Van heropleving naar nieuwe welvaart?

Van heropleving naar nieuwe welvaart ? Turnhout, 24 februari 2014

Marcia DE WACHTER

I. De wereldeconomie: groeivertraging in opkomende landen II. Het eurogebied: bescheiden en ongelijkmatig herstel III. De Belgische economie: heropleving

IV. Naar nieuwe welvaart ?

3

Jaarverslag 2013_Turnhout 24 februari 2014

I. De wereldeconomie: groeivertraging in opkomende landen

4


Bbp in de voornaamste economieën1 (veranderingspercentages naar volume t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld) p.m. bijdrage tot de groei van het mondiale bbp1 2011

2012

2013

2007

2012

1,7

1,4

1,3

0,7

56,1

50,4

1,8 -0,4 1,6 1,1

2,8 1,4 -0,7 0,3

1,9 1,7 -0,4 1,3

0,4 0,1 -0,1 0,0

21,5 6,3 15,7 3,3

19,5 5,5 13,5 2,8

Opkomende landen waarvan: Centraal- en Oost-Europa Opkomende landen van Azië waarvan: China Latijns-Amerika en Caraïben

6,2

4,9

4,7

2,3

43,9

49,6

5,4 7,8 9,3 4,6

1,4 6,4 7,7 3,0

2,5 6,5 7,7 2,6

0,1 1,6 1,1 0,2

3,5 19,7 10,8 8,4

3,4 25,0 14,7 8,7

Wereld¹ Wereld ongerekend eurogebied

3,9 4,3

3,1 3,7

3,0 3,5

3,0 3,1

100,0 84,3

100,0 86,5

p.m. Wereldhandel 2

6,1

2,7

2,7

Geavanceerde landen waarvan: Verenigde Staten Japan Eurogebied Verenigd Koninkrijk

2013

p.m. aandeel van het mondiale bbp1

Bronnen: EC, IMF, OESO. 1 Voor de regio's buiten het eurogebied wordt het bbp berekend volgens de definities van het IMF en op basis van de koopkrachtpariteiten. 2 Gemiddelde van de in- en uitvoer van goederen en diensten.

5


Rendement van overheidsobligaties op 10 jaar

Wisselkoersen van enkele belangrijke opkomende landen t.o.v. de Amerikaanse dollar

(in %)

(indexcijfers 1 mei 2013 = 100)

6

105

5

100

4

95

3

90

2

85

1

80

0

75 2008

2009

2010

Verenigde Staten

2011

2012

Duitsland

2013 Japan

Brazilië

China

India

Indonesië

Bron: Thomson Reuters Datastream.

6


Groeivertraging in de opkomende economieën (veranderingspercentages van het bbp naar volume t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld) 10 9 8 7 6 5 4 3

2 1 2018

2016

2014

2012

2010

2008

2006

2004

2002

2000

1998

1996

1994

1992

1990

1988

1986

1984

1982

1980

0

Opkomende economieën IMF-projecties oktober 2013 IMF-projecties oktober 2012 IMF-projecties oktober 2011 Decenniumgemiddelde Bron: IMF.

7


Prijzen van basisproducten (maandgegevens; Amerikaanse dollar; indexcijfers 2010 = 100, tenzij anders vermeld) 160 140 120 100 80 60 40 20 0

Niet-energetische grondstoffen

Ruwe aardolie van het Brent-type¹

Bronnen: HWWI, Thomson Reuters Datastream. 1 Prijs per vat.

8


II. Het eurogebied: bescheiden en ongelijkmatig herstel

9


Belangrijkste beleidsrentetarieven (procenten) 8 7 6 5 4 3 2 1 0

Verenigde Staten¹

Eurogebied

Japan¹

Verenigd Koninkrijk

China

Bronnen: Bank of England, Bank of Japan, People's Bank of China, Federal Reserve, ECB. 1 Voor de beleidsrentetarieven wordt de lijn gesplitst als de centrale bank zich een band tot doel heeft gesteld, waarvan het plafond wordt aangeduid door een fijnere lijn in dezelfde kleur.

10


Rendementsecarts van de staatsleningen op 10 jaar (t.o.v. de Duitse Bund, in %) 20

50

18 16

40

14 12

30

10 8

20

6 4

10

2 0

0

Portugal

Ierland

Italië

Spanje

Griekenland (rechterschaal)

Bron: Thomson Reuters Datastream.

11


Activa op de balans van de centrale banken (maandgemiddelden, indexcijfers 2007=100) 500 450

400 350 300 250 200 150 100 50 0 Verenigde Staten

Eurogebied

Japan

Verenigd Koninkrijk

Bronnen: Bank of England, Bank of Japan, People's Bank of China, Federal Reserve, ECB.

12


Het herstel is bescheiden en ongelijkmatig gespreid over de Europese landen (voorspelling voor de groei van het reële bbp, veranderingspercentage op jaarbasis)

1,3

1.7

0.3

2,4

2,2

Verenigd Koninkrijk

2,5

-1,0

Ierland

1,2

0,2

Nederland

Eurogebied 1,1

1,1

0,2

1,7

1,4

0,5

0,2

0,9

0,0

1,9

1,4

1,9

EU

Duitsland

België

-0,4

1,7

1,7

Frankrijk 2013

-1,8

0,8

0,7

1,5 0,5

2014 2015

Portugal

Bronnen: EC-vooruitzichten (november 2013), NBB.

13

1,1

1,2

1,7 -1,8

2,9

Italië

-3,9

0,6

-1,3

-8,7

Spanje

Cyprus

-4,0

Griekenland Jaarverslag 2013_Turnhout 24 februari 2014

Bbp en belangrijkste macro-economische indicatoren in de landen van het eurogebied in 20131 (volumegegevens, veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld) Bbp in volume

Werkgelegenheid

Werkloosheidsgraad2

Werkloosheidsgraad bij jongeren3

Inflatie

Duitsland Oostenrijk Ierland België Frankrijk Finland Nederland Spanje Italië Portugal Griekenland ... Cyprus ...

0,5 0,4 0,3 0,2 0,2 -0,6 -1,0 -1,3 -1,8 -1,8 -4,0

0,5 0,5 1,2 -0,2 -0,2 -0,6 -1,2 -3,6 -1,6 -3,9 -3,5

5,4 5,1 13,3 8,5 11,0 8,2 7,0 26,6 12,2 17,4 27,0

7,5 8,6 24,8 22,8 25,6 19,6 11,6 57,7 41,7 36,8 59,2

1,6 2,1 0,5 1,2 1,0 2,2 2,6 1,5 1,3 0,4 -0,9

-8,7

-7,8

16,7

40,0

0,4

Eurogebied

-0,4

-0,9

12,2

24,2

1,4

Bron: EC. 1 De landen van het eurogebied zijn gerangschikt volgens de grootte van hun bbp in 2013. 2 Verhouding tussen het aantal werklozen en de beroepsbevolking, in %. 3 De werkloosheidsgraad bij jongeren drukt het aantal werkloze jongeren tussen 15 en 24 jaar, uit in verhouding tot de beroepsbevolking van dezelfde leeftijd. Gegevens met betrekking tot november 2013, of de laatste beschikbare gegevens.

14


De landen met omvangrijke tekorten op hun lopende rekening vóór de crisis, boekten aanzienlijke vooruitgang Lopende rekening van de betalingsbalans (jaargegevens, in € miljard)

400 300 200 100 0 -100 -200 -300

2008 IE

EL

2009 ES

PT

2010 CY

IT

2011 FR

DE

2012 NL

Andere

2013 p.m. EA

Bron: EC.

15


Werkloosheidsverloop: samenstelling naar duur (procentpunten van de beroepsbevolking tenzij anders vermeld) 30

Griekenland

25

25

20

20

15

15

10

10

5

5

0

0 2006

20

Spanje

30

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Portugal

2006

15

10

10

5

5

0

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Ierland

20

15

2007

0 2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2006

2007

Werkloosheid met een duur van maximum één jaar Werkloosheid met een duur tussen één en twee jaar Werkloosheid gedurende meer dan twee jaar p.m. Werkloosheidgraad (% van de beroepsbevolking) Bron: EC.

16


Verloop van de bevolking en de bevolking op arbeidsleeftijd (veranderingspercentages t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar) 3

Griekenland

3

2

2

1

1

1

0

0

-1

-1

-2

-2 2007

3

Ierland

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Portugal

2007

3

2

2

1

1

0

0

-1

-1

-2

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2009

2010

2011

2012

2013

Spanje

-2 2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2007

2008

Bevolking op arbeidsleeftijd (15 tot 64 jaar) Bevolking

Bron: EC. 1 Breuk in de reeksen

17


Verloop van de investeringen (Bruto vaste kapitaalvorming naar volume, miljarden €) 300

Spanje

40

250

Portugal

35

52 % 200

30

150

25

100

20

50

15 1995

50

46 %

1997

1999

2001

2003

2005

2007

2009

2011

2013

Ierland

1995

70

45

1997

1999

2001

2003

2005

2007

2009

2011

2013

Griekenland

60

40 50

35

67 %1

66 %

30

40

25 30

20 15

20

10 10 5 0

0 1995

1997

1999

2001

2003

2005

2007

2009

2011

2013

Bruto vaste kapitaalvorming

1995

1997

1999

2001

2003

2005

2007

2009

2011

2013

Pre-crisis trend (1995 - 2007)

Bron: eigen berekeningen op basis van Eurostatgegevens. 1 Afwijking van trend 2000-2007

18


Begrotingsconsolidatie: sedert 2010 geleverde en tot de middellangetermijndoelstellingen geplande structurele inspanningen

Uiterste jaar voor de correctie van het buitensporig tekort

Geen EDP

2013 2014 2015 Na 2013 tot de middellangetermijndoelstelling³ 2010-2013² Nominaal tekort in 2013 4

Griekenland

Spanje

Cyprus

Portugal

Frankrijk

Ierland

Nederland

België

Italië

Duitsland

(verandering van het structureel saldo1, in procentpunt bbp, tenzij anders vermeld) 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 -2 -4

2016

Bronnen: EC, ECB. 1 Het structureel saldo stemt overeen met het financieringssaldo van de overheid, gezuiverd voor conjunctuurinvloeden en tijdelijke maatregelen. 2 Berekend aan de hand van de najaarsprognoses 2013 van de EC. 3 Volgens de stabiliteitsprogramma's van 2013. 4 In % bbp.

19


Schuld van de niet-financiële private sector en de overheid¹ ²(in % bbp) 450 400 350 300 250 200 150 100 50

IE Overheid

CY

PT

Niet financiële vennootschappen

EL

ES NL Huishoudens

IT

2013

2007

2013

2007

2013

2007

2013

2007

2013

2007

2013

2007

2013

2007

2013

2007

0

BE

Piek van de schuld van de private sector

Bronnen: EC, ECB. 1 Geconsolideerde schuld in het vierde kwartaal van 2007 en in het tweede kwartaal van 2013. 2 De landen zijn gerangschikt op basis van hun totale schuld in het tweede kwartaal van 2013.

20


III. De Belgische economie: heropleving

21


De bedrijvigheid in België bereikte opnieuw het peil van vóór de crisis Evolutie van het bbp (indexcijfers, piek vóór de recessie van 2008 = 100, voor seizoen- en kalenderinvloeden gezuiverde gegevens naar volume) 103 DE 102 BE 101 100 99 98 97 96 95 94 93 2008 België

2009 Eurogebied

2010

2011 Duitsland

2012 Frankrijk

2013 Nederland

Bronnen: EC, INR.

22


Voornaamste macro-economische resultaten voor België (veranderingspercentages, tenzij anders vermeld) 2011

Bbp waarvan Particuliere consumptie Overheidsconsumptie Investeringen Voorraadwijziging1 Netto-uitvoer1 Uitvoer Invoer Binnenlandse werkgelegenheid2 (verandering in duizenden personen) Werkloosheidsgraad2 (in % van de beroepsbevolking) Beschikbaar inkomen, in reële termen Spaarquote (in % van het beschikbaar inkomen)

Inflatie Uurloonkosten in de private sector Financieringssaldo van de overheid (in % bbp) Overheidsschuld (in % bbp)

2012

2013 r

1,8

-0,1

0,2

0,2 0,7 4,1 0,9 -0,3 6,4 6,9

-0,3 1,4 -2,0 -0,4 0,5 1,8 1,3

0,6 0,7 -2,4 -0,5 0,6 2,0 1,3

63

9

-11

7,2

7,6

8,5

-0,9 14,1

1,2 15,2

0,3 15,0

3,4 2,4

2,6 3,7

1,2 2,2

-3,7 98,0

-4,0 99,8

-2,7 99,7

Bronnen: EC, ADSEI, INR, NBB. 1 Bijdragen aan de verandering van het bbp. 2 Jaargemiddelde.

23


De inflatie is teruggelopen Inflatie (HICP) 6

(veranderingspercentages t.o.v. de overeenstemmende maand van het voorgaande jaar)

5 4 3 2

1 0 -1 -2 2008

2009 België

2010

2011

Drie belangrijkste buurlanden

2012

2013

p.m. Eurogebied

Bron: EC.

24


Bijdrage van de belangrijkste componenten tot het inflatieverschil t.o.v. de 3 buurlanden (in procentpunt) 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 -0,5 -1,0 -1,5 -2,0

3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 -0,5 -1,0 -1,5 -2,0 Niet-energetische industriële goederen en diensten Bewerkte levensmiddelen Niet bewerkte levensmiddelen Aardolieproducten Gas en elektriciteit

Totaal Bronnen: EC, NBB.

25


Uit- en invoer van goederen en diensten naar volume (voor seizoen- en kalenderinvloeden gezuiverde gegevens; veranderingspercentages t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld) 20 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20

2 1 0 -1 -2 -3 2008

2009

2010

2011

2012

2013 r

Belgische uitvoermarkten

Uitvoer van goederen en diensten

Invoer van goederen en diensten

Marktaandelen (jaarveranderingen, in %)

Bronnen: ECB, INR, NBB.

26


Volume van goederen en diensten (jaargemiddelden)

Jaarsaldo 2005 – 2007

Groei van uitvoermarkten (1)

Marktaandeel op uitvoermarkten (2)

Effectieve uitvoer (3) = (1) + (2)

6,7

- 2,1

4,6

Geografische en productenhandicap

0,4 Jaarsaldo 2008 - 2012

1,7

- 0,3

1,4

Bronnen: EC, OESO.

27


Saldo van de lopende rekening met de rest van de wereld (in % bbp, gegevens van de betalingsbalans) 8 6 4 2

0 -2 -4 -6 1995

1997

Goederen

1999 Diensten

2001

2003

Inkomsten

2005

2007

2009

Lopende overdrachten

2011

2013r

Lopend saldo

Bronnen: INR, NBB.

28


Relatief belang in productiekosten 2005 (1)

Relatieve kostenstijging 2011 – 2012 (t.o.v. ‘05) (2)

Relatief kostenbelang 2011 – 2012 (3) = (1) x (2)

Verschil in relatief belang

Energie

4,9

1,54

7,6

+ 2,7

Lonen

38,0

1,024

39,9

+ 1,0 + 3,7

Saldi lopende betalingsbalans (in % bbp) Jaargemiddelde

29

Goederen en diensten

Inkomens

Lopende overdrachten Totaal

Beleggingen en investeringen

Arbeid

Overheid

Andere

1997 – 1999

+ 4,3

+ 1,4

+ 1,2

- 1,3

- 0,4

+ 5,2

2011 – 2012

- 0,9

- 0,1

+ 1,3

- 1,4

- 0,5

- 1,6

Verschil

- 5,2

- 1,5

+ 0,1

- 0,1

- 0,1

- 6,8

Energie

Reisverkeer

Andere goederen en diensten

1997 – 1999

- 2,1

- 1,4

+ 7,8

2011 – 2012

- 4,5

- 1,4

+ 5,0

Verschil

- 2,4

/

-2,8


Loonkostenhandicap 30

Loonkosten per eenheid product in de Belgische bedrijvensector

Niveau van de uurloonkosten in de bedrijvensectoren in 2012

(verschil in procenten t.o.v. de drie belangrijkste buurlanden, gecumuleerd sinds 1996)

(in €)

45

25

40

20

35

15

30

10

25

5

20

0

15

-5

10

-10

5

-15 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2013K3

Arbeidsproductiviteit per uur² Uurloonkosten¹ Drie belangrijkste buurlanden Duitsland Frankrijk Nederland Overige landen van het eurogebied

Bron: EC. 1 Een positief teken impliceert dat de loonkosten per eenheid product en de uurloonkosten in België sneller toenemen dan gemiddeld in de drie belangrijkste buurlanden. 2 Een positief teken impliceert dat de arbeidsproductiviteit in België trager toeneemt dan gemiddeld in de drie belangrijkste buurlanden.

30

0 EA

BE FR LU NL DE FI AT IE IT ES EL CY SI PT MT

Nettoloon³ Belastingen en sociale bijdragen (werknemersen werkgeversbijdragen)4

3 4

Loonkosten min geraamde fiscale en parafiscale lasten. Raming uitgevoerd door het impliciete belastingtarief op arbeid (werkgevers- en werknemersbijdragen voor de sociale zekerheid en personenbelasting ) in 2011 toe te passen op de uurloonkosten in 2012. Jaarverslag 2013_Turnhout 24 februari 2014

Overheidsmaatregelen en competitiviteitspact Impact Voor 2013 en 2014 bevriezing van de lonen boven indexering en baremastijgingen

0,9 pct.

2.

Maatregelen die de stijging van het indexcijfer matigen

0,4 pct.

3.

Vermindering van de patronale bijdragen aan de sociale zekerheid 1,0 pct.

4.

Loonsubsidies uitsluitend ter verbetering van de internationale concurrentiekracht (via vermindering bedrijfsvoorheffing)

1.

Loonkloof private sector met 3 buurlanden in 20131

1

31

1,8 pct. 4,1 pct.

4,8 pct. van de loonsom private sector

Bron: CRB. Jaarverslag 2013_Turnhout 24 februari 2014

Evolutie van de werkgelegenheid 2007 - 2012 België

3 voornaamste handelspartners

Marktsector (excl. dienstencheques)

+ 0,1 %

+ 0,8 %

Dienstencheques

+ 1,7 %

/

Overheidsdiensten en non-profit (excl. dienstencheques)

+ 2,1 %

+ 1,5 %

+ 3,8 %

+ 1,5 %

+ 3,9 %

+ 2,3%

Subtotaal Totaal

32


Werkgelegenheidsgraad

(in % bevolking tussen 20 – 64 jaar)

2004

2008

2013

Verschil 2004 – 2013

p.m. Vlaanderen 2013

65,6

68,0

67,3

+ 1,7

72,0

Vrouwen

57,2

61,3

62,1

+ 4,9

67,1

Mannen

73,8

74,7

72,4

- 1,4

76,8

van 20 tot 29 jaar

62,7

64,5

58,1

- 4,6

65,0

van 30 tot 54 jaar

77,2

80,5

79,8

+ 2,6

85,2

van 55 tot 64 jaar

30,0

34,5

41,7

+ 11,7

43,0

Vlaanderen

69,7

72,3

72,0

+ 2,3

Wallonië

60,3

62,8

62,3

+ 2,0

Brussel

58,6

60,2

56,8

- 1,8

HO

82,5

83,0

80,9

- 1,6

83,1

HS

67,8

70,1

68,9

+ 1,1

74,0

LS

48,5

49,1

47,1

- 1,4

52,1

BE

66,9

69,1

68,8

+ 1,9

72,9

EU

59,5

65,4

63,7

+ 4,2

69,3

OV

36,2

42,1

40,3

+ 4,1

47,0

Totaal Naar geslacht

Naar leeftijd

Naar gewest

Naar scholingsgraad

Naar nationaliteit

33


Werkloosheidsgraad per provincie in België (in % van de beroepsbevolking van 20 tot 64 jaar, gemiddelde van de eerste drie kwartalen van 2013)

5,9

3,8

3,8

5,4 5,2 7,1 11,0 13,1

19,1 5 % of minder Meer dan 5 tot 8 % Meer dan 8 tot 11 % Meer dan 11 tot 14 % Meer dan 14 %

11,0

8,1

Bron: ADSEI.

34


Daling van het overheidstekort, ondanks een zwakke economische groei Het financieringssaldo van de overheid (in % bbp) 2008

2009

2010

2011

2012

2013

-1,0

-5,6

-3,7

-3,7

-4,0

-2,7 r

Stabiliteitsprogramma (april 2013)

-3,9

-2,5

-2,0

-0,5

0,4

p.m. idem, structureel saldo

-2,9

-1,8

-1,2

0,0

0,75

-2,7

-2,1

Realisaties

2014 2015

2016

Doelstellingen

Beslissing van de Ecofin-Raad (juni 2013)

Middellangetermijndoelstelling

Bronnen: EC, FOD Financiën, INR, NBB.

35


Overheidsrekeningen1 (in % bbp)

2000

2008

2009

2010

2011

2012

2013r

Ontvangsten

49,0

48,7

48,1

48,7

49,9

51,0

51,5

Uitgaven

49,0

49,7

53,7

52,4

53,3

54,9

54,2

42,5

45,9

50,0

49,1

50,0

51,6

51,1

Rentelasten

6,6

3,8

3,6

3,4

3,3

3,4

3,2

p.m. Primair saldo

6,5

2,8

-1,9

-0,4

-0,4

-0,6

0,5

Financieringssaldo

0,0

-1,0

-5,6

-3,7

-3,7

-4,0

-2,7

Primaire uitgaven

Bronnen: INR, NBB. 1 Volgens de methodologie die wordt gebruikt in het kader van de EDP.

36


Primaire uitgaven van de overheid en bbp (veranderingspercentages naar volume t.o.v. het voorgaande jaar) 5 4 3

2 1 0 -1 -2 -3 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Gecorrigeerde primaire uitgaven¹

2010

2011

2012

2013 r

Bbp²

Bronnen: INR, NBB. 1 Primaire uitgaven gedefleerd aan de hand van de bbp-deflator en gecorrigeerd voor de invloed van conjuncturele, niet-recurrente of budgettair neutrale factoren, alsook voor het indexeringseffect. Dit laatste effect vloeit voort uit het verschil tussen, enerzijds, de effectieve indexering van de bezoldigingen van het overheidspersoneel en de sociale uitkeringen en, anderzijds, het verloop van de bbp-deflator. 2 Voor kalenderinvloeden gezuiverde gegevens.

37


Geconsolideerde brutoschuld van de overheid in België en in het eurogebied (in % bbp) 110

105 100 95 90 85 80 75

70 65 60 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 r Eurogebied

België

Bronnen: EC, INR, NBB.

38


De lage rente en de zwakke bedrijvigheid drukken de rentabiliteit van de banken, en nopen hen tot een rigoureus kostenbeheer Kosten/inkomstenratio van de Europese banksectoren 80

(gegevens op geconsolideerde basis, gemiddelden 2010 - eerste helft van 2013)

70

Gewogen gemiddelde voor de EU

60 50 40 30 20

0

NL DE BE FR AT IT UK DK EL IE PT LV SI HU SE CY SK LT RO PL FI BG LU ES CZ EE MT

10

Bron: ECB.

39


De verzekeringsondernemingen kampen met de daling van de levensverzekeringspremies en de lage rentetarieven Verloop van de levensverzekeringspremie-inkomsten (gegevens op sociale basis, in € miljard, tenzij anders vermeld) 30 25 20 15 10 5

Tak 21 (individuele) Tak 23 (individuele) Totaal

9M2013

9M2012

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

0

Tak 21 (groepsverzekering) Overige takken

Bron: NBB.

40


Het verstrekken van nieuwe kredieten vertraagde, als gevolg van een zwakke vraag Niet-financiële ondernemingen 20

Hypothecaire kredieten

(veranderingspercentages op jaarbasis)

15

4

20

3

15

2

10

1

5

0

0

-1

-5

10 5 0 -5 -10

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 België

Nettostromen (in € miljard) (linkerschaal)

Eurogebied

Groeipercentages op jaarbasis (in %) (rechterschaal)

Bronnen: ECB, NBB.

41


De particulieren behielden een sterke voorkeur voor liquiditeit, maar begonnen zich deels op risicovollere beleggingen te richten Vorming van financiële activa door de particulieren 50

(in € miljard)

50

40

40

30

30

20

20

10

10

0

0

-10

-10

-20

-20 2006

2007

2008

2009

2010

Biljetten, munten en deposito's Tak 21-verzekeringsproducten¹ Aandelen en andere participaties Overige²

2011

2012

2012 2013 eerste 9 maanden Vastrentende effecten Deelbewijzen van ICB's Tak 23-verzekeringsproducten¹ Totaal

Bron: NBB. 1 Deze rubrieken omvatten voornamelijk de nettorechten van de huishoudens op de technische voorzieningen van levensverzekeringen en op de pensioenfondsen of de instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening. 2 Deze rubriek omvat, voor zover ze konden worden opgetekend, de handelskredieten en verschillende activa op de overheid en de financiële instellingen.

42


 De Belgische economie heeft de crisis beter doorstaan dan de meeste EU-landen dankzij doelgerichte maatregelen en de werking van de sociale zekerheid

• • • •

• • •

43

het overheidstekort werd teruggebracht tot 2,7 %

de schuldgraad bleef onder de 100 % bbp pensioenen arbeidsmarkthervormingen zijn aangevat eerste maatregelen zijn genomen om de mededinging in de netwerkindustrieën te verscherpen

een competitiviteitspact verlies uit aandelen is afgeremd een nieuwe bankwet zal aan de hervormingen van de financiële sector gestalte geven


Grote verwezenlijkingen 1.

De economie draait

2.

Budget op koers

3.

Zuurstof aan de ondernemingen: • • • •

4.

Koopkracht aan de burgers: • •

44

competitiviteitspact roerende voorheffing index mechanisme energiekosten

prijsverlagingen 1800 bruto: € 300 extra


IV. Naar nieuwe welvaart ?

45


Sleutelaggregaten van de overheidsfinanciën (in % bbp)

54

Primaire uitgaven

1

Financieringssaldo

120

0

52

Overheidsschuld

110

-1

50 +8,6

100

-2

48 -3 46

90

-4

44

80

-5

België

2013e

2010

2005

60 2000

2013e

2010

2005

70

2000

2013e

-7

2010

40 2005

-6 2000

42

Eurogebied

Bronnen: EC, INR, NBB.

46


Indicator van budgettaire houdbaarheid S21 en begrotingskosten van de vergrijzing (in procentpunt bbp) 12 10 8 6 4 2 0

-2 -4 LU

CY

SI

BE

SK

NL

MT

FI

ES

AT

FR

DE

EE

LV

IT

Indicator van budgettaire houdbaarheid S2 waarvan: effect van de begrotingskosten van de vergrijzing Bron: EC (Fiscal Sustainability Report 2012). ¹ Deze indicator meet de inspanning inzake structureel primair saldo die nodig is om de intertemporele budgetbeperking onbeperkt in de tijd na te leven, gelet op de toekomstige uitgaven in verband met de vergrijzing.

47


Overheidsuitgaven (2013r, in % bbp) 60

50

40

30

20

10

0

SK LV EE

IE

LU MT ES DE CY PT EA

Primaire uitgaven

SI

NL

IT

AT BE FR

FI

EL

Rentelasten

Bronnen: EC, NBB.

48


Overheidsuitgaven per categorie (2013r, in % bbp)

Bezoldigingen Intermediair verbruik

Sociale uitkeringen Subsidies Overige lopende uitgaven Investeringen Overige kapitaaluitgaven 0

5

België

10

15

20

25

30

Eurogebied

Bronnen: EC, NBB.

49


Gezondheidszorg 8 7 6 5 4 3 2 1 0 -1 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 r Groei op jaarbasis Gemiddelde groei 2000-2012 p.m. Gemiddelde bbp-groei naar volume 2000-2012

Bronnen: Begrotingsdocumenten, INR, RVP, NBB.

50


Pensioenen 6

1.950.000

5

1.900.000 1.850.000

4

1.800.000 3 1.750.000 2

1.700.000

1

1.650.000

0

1.600.000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 r Jaarlijkse groei (linkerschaal) Gemiddelde groei 2000-2012 (linkerschaal) p.m. Begunstigden (in duizenden personen) (rechterschaal)

Bronnen: Begrotingsdocumenten, INR, RVP, NBB.

51


Structurele ontvangsten en uitgaven1 van de gezamenlijke overheid en trendmatig bbp (aan de hand van de bbp-deflator gedefleerde gegevens, indices 2000 = 100) 150 140 130 120 110 100 90 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013r

Ontvangsten Primaire uitgaven Trendmatig bbp Trendmatig bbp van voor de crisis (met gemiddelde groei van 2% na 2007) Bronnen: INR, NBB. 1 Gecorrigeerd voor conjuncturele, niet-recurrente of budgettair neutrale factoren en indexeringseffecten.

52


De arbeidsparticipatie moet worden verhoogd voor bepaalde bevolkingsgroepen Werkgelegenheidsgraad (in % van de bevolking tussen 20 en 64 jaar)

Totaal p.m. EU Naar geslacht Vrouwen Mannen Naar scholingsniveau Laaggeschoolden2 Naar leeftijd Van 20 tot 29 jaar Van 55 tot 64 jaar Naar nationaliteit Andere EU-staatsburgers Niet EU-staatsburgers Naar gewest Brussel Vlaanderen Wallonië

2000

20131

Doelstellingen Europa 2020

65,8 66,5

67,3 68,3

73,2 75,0

56,0 75,5

62,1 72,4

69,1

50,5

47,1

66,0 26,3

58,1 41,7

50,0

61,0 36,1

63,7 40,3

< 16,5 3

59,7 69,4 61,1

56,8 72,0 62,3

76,0

Bronnen: EC, ADSEI. 1 Gemiddelde van de eerste drie kwartalen van 2013. 2 Hooguit een diploma van lager secundair onderwijs. 3 Het verschil tussen de Belgen en de niet EU-staatsburgers moet minder dan 16,5 procentpunt bedragen.

53


Uittredingen uit de arbeidsmarkt van personen van 50 tot 64 jaar1 (in procenten van de overeenstemmende bevolking) 70 60 50 Invaliditeit

40 Voltijds tijdskrediet en volledige loopbaanonderbreking

30

Oudere niet-werkzoekende werkloze

20

Werkloosheid met bedrijfstoeslag (niet-werkzoekend)

10

Pensioenen

50-54 jaar

55-59 jaar

2013

2000

2013

2000

2013

2000

0

60-64 jaar

Bronnen: ADSEI-FPB, PDOS, RIZIV, RVA, RVP. 1 Geraamde totalen, verkregen door de combinatie van gegevens die niet noodzakelijk dezelfde periode of momentopname betreffen. Voor 2000, waarvoor bij de pensioenen geen gegevens voorhanden zijn om de dubbeltellingen bij de gemengde loopbanen private/overheidssector uit te sluiten, werd de hypothese gehanteerd dat het aandeel gemengde loopbanen in het totale aantal pensioenen hetzelfde was als in 2013.

54


Werkgelegenheidsgraad van 55-64 jarigen1 en loonspanning2 50-59j./30-39j.werknemers 140

PT

130 Loonspanning2 50-59j./30-39j.

IT

120

BE

LU

ES

FR

IE

AT DE DK

110 NL

SE

FI

100 UK

90 30

40 50 60 Werkgelegenheidsgraad van de 55 – 64 jarigen1

70

Bron: Eurostat (SES (nijverheid en diensten, ondernemingen van 10 werknemers of meer) en EAK, 2010). 1 Verhouding tussen het aantal werkende 55-64-jarigen en de totale bevolking in die leeftijdscategorie, in procenten. 2 Verhouding tussen het gemiddelde maandloon van de 50-59-jarigen met dat van de 30-39-jarige werknemers, indexcijfers waarbij het niveau van deze laatste gelijkgesteld wordt aan 100.

55


Loonspanning volgens leeftijd (in %, t.o.v. het gemiddelde uurloon in de leeftijdsgroep jonger dan 30 jaar, 2010) 200 FR

190 180

DE NL

170

BE

160

DK

150 140

FI

130 120

110 100 90 <30 jaar BE

30-39 jaar DK

40-49 jaar DE

50-59 jaar FR

NL

>59 jaar FI

Bron: EC (SES (nijverheid en diensten, ondernemingen van 10 werknemers of meer)).

56


Gemiddelde scores per leeftijd volgens het statuut inzake werkgelegenheid

Bron: Mazzona en Peracchi (2012), op basis van de SHARE-gegevens.

57


Innoveren en ondernemen, om duurzaam een meer dynamische economie te creëren en zich in de wereldeconomie te integreren Indicatoren inzake het niet-prijsconcurrentievermogen (verschillen in % tussen België en het referentiegebied; gemiddelde van de laatste drie gekende gegevens) Infrastructuur Kwaliteit van de handels- en transportinfrastructuur Toegang van de huishoudens tot het internet

R&D en innovatie Gediplomeerden hoger onderwijs wetenschappelijke of technische richting Uitgaven voor R&D p.m. Gefinancierd door de overheid Prestaties op het vlak van innovatie (het Innovation Union Scoreboard) Ondernemingen die hun processen innoveren Omzet van nieuwe producten

Ondernemerschap Ondervraagden die binnen de 3 jaar een onderneming willen oprichten Ondervraagden die een onderneming oprichten of die dat recent deden Bureaucratische belemmeringen bij de ondernemingsactiviteiten Percentage van ondernemingen die e-Procurement gebruiken Toegang tot krediet voor kmo's

Risicokapitaal: investeringen in % bbp¹

-40

België ten opzichte van de EU

-20

0

20

40

60

80

België ten opzichte van de drie buurlanden

Bronnen: EC, Wereldbank, Global Entrepreneurship Monitor, IMD Competitiveness Yearbook, ECB. 1 Gegevens voor België, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal en Spanje.

58


Aanbevelingen 1.

59

Het overheidsbeslag in stap brengen met de belangrijkste handelspartners via : •

verdere pensioenhervorming

•

beheersing gezondheids- en zorguitgaven

•

incorporatie van subsidies aan ondernemingen in hun lastenverlaging

2.

Arbeidsparticipatie bevorderen o.m. door 50+ en jongerenbanenpact

3.

Loon- en energiekosten in stap houden met de belangrijkste handelspartners

4.

Een groei- en arbeidsvriendelijke, faire fiscale hervorming

5.

Een administratieve lastenverlichting

6.

Verdere uitbouw van de kenniseconomie als basis van nieuwe welvaart middels : •

duurzame inzet op innovatie en productiviteitsverbetering

•

aanmoedigen van ondernemerschap

•

kwaliteitsvol levenslang leren

•

stabiele financiële intermediatie Jaarverslag 2013_Turnhout 24 februari 2014

Van heropleving naar nieuwe welvaart?

Recommend Documents