEG NAAR DURBAN Port Edward De Oribikloven
504 504 506
DE KLEINE KAROO 428 Oudtshoorn429 GARDEN ROUTE 439 Mossel bay 439 Wilderness447 Knysna450 Plettenberg Bay 462 Nature’s Valley 467 Tsitsikamma National Park 469 Storms River 471 Jeffrey’s Bay 472
FLORA EN FAUNA Wilde dieren 511 Kleine vleeseters 522 Antilopen525 Gazellen532 Vogels536 Primaten538 Nachtdieren540 Tropische bomen 542 REGISTER
550
11
KAARTEN
KAARTEN EN PLATTEGRONDEN Afstanden tussen de steden 46 Drakensberge, de, overzichtskaart 285 Durban – Centrum, plattegrond I238-239 Durban – Morningside, plattegrond II241 Ezulwinivallei, de 221 Franschhoek405 Garden route, overzichtskaart 440-441 Gauteng, overzichtskaart 100 Groot-Johannesburg102 Hermanus419 Hluhluwe-Imfolozi Park 259 Hout Bay 379 Johannesburg – Centrum, plattegrond I 104-105 Johannesburg – Melville, plattegrond IV 108 Johannesburg – Norwood en Observatory, plattegrond III107 Johannesburg – Rivonia en Morningside, plattegrond V109 Johannesburg – Rosebank, Dunkeld en Melrose, plattegrond II 106 Kaap de Goede Hoop, het schiereiland, overzichtskaart314 Kaapstad – Centrum, plattegrond II 328-329 Kaapstad – Observatory, plattegrond IV 331 Kaapstad, overzichtskaart 324-325 Kaapstad – Sea Point en Clifton Bay,
plattegrond III 330 Kruger National Park 177 Knysna452-453 Knysna – Centrum, detailkaart 455 Kwazulu-Natal, overzichtskaart 235 Lesotho, overzichtskaart 301 Maputaland, overzichtskaart 257 Mossel Bay 443 Mpumalanga, overzichtskaart 191 Nelspruit205 Oost-Kaap, overzichtskaart 478 Oudtshoorn431 Plettenberg Bay 463 Port Elizabeth 480-481 Pretoria – centrum (Arcadia en Sunny Hill), plattegrond I 154-155 Pretoria – Hatfield, plattegrond II 156 Regio ten oosten van de Kaap, overzichtskaart416-417 Santa Lucia 265 Stellenbosch395 Sun City 144 Swaziland, overzichtskaart 215 Umtata493 Wijnstreek, overzichtskaart 391 Zuid-Afrika, overzichtskaart 18-19
zuid-afrika: Transvaal
174
en strooien daken naar daken van plaatijzer. Het voordeel van de nieuwe daken is dat ze niet gerenoveerd hoeven te worden, maar ze veranderen de woning in de zomer daarentegen wel in echte sauna’s, om nog maar te zwijgen van het oorverdovende lawaai van de regen. Onderweg ontdek je tussen de kleurrijke huizen het traditionele leven van de Ndebele: je ziet onder andere de ‘bergschool’ waar jonge jongens de eerste stap naar volwassenheid zetten, de kippenhokken die vlak bij de kamers van de meisjes staan zodat de hoenderen alarm kunnen slaan wanneer er mannelijk bezoek probeert binnen te dringen, decoratieve schilderijen, de bierproductie, de chiefdoms van het stamhoofd en de verering van de voorouders. Het bezoek eindigt in een klein museum met traditionele voorwerpen en een ambachtswinkeltje (vrij duur). Een leuk en leerzaam bezoek.
KRUGER NATIONAL PARK EN DE PRIVÉRESERVATEN KRUGER NATIONAL PARK Een van de bekendste, grootste en oudste natuurparken ter wereld, bijna een legende op zich! Het park werd in 1898 opgericht. Het is 350 km lang en van west naar oost gemiddeld 60 km breed. Dat vertaalt zich in een totale oppervlakte van 19.633 km². Je vindt er niet minder dan zestien verschillende vegetatiezones en 2500 km aan wegen en zandwegen. We willen je niet met cijfers overdonderen, maar deze kunnen we je toch niet onthouden: er leven meer dan 500 vogelsoorten, 110 reptielensoorten, bijna 150 soorten zoogdieren, waaronder uiteraard de bekende Big Five, 230 vlindersoorten en er staan 330 verschillende soorten bomen waartussen een ontelbare hoeveelheid spinnenwebben zijn gesponnen! Ondanks het aanzienlijke aantal bezoekers heb je er toch nooit de indruk dat het er druk is (alleen misschien in het hoogseizoen in het zuidelijk deel van het park). Met een dergelijke oppervlakte en een uitgestrekt netwerk van wegen is het redelijk eenvoudig om de miljoen toeristen op te vangen die jaarlijks het park bezoeken. Ongerepte natuurlijke omgeving, uitstekende bewegwijzering en wegen in perfecte staat. Het enige waar je als bezoeker nog zelf voor moet zorgen, is dat je rustig rijdt, je aandacht hebt voor het minste geritsel van bladeren en dat je over een goede natuurgids beschikt.
Een beetje geschiedenis Toen in de 19de eeuw de Boeren deze streek koloniseerden, waren hun levensomstandigheden verre van ideaal. Niet alleen malaria maar ook de tseetseevliegen maakten veel slachtoffers. En wie kon ontsnappen, werd achternagezeten door hongerige leeuwen. Dus werd er stevig op leeuwen gejaagd, behalve in onvruchtbare of onbewoonde gebieden. Juist om deze nog ongerepte natuur te beschermen, richtte de dappere Paul Kruger, de kersverse president van de Republiek Transvaal, in 1898 een staatsreservaat op in het stroomgebied van de Sabierivier (het huidige gebied rond Skukuza). Daarmee zorgde hij voor een unicum in Afrika! Bijna was het hele initiatief mislukt door de rampzalige gevolgen van de tweede Boerenoorlog (op veel plaatsen werd al het wild afgeslacht). In 1902 werd een Engelsman, Stevenson Hamilton, verantwoordelijk voor het gebied (de Boeren hadden toen nog weinig in de pap te brokkelen). Ondanks de vele moeilijk-
175
Kruger National Park
dieren hebben altijd voorrang in het kruger national park .
heden zou hij erin slagen het park 44 jaar lang te beschermen, te ontwikkelen en uit te breiden. In 1905 begon hij een campagne om van het gebied een nationaal park te maken. Om de nodige middelen bijeen te schrapen om een dergelijk project te financieren besloot hij het park open te stellen voor het publiek en een toegangsprijs te vragen. In het begin werd zijn plan met de nodige scepcis onthaald, maar uiteindelijk bleek het toch succes te krijgen. In 1926 had hij het pleit helemaal gewonnen, en werd het Kruger National Park plechtig geopend. Het volgende jaar reden reeds enkele auto’s met bezoekers door het park. In 1935 werden 6000 bezoekers geregistreerd, 59.000 in 1948, 100.000 in 1955, 300.000 in 1968 om uiteindelijk in 2000 het miljoen ruimschoots te overschrijden! Wist je trouwens dat ten westen van het Kruger National Park nog enkele privéreservaten liggen? Sommige zijn afgesloten, andere staan tegenwoordig in verbinding met het Kruger National Park. In november 2000 werd het Great Limpopo Transfrontier Park geopend, een grensoverschrijdend park in Mozambique en Botswana, dat alleen maar groter lijkt te worden. De totale oppervlakte biedt al ruimte aan 3,3 miljoen bewoners. De opening van de noordelijke toegang Giriyondo tussen het Limpopo National Park en het Kruger NatioWIST JE DIT? IN DE BUIK VAN DE LEEUW | In elk land is illegale immigratie vaak een opeenvolging van drama’s. In Zuid-Afrika, een eiland van rijkdom (alles is relatief) op een arm continent, proberen talrijke immigranten uit Mozambique via het Kruger National Park de grens over te komen. Een vrij risicovolle onderneming die nogal eens eindigt in de buik van een leeuw (dit voor wie van plan was om toch even uit de auto te stappen!).
zuid-afrika: Transvaal
176
nal Park is al een eerste stap, de komende jaren zullen dieren en mensen steeds meer tussen beide parken kunnen circuleren. Daardoor worden ook de migraties van olifanten vergemakkelijkt en wordt hun habitat verdubbeld waardoor het Kruger National Park een beetje ontlast wordt (tegenwoordig leven er bijna 12.000 olifanten in het park, wat volgens de parkverantwoordelijken 6000 te veel is!). Toch zorgt een dergelijk project voor een heleboel problemen: veiligheid, wildstroperij enzovoort.
Geografie en oriëntatie Het Kruger National Park is het op twee na grootste park van Afrika (na het Tsavo National Park in Kenia en het Selous Wild Reservaat in Tanzania). Alhoewel je in de buurt van Malelane (in het zuidwesten van het park) van 260 naar 839 m stijgt, is de rest van het Kruger National Park vrij vlak. De reliëfverschillen zijn hier heel geraffineerd: rivieren die een bedding of kloof hebben uitgesleten, discrete rotspartijen, zacht glooiende hellingen. Alleen het Lebombogebergte aan de grens met Mozambique breekt met dat gevoel van vlakheid. En toch is het landschap niet eentonig, dankzij een ingenieus aangelegd wegennet, de talrijke variaties in vegetatie en het voortdurend afwisselen van grote grasvlaktes met bush, savannes en wouden. Het wegennet is fantastisch onderhouden. Ook de niet geasfalteerde wegen (van goed aangestampte aarde) zijn prima berijdbaar. In tegenstelling tot wat je zou kunnen denken, vind je de meeste dieren niet langs de goed verborgen weggetjes. Het wild heeft immers helemaal geen boodschap aan ‘buiten de platgetreden paden’. Ze volgen gewoon hun neus en trekken zich van de rest niets aan. Zo ontmoetten wij op de grote noordzuidas een kudde van vijfhonderd buffels en iets later, op een grote secundaire weg, een meute van dertig hyenahonden. Magisch. Maar houd er ook rekening mee dat er zeker ook enkele ‘slappe uren’ zullen zijn, waarop je geen beest voor de lens krijgt. Het leuke aan wild is nu eenmaal dat het onvoorspelbaar is. Het park bestaat grofweg uit drie delen: • Het zuiden: dit deel wordt het meest bezocht. Het ligt dan ook het dichtst bij Johannesburg en Pretoria (405 km naar Numbi Gate en 456 km naar Kruger Gate). In dit gebied zie je in principe ook de meeste dieren, vooral leeuwen en neushoorns. Daar ligt ook Skukuza, de kleine hoofdstad van het park. Aanbevolen route: van Skukuza naar Lower Sabie langs de rivierbedding (de S79). Ook interessant is de H10 die naar Tshokwane-Satara loopt. Ongeveer 32 km ten noorden van Lower Sabie ligt Nkumbe, een opmerkelijke observatiepost boven de grote, eindeloze vlakte. Indrukwekkend. De heuvels zijn begroeid met euforbia. Aan de voet ervan zwerven gnoes, olifanten en witte neushoorns rond. Een goede verrekijker kan hier nuttig zijn. Ten oosten van Tshokwane ligt het stuwmeer van Orpen. Daar kun je even uit de auto stappen. Overdekte observatiepost. In het meer zie je krokodillen en nijlpaarden tussen reigers en zilverreigers. In het zuiden zijn vier ingangen. Via de Crocodile Bridge Gate, die het meest naar het oosten ligt, kun je over de gelijknamige brug (afgesloten in geval van overstroming tijWIST JE DIT? LANDINGSBANEN ONDER CONTROLE! | Om de risico’s van gazellen en andere dieren op de landingsbanen te vermijden heeft de luchthaven van Hoedspruit twee luipaarden in dienst die de indringers op de vlucht jagen. Een succesvol initiatief!
177 ZIMBABWE 525
Pafuri Gate Thulamela
Mutale Sagole Spa
4
H1 -7
Mountain View
523
Sirheni
MOZAMBIQUE
81
Thohoyandou
NOORDEN
Shingwedzi 5 78
Bateleur
Limpopo National Park
H 1- 6
Bend
81 5 29
Mopani Boulders
H
14
Letaba
52 9
H
1-6
Letaba Ranch 71
36
527
Balule
Umbabat Balule Klaserie Nat. Nat. Nat. Res. Res. Res. Timbavati Hoedspruit Natural Reserve Orpen Thornybush Gate Game Reserve Selali Andover Game Res.
5 31
531
36
53 3
536
Skukuza
535
Paul Kruger Gate
Hazyview
Bergen-Dal
Nelspruit N 4
Lower Sabie H
1 04
N 4
Malelane
H3
37
Phabeni Gate Numbi Jock of the Gate Pretoriuskop Bushveld
538
36
53 7
TshokwaneSatanah H 10
Graskop
Sabie
Nwanetsi
Tamboti
Sabi Sand Game Res. Mala Mala Sabi-Sabi Game Res.
40
Pilgrim’s Rest
Satara
H7
H 1-3
53 2
555
Roodewal
Talamati Manyeleti Game Reserve
36
Klaserie
Olifants
4- 2
overzichtskaart Mpumalanga
40
H 1-4
6 52
36
H9
Phalaborwa Gate
-5
Makalali Karongwe Game Reserve
Selati Game Reserve
H1
Gravelotte
Giriyondo Gate
Tsendze
Shimuwini
Biyamiti Malelane Gate Komatipoort
Crocodile Bridge Gate Resano Garcia
KRUGER NATIONAL PARCPARK OVERZICHTSKAART KRUGER NATIONAL
Kruger National Park OVERZICHTSKAART KRUGER NATIONAL PARK
52
Pafuri Border Post
H 1-8
Punda Maria Gate
50 km
de kustlijn van kaapstad
BOTSWANA
ZIMBABWE MOZ.
NAMIBIË
SWAZILAND
LESOTHO
Stellenbosch KaapKnysna stad Garden Hermanus Route
INDISCHE OCEAAN
ZUID-AFRIKA: DE KAAPPROVINCIE XXX
The Old Townhouse – the Michaelis Collection 353 District Six Museum 355 Two Oceans Aquarium 363 Tafelberg365 Signal Hill 366 Lion’s Head 366 Robbeneiland367 The Old Biscuit Mill 369 Rondleiding in een township in Kaapstad 370 Kirstenbosch Botanical Garden375 Boottochtje naar Duiker Island381 Chapman’s Peak Drive 382 Boulders National Park 388 Cape Point Lighthouse 390 Dorp Street 402 Die Bergkelder 403 Rust en Vrede Estate 403 Huguenot Memorial Museum 409 Babylonstoren410 Solms Delta Estate 412 Observatie van walvissen 423 Seweweekspoort429 Struisvogelboerderijen435 Swartberg Pass 438
HET SCHIEREILAND KAAP DE GOEDE HOOP Meer dan andere Zuid-Afrikaanse steden koestert Kaapstad angstvallig alle details van zijn geschiedenis, vanaf de komst van de eerste blanke tot de afschaffing van de apartheid. Voor een deel begon de geschiedenis hier en dat maakt de stad ook zo boeiend: de komst van de Portugezen, de vestiging van de Nederlanders, de eerste kolonisten, de slavernij en later de apartheid die hier symbolische vormen aannam (met het bekende District Six) en de opsluiting op Robbeneiland (Robben Island) van de bekendste gevangene van deze planeet: Nelson Mandela. Nadat je als bezoeker de verplichte culturele en historische bezienswaardigheden hebt bezocht, kun je je volledig richten op de sublieme natuur die Kaapstad als het ware omarmt: de stranden, trektochten naar de Tafelberg, het schiereiland van Kaap de Goede Hoop, de tuinen van Kirstenbosch en, iets verderop, de prachtige wijngaarden van Groot Constantia (deze twee plekken kun je gemakkelijk samen bezoeken) en het dorpje Houtbaai met een grote kolonie Kaapse oorrobben. En dan is er nog de schitterende kustweg naar Simon’s Town (met een kolonie pinguïns) die je naar het Cape Peninsula National Park brengt.
314 Robben Island Green Point M6
M1
M10
M
Kirstenbosch Nat. Botanical Garden
or ct e Vi elv World of Tw Birds
M1
M24
R300
1
M5
M4
M3
pm Peaan’s k
2
Cha
R310
64
M6
4 M M6
M65
St James
Kalk Bay
5
Fish Hoek Cape Peninsula National Park
Scarborough
False Bay
Simon’s Town The Boulders
M65
Beschermde gebieden van de Floraregio van de Kaap 65
4
M
ATLANTISCHE OCEAAN
M
Zuid-afrika: de kaapprovincie
Muizenberg
M
Chapman’s Bay Kommetjie
2
M
Noordhoek
M4
17
The Sentinel Chapman’s Duiker Peak Drive Island
M2
M7
Cape Peninsula National Park
Hout Bay
M9
M4
N 2
STELLENBOSCH
63
M12
8
Groot Constantia
10
Cape Town International Airport
M9
M9 M17
M
M
N 7
n
3
Ta b l e M o untai
6
M16
M7
62 M
Ba y
ia A Dri po v e st l Cam e s ps
4
M5
M6
Llandudno
CAPE TOWN M
1 087
2
Signal Hill
Clifton Bay 669 Lion’s Head Camps Bay
M1
Sea Point
Bantry Bay
ATLANTISCHE OCEAAN Oudekraal
NOORDEN
R102
PAARL
N 1
Cape of Good Hope Nature Reserve
Vasco de Gama 266
Plaatsen opgenomen op de Werelderfgoedlijst van Unesco
Cape of Cape Point Good Hope (Kaap de Goede Hoop) 0
5
10 km
LAOVERZICHTSKAART PÉNINSULE DU CAP DE BONNE-ESPÉRANCE HET SCHIEREILAND KAAP DE GOEDE HOOP
315
Outeniqua Transport Museum438 Bartolomeu Diaz Museum Complex 444 Wilderness Beach 449 Tocht door de townships in Knysna 460 Prince Alfred’s Pass 461 Robberg Nature Reserve466 Birds of Eden 468
KAAPSTAD (CAPE TOWN)
ONGEVEER 3.200.000 INWONERS
Een beetje geschiedenis De menselijke aanwezigheid in de zuidelijke punt van Afrika dateert niet van gisteren, maar van lang geleden. Vermoed wordt dat Afrikaanse volkeren rond 200.000 v.Chr. naar het zuiden van het continent begonnen te trekken (rond de Langebaanlagune werden menselijke sporen aangetroffen). Werktuigen en stukjes bot tonen aan dat volksstammen in dat gebied gejaagd moeten hebben. Alhoewel er heel wat hypotheses bestaan, lijkt het erop dat aan het begin van onze jaartelling de Khoi-Khoi, een groep
Kaapstad (Cape Town)
Deze stad heeft een droomligging op een unieke plek, namelijk op een langgerekte vlakte die zich naar het noorden uitstrekt als een scheepsboeg in de oceaan. Zuidwaarts loopt de vlakte zachtjes omhoog, om uit te monden aan de voet van een vreemde berg met een volledig vlakke top, de beroemde Tafelberg die met zijn 1000 m boven de baai uittorent. Kaapstad is een mooie en verbijsterende stad in een uithoek van de wereld, die echter haar best doet om zich te profileren als een kosmopolitische stad met een zoete combinatie van genres, stijlen en kleuren. Je eerste indruk is er een van verwarring. Is dit nu Europa, Amerika of Afrika? In elk geval een Afrika door een blanke bril, zoveel is zeker. Deze plek onderhoudt zo goed mogelijk zijn coole houding en zijn (bijna) ontspannen sfeer, en probeert een middenweg te vinden tussen business, toerisme en natuur of wat de mens er althans van maakt. Zelfs de vreselijke menselijke en politieke tegenstellingen lijken hier in watten verpakt. De biowinkels en gastronomische restaurants schoten de voorbije jaren als paddenstoelen uit de grond en Kaapstad is de Afrikaanse gay friendly hoofdstad geworden! Het is er zo idyllisch dat het geen wonder is dat heel wat filmstudio’s hier komen draaien of reclamefilms opnemen. Kaapstad probeert zover mogelijk zijn roots te bewaren. Het lijkt wel of de stad zo trouw mogelijk wil blijven aan de emoties van het handjevol mannen dat hier in de 16de eeuw voor het eerst voet aan wal heeft gezet. In deze stad ligt dan ook de kern van de geschiedenis van het land. De smeltkroes van mensen, de ambitieuze architectuur, de lange rechte lanen, de stranden, de tijdgeest, de zeelucht … dat alles heeft een temperende werking op de zeden. Dit grote amfitheater met de oceaan als toneel laat zich niet in de kaart kijken als het zijn Californische kant toont. Je zou het bijna gaan geloven. Maar toch, achter de donkere ramen van de gebouwen in het centrum, onder de bewerkte balkons van de wervelende Long Street, boven de toeristische wijk Waterfront en ondanks de niet te ontkennen wind van mildheid en harmonie torst Kaapstad net zoals de andere grote steden in Zuid-Afrika de last van wanhoop, werkloosheid en aids. Om dat te begrijpen moet je de keerzijde van de medaille zien: 2 miljoen zwarten en kleurlingen wonen in townships, in vaak erbarmelijke omstandigheden. Net als in de andere townships is uitzichtloze werkloosheid het enige wat hun horizon kleurt. Ook Kaapstad heeft voortdurend af te rekenen met tegenstellingen, maar een ding is zeker: de stad heeft alles om te verleiden. En hoewel blanke Europeanen zich in deze stad blijven vestigen, oefent ze ook een grote aantrekkingskracht uit op inwoners van andere Afrikaanse landen, die hier massaal naartoe emigreren. De stad is een diamant met vele facetten, het ene nog diverser en helderder dan het andere, maar allemaal met de rug naar elkaar toegekeerd.
324
A
B
ATLANTISCHE OCEAAN
MOUILLE POINT Bea Bay
Hi n V iew
York
Military
ea
Bu Jo Lio ite rda n ng an ra gt Lo Lo ng op
Hill nal Sig
ns ee
Ch
ur
ch
Qu
rt be Al Higg
o
Klo
of
w
GARDENS
Inve East rmark Chesterfield
by
Lower Cableway Station
ps
Bay
Blair
Bridle
Cape Peninsula National Park
m
Cableway (kabelbaan)
l
Ca
a ori
1 086
M62
Horak
ra nt
Sidmo
Vic t
Prince
Belvedere Alexandra Belmont Montrose
Bu Molt xton eno
Signal H
Nek
ill
ia
Victo r
Cr.
Orange
Ce
R
M
gh
ain
Le v
el
h ac Be of
Pro te Hig Oc St a hL ean Ch ev el Vie arles w
Klo
Beach
Oc
Upper
Zuid-afrika: de kaapprovincie
ale
A
ion Ca mp
nd
of
go Hig
e
91
Un
M62
92 CAMPS BAY 90 a nev Ge d l na o R
n
mp
C
na
y
S.A. Museum Planetarium Bertram House
To
An
arr
nco
Camps Bay
ai
669
Hill
Gle
S St edg Eldon ra em th o m Argy ore or le
M
Lion’s Head
Ca
Rug
104
erg
er
Qu
Klo
3
eb
iln
Cape Peninsula National Park
CLIFTON B AY
M62
B Wournsi od de sid e
t
f
Clifton Bay
W ale
Pentz
Top
d
B O - KA A P
350
e
oo
34 Merrim View an
Signal Hill
ew Vi p y oo Ba De H
Kloo
M6
Ocean
w
zie plattegrond I (centrum)
FRESNAYE
BANTRY BAY
View
88
rts Po
49 84 High Leve 47 l
M
De We
ean
h
nn
ns
Fir
ia
nay
Oc
SEA POINT
M61
Fre s
ee
tor Vic
nt
f
Qu
2
ge
e
ch
Re
n
Ar th St ur ’s Jo hn ’s
Beach
Antrim
garif
M6
Bea
lto
ine
Wigtown Pine Clyde
Glen
Mi
r Fre
Rh
ll
Green ll P Point et er Stadium s
Drive Weste rn Boulevard M6 Main M61
M6
Ha
Bi
ac
So
zie plattegrond II (Sea Point en Clifton Bay)
Be z
1
Bay
GREEN POINT
t Fri
Three Anchor Bay
ch
Ne
NOORDEN
Cableway Station
Table Mountain
B
325
C
rd St
Ro
6
de
5
Robben Island
100 50
82
ad
Ka
Wharf
Victoria Basin
Ka
69
ad
9 12
de
kw ea Victoria Br
ya
re
et
St.
M J alan Sm. ut s
F. D.
C I T Y B O WL
Du
O
sw
al
d
Pi
ro
w
Table
Coronat i on R
ia es
e Fr Derry
0
500
A I 9 12 13
3
H 34 36 47 49
R 50 69 88
oria
lt R
i
m
Sa
Ne
l so
nM
a nd
el a
Bd
De W aal
1 000 m
C s
d
M3
Vict
Earl
loe
N 2
Mill
WOODSTOCK ver Roodeb
Searle
nt na Te n
rry
uth
Rocklands
Albert Old Biscuit Lowry
Melbourne
ant
enk
Buit Breda
De
Gorge
cht
tution Jus tisie De W aal
ula
Sidmo
Deep Park Dr. East
Davenport Hig hla nd
gra
Sir
Consti
ss
Ludlow Yeoville
N 1
Bd
D
Nuttige adressen Cape Town Tourism (detailkaart) Bidvest (detailkaart) Waterfront Pharmacy (detailkaart) Sommerset Hospital (detailkaart)
103 Beluga 104 Grand
Slapen Bluegum Hill Saint John’s Waterfront Lodge (detailkaart) Big Blue Backpackers House on the Hill
84 89 90 91 92 107
Ferrymans en Mitchell’s (detailkaart) Jade The Piano Bar Sapphire Dizzy Pub and Restaurant Ignite Buena Vista Social Café
Eten Den Anker en Hildebrand (detailkaart) Ocean Basket en Kauai (detailkaart) El Burro
k
Wijn proeven en kopen
DE Iets drinken, uitgaan 82
100 Vaughan Johnson’s Wine Shop (detailkaart)
OVERZICHTSKAART CAPE TOWN – ENSEMBLEKAAPSTAD (PLATTEGROND I)
Kaapstad (Cape Town) OVERZICHTSKAART KAAPSTAD
Jutland Upp er M ill
rs
r
(OBSERVATORY)
ie Vill
zer
eD
Durham Avenue
De
Cra
ce
Kei
rin
zie plattegrond III
d y
Bd
lan
Wes le
Lowry
M66
e Ro
M59
Ma
n nca
2
d el a
De Tuynhuys S.A. National Gallery
rm
N 2
Man
Sir
Bay
A
N e l s on
Company’sGarden
th
D
Townhouse Ol dM Green Market ar Square ine Golden Acre City The Grand S tr a nd M60 Bowl Parade City The Castle of Parlement Hall Good Hope
Mill M3 Myrtle
400 m
u So
ket St.
200
0
N 2
Pr Ri estw Strij eb i d W St a eek ch om ra ter n Old d kant M62
Rusten Vreugd
Two Oceans Aquarium
Rd
Hans
e
ck
Alfred Basin
ad
Fish Mar
Do
Ro
Quay
rn
36
et
Ro s
d
107
an
te
N 2
oo
st We
d
nc
w
es W
Alfre
rts Po
M6
ers
89
k
t Por rd Eva
S om
103
Du
Doc
n
p
13
yn tW
1
detailkaart
P
g
Ro
r Fo
VIC TO R IA A N D A L F RE D WATE R F R ONT
r
r Pie
er Pi
e at
st
st
Bd
h
Robben Island
od
e
ac
Ea
Ea
Be
326
Afrika te bellen. Vraag een internationale optie als je naar Europa wilt bellen (niet duur). Handig en heel wat goedkoper dan je gewone abonnement. Prijs per kaart: 5 R (maar 110 R in de luchthaven!). Let op: je hebt een identiteitskaart nodig die je aan de verkoper moet laten zien. Opladen kan, vraag om ‘air time’ in de winkels, benzinestations enzovoort. W Internet: in Kaapstad heb je helemaal geen problemen om op het wereldwijde web te surfen. de overgrote meerderheid van de accommodaties biedt gratis verbinding aan, of tegen aantrekkelijke tarieven. Je kunt ook terecht bij de twee Bureaus voor Toerisme (Cape Town Tourism) (zie eerder). W Computeria (plattegrond I, detailkaart, 5): Long Street 206 T 02 14 26 59 65. Op de hoek van Bloem Street. Dag en nacht geopend. Heel handig en aangenaam. `
Zuid-afrika: de kaapprovincie
GELDZAKEN Je kunt overal in Kaapstad geld wisselen of uit de muur halen. • De meeste jeugdherbergen wisselen geld zonder provisie te rekenen, tegen een koers die niet per se slechter is dan bij de bank. Handig, want het voorkomt dat je in de rij moet staan en talrijke formulieren moet invullen. Bovendien heb je geen last van beperkte openingstijden en ze zijn altijd bereid om je uit de nood te helpen. • In de hoofdstraten van het centrum vind je heel wat banken. Het handigst zijn de banken rond de St George’s Mall. Je vindt er verscheidene op de hoek van St George’s Mall en Longmarket Street (plattegrond I, C2). De meeste beschikken bovendien over een geldautomaat die alleen 7.0017.00 u en za.ochtend te gebruiken zijn. Banken in principe geopend ma.-do. 9.00-17.00 u, vr. tot 15.00 u, za. 8.00-13.00 u; alleen de Capitec Bank is zo.ochtend geopend 8.00-13.00 u. Er is ook een wisselkantoor op het Green Market Square, op de hoek met Longmarket Street.
s Nedbank (plattegrond I C2, 8): St George’s Mall 85. Geldautomaat dag. 6.00-18.00 u. s Bidvest (overzichtskaart, detailkaart, 9): in het Victoria and Alfred Shopping Centre, Gate 6. Dag. geopend 9.00-21.00 u (zo. vanaf 10.00 u) . Er is ook een Western Union-kantoor, Gate 6, met dezelfde openingstijden T 02 14 19 39 17. Talrijke geldautomaten en wisselkantoren in Victoria and Alfred Waterfront. Dit is de enige plek waar je op zondag geld kunt wisselen. s Geldautomaat ABSA (plattegrond I, detailkaart, 10): in het Shell-station ten zuiden van Long Street, op de hoek van Orange Street. Dag en nacht. Niet veel verderop vind je nog een geldautomaat, ook op Orange Street, bij het Engen Station, in de winkel Woolworth (plattegrond I B3, 6). Gebruik liever niet de geldautomaat aan de buitenkant. Er is ook een aan het Waterfront (overzichtskaart, detailkaart). s Rennies (plattegrond I C1, 11): op de hoek van St George’s Mall en Riebeek T 02 14 18 12 06. Geopend ma.-vr. 9.00-19.00 u; za. 9.0014.00 u . `
`
`
`
NOODNUMMERS, GEZONDHEID
A Dringende gezondheidszorg: T 10 177. A Dringende politiehulp: T 10 111. A Politiebureau: Tulbagh Square T 02 14 18
28 52 of 53. Dag. 11.00-23.00 u (zo. 9.00-21.00 u) T 02 14 67 80 00 (dag en nacht). A Waterfront Pharmacy (overzichtskaart, detailkaart, 12): winkel 139 op de begane grond van de Victoria Wharf Waterfront, Gate 6 T 02 14 21 22 55. Dag. geopend 9.00-21.00 u (zo. vanaf 10.00 u) . Veruit het handigst. A Nachtapotheek: Darling Street 24, vlak bij Strand Street en het treinstation (overzichtskaart D2) T 02 14 61 80 40. Dag. 7.30-23.00 u (zo. vanaf 9.00 u) . • Diverse apotheken in het centrum. A Privéziekenhuis: Christian Barnard Memorial Hospital, Longmarket Street 181 T 02 14 80 61 11. Dag en nacht spoedeisende hulp. A Algemeen ziekenhuis (Sommerset Hospital, overzichtskaart, detailkaart, 13): Beach Road (Green Point) T 02 14 02 69 11 . Goedkoop, maar vaak moet je heel lang op je beurt wachten. `
`
`
`
Enkele adressen: s First National Bank (plattegrond I B2, 7): Long Street 102. Geldautomaat 7.30-16.30 u (za. tot 11.30 u). `
`
327
A Kinderziekenhuis: Red Cross Hospital, A Virgin Atlantic: alleen voor Johannesburg, Klipfontein Road T 02 16 58 51 11. In de wijk Nairobi en Lagos T 02 19 34 90 00 en 0844 209
Rondebosch ten zuiden van de stad.
77 70.
LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN
AUTOVERHUUR
A South African Airways (plattegrond I C2): ICON-gebouw (1ste verdieping), op de hoek van Hans Strijdom en Lower Long Street T 0861 606 606. Geopend ma.-vr. 8.30-17.00 u. A Air France/KLM: geen kantoor in de stad. In Johannesburg T 082 234 57 47. A Comair: omvat British Airways (geen kantoor in het centrum T 02 19 36 90 00) en Kulula.com (T 086 158 58 52, dag. 7.00-19.00 u) , de ZuidAfrikaanse lowcostmaatschappij die naar de grote steden en Namibië vliegt.
Alle grote autoverhuurbedrijven hebben een vertegenwoordiging in Kaapstad, maar er zijn ook enkele betrouwbare plaatselijke verhuurbedrijven. Aarzel niet om de prijzen van de verschillende verhuurbedrijven te vergelijken en steek ook eens je licht op bij de herbergen voor backpackers die meestal ter plaatse ook over een reisbureau beschikken. Vaak bieden ze heel interessante tarieven die ze verkregen hebben door met grote bedrijven te onderhandelen. Neem gerust contact met ze op via e-mail.
`
`
`
`
`
Nuttige adressen Cape Town Tourism Computeria (detailkaart) Geldautomaat ABSA First National Bank Nedbank Bidvest Geldautomaat ABSA (detailkaart) Rennies
CH
Slapen Ashanti Lodge Gardens Cat and Moose Backpackers Lodge (detailkaart) Long Street Backpackers (detailkaart) Amber Tree Lodge The Backpack Zebra Crossing Cape Town Backpackers Ashanti Guesthouses Rose Lodge Daddy Long Legs Art Hotel Nine Flowers Guest House Protea Hotel Fire and Ice La Grenadine Tudor Hotel Bluegum Hill The Grand Daddy Tintagel Guest House The Cape Diamond Hotel Bergzicht Guesthouse Cactusberry Lodge
6 7 8 9 10 11 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 42 43 78 79
R 51 52 53 54 55 56
Eten Masala Dosa (detailkaart) Café Mozart Rick’s Perseverance Tavern Bombay Bicycle Club Mr. Pickwicks Deli (detailkaart)
58 59 61 62 63 64 65 66 70 71 73 74 80 100 101 102 105 106
Eastern Food Bazar Long Street Café (detailkaart) Mama Africa (detailkaart) Arnold’s Saigon Royale Eatery (detailkaart) Biesmiellah Marco’s African Place Café Chic Kloof Street House Café Mojito (detailkaart) Knead The Burger Joint 95 (detailkaart) Carne (detailkaart) Africa Café, Bizerca Bistrot en Headquarters Savoy Cabbage Aubergine
DME Iets drinken, uitgaan 57 64 81 85 86 87 93 94 108 111 117
Bobs Bar and Bistro (detailkaart) The Waiting Room (detailkaart) The Dubliner at Kennedy’s (detailkaart) The Beer House (detailkaart) Cape Quarter, Cubana en Café Manhattan Zula Sound Bar and Resto (detailkaart) Mercury Live en The Shack Stones (detailkaart) La Parada Asoka The Assembly
k
Winkelen The Pan African Market The African Music Store African Image Imagenius
110 112 116 119
Kaapstad (Cape Town) NUTTIGE ADRESSEN
A IW W 5
328
300 m
St
der
ra
f Yu su
og
ds ee
Ro
p Lo o
Lo n
g
52
1
om ia or Vic t ee Qu
Company’s Garden
an
e an
eL
D
nu Av e
Av e
nt
d el tfi
nn
vil
hn ’s
l de e Hop
ley
le
e
Ha
rvill
Sco
Cou
Mili
70 Jasper
79
B
W an
Ba
nk
Gly
don Gor
l
6 Orange
p
e
Myrtle
Vriend e
r
f Ho
m
Vr ed
rn
rn ve Go
de
l
30
20
Ca
ry
106
e
t
et
me
nu
Du
W an
n
rtis
lle
S.A. Jewish Museum
ue
Jo
Ga
uq
St
De ge
S.A. Museum
Bertram House
Bo
S.A. National Gallery
Grey ’s an
Kl oo f
De Tuynhuys
n n
g
ee
Lo n
on es
an
rke Hof
n
Br
er Ke
Br
Gr
e
Cu
Mo
Vin e
ge
se
Hu pin iap
Ro gt ra ng ite
Bu
ee
p Lo o
w Ne
ee
an
Schoonde
er
112 29
detailkaart
Upper
ey
Lin
t
ch Ch
gt ra ng ite
Bu
m rm
nd
n
en
rke
119
W 7 al e
rp
ma
r
ton
fm
gl
son
de
27
p
ee
phe
Do
71
Ja re
uw
re
na Ho
A
ev
Kri m
Bux
of
ur
aa Fa u
f oo Kl n
Ca
Ste
Klo
W elt
ng
h
m
Or
gt ra
ur
w
of Klo
ab rn Ba
e
ch
ng rB pe
as
111 Uni o
em
k Ne f Kl
t
th
n Kin ion g
lan
Ba
al
55
lkin
Lo
urc
Hiddingh
t
Wi
ut
tm
Hopeville
Ma
ph
ale
oo
gs
en
d
74
rU
63
in
Do
80
62
n
31
ia
Or
nd
tin
De Lo of A ren ve tz rw
to
pe
na
as
ol
pe
oe
An
n
Nic
ns
oa
k
W elg
ro By
re
Tre n
Ea
GARDENS Fi rd
Ne
or
ite
53
kR
32
26
23 of
e
M62
De
Pa r
of klo ers
Ta m
bo
Klo
n
br
25 42
Ch
ui
te
s
Ne
ick
en
de
Up
uw Le e
ide
H ort
n
ya Br
rd Jo
low et
en
vo
Qu
Bro
ee
ns
wn
vo
De
n de
e
nsw
rst
lsi
Bl
de
m
sid
Bru
Hil
Up
lvin
Vic t
24 er
Bu
ee
Ca
Ca
iln
uw
Br
n Lio nt
r se Po y np
ort
s
ar W wp
Pe p M62
e
Zuid-afrika: de kaapprovincie
M
Ch
n
en
Le e
r
n
Rh
ds
Om
Klo Ke
d
Bo-Kaap
ite
rst
pe
or
ar102 108 ket
en Museum
Bu
rn
ills
lle
ite
us
Be
for
uw
m
Bu
Sh
M62
105Ho
se
we Da
oe
hit
Ho
rH
Pe p
Bl
ou
er
er
W
rk Pa
im
W oo
3
Ne
ry
Ch
s
u bar Tan a
pp
er Ca
Bu
Gl
pp
rL ee
H 28 outla
rg
l
Ch urc Hil h lig ers W ale
65 pe
na
rp
U
ary
Milita
iln
2 78
Sig
Be
Do
U
Milit
e
M
or
nt
i
Voetb o
Military
na
Up
SCHOTSCHE KLOOF
nm
ka
66
BO -KAAP Pentz
Ke
er
CENTRAL
t
Carl
Asta
Cape Peninsula National Park
e
n
M61
W at
rke
Fred
rick
ma
1
ust
g Lon
Aug
NOORDEN
Dixo
86 s Vo
nd
Ella
Breda
150
Cape Quarter Loa
0
89
B
on
A
tt
W
329
C n na
Je
Va s
ht ac
g
gr
co
rth
Ga
uD
mm
ias
a
1
a
ts
de
mu
ro Pi
r
Lo n
g
ly
er M
ill
Aa rry
Che
lsea
Upp
De
C
vel
nd
blo
Stuckeries
g
94 61 87
21
m
10
22
oe
m
101 G
re
64
r
m
85
57
pe
ro
Bl
Pe p
ria
Lo o e
Clo
73
81 59
51
Lo n
p
5
en
56
Ke e
3
uw
en 100
to
93
s
Cliv
k
War vic
n Luto
rd
d
nt
rte Ko
eer
m
Le e
p
ndw
Chapel
Vi c
Bra
D
Jutland
Bedfo
tin
nS Ja
al
zie
oe
pe
Lo o
rry bu
ter an rC pe Up
Clare
nard
Pe p
n
May
vic
t ich W
f nt
nt
ard yn Ma
ull
Turn b
t kan ten Bui
Bl
ite
nard
n ke
er illi eV
Selkirk
D
Bu
r May
r
De n
Mc
We Scott mbley
M3
Virginia
ve
ou
Ha
Ca
rri
ng
er
to
bu
n
rry
Bu
n’s
no
io
n
y
Lowry
re
ut
Perc y
on
tit
yn
Wes le
Ha
d
S
n ola
Gl
Mill
Uppe
led
y
ns
f
ur
Co
ho
y
e
an
54
Ca
em
n
s ro
el
Wes le
im Pr Dr
Sir
Go
W er
nk
117
ite
Co
ffe
e
an
t
Museum
Ro
Glyn
Ci
sw
s District Six
Blo
Rust en Vreugd
M60
ng
en
Pa ra
de
ora rp
ial
on
rli
ue
n
ei Pl
tio
rtu
Castle of Good Hope
M
n
t
en
m lia Pa r
Co
be
led
Da
Company’s Garden
CAPE TOWN – –Centrum (PLATTEGROND I) KAAPSTAD CENTRUM (PLATTEGROND I)
2
Kaapstad (Cape Town) KAAPSTAD – CENTRUM (PLATTEGROND I)
erc
Al
ck
Ca
ke t
d
Reform
d
ar
Stran
Muir
mm
N 2
WOODSTOCK, OBSERVATORY)
Co
an
ine
rd
al
el
ar
leva
St
Ro
rra
aig
Q
ng
rt
Ba
Gr
lag
r
u rn Bo
lie
dM
nd
43 58 Slave Lodge Grand St George’s Museum City Parade Cathedral Sp Hall in M Lo os ng Parlement te m Le
ck
ne
ch
na
h
Ja
rd
ad
ers
L Pl owe ei r n
rli
rd
Gr
O
y
Da
va
va
Te n
al M
rle de
ra
ule
ule
uis
mm
Easte
urc
St
Ad
St
8
Ol
Bo
Lo
w
Ad
Bo
CITY BOWL
e’ s
rg
.G
eo
56
Ch
e
l
stl
Ha
ar
rle
Lo
y
we
rB
He He rtzo rtz g og
M
ur
g
Se
rg Bu
Ca
an
N 2
ele
He
er
en
Da
om
nc
an
r
Ba
ns
N 2
al
rf
Lo n
Du
lli
tle
Cu
g Lo n
ey
tty
p Lo o
ite Bu
p
33
et
t
St
D. F. M
ee Br gt
ra
Ha
Lo o g
Green Market 110 Square
116 Old 2 Townhouse
ys
ha
Pr St Evangelical es rijd Lutheran R tw om ic Church ieb h e W e Gold of a k West Africa terk Thibault an Museum 11 Square t Ca R St ie stl be ra e ek nd Koopmans De Wet House Museum 35
Lo n
2
en
Belgisch consulaat
ng
e
62
t
W
m
rse
l
Strijdo
me
ha
ns
So
D Co
M6
Ha
ini app Me Chi c
