Inhoud
2010 – nr. 4
Van de redactie
02
Vogels rond het huis Van de Penningmeester... Op stap.... Waargenomen op Terschelling Schrikrui bij een Merel Kijk nou!
03 05 06 10 12 13
Natuurdagboek Schone stranden zijn funest voor de zeefauna Wat is aan lucht composteren eigenlijk
14 18 19
Jeugd natuurvereniging S.J.Terschelling Wateronderzoek 22 mei o.l.v. Wim Bakker Op naar de meeuwenkolonie 5 juni o.l.v. Wim Schaap
1
20 22
Van de redactie
Beste natuurvrienden van Terschelling nog even en we hebben het jaar 2010 achter ons gelaten. Dan zal de voorpagina van rood naar blauw gaan. Heeft u dit jaar nog een prachtige natuurwandeling gemaakt, en ook zo genoten van de herfst met zijn prachtig verscheidenheid aan kleuren en paddenstoelen. Artikelen, verhaaltjes over u wandeling en foto’s zijn nog steeds van harte welkom voor het blad rinkelbollen. Ook dit jaar is er nogal veel gepraat en geschreven over klimaat, duurzaamheid en verandering van het milieu. Natuurlijk weten we allemaal wat het probleem is, we hebben een aantal oplossingen en we weten ook wat we moeten doen, alleen we hebben excuses waarom we dingen niet doen. Wetenschappers hebben ook nieuwe diersoorten ontdekt zowel op het land en in zee. Maar tegelijkertijd moeten we er ook voor waken dat op grote schaal dieren en planten verdwijnen van onze aarde. Het eerste deltacongres in de Den haag presenteerde een plan om een lange superdijk zo’n 40 kilometer uit de kust in de Noordzee aan te leggen, die loopt van België tot aan Denemarken. Namens het bestuur en de redactie fijne feestdagen, en een heel goed uiteinde en een fantastisch begin van 2011. Harry van Kasteel
Sluitingsdatum : kopij Rinkelbollen 2011 – nr. 1 is op 1 februari Redactie en Website :
[email protected] 2
Vogels rond het huis.
In mijn tuin heb ik drie nestkasten opgehangen welke bedoeld zijn voor mezen. Die lieten het dit jaar echter wel heel erg afweten, want er was er niet een van bezet. Maar gelukkig is er nog wel ander vogelleven in mijn tuin te beleven en daarvan wil ik u hierbij deelgenoot maken. Zo zitten er altijd wel een paar merelnesten in de thuja-haag opzij van het huis of in de takkenhaag achterin de tuin. Niets bijzonders, zult u zeggen en dat is het ook. Maar van het volgende hebben mijn vrouw en ik wel echt genoten. Zo groeit er vlak bij onze keukendeur naar buiten toe een klimop tegen de muur. Door deze deur lopen we dagelijks veel in en uit en we drinken er buiten koffie als het weer het enigszins toelaat. Toch vond een winterkoninkje een geschikte nestgelegenheid in deze klimop op nauwelijks een meter boven de grond. Winterkoninkje
En hoe druk het ook was; het vogeltje ging onverstoorbaar zijn gang met nestelen en later met voeren. Dat voeren duurde overigens wel erg lang zo viel ons op. Totdat iemand langskwam en ons vertelde dat het mannetje het vrouwtje voert als zij zit te broeden. Zo hoeven dus de eitjes niet af te koelen. Nu is mijn vraag of u dit kunt bevestigen. Wordt een van de winterkoningen gevoerd door de partner als een van beiden op de eieren zit te broeden? Gaarne Uw antwoord in de volgende “Rinkelbollen“.
3
In dezelfde klimop bouwde een groenling een nest waarin eveneens jongen zijn grootgebracht. Zo’n groenling valt bijna niet op, zelfs niet als de jongen worden gevoerd. In tegenstelling tot een koolmees, waar het een komen en gaan met voer is, Groenling zie je een groenling slechts summier. Je kon ze beiden in de boom zien wachten of de kust veilig was – geen pottenkijkers in de buurt? – en dan vlogen ze pas naar het nest. Aan de andere kant van mijn huis hang ik altijd een half open nestkast op en daar komt regelmatig een grauwe vliegenvanger op af. Vorig jaar hebben ze overgeslagen, maar dit jaar waren ze weer present. De grauwe vliegenvanger komt pas in het land als de andere vogels al aan het broeden zijn. Ze hebben dan ook vaak moeite om een goede nestgelegenheid te vinden. Dit jaar arriveerden ze begin juni en beginnen dan gelijk na een, twee dagen verkennen met de bouw van het nest. Het is een schitterend gezicht de vliegenvanger bezig te zien zijn kostje bij elkaar te scharrelen. Zittend op het nest en er komt een dikke vlieg of een vlinder voorbij – voordat je het weet is de vlieg verschalkt en zit de vogel weer op het nest. Vanuit de open bak kan hij de omgeving prima in de gaten houden! Tussen mij en de buurman bevindt zich een prutslootje wat natuurlijk ook flink wat vliegen en muggen oplevert. En in de tuin heb ik een vijver waarboven het water ook altijd wel wat vliegt, dus de vliegenvangers komen vrij gemakkelijk aan hun kost.
4
In een flitsende beweging vangen ze soms wel twee, drie prooien tegelijk en met de spitse snavel waar de vleugels van de prooi nog uitsteken worden de jongen gevoerd. De Friese naam voor de vliegenvanger is: ‘miggensnapper’ en het Vliegenvanger vogeltje maakt deze naam meer dan waar ! Op vrijdag, 8 juli zijn de jongen uitgevlogen en dan is de hele familie ook gelijk verdwenen! Na de zomer trekken ze weer zuidwaarts naar streken waar voldoende insektenaanbod is! Ik hoop ze volgende zomer weer te mogen verwelkomen. Foto’s: Arie Ouwerkerk
Jaap Smit - Lies.
Van de Penningmeester… Nog niet alle leden hebben hun contributie voor 2010 betaald. Wilt U dit zo spoedig mogelijk doen op rekeningnr. 119389193 t.n.v. de Natuurvereniging Terschelling te West Terschelling. Vrijwel gelijk met de Rinkelbollen nr 4 valt er (indien er nog niet betaald is) een enveloppe in uw brievenbus. Hierin een schrijven van uw penningmeester over de wijze van betalen. Dit kan nog steeds per acceptgiro, maar hieraan zijn kosten verbonden (0,75 euroct). U betaalt dan € 13,25. Bij betaling via internet, incasso, of een overschrijving met uw bank/giroboekje kunt U volstaan met de betaling van € 12,50. Ik zie uw betaling graag zo spoedig mogelijk tegemoet, alvast bedankt. Jaap de Jong Penningmeester NVT 5
Op stap…..
Op Terschelling heb ik een aantal plekjes in de natuur waar ik met plezier een aantal uren kan vertoeven. Ook op de Noordsvaarder is er zo’n plekje. Gaat u mee? Voordat we er zijn is er onderweg nog veel te zien. Aan het beging van mijn wandeling bij het groene strand, waar volop de tormentil (Potentilla erecta) zilverschoon (Potentilla anserina) geel walstro (Galium verum) echte koekoeksbloem (Lyhnis flos-cuculi) gewone rolklaver (Lotus corniculatus) rode en witte bloempjes van het duizendguldenkruid (Centaurium minus) en stijve ogentroost (Euphrasia officinalis) in bloei staan. Daar zag ik Sint-jansvlinders (Zygaena filipendulae) die bezig waren met hun parend ritueel. De mannetjes maken patrouillevluchten, op zoek naar onbevruchte vrouwtjes. Het is zeer interessant om dit van het begin tot het eind bij te wonen. Dat gaat niet zonder slag of stoot, als de liefde van beide daar is, gaan ze over op de paring. De rups overwintert één, soms tweemaal en verpopt zich in een cocon, die goed zichtbaar tegen een grasstengel of een andere plant is aangebracht. Zweefvliegen kunnen langdurig op één bepaalde plaats zweven en zetten daarna hun turbo in, en schieten razendsnel weg. Toch is de benaming “zweefvlieg” verwarrend, want ze zweven niet echt. 6
De vleugels gaan zo snel op en neer, dat er weinig meer van te zien is. Ze produceren een licht gezoem en daarbij kunnen ze hinderlijk om je heen vliegen. Eén belandt op een akkerdistel, het is een pendelzweefvlieg (Helophilus pendulus). Ze worden nogal verward met een wesp en dat is ook wel begrijpelijk want deze vlieg heeft zich gecamoufleerd als wesp. Dit verschijnsel wordt micrimie (nabootsing) genoemd, maar ze zijn totaal ongevaarlijk. Ze hebben zes gelede poten, twee vleugeltjes, en twee halters op de plek waar viervleugeligen hun tweede paar vleugels hebben zitten. Ze hebben opvallende grote ogen. Bij mannetjes raken de ogen elkaar, bij vrouwtjes niet. De pendelzweefvlieg is net als de wesp en de bij op zoek naar nectar en stuifmeel. Op zijn lichte bruine borststuk hebben ze gele strepen, op het achterlijf gele en zwarte vlekken. Het is een liefhebber van vochtige plekjes. De larven leven en komen voor in modderig water, mest en andere plekken met veel organisch materiaal. Zweefvliegen hebben een volledige gedaante-wisseling (ei, larve, pop, imago).
Op de helm (Ammophila arenaria) de mijterwants (Aelia acuminata). Deze mijterwants heeft een langwerpig ovaal lichaam, lengte 8 tot 10 mm. Hij lijkt op een bisschopsmijter. De kleur is lichtbruin met over de hele bovenzijde van het lichaam lichte en donker dunne lengtestrepen. 7
Volwassen wantsen overwinteren en komen in het voorjaar tevoorschijn. Deze soort leeft en voedt zich met allerlei grassen. De vrouwtjes kunnen per jaar meerdere keren eitjes afzetten. Het wonderlijke van de natuur is dat de vrouwtjes vrijwel allemaal ongeveer op hetzelfde tijdstip eitjes afzetten, ondanks dat ze ver van elkaar leven. Deze synchronisatie komt overigens wel meer voor in de insectenwereld.
Mijterwants (Aelia acuminata)
Tussen de struiken op de bodem waar het vrij vochtig is, zag ik zes Miljoenpoten (Schizophyllum sabulosum). Ze behoren tot de klasse van de geleedpotigen “Diplopoda” betekent dubbelpotigen. De naam miljoenpoot is sterk overdreven, ondanks de grote hoeveelheid poten bewegen ze zich maar traag. Ze bezitten twee paar poten per segment, behalve de eerste vier segmenten maar een. Het cilindervormige lichaam bestaat uit een kop met twee korte voelsprieten en dienen waarschijnlijk om de vochtigheidsgraad waar te nemen. En een groot aantal segmenten achter het achterlijf, een borststuk ontbreekt. 8
Bij verstoring rollen ze zich als een spiraal op met de kop naar binnen. Als ze ernstig in het nauw gedreven worden scheiden ze een stinkende vloeistof af “blauwzuur” van een aantal giftklieren die in een rij aan weerszijden van het lichaam zijn gelegen. Het zijn herbivoren (herba = plant) (vorus = eten) die zich voeden met rottende planten, bladafval en dood hout, hierdoor zorgen ze voor de omzetting van voedingsstoffen. Ze zijn dan ook buitengewoon nuttig, of beter gezegd onmisbaar. Ze spelen een belangrijke rol bij de afbraak van organisch materiaal, met name in kalkrijke bodems. Ze zijn bij zachte winters het actiefst, en vindt ook de paring plaats, het wijfje bouwt een cel voor de eieren, die gevoerd is met zijde die wordt geproduceerd door speciale klieren, die zich aan het uiteinde van het achterlijf van het wijfje bevinden. De jongen hebben een maand of zeven nodig om geslachtsrijp te worden, in deze periode vervellen ze negen keer. Elke keer dat dit gebeurt, bouwt de jonge miljoenpoot een met zijde gevoerde cel, die hij na afloop opeet.
In de volgende aflevering vervolgen wij onze wandeling.
Juli 2010
9
Harry van Kasteel
Waargenomen op Terschelling
Waterspreeuw (Cinclus cinclus cinclus) deze vogel zat zondag en maandag 25 oktober langs de ijsbaan in het Hoornerbos. Het was jaren geleden dat de soort op Terschelling was gezien. Na een paar dagen op het ijsbaantje van het Hoornerbos te hebben vertoefd is de Waterspreeuw de laatste dagen te bewonderen op het van Hunenplak. Gezien het tamme gedrag gaat het zeer waarschijnlijk om dezelfde vogel. Na afgelopen donderdag 4 november niet meer is waargenomen.
Foto : Arie Ouwerkerk Waterspreeuw (Cinclus cinclus cinclus)
Op het ogenblik is er een influx van Pestvogels (Bombycilla garrulus) aan de gang in Nederland en Terschelling pikt meer dan een graantje mee. Zo zaten afgelopen zondag meer dan 200 exemplaren tussen de jachthaven en Jonker.
10
Ook in de andere dorpen zijn inmiddels Pestvogels gezien. Ze komen uit het noorden van Zweden, Finland en Rusland dichtbij de poolcirkel. Hun habitat open naald- en berkenbossen, in die streken kan hij gemakkelijk zijn voedsel vinden. Ze leven in grote groepen bijeen, en bouwen hun nest in de maand mei-juni leggen 4 tot 6 eieren en voedt hij zijn kroost op. De pestvogel heeft een korte staart, grote kastanjebruine kuif, boven bruinig, onder rozebruin, zwarte oogstreep, korte zwarte bef, opvallende wit geel rode vleugeltekening, een gele eindzoom aan de staart. Buiten het broedgebied zwerven ze in kleinere maar ook vrij grotere groepen. Ze kunnen goed vliegen en lange afstanden afleggen, vanwege voedselgebrek gaan ze onder meer richting Nederland op zoek naar voedsel en diverse vruchten en bessen. Waarschijnlijk zegt men daarom dat pestvogel de voorbode is van een hongersnood en in vroeger tijden de daarmee gepaard gaande gevreesde ziekte, de pest vandaar de naam.
Foto : Tjally Schaap Pestvogel (Bombycilla garrulus)
Arie Ouwerkerk - Harry van Kasteel 11
Schrikrui bij een Merel
Bij de familie Cupido in Midsland komt een Merel op bezoek en voert de Merel met Kattenbrokken, die eigenaardig verenkleed heeft. Dit volwassen mannetje Merel heeft een propleem met zijn “schrikrui”. De Merel heeft, evenals veel andere soorten lijsters, een afschrikmiddel als hij gepakt wordt, namelijk de schrikrui. De vogel laat dan plotseling een grote hoeveelheid borst en flankveren los zodat de predator (soms roofvogel) denkt dat de vogel dood is, ze laat de prooi dan los en de merel kan dan ontsnappen.
Foto : Harry van Kasteel
De veren die dan moeten loslaten bij die schrikrui blijven gedeeltelijk in het veerzakje zitten, wat soms verklevingen of te weinig van een bepaalde stof die voor de snelle en plotseling actie moet zorgen.
12
Als de veren na een tijdje dan wel loslaten heeft hij nog een propleem, de nieuwe veertjes die uit de veerzakjes moeten komen, die komen langzaam in verband met de stoornis. Merels zijn inderdaad gek op Kattenbrokken, ook Egels komen vaak op het voedsel af. Er zitten veel vitaminen in. Jan de Jong - Joure Vrijwillig Wetenschappelijk medewerker NIOO/KNAW.
Kijk nou! Een groot percentage van de duinkonijn is bont of zwart.
Tjally Schaap paal 8 mei 2010
13
Natuurdagboek van 13 September tot 12 november 2010 Via dit dagboek geef ik weer wat ik in onze tuin of elders op het eiland buiten waarneem
13 September Vandaag vier pond bramen geplukt. Hoewel de oogst begin van de zomer veelbelovend leek werd in de loop van de zomer al duidelijk dat de oogst door de droge zomer tegen zou vallen. De smaak laat ook te wensen over. Sinds 10 september zien we weer een roodborst in onze tuin. Zou het de nieuwe wintergast zijn die tot het volgend voorjaar in onze tuin blijft. In verband met de slechte weersvoorspelling voor de komende dagen heb ik flink wat dahlia’s en chrysanten geplukt voor in huis. Ook het nachthok voor de kippen en de buiten ren een extra onderhoudsbeurt gegeven. 18 September Eerst enkele flinke regenbuien daarna droog. Opnieuw een roodborst in de tuin gezien. Tijdens een fietstocht hoorden we ook elders diverse roodborstjes zingen. Een nieuwe drinkbak c.q. wasbak voor vogels in de tuin geplaatst. Omdat ze de nieuwe bak kennelijk niet vertrouwden en dus niet kwamen drinken en wassen heb ik wat brood in de omgeving gestrooid en toen was de vrees gauw geweken en soms met z’n tienen tegelijk werd er naar hartelust gespetterd. Een lust om te zien. 26 September Donker en erg somber weer na veel regen in de afgelopen nacht 10 mm. ‘s Morgens zien we enkele kraaien en twee eksters in gevecht met een buizerd om een kadaver in de wegberm. ‘s Avonds liep er een egel in de tuin en dat was lang geleden dat we zo’n beestje in onze tuin hebben gezien. 28 september Grasgemaaid en de laatste stamslabonen uit de tuin geplukt. Vandaag droog met in de middag wat zon.
14
Door de overvloedige regen zie ik nu in het bos steeds meer paddenstoelen o.a. fraaie geschubde inktzwammen. Regelmatig hoor ik nu een roodborst in onze tuin zingen. 7 oktober Fraai najaarsweer om in de tuin te werken. Vandaag de bieten gerooid die ik eerst enkele dagen buiten wat laat afdrogen alvorens ze naar binnen te brengen. ‘s Middags weer naar het bos geweest waar steeds meer paddenstoelen te voorschijn komen. 11 oktober Een prachtige herfstdag met veel zon door de N/O wind blijft de temperatuur steken op 13 graden. Ook heb ik de jonge hennen die 1 augustus uit het ei kropen los gelaten bij de oudere hennen gelukkig ging dit zonder grote problemen. We zien vandaag ook veel zanglijsters die op trek zijn in de tuin tellen we er soms zes. Ook merels zien we in steeds grotere aantallen. Sommige maken ook gebruik van de spetterbak evenals de roodborst die voelt zich steeds meer thuis in onze tuin. 17 oktober Vandaag heerlijk gefietst en ook weer eens op het strand geweest. Het aantal lijsterachtige, vooral merels op het eiland is nog steeds veel. Soms zie ik groepen van meer dan honderd stuks op de landjes foerageren. 22 oktober Vannacht heeft het flink geregend ik tap dan ook 11 mm af. Nog steeds veel trekvogels, lijsterachtige op ‘t eiland.. Tijdens een boswandeling zie ook veel vinken en ook een egel passeert mijn pad die kan ik vrij dicht naderen al voor hij mij bemerkt dus zo kon ik weer een mooi plaatje schieten
15
Deze beestjes zijn nu kennelijk op zoek naar een winterverblijf en door de lage temperaturen kunnen ze zich ook niet zo snel uit de voeten maken. Het valt ons op dat we dit jaar meer egels zien als andere jaren zou de egelstand weer wat toenemen. 30 oktober Er valt elke dag wel wat regen. Doordat de temperatuur lager wordt en er steeds meer blad op de bosbodem valt zijn de paddenstoelen niet alleen op hun retour maar ook steeds moeilijker te vinden. Wel zag ik nog een grote bonte specht druk bezig met het bewerken van beuken tak op zoek naar voedsel. 1 november Een echte november dag, mistig en windstil de natuur luistert in afwachting van de komende stormen. Vandaag een totaal verwaarloosde plantenborder gerooid, die ga ik van ‘t voorjaar opnieuw in richten. Een aantal merels foerageren op wat rotte appels die ik op het gras gegooid heb. 4 november Vandaag alle dakgoten rondom ons huis van blad gereinigd i.v.m. de te verwachten regen de komende dagen. Ook wat blad van het gras verwijderd en wat buiten druiven geoogst. 6 november 13 mm regen afgetapt. Op enkele regenbuitjes na droog vrij koud met N/W wind ‘s middags vanuit paal acht een duinwandeling gemaakt waar ik een groot aantal prachtige. Gekraagde aardsterren stuif-zwammen vond. Mooie wolken formaties in combinatie met de blauwe lucht en het witte duinzand zorgden voor mooie plaatjes om van te genieten. 16
9 november Vandaag de kuip en pot fuchsia’s naar binnen gebracht Het nog aanwezige blad stroop ik er eerst af. Het is vrij koud met een krachtige Z/O wind. De druiven die we enkele dagen geleden hebben geplukt smaken niet lekker waarschijnlijk komt dit door te weinig zon in de laatste weken. We halen dan ook het net er af en geven de vogels alle vrijheid de nog aanwezige druiven op te peuzelen. 11 november De eerste najaarsstorm trekt vandaag over het eiland met wind snelheden van 9 tot 10 beaufort.
12 november Ook vanmorgen nog een flinke westerstorm die zorgt rond het middag uur voor flink hoogwater. De wierschuur in Oosterend komt rondom in het water te staan.
Geerlof du Bois
17
Schone stranden zijn funest voor de zeefauna Een Engelse zeebioloog heeft zijn bezorgdheid geuit over alle schoonmaakacties op de stranden om in aanmerking te komen voor de “blauwevlag”. Er wordt dan niet alleen scheepafval opgeruimd, maar ook waardevolle organische delen als wieren en stukken oude veenbodem. Deze delen hadden weer waardevolle voedselbronnen kunnen zijn voor alles dat er in de zee en in de strandbodem leeft. De wetenschapper van de universiteit van Wales waarschuwt, dat de kustgemeenten hun jacht op de prijs voor het schoonste strand niet zover moeten gaan, dat die voedselbronnen ook zullen verdwijnen. Ook de B.B.C. maakte hier melding van. Wat voor Engeland, Schotland en Wales geldt, dat is natuurlijk ook op ons land van toepassing. Ook de “strandstruners” die zoeken naar zeldzame vondsten, zoals aangroeisels op viskisten, enz. vinden het extreem schoonmaken van het strand ook minder leuk; hun hobby ondervindt daar last van. Hein Strick
Foto : Harry van Kasteel
18
Wat is aan de lucht composteren eigenlijk ?
Hein Strick
Dat is het in stand houden van de natuurlijke kringloop! In de natuur gebeurt dit elke seconde van de dag. Bacteriën en schimmels, o.a. Paddenstoelen, zijn de hele dag door bezig met het kleiner maken van organisch overgebleven materiaal in de natuur. Dood hout, takken, bladeren, rottend fruit, uitwerpselen, dode dieren, vogelveren, eierdoppen, enz.. Dus alles dat afkomstig is van organismen. Dat alles bestaat uit grote moleculen, die onoplosbaar zijn in water. Deze moleculen van vetten, eiwitten en veel koolhydraten zijn dus onopneembaar voor de groene planten vanwege de onoplosbaarheid. Deze te grote moleculen moeten kleiner gemaakt worden. Dat noemen we reduceren. Als er uiteindelijk weer mineralen, water en koolstofdioxyde en andere oplosbare stoffen ontstaan zijn, dan kunnen die stoffen weer in de natuurlijke kringloop opgenomen worden en door de groene planten verwerkt worden tot, opnieuw, : koolhydraten, eiwitten en vetten. Die door de groene planten geproduceerde stoffen worden dan weer door alles dat leeft en voedsel nodig heeft geconsumeerd. Er is dan een kringloop ontstaan: producenten
reducenten
Consumenten
Dit composteren kan mèt toevoeging van lucht (aeroob) en ook zonder toevoeging van lucht (anaeroob). Dit laatste is vergisting, een rottingsproces en dat gaat gepaard met stank. De aerobe manier, dus met zuurstof, aan de lucht dus, stinkt niet ! Ik schrijf dit stukje naar aanleiding van mijn “lezer schrijven “in de Terschellinger van 4 nov. 2010
19
Jeugd natuurvereniging S.J.Terschelling
Wateronderzoek op 22 mei o.l.v. Wim Bakker. Bij de ijsbaan Midsland Noord gingen we eens kijken welke dieren hier op en in het water leven. De kinderen kregen nog wat tekst en uitleg van Wim hoe je met het schepnet door het water moest gaan. Eerst moesten de bakken met water gevuld worden. Daarna liepen ze met z’n allen naar het water toe en begon iedereen ijverig met het schepnet door het water te schuiven. Er was al meteen succes, in de zwarte blubber kwamen er een aantal water-insecten te voorschijn, De nimf van de beekjuffer 37 mm. Lang, bruin en slank. Achterlijf met 3 lange bladvormig tracheekieuwen. Larven van haften hebben 3 staartdraden, de ademhaling vindt plaats door tracheekieuwen. Waterschorpioen 20 mm. lang, lichaam langwerpig en plat donkerbruin, aan achterlijf een lange adembuis waarmee boven water lucht opgenomen wordt. Rugzwemmer ook wel bootsmannetje. Ze zijn ongeveer 14-15 mm. lang. Hij zwemt met zijn lange achterpoten op zijn rug. 20
Ook zaten in de waterbak, bloedzuigers, kikkervisjes, larven van een libel, larven van gewone steenvliegen, muggenlarven, gegroefde watertor en gerande oeverspin. Alle dieren werden goed bekeken met een vergrootglas en gedetermineerd. Onder een heerlijke frisdrankje zei Wim: “We hebben hier in 6 jaar tijd nog nooit een gewone geelgerande waterkever gezien.” De kinderen gingen weer met hun schepnet naar het water toe, en ja hoor, uit één schepnet toch een paar gewone geelgerande waterkevers. Iedereen raakte hier van opgewonden over deze vangst. Ze zijn 30 mm lang. Het dekschild van het mannetje is glad dat van het vrouwtje heeft ribbels. Het zijn felle jagers in stilstaand en stromend water. De larven zijn erg vraatzuchtig. Ze halen af en toe aan de oppervlakte adem. Op het eind van de middag werden alle dieren weer netjes terug gezet in het water.
Met dank aan Wim Bakker.
Harry van Kasteel
21
Op naar de meeuwenkolonie Zaterdag 5 juni met een vrij grote groep, prachtig weer bij een heerlijk zonnetje. In dichte terreinwagens richting vogelswachtershut. Onderleiding van Wim Schaap van S.S.B kregen we ’n korte inleiding over de Boschplaat. Daarna liepen we richting de tweede duintjes. Hier op de zilte grond liet Wim ons proeven aan de blaadjes van de lamsoor, ….euh het smaakt naar zout. Lamsoor groeit voornamelijk in de zone tussen de gemiddelde hoogwaterlijn en de vloedlijn. De plant heeft zoutklieren aan de onderkant van het blad zitten, waarmee overtollig zout wordt afgescheiden. Ook groeit hier de Zeealsem de plant is herkenbaar door zijn zilvergrijze fijn vertakte blaadjes en de sterke geur en wordt beschouwd als een geneeskrachtig kruid. De geurige takjes van de plant legde men vaak in kasten bij het linnengoed en in matrassen om vlooien te verdrijven.
22
De Meslanser naam voor zeealsem is dan ook 'flooiekruid'. En is daarmee de laatste bloeiende plant van de kwelder. Net als de meeste andere schorreplanten sterft in de winter het bovengrondse plantendeel af, het ondergrondse deel vormt in het voorjaar nieuwe uitlopers. We liepen nu naar de broedkolonie er was gelijk paniek, mantel- en zilvermeeuwen lieten zich goed horen. Al waren er geen donker wolkjes en ‘n spatje regen in de lucht, toch hadden een paar kinderen de paraplu’s op gezet natuurlijk voor de neerkomende meeuwenpoep. Heel voorzichtig liepen we tussen het hoge gras, in een kuiltje zagen
we twee á vier eieren met zwarte stippen die om de dag gelegd worden. Beide ouders broeden, na 25-27 dagen komen de eieren om de 2 dagen uit. Bij sommige nesten waren er al een paar jonge kuikens uit het ei. Ze worden door beide ouders gevoerd tot ze kunnen vliegen. 23
Natuurlijk willen de kinderen de donzige kuikens even vast houden. Rinske Bouma zorgde voor de heerlijke koffie, thee en frisdrank met echte Terschellinger lekkernij. Het was een fijne middag veel geleerd met dank aan Wim Schaap. Harry van Kasteel
De jonge natuuronderzoeker
Wilt u meer foto’s zien van de jeugd, ga naar de website Jeugd fotoalbum.
www.Rinkelbollen.nl
24
