Van Goed Idee tot Kansrijk Project

Van Goed Idee tot Kansrijk Project Werkjaar 2008

Inhoud Deel 1. Woorden wekken, voorbeelden trekken.....................................................................2

Thema plattelandsbeleving................................................................................................3

Thema sociale samenhang & ontmoeting..................................................................7

Thema vermarkting hoeve- & streekproducten................................................... 15

Thema plattelandseducatie............................................................................................. 19

Thema lokaal beleid & betrokkenheid......................................................................23

Thema innoverend ondernemen & samenwerken.............................................. 24

Thema cultuur & erfgoed................................................................................................ 27

Deel 2. Samen sterk ! ......................................................................................................................... 35 Deel 3. Zelf aan de slag......................................................................................................................49

Maak je plattelandsdromen waar ! Zowel Europa, Vlaanderen als de provinciale overheden hebben heel wat middelen ter beschikking voor de uitvoering van een geïntegreerd plattelandsbeleid. Zij vullen dit beleid projectmatig in via de zogenaamde PDPO- en LEADER-programma’s. Ook stichtingen zoals Cera en de Koning Boudewijnstichting stellen middelen ter beschikking voor ‘maatschappelijk relevante projecten’. Dit klinkt toch té aantrekkelijk om zomaar naast je neer te leggen, vind je niet ? Inderdaad, dit aanbod vormt een echte uitdaging voor lokale groeperingen en plattelandsgemeenten. Ook jij kunt met jouw vereniging of dorpsgenoten projecten indienen om jouw vernieuwende ideeën over het platteland waar te maken. Maar… hoe geraak je aan die centen om je langgekoesterde dromen ook te verwezenlijken ? Waar vind je inspiratie voor een project ? En hoe dien je je project in bij mogelijke financiers ? Een antwoord op deze en alle andere vragen over hoe je een project start, uitwerkt én waarmaakt, vind je in deze bundel. We helpen je in drie etappes op weg. Alles begint bij een goed idee. Dus krijg je eerst een reeks goede voorbeelden van lokale projecten die recentelijk werden uitgevoerd. Lees ze eens rustig door. Ze zullen ontgetwijfeld ook voor jou een goede inspiratiebron zijn. Verder in deze bundel kom je heel wat te weten over een aantal kenniscentra die mensen in huis hebben die de nodige knowhow bezitten over diverse aspecten van plattelandsontwikkeling die binnen Boerenbond en omgeving te vinden zijn. Elk van deze centra beschikt over ruime ervaring en is vertrouwd met het ontwerpen en uitvoeren van projecten. Zij zullen ook jou graag helpen bij de ontwikkeling en uitvoering van je project. Aan het einde van deze bundel vind je een kleine doe-het-zelfgids. Onder het motto ‘van idee naar project in 10 stappen’ bieden we jou een handige leidraad als je zelf aan de slag wilt met jouw eigen, unieke project. Veel leesplezier, enne… alvast veel succes met jouw project !

Wim Ceulemans Projectmanager Boerenbond februari 2008

Deel 1. Woorden wekken, voorbeelden trekken 50 inspirerende voorbeeldprojecten helpen je op weg In dit eerste deel zetten we niet minder dan 50 inspirerende voorbeelden van lokale projecten op een rijtje. Ze staan thematisch bij elkaar zodat je vlotjes je weg vindt in deze hele reeks. Je vindt voorbeeldprojecten rond de volgende thema’s : - Plattelandsbeleving - Sociale samenhang & ontmoeting - Vermarkting hoeve- & streekproducten - Plattelandseducatie - Lokaal beleid & betrokkenheid - Innoverend ondernemen & samenwerken - Cultuur & erfgoed Ongetwijfeld zit er iets tussen wat ook jou aanspreekt !

Thema plattelandsbeleving Ruiterpad kasterlee Toerisme en recreatie zijn in Kasterlee van groot economisch en maatschappelijk belang. Kasterlee heeft een ruim toeristisch aanbod voor fietsers en wandelaars, en daarin heeft ook paardrijden een belangrijk aandeel gekregen. Aanvankelijk startte men in de gemeente met de aanleg van een korte ruiterroute van 6 km over De Witte Bergen, dit op het grondgebied van Lichtaart. Deze route geraakte echter in verval en moest worden vernieuwd. Om het parcours aantrekkelijk te maken voor toeristen en lokale ruiters-recreanten is een degelijk en veilig ruiterpad aangewezen. De gemeente wil ook een attractieve ruiterroute aanbieden. In overleg met verschillende instanties : afgevaardigden van ruiterverenigingen, individuele ruiters en menners, lokale boswachters, vertegenwoordigers van de milieudienst, college van burgemeester en schepenen en sportdienst Kasterlee werd een lusvormige ruiterroute ontworpen. En, het resultaat is geslaagd ! Er ligt nu een permanent bewegwijzerde route voor ruiters en menners langs bos- en landelijke wegen op het grondgebied Kasterlee - Lichtaart - Tielen, dit in combinatie met een aanbod van horeca-uitbatingen en aangename logiesmogelijkheden op het Antwerpse platteland. De ruiterroute is aantrekkelijk en kwalitatief goed bewegwijzerd volgens de normen van Toerisme Vlaanderen.

Meer info RURANT vzw, platform voor rurale ontwikkeling in de provincie Antwerpen Wim Poelmans, Coördinator T : 014 85 27 07 E : [email protected] • www.rurant.be

Pajottelingen : Plattelandsbeleving in het Pajottenland Dit project biedt land- en tuinbouwers die op hun bedrijf initiatieven namen die verband houden met plattelandsbeleving (hoevetoerisme, educatieve rondleidingen, thuisverkoop van hoeveproducten, …), vorming en begeleiding aan. Binnen het project werkt men ook arrangementen van verschillende initiatieven uit en verzorgt de marketing ervan.

Naast de inventarisatie van de land- en tuinbouwbedrijven die een initiatief rond plattelandsbeleving uitdachten, ontwikkelt men ook een drietal pilootprojecten met een belevingsaanbod op een land- of tuinbouwbedrijf. En, de apotheose is de organisatie van een plattelandsevenement. Onder de naam ‘Pajottelingen’ ziet een nieuw concept het levenslicht in de vorm van een driedaagse. Dit evenement komt tot stand door netwerkvorming tussen de verschillende organisaties in de streek.

Meer info Centrale Landelijke Gilden vzw Hugo Vleugels, Consulent Landelijke Gilden T : 016 28 61 53 M : 0473 68 48 49 E : [email protected]

Kempense streekzoektochten ‘recreatief medegebruik’ De organisatie van recreatieve zoektochten in de Kempen is de opzet van dit project. Enerzijds leert de plaatselijke bevolking hierdoor op een originele manier de eigen streek kennen, wat helpt om de streekidentiteit te versterken. Anderzijds trekt dit aanbod ook mensen van buiten de streek aan die zo op een aangename manier de streek leren kennen. Probleem is echter dat iedere organisator zijn zoektocht individueel organiseert. Door netwerkvorming wil het project Kempense Streekzoektochten ‘recreatief medegebruik’ deze streekzoektochten een grotere uitstraling geven en werken aan de kwaliteitsopwaardering ervan.

Meer info Centrale Landelijke Gilden vzw Ludo Pluym, Consulent Landelijke Gilden T : 014 24 80 48 E : [email protected]

Plattelandskiosk Een plattelandskiosk is een kleine constructie die op bepaalde ankerpunten op het platteland opduikt. In deze kiosk vind je een waaier van informatie : • fiets- en wandelkaarten ; • verwijzing naar plattelandstrekpleisters, zoals : hoevetoerisme, hoeveproducten, uitzichten, landschappelijke elementen, … ;

• de historiek van de streek en de ontwikkeling van het platteland en het landschap ; • een automaat met hoeveproducten (cf. melkautomaten) ; • brochures die aantrekkelijke aspecten van het platteland voorstellen onder het motto : proeven, genieten, beleven.

Meer info Centrale Landelijke Gilden vzw Diederik De Clercq, Consulent Landelijke Gilden T : 09 243 88 26 M : 0474 82 15 57 E : [email protected]

Plattelandsbeleving Midden-Maasland In een eerste fase hield dit project de organisatie en ondersteuning van een aantal initiatieven voor plattelandsbeleving in, en de promotie ervan in het Midden-Maasland. Men wou het brede publiek laten kennismaken met de typische streekeigenheid van het Maasland Zo realiseerden de Landelijke Gilden en de vzw Plattelandsklassen in 2004, mede dankzij Leader+, in het Maasgebied tussen Aldeneik en Dilsen een doe- en leerpad rond plattelandsbeleving in het Midden-Maasland. In een tweede fase werkt men aan een ontdekkingspad in en rond Heppeneert met als thema’s : landbouw, erfgoed en landschap. Er groeit ook een educatief kunst-Maaspad voor kinderen over de Maas en haar omgeving. Dit ontdekkingspad legt het accent op een educatieve en creatieve benadering van elementen als : leem, maaskeien, wissen,… Medewerkers willen ook een navorming over land- en tuinbouw voor streekgidsen organiseren. In zijn derde en laatste fase ontwikkelt het project de bekendmaking en de samenvloeiing van alle initiatieven uit de vorige fases. Dit betekent : de organisatie van belevingsinitiatieven waardoor het grote publiek plattelandsbeleving kan leren smaken, een uniek gevoel. Concreet wil men werk maken van een groots evenement : ‘de boer op’. Dit evenement moet de thuisverkoop van land- en tuinbouwproducten ondersteunen en betekent tevens een ideale plattelandsbeleving én promotie van de regio. Verder zullen elke zondag in de zomerperiode twee begeleide wandelingen op het platteland worden georganiseerd. De streekgidsen die deze wandelingen begeleiden, volgden inmiddels de navorming over land- en tuinbouw (cf. fase 2).

Meer info Centrale Landelijke Gilden vzw Johan Paredis, Consulent Landelijke Gilden T : 011 27 83 03 E : [email protected]

Toeristische zichtlocaties De gemeentebesturen van Dilsen-Stokkem, Maaseik en Maasmechelen kregen toelagen voor de uitbouw van uitzichtpunten in het Midden-Maasland. Deze toeristische zichtlocaties vormen strategische knooppunten op de talrijke fiets-, wandel- en belevingsroutes die dit gebied rijk is of die de komende jaren uitgebouwd zullen worden. Bij deze uitzichtpunten krijgen toeristen en recreanten de gelegenheid om even halt te houden en van het mooie uitzicht te genieten. Tevens kunnen ze er informatie krijgen over het vervolg van hun trip. Een erg originele aankleding die tot de verbeelding spreekt, moet elk van deze zichtlocaties herkenbaar en uitnodigend maken voor de recreant.

Meer info Stadsbestuur Dilsen-Stokkem Hubert Ramakers T : 089 79 08 00 E : [email protected]

Thema sociale samenhang & ontmoeting ‘Aangekoekt’ schept Ruimte voor ontmoeting Samen brood, pizza of geutelingen bakken in de bakoven van het dorp en … dat het brood al eens aanbakt, maakt niet uit. Het opzet van dit project is dat de bakkers ‘aan elkaar koeken’. De bakmomenten zorgen er immers voor dat ze elkaar beter leren kennen. Idealiter gebeurt dit op regelmatige basis. Op die manier krijgen de contacten kans om uit te groeien tot (h)echte vriendschap. Een groep vrijwilligers restaureerde de voorbije jaren een oven met bakhuis te Veltem (Herent). Met de financiële steun van ‘Dorp met toekomst’ werden in 2007 de oven, het bakhuisje en de omgeving verder opgeknapt. De dorpsgenoten ontmoeten elkaar elke vrijdagavond voor hun wekelijkse bakmoment. Dit zijn zo’n tien tot - op topavonden - honderd mensen tussen 10 tot 82 jaar. Met deze activiteit wil men iets doen aan de maatschappelijke verzuring, generatieconflicten en vereenzaming van oudere mensen. De bakoven blijkt bovendien een leuke plaats om nieuwjaar, verjaardagen of de vakantie te vieren : een ideale ontmoetingsplek voor mensen dus !

Meer info Centrale Landelijke Gilden vzw Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : 016 28 60 42 M : 0496 92 85 92 E : [email protected] • www.dorpmettoekomst.be

Blij op de wei - Polyvalente plattelandsscholen Een dorpsschool wordt vaak aanzien als het hart van een dorp. Daar bestaan verschillende redenen voor. Een dorpsschool bevordert de sociale contacten : niet alleen tussen de kinderen, maar ook tussen de ouders (het zogenaamde schoolpoorteffect). De verbondenheid tussen de dorpsbewoners groeit door de aanwezigheid van een school en de dorpsscholen brengen door allerlei activiteiten (schoolfeesten, toneelvoorstellingen, enz.) ook leven in het dorp. Als plattelandsscholen polyvalent worden ingezet voor heel de dorpsbevolking, dan wordt deze stelling nog meer bewaarheid. Een voorbeeld : Waarom de speelplaats ook niet als polyvalent dorpstuintje gebruiken ? Dat dacht de oudervereniging van Pollinkhove (Lo-Reninge) niet alleen, ze voerde het idee ook uit. De vereniging kreeg door ruilverkaveling een aan de school gelegen stukje weide. Met de financiële steun van ‘Dorp

met toekomst’ en de steun van verschillende andere verenigingen uit het dorp, o.a. de Landelijke Gilde, werd dit stukje weiland in de lente van 2007 omgetoverd in een groen paradijs. Het werd een plekje waar elke Pollinkhovenaar zich kan uitleven : de schoolkinderen om te spelen en te sporten, de tieners om te voetballen, de gezinnen om te picknicken, de mensen zonder tuin om te tuinieren, enz.


“You take picture ?” Ook een leuk idee : een fotoboek maken van en met de inwoners van je straat, wijk, dorp. Dit is een zeer doeltreffende methode om te werken aan de sociale samenhang van een buurt, wijk of dorp, en dit niet enkel door het resultaat, maar ook door de werkmethode zelf. Met het resultaat, het fotoboek, heb je onderwerpen om een praatje te slaan met je buren en dorpsgenoten. Gegevens verzamelen en de opmaak van het fotoboek verplichten buurtbewoners of dorpsgenoten om elkaar aan te spreken en te leren kennen. Bovendien spreek je door dit boek in principe alle inwoners aan en bestaat er geen onderscheid tussen autochtonen en allochtonen, jongeren en ouderen, mensen met verschillende interessegebieden, … Natuurlijk hou je bij zo’n project rekening met de wet op de privacy. In Opdorp (Buggenhout) realiseerden 15 van de 18 straten een fotoboek in het kader van ‘Dorp met toekomst 2007’. Het fotoboek ‘Wie is Wie’ stelt per straat en per huis de bewoners voor, niet alleen de basisgegevens (naam, beroep, leeftijd, kinderen), ook interesses en voorliefdes (bijvoorbeeld favoriete gerecht, lied of voetbalploeg, enz.) en de geschiedenis van het huis. Ook bijnamen en dorpsfiguren ontbreken niet in het fotoboek.


Ettelgem Leeft De Werkgroep Kern Ettelgem bestond oorspronkelijk uit leden van 12 verenigingen die festiviteiten in Ettelgem organiseerden. De werkgroep werkte met de steun van 19 verenigingen vooral aan het dorpsgevoel bij de Ettelgemnaren en aan het ‘fysieke’ aspect van leefbaarheid (voorzieningen e.d.). In 2005 organiseerden ze onder de dorpsbewoners een bevraging over de leefbaarheid van hun dorp, dit in het kader van ‘Dorp in zicht’. Aan de (negatieve) bevindingen uit dit onderzoek wordt nu gewerkt. Er groeiden alvast een heleboel acties uit, zoals starten met een dorpsraad en een website : www.ettelgem.be. Ook wil men werk maken van de integratie van de jongeren van het nieuwe centrum voor jongeren met autisme. Het redden van de bedreigde dorpskapelletjes ; het fietsgebruik stimuleren en een uitbreiding van de bevlagging- en stickeractie ‘Ettelgem leeft’, staan ook op het programma. In de zomer komt er een zonnebloemactie. Een ander idee is de vernieuwing van de dorpskrant. En dan is er ook camping à la ferme : in het eerste weekend van september kampeerden een kleine 100 Ettelgemnaars samen in hun dorp.


Leffingeleute Leffinge, een deelgemeente van Middelkerke, bewijst dat het dorp levendiger dan ooit is. De 24 verenigingen die het dorp rijk is, organiseren tal van activiteiten. Enkele voorbeelden : een actie ‘autoluwe schooldag’ om te werken aan de fysieke leefbaarheid van de gemeente. Ook het sociale leven wordt gestimuleerd : een verenigingenmarkt met een recordpoging ‘Candlenight Picknick’, vrij podium en andere randanimatie. ‘Leffinge Danst’ sluit de reeks activiteiten af.


10

Ontbijt op het dorpsplein Samen met de dorpsgenoten ontbijten op het dorsplein en er een leuk dorpsfeestje van maken. Dat is de opzet van dit initiatief, een samenwerking van 13 Evergemse verenigingen. Naast het grootse ontbijt vinden tal van andere activiteiten plaats : een wandelzoektocht, de verkiezing van dorpsgeno(o)t(e) van het jaar, een aperitiefconcert, een kampioenschap eierwerpen, een gekke-fietsenrace.


Een Meiviskop voelt zich als een vis in het water Wie wil werken aan de dorpsidentiteit in Herdersem kan niet langs de ‘Meiviskop’. Deze spotnaam van de Herdersemmenaren staat dan ook centraal in dit project. Een fontein in de vorm van drie Meivissen krijgt een plaats op een zeer symbolische plaats : daar waar het vroegere gemeentehuis stond (afgebroken door de stad). Samen met 15 verenigingen huldigt de dorpsraad van Herdersem de fontein feestelijk in aan de vooravond van de Septemberkermis (31 augustus). En ook dan zal de dorpscultuur en -geschiedenis centraal staan. Ongeveer 700 Meiviskoppen stapten mee in de stoet en maakten er een onvergetelijke avond van. Het koor van Herdersem ontwierp speciaal voor dit gebeuren een dorpslied : het Meivislied. Je kunt dit lied beluisteren op de website van Herdersem.


Een speelpark voor Watervliet Met deze actie toveren enkele dorpsbewoners het bestaande, maar weinig gebruikte en slecht onderhouden, speelterrein om tot een speelparadijs. Een duurzaam speelpark

11

in een groene omgeving moet de ontmoetingskansen tussen de dorpsbewoners vergroten voor jong én oud. Voor de kinderen worden de bestaande speeltuigen opgeknapt en gecentraliseerd. De senioren krijgen een petanquebaan. Er worden nog enkele ‘creatieve vuilnisbakken’ geplaatst. Op langere termijn hopen de vrijwilligers met deze actie andere dorpsgenoten en het beleid te prikkelen en te stimuleren om het speelpark verder uit te bouwen tot een belangrijke ontmoetingsplaats in het dorp.


Heraanleg pastorijtuin De verwilderde, ongebruikte pastorijtuin omvormen tot een gezellige ontmoetingsplaats voor alle Peulenaren, dat is de opzet van dit project. Plantjes, paadjes, banken, een petanquebaan en een teppeschietbaan toveren de pastorijtuin om tot een aanlokkelijk plaatsje. Uiteraard werd dit tuintje ook officieel ingehuldigd met een dorpsfeestje en allerlei randactiviteiten.


Scheldeliederen Samen zingen, brengt mensen samen en creëert een hecht groepsgevoel. Daarom willen zeven Mariekerkse verenigingen hun dorpsgenoten enkele - vergeten - Scheldeliederen aanleren : het Mariekerkse scheldelied, Laat ons liefst samen varen, Scheldevissers, Voor de vissers van Mariekerke, enz. Specifieke doelgroepen zijn de schoolkinderen en nieuwe dorpsgenoten. De liederen worden aangeleerd in de scholen en op een avond voor alle Mariekerkenaars. Het dorp wordt versierd met enkele banners met de teksten van de Scheldeliederen. De samenzang van deze liederen bij de opening van het Mariekerkse Palingfestival

12

vormt de apotheose van dit project.


Essen al proevend leren en genieten De verenigingen van de Landelijke Raad van Essen willen met dit project de kennis en het respect van de dorpsbewoners voor de moderne landbouw vergroten. Uiteraard gebeurt dit op een recreatieve manier, namelijk door middel van een fotofietszoektocht door het dorp met vragen over en foto’s van de landbouwtechnieken en het plaatselijke erfgoed. Verschillende types van landbouwbedrijven, oude bakovens, melkautomaat, karrenmuseum, hoevetoerisme, zorgboerderij en maïsdoolhof ontbreken niet. Verder wordt er een evenemententocht georganiseerd met onder andere een wedstrijd koemelken, boerengolf, rondrit met paard en kar, straatmuzikanten, strobalenklimmen, koeknuffelen, enz. Een grootse dorpsbarbecue sluit dit project af.


Mysteriespel Een spannend spel, dat is wel het minste wat je kunt zeggen van dit project ! Het mysteriespel is opgedeeld in verschillende rondes. In de voorrondes lossen de dorpsbewoners in groep allerlei opdrachten op. Als dit lukt, krijgt de groep een stukje van de puzzel. De verschillende puzzelstukjes leiden naar de ontsluiering van het mysterie. Door de intensieve samenwerking komen dorpsbewoners met elkaar in contact en leren zij elkaar beter kennen. De groepsvorming wordt gestuurd zodat er ‘heterogene groepen’ ontstaan : jong en oud, allochtone en autochtone dorpsgenoten, enz.

Meer info Centrale Landelijke Gilden vzw

13 Hannes Hollebecq, Projectcoördinator Dorp met toekomst T : 016 28 60 42 M : 0496 92 85 92 E : [email protected] • www.dorpmettoekomst.be

Aanleg negen uchterhoeken Uchteren betekent : samenkomen om te babbelen. Met de aanleg van negen uchterhoeken willen negen buurtwerkingen de traditie van het uchteren nieuw leven inblazen in Heppen en Immert (voor 1977 vormden deze dorpen één (h)echte gemeente en dorp : Heppen). Hierdoor hoopt men dat de (nieuwe) dorpsbewoners elkaar beter leren kennen. Bovendien zullen enkele stilgevallen buurtwerkingen via dit concrete project hun tweede adem vinden. Ten slotte verwacht men dat de negen buurtwerkingen door deze samenwerking uitgroeien tot één overlegorgaan voor de gemeente Leopoldsburg. De dorpsbewoners kunnen deze plekjes leren kennen via een fietszoektocht langs de uchterhoeken.


Ruimte voor ontmoeting De Sulpiciusbron was vroeger hét centrum van Zuurbemde waar de mensen elkaar ontmoetten. In de loop der jaren is de bron in verval geraakt. Verschillende verenigingen willen de bron en haar omgeving herwaarderen. Zo hopen ze dat dit weer een echte ontmoetingsplaats wordt voor dorpsgenoten en passanten. Hiermee eindigt het verhaal echter niet. Ook met het kasteelpark hebben de vrijwilligers grootse plannen. Men wil de oude ijskelder restaureren en het park openstellen en omtoveren in een speel- en wandelbos. Zo kunnen de Zuurbemdenaars hun kasteelpark en elkaar weer ontdekken. De bewoners van het kasteel, dat nu een rusthuis is, krijgen de gelegenheid om een gezellig praatje te slaan met de wandelaars. Het project ‘Ruimte voor ontmoeting’ wil werk maken van het gemeenschapsgevoel, het cultureel erfgoed herwaarderen én de mensen laten genieten van het landschap en de

14

natuur rond en in hun eigen dorp.


15

Thema vermarkting hoeve- & streekproducten Pajot + een win-winsituatie voor hoeveproducent en dorp Pajot + is een project dat loopt in een zestal gemeenten in het Pajottenland, dit in het kader van de Leader+ projecten. Hiervoor werkten deze gemeenten samen met het Innovatiesteunpunt en Unizo. Een eerste doelstelling van het project is het duurzaam vermarkten van hoeveproducten in lokale buurtwinkels. Buurtwinkels en landbouwbedrijven zijn in de huidige economische maatschappij namelijk twee tere plekken. Voor buurtwinkels is dit een kans om hun klanten een bijkomende dienst aan te bieden : een dienst ‘verse producten’ met regionale verankering. Zo kan de lokale dorpswinkel zich onderscheiden van de supermarkten. De hoeveproducent wint ook doordat hij zijn producten via een groter kanaal kan verkopen. Een andere belangrijke doelstelling is : het voorzieningenniveau van de buurtwinkels versterken door hun dienstenaanbod uit te breiden. Door het project wordt de leefbaarheid van zowel de hoeveproducent als de buurtwinkel verhoogd. De uitbreiding van het voorzieningenniveau in de landelijke kernen is ook een voordeel voor mensen met beperkte mobiliteit. De uitgebreide dorpswinkel zorgt ook voor een versterking van de dorpsbinding en -identiteit. Tevens speelt men in op de behoefte aan kwaliteitsvolle en regionale producten. Ten slotte resulteert dit project ook in een ecologisch verantwoorde mobiliteit (kleine ecologische voetstap) door een vermindering van het autogebruik door een hoger voorzieningenniveau in de eigen dorpskern. Het levert ook het voordeel van de korteketenverkoop van lokaal geproduceerde hoeveproducten op. Het Innovatiesteunpunt was partner in het project Pajot + en stelt de verworven expertise ter beschikking van gelijkaardige projecten. Verder heeft het Innovatiesteunpunt een ruime kennis van samenwerkingsverbanden en vermarkting van hoeve- en streekproducten in huis.

Meer info Boerenbond - Innovatiesteunpunt voor land- en tuinbouw Gert Van Thillo, Innovatieconsulent Vermarkting T : 016 28 61 20 M : 0479 910 914 E : [email protected]

16

Zomerse boerenmarkten Kasterlee is een landelijke gemeente met naast veel landbouwbedrijven ook een groot aantal kleine hobbytelers en -kwekers. De zomerse boerenmarkt is een markt waar plaatselijke landbouwers en anderen zelf geproduceerde landbouwproducten kunnen aanbieden. Het is een markt waar consument en producent elkaar ontmoeten. Zo krijgt de consument het verhaal achter het product te horen. De markt vindt enkel plaats in het toeristische seizoen.


Hoeve- en streekproducten Meetjesland De afzet van hoeve- en streekproducten wordt gestimuleerd door doeltreffende promotie en door het opzetten van gestructureerde afzetkanalen. Belangrijk voor het voortbestaan van een coöperatieve vennootschap - na afloop van het leaderproject - is dat voldoende producenten deze structuur ondersteunen. Producenten zullen hun producten kunnen aanleveren in een distributiecentrum. Men bekijkt de mogelijkheden om via de detailhandel hoeve- en streekproducten aan te bieden. Ook distributie naar grootkeukens behoort tot de mogelijkheden. Uitgangspunt voor de promotie is de creatie van het herkomstlabel Meetjesland, dat staat voor de identiteit en de herkomst van het product. In eerste instantie worden op verschillende evenementen en ook op vraag geschenkpakketten samengesteld. In 2004 organiseerde men kookcursussen waarbij bekende streekkoks met streekproducten werkten.

Meer info Plattelandscentrum Meetjesland vzw Luc Feusels, Coördinator T : 09 379 78 37 E : [email protected] • www.plattelandscentrum.be

Poldervarkens Op basis van de resultaten van een marketingstudie wordt een promotiestrategie uitgewerkt voor het poldervarkensvlees. Men ontwikkelt promotiemateriaal dat verspreid wordt bij vleesverwerkers en -bewerkers uit het Brugse Ommeland.

17

Aan de hand van smaakproeven en met een beursstand wenst de bedrijfsleider de consumenten te overtuigen van de exclusiviteit en de smaak van het poldervarkensvlees. Een educatieve onthaalruimte wordt ingericht waarin heel het bedrijf en meer specifiek de teelt van poldervarkens aan kinderen en het ruime publiek wordt voorgesteld.

Meer info Peter & Els Vermeire-Gille T : 050 81 66 91 F : 050 81 66 91 E : [email protected]

Regional branding : De streek als sterk merk Regional branding wil een streek promoten als merk. Vertrekpunt is de streekidentiteit van de regio : dit zijn de kernwaarden van het gebied die door inwoners en bezoekers beleefd worden. Zo’n streekidentiteit bestaat uit landschapskenmerken zoals karakteristieke flora en fauna, architectuur, maar ook de geschiedenis, de tradities en gebruiken, en symbolische kenmerken spelen hierin een rol. Men selecteert enkele sterke kenmerken van de streek die zich onderscheiden en draagt ze uit naar de buitenwereld om zo een streekidentiteit te creëren. Vanzelfsprekend spelen het landbouwlandschap, de lokale teelten en hoeveproducten een grote rol bij het creëren van zo’n streekidentiteit. Door regional branding wordt de onderlinge samenhang van een gemeenschap zichtbaar en bestaan er aanknopingspunten om de streekidentiteit te versterken en uit te dragen. Maar er komt meer bij kijken. Het is ook het vergemakkelijken van ketenverbanden en zoeken naar nieuwe economische activiteiten. We denken bijvoorbeeld aan lokale winkels die de hoeveproducten verkopen onder een gemeenschappelijke noemer, maar ook aan restaurants die streekgerechten serveren of aan melkveehouders die gezamenlijk hun melk vermarkten. In een breder kader kan regional brand ook gebruikt worden om de streek te promoten als aangename streek voor toerisme (met specifieke aandacht voor hoevetoerisme) en/of aandacht voor de ontwikkeling van arrangementen en bedrijfsbezoeken op landbouwbedrijven. Om een regional brand voor een streek te ontwikkelen en daarna voldoende uit te bouwen, moet men zeker een samenwerking op touw zetten tussen landbouwers, burgers, ondernemers, overheden en belangenorganisaties. Het Innovatiesteunpunt heeft veel expertise en contacten in huis en kan meehelpen bij het opstarten van dergelijke samenwerking en ook de groep verder begeleiden.

Meer info Boerenbond - Innovatiesteunpunt voor land- en tuinbouw Gert Van Thillo Innovatieconsulent Vermarkting

T : 016 28 61 20 M : 0479 910 914 E : [email protected]

Schaapjes op de Meetjes Schapen en hun afgeleide producten zijn historisch belangrijk voor het Meetjesland. Het project Schaapjes op de Meetjes wil de schapenhouderij ondersteunen en professionaliseren. Zowel de hobbyist, de (semi)professionele schapenhouder als de streek zelf moeten er beter van worden. Men zet allerlei activiteiten op : een rondreizende tentoonstelling over de historiek van de schapen in het Meetjesland, een jaarlijkse Meetjeslandse Schapendag. Ook allerlei activiteiten om de consument aan te moedigen tot een hoger verbruik van Meetjeslands lamsvlees en de lancering van een nieuwe schapensalami zitten in dit project. Het project wil tevens werk maken van een overzicht van het schapenbestand in al zijn verscheidenheid : rassen, kruisingen, fokdoelen en kweekmethodes. Men onderzoekt ook de mogelijkheden en de economische rendabiliteit van begrazing van dijken en natuurgebieden.

Meer info Plattelandscentrum Meetjesland vzw Luc Feusels Coördinator T : 09 379 78 37 E : [email protected] •

www.plattelandscentrum.be

Stokkemse Smokkelmarkt In een studie ging de vzw Promo na of en hoe Stokkem tijdens het toeristische seizoen een zogenaamde Smokkelmarkt kon inrichten. Men dacht daarbij aan een wekelijkse avondmarkt met vooral streekeigen producten met kwaliteitsgarantie. Verkenningsfase en uitwerking van dit idee resulteerden in een heus businessplan. Sinds de zomer van 2004 kent Stokkem weer de traditie van de Smokkelmarkt.

Meer info Promo vzw Albert Didden T : 89 75 60 80

19

Thema plattelandseducatie Nabijheidsboerderijen Een nabijheidsboerderij is een land- of tuinbouwbedrijf dat zich openstelt voor de nietboeren uit de omgeving. Toch is het geen kijkboerderij. Welke eigenschappen heeft een nabijheidsboerderij ? • De nabijheidsboerderij bevindt zich op fietsafstand van een of meerdere scholen. Zo worden de kosten van didactische busuitstappen drastisch beperkt voor de school. • De nabijheidsboerderij stelt zich open voor deze scholen en beschikt over aangepast didactisch materiaal. • De nabijheidsboerderij wil een wederkerige relatie aangaan met de school. Naast bedrijfsbezoeken met de klas, bestaat ook de mogelijkheid dat de boer in de klas komt praten. Of de school kan meerdere bedrijfsbezoeken, bijvoorbeeld elk seizoen, organiseren in samenspraak met de boer. Hierdoor kan een nauwe band groeien tussen de schoolgaande jeugd en de landbouw in de omgeving. • De nabijheidsboerderij hoeft niet noodzakelijk open te staan voor alle groepen. De boer kan een exclusieve relatie opbouwen met een of meerder scholen. Een netwerkje van nabijheidsboerderijen in een gemeente of in de rand van stedelijk gebied brengt de (toekomstige) consument dichter bij de landbouw.

Meer info Plattelandsklassen vzw Wouter Goolaerts, Pedagogisch Coördinator T : 016 28 60 28 M : 0472 42 71 98 E : [email protected] •

www.plattelandsklassen.be

Rural Caching XL Rural Caching is een spel, een schattenjacht, waarbij de deelnemers met behulp van plaatscoördinaten en een draagbaar gps-toestel een ‘schat’ kunnen vinden. Eigen aan Rural Caching zijn de vraagstukken en de proeven die de deelnemers moeten oplossen tijdens de tocht. De oplossingen leveren coördinaten op die hen dichter bij de schat brengen. Het zou echter geen Rural Caching zijn als de vragen en proeven niet zouden gaan over landbouw, landschap en omgeving. Op een leerrijke, actieve en avontuurlijke manier ontdekt men zo het platteland. Rural Caching XL gaat nog een stapje verder. Bij deze schattenjacht zijn er niet alleen

20

opdrachtenfiches met vraagstukken en proeven. Langs de tocht, op een ‘waypoint’ of aan een landbouwbedrijf, staan educatieve panelen. Deze informatie kunnen ‘cachers’ gebruiken om opdrachten op te lossen. Maar ook recreanten kunnen van deze borden genieten. Een brochure met een routebeschrijving stuurt ook de klassieke wandelaar of fietser op pad. Twee vliegen in één klap !

Meer info Plattelandsklassen vzw Wouter Goolaerts, Pedagogisch Coördinator T : 016 28 60 28 M : 0472 42 71 98 E : [email protected] •

www.ruralcaching.be

Educatief melkveebedrijf De bedrijfsleiders Luc en Marina van de St. Jozefhoeve combineren een modern melkveebedrijf met educatieve projecten, outward bound days op het platteland en workshops. Zowel voor leerlingen en studenten als voor het bedrijfsleven en de socioculturele sector valt er heel wat te beleven op de St. Jozefhoeve te Balen. En voor wie nog wat extra’s wil : je kunt met een natuurgids een unieke wandelroute volgen of afgehaald worden met de strueselkar. Alle ambachtelijke, ecologische en economische aspecten van een melkveehouderij en de specifieke bedrijfsvoering op deze hoeve worden mee opgenomen in de educatieve, recreatieve en toeristische uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten. Het project speelt in op de nieuwe trends naar multifunctionele landbouw en platte landsbeleving. Het creëert ook een nieuw soort attractie op en ‘mede-gebruik’ van het agrarische platteland in de vorm van outward bound days op de boerderij. Door dit aanbod wordt een kloof gedicht en het wederzijdse begrip tussen boeren en niet-boeren bevorderd.


21

Interactief Boerenfluiterspad Op initiatief van de landelijke gilde Turnhout, De Ponyhoeve en Plattelandsklassen vzw werd met een unieke wandelroute gestart. Wandelaars vertrekken op de Ponyhoeve, ook een melkveebedrijf, en komen verder langs landbouwbedrijven, een poel, houtkanten en het natuurreservaat ‘Het Zwart Water’. Onder leiding van een gids legt men een verschillend parcours af naargelang de leeftijd van de wandelaars in de groep. Onderweg staan interactieve borden met als belangrijke troeven : verwondering en beleving mét een speelse toets. Er hoort ook een ‘educatieve rugzak’ bij de wandeling waarin diverse materialen en hulpinstrumenten zitten die een actieve, educatieve, creatieve en speelse wandeling (of fietstocht) mogelijk maken op het platteland. Zo leert men op een actieve manier het Turnhoutse platteland kennen.

Meer info Plattelandsklassen vzw Wouter Goolaerts, Pedagogisch Coördinator T : 016 28 60 28 M : 0472 42 71 98 E : [email protected] • www.plattelandsklassen.be

Aan jongeren buiten-kansen geven ! Dit project ontwikkelt een gamma van educatieve programma’s op het platteland voor 14- tot 18- jarigen. Deze moeilijke doelgroep vindt begrippen als platteland, landbouw en streekidentiteit dikwijls ‘oubollig’. In het huidige maatschappelijke debat wordt het platteland eerder eenzijdig vanuit recreatieve hoek bekeken, terwijl het platteland een dynamisch gegeven is met een sterke verwevenheid tussen wonen, leven, werken, historiek, recreatie en toerisme. Het project streeft naar een brede, evenwichtige en positieve benadering van het platteland en werkt mee aan de versterking van de streekidentiteit van het Meetjesland. Dit gebeurt onder meer via inleefstages, workshops en panelgesprekken. Men biedt diverse thema’s aan : landbouw in Noord-Zuid-context, voedselzekerheid, ggo’s, plattelands- en streekidentiteit en groene en hernieuwbare energie.

Meer info Plattelandsklassen vzw Wouter Goolaerts, Pedagogisch Coördinator T : 016 28 60 28 M : 0472 42 71 98 E : [email protected] • www.linkeveld.be

22

Kei Koel Toelspad Langs het Kei Koel Toelspad wandel je in de landelijke omgeving vlak naast de Maas en kun je het landschap bewonderen en beleven. Deze wandeling is speciaal uitgewerkt voor ouders of grootouders met hun kinderen en kleinkinderen. Op het pad maak je spelenderwijs kennis met het landschap, de natuur en de landbouw in deze omgeving. Een wandelbrochure voor kinderen geeft uitleg over de omgeving, net als de leuke en interactieve informatieborden.

Meer info Plattelandsklassen vzw Wouter Goolaerts Pedagogisch Coördinator T : 016 28 60 28 M : 0472 42 71 98 E : [email protected] • www.plattelandsklassen.be

Leerboerderij de bogaard Jeugdcentrum De Bogaard en Kogeka (scholengemeenschap Geel-Kasterlee) bouwden samen een leerboerderij uit in het centrum van Geel. Zowel het brede publiek als scholen kunnen op De Bogaard kennismaken met hobby-, gezelschaps- en neerhofdieren. Een educatieve tentoonstelling en een demonstratieruimte zorgen voor de nodige praktijkervaringen.


23

Thema lokaal beleid & betrokkenheid Creatief besturen : gebiedseigen leren voor bestuurders in plattelandsgebied Een vormingsreeks Creatief besturen rond gebiedseigen leren, stimuleert lokale beleidsmakers om na te denken over streekidentiteit en plattelandsontwikkeling. Dit project wil een band smeden tussen regionale denkbeelden en lokaal beleid. Deze opleiding is vooral bedoeld voor gemeentelijke mandatarissen, ambtenaren en mensen uit adviesraden. De thema’s binnen deze vorming worden op een geïntegreerde manier gegeven. Dit betekent : een inhoudelijk duidend luik, een plaatsbezoek en een concrete terugkoppeling naar het lokale beleid. De vormingsreeks bestaat uit diverse modules over streekidentiteit, landbouw en wonen.

Meer info Plattelandscentrum Meetjesland vzw Luc Feusels , Coördinator T : 09 379 78 37 E : [email protected] • www.plattelandscentrum.be

De Pajottenkrant Een pagina in de lokale krant Het Pajottenland brengt nieuws over initiatieven en gebeurtenissen uit de streek. Met dit initiatief wil Pajottenland+ het regiogevoel bij de bevolking van het Pajottenland versterken ; al is de Pajottenkrant in eerste instantie de nieuwsspiegel van de Leader+-groep en projecten.

Meer info Pajottenland+ vzw Jos Huwaert, Coörinator T : 02 532 57 58 E : [email protected] • www.pajottenland.be

24

Thema innoverend ondernemen & samenwerken Agrarische verbreding via tewerkstelling in Agrarisch landschapsbeheer Binnen dit project wil men acties ondernemen om agrarisch natuuren landschapsbeheer in de streek te stimuleren. In een eerste, voorbereidende fase maakt men een inventarisatie van de huidige situatie en van de mogelijkheden inzake agrarisch natuuren landschapsbeheer in het Pajottenland. Een volgende stap is de samenstelling van een draaiboek voor agrarisch natuuren landschapsbeheer, specifiek voor dit gebied. Dit draaiboek moet ook oplossingen aanreiken om bestaande knelpunten uit de weg te ruimen. Op termijn willen de projectwerkers een meer streekeigen landschap creëren en de landbouwers bij de uitbouw en het onderhoud ervan betrekken.

Meer info Agro|aanneming cvba Ben Kusters, Coördinator T : 016 28 64 64 E : [email protected] • www.agroaanneming.be

Regiocoöperaties : Genieten van het platteland Regiocoöperaties zijn samenwerkingsverbanden tussen (verbrede) land- en tuinbouwers die één gezamenlijk regionaal recreatieprogramma voor de burger willen presenteren. Bestaande voorbeelden in Nederland zijn onder andere Het Compagniester Banket en de Coöperatie Stad te Land. De verstedelijking van België, de toenemende werkdruk en de vervreemding van het platteland brengt met zich dat mensen op zoek zijn naar bepaalde typische plattelandswaarden zoals rust, ruimte, authenticiteit en stilte. Het is logisch dat land- en tuinbouwers die zoeken naar verbreding van hun bedrijfsactiviteiten om zo voor hun gezin een duurzaam inkomen met behoud van levensstijl te waarborgen, willen inspelen op deze behoeften. Er bestaan zeker mogelijkheden om dit te doen, maar ze worden soms nog onvoldoende benut en niet optimaal zakelijk uitgewerkt. Bundeling van krachten in een coöperatie kan deze positieve ontwikkeling verder stimuleren. Concreet bieden land- en tuinbouwers hun diverse activiteiten aan via een coöperatie. Het gaat dan vooral om activiteiten waarin de recreant rust en authenticiteit kan ervaren, zoals : dauw- en bloesemtochten, proef- en kookarrangementen, begeleide fietstochten, banketformules, rondleiding op bedrijven, teambuildingsactiviteiten, … Door deze activiteiten onder een gezamenlijke noemer aan te bieden, worden niet enkel plattelandswaar-

25

den beklemtoond, maar beschikt de consument ook over een ruimere keuze. En, er is meer dan alleen het voordeel voor de aanbieders van de verbrede activiteiten om hun programma op een meer professionele manier aan de recreant voor te stellen. Een coöperatie kan ook arrangementen ontwikkelen die focussen op specifieke doelgroepen in de markt (bedrijven, verenigingen, gezinnen, …) die ze op een efficiënte manier benaderen. De coöperatie wil ook de leden stimuleren om via deze structuur hun kennis en ervaring onderling beter uit te wisselen. Voor dergelijke projecten kan het Innovatiesteunpunt een goede partner zijn. De medewerkers beschikken over ruime ervaring in het opzetten van samenwerkingsverbanden en een brede kennis in verbredingsactiviteiten (cf. deel 2).

Meer info Boerenbond - Innovatiesteunpunt voor land- en tuinbouw Gert Van Thillo , Innovatieconsulent Vermarkting T : 016 28 61 20 M : 0479 910 914 E : [email protected]

Samenwerkingsverbanden in de landbouwmechanisatie : machineringen De land -en tuinbouwsector zoekt oplossingen voor een moeilijke toekomst. Een groep van landbouwers ( tussen 5 en 50 bedrijfsleiders) wil de rendabiliteit van dure landbouwmachines verhogen. Boeren willen samen dure machines aankopen die op jaarbasis slechts een korte tijd gebruikt worden. Zo kunnen ze de nieuwste technologieën beter opvolgen en daarenboven schept dit kansen voor verbreding van hun activiteiten. Voorbeelden zijn : de aanschaf van een erosieploeg of medewerking verlenen aan landschapsonderhoud. In een eerste fase van dit project onderzoekt men welke boeren interesse hebben en welke de meest geschikte juridische structuur voor samenwerking is. Na twee jaar zijn de activiteiten van de machinering op het terrein merkbaar. Er is ook een variante mogelijk : samenwerking tussen landbouwers en loonwerkers. Steeds meer veldwerkzaamheden gebeuren door loonbedrijven. Dit is een gunstige evolutie inzake de inzet van machines. Nadeel is wel dat de inzet van loonbedrijven altijd gepaard gaat met extra personeel en dat deze agrarische loonbedrijven steeds moeilijker personeel vinden. Vooral werkzaamheden tijdens de weekends liggen moeilijk voor vreemde arbeidskrachten. Een machinering als kruisverbinding tussen landbouw en loonwerk kan hier een oplossing bieden.

Meer info Agro|aanneming cvba Ben Kusters, Coördinator

26 T : 016 28 64 64 E : [email protected] • www.agroaanneming.be

Innoverend ondernemen Heel wat ondernemers zitten met goede ideeën, maar kunnen ze moeilijk vertalen naar een uitvoerbaar en concreet plan. Het project Innoverend Ondernemen voorziet in professionele begeleiding. Bedoeling is een tiental innoverende ondernemers te begeleiden bij de realisatie van hun relatief concreet idee. Daarnaast wordt ook een oriënteringsdag georganiseerd waarop iedereen die een innoverend idee heeft, dit een eerste maal kan toetsen aan haalbaarheid, beperkingen en alternatieven.

Meer info Boerenbond - Innovatiesteunpunt voor land- en tuinbouw Lieven Vandeputte Coördinator T : 016 28 61 20 E : [email protected] • www.innovatiesteunpunt.be

27

Thema cultuur & erfgoed Landelijke folkore Lille in de Antwerpse Kempen is een landelijk dorp met een actief verenigingsleven en een rijke, landelijke geschiedenis. Interessante informatie over het vroegere landelijke leven en de folklore dreigt echter verloren te gaan. Bovendien raakte veel informatie en materiaal met de jaren verspreid over veel verenigingen en/of individuen. De landelijke raad van Lille, de plaatselijke landelijke verenigingen, gildes en de heemkundige kring Norbert de Vrijter slaan de handen in elkaar. Met het project Landelijke folklore willen ze zoveel mogelijk informatie, materialen en gebruiken bundelen en alles op een originele manier tentoonstellen. Terwijl het project loopt, wordt op diverse plaatsen en momenten de landelijke folklore in het daglicht gesteld. Geïnteresseerden kunnen als het ware een wandeling maken doorheen het ruime aanbod. Het hedendaagse landelijke leven en de moderne landbouwactiviteiten in de realiteit worden aangevuld met illustraties van het landelijke leven en de activiteiten van toen. De rode draad doorheen het project : dorpsgenoten en mensen van buiten de streek informeren over de landelijke folklore en hen kansen bieden om deze te herbeleven. Door de samenwerking binnen dit project beoogt men een versterking, een betere uitstraling en een kwaliteitsopwaardering van het landelijke verenigingsleven.


Ondeugend Sente De gemeente Sint-Laureins beroept zich op zijn vermaard verleden om de dorpsidentiteit uit te dragen en te versterken. Vooral de inbreng van de oudere inwoners van Sint- Laureins in dit project wordt gewaardeerd. Zij kennen nog heel wat anekdotes en verhalen over gebeurtenissen waar kleurrijke figuren in het verleden een rol in speelden. Alle socioculturele verenigingen kunnen een eigen initiatief uitwerken onder de gemeenschappelijke noemer ‘Ondeugend Sente’. Wat werd er al verwezenlijkt ? Men stippelde een fietsroute uit, organiseerde een stoet

28

en voerde een toneelvoorstelling op. Er grepen ook diverse jongerenactiviteiten plaats en er werden volksverhalen verteld. Voor schoolkinderen werkte men een didactisch pakket uit dat hen laat kennismaken met hun gemeente.

Meer info Plattelandscentrum Meetjesland vzw Luc Feusels , Coördinator T : 09 379 78 37 E : [email protected] www.plattelandscentrum.be

Fruitig Hageland Het Vlaams-Brabantse Hageland werkte zich de voorbije decennia op tot de tweede belangrijkste fruitproducent van ons land. Wie kent echter de mensen en het verhaal achter deze ‘successtory’ ? CAG wou er iets aan doen en startte een interviewproject in 2007. Dankzij de samenwerking met heel wat lokale partners konden fruittelers en veilingmensen hun verhaal eens kwijt. Drie dozijn Hagelanders vertelden met vertedering en fierheid over de aparte en soms cruciale rol van fruit in hun leven. Ze garneerden bovendien hun verhaal met evenzoveel lekkere recepten. Het eindresultaat is een mooie publicatie : ‘Drie dozijn Hagelandse fruitverhalen en recepten’.

Meer info Centrum Agrarische Geschiedenis vzw Vlamingenstraat 39, 3000 Leuven T : 016 32 35 25 www.cagnet.be

Suikerbonen en beschuit met muisjes Onze keuken is in de laatste honderd jaar sterk veranderd. Zo komt er vandaag veel meer variatie op onze tafel en vinden we nu een dagelijkse overvloed en keuze van voedsel. Toch blijven veel mensen geïnteresseerd in de authentieke keuken van toen : de keuken van onze jeugd en de smaken van vroeger. Dus startte CAG een zoektocht naar culinaire tradities in verschillende plattelandsregio’s in Vlaanderen en Nederland. In samenwerking met talrijke, lokale partners werden in elke regio 35 interviews afgenomen. Wat kwam aan bod ? We vroegen de respondenten uit over hoe grote levensmomenten zoals geboorte en overlijden, doop en communie, verloving, huwelijk en huwelijksverjaardagen werden en worden gevierd. In deze interviews besteedden we bijzondere aandacht aan wat op deze feesten werd gegeten en gedronken.

29


Klankbeeld De mensen achter de historische voorwerpen, dat is de kern van het project Klankbeeld. Zeven partners in het Pajottenland leggen interviews en verhalen op beeld vast en creëren zo een boeiend panorama van mondelinge geschiedenis. Het project Klankbeeld is een samenwerking tussen zeven musea en erfgoedbeheerders uit het Pajottenland (Gaasbeek, Galmaarden, Gooik, Halle, Lennik, Pepingen, Roosdaal). Deze lokale erfgoedbeheerders vertrekken vanuit het erfgoed dat onder hun hoede valt. In interviews registreren ze de vele betekenissen die dit erfgoed voor de lokale bevolking heeft. Zowel feitelijke informatie als subjectieve gegevens zijn hierbij relevant. De geïnterviewden kunnen vertellen hoe ze het object gebruikten en wat het voorwerp en het gebruik voor hen en hun omgeving betekenden en nu nog betekenen. En, het eindresultaat van het project is zeker geslaagd en iets om fier op te zijn. Er kwam een audiovisuele presentatie in musea en op andere plaatsen, gekoppeld aan de behandelde erfgoedstukken. Deze audiovisuele presentatie, namelijk een stukje mondelinge geschiedenis, betekent een belangrijke aanvulling van de erfgoedcollectie en biedt interessante achtergrondinformatie. Het is bovendien een aangename maner om de lokale bevolking bij het erfgoed te betrekken. Kortom, dankzij dit project wordt dit onderdeel van het erfgoed bevattelijk en relevant voor een breder publiek, ook van buiten de regio. Het biedt ook mogelijkheden tot communicatie en onderlinge uitwisseling van ervaringen. Op de Erfgoeddag 2007 stelden we de resultaten voor. Deze werden ook verzameld op een compilatie-DVD met extra verhalen en een breed historische schets van het Pajottenland van de 19e en 20e eeuw.


Oude hoeves Wat kleurt en tekent het platteland meer dan historische hoeves ? Het zijn prachtige getuigen van het boerenleven vroeger. Jammer genoeg is de waardering voor deze gebouwen niet altijd groot. En dat heeft uiteraard ook te maken met onze geringe kennis van dit rijk onroerend erfgoed. Hoe evolueerde de bouwstijl ? Welke verhalen hebben de

30

bewoners van deze hoeves nog te vertellen ? In de periode 2008-2010 wil CAG, samen met andere geïnteresseerde verenigingen en particulieren, allerlei acties op touw zetten rond oude boerderijen. Een mooi verhaal over onze ‘hoeven op land gebouwd’ lees je alvast op www.hetvirtueleland.be. Over vakwerkbouw vind je interessante info op www.restauratieambacht.be.


Het Virtuele Land Onze voedselproductie en -consumptie kregen hun huidige vorm in de loop van de voorbije 150 jaar, met een spectaculaire overgang van traditionele basisactiviteit naar agribusiness. In Vlaanderen bezitten we geen groot agrarisch museum. Wel bestaan er, verspreid over het Vlaamse land, wel meer dan 180 collecties die objecten en informatie over de agrarische en voedingsgeschiedenis bewaren en belichten. Deze initiatieven kampen echter met een aantal logistieke problemen : er zijn geen financiële middelen voor registratie, organisatie, beschrijving, publiekswerking, … Jammer genoeg leidt dit soms tot de stopzetting van het initiatief. Het gevaar bestaat dat ook de collectie verloren gaat. Daarnaast blijven heel wat aspecten van de logistieke ondersteuning onderbelicht. Alleen al het plaatsgebrek maakt het soms moeilijk om getuigenissen van de vroege landbouwmechanisatie fysiek te bewaren. In de presentatie van een collectie ontbreekt ook vaak de onontbeerlijke historische duiding. Met het project Het Virtuele Land speelt CAG in op deze problematiek. In dit project wordt een databank opgestart waarin het agrarische erfgoed dat ons land rijk is (voorwerpen, foto’s, documenten, affiches, …) en de gegevens van de bewaarders van dit erfgoed (musea, privé-verzamelaars, archieven, heemkundige kringen) digitaal bewaard. Een website ondersteunt deze databank. Dankzij deze website wordt alle opgeslagen informatie toegankelijk voor diverse doelgroepen op een gebruiksvriendelijke manier. Dit laat iedereen toe om een goed beeld te krijgen van het agrarische erfgoed dat ons land rijk is. Een mooi resultaat valt al te bewonderen op www.hetvirtueleland.be.

Meer info Centrum Agrarische Geschiedenis vzw Vlamingenstraat 39 3000 Leuven T : 016 32 35 25 www.cagnet.be

31

Boek ‘Pajottenland, een land om lief te hebben’ Een tiental heemkundige kringen uit het Pajottenland brengt het boek van Jozef Vrancken Het Pajottenland, een land om lief te hebben, opnieuw op de markt. Het originele boek is een kwarteeuw oud en niet meer verkrijgbaar. De initiatiefnemers maken er een geactualiseerde versie van, ditmaal met kleurenfoto’s. Dit boek - een mooi promotiemiddel voor de regio - is een interessante leidraad voor wie de streek wil ontdekken. Tevens is het een waardevol werk dat past in elke Pajottenlandse boekenkast. De helft van de heemkringen en de helft van de vermelde gemeenten maken deel uit van de Pajottenland+-regio.


Cultuur in de schuur Cultuur in de schuur organiseert en coördineert 15 kleinschalige culturele activiteiten op het platteland voor en door de bewoners van het platteland. Zo wil men bewoners en belangstellenden aanmoedigen om wat cultuur op te snuiven op het platteland. Dit project verzorgt ook de promotie van deze culturele activiteiten. Welke activiteiten komen aan bod ? • Volksvertellers brengen streekeigen verhalen over heksen, beruchte personen, gebeurtenissen, gebruiken, … • Fototentoonstelling met als invalshoek het platteland langs weerszijden van de grens. Dergelijke tentoonstelling is mogelijk door medewerking van een of meerdere doelgroepen zoals : amateurfotografen, land- en tuinbouwers, plattelandsbewoners, stedelingen, … • Activiteit(en) rond de seizoenen, zoals : een kerstevocatie, kerststallentocht, halloweentocht, driekoningenfeest, … • Causerie door een schrijver over zijn boek over landelijkheid en/of verstedelijkingsdruk Bijvoorbeeld : Paul Mak over zijn boek Toen God verdween uit Jorwerd. • Plattelandswandeling of -fietstocht met (streekeigen) inbreng. • Folklorefestival met landbouw- en plattelandsgebruiken en -beroepen (bijvoorbeeld de Lichtaartse Volkorenmet, …). • Kookavond(en) met hoeve- en streekproducten. • Culturele animatieavond met plaatselijke (humoristische) gezelschappen (bijvoorbeeld een artiestenbeurs). • Causerie over verschillen en eigenaardigheden van de bevolking in een bepaalde streek of gemeente.

32

Meer info Centrale Landelijke Gilden vzw Ludo Pluym, Consulent Landelijke Gilden T : 014 24 80 48 E : [email protected]

Meetjeslandse kunst- en poëzieroute In het Meetjesland wordt een kunst- en poëzieroute opgezet over Meetjeslandse taalminnaars en de Vlaamse taal. De gemeenten en de plaatselijke verenigingen worden nauw betrokken bij de totstandkoming van deze kunst- en poëzieroute.

Meer info Plattelandscentrum Meetjesland vzw Luc Feusels , Coördinator T : 09 379 78 37 E : [email protected] • www.plattelandscentrum.be

Artselingen en PajoSa De kunstenvereniging Mansveld vzw uit Elingen-Pepingen pakte in de zomer van 2004 uit met het project Artselingen. In het kleine en landelijke Elingen stippelde Mansveld een 3,5 km lange wandeling uit met als thema’s kunst en poëzie. Onderweg kunnen wandelaars genieten van kunstwerken en gedichten. In het project ‘Het huis van de levende traditie’ stelde Muziekmozaïek voor om de zes gemeenten uit de regio te betrekken bij de werking rond volkscultuur. Muziekmozaïek, Artselingen en De Makrallen, de heksenvereniging van Bever, stapten allemaal in dit nieuwe netwerkproject. Dit kreeg de naam PajoSa, wat staat voor ‘Pajotten Samen’. Men wil dit netwerk laten uitgroeien tot een samenwerkingsverband waar Pajotten samen activiteiten organiseren. Zo brachten De Makrallen en drie volksmuziekgroepen een eigen bijdrage op de locatie van Artselingen. De Makrallen zorgden ook voor een heksen- en toversessie op de muziekstage te Gooik en ze nodigden de kunstenaars en de muzikanten uit naar Bever.


33

Taal in het park In het stadspark Ter Motten van Dilsen-Stokkem worden, langs een wandelpad, twaalf werken opgesteld die onze taal op velerlei wijze belichten. Komen aan bod : taalexpressie en communicatie, aspecten van onze taalgeschiedenis, cultuurtaal en dialect van eigen bodem, zustertaal en poëzie. Vijf van de twaalf werken zijn een blijvende aanwinst voor het park, één ervan is een kunstwerk. De andere werken zijn tijdelijk te zien tot het najaar. Bij deze tentoonstelling hoort een begeleidende brochure met achtergrondinformatie en de volledige gedichten. Promotiemateriaal is ook voorzien. In samenwerking met het secundair onderwijs wordt een haikuwedstrijd georganiseerd. De bekroonde werken krijgen een plaatsje in de tentoonstelling.

Meer info Stad Dilsen-Stokkem Philip Bouchet T : 089 79 08 60 E : [email protected]

Beelden op het platteland Dit beeldhouwevenement vond in de zomer van 2005 plaats in een oude, verlaten vierkantshoeve te Heppeneert. Het was een groot succes. Een zestal kunstenaars creëerde beelden uit ter beschikking gestelde blokken natuursteen van 2 m3. In diezelfde hoeve werd ook een beeldhouwatelier ingericht voor jongeren om hen de kans te geven dit kunstenaarsberoep te leren kennen. Er was ook heel wat randanimatie. In totaal werden acht schitterende beelden gehouwen. Deze beelden werden onlangs op strategische plaatsen langs het fietsroutenetwerk geplaatst : zes beelden in de Maaseiker gehuchten Aldeneik, Wurfeld en Heppeneert, één beeld werd aangeboden aan de stad Dilsen-Stokkem en één beeld aan de gemeente Maasmechelen. Dit stelt toeristen en inwoners in de gelegenheid om tijdens een ontspannen wandel- of fietstocht kennis te maken met en na te genieten van deze monumentale kunst.

Meer info O.B.M vzw Peter Houben T : 089 56 05 59 E : [email protected]

34

Lieux de mémoire Vroeger zorgde spontane overdracht ervoor dat het geschiedkundige erfgoed niet verloren ging. Vandaag wordt het verleden wat uit het oog verloren. Nochtans kan het verleden ons helpen om de grote, onzichtbare toekomst beter en met meer begrip en inzicht tegemoet te treden. In de stad Dilsen-Stokkem is er geen gebrek aan gebeurtenissen die in de loop van de geschiedenis de identiteit van zowel de plaats als de bevolking beïnvloed en gestuurd hebben. In dit project maakt men een selectie van een aantal plaatsen waar een link met het verleden bestaat. Deze plaatsen worden uitgebouwd tot herinneringsplaatsen. Via deze experimentele opzet wil men op termijn komen tot een netwerk van herinneringsplaatsen. In een eerste fase werkt men aan twee herinneringsplaatsen. Dit zijn de terreinen van de zinkfabriek te Rotem, waar aan de hand van infopanelen en een periscoop de geschiedenis van de Rotemse zinknijverheid en van het huidige industrieterrein uit de doeken wordt gedaan. Een overzet aan het kanaal te Lanklaar is een tweede herinneringsplaats. Hier creëert men een rechthoekig rustpunt met informatie over dit oude kruispunt van wegen, het nabijgelegen industrieterrein, de mijnterreinen en de ontwikkeling van het dorp Lanklaar.

Meer info Stad Dilsen-Stokkem André Verheyen T : 089 79 08 38 E : [email protected]

35

Deel 2. Samen sterk ! Wie kan je verder helpen met je project ?

Binnen Boerenbond en zijn nabije omgeving werken mensen binnen projecten rond verschillende aspecten van plattelandsontwikkeling. In de loop der jaren deden ze binnen een scala van steunpunten en kenniscentra een pak ervaring op, zowel inhoudelijke als projectmatige. Een aantal van deze kenniscentra ken je ontgetwijfeld al, andere zijn nog onbekend voor jou. Wat ze zeker allemaal gemeen hebben : ze zijn graag bereid om ook jou te helpen bij de ontwikkeling van je eigen project. Een korte kennismaking.

36

Plattelandsacademie van de Landelijke Gilden Sinds 2002 organiseert de PlattelandsAcademie studiedagen en seminaries over onderwerpen die nauw verweven zijn met plattelandsontwikkeling. De PlattelandsAcademie kent dit werkveld en de personen en instellingen die ermee begaan zijn héél goed. Zij haalt haar kennis uit haar jarenlange ervaring met Europese projecten (Interreg, Leader) en haar huidige inzet bij de kandidaatleadergroepen te Antwerpen en bij het Interbestuurlijk Plattelandsoverleg (IPO). Plattelandsontwikkeling legt relaties tussen mensen (stakeholders), inhouden en processen. Over elk van deze drie werkdomeinen heeft de PlattelandsAcademie voldoende inzicht om de do’s and dont’s helder te kunnen formuleren. De huidige, gangbare praktijken tonen aan dat de kennis over de inzetbare processen zeer miniem is. Daarom wil de PlattelandsAcademie zijn specifieke kennis als procesbegeleider bij het opstellen van lokale ontwikkelingsstrategieën inzetten (leadermethode).

Wat kan de PlattelandsAcademie voor je doen ?

Neem contact met de PlattelandsAcademie als je volgende zaken nodig hebt voor je project : • • • • • •

gebiedsbeschrijving ; stakeholdersanalyse ; procesbegeleiding, onder andere de leadermethodiek ; inspirerende voordrachten ; bijvoorbeeld creativiteitstechniek ; bevordering van de sociale samenhang (technieken) ; bevordering van de samenwerking tussen stakeholders (binnen een regionaal platform) ; • begeleiding van dorpsontwikkelingsplannen.

Coördinatie Karel Lhermitte, Adviseur plattelandsontwikkeling Diestsevest 40, 3000 Leuven T : 016 28 64 13 F : 016 28 64 09 M : 0497 92 70 62 E : [email protected] • www.plattelandsacademie.be

37

Projectcel Boerenbond Op 1 april 2007 werd binnen Boerenbond een projectcel opgericht die tot doel heeft de projecttechnische expertise die binnen onze organisatie aanwezig is, te bundelen en verder te versterken. De projectcel voert dus zelf geen projecten uit, maar ondersteunt diensten en afdelingen van Boerenbond en Landelijke Gilden bij de ontwikkeling en uitvoering van projecten. De Projectcel kan haar expertise aanbieden aan lokale besturen voor : • projectontwikkeling. De Projectcel kan samen een project voorbereiden, potentiële partners organiseren, de tekst voor een project uitschrijven en het verdedigen bij het programmasecretariaat. • projectorganisatie. Dit betekent dat de Projectcel een werkbare projectstructuur opzet, procesbegeleiding doet, verbanden legt tussen partners en samenwerking stimuleert. • projectmanagement. De Projectcel begeleidt met de vergunningsprocedures, het financiële beheer, en de inhoudelijke en financiële rapportering van je project. • projectcommunicatie. De Projectcel helpt bij de redactie van nieuwsbrieven, zet symposia op, ontwerpt projectwebsites en verzorgt externe communicatie.

Wat kan de Projectcel voor je doen ?

Door haar ruime kennis en ervaring kan de projectcel ondersteuning en begeleiding bieden : • aan lokale actoren, overheden en andere organisaties bij het ontwikkelen, organiseren, coördineren en/of beheren van projecten. • aan provincies, gemeenten en/of plaatselijke groepen bij het ontwikkelen van eigen ontwikkelingsplannen op basis van de ‘bottom up approach’ ; • voor ontwikkeling en ondersteuning van (projectgestuurde) partnerschappen, netwerken en samenwerkingsverbanden.

Coördinatie Wim Ceulemans, Projectmanager Boerenbond T : 016 26 60 43 F : 016 28 60 49 E : [email protected] • www.boerenbond.be

38 Innovatiesteunpunt voor land- en tuinbouw

Het Innovatiesteunpunt voor landbouw en platteland

Het Innovatiesteunpunt wil boeren en tuinders informeren, inspireren en adviseren over kansen en toekomstmogelijkheden voor hun bedrijf. Dit kennis- en expertisecentrum is gespecialiseerd in volgende aspecten van land- en tuinbouwinnovatie : • creëren van toegevoegde waarde en nieuwe producten en diensten door marketing- en communicatieadvies, verkooptraining en commerciële relaties, producten ketenontwikkeling, (ook diensten zoals recreatie, ...) ; • efficiënter energie produceren door energie-audits, duurzaam energiegebruik en advies bij investeringsprojecten zoals WKK, zonne-energie, biomassaverbranding, … ; • wateropvang, -zuivering en hergebruik van water ; • sociale innovatie en samenwerking zoals sociale omgang met mensen, personeelsbeleid, stakeholdersaanpak ; • innoverend ondernemen.

Wat kan het Innovatiesteunpunt voor je doen ?

Bij het Innovatiesteunpunt kun je terecht voor advies bij innovatieprojecten en bij de opstart van samenwerkingsvormen.

Coördinatie Lieven Vandeputte Diestsevest 40, 3000 Leuven T : 016 28 61 20 F : 016 28 61 29 E : [email protected] • www.innovatiesteunpunt.be

39

Plattelandsklassen vzw Plattelandsklassen vzw is actief op het vlak van plattelandseducatie. Deze vzw wil het publiek en vooral jongeren in contact brengen met de land- en tuinbouw en het platteland. Daarom ondersteunt en ontwikkelt de vzw educatieve initiatieven rond deze thema’s.

Wat kan Plattelandsklassen vzw voor je doen ?

• Plattelandsklassen kan je helpen om educatieve belevingsarrangementen te ontwikkelen voor diverse doelgroepen zoals : lager en secundair onderwijs, verenigingen, jeugdgroepen, gezinnen met jonge kinderen, recreanten ; • We denken onder andere aan de aanleg van educatieve plattelandspaden, educatieve initiatieven met scholen en verenigingen, enz. • Plattelandsklassen vzw beschikt over een uitgebreid netwerk van contacten en is dus de geschikte partner voor de promotie van het belevingsaanbod voor de onderwijs- en toeristische sector, de jeugd- en socioculturele sector.

Coördinatie Wouter Goolaerts Leemweg 25, 9980 Sint-Laureins T : 09 379 74 77 F : 09 379 74 78 E : [email protected] • www.plattelandsklassen.be

40

Agro|aanneming cvba Agro|aanneming (a|a) werd opgestart in 2001 en is nog altijd de jongste telg uit de familie van de agro|diensten. Agro|aanneming (a|a) moet als ‘specialist’ fungeren in de organisatie van agrarische werkzaamheden in de ruime zin van het woord. Sinds 2004 bestaat het systeem van werkende vennoten. Dit is een systeem die gemotiveerde land- of tuinbouwers met wat tijd over op hun bedrijf, kansen biedt om op eenvoudige wijze een nevenactiviteit uit te oefenen. Doelstellingen van het systeem zijn : • • • • •

de uitbouw van het vennotensysteem in heel Vlaanderen ; de verdere uitbouw van de organisatie van agrarische werkzaamheden ; verder werken rond coöperaties ; de opvolging van lopende projecten en ze tot een zo goed mogelijk resultaat brengen ; het onderzoek naar de behoefte om nieuwe projecten op te starten in de agrarische sector, dit met een zeer brede kijk. In aansluiting daarmee bekijken welke mogelijkheden er zijn. Ten dele dankzij het vennotensysteem is Agro|aanneming (a|a) ook coördinator voor diverse projecten in de agrarische sector.

Wat kan Agro|aanneming(a|a) voor je doen ?

Agro|aanneming(a|a) heeft heel wat kennis in huis over de agrarische sector én een sterk netwerk in deze sector. Zij bezit veel expertise inzake de organisatie van arbeid in de agrarische sector en kan je zeker helpen bij de opstart van (machine)coöperaties en de verdere begeleiding.

Coördinatie Ben Kusters Diestsevest 40, 3000 Leuven T : 016 28 64 64 F : 016 28 64 39 E : [email protected] • www.agroaanneming.be

41

Plattelandstoerisme in Vlaanderen vzw De vzw Plattelandstoerisme in Vlaanderen is het resultaat van een nieuwe en intensieve samenwerking tussen de vijf provinciale toeristische organisaties, de Vlaamse Federatie voor Hoeve- en Plattelandstoerisme en Boerenbond. De nieuwe vzw werd opgericht op 30 juni 2004 en ging officieel van start op 1 januari 2005 met 283 leden-logiesuitbaters. Intussen telt de vzw meer dan 300 leden-logiesuitbaters. De vzw Plattelandstoerisme behartigt een aantal belangrijke, statutair bepaalde, taken en diensten voor de groep van logiesuitbaters op het Vlaamse platteland : • De globale coördinatie, de organisatie en de verdediging van de toeristische groepsbelangen van kleinschalige logiesuitbatingen met plattelandskarakter in Vlaanderen behartigen. • De toekenning van kwaliteitscategorieën en de controle hierop. Het is niettemin de bedoeling dat deze taak later door Toerisme Vlaanderen wordt overgenomen. • Een marketingbeleid ontwikkelen en gemeenschappelijke marketingacties voor de aangesloten leden voeren, onder andere met de brochure Hoeve- en plattelandstoerisme in Vlaanderen. • Professionele voorlichting (rechtstreeks of in samenwerking met derden), vorming en advies voor de aangesloten logiesuitbaters geven. Het is momenteel niet volledig uitgeklaard wie in de toekomst het luik voorlichting voor zijn rekening zal nemen.

Wat kan de vzw Plattelandstoerisme voor je doen ?

Bij de vzw Plattelandstoerisme in Vlaanderen kun je terecht voor informatie over de wetgeving en de reglementering inzake plattelandslogies en het koepeldecreet. Ze bezit veel deskundigheid over de gehanteerde kwaliteitscriteria (classificatienormen) voor kleinschalige logiesuitbatingen en bewaakt de opvolging van de kwaliteit. De vzw verzorgt ook de marketing van het plattelandstoerisme.

Coördinatie Marleen Vandenplas Diestsevest 40, 3000 Leuven T : 016 28 60 37 F : 016 28 60 39 E : info@plattelandstoerisme • www.plattelandstoerisme.be

42

RURANT vzw De vzw RURANT is ontstaan in het kader van de uitvoering van het Leader+-programma in de Antwerpse Kempen. In de loop der jaren is de werking zowel geografisch (heel de provincie Antwerpen) als inhoudelijk (bepaalde thema’s) uitgebreid met activiteiten rond plattelandsontwikkeling. Zo groeide de vzw RURANT uit tot een kenniscentrum en aanspreekpunt voor rurale ontwikkeling in de provincie Antwerpen,

Wat kan de vzw Rurant voor je doen ?

Zeker in de provincie Antwerpen kun je er terecht voor technische hulp en voorzieningen die de realisatie van je project kunnen vergemakkelijken. Zo kan de vzw RURANT voor jou de weg voorbereiden naar gemeenten, locale actoren en projectpromotoren. De vzw voert, in opdracht, ook zelf projecten uit die verband houden met educatie, diversificatie in land- en tuinbouw, plattelandsbeleving, toerisme en recreatie. Medewerkers kunnen je tevens helpen met netwerkvorming. Immers, door haar uitgebreid netwerk kan de vzw RURANT maximaal zoeken naar samenwerking met relevante partners voor jouw project.

Coördinatie Wim Poelmans Hooibeeksedijk 1, 2440 Geel T : 014 85 27 07 F : 014 85 36 15 E : [email protected] • www.rurant.be

43

Plattelandscentrum Meetjesland vzw Het Plattelandscentrum Meetjesland werkt mee aan de ontwikkeling van het Meetjesland als plattelandsstreek in het kader van een breed plattelandsbeleid. De organisatie heeft als werkgebied : de gemeente Sint-Laureins, het Meetjesland en bredere regio’s (vooral in Oost-Vlaanderen) voor zover die afgebakend worden in projecten. Het beleid beoogt de plaatselijke bevolking meer te betrekken bij de ontwikkeling van de streek. Dit doet ze door zelf vormingsinitiatieven te organiseren of in samenwerking met derden initiatieven of projecten op te zetten in het kader van de plattelandsontwikkeling van het Meetjesland. De medewerkers organiseren allerlei activiteiten om de bredere lagen van de bevolking in contact te brengen met de land- en tuinbouw in de streek en te informeren over de evoluties in de sector. Door allerlei culturele en recreatieve activiteiten wil men ook het Meetjesland profileren als een toeristisch aantrekkelijke streek. De vzw beheert en baat een onthaal- en bezoekerscentrum uit en organiseert dienstverlening die de ontwikkelingen op het platteland in de mate van het mogelijke ondersteunt.

Wat kan de vzw Plattelandscentrum Meetjesland voor je doen ?

De vzw is professioneel uitgerust om initiatieven in plattelandsbeleving uit te werken en te begeleiden. Immers, het centrum kan bogen op ruime ervaring binnen een PPS (publiek-private samenwerking) en binnen intergemeentelijke en regionale samenwerking. Het werkt met een openactiviteitenaanbod ; er is dus geen sprake van lidmaatschap. Het coördineert een educatief centrum en verzorgt projectwerking en projectadministratie. Mogelijke thema’s voor projecten zijn : plattelands(verbreding), landbouw(educatie), hoeve- en streekproducten, toerisme en erfgoed.

Coördinatie Luc Feusels Leemweg 24, 9980 Sint-Laureins T : 09 379 78 37 F : 09 379 74 78 E : [email protected] • www.plattelandscentrum.be

44

Centrum Agrarische Geschiedenis vzw Het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) en wetenschappelijke pendant ICAG - KULeuven werden opgericht in 2000-2001. Initiatiefnemers waren Cera, Boerenbond en KULeuven. Het CAG doet voor wetenschappelijke ondersteuning beroep op het Interfacultair Centrum Agrarische Geschiedenis (ICAG) van de KULeuven en op andere onderzoeksgroepen in binnen- en buitenland in verband met het agrarische verleden. Het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) wil, samen met andere geïnteresseerden, het erfgoed van landbouw en voeding bestuderen, bewaren en toegankelijk maken voor een groot publiek. Zo kan dit erfgoed de plaats krijgen die het toekomt en dat in zijn werkelijke, actuele betekenis. Men wilde ook graag dat het materiële en immateriële rurale erfgoed meer de aandacht zou krijgen dat het verdient om zo, via een omweg, een beter imago voor de sector te creëren. De werking van het CAG draait rond drie centrale pijlers die elkaar aanvullen : • CAG is in eerste instantie een kenniscentrum dat de geschiedenis en de evolutie van de landbouw en de voeding in brede zin (het agrarisch erfgoed) bestudeert. De geschiedenis bestrijkt de periode van 1750 tot vandaag, met grote aandacht voor de actualiteit. • CAG is een onafhankelijk steunpunt voor erfgoedinitiatieven. Het doet aan ondersteuning, geeft advies en creëert samenwerking op maat van de partners. • CAG biedt ook informatie, educatie en animatie aan. Het wil een ruim publiek vertrouwd maken met diverse aspecten van het materiële en immateriële erfgoed. Op die manier wil het bijdragen tot cultuurbehoud, cultuurbeleving, cultuurontwikkeling en versterking van het sociale weefsel op het platteland Wat kan het CAG voor je doen ? Wil je een erfgoedproject opzetten, dan kan het CAG een belangrijke steun voor je zijn. Je kunt bij hen terecht voor informatie over wetenschappelijk en toegepast onderzoek rond landbouw, platteland, landschap en voeding (verleden tot heden). Allerlei wetenschappelijke publicaties, maar ook publicaties voor het grote publiek vind je in het CAG, zoals : boeken, dvd’s, cd-roms, … Ze helpen je bij het maken en onderhouden van websites en andere internettoepassingen. Wil je graag een tentoonstelling opzetten ? Ook hier kan het CAG je bij helpen. Samen met jou werken ze ideeën uit over een erfgoedproject rond landbouw, platteland en voeding. Zelf ontwerpen ze tentoonstellingen en museumconcepten, inclusief educatieve pakketten rond de vermelde thema’s. Het CAG organiseert ook studiedagen en congressen en geeft lezingen.

45

Coördinatie Yves Segers Vlamingenstraat 39, 3000 Leuven T : 016 32.35.25 F : 016 32 35 26 E : [email protected] • www.cagnet.be T : 016 32 35 25 www.cagnet.be

46

Steunpunt Groene Zorg vzw Vanuit de werking van het Innovatiesteunpunt en contacten met Landelijke Thuiszorg (Groep KVLV) bleek dat er heel wat knelpunten bestonden op het terrein, dit inzake de dienstverlening voor ‘groene zorg in de land- en tuinbouw’. Initiatieven zoals zorgboerderijen moesten meer groeikansen krijgen, dat was duidelijk. Met de steun van Cera zag het Steunpunt Groene Zorg vzw in 2004 het levenslicht. Het is een samenwerking tussen Boerenbond en Groep KVLV en het werkgebied beslaat heel Vlaanderen in samenwerking met Groene Zorg Oost-Vlaanderen voor begeleiding van individuele projecten in Oost-Vlaanderen. Het Steunpunt wil bestaande knelpunten wegwerken en groene zorg in Vlaanderen actief bevorderen en ondersteunen. Dit doen ze via algemene belangenverdediging en individuele begeleiding van initiatiefnemers. Het Steunpunt houdt zich intensief bezig met de begeleiding van individuele zorgboeren, inventariseert zorgvraag en -aanbod en stemt vraag en aanbod op elkaar af. Zo kunnen zorgvrager en zorgverlener elkaar gemakkelijker en sneller vinden.

Wat kan het Steunpunt voor je doen ?

Steunpunt Groene Zorg vzw bezit heel wat expertise in de actiedomeinen groene zorg en zorgboerderijen. Land- en tuinbouwers, welzijnsvoorzieningen en individuele zorgvragers kunnen er terecht voor informatie over wetgeving en concrete vragen over groene zorg. Medewerkers verlenen individuele begeleiding aan land- en tuinbouwers en zorgvoorzieningen en bieden gepaste vorming aan. Steunpunt Groene Zorg vzw wil ook een ontmoetingsplaats creëren voor zorgboeren om met elkaar ervaringen en meningen uit te wisselen en aan netwerkvorming te doen.

Coördinatie Willem Rombaut Diestsevest 40, 3000 Leuven T : 016 28 61 28 F : 016 28 61 29 E : groenezorg@Boerenbond • www.groenezorg.be

47

En last but not least…

Dorp met toekomst Dorp met toekomst is geen steunpunt zoals de vorige centra, maar een kaderproject binnen de Landelijke Gilden, in partnerschap met Cera, de Vlaamse overheid, Nest, De Zondag en De Streekkrant/De Weekkrant. Handen uit de mouwen Geen grootse projecten maar kleinschalige acties gedragen door plaatselijke verenigingen en /of vrijwilligers uit het dorp, dat is wat Dorp met toekomst beoogt. Dorpsbewoners aanzetten om zelf de handen uit de mouwen te steken en zo samen de leefbaarheid van hun dorp te verbeteren, dat is de opzet van Dorp met toekomst. Leefbaarheid wordt als volgt gedefinieerd : ‘de mate waarin een (dorps)gemeenschap ervaart dat de eigenschappen van de gemeenschappelijke leefomgeving tegemoet (kunnen) komen aan de behoeften die leven in die gemeenschap’. Actief burgerschap Er zijn vijf deelaspecten aan leefbaarheid. Stel jezelf eens een aantal vragen : • Is het aangenaam wonen in je dorp ? Hoe is het fysieke woonklimaat) ? • Zijn er voldoende zorgvoorzieningen (dokter, apotheker, …), nutsvoorzieningen (water, elektriciteit, …) en openbare diensten (gemeentelijke diensten, de Post, …) ? • Is het een leefbare omgeving met voldoende werkgelegenheid en is er plaats voor lokale zelfstandigen ? • Hoe is het sociale klimaat ? Een leefbaar dorp vormt een (h)echte gemeenschap waarin de bewoners contact met elkaar hebben. Een bloeiend verenigingsleven helpt hier natuurlijk bij. • Heb je greep op de eigen omgeving ? Immers, als burger kun je mee vormgeven aan je dorp en word je betrokken bij het beleid van je dorp. Een kleinschalige actie kan je voeren over een van deze vijf deelaspecten van je leefomgeving. Essentieel is dat de actie aansluit bij een reële problematiek/gevoel in je dorp en dat je de actie zelf kunt realiseren. Je hebt het al begrepen. Elke actie die de leefbaarheid van je dorp verbetert, komt in aanmerking.

Doe mee en win

Het begrip actief burgerschap betekent dat je zelf verantwoordelijkheid opneemt voor

48

je dorp. Samen actie ondernemen om de leefbaarheid van je dorp te verbeteren, daar gaat het om bij de Vlaamse prijs Dorp met toekomst. Een dorp zorgt voor de vrijwillige handen, Dorp met Toekomst voor de centen ! Die centen worden verdeeld door middel van een wedstrijd : de Vlaamse prijs ‘Dorp met toekomst’. De centen moeten een stimulans zijn voor de plattelandsbewoners om de leefbaarheid van hun dorp te vergroten. De eerste editie vond plaats in 2007. In 2008 en 2009 volgt nog telkens één editie.

Coördinatie Hannes Hollebecq T : 016 28 60 42 F : 016 28 60 29 E : [email protected] • www.dorpmettoekomst.be

49

Deel 3. Zelf aan de slag Doe-het-zelf : Van idee naar project in 10 stappen Zoals in elke goede informatiebundel past, willen we ook aan de doe-het-zelvers de nodige aandacht besteden. In dit laatste deel vind je een leidraad waarmee je stap voor stap je eigen project kunt ontwikkelen en uitvoeren.

Stap 1 - Projectidee In den beginne was er …

Elk project begint natuurlijk met een goed idee. In het eerste deel van deze bundel las je al heel veel inspirerende voorbeelden van projecten die allemaal begonnen met ‘het ei van Columbus’. Weet dat hoe creatiever en innovatiever je idee is (of geformuleerd wordt), hoe meer kansen je hebt om financiële middelen voor de uitwerking van je idee te vinden. Alle projectfinanciers, zowel overheden als stichtingen, zijn immers op zoek naar dat ene projectidee dat nog nooit werd gezien … Misschien wel jouw idee ? Met een goed idee alleen ben je er nog niet. Het komt eropaan dat geniale idee om te zetten in zeer concrete, praktische en haalbare stappen. Hier gaan we …

Stap 2 - Doelstellingen Wat wil je bereiken ?

Wil je dit idee ook in een project verwezenlijken, dan komt het eropaan duidelijke doelstellingen te omschrijven. Voer dus een eerste test uit. Omschrijf in korte en krachtige bewoordingen (liefst op een derde van een A4’tje) wat je wilt bereiken met dit project. Het is uiteraard aangewezen dat deze doelstellingen aansluiten bij de maatschappelijke verwachtingen. “Ik wil een nieuwe computer aankopen”, is niet de meest overtuigende doelstelling. “Onze Landelijke Gilde wil senioren helpen om hun weg te vinden in de huidige internetmaatschappij”, klinkt al heel wat beter.

Stap 3 - Over tot de actie Hoe wil je het bereiken ?

Eens duidelijk op papier wat je wilt bereiken, moet je gaan nadenken over hoe je dit wilt aanpakken. Probeer daarom de acties die je wilt ondernemen binnen dit project te structuren. Soms

50

moet je daarvoor het proces dat (voor jou) logisch in elkaar zit, uiteenrafelen in verschillende stappen. Soms is het nodig om tegelijkertijd verschillende sporen te bewandelen die elkaar aanvullen om de beoogde doelstelling te realiseren. Maar meestal is een actieplan een combinatie van beide. Een logische en duidelijk gestructureerde opbouw van de verschillende deelacties is belangrijk. In de realiteit zien we dat in de meeste gevallen hiermee een project staat of valt, zowel wat betreft het aanvaard worden binnen het programma dat betoelaagt als wat betreft een succesvolle uitvoering. Slaag je daar in, dan heb je in elk geval al het beeld mee van ‘iemand die weet waarmee hij/zij bezig is’ en ben je goed op weg om je project goedgekeurd te krijgen.

LET OP !

Ga ervan uit dat de jury die over je project beslist absolute leken zijn aan wie je je plannen helder (en dus zonder evidenties) en gestructureerd moet duidelijk maken.

Stap 4 - Beoordelingscriteria Hoe scoor je goed bij je financiers ?

Je project begint stilaan vorm te krijgen. Nu komt het eropaan het project om te zetten in concrete en meetbare outputindicatoren. Het is op basis van deze indicatoren dat de inhoud van je project door de financiers beoordeeld wordt, vanuit het principe ‘waar voor ons geld’. We geven enkele voorbeelden van outputindicatoren. Fysiek vaststelbare elementen - Infrastructuur, brochures, website, … zijn voor elk projectprogramma de meest favoriete indicatoren. ’t Is simpel : financiers weten dat op panelen, in brochures, … hun logootje verschijnt en er bestaat ook weinig discussie over of jullie dit kunnen realiseren of niet. Als je brochures wilt drukken, vermeld dan wel de oplage, of voor een website het aantal (te verwachten) bezoekers. Duidelijke attitudeverandering bij je doelgroep - Beoog je met je project gedragsverandering ? Voer vooraf een nulmeting uit bij je doelgroep en voer later, aan het einde van je project, een tweede meting uit die duidelijke veranderingen in de meetresultaten aantoont. Een evenement of actie - Staaf het belang of succes van je evenement met aantal bezoekers, aantal aanwezige media, respons in de media, … Processen - Vergaderingen, overlegmomenten, … zijn op zich geen aangewezen outputindicator, maar wel een manier om tot deze indicatoren te komen. Vermeld ze dus wel en lever bewijzen aan de hand van foto’s en verslagen. Breng ook hiervoor ‘kwantificeerbaar materiaal aan, zoals aantal deelnemers aan de vergadering, de impact van de vergadering door vermelding van welke ‘achterban’ deze deelnemers vertegenwoordigen, enz.

LET OP !

De indicatoren moeten altijd bewijsbaar én dus zeer concreet zijn. Meten om te weten, dus ...

51

Stap 5 - Timing Van nul tot honderd in … hoelang eigenlijk ?

De timing is van héél groot belang in de uitvoering van je project. In eerste instantie hangt de timing samen met de looptijd van het programma van je financiers, dat is logisch. Binnen deze vaste programmaduur denk je best ook na over de tijd die je nodig hebt om je project te realiseren. Aangezien timing een evaluatiepunt is voor je financiers, kun je best een haalbaarheidstoets opstellen. Met andere woorden : kun je de beloofde ‘goodies’ opleveren binnen de beloofde tijdsspanne ? Spontaan zijn we immers geneigd om, in ons enthousiasme, te veel te beloven. Bij een project kun je beter de lat niet te hoog leggen. ’t Is beter dat je in een latere fase of bij de eindmeet aantoont dat je op bepaalde vlakken beter hebt gescoord dan je oorspronkelijk had aangegeven. Dit levert je gegarandeerd ‘bonuspunten’ op en die komen goed van pas als tegengewicht voor andere luiken van je project waarin je eventueel iets minder hebt gepresteerd. Houd er ook rekening mee dat de opstartfase van een project soms langer duurt dan je aanvankelijk dacht. Bouw zeker een veiligheidsmarge in om te vermijden dat je je project moet ‘forceren’, wat altijd aanleiding geeft tot stress en anderzijds niet gemakkelijk te verdedigen is.

LET OP !

Bouw eventueel tussentijds mijlpalen in, zodat je duidelijk bewijst dat je het project in zijn praktische consequenties goed hebt overwogen. Bovendien geeft dit jou én ook je financier de mogelijkheid om de vorderingen op te volgen en kun je desnoods nog bijsturen. Het is in de koers altijd makkelijker om tussen verschillende etappes even op adem te komen en te evalueren dan tijdens één lange marathon.

Stap 6 - Projectpartners Ik + jij = Wij2?

In deze bundel kon je in deel 2. al kennismaken met de verschillende diensten en steunpunten binnen de omgeving van onze organisatie die je kunnen helpen bij de ontwikkeling en de uitvoering van jouw project. Sta even stil bij de meest optimale projecttrekkers en -partners om tot een zo goed mogelijke uitvoering van je project te komen. Vertrek altijd van je eigen kracht en troeven als je samenwerkingsverbanden aangaat met andere partners. Het is daarbij een uitdaging om ‘net genoeg’ partners mee te nemen zodat je het project snel en efficiënt kunt uitvoeren, zonder te veel ‘ballast’. Financiers zien graag dat jouw project een samenwerkingsverband is tussen verschillende partners die allemaal actief samenwerken. Dit levert je zeker bonuspunten op bij de afweging van de verschillende projectvoorstellen tegenover elkaar.

LET OP !

Start je met een relatief groot project ? Ga je met verschillende partners in zee ? Maak dan

52

zeer goede en duidelijke afspraken rond wederzijdse verantwoordelijkheden. Een goed huwelijkscontract kun je beter afsluiten wanneer de liefde nog groot is, nietwaar ?

Stap 7 - Communicatie Wees goed en zeg het …

Communiceer met de buitenwereld over je project. Je hebt daar zelf alle belang bij. Een project levert immers vaak leuke resultaten op waarmee je je als gemeente of gilde mooi kunt profileren. Anderzijds zijn ook de meeste projectfinanciers nogal gevoelig voor goede communicatie waarbij zij uiteraard mee in het zonnetje worden gezet. De correcte logo’s op je drukwerk, brochures en andere publicaties aanbrengen is héél belangrijk. Projectfinanciers zijn daar gevoelig voor. Jedenktbestvaninhetbeginnaoverdevraag :“Viawelkekanalenzullenwenaaronzeeigenorganisatie/gemeente communiceren ?” Kies de kanalen die best aansluiten bij hun leefwereld : dagbladen, de gemeentekrant, een website, dienst-, bestuurs- en/of ledenvergaderingen, … Vraag je je ook af via welke kanalen je de externe communicatie wilt voeren ? Welk imago wil je voor je organisatie/gemeente hieruit kunnen halen ? Als je werkt met projectpartners moeten er van in het begin hier duidelijke afspraken over worden gemaakt.

LET OP !

Denk van in het begin goed na over de manier waarop je de communicatie wilt en kunt aanpakken. Een goede communicatie vereist een goed communicatieplan. Houd hierbij rekening met de manier waarop je naar de buitenwereld zult communiceren, maar ook hoe je de realisaties van het project bij je eigen achterban bekendmaakt.

Stap 8 - Projectbegroting Koken kost geld

Naast de inhoudelijke invulling moet je ook het financiële aspect van een project van in het begin goed uitklaren. Je begroting is een belangrijk aspect, daarom staan we er uitgebreider bij stil. Eens je duidelijk weet wat je gaat realiseren binnen het project, kun je de diverse stappen omzetten in een volledige en coherente kostenraming. Algemene regel : houd van in het begin rekening met de bewijsvoering van de kosten, want enkel kosten die je kunt bewijzen, komen in aanmerking voor cofinanciering ! Let er goed op dat je alle kosten begroot in de juiste classificatie, zo vermijd je achteraf grote budgetverschuivingen. Kleine budgetverschuivingen zijn vaak vrij automatisch mogelijk, maar als grotere kosten in de verkeerde post staan, kan dit wel eens moeilijkheden opleveren. Elk programma, elke financier heeft zijn eigen classificatie van de verschillende types van kosten.

We kunnen een aantal grote lijnen trekken. We geven ze hierna kort weer.

53

Personeelskosten

Personeelskosten zijn loonkosten van de rechtstreeks bij het project betrokken personeelsleden (meestal ook RSZ, vakantiegeld, eindejaarspremie, ...). Extralegale voordelen zoals maaltijdcheques, hospitalisatie- en groepsverzekering kunnen doorgaans niet worden ingebracht. Er zijn twee systemen om de personeelskosten te berekenen : • Een berekening van de loonkost aan de hand van de ingezette Voltijdse Equivalenten (VTE’s). Dan bereken je de totale loonkost van een personeelslid op basis van het aantal gepresteerde uren voor het project ten opzicht van het totale aantal gepresteerde uren in een bepaalde periode. Deze formule gebruikt men doorgaans voor het personeel dat inherent is aan een project ; dat zorgt voor de coördinatie, administratie, … • Een berekening van de loonkost aan dag- of uurtarief. Dit systeem gebruikt men nogal eens voor consultancy en andere externe prestaties. Bewijsvoering gebeurt door uittreksels van de betaling via loonfiches of gelijkwaardig document. Meestal wordt ook een zogenaamde werkstaat geëist die de gedeclareerde uren kan verantwoorden.

LET OP !

Verreken bij de indiening van het project de loonkosten van alle personeelsleden die een bijdrage leveren aan het project. Bijvoorbeeld : de uren die een administratieve kracht nodig heeft om de nodige bewijsstukken te verzamelen en in de correcte formats aan te leveren ; de uren van de consulent die een aantal structuren begeleidt in functie va een bepaald project, … Gratis prestaties, bijvoorbeeld van vrijwilligers, kun je vaak niet mee opnemen in de kosten- en de financieringstabel. Vermeld ze wel bij de beschrijving van de partners en/of van de acties. Zo kunnen deze prestaties in de beoordeling van het project ook een positieve rol spelen. In de recentste projectprogramma’s kun je soms wél vrijwilligerswerk valideren als inbreng in natura, wat soms handig is in je zoektocht naar een sluitende financiering van je project (zie verder).

Werkings- en/of overheadkosten

Er zijn de kosten van de rechtstreekse uitgaven voor verbruiksmaterialen, kantoormaterialen, kopie- en drukkosten, postzegels, kleine reis- en verblijfskosten. Ook huurkosten aan derden voor het gebruik van gebouwen, lokalen, apparatuur en infrastructuur, kosten van administratie, beheer, onderhoudskosten, verwarming, verlichting, telefoon en fax, telex, verzekeringen, water, gas en elektriciteit, … kunnen hieronder vallen. Bewijsvoering gebeurt door facturen of toewijzing en/of versleuteling van de kosten aan de hand van analytische boekhouding. Voeg altijd de uittreksels van de betalingen bij !

LET OP !

Elk programma, financierder, heeft zo zijn eigen interpretatie van wat er al dan niet onder een bepaalde uitgavenpost kan vallen. Soms is er een opsplitsing tussen werkingskosten en overheadkosten. Houd hier rekening mee.

54

Investeringen

Als investeringsuitgaven worden enkel de kosten aanvaard die je in de loop van het project maakt, die betrekking hebben op het project en ook verifieerbaar zijn. Bewijsvoering gebeurt door facturen. Voeg altijd de uittreksels van de betalingen bij !

LET OP !

Investeringskosten komen doorgaans enkel in aanmerking voor de afschrijvingsperiode die samenvalt met de duur van het project, en dus niet voor de totale kosten.

Externe prestaties

Deze rubriek omvat de kosten van de prestaties die externe organisaties in het kader van het project leveren ; dit zijn bijvoorbeeld vergoedingen voor studie-, engineerings- en consultantsbureaus.Bewijsvoering gebeurt met facturen. Voeg altijd de uittreksels van de betalingen bij !

LET OP !

Consultancy kost al snel 60 tot 90 euro per uur. Volg dus zeker een aanbestedingsprocedure als je met externe prestaties in het project werkt. Doe dit zeker als de totale som van een bepaalde opdracht meer dan 15.000 euro bedraagt. In sommige programma’s is een aanbesteding ook voor lagere bedragen verplicht. Als er nog grotere bedragen (meer dan 50.000 euro) mee gemoeid zijn, is zelfs een zogenaamde Europese Aanbesteding noodzakelijk ! Informeer je hierover goed én tijdig. De projectcel van Boerenbond kan je helpen bij het organiseren van een aanbestedingsprocedure. Maak gebruik van deze dienstverlening.

Diverse kosten

De meeste programma’s voorzien ook de mogelijkheid om kosten in te brengen die niet onder de voorgaande posten vallen, onder andere promotiekosten. Promotiekosten zijn kosten die te maken hebben met de bekendmaking van het project zoals : folders, advertenties, website, aanwezigheid op beurzen, … Projectfinanciers houden de bewijsvoering van dergelijke kosten extra in het oog. Bewijsvoering gebeurt altijd met facturen. Voeg altijd de uittreksels van de betalingen bij !

LET OP !

Voorzie genoeg middelen om de externe communicatie over je project goed te kunnen voeren. Zoiets stuit meestal op weinig kritiek van de achterban, integendeel, eerder het omgekeerde is waar. De betrokkenen bij de projectwerking hechten doorgaans veel belang aan communicatie.

Stap 9 - Financiering Op zoek naar de suikernonkel(s)

Goed, het algemeen projectidee is er. Nu moet je nog voor je projectidee een goede ‘thuis’ vinden. Met andere woorden : kun je het projectidee indienen bij één of meerdere

55

van de verschillende programma’s die door Europa, Vlaanderen, een provincie of zelfs door één of andere stichting worden opgezet ? Welke programma’s komen in aanmerking ? • de provinciale programma’s PDPO ( = programmeringsdocument voor Plattelandsontwikkeling) voor Gebiedsgerichte Werking (As3) ; • LEADER (As4) in het kader van het Programmeringdocument voor Plattelandsontwikkeling (PDPO II) wanneer je gemeente in een afgebakend en erkend LEADER-gebied ligt ; • projectprogramma’s in het kader van stichtingen, zoals Cera, de Koning Boudewijnstichting, Nationale Bank, … ; • het Europese Doelstelling 2 programma - EFRO en ESF. Elk van deze programma’s heeft wel zijn specifieke doelstellingen en/of prioriteiten. De kunst is om je eigen projectaanvraag in een van de programma’s in te passen. Dit vormt een belangrijke toetssteen voor de haalbaarheid ervan binnen het desbetreffende programma. De projectcel van Boerenbond kan je helpen bij het zoeken naar een goede ‘suikernonkel’ voor je project. Maak gebruik van deze dienstverlening. In het kader van PDPO wordt een cofinanciering voorzien van maximaal 65 %. Dit betekent dat je voor de overige 35 % van je projectkost zelf de nodige middelen moet verzamelen. Je kunt eventueel nog beroep doen op derden om ‘het gat dicht te rijden’, maar bij PDPO moet je ten minste 15 % van de kosten zelf ophoesten. In beperkte gevallen zijn subsidies combineerbaar. Zo kun je betoelaging vanuit PDPO combineren met toelagen vanuit een stichting als Cera. Wees dus creatief als je op zoek gaat naar ‘suikernonkels’. Een voorbeeld : Landelijke Gilden Zusenzo wil een project indienen bij PDPO voor de het renoveren van enkele veldkapelletjes. Zij begroten de projectkost op 10.000 euro. Wanneer het project door PDPO wordt goedgekeurd, kunnen ze rekenen op een steun van 6500 euro. Ten minste 1500 euro zal de Gilde zelf moeten ophoesten. Voor de overige 2000 euro kunnen ze eventueel terecht bij hun gemeente of de heemkundige kring … of misschien bij de Regionale Adviesraad van Cera ?

LET OP !

Je moet altijd een kleine of grote ‘eigen inbreng’ incalculeren, want geen enkel programma of stichting voorziet volledige financiering van je project. Elk programma of elke stichting heeft zo zijn specifieke regel(s). Realistisch gezien kun je rekenen op een steun tussen 50 en 70 % van de totale projectkost. Informeer je dus vooraf goed over de maximale steun die je kunt verkrijgen.

Stap 10 - Indiening De laatste loodjes…

Je hebt alle noodzakelijke gegevens voor de indiening van een project bij een project-

56

programma of een stichting verzameld. Nu komt het eropaan alles netjes te verzamelen en in de juiste vorm te gieten om een subsidieaanvraag in te dienen. De meeste programma’s werken met zogenaamde oproepen. Meestal lanceert men één of twee keer per jaar een oproep om projecten in te dienen en vermeldt men waar en tegen welke datum een aanvraag tot betoelaging moet worden ingestuurd. Houd deze deadline zeker in het oog. Dien je je project een uurtje te laat in dan het komt niet meer in aanmerking. Geef toe, dit zou echt zonde zijn van je geleverde inspanningen, nietwaar ? Nu komt het eropaan alle gegevens netjes in de aanvraagformulieren te stoppen. Elk projectprogramma of stichting heeft zo zijn type van aanvraagformulier met zijn eigen opbouw, formuleringen, enz. Nochtans vind je alle elementen waar we het in deze bundel over hadden (doelstellingen, acties, outputindicatoren, partners, kosten, financiering, enz.) bij alle programma’s of stichtingen overal op de een of andere manier terug. Deze elementen worden vaak aangevuld met vragen die specifiek zijn voor elk programma. Laat je daardoor echter niet afschrikken. Meestal zit er bij de aanvraagformulieren een overzichtelijke handleiding. Zelfs onervaren projectschrijvers vinden hier vlot hun weg in. De aanvraagformulieren van de meeste projectprogramma’s kun je via het internet downloaden. Aangezien de webstek waar je deze documenten digitaal kan vinden nogal eens veranderd, is het onbegonnen werk om de juiste internetadressen in deze bundel mee te geven. Bij de projectcel van Boerenbond kun je altijd terecht voor de meest recente gegevens over een bepaald projectprogramma. Aarzel niet om ons hiervoor te contacteren!

57

Tot slot …

Zet alvast de champagne koel en stal je lokale streekproduct mooi uit, want de goedkeuring van je project vraagt toch de gepaste viering. Geniet van wat je hebt bereikt en vlieg er daarna met veel energie in om samen met anderen je project te doen slagen!

Veel inspiratie met jouw project!

Projectcel Boerenbond Wim Ceulemans, Projectmanager Boerenbond T. 016 26 60 43 F. 016 28 60 49 [email protected] • www.boerenbond.be

58

Van Goed Idee tot Kansrijk Project

Recommend Documents