Deelnemers TME-studie: The Dutch Colorectal Cancer Group Thef ol l owi ngi nvest i gat or spar t i ci pat edi nt heTMEst udy:TheNet her l ands— Sur geons:A. B.Bi j nenandP.de Rui t er ,Medi sch Cent r um Al kmaar ;B.van Ooi j en,Al gemeen Chr i st el i j k Zi ekenhui sEeml and,Amer sf oor t ;D. vanGel der eandR. P. A.Boom,Zi ekenhui sAmst el veen,Amst el veen;R. P.Bl ei chr odtandS.Meyer ,Academi sch Zi ekenhui s Vr i j e Uni ver si t ei t , Amst er dam; R. M. J . M. But zel aar , E. P. St el l er , W. F. van Tet s, and A. C. H. Boi ssevai n,Si ntLucasAndr easZi ekenhui s,Amst er dam;F. J .Sj ar di n,Boveni jZi ekenhui s,Amst er dam;J . F. M. Sl or s, Academi sch Medi sch Cent r um, Amst er dam; W. H. Bouma and J . G. J . Roussel , Gel r e Zi ekenhui zen, Apel door n;J . H. G.Kl i nkenbi j landE. J .Spi l l enaarBi l gen,Zi ekenhui sRi j nst at e,Ar nhem;P. M.Kr uytandW. K.de Roos,St i cht i ng Zi ekenhui svoor zi eni ngen Gel der se Val l ei ,Bennekom;E. J . R.Sl i ngenber g and P. D.de Rooi j , Si ntZi ekenhui s Li evensber g,Ber gen op Zoom;M. A. J . M.Hunf el d,Rode Kr ui s Zi ekenhui s,Bever wi j k;A. L. A. Meer sman, Maaszi ekenhui s, Boxmeer ; J . K. S. Nuyt i nck, I gnat i us Zi ekenhui s, Br eda; R. M. P. H. Cr ol l a, Zi ekenhui s de Bar oni e,Br eda;J .van derBi j l ,At r i um Br unssum,Br unssum,and At r i um Heer l en,Heer l en; G. W. M.Tet t er oo,I j ssel l and Zi ekenhui s,Capel l e aan de I j ssel ;L. P. S.St assen and P. W.de Gr aaf ,Rei ni erde Gr aafGr oep,Del f t ; W. A. H.Gel der man and F. G. J .Wi l l ekens,Bosch Medi cent r um,den Bosch; I . P. T.van Bebber and E. J .Car ol ,St i cht i ng Car ol usLi dui naLi ndel ustZi ekenhui s,den Bosch; G. W.Kast el ei n and H. Bout kan,St i cht i ng J ul i ana Ki nder zi ekenhui s–Rode Kr ui sZi ekenhui s,Den Haag;C.Ul r i ch and B. C.de Vr i es, Medi schCent r um Haagl anden,DenHaag;H. J .Smeet sandJ . M.Hesl i nga,St i cht i ngBr onovoNebo,Zi ekenhui s Br onovo,DenHaag;P. V. M.Pahl pl at z,Zi ekenhui sLeyenbur g,DenHaag;P.Her esandJ . A.vanOi j en,St i cht i ng het van Weel Bet hesda Zi ekenhui s, Di r ksl and; M. van Hi l l o, St i cht i ng Tal ma Si onsber g, Dokkum; R. J . Oost enbr oek and K. G.Tan,Al ber tSchwei t zerZi ekenhui s,Dor dr echt ;H. C. J .van derMi j l e and R.Looi j en, Chr i st el i j k Zi ekenhui s Ni j Smel l i nghe, Dr acht en; J . J .J aki mowi cz, Cat har i na Zi ekenhui s, Ei ndhoven; O. J . Repel aervan Dr i eland P. H. M.Reemst ,Di aconessenhui sEi ndhoven;E. J . T.Lui t en and R. F. T. A.Assmann,Si nt Annazi ekenhui s, Gel dr op; C. M. Di j khui s, Oost er schel dezi ekenhui s, Goes; R. T. Ot t ow, Het Gr oene Har t Zi ekenhui s,Gouda;J . T. M.Pl ukker ,Academi sch Zi ekenhui sGr oni ngen;E. J .Boer ma and R.Si l vi s,Kennemer Gast hui s, Haar l em; J . H. Tomee, St i cht i ng St r eekzi ekenhui s Coevor denHar denber g, Har denber g; G. J . M. Akker sdi j k,Spaar ne Zi ekenhui s,Heemst ede; C. G. B. M.Ruper t ,de Tj onger schans Zi ekenhui s,Heer enveen; G. J . C. M.Ni essen andG.Ver spui ,El ker l i ekZi ekenhui s,Hel mond;J . H.Kr oesen andJ . W.J ut t mann,Zi ekenhui s Hi l ver sum,Hi l ver sum;J . W. D.deWaar dandM. W. C.deJ onge,West f r i esGast hui s,Hoor n;D. B. W.deRoyvan Zui dewi j nandW.Dahmen,Medi schCent r um Leeuwar den;R.Vr ee,J . A.Zonnevyl l e,Di aconessenhui s,Lei den; E.Kl ei nKr anenbar gandR. A. E. M.Tol l enaar ,Lei dsUni ver si t ai rMedi schCent r um,Lei den;P. A.Nei j enhui s,S. A. da Cost a,and S. K.Adhi n,Ri j nl and Zi ekenhui s,Lei der dor p; F. J .I denbur g,Medi sch Cent r um Haagl anden, Lei dschendam;H.van derVeen and C. E. A. M.Hoynck van Papendr echt ,I J ssel meer zi ekenhui zen,Lel yst ad; C. G. M. I . Baet en, M. F. von Meyenf el dt , and G. L. Beet s, Academi sch Zi ekenhui s Maast r i cht ; T. Wobbes, Academi sch Zi ekenhui s,Ni j megen Si ntRadboud,Ni j megen;E. D. M.Br uggi nk and L. J . A.St r obbe,Cani si usWi l hel mi na Zi ekenhui s,Ni j megen;O. J .van Westand R. A. J .Dör r ,Past eur zi ekenhui s,Oost er hout ;C. D.van Duyn,Zi ekenhui sBer nhoven,Oss;J . W. M.Boland T. A. A.van den Br oek,Wat er l andzi ekenhui s,Pur mer end; J . M. H.Debet s and R. J . A.Est our gi e,Laur ent i us Zi ekenhui s,Roer mond; H. W. P. M.Kemper man,Zi ekenhui s Fr anci scus,Roosendaal ;H. F.Veen,W. F.Wei dema,and C. J .van St eensel ,I kazi a Zi ekenhui s,Rot t er dam;F. Logeman and A. A. E. A.de Smet ,Si nt Cl ar a Zi ekenhui s,Rot t er dam; A. W. K. S.Mar i nel l i ,Dani elden Hoed Kl i ni ek,Rot t er dam;J . H.Dr i ebeekvanDam,Havenzi ekenhui s,Rot t er dam;W. R.Schout enandP. P. L. O.Coene, Academi sch Zi ekenhui s Rot t er dam, Di j kzi gt ; M. A. Paul , Zui der zi ekenhui s, Rot t er dam; J . J . van Br uggen, Schi el and Zi ekenhui s,Schi edam;E. J .Mul der ,Ant oni usZi ekenhui s,Sneek;R.den Toom and A. J .van Beek, Ruwaar dvanPut t enZi ekenhui s,Spi j keni sse;S. J .Br enni nkmeyerandG. P.Ger r i t sen,Tweest edenZi ekenhui s, Ti l bur g;H. J . M.Oost vogeland J . A.Roukema,Si ntEl i sabet h Zi ekenhui s,Ti l bur g;E. B. M.Theuni ssen,Mesos, Ut r echt ;L. W. M.J anssen and A.Henni pman,Uni ver si t ai rMedi sch Cent r um,Ut r echt ;A. J . M.van Wi er i ngen, Mesos,Ut r echt ;A.Pr onk and P.Legui t ,Di akonessenhui s,Ut r echt ;F. A. A. M.Cr oi setvan Uchel en and R. M. H. Roumen,Si ntJ oseph Zi ekenhui s,Vel dhoven;C. L. H.van Ber l o and J . F. M.Rei nder s,Si ntMaar t ensGast hui s, Venl o;C. D. G. W.Ver hei j ,Si ntEl i sabet h Zi ekenhui s,Venr ay;J . H.t en Thi j e,Zi ekenhui sWal cher en,Vl i ssi ngen; W.van Over hagen and I . H.Oei ,Rei ni erde Gr aafGr oep,Voor bur g;E. M. G.Leer kot t e and J . W. A.van Lui j t , Tweest eden Zi ekenhui s,Waal wi j k;H. C. M.Ver kooyen and J . A. L.J ansen,Si ntJ ansGast hui s,Weer t ;J .Mer kx andJ . P.Vent e,Hof poor tZi ekenhui s,Woer den;H.deMor r ee,St i cht i ngOost er schel dezi ekenhui zen,Zi er i kzee; P. J . J . van Ri j n, `t Lange Land Zi ekenhui s, Zoet er meer ; and W. F. Bl om, Al ber t Schwei t zer Zi ekenhui s, Zwi j ndr echt ; Pat hol ogi st s: J . P. A.Baak,Medi sch Cent r um Al kmaar ; H.Bar r owcl ough,Al gemeen Chr i st el i j k Zi ekenhui sEeml and,Amer sf oor t ;G. J . A.Of f er haus,Academi schMedi schCent r um,Amst er dam;G.Br ut eldel a Ri vi er e,M. L. F.vanVel t huysen,Ant onivanLeeuwenhoekzi ekenhui s,Amst er dam;B. A.vandeWi el ,Si ntLucas Andr eas Zi ekenhui s, Amst er dam; H. H. Oushoor n, Boveni j Zi ekenhui s, Amst er dam; E. Bl oemena, Vr i j e Uni ver si t ei t , Amst er dam; T. A. J . M. Manschot , Gel r e Zi ekenhui zen, Apel door n; J . M. Wi er smavan Ti l bur g, Zi ekenhui s Ri j nst at e,Ar nhem; V.Pot t er s,St i cht i ng Zi ekenhui s Li evensber g,Ber gen op Zoom; H. V.St el , Zi ekenhui sGooi Noor d,Bl ar i cum;J .Los,I gnat i usZi ekenhui s,Br eda;G. W.Ver donk,At r i um Br unssum;C.van Kr i mpen,S. H.Sast r owi j ot o,and E. M.van derLoo,St i cht i ng Di agnost i sch Cent r um St i cht i ng Samenwer kende Del f t seZi ekenhui zen,Del f t ;H. A.Mei j er ,Bosch Medi cent r um,den Bosch;P.Bl ok,Zi ekenhui sLeyenbur g,Den Haag;C. J .Ti nga,St i cht i ng Br onovoNebo,Zi ekenhui sBr onovo,Den Haag;E. C. M.Ooms,Medi sch Cent r um Haagl anden,Den Haag;C. M.Br ui j nvan Dui nen,Zi ekenhui sLeyenbur g,Den Haag;J . W.St ef f el aar ,St i cht i ng J ul i ana Ki nder zi ekenhui s–Rode Kr ui sZi ekenhui s,Den Haag;P. J .West enend,Pat hol ogi sch Labor at or i um voor Dor dr echten Omst r eken,Dor dr echt ;I . W. N.TanGo and H. M.Pet er s,St i cht i ng Pat hol ogi sche Anat omi e en
-140-
Medische Microbiologie, Eindhoven; E.J.M. Ahsmann, Stichting Laboratoria Goudse Ziekenhuizen, Gouda; J.F. Keuning, Stichting Pathologisch Anatomisch Laboratorium Kennemerland, Haarlem; K. van Groningen, Spaarne Ziekenhuis, Heemstede; P.H.M.H. Theunissen, Atrium Heerlen, Heerlen; F.J.J.M. van Merrienboer, Elkerliek Ziekenhuis, Helmond; G. Freling, Ziekenhuis Bethesda, Hoogeveen; A.J.K. Grond, Laboratorium voor de Volksgezondheid in Friesland, Leeuwarden; M.C.B. Gorsira, Diaconessenhuis, Leiden; J.J. Calame, Rijnland Ziekenhuis, Leiderdorp; E.A. Neefjes-Borst, IJsselmeerziekenhuizen, Lelystad; J.W. Arends, Academisch Ziekenhuis, Maastricht; A.P. Runsink, Streeklaboratorium Zeeland, Middelburg; C.A. Seldenrijk, Stichting Sint Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein; M. Mravunac, Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, Nijmegen; W.S. Kwee, Laurentius Ziekenhuis, Roermond; H. van Dekken, Daniel den Hoed Kliniek, Rotterdam; J.C. Verhaar and N.A.L. van Kaam, Stichting Pathan, Rotterdam; H. van Dekken, Academisch Ziekenhuis Rotterdam, Dijkzigt; R.W.M. Giard, Sint Clara Ziekenhuis, Rotterdam; H. Beerman, Zuiderziekenhuis, Rotterdam; A.A.M. van der Wurff, Sint Elisabeth Ziekenhuis, Tilburg; M.E.I. Schipper, Universitair Medisch Centrum, Utrecht; H.M. Ruitenberg, Diakonessenhuis, Utrecht; R.F.M. Schapers, Stichting Pathologisch Laboratorium, Venlo; A.P. Willig, Sint Jans-Gasthuis, Weert; and A.G. Balk, Stichting Ziekenhuis De Heel, Zaandam; Radiotherapists: E.H.J.M. Rutten, Medisch Centrum Alkmaar; D. Gonzalez Gonzalez and G. van Tienhoven, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam; B.J. Slotman and J.A. Langendijk, Academisch Ziekenhuis Vrije Universiteit, Amsterdam; G.M.M. Bartelink and B.M.P. Aleman, Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis, Amsterdam; A.H. Westenberg, Arnhems Radiotherapeutisch Instituut, Arnhem; J. Pomp, Reinier de Graaf Gasthuis, Delft; C.C.E. Koning and R.G.J. Wiggenraad, Medisch Centrum Haaglanden, Den Haag; F.M. Gescher, Ziekenhuis Leyenburg, Den Haag; J.J.F.M. Immerzeel and A.C.A. Mak, Radiotherapeutisch Instituut Stedendriehoek en Omstreken, Deventer; J.G. Ribot and H. Martijn, Catharina Ziekenhuis, Eindhoven; D.F.M. de Haas-Kock, Stichting Radiotherapeutisch Instituut Limburg, Heerlen; G. Botke and A. Slot, Radiotherapeutisch Instituut Friesland, Leeuwarden; E.M. Noordijk, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden; P. Lambin, Academisch Ziekenhuis Maastricht; J. Hoogenhout, Academisch Ziekenhuis Nijmegen Sint Radboud, Nijmegen; P.C. Levendag and P.E.J. Hanssens, Daniel den Hoed Kliniek, Rotterdam; G.S.J. Bunnik and K.A.J. de Winter, Dokter Bernard Verbeeten Instituut, Tilburg; J.J. Batterman and H.K. Wijrdeman, Universitair Medisch Centrum, Utrecht; and J.M. Tabak and M.F.H. Dielwart, Zeeuws Radiotherapeutisch Instituut, Vlissingen. Other countries — J.C. Pector, Institut Jules Bordet, Belgium; J. van de Stadt, Université Libre de Bruxelles, Hospital Erasme, Belgium; P.T. Phang and J.K. MacFarlane, St. Paul' s Hospital, Canada; P. Teniere, Hôpital Charles Nicolle, France; J.R. Delpero, Institut J. Paoli et I. Calmettes, France; B. Sastre, Hôpital SainteMarguerite, France; B. Nordlinger and C. Penna, Centre Hospitalier Universitaire Ambroise Pare, France; B. Gerdes and B. Stinner, Klinikum der Philips-Universität, Germany; P. Delrio and V. Parisi, Istituto Nazionale per lo Studio e la Cura dei Tumori, Italy; S. Pucciarelli, Universita di Padova, Italy; J. Guimaraes dos Santos, Instituto Portugues de Ontologica do Porto, Portugal; A. Nihlberg and O. Bendtsen, Falu Lasarett, Sweden; G. Lindmark, Helsingborgs Lasarett, Sweden; A. Törnqvist and T. Hallgren, Centralsjukhuset, Sweden; R. Sjödahl and O. Hallbook, University of Linköping, Sweden; M. Bohe and H. Jiborn, Allmäna Sjukhuset, Sweden; E. Nilsson, Lasarettet i Motala, Sweden; H. Krook and G. Arbman, Landstinget i Östergötland, Sweden; J. Rutegård, Örnsköldsvik Hospital, Sweden; B. Sandzén, Umeå University Hospital, Sweden; W. Graf, Akademiska Sjukhuset, Sweden; K. Smedh, Centralhospital, Sweden; K. Johansson, Västerviks Sjukhus, Sweden; and R.J. Heald and B.J. Moran, North Hampshire Hospital, United Kingdom.
- 141 -
Publicaties Van den Brink M, van den Hout WB, Kievit J, Marijnen CAM, Putter H, van de Velde CJH, Stiggelbout AM. The impact of diagnosis and treatment of rectal cancer on paid and unpaid labour. Diseases of the Colon & Rectum 2005: in press. Van den Brink M, Van den Hout WB, Stiggelbout AM, Van de Velde CJH, Kievit J. What you may learn from the Dutch experience (letter to the editor). Journal of Clinical Oncology 2005: in press. Van den Brink M, van den Hout WB, Stiggelbout AM, Putter H, van de Velde CJH, Kievit J. Self-reports of health care utilization: diary or questionnaire? International Journal of Technology Assessment in Health Care 2005: in press. Van den Brink M, van den Hout WB, Stiggelbout AM, van de Velde CJH, Kievit J. Cost measurement in economic evaluations of health care: whom to ask? Medical Care 2004;42(8),740-746. Van den Brink M, Stiggelbout AM, Van den Hout WB, Kievit J, Klein Kranenbarg E, Marijnen CAM, Nagtegaal ID, Rutten HJT, Wiggers T, Van de Velde CJH. Clinical nature and prognosis of locally recurrent rectal cancer after total mesorectal excision with or without preoperative radiotherapy. Journal of Clinical Oncology 2004;22(19),3958-3964. Van den Brink M, van den Hout WB, Stiggelbout AM, Klein Kranenbarg E, Marijnen CAM, van de Velde CJH, Kievit J, for the Dutch Colorectal Cancer Group. Cost-utility analysis of pre-operative radiotherapy in patients with rectal cancer undergoing total mesorectal excision. Journal of Clinical Oncology 2004;22(2):24453. Van den Brink M, Bandell-Hoekstra ENG, Huijer Abu-Saad H. The occurrence of recall bias in pediatric headache: a comparison of questionnaire and diary data. Headache 2001;41(1):11-21. Marijnen CAM, van de Velde CJH, Putter H, van den Brink M, Maas CP, Martijn H, Rutten HJ, Wiggers T, Klein Kranenbarg E, Leer JWH, Stiggelbout AM. Impact of short-term preoperative radiotherapy on healthrelated quality of life and sexual functioning in primary rectal cancer: report of a multicenter randomized trial. Journal of Clinical Oncology 2005;23(9):1847-1858. Van den Hout WB, van den Brink M, Stiggelbout AM, van de Velde CJH, Kievit J. Cost-effectiveness analysis of colorectal cancer treatments. European Journal of Cancer 2002;38:953-963. Meijer GJ, van den Brink M, Hoogeman MS, Meinders J, Lebesque JV. Dose-wall histograms and normalized dose-surface histograms for the rectum: a new method to analyze the dose distribution over the rectum in conformal radiotherapy. International Journal of Radiation Oncology Biology and Physics 1999;45(4):107380. Boersma LJ, van den Brink M, Bruce AM, Shouman T, Gras L, te Velde A, Lebesque JV. Estimation of the incidence of late bladder and rectum complications after high-dose (70-78 GY) conformal radiotherapy for prostate cancer, using dose-volume histograms. International Journal of Radiation Oncology Biology and Physics 1998;41(1):83-92.
- 142-
Curriculum vitae
Mandy van den Brink werd geboren op 17 april 1970 in Amsterdam. In 1988 behaalde zij het VWO diploma aan de Copernicus Scholen Gemeenschap te Hoorn. Na 1 jaar werkzaam te zijn geweest als assistent-accountant, startte ze in 1989 met de HBO-V opleiding aan de Hogeschool Alkmaar. Na het behalen van het Verpleegkunde diploma in 1993, studeerde ze Gezondheidswetenschappen met als afstudeerrichting Verplegingswetenschap en een specialisatie in Epidemiologie aan de Universiteit van Maastricht. Tijdens haar studie deed ze onderwijs- en onderzoekservaring op als student-assistent bij de vakgroepen Verplegingswetenschap en Methodologie & Statistiek, en praktische ervaring als wijkverpleegkundige bij het Groene Kruis in Maastricht. In 1996 behaalde ze haar doctoraal, waarmee ze in 1997 de registratie als Epidemioloog A verkreeg. Van 1996 tot 1998 werkte ze als coördinator van het project Top Klinische Zorg bij de afdeling Radiotherapie van het Antonie van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam. Doel van dit project was de implementatie en evaluatie van conformatie radiotherapie in de kliniek. Van 1998 tot 2003 werkte ze als onderzoeker bij de afdelingen Medische Besliskunde en Heelkunde van het Leids Universitair Medisch Centrum. Hoofdthema van dit onderzoek was de economische evaluatie van preoperatieve bestraling bij patiënten met endeldarmkanker, hetgeen resulteerde in dit proefschrift. Sinds 2004 werkt ze als universitair docent bij de afdeling Klinische Epidemiologie & Biostatistiek van het VU Medisch Centrum in Amsterdam en is ze voornamelijk betrokken bij het ontwikkelen van onderwijs en onderzoek binnen het nieuwe curriculum geneeskunde.
- 143-
Nawoord Een proefschrift schrijf je niet alleen. Op deze plaats wil ik iedereen bedanken die op welke manier dan ook heeft bijgedragen aan de totstandkoming van dit proefschrift. In het bijzonder wil ik alle patiënten, en veelal ook hun partners en familieleden, bedanken die vele vragenlijsten hebben ingevuld en hebben meegewerkt aan meerdere en vaak lange interviews. Ondanks de moeilijke periode in hun leven waren zij bereid om mee te doen aan wetenschappelijk onderzoek en openhartig te vertellen over hun ervaringen. Heel hartelijk dank daarvoor!
- 144 -
