Van akker tot export: voorkomen en bestrijden van bewaarziekten HLB – HZPC - Certis
Voorkomen en bestrijden van bewaarziekten Albert Wolfs (HLB) Harm Steenhuis (HZPC) Fokke Smit (Certis)
Bewaarziekten Optimale beheersing
Woensdag 22 januari 2014
Albert Wolfs
Bewaarziekten • Fusarium • Phoma • Zilverschurft
Fusarium
Fusarium Fusarium spp. • Fusarium coeruleum, ook wel Fusarium solani
- komt zowel in grond als in pootgoed voor • Fusarium sambucinum (vroeger: F. sulphureum) - komt vooral in pootgoed voor - vaak resistent tegen TBZ • Fusarium avenaceum - regelmatig in zetmeelaardappelen • Fusarium oxysporum - vooral Middellandse zee gebied
Phoma • Phoma foveata - Phoma of gangreen - Infectie bij lage bodemtemperaturen (<8°C) - Vooral via uitgangsmateriaal • Phoma exigua - Duimrot - Via knollen en via grond - Infectie bij lage bodemtemperaturen (<8°C)
• Phoma eupyrina - komt vooral op veldgewassen voor - treedt vooral op bij volvelds doodspuiten i.c.m. zeer natte omstandigheden - is makkelijk te versmeren door de hele partij(en)
Phoma foveata
Aantasting door gangreen
(foto PRI)
Phoma foveata Stengellesies
(foto PRI)
zwarte picniden op afgestorven stengels (foto PRI)
Phoma exigua
Aantasting door duimrot
(foto PRI)
Zilverschurft Helminthosporium solani
• Vooral via pootgoed • Vocht en relatief hoge temperaturen gunstig voor uitbreiding • Resistentie tegen TBZ
Zilverschurft
Zilverschurft
Beheersing Belangrijke aandachtspunten bij beheersing • • • • •
Uitgangsmateriaal Beschadiging Drogen Bewaren Chemische behandeling
Beheersing: uitgangsmateriaal • Visuele controle uitgangsmateriaal • Controle latente besmetting? – PootgoedScan HLB
Beheersing: beschadiging • • • • • •
Goed klapwerk Afstelling rooimachine Valbrekers kippers Kwaliteit chauffeurs Inschuurlijn Verbeteringen m.b.v. electronische knol en deskundig advies
Beheersing: drogen Welke aspecten zijn van belang bij drogen: • • • • • • •
Temperatuur Vocht Dauwpunt! Geforceerd drogen Snelheid drogen Ventilatiesysteem Ventilatiecapaciteit
Beheersing: drogen Stelling: • Ventileren is drogen • Drogen is ventileren Drogen kan alleen als het dauwpunt van de lucht lager is dan de temperatuur van het product Dauwpunt is de temperatuur van de lucht waarbij deze verzadigd is van vocht (r.v. 100%)
Beheersing: drogen Kan het product snel worden gedroogd?
grondtemperatuur = producttemperatuur verwachte dauwpuntstemperatuur bekend?
Beheersing: drogen
Beheersing: drogen
Beheersing: drogen
Beheersing: drogen
Beheersing: drogen Aandachtspunten: • Geforceerd drogen • Snel drogen • Droog bewaren: let op condens!
Beheersing: chemie • Ideaal moment • inschuren • sorteren • omstorten/afkiemen • Apparatuur • volledige bedekking • Middelenkeuze
Beheersing: chemie Knolbehandeling: • Lirotect Super: Fusarium, Phoma, Zilverschurft • Diabolo: Fusarium, Phoma, Zilverschurft • Moncereen Pro: Rhizoctonia + goede nevenwerking op Fusarium en zilverschurft Grondbehandeling: • Amistar/Subliem: Rhizoctonia, zilverschurft en zwarte spikkel
Beheersing Belangrijke aandachtspunten bij beheersing • Uitgangsmateriaal • Beschadiging • Drogen • Bewaren • Chemische behandeling Voor een goede beheersing van bewaarziekten moeten alle aspecten voldoende aandacht hebben
Einde presentatie Bedankt voor uw aandacht! www.hlbbv.nl Donderdag 17 januari 2013
Albert Wolfs
….En dan nu….
... met Harm Steenhuis van
…..
De schijf van 5 en dr. Wolfs
Bewaarziekten • Voorkomen is beter dan genezen, maar…. • • • • • •
Naar de dokter Recept in acht nemen Luisteren en doen Zal wel mee vallen, het loopt niet zo’n vaart Ik problemen? Nee, mijn buurman die ….. Schade op langere termijn
Bewaarziekten en de schade • Imago schade voor Nederlands pootgoed • Korte termijn • Lange termijn
• Reparatie kosten – Direct met nieuw pootgoed – Vergoedingsregelingen
Bewaarziekten en consumptieteelt • Gewassen consumptieaardappelen in het schap • Bestrijding van bewaarziekten aan de bron • Wet- en regelgeving (HACCP, etc.) mbt voedselveiligheid
Kwaliteit en HZPC-norm
NAK-norm versus HZPC-norm
NAK-norm
HZPC-norm
Schurft (gewone) Schurftschaal 2½
Schurftschaal 1½
Rhizoctonia
< 25% licht
< 15% licht
Zilverschurft
Knollen die slap zijn geworden of sterk gerimpeld zijn ten gevolge van een aantasting van zilverschurft mogen niet in de partij voorkomen
< 25% van de knollen voor meer dan 1/3 aantasting van het oppervlak
Kwaliteit en inspectie & controle
• Keuring inspectie Nederland • Beleving inspectie eisen • Keuring buitenland • Verandering spelregels gedurende de “wedstrijd” • Flexibiliteit & logistiek
Verandering van “spelregels” tijdens de “wedstrijd”
Klachten
Fusarium
zilverschurft
Klachtenprocedure • • • •
Onderzoek Aansprakelijkheid Beoordeling Wie betaalt ??
Preventie • Proefrooi monsters • Dagelijkse controle & registratie tijdens sorteren
• Gerichte aktie bij matige partijen • Ieder seizoen heeft zijn specifieke ziekte
Voorbeeld preventie zilverschurft vanuit de aardappelsector onderzoek 2000 - 2003
Voorbeeld preventie zilverschurft vanuit de aardappelsector onderzoek 2000 - 2003
Voorbeeld preventie zilverschurft vanuit de aardappelsector onderzoek 2000 - 2003
Preventie = ontwikkeling resistentie • Lange adem
Ontwikkeling resistentie in nieuwe rassen • Goede toetsen ontwikkelen
Ontwikkeling resistentie in nieuwe rassen • Inzet moderne technieken (PCR)
• • • •
We hebben geen tijd meer om te praten !! Aanscherping van zilverschurft-eisen buitenland Afnemers in Nederland stellen hogere eisen Image Nederlands pootgoed moet op peil blijven
Ten slotte 1. 2. 3. 4.
Luister naar dr.Wolfs Overdenk de gevolgen Accepteer het recept Luister straks naar de uitleg van de bijsluiter door dr.Smit
Bijsluiter Diabolo Maximaal rendement uit Diabolo
Hoe maximaal rendement halen uit behandeling van knollen
Bijsluiter Diabolo
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Bijsluiter/gebruiksaanwijzing Tegen zilverschurft, Fusarium spp. en Phoma Direct na de oogst behandelen met schijfvernevelaar Dosering 150 ml/ton aardappelen in ca 2 liter water CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Gebruiksaanwijzing 1 Tegen zilverschurft, Fusarium spp. en Phoma
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Werkingsspectrum inschuurmiddelen Enkelvoudig (BCM)
Lirotect (imazalil + BCM)
Diabolo (imazalil)
Zilverschurft
-
++
++
Fusarium sulphureum
-
++
++
Fusarium solani
++
++
+(+)
Phoma
++
++
++
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Gebruiksaanwijzing 2 Direct na de oogst behandelen met schijfvernevelaar
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Fusarium /Phoma “Laat een kieper nooit een nacht overstaan, maar leeg deze direct om infectie te voorkomen” CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Fusarium sulphureum (bij sorteren) 16 14 12 10 onbehandeld
8
Diabolo
6
Lirotect
4 2 0 % aantasting CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Fusarium sulphureum 30
25 20 onbehandeld
15
Diabolo Lirotect
10 5 0 % aantasting CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Gebruiksaanwijzing 3 Dosering 150 ml/ton aardappelen in ca 2 liter water
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Residu en % aantasting Fusarium 30,0 25,0 20,0 gem. aantasting
15,0
imazalil residu (ppm) 10,0 5,0 0,0 onbehandeld CERTIS EUROPE
Imazalil
Imazalil
Imazalil bewaarziekten
Phoma foveata % aantasting 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Onbehandeld
CERTIS EUROPE
Diabolo SL 150 (totale volume 1500 ml)
Diabolo SL 150 (verdunning 1:1) bewaarziekten
Knol bedekking
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Toepassingstechniek Bedekkingsgraad knollen bij inschuren praktijkbedrijf
Bedekking in %
% knollen < 25% bedekt
1
48
30
2
60
11
3
36
45
4
41
23
5
30
38
6
38
38
7
57
57
gemiddeld
40
35
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Onverdund 150 ml/ton
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Verdund 1:1, 300 ml/ton
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Verdund 1500 ml/ton
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Werkingsduur imazalil tijdens bewaring
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Werkingsduur imazalil tijdens bewaring 16
% aantasting zilverschurft
14 12 10 behandeld
8
onbehandeld
6 4
2 0 7 oktober CERTIS EUROPE
29 december
23 januari
19 april bewaarziekten
Samengevat: Diabolo uitstekend tegen bewaarziekten Toepassen bij inschuren het hoogste rendement Zorg voor een goede knolbedekking CERTIS EUROPE
bewaarziekten
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Zorg voor schoon uitgangsmateriaal Voorkom beschadigingen Snel drogen Goed bewaren Zorg voor een goede knolbedekking met Diabolo
CERTIS EUROPE
bewaarziekten
Tot slot 1. Gebruik het advies van Albert Wolfs (HLB) 2. Overdenk de gevolgen 3. Accepteer het recept 4. Behandel volgens de bijsluiter van Diabolo
Dank voor uw aandacht
