INGEBURGERD ZIJN wat is dat eigenlijk?

Jaarverslag NVA 2002 Amersfoort Bunschoten Woudenberg

INGEBURGERD ZIJN wat is dat eigenlijk?

2002 was het jaar van de inburgering. Politici raakten er niet over uitgepraat. Er kwam een nieuw kabinet met integratie als speerpunt. Ook in onze regio was inburgering een hot item. Inburgeren is participeren in de maatschappij op je eigen niveau, wordt wel gezegd. Maar wat houdt dat concreet in? In dit jaarverslag leest u wat het NVA deed in 2002. En hoe verschillend mensen denken over ingeburgerd zijn.

In dit jaarverslag

2

Werken aan inburgering Intern de zaken op orde De cijfers

Dit is het NVA Het NVA zet zich in voor het integratieproces van nieuwkomers en oudkomers in Amersfoort, Bunschoten en Woudenberg. Wij zijn de verbindende schakel tussen de cliënt en de Nederlandse samenleving. Het NVA helpt een cliënt om een netwerk te creëren om een zelfstandig bestaan in de samenleving op te bouwen. Integratie is overigens een langdurig proces. Wij helpen daarom bij inburgering ofwel de eerste stap in dit proces naar zelfredzaamheid in de Nederlandse samenleving, bij voorkeur leidend tot economische zelfstandigheid van de inburgeraar. Onze tweede taak is adequate ondersteuning bieden bij de terugkeer van ex-vluchtelingen. In ons werken met vluchtelingen staat centraal dat iedere vluchteling recht heeft op een zorgvuldige juridische procedure.

Ingeburgerd zijn, is… … thuis geraakt zijn. 3 10 12

In 2002 is inburgering en integratie expliciet naar buiten gebracht door de gemeente Amersfoort. Alle kleuren horen een plek te krijgen in de stad, was de gedachte achter Kleurrijk Amersfoort. Een visie waar we ons goed in konden vinden. Dit jaarverslag gaat over inburgering en de mening die verschillende mensen hierover hebben. Voor mij betekent 'ingeburgerd zijn' dat iemand thuis geraakt is, zich thuis voelt hier en op zijn eigen niveau kan functioneren in arbeid, scholing of een opvoedingstaak. Je bent thuis geraakt als je de weg weet in Amersfoort, Bunschoten of Woudenberg. Je vóelt je er thuis als je het fijn vindt om er te wonen. Als je ook contacten hebt met Nederlanders. 2002 was niet alleen het jaar van inburgeren, maar ook van uitzetten. De eerste uitgeprocedeerden zijn uit hun huis gezet. En dan waren er de mensen in schrijnende situaties die noodopvang nodig hadden. Ook daar hebben we aan gewerkt. Margreet van Hensbergen is directeur van het NVA

1. Werken aan inburgering Task Force Inburgering De Task Force Inburgering is een inmiddels opgeheven landelijke groep die werkt aan verbetering van het inburgeringsprogramma. In 2002 hebben we met deze Task Force samengewerkt met betrekking tot het thema: doorgeleiding van nieuwkomers. Het NVA en de Taskforce vinden dat alle activiteiten binnen de inburgering in het teken moeten staan van het eindperspectief van de nieuwkomer: werk of participatie in de eigen woonomgeving. Alhoewel ons werk erop gericht is om de nieuwkomer zodanig toe te rusten dat hij of zij in staat is om zelfstandig in de samenleving te functioneren bij voorkeur leidend tot economische zelfstandigheid, ontvangen we uitsluitend middelen van de gemeenten voor de verplichte inburgeringsperiode van maximaal 18 maanden. Daardoor lijkt ons werk meer een voorbereiding op inburgering. Aan het eind van de verplichte inburgeringsperiode dragen we onze begeleiding over aan andere organisaties, maar deze knip veroorzaakt nogal eens uitval. In de praktijk blijkt dat voor veel mensen de stap naar een andere organisatie met andere regels te groot is. We zijn in 2002 in samenwerking met de Task force Inburgering in gesprek gegaan hierover met het CWI/Activeringscentrum, de gemeente en het ROC. Dit heeft ertoe geleid dat er sprake is van bewustwording dat veranderingen noodzakelijk

zijn. Dat is in ieder geval een goede voedingsbodem om in 2003 mee verder te gaan. Verder hebben we in 2002 deelgenomen aan het ontwikkeltraject trajectbegeleiding en maatschappelijke begeleiding. Hierin participeerden, naast Amersfoort, nog vijf andere gemeenten: Almere, Alkmaar, Capelle a/d IJssel, Deventer en Lelystad.

WIN (= Wet Inburgering Nieuwkomers) Ook dit jaar hebben we weer de WIN uitgevoerd. Deze wet bepaalt dat in principe iedere nieuwkomer verplicht een inburgeringsprogramma moet volgen. Inburgeren is een eerste nuttige stap op weg naar integratie. Het inburgeringsprogramma bestaat uit: trajectbegeleiding, maatschappelijke begeleiding, een taalprogramma, maatschappij oriëntatie en eventueel beroepenoriëntatie. Iedere nieuwkomer die in Amersfoort en Bunschoten bleef wonen en dit jaar het inburgeringsprogramma afrondde, sloot dit af met de zogenaamde profieltoets. In Amersfoort betroffen dit 227 nieuwkomers en in Bunschoten was dat aantal 14. Landelijke evaluatie van de WIN Dit jaar is de landelijke evaluatie van de WIN afgerond. Hieruit is onder meer gebleken dat het behaalde taalniveau van de meerderheid van de nieuwkomers te laag is om aansluiting te vinden bij de arbeidsmarkt of in aanmerking te komen voor een vervolgtraject. Uit de evaluatie is ook duidelijk geworden

3

4

dat de kandidaten lang niet altijd in staat zijn op succesvolle wijze aan het inburgeringsprogramma deel te nemen. Het vooropleidingniveaus van een aanzienlijke meerderheid is laag, terwijl de omstandigheden waarin velen verkeren vaak op gespannen voet staan met deelname aan een intensieve taalcursus. Daarom moeten er voor ongeschoolde of laaggeschoolde nieuwkomers meer doelgerichte programma's richting werk, vrijwilligers- of welzijnsactiviteiten zijn. Daarbij zou niet het toetsniveau centraal moeten staan, maar het gebruik van de taal in specifieke situaties. Voor hoger opgeleiden moeten er intensievere taalprogramma's zijn, zodat zij sneller een hoger taalniveau bereiken en kunnen doorstromen naar vervolgactiviteiten. Ook blijkt de termijn van maximaal 18 maanden te rigide. Niet iedereen is klaar met het afgesproken programma binnen deze termijn.

ontwikkeling. Kinderopvang tijdens de schooluren van de ouders was ook dit jaar een probleem.

Antillianen en Arubanen (16-25 jaar). In 2002 zijn de voorbereidingen getroffen, in 2003 zal het project starten.

Inburgering imams

Oudkomers

Sinds 2002 zijn alle imams verplicht om in te burgeren. In de zomer hebben wij hierover een kennismakingsbijeenkomst georganiseerd voor vertegenwoordigers van de moskeeën in Amersfoort.

Hoe gaat het eigenlijk met onze oud cliënten in Amersfoort? In hoeverre verkeren zij nog in een achterstandsituatie en in hoeverre hebben zij nog behoefte aan ondersteuning bij het inburgeren? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, heeft het NVA van 1269 oud-cliënten bekeken welke personen nog in een traject zitten en welke personen nog behoefte hebben aan begeleiding. Het blijkt dat veel mensen inmiddels zijn verhuisd naar een andere gemeente. Ook blijken 240 personen elders in een traject te zitten. De restgroep, 526 personen, is door ons onderworpen aan een vervolgonderzoek. De groep blijkt voor 53 procent te bestaan uit mannen die uit 63 verschillende landen afkomstig zijn, met name Somalië, Irak, Iran, Marokko en Turkije. Uiteindelijk is van 485 personen bekend in hoeverre er behoefte bestaat aan cursussen, opleidingen en vervolgbegeleiding.

Werkbezoek Van Boxtel Minister Rogier van Boxtel heeft op 26 februari een werkbezoek gebracht aan het NVA. Hij heeft zich laten informeren over de inburgering in Amersfoort en was hiervan - zo bleek 's avonds in Nova - onder de indruk.

Cadeau van gemeente Amersfoort Situatie in Amersfoort, Bunschoten en Woudenberg Het NVA onderschrijft dat de wettelijke termijn van maximaal 18 maanden minder centraal gesteld moet worden in ons werk. En vindt dat in plaats daarvan meer moet worden uitgegaan van de termijnen die nodig zijn om specifieke, meer op het individu toegesneden, doelen te realiseren. ROC de Amerlanden heeft in de afgelopen periode diverse activiteiten ondernomen om meer doelgerichte programma's aan te bieden. Zij heeft hiertoe nieuwe geïntegreerde en duale trajecten ontwikkeld. Ook is er een duaal traject ouderparticipatie in

Op 13 februari 2002 bood de gemeente Amersfoort het NVA een mozaïek aan, in het kader van Kleurrijk Amersfoort. Het Mozaïek, gemaakt door Dorette Giling, is gebaseerd op verhalen van Mustafa Tatar, een Turkse journalist die op geheel eigen, persoonlijke wijze zijn ontmoetingen met enkele nieuwkomers heeft beschreven.

Antillianen/Arubanen-project De gemeente Amersfoort heeft het NVA gevraagd een project op te zetten ter bestrijding van marginalisering van jonge

Dezelfde vraag maar dan voor een bredere doelgroep - alle oudkomers - is aan ons gesteld door de gemeente Bunschoten en Woudenberg. Ook daarin verkeren we dit jaar nog in de onderzoeksfase. Het is de bedoeling dat we een aanbod doen aan de personen die hiervoor in aanmerking komen. Volgend jaar meer hierover.

Project ESF-Equal In dit project zijn we partner. De gemeente Amersfoort heeft subsidie gekregen voor dit ESF-Equal-project 'Nieuwkomers aan de slag'. Dit project is gericht op uitkeringsgerechtigden uit Irak, Iran, Somalië en Afghanistan. Doel: een brugfunctie creëren vanuit de doelgroep, om op die manier hen sociaal te activeren. Via een brugfunctionaris uit de gemeenschap worden 'fase 4-cliënten' op onconventionele wijze benaderd. Wij zijn partner omdat wij trajectbegeleiding en maatschappelijke begeleiding bieden tijdens de verplichte inburgeringsperiode en daardoor reeds veel personen van de doelgroep kennen. De brugfunctionarissen van Equal zijn aanvullend en ondersteunend voor de activering van de doelgroep.

Project Wegwijs in Amersfoort Samen met de Stichting Welzijn Amersfoort (SWA) werkten we ook in 2002 verder aan het project Wegwijs in Amersfoort. Een wijkbewoner is dan het maatje van een nieuwkomer uit dezelfde wijk. Het is de bedoeling dat het maatje de nieuwkomer beter wegwijs maakt in de praktijk. Gezamenlijk ondernemen ze activiteiten. Dit kan uiteenlopen van samen naar de markt gaan, met de kinderen naar de speeltuin gaan tot kennismaken met een sportvereniging of het ondernemen van een fietstochtje. Vrijwilligers van de SWA werkten in 2002 in verschillende wijken met ons samen

5

om deze daadwerkelijke participatie van nieuwkomers mogelijk te maken.

6

Steunbetuiging Op 24 oktober hebben we schriftelijk onze steun betuigd aan de gemeente Amersfoort om Amina Lawal tot ereburger van Amersfoort te verklaren. We zijn verheugd dat het College het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft verzocht om dit besluit kenbaar te maken bij de Nigeriaanse regering. Amina Lawal, een dertigjarige moslimvrouw, werd op 22 maart 2002 ter dood veroordeeld door steniging door de sharia-rechtbank in Bakori in de Nigeriaanse staat Katsina. Amina bekende dat zij een buitenechtelijke zwangerschap had ondergaan. In diplomatiek overleg wordt getracht haar voor de uitvoering van haar doodvonnis te behoeden.

Presentatie onderzoeksrapport Op 15 oktober presenteerde één van onze medewerkers het rapport 'Recht op opvang voor vreemdelingen' aan gemeenten, INLIA, Vluchtelingenwerk Nederland en een aantal Vluchtelingenwerkorganisaties in de regio. Doel van het rapport: aangeven hoe ver de verplichtingen van de overheid reiken op basis van artikel 11 van het Internationale Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten (IVESCR). Doel van de bijeenkomst: partijen hierover met elkaar in gesprek laten gaan.

Uitzetting volledig uitgeprocedeerde asielzoekers In 2002 vond uitzetting van volledig uitgeprocedeerde asielzoekers voor het eerst plaats. In totaal zijn dit jaar in Amersfoort acht mensen uitgezet. De gemeente Bunschoten heeft niet tot uitzetting hoeven over te gaan. De wet en de politiek De nieuwe Vreemdelingenwet brengt sinds 1 april 2001 met zich mee dat gemeenten stapsgewijs bij volledig uitgeprocedeerde asielzoekers de voorzieningen afbouwen. Het gaat om asielzoekers die in de gemeente wonen, buiten een asielzoekerscentrum. De gemeente Amersfoort en Bunschoten volgden hierbij kritisch en in goed overleg met ons het stappenplan van de overheid. Op 6 mei echter besloot de gemeente Amersfoort de noodzakelijke handelingen op te schorten. Hierbij speelde ondermeer de overweging dat op 18 april 2002 de VNG (= Vereniging Nederlandse Gemeenten) zich in een brandbrief tot de Tweede Kamer en de minister van Justitie had gewend. Hierin stond een oproep om met onmiddellijke ingang alle gemeentelijke taken met betrekking tot uitgeprocedeerde asielzoekers door het Rijk te laten overnemen. Daarnaast leek in de turbulentie van de landelijke verkiezingsstrijd een kentering waarneembaar in het denken over de handhaving van de Vreemdelingenwet. De Lijst Pim Fortuyn liet zich uit over een 'generaal pardon' voor uitgeprocedeerde asielzoekers, in navolging van andere partijen die

een vergelijkbare motie eerder in de Kamer hadden gebracht. Op 12 november 2002 heeft de gemeente Amersfoort in een brief aan minister Nawijn verzocht om bijzonder humanitaire situaties voor te kunnen leggen. De gemeenten Op korte termijn is een algemeen generaal pardon voor alle uitgeprocedeerden niet te verwachten. De gemeente Amersfoort en Bunschoten hebben het huidige stappenplan tot huisuitzetting uitgevoerd. Sluitstuk van het stappenplan wordt achtereenvolgens gevormd door een kort geding aangespannen door de gemeente om tot huisuitzetting te mogen overgaan (vordering tot ontruiming), gevolgd door een daadwerkelijke ontruiming onder gelijktijdige stopzetting van het verstrekken van het 'leefgeld'.

getoetst en er zijn vele gesprekken gevoerd met uitgeprocedeerde ex-asielzoekers over de te verwachte uitzetting. Er is nauwgezet onderzocht of er eventuele humanitaire beletselen zijn om mensen terug te sturen. Een aantal bijzondere humanitaire situaties zijn door onze juridische medewerkers voorgelegd aan minister Nawijn. Hem is gevraagd om zijn ministeriële bevoegdheid te gebruiken tot het geven van een verblijfsvergunning. Deze aanvragen zijn nog in behandeling. Ook is iedere ex-asielzoeker attent gemaakt op de bemiddeling van de IOM (= Internationale Organisatie voor Migratie) met betrekking tot terugkeerprogramma's en andere hulp bij terugkeer, waaronder financiële hulp en hulp bij het bemachtigen van reispapieren. Een aantal malen heeft een ex-asielzoeker met onze hulp een verblijfsvergunning op andere gronden dan asiel verkregen.

Onze werkwijze De beëindiging van de opvang veroorzaakte in 2002 maatschappelijke onrust. We hebben ons steentje bijgedragen in het herstellen van rust door (groepen) mensen voor te lichten en te informeren over onze werkwijze. Ook bij onze medewerkers riep de procedure tot uitzetting gevoelens op. Dat is niet verwonderlijk als je bedenkt dat de uitgeprocedeerden langdurig bij ons bekend zijn en veelal geïntegreerd in de samenleving. Onze juridisch medewerkers hebben vele asielprocedures

Illegaal In 2002 is gebleken dat betrekkelijk weinig uitgeprocedeerde asielzoekers gebruik wilden maken van de diensten van de IOM. Dat laatste riep bij ons gemengde gevoelens op. Naast gevoelens die betrekking hebben op de beëindiging van de hoop bij deze groep asielzoekers op een legale toekomst in dit land, hebben ze betrekking op het feit dat het staken van alle voorzieningen aan uitgeprocedeerden geen enkele garantie is voor een feitelijke terugkeer. Gemeentelijke huisuitzetting mag dan ook niet verward worden met actieve landuitzetting.

7

8

Uitgeprocedeerden worden na volledige uitvoering van het stappenplan geacht zelfstandig het land te verlaten. De Vreemdelingenwet voorziet daarin niet, waardoor schattingen over aantallen illegalen in dit land even veelvoudig als speculatief zijn (bijvoorbeeld ongeveer 120.000 volgens een onderzoek van de Erasmus Universiteit).

Platform uitgeprocedeerde asielzoekers Mensen die meewerken aan hun terugkeer konden door bemiddeling van het Platform uitgeprocedeerden worden opgevangen. Dit platform - opgericht in 2001 - biedt hulp aan uitgeprocedeerde asielzoekers die niet binnen de wettelijke termijn kunnen vertrekken. In 2002 hebben we met de samenwerkingspartners de organisatie op poten gezet. In 2003 zal er daadwerkelijk hulp worden geboden. Tijdelijke noodopvang In 2002 is gewerkt aan tijdelijke noodopvang voor: - uitgeprocedeerde asielzoekers die niet op tijd over de juiste documenten kunnen beschikken en actief meewerken aan terugkeer - asielzoekers die een tweede asielverzoek hebben ingediend - asielzoekers die een aanvraag hebben lopen om op medische gronden een document te verkrijgen.

Overdracht ex-VVTers en ex-ROA cliënten aan COA Dit jaar zijn de asielzoekers die in de gemeente Amersfoort wonen - maar buiten het asielzoekerscentrum - (de zogenoemde ex-VVTV'ers en ex-ROA-cliënten) door de gemeente Amersfoort overgedragen aan de Centrale Opvang Asielzoekers (COA). De gemeente heeft middelen vrijgemaakt om ons dit jaar nog de begeleiding te laten verzorgen. In Bunschoten heeft deze overdracht niet plaatsgevonden.

Tevredenheids- en behoefteonderzoek begeleiding inburgering In het kader van het ontwikkeltraject 'trajectbegeleiding en maatschappelijke begeleiding' hebben de gemeente Amersfoort en de Task Force Inburgering in de gemeente Amersfoort onderzoek laten uitvoeren onder 63 vrouwelijke nieuwkomers. Inzet: hoe staat het met de tevredenheid en de behoefte van nieuwkomers ten aanzien van trajectbegeleiding en maatschappelijke begeleiding? Eerst een paar cijfers. Van de ondervraagde vrouwen bleek ruim tweederde jonger dan dertig jaar te zijn. Een vijfde was tussen de dertig en de veertig en elf procent was ouder dan veertig jaar. De geïnterviewde vrouwelijke nieuwkomers hebben 24 verschillende nationaliteiten. Ruim een kwart van hen is laag opgeleid en eenderde van hen heeft een hbo of universitaire opleiding. Van degenen die getrouwd zijn of samenwonen, heeft veertig procent een partner met dezelfde nationaliteit.

Tevreden groep Het blijkt dat 71 procent van de vrouwen een inburgeringsprogramma volgt van minder dan vijftien uur per week. Uit het onderzoek komt verder naar voren dat ruim tachtig procent van de vrouwelijke nieuwkomers tevreden is over de inhoud van de gesprekken met de trajectbegeleider. Ook zijn ze goed te spreken over de afspraken die zij met de trajectbegeleider maken. Het blijkt in het algemeen redelijk eenvoudig om een afspraak te maken met de trajectbegeleider, er wordt goed rekening gehouden met de thuissituatie en is er eenmaal een afspraak gemaakt, dan wordt deze over het algemeen goed nagekomen. Ook geven acht van de tien nieuwkomers aan tevreden te zijn over de communicatieve kant van de trajectbegeleider. Resumerend kan gesteld worden dat 83 procent van de respondenten in het algemeen tevreden is over de trajectbegeleiding. Dertien procent is noch tevreden noch ontevreden en slechts vier procent is ontevreden. Meer informatie nodig Uit de behoeftepeiling blijkt dat tweederde van de vrouwelijke nieuwkomers vooral behoefte heeft aan informatie en advies over opleiding en werk. De lager opgeleide vrouwen hebben meer behoefte aan begeleiding bij wonen en gezondheid, Nederlands als tweede taal en geldzaken. Uit het onderzoek is gebleken dat vrijwel niemand van de geïnterviewde vrouwen zegt maatschappelijke begeleiding te krijgen. Dit

verdient aandacht, vooral omdat het niet strookt met onze ervaring. Het zou kunnen dat mensen die nog kort in Nederland zijn moeilijk onderscheid kunnen maken tussen trajectbegeleiding en maatschappelijke begeleiding.

9

2. Intern de zaken op orde

10

Fusie: ja of nee? Al in 1999 was er op bestuursniveau sprake van een intentie om tot een fusie te komen tussen het NVA en SVAA (= Stichting Vluchtelingenwerk Asielzoekerscentrum Amersfoort). In 2002 hebben de besturen besloten tot een personele unie, met dien verstande dat de bestuursleden van de ene stichting aspirant lid zijn van de andere stichting en vice versa. Tot een definitieve uitvoering van de personele unie zou worden overgegaan als de verhoudingen tot het cluster Utrecht-Oost duidelijk zijn voor beide stichtingen. Doel: een 'éénloketfunctie' realiseren voor alle asielzoekers en vluchtelingen in Amersfoort. De directeur van het NVA heeft als interim-manager van de SVAA de mogelijkheden van een fusie verkend. Eind 2002 werd duidelijk dat een personele en financiële fusie er niet in zit. Om nog in aanmerking te komen voor subsidie van Vluchtelingenwerk Nederland moest de SVAA zich aansluiten bij een nieuw te vormen organisatie voor vluchtelingen in Utrecht-Oost. Vandaar dat besloten is dat de SVAA haar activiteiten en personeel zal overhevelen naar deze organisatie. Dat maakt verdere bestuurlijke samenwerking overbodig. Wel zal er op uitvoerend niveau samengewerkt blijven worden.

Samenwerking Utrecht-Oost

Automatisering

Ontruimingsplan

In 2002 is druk gesproken over een mogelijke samenwerking met Vluchtelingenwerkorganisaties in Utrecht-Oost, waar Amersfoort onder valt. Directe aanleiding is een reorganisatie van Vluchtelingenwerk Nederland (VWN), voortkomend uit een slechte financiële situatie waardoor ondersteuning van plaatselijke vluchtelingenwerkorganisaties in de AZC's (= Asielzoekerscentra) zou worden afgestoten.

De medewerkers zijn dit jaar met e-mail gaan werken. Dit kwam de efficiëntie ten goede. Er zijn nu directe mailcontacten mogelijk met de medewerkers van onze samenwerkingspartners. Ook kan nu gebruik gemaakt worden van de informatie op internet.

Het ontruimingsplan is dit jaar bijgesteld. Elke medewerker kent nu de instructies. Diverse bedrijfshulpverleners zijn in 2002 getraind.

Met zestien organisaties hebben we een intentieverklaring ondertekend en besloten om onderzoek te laten doen naar de meerwaarde van samenwerking in ons gebied.

Nieuwsbrief stopt, website start Het uitbrengen van een interne nieuwsbrief is zomer 2002 gestopt. Tegelijkertijd is volop gewerkt aan het bouwen van een eigen site. Herfst 2002 ging www.nva-amersfoort.nl de lucht in.

Klankbordgroep Conclusie: we doen niet mee aan deze samenwerking, gezien de eisen die Vluchtelingenwerk stelt. Dat gaat ten koste van de zelfstandigheid van onze organisatie.

Onbetaalde medewerkers Ook dit jaar hebben we ons weer verheugd in een goede bezetting van onbetaalde medewerkers. We hadden zowel onbetaalde medewerkers die als bestuurder, lid van de klachtencommissie, maatschappelijk begeleider of juridisch begeleider werkten als onbetaalde medewerkers in de ondersteunende taken.

De NVA-klankbordgroep bestaat uit zes leden: twee onbetaalde medewerkers, twee betaalde medewerkers, één lid van het managementteam en de directeur. De leden van de klankbordgroep, uitgezonderd de directeur, kunnen maximaal twee jaar lid zijn. Dit jaar is de klankbordgroep in de oude setting doorgegaan. De klankbordgroep vervult een signaalfunctie naar de directie en andersom. Zij bevordert het meewegen van inzichten en belangen van medewerkers in te nemen beslissingen. Het betreft uitsluitend beleid dat alle medewerkers aangaat. Veel tijd is in 2002 besteed aan de voorgenomen fusie met de SVAA en de eventuele samenwerking in UtrechtOost.

Inhoudelijk jaarverslag VWS Ook dit jaar hebben we weer voor de gemeenten Amersfoort, Bunschoten en Woudenberg het inhoudelijke jaarverslag voor het ministerie van VWS verzorgd.

Werkconferentie over cultuur Het NVA is een organisatie waar betaalde krachten en vrijwilligers werken. Dit geeft een bijzondere dimensie aan de organisatie. Op 29 en 30 januari 2002 was er een interne werkconferentie over cultuur in onze organisatie. We hebben uitgebreid met elkaar gesproken over taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden, die immers invloed hebben op de cultuur. Er zijn hierover verschillende nieuwe afspraken gemaakt.

11

3. De cijfers

12

Instroom De instroom van bijna twee keer zoveel vrouwelijke gezinsherenigers en -vormers als mannelijke gezinsherenigers en vormers in Amersfoort heeft zich dit jaar voortgezet. Ook zijn er dit jaar weer twee keer zoveel gezinsherenigers en -vormers dan vluchtelingen in Amersfoort ingestroomd.

Leeftijd De grootste groep cliënten is tussen de 19 en 35 jaar.

Land van herkomst Cliënten in Amersfoort komen uit zesenzestig verschillende landen. In Bunschoten uit elf verschillende landen en in Woudenberg uit drie verschillende landen.

Opleidingsniveau Bijna driekwart van de cliënten in Amersfoort was in 2002 middelbaar of hoog opgeleid. In Bunschoten gold dat voor tweederde van de cliënten. In Woudenberg waren 4 personen middelbaar tot hoogopgeleid en 3 laag. Verder hadden zowel vluchtelingen als gezinsherenigers -vormers een relatief hoog opleidingsniveau.

13

14

Uitstroom Hier is te zien dat in 2002 de 58 uitgeprocedeerde exasielzoekers die in de gemeente Amersfoort buiten het asielzoekerscentrum wonen door de gemeente zijn overgedragen aan het COA. Verder blijken de meeste nieuwkomers die het traject in Amersfoort hebben afgerond 'educatief redzaam' uit te stromen. De mensen die 'sociaal redzaam' uitstromen, hebben voldaan aan de inburgeringsverplichting, maar stromen veelal niet (direct) door naar een beroepsopleiding of werk. Dit hangt vaak samen met de zorg voor jonge kinderen. In Bunschoten is dit jaar de meerderheid van de nieuwkomers professioneel of educatief redzaam uitgestroomd.

Wat gaan ze doen? Zoals in onderstaande tabellen te zien is, verschillen de vervolgstappen van cliënten. Een deel stroomt door naar Kliq/AC of Banenplan. Een deel van de cliënten gaat werken. Een andere groep kiest voor een opleiding.

15

Ingeburgerd zijn, is…

16

… je op je gemak voelen.


… je Nederlander voelen.

"Iemand is hier ingeburgerd als hij zich op zijn gemak voelt. Tevreden is over zijn leven hier. Van mij hoeft het Nederlands dan nog niet perfect te zijn. Hij hoeft ook nog geen baan te hebben. De praktijk laat zien dat het heel veel tijd kost voordat iemand zich op zijn gemak voelt. Al die praktische zaken moeten eerst worden geregeld. Nederlands leren, de kinderen naar school… Pas veel later is er tijd om bijvoorbeeld naar een sportvereniging te gaan. Zelf vind ik dit sociale traject minstens even belangrijk als het zakelijke traject. "Het is toch eigenlijk een voorwaarde om het andere te laten slagen?"

"Nederland is altijd gezien als tolerant land. Dat moet je niet overdrijven. Iedereen heeft vooroordelen. Dat is menseigen. Het hangt van mensen die hier inburgeren zelf af hoe ze daarmee omgaan. Als je het kunt relativeren en er positieve ervaringen tegenover kunt zetten, raak je steeds meer ingeburgerd. Voor mij is inburgeren de weg weten in Nederland, de gebruiken kennen maar vooral ook het gevoel hebben voor een deel Nederlander te zijn. Nee, niet volledig, dat hoeft niet. Dat laatste stuk - het gevoel - is het moeilijkste. Dat is een proces en dat hangt dus grotendeels af van hoe iemand als persoon in elkaar steekt."

Hillegonde Kiewiet is hoofd van de afdeling Begeleiding bij het NVA

Frank Meyer is trajectbegeleider bij het NVA


… een baan hebben. "2002 was een heel druk jaar. De werkloosheid nam weer toe en we hadden hier op het CWI lange wachtlijsten. De contacten met het NVA zijn goed. Als er een traject moet worden opgestart, krijgen we van het NVA een mailtje of telefoontje. Dan start ons onderdeel van het inburgeringstraject. Voor mij is inburgeren het uitvoeren van wettelijke voorschriften. Soms is dat moeilijk te combineren met de persoonlijke wensen van iemand die inburgert. Ze moeten wel eens met minder genoegen nemen. Het kan gebeuren dat een huisarts uit Iran hier als magazijnbediende gaat werken. Dat is in onze definitie ook werk. Natuurlijk probeer je zo goed mogelijk rekening te houden met iemands niveau en wensen. Maar in de praktijk is dat moeilijk." Dorothy Cannegieter is senior-adviseur bij het CWI


… brieven van de gemeente kunnen lezen. "Ik woon bijna tien jaar in Nederland. Ik ben samen met mijn zus en haar twee kinderen hiernaartoe gekomen, vanuit Afghanistan. Na twee jaar heb ik een status gekregen. In die tijd was inburgeren niet verplicht. Ik heb zelf gevraagd om een cursus Nederlands. Later ben ik gaan werken bij het NVA. Ik heb in het werk veel geleerd over de Nederlandse cultuur. En ik leer nog steeds. Op dit moment volg ik een hbo-opleiding maatschappelijk werk en dienstverlening. Mijn ideaal is deze opleiding afmaken en op hbo-niveau een baan vinden. Ik vind dat iemand ingeburgerd is, als hij zich redt in Nederland. Niet afhankelijk is van andere mensen, zelf de brieven kan lezen van de gemeente, zijn eigen zaken kan regelen." Khalid Basherdost heeft op een werkervaringsplek gewerkt bij NVA

17


18

… hier naar school gaan. "In het begin was het voor mij heel moeilijk hier in Nederland. Het cultuurverschil is zo groot. Bij ons woont een hele familie bij elkaar, hier woont iedereen apart. De eerste twee jaar heb ik weinig gedaan, ik had veel problemen, stress. Daarna ben ik de Nederlandse taal gaan leren. Toen ik mijn NT2 3 diploma had ben ik gaan werken bij het NVA. Daarna heb ik een kapsteropleiding gedaan en werk nu als kapster. Nu ben ik gewend geraakt hier, ingeburgerd. Ik zou de taal nog beter willen spreken, maar ik denk dat ik dat het beste via mijn werk kan doen. Na de zomer ga ik me verder specialiseren als kapster. Ik wil verder komen met mijn werk." Haifa Faris is begeleid door het NVA en heeft daarna op een werkervaringsplek gewerkt bij het NVA


… weten welke richting je op wilt. "Het doel van de inburgeringlessen op het ROC? Dat cursisten na zeshonderd uur een vervolgopleiding gaan doen of een baan hebben, dan wel weten in welke richting zij willen werken. Als dat lukt, dan zijn voor het ROC de inburgeringslessen geslaagd. Ze leren hier de Nederlandse taal en ze krijgen loopbaanoriëntatie en maatschappijoriëntatie. Vervolgens is het de bedoeling dat ze gaan werken of studeren. Ik realiseer me dat de echte inburgering op zo'n moment nog niet gelukt is. De meeste mensen leven in een gemeenschap, bestaande uit mensen met dezelfde culturele achtergrond. Zij hebben weinig Nederlandse contacten. Je kunt dan niet spreken van inburgering. Wat ik zou willen? Dat alle betrokken instanties bij die inburgering nog beter gaan samenwerken.

Ze hebben nu hun eigen begeleider en werkwijze. Voor de nieuwkomer zou het veel effectiever zijn als één persoon hen bij alles begeleidt."


Caro Verhagen is coördinator bij het ROC De Amerlanden

"Onze organisatie wordt ingeschakeld op het moment dat mensen werk zoeken. Wij zijn dan ook pas echt tevreden als iemand zijn of haar plekje op de Nederlandse arbeidsmarkt heeft gevonden. En dat is hard werken! De arbeidsmarkt is momenteel zo dat werkgevers nog sterker selecteren op zaken die zij als werkgever in Nederland belangrijk vinden. Ze hebben immers een overschot aan goede arbeidskrachten om uit te kiezen. In Nederland vinden we het bijvoorbeeld belangrijk dat mensen zelf zaken uitzoeken, op elkaar afstappen, buitenshuis gericht zijn, initiatief tonen en de taal goed beheersen. Daarom is ons advies: zorg dat je je een aantal van die 'Nederlandse' eigenschappen eigen maakt."

zelf je zaken uitzoeken.

Marjo de Quack is senior coach bij Kliq

19

Ingeburgerd zijn, is….

20

…je eigen plan trekken in Nederland. "Inburgering is voor mij de eerste stap naar een volwaardig burgerschap. Ingeburgerd zijn, betekent dat iemand zelfstandig kan leven. Dat iemand de taal voldoende beheerst om zich te kunnen redden. En genoeg informatie heeft om zijn of haar plannen te kunnen bereiken. Als ik het omdraai: voor mij ben je niet ingeburgerd als je geen contact kunt maken met de mensen in het land hier. Je bent ook niet ingeburgerd als je op lange termijn afhankelijk blijft van professionele begeleiding. Er moet een moment komen dat je in staat bent om zelfstandig je eigen plan te trekken. Op dat moment ben je dus ingeburgerd." Connie de Neef is beleidsmedewerker integratie bij de gemeente Amersfoort


… je aan afspraken houden. "Voor mij is iemand ingeburgerd, als hij zich thuis voelt in de Nederlandse samenleving. En als hij op de hoogte is en open staat voor de Nederlandse waarden, normen en gewoonten, zonder verlies van de eigen identiteit. Mensen hoeven dus hun eigen roots niet aan de kant te zetten, maar er moet wel aansluiting zijn bij de Nederlandse gewoonten. In mijn werk help ik mensen om zo snel mogelijk weer aan de slag te kunnen. Ik vind het belangrijk dat iemand zich houdt aan afspraken. Als je zegt dat je om negen uur op je werk bent, dan moet je er ook zijn. In Nederland is dat de norm. Afspraak is afspraak." Desi Gunther is trajectbegeleider bij het Activeringscentrum Arbeidstoeleiding van de gemeente Amersfoort



… Sinterklaas vieren. … op zaterdag de auto wassen. "Ik vind het belangrijk dat kinderen die in Nederland komen, snel een beetje Nederlands leren praten. Kinderen vinden dat zelf ook prettig. Ze voelen zich anders heel alleen. We hebben hier op school 23 nationaliteiten. Als er een kind nieuw op school komt, zoeken we vaak een ander kind dat dezelfde taal spreekt om mee te kunnen communiceren. Op die manier raken ze eerder gewend op school. Praktijk leert trouwens dat kinderen er snel bij horen. Ze leren ook veel van elkaar. Voor mij is ingeburgerd zijn verder dat kinderen op de hoogte zijn van onze feesten. Sinterklaas bijvoorbeeld, daar doen ze hier allemaal aan mee. Die Nederlandse gewoontes moet je kennen als je hier woont." Jolanda Deringa is intern begeleidster op een basisschool (leerlingen met 23 verschillende nationaliteiten)

"Voor mij is iemand ingeburgerd, als hij of zij zich gemakkelijk voelt in de Nederlandse cultuur. Niet schrikt als er homo's hand in hand op straat lopen. En het niet raar vindt als een vader of een mannelijke oppas achter de kinderwagen loopt. Een vriend van mij komt uit Pakistan. Toen hij naar Nederland kwam, dacht hij dat alle Nederlanders zo rijk zijn dat ze allemaal personeel in dienst hebben. Hij stond raar te kijken dat mannen hier hun eigen auto wassen. Nu doet hij het zelf ook. Dat vind ik ingeburgerd zijn." Peter Klein is begeleider op een kinderdagverblijf

21

Stichting Nieuwkomers- en Vluchtelingenwerk Amersfoort e.o.

22

Dit doet het NVA Onze missie Het bevorderen van integratie en het verkleinen van achterstandsituaties voor mensen uit onze doelgroep. Het afstemmen van werkzaamheden tot een samenhangend beleid in ons werkgebied. Onze doelgroepen Asielzoekers, inburgeraars, voorlopige vergunningenhouders, ex-ama's (alleenstaande, minderjarige asielzoekers), Antillianen/Arubanen, oudkomers. Onze kerntaken Trajectbegeleiding, maatschappelijke begeleiding Extra services Juridische begeleiding, inloopspreekuur Opdrachtgevers Gemeente Amersfoort, gemeente Bunschoten, gemeente Woudenberg Onze medewerkers 14 betaalde medewerkers, 25 vrijwilligers, 4 stagiaires, 3 WIW'ers, het bestuur, de klachtencommissie

23

24

NVA, 2003 Bloemendalse Binnenpoort 7 3811 GD Amersfoort Telefoon 033 461 95 20 Fax 033 465 66 00 [email protected] Prins Hendrikstraat 5 3751 CT Bunschoten Telefoon 033 299 61 64 Tekst: Tekstburo Gort Vormgeving en drukwerk: Torendruk

INGEBURGERD ZIJN wat is dat eigenlijk?

Recommend Documents