Van Overtveldt (N-VA) in 2012: "Muntunie euro zelf oorzaak Griekse crisis" Johan Van Overtveldt (N-VA) dacht in 2012 als economisch journalist anders dan als minister van financiën in 2015. Bruno Tersago herinnert zich een toenmalig interview op de Griekse TV, waar Van Overtveldt heel andere dingen zei dan in De Zevende Dag op 7 juni 2015. 7 juni 2015, Bruno Tersago
Journalist Johan Van Overtveldt gaf in 2012 een interview op de Griekse TV (screenshot, zie youtube onderaan dit artikel, Grieks overdubt, vertaling fragmenten in het artikel) Vanochtend 7 juni 2015 zag ik de Belgische minister van Financiën Johan Van Overtveldt in het programma De Zevende Dag op de VRT zeggen dat er geen toegevingen kunnen komen aan de Grieken. De Europese muntunie is namelijk gebaseerd op afspraken en discipline en als Griekenland zijn zin krijgt, dan is volgens Van Overtveldt, het hek van de dam. Vrijdag 5 juni 2015 hield premier Tsipras in het parlement een toespraak waarin hij duidelijk maakte dat de eisen van de leenheren 'absurd' of 'irreëel' waren (afhankelijk van hoe je het woord “παράλογος” vertaalt). Het voorstel dat Jean-Claude Juncker aan Tsipras voorschotelde vorige week, wilde een verhoging van de BTW op de Griekse eilanden (niet prettig voor de vakantiegangers) en een verder inkrimpen van de pensioenen. Taksen verhogen in een recessie, lijkt nochtans voor elke weldenkende econoom niet echt een goed idee, zeker niet voor Stiglitz en Piketty, onder andere. Op dit moment overleven hele families, 3 generaties, op de pensioenen van de grootouders en hoewel het pensioenstelsel in Griekenland zeker aan hervorming toe is, lijkt het toch geen goed idee om daar nu een prioriteit van te maken. Tsipras vroeg op vrijdag ook een schuldherschikking en daar hikt Van Overtveldt, en met hem vele anderen, zeker tegenaan. Persoonlijk geloof ik niet dat Griekenland ooit deze crisis te boven komt zonder schuldherschikking of -kwijtschelding. Indien die er niet komt, wordt het land langzaam doodgewurgd en volgt er decennialange austeriteit. Maar ik ben geen econoom. Van Overtveldt wel, hij vindt dat Griekenland zich aan de afspraken moet houden en verder met het opgelegde programma moet gaan.
De journalist en de minister In het voorjaar van 2012 leek Van Overtveldt er toch enigszins andere ideeën op na te houden, zeker wat de oplossing voor de Griekse crisis betreft. Hij kwam toen de Griekse vertaling van zijn boek “Het einde van de Euro” voorstellen in boekhandel Public, op het Syntagma-plein. Ik was er toen bij. Hij werd daar toen ingeleid en geflankeerd door Kostas Vaxevanis, journalist die nog werd vervolgd wegens het publiceren van de namen van de Grieken die op de Lagarde-lijst stonden, en door een universiteitsprofessor economie, genaamd Yianis Varoufakis. Of Van Overtveldt zich dat nog herinnert, weet ik niet. (De Lagarde-lijst is een spreadsheet met ongeveer 2000 namen van belastingontwijkers, die niet fiscaal aangegeven rekeningen hadden bij het filiaal van de HSBC- bank in het Zwitserse Genève. De lijst wordt genoemd naar toenmalig Frans minister van financiën Christine Lagarde - hoofd van het IMF. In oktober 2001 bezorgde zij deze lijst aan de Griekse overheid, om hen te helpen de Griekse personen op de lijst te vervolgen. Twee jaar later bracht journalist Kostas Vaxevanis de lijst uit in zijn magazine Hot Doc, om te protesteren tegen het feit dat de Griekse regering nog geen enkele poging had gedaan om een onderzoek te starten. Hij werd daarop vervolgd voor het openbaar maken van vertrouwelijke documenten', nvdr) Ik weet ook niet of Van Overtveldt zich nog herinnert wat hij toen in een interview met Vaxevanis heeft gezegd. Gelukkig hebben we YouTube, om dat nog eens te herbeluisteren. Jammer genoeg is het interview in het Grieks nagesynchroniseerd, maar ik heb er een paar fragmenten uitgehaald en vertaald (met verwijzing naar de minuten).
Interview Van Overtveldt 2012 Aan het begin van het interview vindt Van Overtveldt dat Duitsland heel veel voordeel heeft aan de eurozone. Het feit dat het land deel uitmaakt van de muntunie, zorgt er voor dat het goedkoop kan uitvoeren en dat is een motor voor de Duitse economie. "Nadeel is dat er veel geld gaat naar het ESM – het European Stability Mechanism. Een groot deel daarvan wordt bekostigd door Duitsland. Als je daarmee kleine landen moet redden, is de kost beheersbaar. Als je echter grotere landen moet redden, zoals Spanje of Italië, dan wordt de kost heel erg hoog." Van Overtveldt heeft het nadien over de strategie van Mario Draghi, de voorzitter van ECB, die tot enorme kosten zal leiden voor Duitsland, indien ze niet werkt. Euro of drachme? (minuut 3:34) “Ik herhaal mijn argument over Griekenland. Griekenland moet interne bezuinigingen doorvoeren en heeft daarom veel nood aan economische ontwikkeling. De enige methode om snel een hoge economische ontwikkeling te kennen, is via een interne devaluatie." "Dus ja, ik vind dat Griekenland de beslissing moet nemen om de eurozone te verlaten en om zijn eigen munt weer in te voeren." "Dat heeft ook Argentinië gedaan in 2001-2002. Dit land kende een recessie, gelijkaardig aan die van Griekenland de voorbije 2 jaar, liet de verbinding met de dollar schieten en devalueerde haar eigen munt. En wat weinigen weten, is dat in de periode 2003-2010 China de snelst evoluerende economie was en de tweede snelst ontwikkelende economie was die van Argentinië.” “Dus, als Griekenland een economische ontwikkeling wil, en ik geloof dat de Griekse politici daar goed moeten over nadenken, dan moet het land zelf de beslissing nemen om uit de eurozone te stappen. Dat is geen eenvoudige beslissing. Die zal zeker een kost met zich meebrengen."
"Maar in godsnaam, de kost van de politiek die tot vandaag wordt gevolgd, is nu al enorm." "Griekenland zal tegen eind 2012 een krimp van 15 procent tot 20 procent hebben gekend van het begin van de crisis tot nu. De grootste krimp in de geschiedenis kende de VS met de grote economische crash, toen de economie kromp met 30 procent. Griekenland zit nu al op 20 procent. We spreken dus nu al niet meer over recessie maar over een crash." “U (Griekenland) moet met aandrang en voorzichtigheid alternatieve oplossingen vragen voor de huidige strategieën die, in tegenstelling tot de verklaringen, nergens toe leiden.” De twee memoranda en de PSI lossen het probleem niet op (minuut 5:27) “Er is veel te zeggen over de recente overeenkomst om de staatsobligaties om te wisselen, zoals Griekenland met de trojka is overeen gekomen [de PSI – Public Sector Involvement, waarbij aandeelhouders van Grieks waardepapier hun geld opeens in rook zagen opgaan]. We moeten allemaal toegeven dat met die overeenkomst een bankroet van Griekenland is vermeden, die op 20 maart (2012) zou hebben plaats gevonden. Dat is al iets, maar volstaat het ook? Ik denk het niet.” “Lost dat het probleem van de Griekse economie op en dat van de Griekse deelname aan de muntunie? Het antwoord is: nee.” “De toestand waarin de Griekse economie zich bevindt, is immers de volgende: Griekenland moet in ieder geval de controle herwinnen over zijn financiële toestand, het tekort is veel te groot, en neemt verschrikkelijk snel toe. Met de PSI is het probleem van de schuld voor een deel afgenomen, maar het zal binnenkort weer snel de kop opsteken.” “Ik zal u zeggen waarom: de economie bevindt zich in een recessie. Griekenland wordt gedwongen om in zijn uitgaven te snijden en om de taksen te verhogen, wat de ideale manier is om de recessie te verergeren.” “Het probleem van hogere recessie is dat de staatsuitgaven verhogen, de werkloosheid toeneemt en de inkomsten voor de staat verminderen. Wanneer de economie in een recessie zit, verminderen de staatsinkomsten. Het is alsof Griekenland zichzelf in de voet schiet.” “U wordt gedwongen om maatregelen te nemen die de recessie doen toenemen. U wordt dus gedwongen om meer maatregelen te nemen op korte termijn. Dat is natuurlijk geen ongebruikelijke situatie: heel veel landen in de recente geschiedenis zijn in een dergelijke situatie terecht gekomen.” “Laat ik het volgende opnieuw onderstrepen: de volledige economie, de begroting, dient te worden hersteld. Dat moet sowieso gebeuren. Dat soort maatregelen gaan gewoonlijk gepaard met een devaluatie van de munt. Die devaluatie is nodig, want wanneer de economie in recessie is, en om een begrotingsconsolidatie door te voeren, voorziet de devaluatie ademruimte tegenover het buitenland.” “De internationale concurrentiepositie verbetert dan en de uitvoer wordt goedkoper. De uitvoer neemt dus toe, wat de motor van de economie weer in gang zet. Bovendien neemt de sterkte van de Griekse ondernemingen toe om het hoofd te kunnen bieden aan de uitvoer. Dus, aan de ene kant moet Griekenland het tekort beperken en de schuld, en moet het dus de uitgaven beperken en de taksen verhogen. Maar aan de andere kant: "Zonder de concurrentiële devaluatie van de munt, die de recessie van de economie zal uitvlakken, kan er geen ontwikkeling zijn en zal de toestand van kwaad naar erger gaan.” “Daarom zijn de voorspellingen dat met het nieuwe pakket, de PSI, de schuld zal verminderen van 160 procent van het BBP tot 120 procent van het BBP in 2020, totaal niet realistisch. Het zal niet gebeuren.”
“De economie krimpt enorm en de economische ontwikkeling die nodig is om de economie weer aan te zwengelen, komt niet. Dus ja, er zullen onderhandelingen komen voor een derde hulppakket aan Griekenland. Ik kan niet met zekerheid zeggen wanneer precies, maar ik geloof dat die er komen binnen het jaar. De Duitse minister van Financiën Schäuble zegt het al onomwonden: zeer waarschijnlijk zal er een derde hulppakket aan Griekenland nodig zijn.” In het buitenland gelooft men dat de Griekse politici corrupt zijn (minuut 8:43) “Wat betreft het Griekse volk, geloof ik niet dat er een probleem is. Ik ken niemand in Europa die problemen heeft met de Griekse burger, och in Duitsland, noch in Duitsland, noch in Frankrijk, noch in België. Wat betreft de politici: dat is een heel andere kwestie.” “Wat dat betreft, geloof ik dat de gemiddelde mening in de meest geregelde landen is dat er een probleem is met de Griekse beleidsmakers wat corruptie betreft. Corruptie is overal, maar het heeft te maken met de graad van corruptie. Ik geloof dat de Griekse politici zich bovenaan de schaal bevinden, in vergelijking met de politici in de rest van Europa. Dat is een thema.” “Een ander punt voor de burgers buiten Griekenland, is dat het duidelijk is dat Griekenland in de muntunie (van de euro) is gekomen met vervalste gegevens. De Griekse leiders wisten dat, maar we hebben de laatste maanden (van 2012) vernomen dat de leiders van de rest van de eurozone er van op de hoogte waren.” “Voor de meeste mensen in Duitsland, Nederland, Frankrijk, België, is dat gewoon onaanvaardbaar, want dat betekent dat iedereen, niet alleen de Griekse leiders, maar alle Europese leiders, leugens hebben verteld aan het Europese volk." "Een van de gevolgen van die leugen, is het probleem dat we vandaag kennen. Heel wat mensen voelen zich daar heel slecht bij.” Er is geen echte muntunie zonder politieke unie (minuut 10:10) “Iedereen heeft nu natuurlijk de mond vol van de crisis in Griekenland en in minder mate in Portugal, Ierland, en ook Spanje en Italië. Dus worden er veel vragen gesteld wat de werkelijke oorzaak is van deze crisis.” “Zo blijkt dat de crisis niet meteen te maken heeft met de manier waarop elk land zijn problemen heeft aangepakt, maar heeft ze vooral te maken met de manier waarop deze muntunie is opgebouwd.” “Er zijn een paar essentiële zaken die we toen wisten in 1999 en die we nu weten: wat moet er worden gedaan zodat een muntunie correct functioneert. Het essentiële thema is, zoals de geschiedenis heeft aangetoond, dat een muntunie niet langdurig kan functioneren zonder politieke unie.” “We zijn begonnen met een muntunie en de toppolitici aan het begin van de eeuw beweerden dat een muntunie vanzelf een politieke unie zou met zich mee brengen. Dat was een omgekeerde logica. Vandaag, in 2012, zijn we tot de conclusie gekomen dat het zo niet werkt.” “De huidige crisis heeft niets te maken met het beleid in Griekenland of in de andere landen, maar het is de crisis van een monetaire eenmaking, die niet correct is georganiseerd.” De vergelijking met de VS is erg handig (minuut 11:40) Vervolgens maakt Van Overtveldt de vergelijking met de VS waar de politieke unie een monetaire unie met zich meebracht. Deze unie is heel effectief, met duidelijke regels.
“In verband met de Griekse crisis worden er echter voortdurende gesprekken gehouden, zonder dat er echte regels zijn. Daardoor functioneert een en ander niet goed en wordt een onzekerheid gecreëerd die op haar beurt er voor zorgt dat de markten wantrouwig staan tegenover de euro en de muntunie.” In de EU suddert er een conflict tussen Frankrijk en Duitsland (minuut 13:40) Van Overtveldt besluit met een historisch overzicht hoe de EU tot stand is gekomen en vooral welke tekortkomingen deze unie heeft. Dit is een overname van het artikel “Geen toegevingen meer aan de Grieken” op de blog van Bruno Tersago. Het volledige interview van Johan Van Overtveldt met journalist Kostas Vaxevanis. Engels gesproken, maar Grieks overgedubd (zie voor de vertaling van een aantal fragmenten uit het interview het artikel hierboven):
