Jaargang 16 nr. 3
Woord van de redactie Het doel van onze Nieuwsbrief is om al onze medewerkers een beeld te geven in woorden en middels foto’s van allerlei zaken onze inmiddels behoorlijk grote organisatie betreffende. Dit blad doornemend, krijg je al een aardig beeld in een notendop. Echter zijn de bladzijden beperkt en kunnen we begrijpelijkerwijs niet alles opnemen. Enkele highlights: C.A.O-boek is uitgekomen en Djoemoe bestaat 50 jaar. In een artikel wordt heel boeiend een stukje geschiedenis van MZ beschreven. Zalige Kerst en een heel voorspoedig 2013 toegewenst door de redactie.
Inhoud Van de directie Kasstaten
1 2
Personeelsnieuwtjes
4
C.A.O.- boek MZPHCS uitgekomen
5
Op weg naar een eigen MZgemeenschapsparticipatiemodel
5
50 jaar Djoemoe Gezondheidscentrum; de kracht van samenwerking
6
Datra mi wan sabi
8
Bijdrage MZ verrijking op gezondheidsbeurs Brownsweg
10
DECEMBER 2012
Van de directie
Edward van Eer
We naderen weer het einde van het jaar. Als organisatie hebben we weer heel wat mogen meemaken. Toch springt het feit dat we dit jaar onze tiende verjaardag mogen vieren het meest in het oog. Als zelfstandige organisatie hebben we een periode achter de rug die niet altijd voor een ieder makkelijk geweest is. Vooral met de nieuwe doelen die wij ons zelf gesteld hebben voor nu en de toekomst. Positieve zaken mogen daarbij genoemd worden. Zo worden de inspanningen van onze medewerkers door velen steeds weer geprezen. Wat we doen en hoe we het doen is uniek en trekt de aandacht van onze mede-Surinamers, maar ook van vele buitenlanders. Wanneer de Medische Zending in de publiciteit komt zijn er vaak complimenten voor REDACTIE: onze organisatie. Wij Carola Veenman worden ook wel een amKrish Somai bitieuze organisatie geHaidy Awanima noemd, omdat we mooie
en bijzondere doelen hebben gesteld die we willen bereiken voor het binnenland; “Een voorbeeld voor andere organisaties”, horen wij vaak. Toch is het goed om, vooral wanneer wij weer een jaar gaan afsluiten, even stil te staan en de hand in eigen boezem te steken. Zijn wij allemaal wel zo gedreven om de bijzondere doelen die wij gezamenlijk gesteld hebben te bereiken? Zijn wij elk één bereid om ons in te spannen om anders te gaan werken dan hoe wij dat allemaal gedaan hebben de afgelopen jaren? Is ons doel inderdaad om de gemeenschappen in het binnenland met al onze inzet en met alles wat we nu leren een gezonde levensstijl aan te leren? Willen wij inderdaad zodanig werken dat er gemakkelijk gecontroleerd en gemeten kan worden wat we dagelijks, wekelijks, maandelijks of in het (Vervolg op blz 3)
Lloyd Djendje
Uit de keuken van de lek11 kerbekken van de MZ famiWoordzoeker 12 Geschiedenis 50 jr Djoemoe 13 Juiste data belangrijk 14 Christus is altijd met ons
15
Meer licht over medisch zorgsysteem binnenland voor ACP/
16
MZ medewerkers en Census
17
Nieuws afd. Opleiding
18
Aspirant GZA’s nieuwsgierig op eerste schooldag
18
Kennismaking
19
MZ nieuws in beeld
20
MevrouwYolanda Souprayen-Yorks, voorzitter van de MZWO, overhandigt een exemplaar van het pas uitgekomen C.A.O.-boek aan drs. Krish Somai, zie ook blz. 5
Pagina 2
Z Nieuwsbrief
Kasstaten Een bijdrage van de afdeling administratie Voor degenen die de kasstaten op de verschillende poli’s bijhouden en/of opmaken; • Voordat u met de opmaak van de kasstaat begint, zorg er voor dat u alle bonnen op datum regelt en daarna nummert. (1,2,3 etc.) • Bij elke nieuwe kasstaat begint u opnieuw met de nummering. (1,2,3 etc.) • Bonnummers komen rechtsboven de bon te staan. • Zowel ontvangst- als uitgave bonnen dienen voorzien te zijn van een bonnummer, dus ook de ontvangen kasaanvragen. • De bonnen worden daarna volgens bonnummer verwerkt op de kasstaat, waarbij de omschrijving belangrijk is. • De ontvangsten worden opgeteld en het totaal wordt onderop de kasstaat geschreven als ook onder bij het totaal van de uitgaven. • Het eindsaldo is het totaal van de ontvangsten minus het totaal van de uitgaven en dat wordt het beginsaldo van de volgende
Nalini Rattansingh
maand. Uitschrijven van uitgave bonnen; Degene die de kasstaat opmaakt • Uitgave bonnen dienen in tweedient zijn/haar naam voluit links voud uitgeschreven te worden. onder de kasstaat te vermelden. • De datum en het jaar duidelijk schrijven. De familienaam en voornaam van degene aan wie u uitbeUitschrijven van ontvangstbontaalt. nen; • Als eerst schrijft u de naam van • Het bedrag altijd in letters en in de poli en de datum. cijfers vermelden en de reden van betaling. • De familienaam en voornaam van degene van wie u ontvangt. • Als het om schoonmaakpoli en/of terreinonderhoud gaat, de maand • Het bedrag altijd in letters en in erbij vermelden. Als het om benzicijfers vermelden en duidelijk de reden van ontvangst. ne gaat, geef duidelijk aan waarvoor de benzine gekocht is. • Degene die de ontvangstbon uitschrijft dient zijn/haar naam • Let er op dat elke uitgave bon bijduidelijk te schrijven bij ontvangst, ondertekend wordt door “Ontvangen door”. degene die uitbetaald wordt. • Bijverkoop van blikvoeding, • Degene die uitbetaald schrijft weeskort en zakelijk, schrijf bij zijn/haarnaam links onder op. wegens bijvoorbeeld 8 x nutri- • De originele bon stuurt u lon 2 of 8 x nutrilon. (vastgeniet) met de kasstaat mee en de kopie houdt u op de poli. • De witte ontvangstbon is van de persoon die heeft betaald of van wie u heeft ontvangen. De roze Indien er nog vragen zijn, mag u ons wordt aangehecht meegestuurd altijd opbellen!! met de kasstaat en de gele blijft in het boekje op de poli. Wij hopen dat deze instructies u helpen bij het feilloos opmaken van uw kasstaten.-. mz •
Voorbeeld kasstaat Naam:
Bigi Poika
Maand/periode: December 2012 Datum
Omschrijving
Ontvangsten
1-12-2012 Begin saldo
Uitgaven
Rek. Nr.
750,00
3-12-2012 8 x nutr2 Maabo R 6-12-2012 5 x nutr1 Dima O
38,00 23,75
1 2
zie voorbeeld
25,00
3
zie voorbeeld
5,00
4
75,00
5
28-12-2012 Terrein onderhoud 12/12 Pansa M
175,00
7
28-12-2012 Schoonmaak poli 12/12 Ajaiso F
250,00
8
7-12-2012 Foto A. ,5 ltr gasoline tbv bruschcutter 12-12-2012 2 batterijen tbv oorspiegel 13-12-2012 transport ivm politocht 18-12-2012 Kasaanvraag nr 31
500,00
28-12-2012 Consult Parana L
75,00 Totaal
Mande I.
9 856,75
Eindsaldo Paraaf
6
1.386,75
1.386,75
Jaargang 16 nr. 3
Pagina 3
Voorbeeld ontvangstbon Paramaribo, 3 december 2012 Ontvangen van:
Maabo R
de somma van
SRD 38,=
wegens
8 x nutrilon 2
Zegge SRD
Acht en dertig Sur. dollars
Ontvangen door: Mande I
Voorbeeld uitgavebon Kasbewijs d.d. 7-dec-12
3
Uitgaven aan:
Foto Andre
Wegens:
aankoop 5 ltr gasoline tbv brushcutter
de somma van
SRD 25,=
Zegge
Vijf en twintig Sur.dollars
Boekingsnr.: Mande I Geboekt:
(Vervolg van blz. 1)
afgelopen jaar bereikt hebben en dus gepresteerd hebben? Want dat is een belangrijk deel van geïntegreerde Primary Health Care bieden. Wanneer we kunnen laten zien wat de vooruitgang is, die onze organisatie samen met de gemeenschappen in het binnenland bereikt, dan pas kunnen we met opgeheven hoofd zeggen dat we een bijdrage geleverd hebben aan verbetering van de gezondheidssituatie van onze doelgroep. Het betekent dan ook dat sneller aan het licht komt, wie niet wil presteren of wie niet kàn presteren. En daar moeten we eerlijk over zijn, omdat dit op den duur de complimenten naar de Medische Zending toe zal doen veranderen in kritiek en onverantwoordelijk gedrag van de organisatie met middelen van de gemeenschap.
1
Voor ontvangst: Foto A.
Enkele van de kernwaarden van onze organisatie zijn dat we behulpzaam, verdraagzaam en respectvol zijn en dat we toegewijd zijn aan onze organisatie. Het is nu een goed moment om naar onszelf te kijken en na te gaan of deze waarden ook op ons van toepassing zijn. Het zou niet eens zo slecht zijn, om dit te toetsen bij een vertrouweling van onszelf binnen de organisatie. Die kan dan hopelijk oprecht je een spiegel voorhouden, waardoor je nog kunt werken aan die waarden die verbetering behoeven en we allemaal met een opgeheven hoofd kunnen zeggen: we zijn samen oprecht Medische Zending.-. mz
NB: Het is gebleken dat de bonnen die met de kasstaten naar Paramaribo worden gestuurd, niet vast worden gemaakt. Gaarne verzoeken wij de GZA’s de bonnen vast te nieten opdat die bonnen niet verloren gaan.
Pagina 4
Z Nieuwsbrief
Haidy Awanima INDIENSTTREDING: november 2012 1. Drs. Ariens Eduardus A.R., Ressortarts Stoelmanseiland
GEPENSIONEERD: december 2012 1. Djaki Baya, Motorist Stoelmanseiland, in dienst 17 december 1952 tot en met 17 december 2012 Geniet van uw welverdiende pensioen!
Van harte welkom!
MZ Jubilarissen 2012 Maand september oktober november
december
Aantal Voornaam Jubileumdatum Dienstjaren Standplaats
Volgnr Naam 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59
Jap Sak Jieuw Jabini Eduards-Damburg Amania Emanuel Lugard Josafath Antomoi Adipi Antomoi Anakaba Corinde Diso Henkie Kent Linga Padoe
Marianne Marion Agnita August Eugene Gerda Siegfried Jet Evelien Isman Kalesta Olfina Meriam Mariska Jacintha Jan Ankoe
14-9-2012 16-9-2012 1-10-2012 1-11-2012 1-11-2012 1-11-2012 12-11-2012 13-11-2012 1-12-2012 1-12-2012 1-12-2012 1-12-2012 1-12-2012 1-12-2012 1-12-2012 1-12-2012 4-12-2012
20 10 20 35 35 35 15 15 10 10 10 10 10 10 10 10 15
Jan van Mazijk CC Ladoani Jan van Mazijk CC Brokopondo Witagron Ladoani Jan van Mazijk CC Stoelmanseiland Semoisie Duatra Gakeba Sukunale Brownsweg Hekununu Kambaloa Apoera Kwamalasumutu
Ouderdagspensioen/vervroegd pensioen Pensioen is een inkomen voor de tijd dat men niet meer werkt op latere leeftijd, ook wel oudedagspensioen genoemd. In Suriname is de pensioenleeftijd vastgesteld op 60 jaar en is vastgelegd in de Ambtenaren pensioenwet van 1972. In 1977 zijn in deze wet enkele wijzigingen
aangebracht. Zo is vastgesteld dat de ambtenaar na zijn ontslag recht heeft op pensioen, indien hij op het tijdstip van het ontslag een voor pensioen geldige diensttijd van tenminste 35 jaren heeft vervuld en een leeftijd van ten minste 55 jaar heeft bereikt. Dit noemen we vervroegd pensioen. Dus
om in aanmerking te kunnen komen voor vervroegd pensioen moet de medeweker ten minste 55 jaar oud zijn en ten minste 35 dienstjaren hebben. Vervroegd pensioen dient schriftelijk te worden aangevraagd bij de Directie van MZ.
Mz nieuw uniform Per 1 januari 2013 zal de MZ naast het bekende MZ t-shirt een nieuw uniform introduceren. Het nieuwe MZ uniform “een hemd” zal in de MZ kleuren te verkrijgen zijn te weten: (licht) groen en (licht) geel. Voorlopig zullen de
dames hemden alleen in ¾ mouw en de heren hemden in korte mouwen te verkrijgen zijn. Het nieuw uniform dient gedragen te worden met een zwarte pantalon. Voor het uitvoeren van veldwerkzaamheden
dient het MZ t-shirt gedragen te worden. Per 1 januari zal elke MZ’er in de gelegenheid gesteld worden om volgens de geldige procedure (o.a. logo inleveren) het nieuw uniform aan te schaffen.-. mz
Jaargang 16 nr. 3
Pagina 5
C.A.O.– boek Medische Zending PHCS uitgekomen Het nieuwe C.A.O.-boek van de Medische Zending PHCS (MZ) is vanaf oktober gedistribueerd onder het personeel van MZ op het centrum en in het binnenland. Inmiddels beschikt het hele personeel over het C.A.O.boek. Na acht jaren van voorbereiding is uiteindelijk het boekwerk over de Collectieve Arbeidsovereenkomst (C.A.O.) binnen de MZ officieel uit. MZ onderdirecteur, de heer Krish Somai, namens de directie en mevrouw Yolanda Souprayen-Yorks, voorzitter van de Medische Zending Werknemers Organisatie (M.Z.W.O.), hebben begin oktober aan elkaar een exemplaar overhandigd. De overhandiging geschiedde in aanwezigheid van mevrouw Haidy Awanima, medewerker van de afdeling HRM en me-
vrouw Letitia Mohamed, secretaris van de M.Z.W.O. Zowel de heer Somai als mevrouw Souprayen sluiten de mogelijkheid niet uit dat het document eventueel zaken bevat die meer eenduidigheid verdienen. Afgesproken is dat partijen als goede partners deze minpunten met elkaar zullen bespreken en oplossen. De heer Somai noemde de uitgave een mijlpaal in de geschiedenis van de MZ-organisatie. Hij pleit voor het zoeken naar mogelijkheden om alle werknemers bewust te maken van de inhoud van de C.A.O. “Het boek mag niet verdwijnen in de laden”,waren zijn woorden. Door kennis te dragen van de inhoud zullen er volgens de onderdirecteur vele onduidelijkheden over de werkafspraken worden weg-
Lloyd Djendje genomen. Hoewel via dialoog vele arbeidsproblemen opgelost kunnen worden, geeft het C.A.O.-boekje een betere handleiding voor het voorkomen en eventueel oplossen van geschillen in de toekomst. Bij M.Z. als een unieke organisatie zijn bepaalde werkomstandigheden voor het personeel in het binnenland niet altijd volgens de geldende nationale arbeidwetgeving geregeld. Volgens Somai zullen de MZdirectie en de vakbond er alles aan moeten doen om toch die unieke zaken in de toekomst binnen de C.A.O. op te nemen. “Dit moet dienen als teken van waardering van onze mensen werkzaam in het achterland”, aldus Somai.-. mz
Op weg naar een eigen MZ-gemeenschapsparticipatiemodel Lloyd Djendje Langzaam maar zeker koerst de Medische Zending (MZ) naar het ontwikkelen van een eigen model voor gemeenschapsparticipatie. Er bestaat in de wereld geen blauwdruk of standaard model, geen vaste strategie of vast proces, volgens welke een gemeenschap effectief kan worden gemobiliseerd tot voldoende participatie aan het gezond maken en houden van haar eigen woonomgeving. MZ heeft te maken met binnenlandse gemeenschappen waar er uiteenlopende belangen van verschillende groepen voorkomen. Er kan daardoor spanning ontstaan tussen de vernieuwings ideeën van de organisatie en de realiteit in de gemeenschappen. Daarom zal MZ heel gauw voor het bereiken van haar doelstelling over preventieve gezondheidszorg consensus dienen te bereiken met de gemeenschappen over principes, uitgangspunten en doelen bij gemeenschapsparticipatie. Tevens moet MZ goed kennis
dragen over gezondheidsstatus en cultuur van de gemeenschap. Zij moet opnieuw nagaan hoe het huidige model voor preventieve zorg eruit ziet en dan zoeken naar bronnen of middelen om aan de slag te gaan. Samen met de gemeenschappen zullen er structuren en mechanismen (nieuwe en of oude) moeten worden aangewezen of ontwikkeld via welke de samenwerking te realiseren. Deze adviezen zijn maandag 19 november 2012 gegeven door inleider Julia Terborg tijdens de Wokshop “ ‘Waarom’ en ‘Hoe’? Gemeenschapsparticipatie als essentieel onderdeel van PHC”. De workshop is in samenwerking met de afdeling Gezondheidsbevordering gehouden voor het stichtingsbestuur, de directie en stearing comitee Integrated Primary Health Care (I.P.H.C.) van MZ.
Onze directeur drs. Edward van Eer opende de workshop en gaf aan dat er tot nu toe veel is gediscussieerd over gemeenschapsparticipatie. “Maar we moeten nu een keuze gaan maken, willen wij doorgaan met de verdere ontwikkeling van de zorg”, zei de directeur. Terborg wees erop dat de daadwerkelijke doelstelling van Primary Health Care(P.H.C.) de MZgezondheidswerker maakt tot een ontwikkelingswerker. De vraag werd gesteld of de verschillende schakels binnen het MZ-team doordrongen zijn van hun belangrijke bijdrage om echt te werken aan echte gemeenschapsparticipatie. Deelnemers aan de discussies hebben de workshop als ‘verhelderend’ ervaren. Bestuurslid Herman Jintie en HR consultant Reina Kolf deelden die mening.-. mz
Pagina 6
Z Nieuwsbrief
50 jaar Djoemoe Gezondheidscentrum; de kracht van samenwerking Lloyd Djendje Muziek, hangende ballonnen, fleurige pangi’s, in westerse kleiding uitgedoste mensen, lawaai van heen en weer huppelend enthousiaste kinderen vormden in de morgen het beeld van Djoemoe. Het feest rond de viering van 50 jaar Gezondheidscentrum Djoemoe van de Medische Zending Primary Health Care (MZ) greep de bewoners en medewerkers van MZ twee dagen lang aan; vrijdag 28 en zaterdag 29 september.
Onder in koor zingen; “Wees welkom, welkom, wij groeten onze medemens, wij zijn zo blij u hier te zien dat u een bezoekje brengt, wij stellen het op hoge prijs” hebben de medewerkers van het gezondheidscentrum van Djoemoe hun gasten zaterdag uit Paramaribo warm onthaald. Het team stond onderleiding van Regioarts, Gaitree Baldewsingh. De bootsmannen maakten de traditionele cirkel op de rivier met de gasten aanboord. Als de boot de steiger uiteindelijk heeft bereikt, stond onze directeur gereed en verwelkomde de notabelen. De feestvierende massa was al goed op de been, maar zwol even later verder aan. Als de gasten eenmaal over de steile oever zijn geholpen, loopt de stoet op het geplaveide looppad naar het gezondheidscentrum dat enkele meters verwijderd, aan wal ligt. Goudkleurige en groene ballonnen zijn aangebracht aan weerskanten van de weg. Over het looppad hing ook een spandoek waarop Jeremia
Adjako, GZA op Brownsweg, het gezondheidscentrum van Djoemoe in verband met het jubileum heeft geschilderd. Voordat men een handtekening plaatste bij de receptietafel naast de ingang van het centrum, kregen de gasten een corsage opgespeld en de traditionele pangi in de kleuren van MZ omgehangen. De versiering van de zaal en het goed opgekomen publiek, dat al beleefd zat te wachten, waren duidelijk tekenen van de feeststemming waarin de bewoners verkeerden. Het zou een speciale dag worden voor Djoemoe. Later werd het feest extra luister bijgezet middels de traditioneel Saramaccaanseseketi-dans door een groep enthousiaste vrouwen. Eerder op de dag vloog de voorzitter van het Stichtingsbestuur van MZ, Centhia Rozenblad samen met onder meer parlementsvoorzitter, Jennifer Simons en minister Michel Blokland van Volksgezondheid op uitnodiging naar het dorp Djoemoe, dat ligt bij de samenvloeiing van de Gran Rio en Pikin Rio. Praeses Reynold Pansa van de E B G S arriveerde eerder met een ander vl i e gt ui g samen met overige leden van het provinciaal
bestuur van de EBGS op het vliegveld, dat aan de overkant van Djoemoe, op een heuvel ligt. Vanaf daar begeleidden de bootsmannen van de MZ de stadsdelegatie van 23 man, waaronder verslaggevers, afdalend naar de rivier. Onderweg naar de boot vertelde mevrouw Simons haar ervaring van toen, waarbij zij als jonge arts huidpoli in haast alle dorpen in teamverband moest draaien. Na ruim vijf minuten lopen door een bospaadje, stapte de groep in twee gereedstaande boten om de oversteek te maken naar de uiteindelijke bestemming; Djoemoe. Hoewel nog onbekend, is deze plaatsnaam volgens sommigen ontleend aan de in het binnenland groeiende djoemoeboom. Samenwerking Samenwerking tussen marrons en de blanke arts, Wim Vlaanderen, heeft geresulteerd in de bouw van een ziekenhuis te Djoemoe in 1962. Deze samenwerking, is bepleit door de Saramacaanse vrouw, Jaja Dande, zij heeft ervoor gezorgd dat gezondheidszorg en onderwijs al lange tijd aanwezig zijn in het gebied. De huidige Granman der Saramaccaners, Belfon Aboikoni, zei onomwonden dat dankzij een pleidooi van zijn ‘avo’ (voorouder Jaja Dande) ook het christelijk geloof tot zegen het Saramaccaans gebied bereikt heeft. Jaja Dande wist in die moeilijke tijd haar broer en overige stamgenoten te overtuigen hun wantrouwen te overwinnen en de Hernhutter zendelingen, die zich in hun dorp wilden vestigen, te ontvangen. (Vervolg op pagina 7)
Jaargang 16 nr. 3 (Vervolg van blz. 6)
En Anno 2012 is het volgens de leiding van de MZ nog steeds een gezonde samenwerking tussen medewerkers van MZ en de binnenlandbewoners welke gemaakt heeft dat het gezondheidscentrum al 50 jaar dienstbaar is aan de gemeenschap. “En het moet worden voortgezet”, zei mevrouw Rozenblad, zaterdag 29 september op de officiële receptie in verband met 50 jaar Djoemoe ziekenhuis. Volgens Rozenblad zullen de huidige bewoners moeten blijven samenwerken met MZ aan de verdere ontwikkeling van de gezondheidszorg en daarmee het gebied. “Hoewel er momenteel geen permanente arts aanwezig is, hebben jullie jezelf gezond gehouden. En dat is geweldig. De arts is nodig, maar naast de medicus zijn zeker de medewerkers heel erg belangrijk om ook hier te koesteren”, zei Rozenblad. Toespraken In de verschillende officiële toespraken is in niet mis te verstane woorden de onmisbaarheid van het Djoemoe gezondheidscentrum naar voren gebracht. Dominee Pansa is zelf op 5 augustus 1964 geboren in het Jaja Dande Hopitaal. Hij is ook te Djoemoe naar de lagere school geweest. “Ik was van plan verpleegkunde te studeren om op Djoemoe te blijven werken, maar vanwege mijn goede cijfers, kreeg ik het advies liever in Paramaribo hogere opleidingen te volgen. Al gauw bemerkte ik dat ik do-
Pagina 7
minee moest worden”, zegt Pansa. Bij de viering 50 jaar Djoemoe ziekenhuis heeft hij de overdenking verzorgd en bad de zegen van God over het verdere werk van MZ in het gebied. DC Naana vroeg de gemeenschap zelf te waken voor vernielingen aan de mooie gebouwen. Zowel hij als de Granman der Saramaccaners, Belfon Aboikoni, pleiten voor een permanente arts op Djoemoe zoals in het verleden. Aboikoni is trots op het feit dat zijn voorouder, Jaja Dande, gepleit heeft dat “de Zeisterzending de school, kerk en ziekenhuis heeft gebracht voor de Saramaccaners”. Op de regering deed hij een beroep om mee te werken, dat de MZ in de gelegenheid wordt gesteld om de gezondheidszorg in het binnenland te kunnen blijven garanderen. Directeur van Eer merkte op dat er verbeteringen zijn opgetreden in de ontwikkeling van de zorg in de loop der tijden; GZA’s verzetten op aanwijzing van een arts op afstand geweldig werk, doen onderzoek of observaties waardoor de bewoners niet meer speciaal naar Paramaribo hoeven af te reizen. MZ gaat in de toekomst werken aan permanente artsen en voor hen de randvoorwaarden scheppen om er te blijven wonen. Zaken zoals internetaansluiting, elektriciteit, televisie, zijn voorbeelden. “We hebben meer dingen in petto”, zei van Eer. Assembleevoorzitter Jennifer Simons zei te verlangen naar uitbreiding van de bestaande samenwerking. Zij is grote voorstander van het wederom verplicht stellen van afgestudeerde artsen aan de Anton de Kom Universiteit van S u r i n a m e (AdeKUS) om minstens een jaar
te werken in het binnenland. Volgens Simons zal de aanwezigheid van de arts de gezondheidszorg een extra push geven. Artsen zullen iets terug kunnen geven voor de studie die "ook de samenleving via de belastinggelden heeft helpen bekostigen". Hoewel een permanente arts belangrijk is als in Paramaribo, vond de assembleevoorzitter dat de inzet van de GZA’s van de Medische Zending beter gewaardeerd moet worden. "Zij zijn echte paramedici die een goede opleiding hebben genoten om waardig een arts tot op een bepaald niveau te vervangen", zei Simons. De assembleevoorzitter zal bij de regering pleiten voor financiële steun voor realisatie van de beleidsdoelen van de MZ. Er moeten mogelijkheden worden gecreëerd voor een vervolgopleiding voor afgestudeerde GZA’s. Op de gemeenschap deed zij een beroep te letten op de voeding en eventueel de gezonde traditionele voeding van de voorouders niet vaarwel te zeggen. "Vernietig je lichaam, geest en verstand niet met een ongezonde eet- en leefstijl". Minister Michel Blokland van Volksgezondheid prees de medewerkers van Djoemoe voor het op peil houden van de zorg. Hij beloofde verdere steun van de regering.-. mz
Pagina 8
Z Nieuwsbrief
Datra, mi wan sabi.
Chronisch nierfalen Gaitree Baldewsingh
Wat is chronisch nierfalen? Bij chronisch nierfalen zijn de nieren niet meer voldoende in staat de afvalstoffen uit het lichaam te verwijderen. Vaak (maar niet altijd) hebben personen met chronisch nierfalen ook afwijkingen bij het urineonderzoek zoals te veel eiwit of rode bloedcellen in de urine.
Waardoor ontstaat chronisch nierfalen?
ten. Al deze nierziekten hebben met elkaar gemeen dat een deel van de nierfilters kapot is gegaan en geen afvalstoffen meer uitscheiden.. De overgebleven, gezonde nierfilters gaan dan extra hard werken om het werk van de zieke filters op te vangen. Dit lijkt gunstig maar heeft ook een keerzijde: het gezonde deel van de nieren moet harder werken en raakt daardoor alsnog beschadigd. Het gevolg is dat de nierfunctie vaak geleidelijk achteruit gaat ondanks dat de oorspronkelijke nierziekte tot rust is gekomen. Bij sommige personen gaat de nierfunctie sneller achteruit dan bij anderen. De nierfunctie gaat meestal sneller achteruit bij een verhoogde bloeddruk, een verhoogde eiwituitscheiding in de urine en bij personen die roken.
Welke klachten kunt u krijgen bij chronisch nierfalen? De meest voorkomende klachten zijn vermoeidheid, slechte eetlust, misselijkheid, slecht slapen, hoofdpijn door een verhoogde bloeddruk en vocht vasthouden in de benen. Veel mensen met nierfalen klagen over jeuk. Bij mannen ontstaat soms impotentie en zowel mannen als vrouwen hebben vaak minder zin in seks.
Oedeem aan het been
Chronisch nierfalen kan worden veroorzaakt door verschillende nierziek-
verhoogde bloeddruk
Nierfalen en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten Patiënten met nierfalen hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Daarbij spelen enerzijds de bekende risicofactoren een rol zoals roken, hypertensie, verhoogde bloedspiegels van cholesterol en vetten, overgewicht en suikerziekte.
Is het mogelijk om de achteruitgang van de nierfunctie tegen te gaan? Als eenmaal duidelijk is dat er sprake is van chronisch nierfalen is het belangrijk om verder nierfunctieverlies te voorkomen of te vertragen. De kans van slagen is groter als chronisch nierfalen in een vroeg stadium wordt ontdekt en de onderstaande maatregelen, (Vervolg op blz. 9)
Jaargang 16 nr. 3
(Vervolg van blz. 8)
voor zover van toepassing, op tijd worden gestart. Maatregelen om verder nierfunctieverlies te voorkomen of te vertragen: • Behandeling van hoge bloeddruk met zoutbeperking en eventueel medicijen; • Vermindering van een verhoogde eiwituitscheiding in de urine met zoutbeperking en eventueel medicijnen; • Eiwitbeperkt dieet; • Stoppen met roken; • Gewichtsreductie bij overgewicht; • Voorkomen van medicijnen die slecht zijn voor de nier (zoals diclofenac, naproxen, etc.) Ook als de bloeddruk niet verhoogd is kan het toch zinvol zijn om een behandeling met bepaalde bloeddruk¬verlagende medicijnen te starten. Deze medicijnen beschermen de nog gezonde nierfilters zodat ze langer blijven werken.
Pagina 9
Over het algemeen kunnen de nieren wel herstellen van acuut nierfalen. Bij chronisch nierfalen is dit meestal een ander verhaal. Bij chronisch nierfalen, neemt de functie van de nieren langzaam maar zeker af. Ook chronisch nierfalen kan meerdere oorzaken hebben. Meestal wordt chronisch nierfalen door een van de volgende oorzaken teweeg gebracht: • Een ziekte. Verschillende ziekten kunnen, zonder juiste behandeling, leiden tot chronisch nierfalen. Een voorbeeld van een dergelijke aandoening is diabetes mellitus. • Langdurig verhoogde bloeddruk. Bij een erg hoge bloeddruk moeten de nieren zwaar werk leveren. Dit kan op een gegeven moment leiden tot beschadigingen aan de nieren. • Langdurig gebruik van bepaalde medicatie. Bij langdurig gebruik van bepaalde medicatie kunnen de cellen van de nieren op den duur beschadigd raken en uitvallen. •
Waarom kunnen nieren falen?
Consequenties van nierfalen
Nierfalen kan meerdere oorzaken hebben. Nieren kunnen zeer plotseling falen. Dit wordt dan acuut nierfalen genoemd. Meestal wordt acuut nierfalen door een van de volgende oorzaken teweeg gebracht:
Als de schade aan de nieren blijvend is, moet er een oplossing worden gevonden om de functie van de nieren te vervangen. Als slechts een nier is aangetast, kan vaak de andere nier de functie overnemen. Een mens kan in principe prima functioneren met slechts een nier. Andere oplossingen zijn nierdialyse en niertransplantatie. Een nierdialyse is een apparaat dat in principe de functie van de nieren kan overnemen. Meestal zal de patiënt enkele uren per dag aan deze machine moeten zitten zodat het bloed gezuiverd kan worden. Een andere oplossing is de niertransplantatie. Hierbij wordt er een nier van een andere persoon in de patiënt gebracht.
Een verminderde bloedtoevoer naar de nieren. Dit kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door veel bloedverlies, een erg lage bloeddruk of een verminderde functie van het hart.
Vergiftiging van de nieren. De nieren halen afvalstoffen uit het bloed. Als er een grote hoeveelheid giftige stoffen in het bloed zit, is er een kans dat deze giftige stoffen uiteindelijk allemaal in de nieren terecht komen. Een overdosis van medicijnen of drugs kan bijvoorbeeld acuut nierfalen veroorzaken.
slecht functioneren, wordt het bloed niet goed gezuiverd. Het bloed moet dan kunstmatig gezuiverd worden. Dat kunstmatige zuiveren wordt nierdialyse (hemodialyse) genoemd, of kortweg dialyse. Het onvoldoende functioneren van de nieren kan zo ver gaan, dat dit niet meer met behulp van medicijnen en een speciaal dieet is op te vangen. Er is dan sprake van terminale nierinsufficiëntie. Als de nieren op minder dan 10% van hun capaciteit werken, wordt het bloed niet meer voldoende gezuiverd. Het lichaam wordt dan langzaam vergiftigd. Als er bij ernstige nierinsufficiëntie niet wordt ingegrepen, zal de patiënt uiteindelijk zo vergiftigd worden dat deze overlijdt. Als medicijnen en een speciaal dieet niet meer helpen, moet overgegaan worden tot nierdialyse. Dialyse kan de nierfunctie niet 100% overnemen. De zuiverende werking van nierdialyse is ongeveer gelijk aan 10% van de capaciteit van gezonde nieren. Bij nierdialyse moeten bepaalde stoffen uit het bloed gefilterd worden. Bij hemodialyse wordt het bloed uit het lichaam gehaald door een katheter of een shunt door kunstnier geleid d.m.v. een apparaat en weer terug in het lichaam gebracht.
Wat is nierdialyse (of dialyse) Bij nierdialyse wordt de functie van De andere methode is via buikspoede nieren gedeeltelijk overgenomen. ling of peritoneaal dialyse. Hierbij De nieren zuiveren het bloed van al- laat men een bepaalde vloeistof in (Vervolg op blz. 10) lerlei afvalstoffen. Als de nieren heel
Pagina 10
Z Nieuwsbrief
Bijdrage MZ verrijking op gezondheidsbeurs Brownsweg Lloyd Djendje Zeven vrouwen en twee mannen tussen 30 tot 40 jaar vroegen direct om getest te worden op HIV/ AIDS. Op een locatie, die voor omstanders onbekend is, is elke test confidentieel uitgevoerd”. Dit is het resultaat van de manier waarop het team van de Medische Zending PHCS de HIV/AIDS voorlichting aanpakte op de Gezondheidsbeurs van 21 en 22 september in de Krutu Oso te Brownsweg. De MZ benadert HIV/AIDS als een chronische aandoening en tracht het taboe voor een test te doorbreken door aidsvoorlichting samen met de voorlichting over andere chronische ziekten te geven aan haar doelgroep. De Gezondheidsbeurs te Brownsweg is op initiatief van de Suriname Bussines Coalition (SBC) georganiseerd, (Vervolg van pagina 9)
de buikholte lopen via een katheter waarna er d.m.v. het buikvlies uitwisseling plaatsvindt van giftige stoffen tussen het bloed en de vloeistof. Na een tijdje laat men de vloeistof weer uit de buik lopen en is het bloed gezuiverd. Omdat dialyse maar 10% van de werking van de nieren overneemt, blijven er altijd afvalstoffen achter. Hierdoor kan de patiënt zich vaak niet optimaal voelen. Daarnaast is een dialysepatiënt vaak veel tijd kwijt aan de behandeling.-. mz Bron: www.leerwiki.nl www.umcg.nl www.nierdialyse.nl
waarbij de goudmaatschappij IAMGOLD als de trekker van het geheel optrad in het district Brokopondo. IAMGOLD heeft op de MZ een beroep gedaan om een bijdrage te leveren aan het geven van HIV/AIDS voorlichting. Terwijl op de stands van de overige organisaties de aandacht slechts op HIV was gericht, bood MZ ter plekke de gelegenheid voor verschillende testen en metingen. Het uiteindelijke resultaat was dat honderden jongeren en seniore burgers van Brownsweg en omgeving hun bloedsuiker, bloeddruk, lengte en gewicht op de beurs hebben laten meten. MZ had bij elkaar een stand voor het lab en een voor gezondheidsbevordering. Maikel Fede van het laboratorium blikt tevreden terug in zijn rapportage. In totaal kwamen achttien mannen en
zestig vrouwen tussen 11 en 79 jaar voor de HB test. De waarden varieerden tussen 4.0 mmol/l en 10.0 mmol/l. Voor de bloedsuikertest kwamen er zestien mannen en 52 vrouwen en wel tussen de 11 en 89 jaar. De waarden varieerden tussen 4.1 mmol/l en 23.5 mmol/l. “We hebben binnen deze groep twee bekende diabeten bij onze poli aangetroffen. Het is positief te noemen dat zij zich willen laten testen op de beurs”, zegt Fede. Bij de officiële opening van de beurs hebben verschillende leidinggevenden van de SBC en IAMGOLD het woord gevoerd. Ook onze directeur, drs Edward van Eer, sprak de aanwezigen toe.-. mz
Tip Hou er een gezonde levensstijl op na!
Pagina 1116 nr. 3 Jaargang
Pagina 11
Uit de keuken van de lekkerbekken van de MZ familie Benodigdheden: Voor de vulling 200 gr. Varkensvlees Ui Barbecue saus (of andere marinade)enkele druppels sesamolie Voor het gestoomde brooddeeg 400gr. zelfrijzende blom 1 zakje gist (15 gram) 2 eetlepels suiker 1 eetlepel. Olie 12 eetlepels warm water
Kaas zoutjes
Saw Paw met varkensvlees
Bereiding: Het varkensvlees wassen, laten uitlekken en in stukjes snijden. Verhit olie in een wok en fruit hierin de gesnipperde ui. Bak hierin de stukjes varken en voeg de barbecue saus en de sesamolie toe. Goed bakken, eventuele saus moet zijn ingedikt. De vulling goed koud laten worden alvorens de bolletjes hiermee te vullen. Als u geen barbecue saus heeft, kunt u dit vervangen door een mengsel te maken van sojasaus, honing en knoflook.
Bereiding gestoomd brooddeeg Los 2 eetlepels suiker op in 12 eetlepels warm water en voeg hieraan de gist toe. Laat 10 minuten staan totdat de gist gaat schuimen. De bloem in een beslagkom doen en voeg daaraan de olie en de gist toe. Meng goed. Als het deeg te droog is, voeg dan water toe, als het te vochtig is, voeg dan wat bloem toe. Kneed het deeg totdat het glad en elastisch is. Dek af met een doek en laat rijzen op een warme plek. Van het deeg bolletjes maken; deze openleggen en in het midden wat van de vulling doen. Goed dichtknijpen, er mag geen vet aan de rand van het deeg komen, anders gaat de saw paw open bij het stomen. De saw paw's op vetvrij papier plaatsen met het dichtgevouwen deel naar onderen. Niet te dicht bij elkaar, daar de saw paw's nog even moeten rijzen. Bodem water in de stoompan doen en afhankelijk van de grootte van de stoompan 4 of 5 saw paw's tegelijk stomen. (Een grote ijzeren vergiet hangend in een pan met goed sluitende deksel voldoet ook als stoompan) De saw paw's 10 min. stomen.
Benodigdheden: 500 gr. bloem 125 gr. oud belegen kaas 1 ei 50 gr. boter 2 theelepels bakpoeder frituurvet 1 afgestreken theelepel zout 1 dl. water.
Bereiding: De kaas raspen. Het ei losroeren. De bloem zeven met zout en bakpoeder en daarna de geraspte kaas en ei toevoegen. Steeds een scheut water toevoegen totdat het deeg rolbaar is. Op een met bloem bestoven aanrecht het deeg dun uitrollen. Hiervan dunne stokjes snijden en deze in de hete olie goudgeel bakken. Op keukenpapier laten uitlekken.
SMAKELIJK ETEN!!!!!!!!!
Pagina 12
Z Nieuwsbrief
WOORDZOEKER Streep de woorden uit de rechter– en onderste kolommen aan in de woordzoeker. Maar let op: een letter kan voor meer woorden worden gebruikt. Zet de letters die overblijven achter elkaar en u leest een aantal kernmerken van de dienstverlening van MZ. Deze kenmerken vormen samen de oplossing van deze woordzoeker
t d b r o e d e r s t r a t r o s s e r
g z a c i t o g e v a l l e n d p n e e
s e c r e t a r i a a t e i g r e n e s
p i c k u p i r e t a w n o o h c s s s
schoonwater krutu telefoon wond behandeling bloed
b l o e d g e z o n d e v o e d i n g o
b u l p b e h a n d e l i n g r a h r r
j a n v a n m a z i j k a i e o l y e t
hygiene broeder coordinator nieuwsbrief vliegtuig gza
e m o t o r i s t r g g e e i t i g g t
f r e q u e n t i e a e i u n a s i a g
h m e d i c i j n c p z t w e n t e n n
apotheek motorist energie pickup vaccin gips
o p l e i d i n g t o o a s s i v n a i
e e g z n s a v n e t n m b s d l e m t
i r e v o a c e d u h d r r a r i m o h
t i b a o m t h z r e h o i w o e a i c
n n o c f n o o e a e e f e n o g l g i
e a o c e h r e r k k i n f e c t a e l
v t r i l g i p s r a d i o d a u r r r
e a t n e e d r u a z m m s n i i i p o
r a e a t r e t s u z a e p a d g a e o
p l y e v r u s w o n d h r h s e r c v
medischekamer radio frequentie janvanmazijk directeur opleiding pso patienten informatie secretariaat regiomanager ressortarts perinataal gezondheid preventie citogevallen specialist gezondevoeding voorlichting aids zorg zuster actor td
ressort geboorte medicijn handenwassen survey malaria
Zend uw oplossing vóór 15 maart 2013 naar de redactie van de Nieuwsbrief en u maakt kans op een prijs. De te winnen prijs is een belkaart van US$ 10,- ongeacht welke provider. (geef uw provider aan bij het opsturen van de oplossing van de puzzel) De winnaar van de vorige puzzel is: Maikel Fede, medewerker Laboratorium Van harte gefeliciteerd!
Jaargang 16 nr. 3
Pagina 13
Geschiedenis 50 jaar Djoemoe Jaja Dande is de titel van een boekwerk, dat de ontstaansgeschiedenis van het gezondheidscentrum te Djoemoe weergeeft. De schrijver Wim Vlaanderen gebruikt de ondertiteling ‘Medische avonturen in Suriname’. De medicus Wim Vlaanderen, werd in 1959 als jonge arts uitgezonden door het Zeister Zending Genootschap (ZZG) om diep in het binnenland een nieuw ziekenhuis te stichten. Volgens het verhaal van Vlaanderen, werd op 15 september 1962 het nieuwe ziekenhuis, het Jaja Dande ziekenhuis, officieel feestelijk geopend door Granman Daniel Aboikoni. Het verpleeghuis werd vernoemd naar Jaja Dande, een vrouw uit omstreeks 1765, zus van het toenmalige grootopperhoofd der Saramaccaners. Jaja Dande wist in die moeilijke tijd haar broer en overige stamgenoten te overtuigen hun wantrouwen te overwinnen en de Hernhutter zendelingen, die zich in hun dorp wilden vestigen, te ontvangen. Dit verhaal werd van vader op zoon doorverteld en in 1962 werd haar naam op voorstel van toenmalige Granman Aboikoni, verbonden aan het nieuw ziekenhuis. Vlaanderen vertelt over de zeer enerverende en adembenemende tocht naar het achterland: “De reis duurde lang, veel te lang. De nog steeds te zwaar geladen boot en de lage waterstand, maakten dat we niet op konden schieten. Vier, vijf keer moest de boot helemaal of gedeeltelijk ontladen worden voor wij een hindernis konden passeren. Na weer en dag tobben, besloten we samen met een BOG-Expeditie verder te reizen, zodat de mannen elkaar steeds konden helpen. We deden er uiteindelijk bijna zes dagen over om Djoemoe te bereiken.
Maandag om één uur waren we vertrokken, zondagmorgen om tien uur kwamen we aan. Wat een reis! Hoe moest er ooit een hospitaal gebouwd worden met zo’n aanvoerroute? Dat het komen moest, werd mij nog dezelfde dag duidelijk. Vlak voor we op Djoemoe arriveerden, kwamen we een korjaaltje tegen met twee mannen er in. Ze hadden een boodschap voor ons van de Granman. Of we onmiddellijk door konden varen naar Dangogo, het laatste dorp aan de Pikin Rio. Daar was een kraamvrouw in moeilijkheden. Het kind was geboren, maar de nageboorte kwam niet”. (uit het boek Jaja Dande) Eerste ziekenhuis De bouw van het Jaja Dande hospitaal begon in maart 1961, waarna de opening op 15 september van hetzelfde jaar officieel geschiedde. Een aannemer uit Paramaribo verrichtte de bouwwerkzaamheden, dat ging niet zonder slag of stoot. Op Djoemoe vond de fabricage van stenen handmatig plaats. Op de openingsdag zelf werden er een kerkdienst en verschillende toespraken gehouden, waaronder die van gouverneur Currie, de eerste Surinamer in die functie, alsook van Granman Aboikonie. Voorafgaand aan de bouw van het Jaja Dande Hospitaal, had Vlaanderen eerder een voorlopig ziekenhuisje opgezet, waarin patiënten al werden opgenomen voor behandeling. Er ging een lange en intensieve zoektocht in het gebied vooraf alvorens de zendeling samen met enkele saramaccaners een geschikte plek vonden voor de bouw van dat ziekenhuisje. Op de plek is er een schitterend gezicht op de rivier met de Tapa Watrasula. Het hospitaaltje had twee zalen met in totaal veertien stretchers, een verloskamer en een
Lloyd Djendje zusterspost. Vlaanderen ervoer een hele verbetering, want hij kon ernstige zieken nu opnemen en hoefde zelf niet meer naar de dorpen, waar er onder moeilijke omstandigheden patiënten bijgestaan moesten worden. Na een tijdje konden vooral de vrouwen met stimulans van hun man eraan wennen om hun borsten te laten onderzoeken door een vreemdeling. Vlaanderen bouwde later een heel klein laboratorium, zodat hij tenminste bloed en urine kon onderzoeken. De arts heeft een rijke ervaring opgedaan door een scala aan ziekten aan te pakken. De polikliniek werd steeds drukker bezocht wat de behoefte voor de bouw van het Jaja Dande ziekenhuis verstrekte. Heden Het ziekenhuis veranderde met de jaren in een gezondheidscentrum vanwege verschillende omstandigheden, waaronder niet in het minst de moeilijke financiële haalbaarheid van de exploitatie. In haar nieuwe benadering richt de Medische Zending zich vooral op gezondheidsbevordering, waarbij de dorpsgemeenschappen betrokken worden om ziekten in hun eigen directe omgeving te voorkomen. Via onder andere gezondheidsbevorderingsprojecten wordt ook in Djoemoe gewerkt aan de verbetering van de gezondheid. Hierbij zijn veldbezoeken, gemeenschapsparticipatie, ouderenzorg aan huis en voorlichting geven, geïdentificeerde manieren om het doel te bereiken. Was het ziekenhuis in 1962 voornamelijk bedoeld om zieken op één plaats te helpen, na vijftig jaar wordt ook vanuit dit centrum het vóórkomen van ziekte in alle dorpen gestimuleerd.-. mz
Pagina 14
Z Nieuwsbrief
Juiste data belangrijk! Beste mensen, Zoals u heeft gemerkt wordt u aan het eind van elke maand gebeld door het Laboratorium Coördinatiecentrum (Lab C.C.) of éé van de laboranten in het binnenland om uw voorraden op te nemen. Jaarlijks vervallen er duizenden testen. Dit komt vooral doordat men niet let op de vervaldatum. Vaak worden de voorraden ook niet goed bijgehouden, waardoor de post zonder een test komt te zitten. Om dit te minimaliseren zijn we gestart met het opnemen en controleren van de voorraden. Er zijn ook circulaires uitgegaan naar de RM’s en SPH’s. Er is gebleken dat bepaalde posten nog steeds geen voorraden doorgeven of het laat doorgeven. Die posten zitten constant met testen die langer dan twee maanden zijn vervallen of ze zitten ook zonder bepaalde testen. De voorraden moeten in de eerste week van de nieuwe maand doorgegeven worden aan de laborant van de hoofdpost, zoniet aan het lab C.C. De maandelijkse formulieren die naar het Lab C.C. gestuurd moeten worden aan het eind van elke maand zijn: HIV, Malaria en de DTS Hoe belangrijk zijn de data van het lab aan het eind van elke maand. Hier een kort overzicht wat de malaria data allemaal betekenen voor de organisatie, de gemeenschap in het binnenland en ook voor u die nauwkeurig en efficiënt te werk gaat: 1. De afdeling PSO verzamelt, verwerkt en presenteert informatie over malaria. 2. PSO maakt factsheets en standaardstatistieken voor intern en extern gebruik.
Maikel Fede
3. PSO verstrekt de data aan diverse instanties 4. De Malaria data wordt vergeleken met de wekelijkse rapportage van het radioboek. 5. Indien er malaria discrepanties zijn, wordt de data ook gecorrigeerd en teruggekoppeld met de verschillende poliklinieken. Dit alles is belangrijk voor de monitoring van malaria. In het verleden ging het daarbij om • het terugdringen van malaria en vandaag de dag om het elimineren van malaria in Suriname. •
Indien er geen malaria gevallen zijn ook rapporteren, zodat PSO weet dat er een 0 rapportage is. De data moet betrouwbaar zijn. De data (kerncijfers) worden elk jaar in het jaarverslag gepresenteerd. Als de Medische Zending onbetrouwbare data presenteert naar buiten kan dit de goede naam van de organisatie schaden. Daaronder vallen alle medewerkers van de Medische Zending.
Worden de data door de Medische Zending gebruikt en waar- • voor ? • Elke maand worden de data ook gerapporteerd aan de Regio Managers, Artsen, Gezondheidsbevordering en de Directeur. • Indien er een toename van malaria zou optreden in een be- Let op: paald gebied kunnen zij direkt • Alle data moeten juist dus; beingrijpen. trouwbaar zijn • Alle formulieren moeten op tijd Worden de data’s door andere worden opgestuurd. instantie’s gebruikt en waarvoor • Controleer de formulieren voor Ja, BOG gebruikt de data om een tweede keer voor u ze opeen landelijk overzicht te krijstuurt gen. • Alle malaria sneltesten moeten genoteerd worden.-. mz Wat is/zijn de gevolgen of nadelen als er geen betrouwbare of geen data worden verzamelt door een medische post? • Het is noodzakelijk dat MZ en BOG wel op de hoogte zijn van nieuwe malaria gevallen om tijdig te kunnen ingrijpen. Als nieuwe gevallen niet of te laat bekend worden, kan er niet goed worden gereageerd, met alle gevolgen van dien.
Jaargang 16 nr. 3
Pagina 15
“Christus is altijd met ons” Zoals elk jaar weer merken we in de periode voor kerst voorbereidingen, die worden getroffen om kerst te vieren. Huizen worden versierd en degenen, die zich de weelde kunnen veroorloven, laten hun woningen repareren en zelfs schilderen. De handelaren lokken de mensen met vele akties naar hun zaken. Vele aankondigingen van concerten en kerstmanifestaties vinden plaats. De vraag hierbij is, of dit alles een weergave is van de innerlijke boodschap van kerst: God bij de mens en vrede op aarde of in onze harten. In een kindertehuis had een zekere tante Es (roepnaam) de leiding over een tehuis van meer dan zeventig (70) kinderen. Dit werk deed zij met de hulp van drie dames en enkele vrijwilligers. De kinderen die ze in huis had varieerden in de leeftijd van zes maanden tot en met 15 jaar. Baby’s die te vondeling waren gelegd en nergens terecht konden, nam ze op; kinderen die door familieleden niet gewenst waren, of door Sociale Zaken of andere instanties waren aangeboden, vonden bij haar een plaats of beter gezegd een warm hart. Hoe is dit alles begonnen. Tante Es was in de wieg gelegd om andere mensen lief te hebben en op een of andere wijze trok ze mensen, vooral kinderen aan. Naast haar eigen kinderen had ze altijd anderen in huis, die meeaten en een groot deel van de dag bij haar doorbrachten. Sommigen maakten daar hun huiswerk en gingen later naar huis, omdat hun ouders, meestal moeders nog niet thuis waren van hun werk. Ze was zelf moeder van vier kinderen: twee zonen en evenveel dochters. Deze waren al volwassen en uit huis. Ze was nu boven de zestig en was al op de leeftijd van vijf en veertig weduwe. Toch heeft ze als
een kerstverhaal
eenvoudige vrouw het hoofd met haar kroost boven water gehouden door hard te werken als wasvrouw en schoonmaakster voor vele gezinnen. Door haar aandacht voor andere kinderen en ingrijpen in moeilijke situaties behoedde ze vele kinderen om niet af te glijden naar het pad van criminaliteit en andere duistere praktijken. Haar tehuis was gelijk een bijennest, wanneer de kinderen bij elkaar waren. Er werd flink geruzied, gevoetbald en aan andere spelletjes gedaan. Zij zorgde ervoor, dat de kinderen na school een bordje warm eten kregen, konden rusten, spelen en huiswerk maken. En op tijd naar bed gingen. De discipline was bij haar in goede handen. Tante Es was er erg trots op, dat haar pupillen het goed deden op school. Trouwens het kontakt met de school verwaarloosde ze niet. Toch verliep niet alles naar wens. Het zwaard van Damocles hing boven het hoofd van het tehuis. Na enkele inspecties door bevoegde instanties, die instellingen als internaten en kinderhuizen inspecteerden werd zij erop geattendeerd, dat haar tehuis niet meer aan de gestelde eisen voldeed. In en om het huis was de zaak netjes toch waren er enkele kritische kanttekeningen: brandgevaar, teveel kinderen op een kamer enz, enz. Als gelovig mens, die goed kontakt met haar kerk onderhield, hield ze elke dag ‘s morgens en ‘s avonds een korte meditatie. De aanmaningsbrieven, dat het tehuis elk ogenblik kon worden gesloten, omdat het niet meer aan de gestelde eisen voldeed, baarden haar zorgen. Haar bolle wangen en mooie grijze draden begonnen hun glans te verliezen vanwege deze zorgen. Kracht om deze stressmomenten te kunnen dragen, putte ze uit haar geloof in de Heer. Op één of andere wijze kreeg ze aandacht
Ds. E. Loswijk van de media voor het werk dat ze deed. Velen waren begaan met het gevaar van sluiting, dat haar tehuis bedreigde, waardoor het mooie werk in gevaar zou komen. Velen begonnen met een spontane actie om haar en de kinderen te helpen, maar deze middelen waren niet genoeg voor een nieuw tehuis. Tante Es volhardde in haar geloof in de Heer. Ze kreeg een aangetekende brief uit het buitenland van een oud pupil, die in de V.S. woonde. Deze was een groot zakenman, die goed zaken deed. Samen met vrienden hadden ze besloten een nieuw tehuis op te zetten voor tante Es en de kinderen. Ze zouden na de kerst en nieuwjaarsdrukte aan de slag gaan. Ze was sprakeloos en las de brief nog vele malen over om zich te overtuigen, dat ze niet droomde. Ze barstte in tranen uit en rende naar haar kamer en viel op haar knieën en dankte de Heer uitbundig. In de brief stond ook geschreven “ U hebt liefde en warmte gegeven aan de Heer, daarom geeft Hij dit alles aan u en de kinderen weer. Van uw lieve kinderen “. De Heer heeft tante Es en ons doen weten, dat Hij altijd en overal bij ons is, wanneer wij hem aanroepen. Daarom is kerst: God met de mens en de mens met de mens: Immanuel. Vrolijk en gezegend kerstfeest toegewenst!-. mz
Pagina 16
Z Nieuwsbrief
Meer licht over medisch zorgsysteem binnenland voor ACP/Europarlementariërs, Lloyd Djendje ACP/EU-parlementariërs zijn nu meer dan ooit beter geïnformeerd over de medische zorg die de binnenlandbewoners in Suriname genieten. Een 30-leden tellende delegatie heeft op maandagmiddag 26 november 2012 een rondleiding gehad op het dichtstbijzijnde gezondheidscentrum van de Medische Zending PHCS (MZ) te Powakka. Het doel was om zich per-
soonlijk te oriënteren op een locatie waar de MZ actief gezondheidszorg biedt aan de bevolking en tegelijkertijd het MZ-personeel en een vertegenwoordiging van het traditioneel gezag te ontmoeten. De delegatie werd op het gezondheidscentrum te Powakka hartelijk ontvangen door vertegenwoordigers van het stichtingsbestuur van MZ, de directie en het personeel van MZ in
de Regio Brokopondo. Later werden de gasten in de recreatiezaal van het dorp verwelkomd door basja Rodney Biswane, die als gastheer optrad namens de afwezige kapitein van Powakka. Hij sprak zijn waardering uit voor de getoonde belangstelling in de gezondheidssituatie van zijn dorp. Powakka valt onder het ressort Brownsweg. Streek Polihoofd, Arthur Huur, noemde (Vervolg op blz. 17)
MZ-medewerkers en de delegatie van ACP-EU lopen naar de recreatiezaal voor een discussie over de zorg met het MZ-team en de vertegenwoordiging van het traditioneel gezag uit Powaka en Brownsweg
Jaargang 16 nr. 3
(Vervolg van pagina 16)
puntsgewijs de verschillende concrete mogelijkheden van zorgverlening door de MZ op de poliklinieken, zoals de mobiele polikliniek van MZ in die ressorten, de schoolgezondheidsonderzoeken en de gezondheidsbevorderende activiteiten. Onze directeur drs. Edward van Eer vertelde dat de situatie momenteel gemiddeld één dokter per 10.000 mensen is voor het gehele binnenland. MZ telt vijf Surinaamse artsen en één Cubaanse arts, die de zorg aan de ongeveer zestigduizend bewoners ter hand moeten nemen. Volgens de directeur is daarom de inzet van gezondheidsassistenten gesteund door malariamicroscopisten en polihulpen zo belangrijk voor het zorgsysteem. Die moeten een deel van de taken van de artsen overnemen, waarvoor ze degelijk zijn opgeleid. Tijdens de rondleiding op de poli en de vergadering in de recreatiezaal stelden de gasten vragen over onder andere de bestrijding van malaria, het drainagesysteem, drinkwatervoorziening in
Pagina 17
Powakka, de noodzaak van een ‘stand by’ ambulance voor patiënten transport, en of MZ samenwerkt met traditionele genezers. Een Europarlementariër vroeg hoe de bewoners het vinden dat ze gratis gezondheidszorg krijgen. Ook is gevraagd of het met het oog op de duurzame financiering van dit systeem het gratis geven van zorg nog lang gehandhaafd kan worden. Volgens dokter van Eer heeft de MZ de financiële steun van het Global Fund goed gebruikt om malaria terug te dringen, hierdoor zijn de chronische ziekten meer op de voorgrond gekomen en zal er dus meer preventief moeten worden opgetreden tegen deze chronische ziekten. Daarom kan volgens van Eer de steun van Global Fund dringend gebruikt worden voor versterking van geïntegreerde gezondheidsystemen, waarbinnen het werken aan preventie middels gezondheidbevorderende activiteiten en de bevolkinsgparticipatie een belangrijke rol moeten spelen. “Global Fund zou meer geld kunnen geven voor de versterking van de geïntegreerde
MZ Medewerkers en Census Dank aan alle MZ-medewerkers in het binnenland, die in verband met de achtste volkstelling hun medewerking hebben verleend aan censusmedewerkers van het Algemeen Bureau voor de Statistiek (ABS). In verband met de telling kwamen MZ en het ABS overeen dat censusmedewerkers op rekening van het ABS medische behandeling zouden kunnen bekomen bij de poliklinieken. De tellers hebben dan ook op vertoon van hun census-pasje op verschillende plaatsen gebruik mogen maken van de vriendelijke dienstverlening van het MZ-personeel. Volgens afspraak zal de afdeling Financiële Administratie van MZ
de rekeningen voor deze dienstverlening achteraf doen toekomen aan het ABS. Verder waren de tellers in de gelegenheid om op poliklinieken zonder telefonisch bereik na 15.00 uur gebruik te maken van de radioapparatuur en radiofrequentie. Het succes van deze samenwerking is te danken aan de welwillende medewerking van de verschillende afdelingen, waaronder de bijdrage van het personeel in het binnenland!.-. mz
Primary Health Care aanpak”, zei de directeur. Voor een succesvolle aanpak zal MZ het idee van samenwerking met dorpsgezondheidspromotors voortzetten. Traditionele vroedvrouwen (en – mannen) zijn in het verleden via MZ getraind om bevallingen nog veiliger doen. Stichtingsbestuursvoorzitter, mevrouw Centhia Rozenblad hield de gasten voor, dat de MZ vanwege de overheidssubsidies het beleid van gratis zorg hanteert. “We laten het aan de regering over om zelf te besluiten of er een systeem van betaling moet worden ingevoerd”. Volgens Rozenblad laat MZ patiënten vrij om de eigen keuze te maken bij het kiezen van de MZ dokter of een traditionele genezer. Dorpsleider, Biswane, vertelde de bezoekers dat de bewoners blij zijn met gratis zorg. Eerder moesten de mensen lang reizen naar de polikliniek op Paranam voor zorg en dat kostte veel. Nu is er een polikliniek van de MZ in het dorp..-. mz
Lloyd Djendje
Pagina 18
Z Nieuwsbrief
Nieuws van de afdeling Opleiding Julie Small Elk jaar worden er aspiranten gerekruteerd voor de opleiding tot Gezondheidsassistent. Ook dit jaar is dat weer het geval. Na de aanmeldingen en individuele sollicitatie gesprekken heeft de keuring plaatsgevonden van 15 geselecteerden. Van de 15 geselecteerden zijn er 14 begonnen met de opleiding op 5 november 2012. De opleiding is blij met de aanwinst en hoopt dat zij als groep in 2016 mogen afstuderen. Om met zo’n kleine groep te starten is niet de wens geweest van de afdeling opleiding. We hadden graag een grotere groep gewild. Als wij kijken naar de motivatie waarom mensen ervoor kiezen te werken bij de Medische Zending, dan denken wij dat wij met deze groep tevreden mogen zijn. Voor de individuele sollicitatiegesprekken worden alle sollicitanten die voldoen aan de eisen uitgenodigd voor een informatie bijeenkomst.
Tijdens zo`n bijeenkomst wordt er een documentaire van de MZ vertoond, zodat men een beeld krijgt van wat men kan verwachten. Al vóór de bijeenkomst merkten wij dat mensen wegblijven, omdat ze misschien een andere optie hebben. Na de bijeenkomst krijgen wij ook te maken met uitvallers. Wij hopen van harte dat wij in de toekomst meer leerlingen mogen interesseren voor de opleiding tot Gezondheidsassistent. Hiervoor blijven wij ons inzetten. De opleiding wenst groep november 2012 heel veel succes toe. Moge het zijn dat u een bewuste keus heeft gemaakt, de juiste instelling aan de dag legt en daarom ook zorg zal bieden vanuit uw hart. Het aantal Gezondheids Assistenten in opleiding telt op dit moment. 2de jaars: 11 personen , 3de jaars: 12 personen , 4de jaars: 13 personen en examenkandidaten: 12.-. mz
Aspirant GZA’s nieuwsgierig op eerste schoolLloyd Djendje Nieuwsgierig en toch zelfverzekerd betreedt Witney Sampie (aspirant GZA) het terrein van de Medische Zending op 05 november j.l., de eerste schooldag. De hele procedure om toegelaten te worden tot student op de opleiding tot gezondheidsassistent (GZA) van de MZ heeft de meeste aspirant GZA’s nogal nieuwsgierig gemaakt over wat er te doen valt op dit instituut. In een gesprek met onze nieuwsbrief redactie vertellen de nieuwe studenten in één van de klassen de weg die zij hebben gevolgd om toegelaten te worden. Sollicitatie gesprek, naar het lab voor medische keuring, naar CBB voor een uittreksel, naar de DC voor een bewijs van goedgedrag, naar de fotoshop voor vijf pasfoto’s en terug naar de arts voor het onderzoeksresultaat. “Je vraagt je op een gegeven moment af wat er te doen valt op die studie na zoveel gegevens verzamelen. Maar je gaat ervoor want elke organisatie heeft de eigen criteria om nieuwe werkers te werven. En MZ is uniek, nu (Vervolg op pagina 19)
GZA ‘s in opleiding groep 2012
Joghie Rieneke
Pamari Suëlla
Finkie Ingrid
Sedney Sinaja
Rawlins Romana
Kaise Zenobia
Adipi Robin
Sampie Witney
Jaargang 16 nr. 3
Pagina 19
(Vervolg van pagina 18)
ben ik blij de interessante lessen te volgen”, aldus Sampie. Alle aspirant GZA’s zeggen zeker te weten dat zij een goede keus hebben gemaakt voor een baan als GZA. “We willen later werken in het binnenland en niet in Paramaribo”, klonk het in koor. Ook de familie van de aspirant GZA’s leert langzaam maar zeker hun keus voor het binnenland te respecteren. Romana is een eerste jaars. Haar man werkt al in het binnenland. Haar twee opgeschoten kinderen zullen geen moeite hebben, indien ze straks na haar studie moet verhuizen uit Paramaribo. Sampie redeneert als volgt: “We hebben als volwassen mensen een keus gemaakt van hoe en waar wij een belangrijk deel van ons leven willen doorbrengen en dat moet men respecteren”. Op de informatiedag van 17 september hebben 41 sollicitanten (37 dames en 4 heren) zich aangemeld. Zij werden geïnformeerd door mevrouw Finalia Kwasie, docent verbonden aan de Opleiding. Zij werd bijgestaan door veldsupervisor, broeder Domie Wanabo. Mevrouw Kwasie wees in alle ernst op het unieke werk dat een GZA te wachten staat volgens het vernieuwde PHC-vermodel. Er werd een MZdocumentaire vertoond aan de sollicitanten, die afkomstig zijn van het MULO-, LBGO-scholen en hogere opleidingen! .-. mz
Kennismaking Sinds 20 jaar ben ik arts en heb gewerkt op spoedafdelingen van enkele ziekenhuizen in Nederland. Het is een vorm van idealisme om na een lange loopbaan als spoedarts te willen werken in het binnenland van Suriname. Samen met mijn vrouw heb ik de mogelijkheden verkend om deze stap nu te gaan maken en het is voor mij een uitdaging om met beperkte middelen het vak in de tropische natuur te kunnen uitoefenen. Ook andere aandoeningen en soms vijandige elementen in deze natuur inspireren mij om ziekten te voorkomen of mensen te helpen om in hun eigen leefomgeving hun leed te verzachten. De Medische Zending biedt mij hiertoe de mogelijkheid en ik zal op mijn beurt mijn ervaring aanwenden om dit doel, samen met haar medewerkers, te bereiken. Drs E.Ariëns
Joop chewintha
Dikang Cherlindra
Linga Otiamba
Haabo Purey
Huur Agatha
Benali Wilma
MZ nieuws in beeld
Medische Zending Zonnebloemstraat 45—47 Postbus 4086 Paramaribo Suriname Tel: (597) 499466 Fax: (597) 432655 Email:
[email protected] Website: www.medischezending.sr
Jubileum avond 17 augustus 2012
