Ver schi j nt6xperj aar ,i nf ebr uar i ,apr i l ,j uni ,sept ember , okt oberendecember ,nr .14,f ebr uar i2013–10EUR( excl .bt w)
www. met al l er i e. nl
PONSFI BERL ASER p.9
VAKBL ADVOORDEMETAAL VERWERKENDEI NDUSTRI E
TheLASER TheLASER
• 2D lasersnijmachines
(2 kW–5 kW) CO2 , slab of fiber 3000 mm bij 1500 mm CeesGa r naat p.6 ManagerTr ai ni ng&4000 Educat i onmm bij 2000 mm Maximaal formaat 36 m bij 3 m "Wevi ndenhe tbel angri j kom Entry level tot high end machines bi jdebasi st ebegi nnen.Met lineaire comput erswerkmet enl ere nzewel motoren
TheLASER • 2,5D lasersnijmachines opdewerkpl aat s"
(2 kW–5 kW) CO2 , slab of fiber TheLASER
• 2D lasersnijmachines • 3D lasersnijmachines (2 kW–5 kW) CO , slab of fiber 2
mm bij mm (2 kW–5 kW) CO3000 of 1500 fiber 2 , slab
•
4000 mm bij 2000 mm Maximaal formaat 36 m bij 3 m LaserboormachinesEntry level tot high end machines met lineaire motoren
•
Mar t i j nLasercombi’s Becker s
Pr oj ect managerMet aal Expo
p.7
•
• 2,5D lasersnijmachines
(2 kW–5 kW) CO2 , slab of fiber
Eigen "Bedri j venkri j genh i erdeklaserbronnen, ansom • 3Dsoftware lasersnijmachines kW–5 kW) CO2 , slab of fiber zi cht eprof i l ere n me t k e n n i s e n en service én spare(2 parts l ezi ngeni .p. v.metdemonst rat i es"
TheBEND
ThePUN
TheBEND
• Servo-elektrische kantbanken, sneller en accurater
TheLASER
• Buigautomaten met verschillende
graad van automatisatie: TheBEND • Machine découpe laser 2D (2 kW - 5 kW) CO , slab ou à fibre Fast Bend 3000 mm par 1500 mm 4000 mm parBending 2000 mm Cell TheBEND Format maxi 36 x 3 m servo-électriques, Moteur linéaire équipant Express Bender• Plieuses plus rapides et plus précises toute la gamme TheLASER
TheBEND 2
TheBEND • 2.5D machine découpe laser
(2 kW - 5 kW) CO2, slab ou à fibre
• 3D machine découpe sneller enlaser accurater
niveaux d’automatisation : Fast Bend Cellule de pliage Express Bender
Buigautomaten tot 3.250 mm
(2 kW - 5 kW) CO2, slab ou à fibre
• Servo-elekrische pons
• Pons-hoekschaar comb ThePUNCH
Pons-laser combinaties
ThePUNCH • 2500 bij 1250 mm of
• Panneauteuses avec différents
• Nuttige buiglengtekantbanken, voor • Servo-elektrische
ThePUNCH
ThePUNCH
• Poinçonneuses servo-électriques • Combinés poinçonneuse-cisaille
3000 bij 1500 mm
Combinés poinçonneuse-laser
• Longueurs de pliage pour • Machine• perçage laser Buigautomaten met verschillende • 2500 x 1250 ou herpositioner ThePUNCH (zonder les panneauteuses 3000 x 1500 graad Alle machines volledigjusqu’à 3250 mm • Combiné laser van automatisatie: • Servo-elekrische ponsmachines (sans repositionnement) Fast Bend servo-elektrisch • Toutes les machines • Propre source, logiciel, • Tourelle modifiable selon Bending Cell Flexibelste de type servo éléctrique • Pons-hoekschaar pièces détachées et SAV combinaties turret aang vos besoins Express Bender Pons-laser combinaties aan uw noden
•
•
• Laserboormachines
• Nuttige buiglengte voor
• Lasercombi’s
• Alle machines volledig
Buigautomaten tot 3.250 mm servo-elektrisch
• Eigen laserbronnen, software en service én spare parts
• 2500 bij 1250 mm of
3000 bij 1500 mm (zonder herpositioneren)
•
Meest flexibele turret in te delen naar uw wensen
Prima Power Benelux NV Leenstraat 5 • B-9810 Nazareth, Belgium • t. +32 9 382 90 30 f. +32 9 382 90 31
[email protected] • primapower.com A4 Ned+Fr.indd 2
04-01-2012 09:18:36
J oostKr oon
.33 Shel lTechnol ogyCent r ep "3Dpri nt enl evertwei ni gt otgeen mat eri aal af valop" A4 Ned+Fr.indd 1
Prima Power Benelux NV Power •Benelux Leenstraat 5 • B-9810 Nazareth,Prima Belgium t. +32NV9 382 90 30 f. +32 9 382 90 31
[email protected] • primapower.com
[email protected] • primapower.com A4 Ned+Fr.indd 1
04-01-2012 09:18:18
QIROX® Voor automatisch lassen en snijden.
Met de QIROX® producten van CLOOS vinden we zelfs voor moeilijke lasopgaven een rendabele oplossing. Met de QIROX® robots, software en manipulatoren is het mogelijk zowat alles te lassen. In combinatie met de QINEO® lastoestellen en de nieuwe lasprocessen van CLOOS verkrijgt u precies dat resultaat dat u wenst. Meer onder www.qirox.de
CLOOS benelux NV | www.cloos.be - www.cloos.de
M E TA L L E R I E N R . 1 4 • F E B R U A R I 2 0 1 3
IN DIT NUMMER Iedereen wil dokter, advocaat of IT'er worden terwijl de wachtzaal van de technische sector leegloopt. Dat is alarmerend omdat de maakindustrie nu meer dan ooit nood heeft aan bekwaam personeel gezien de toegenomen moeilijkheidsgraad van de bewerkingen. Simultaan, vijfassig frezen met de nauwste toleranties ... je kunt maar beter over een performant CAD-/CAM-pakket beschikken of je laatste operatoren worden letterlijk onvervangbaar. Kevin Vercauteren
SECTORNIEUWS................................................................. 4 Nieuwtjes en feiten uit de sector DEMONSTRATIEDAGEN HAGRO.................................5 Eind vorig jaar hield Hagro zijn draaidagen waarbij twee dagen lang op een CNC-draaicentrum TMM8 diverse mogelijke bewerkingen op een overtuigende manier werden gedemonstreerd BEDRIJFSSCHOOL FOKKER VINDT ONDERDAK IN PAPENDRECHT.........................6 VLIEGENDE START VOOR JONGEREN Vliegtuigbouwer Fokker opende een bedrijfsschool in Papendrecht. Wat Fokker daarbij te winnen heeft, is duidelijk: geschoolde, jonge krachten die snel inzetbaar zijn. En de leerlingen? Die zijn aan het einde van hun studie zeker van een baan. Een win-winsituatie NETWERKEN EN KENNISOVERDRACHT TIJDENS METAALEXPO..........7 'WINST MAKEN MET KLEINE SERIES' MetaalExpo is een nieuwe vakbeurs voor de metaalsector, die in de eerste plaats op kennisoverdracht is gericht. Tijdens de eerste editie, die van 5 tot en met 7 maart 2013 plaatsvindt, worden tweehonderd exposanten verwacht. Gelijktijdig met de beurs wordt het Nationaal Metaal Congres gehouden INLEZEN NATIVE FORMATEN VERKLEINT CAD-/CAMFOUTENMARGE....................19 KOPPELING TUSSEN CAD EN CAM Er bestaat een toegenomen risico op fouten wanneer CAD- en CAM-pakketten van verschillende leveranciers met elkaar moeten communiceren. Elke softwareontwikkelaar heeft immers een eigen interface met een eigen code voor complexere geometrieën VAKBLAD METALLERIE is een uitgave van Professional Media Group Nederland bv Beech Avenue 54 - 80 1119 PW Schiphol-Rijk Tel.: 020/65.86.151 Fax: 020/65.86.111 PERIODICITEIT Metallerie verschijnt 6 x per jaar ABONNEMENTEN Tel.: 020/65.86.151 - Fax: 020/65.86.111 Jaarabonnement: 60 EUR (excl. btw) = 6 nrs. Intekenen via metallerie.pmg.nl of mail naar
[email protected]
metallerie.pmg.nl
HIGH PRESSURE COOLANT MAAKT OOK MOEILIJKE MATERIALEN VERSPAANBAAR...........25 GOEDE SPAANBREUK DANKZIJ HOGE DRUK Het gebruik van een High Pressure Coolant (HPC) bij verspaningsbewerkingen heeft veel voordelen: een goede spaanvorming, verbeterde verspaningsparameters en een verlengde standtijd van de verspanende gereedschappen. De toepassing vereist evenwel een volledige aanpassing van de verspaningsafdeling, waardoor het om een relatief grote investering gaat TAST DE GRENZEN VAN PRECISIE AF....................29 ONTWIKKELINGEN IN MEETTASTERS Meettasters kunnen worden ingezet om uw werkstuk minutieus te controleren. Oorspronkelijk werden enkel 2D-aspecten zoals geometrie en nulpunt gecontroleerd, maar met de introductie van scannende meettasters worden nu ook de contour en de rondheid bekeken
FIBER/PONS
VEROVERT FIBER HET HART VAN PONS-LASERMACHINES?..........................9 De status van 'exotische nieuwigheid' heeft de fiberlasersnijmachine ondertussen van zich afgeschud. De metaalindustrie ontvangt haar vandaag als een volwaardig alternatief voor de CO2-vlakbedlaser. Nu de fiberlasersnijmachine haar plaatsje in het snijden heeft veroverd, kan ze haar actieradius ook naar andere gebieden uitbreiden, zoals het ponslaseren. Dit artikel onderzoekt eerst waarin precies de bestaansreden voor dergelijke combimachines schuilt. In tweede instantie bekijken we met welke laserlichtbron een pons-lasermachine het meest gediend is
IN DE KIJKER
ADDITIVE MANUFACTURING BOUWT INDUSTRIELE TOEKOMST OP....................33 STCA INVESTEERT IN 3D-PRINTERS Het Shell Technology Centre Amsterdam (STCA) beschikt sinds kort over een Concept Laser M2, die door Landré Machines geleverd werd DIEPTREKKEN KENT BIJNA GEEN VORMBEPERKINGEN........................................37 OMVORMINGSPROCES TE AUTOMATISEREN De voordelen van dieptrekken zijn een grote vormvrijheid, korte productiecyclustijden en kleine toleranties. Bovendien kan het geheel goed worden geautomatiseerd PRODUCTINFO.................................................................42 Een overzicht van nieuwe producten
REDACTIE Directeur-uitgever Andy Noyez Hoofdredacteur Bart Denys Bladmanager Kevin Vercauteren Hoofdredactrice socio-economisch Tilly Baekelandt Kernredactie Valérie Couplez - Dieter Devriendt - Sofie Moentjens Gauthier Geldhof - Valerie Verkain - Wouter Verheecke Eindredactie Magali De Cannière Mike De Craene Tom Harteel Nils Rauwoens
Medewerkers Marcel Cools - Luc Ghijs - Jan Wijers Chloé Martin - Liam van Koert - Paul Paulus Erik Steenkist - Hans Koopmans - Joke Heikens REALISATIE Grafische vormgeving Pascal Claeys Publicitair materiaal Johan Teerlinck - Axelle Vereecke - Eva Seurinck Commerciële redactie Marianne Bouckaert Drukkerij Moderna - Paal-Beringen
MAGNEETKERNBOORMACHINES VOOR KRACHTIG BOREN IN METAAL.........13 Boren in metalen en staal vergt dikwijls een aangepast boormateriaal. Wanneer de werkomstandigheden vereisen dat de boormachine naar het werkstuk toe gebracht moet worden, bieden magneetkernboormachines een perfecte oplossing. We bekijken het onderscheid tussen deze typische boormachines en andere modellen, en gaan dieper in op de belangrijkste eigenschappen en onderdelen
PUBLICITEITSREGIE Professional Media Group Nederland bv Birgen Filez Beech Avenue 54 -- 80 1119 PW Schiphol-Rijk Tel.: 020/65.86.151 Fax: 020/65.86.111 Uitgever Fernand Vanrie Overname artikelen is slechts mogelijk na verkregen schriftelijke toestemming van de uitgever Metallerie 14 • Februari 2013
3
ACTUEEL
VALK WELDING WINT ONDERNEMERSPRIJS
NIEUW GEBOUW IN PARIJS
GRENSVERLEGGEND EN SUCCESVOL ONDERNEMERSCHAP Tijdens de nieuwjaarsreceptie van de Kamer van Koophandel in Papendrecht is Valk Welding uitgeroepen tot winnaar van de Ondernemersprijs Drechtstreek 2012. Ondernemers Remco Valk en Adriaan Broere ontvingen de prestigieuze prijs uit handen van
kringvoorzitter Theo Schut. De ondernemersprijs wordt jaarlijks georganiseerd om het succesvol ondernemerschap in de regio in de schijnwerpers te zetten en te bekronen. De competitie stond dit jaar in het teken van 'grensverleggend en succesvol ondernemerschap'. Verkozen uit ruim vijftig kandidaten streden de drie genomineerden EGM Architecten, Van Aalst Group (allebei uit Dordrecht) en Valk Welding uit Alblasserdam de afgelopen maanden om de felbegeerde titel 'beste ondernemer uit de Drechtstreek 2012'. Naast het oordeel van de vakjury, bestaande uit vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, had ook het
grote publiek dit jaar een stem. Met ruim 42% van de in totaal bijna 1.000 stemmen wisten de ondernemers uit Alblasserdam ook de publieksstem voor zich te winnen. De vakjury liet zich lovend uit over de bedrijfsvoering, de opgebouwde kennis en de hoge servicegraad van de winnaars. “We zijn onder de indruk van de groei en de resultaten van het bedrijf. Ook nu, in economisch mindere tijden. Met een duidelijke visie innoveert het bedrijf in productontwikkelingen in de lasindustrie. Valk Welding is zo uitgegroeid tot marktleider in de Benelux en opereert succesvol op de internationale markt”, aldus de jury.
COLCHESTERHARRISSON
RENTACHUCK
I.O.T. lanceert in samenwerking met Tecnomagnete een voordelige verhuurformule waarbij de klant over een elektropermanente magneetplaat en toebehoren kan beschikken op het moment dat hij die nodig heeft. Voordelen van de huurformule zijn: onmiddellijke beschikbaarheid, lage investeringskosten, directe afschrijving, voordelige afkoopmogelijkheid na de huurperiode, en de klant beslist zelf wanneer of hoelang hij gebruik wenst te maken van de magnetische opspanplaat.
BENDERTECHNIEK WORDT LEVERANCIER Gijs en Jeroen Bender van Bendertechniek bv uit het Nederlandse Veenendaal hebben een akkoord bereikt met Wout Lankreijer van LvdN uit Lelystad over de overdracht van de verkoop- en serviceactiviteiten van Colchester-Harrisson vanaf 1 januari 2013. Colchester en Harrisson zijn gevestigde namen als producenten van draaibanken. Sinds de oprichting in 1897 zijn al meer dan één miljoen draaibanken wereldwijd verkocht. Het management van Colchester-Harrison ondersteunt de overgang van de activiteiten volledig. In Nederland zal Bendertechniek zowel de verkoop van Colchester als die van Harrison verzorgen, in België uitsluitend de verkoop van Colchester.
MAGNEETPLAAT EN TOEBEHOREN TE HUUR
1.000 M² GROTE SHOWROOOM
Op minder dan vijf kilometer van het centrum van Parijs installeert COdeM (exclusieve verdeler van Okuma in Frankrijk) zich in een nieuw gebouw. Het Okuma Technical Center Paris, beschikt over een 1.000 m² grote showroom voor het tentoonstellen van machines en het uitvoeren van testen. Op 15 maart 2013 wordt het nieuwe technische centrum officieel ingewijd. Daarmee bevestigt Okuma zijn engagement voor de Europese markt en het vertrouwen in de ontwikkeling van de industrie in Europa. Om zijn aanwezigheid en de relevantie van het aanbod continu te verbeteren, startte de fabrikant in 1988 een vestiging in Krefeld (Duitsland, nabij Düsseldorf), waar vandaag meer dan honderd werknemers werken, voor de helft Japanse en voor de helft Europese. Deze aanwezigheid wordt in Europa opgedreven met de oprichting van technische centra in Langenau in Duitsland, Parndorf in Oostenrijk, Moskou in Rusland en tot slot nu dus ook in Parijs.
INTEGRATIE ORGANISATIE
OM DE KLANTENSUPPORT VERDER TE VERBETEREN De sales- en serviceorganisatie van GF AgieCharmilles in de Benelux zal voortaan rechtstreeks met de Zwitserse moederorganisatie samenwerken. Daarvoor heeft AgieCharmilles alle activiteiten geïntegreerd in Agie Charmilles Sales Ltd. In deze vorm willen beide organisaties de support naar hun klanten verder verbeteren. Werner Arns, directeur van de nieuwe Branch Office Benelux: “Het voordeel voor onze klanten zal vooral merkbaar zijn in een betere ondersteuning voor interventies, onderhoud, technisch
advies, verkoop en applicatieondersteuning. De technologie van de frees- en vonkmachines en de grote variatie van automatiseringsmogelijkheden die we inmiddels leveren, vraagt om specifieke proces- en applicatiekennis. Wanneer je die rechtstreeks bij de bron kunt betrekken, kunnen onze medewerkers alsook onze partners zich nog beter inzetten om onze klanten professioneel te bedienen. Voor machinepresentaties en klantenevents zullen we gebruik blijven
maken van het World Application Center in Schorndorf, Duitsland.” AgieCharmilles bv heet sinds 1 januari 2013 Agie Charmilles Sales Ltd. De Branch Office Benelux is gevestigd in de bestaande locatie in Lomm (Limburg).
NIEUWE DIRECTEUR HWI
RECORDOMZET HOFFMANN GROUP
Arjan van Deijk is de nieuwe algemene directeur en medeaandeelhouder van Machinefabriek HWI Techniek B.V. in Alphen aan den Rijn. Zijn voorganger Han de Wind heeft ervoor gekozen een stapje terug te zetten en zo rustig te kunnen afbouwen naar zijn pensioengerechtigde leeftijd. Op de vraag wat de toekomstplannen zijn voor HWI Techniek, antwoordt Van Deijk: “Om nog beter te kunnen inspelen op vragen uit de markt en optimale kwaliteit te kunnen blijven bieden, zijn we momenteel druk bezig met
Met een jaaromzet van 960 miljoen euro kan Hoffmann Group tevreden terugblikken op 2012. Het is een recordresultaat in de geschiedenis van het bedrijf. Het succes is volgens de firma vooral te danken aan de magazijnuitbreiding voor het Europese logistieke centrum, de kwalificaties van de medewerkers en de huiseigen premiummerken. Ook een positieve beursdeelname op AMB in Stuttgart droeg een steentje bij. Tot slot werd zaakvoerder en vertegenwoordiger Bert Bleicher verkozen door Ernst & Young tot 'Ondernemer van het jaar' in de categorie Handel. Hoffmann Group begint 2013 dus op een positief elan. Om het succes van 2012 voort te zetten, zal de groep blijven investeren. Zo zullen honderd nieuwe medewerkers worden aangeworven en worden voorbereidingen getroffen voor de opening van een nieuw bedrijfsinrichtingscentrum in 2014. Dit jaar viert ook het Hoffmann Group merk Garant zijn veertigste verjaardag. In dat kader zullen de Garant producten op alle belangrijke beurzen centraal staan.
ARJAN VAN DEIJK VOLGT HAN DE WIND OP
4
Metallerie 14 • Februari 2013
een verdere capaciteitsuitbreiding. Zo wordt sinds kort op kantoor al gewerkt met het MKG ERP-systeem, dat momenteel in het kader van ‘lean manufacturing’ ook wordt uitgerold naar de werkplaats voor ‘shop floor control’.
POSITIEVE RESULTATEN 2012 ZIJN BOOST VOOR KOMEND JAAR
metallerie.pmg.nl
ACT UEEL
SECO F OCUSTOPAUT OMOT I VE GROTEREEXPERTI SEVAN L OKAL EVEST I GI NGEN Secoheef taangek ondi gd dathetzi j npr oduct gamma i nhetaut omot i v es egment cont i nubl i j f tui t br ei den. Dezeaank ondi gi ngv ol gt opeenaanpas s i ngv ande wer el dwi j depr ognos ev an dei ndu s t r i et akv oor2012, di eeenv er wacht egr oei v anci r ca8%l aatzi en.Dewer el dwi j det r endnaaref f i ci ënt er een s choner et echnol ogi el ei dtt oti ngr i j pendev er ander i ngeni nf abr i cagepr oces s en,naar mat edeel ek t r i s che enhy br i dev oer t ui gens t eedsbet er enbel angr i j k erwor den.“ Aut of abr i k ant enenhuneer s t el i j ns et oel ev er anci er sonder v i ndens nel l ev er ander i ngenopdemar k t ” ,zegtGi l l es J ol i v et ,I nt er nat i onalAppl i cat i on Ex per tv anSeco.“ Hett oek oms t i ge s uccesv andezeonder nemi ngeni s af hank el i j kv anhunv er mogenom s nelenv olv er t r ouwent er eager en
HAGRO TOONTWAARHET AL L EMAALOM DRAAI T. . . DEMONSTRATI EDAGEN EEN SUCCES
enhunpr oces s ent ev er f i j nen. Secower k twer el dwi j ds amenmet aut of abr i k ant en,waar doorwi jeen ex per t i s ehebbenk unnenopbouwen di eeenuni ek ewaar des chept wanneereenonder nemi ngmet onswi ls amenwer k en. ” Al sonder deelv andezegr ot er e i nzetv oordes ect orbr ei dtSecozi j n wer el dwi j denet wer kv anau t omot i v e ex per t sui tenv er f i j nthetdei nt er ne i nf or mat i eui t wi s s el i ngs pr oces s enmet al sdoeleengr ot er eex per t i s ev an al l el ok al ev es t i gi ngen,onaf hank el i j kv anhunl i ggi ng.
Ei ndv or i gj aarh i el dHagr oz i j ndr aai dagenwaar bi j t weedagenl angopeenCNCdr aai c ent r u mT MM8 di v er s emogel i j k ebewer k i ngenopeenov er t u i gende mani erwer dengedemons t r eer d.Honder den bez oek er st r ok k enom di er edennaarhet DemoCent eri nSc hai j k . DoorKevi nVer caut er en
OVERNAME
KENNAMET ALEN DEL ORO ST EL L I TE VERSMEL TEN T OTKENNAMET ALST EL L I TE Metdeov er namev anDel or oSt el l i t ei nhetVer eni gdKoni nk r i j kr ei k t Kennamet alSt el l i t e–del aat s t eoper at i onel eeenhei dv anKennamet al– opl os s i ngenaanophetv l akv ans l i j t v as t hei deneenui t s t ek endeweer s t andbi jex t r emet oepas s i ngenent emper at ur en.Al sf abr i k anten wer el dwi j del ev er anci erv andezebes cher mi ngs opl os s i ngens t el tSt el l i t e Kennamet alnuongev eer1. 300mens ent ewer kopzev env er s chi l l ende l ocat i es ,( Ver eni gdeSt at en,Canada,Dui t s l and,I t al i ë,I ndi aenChi na) . “ Del or oSt el l i t eheef teenl angeges chi edeni si nhetont wi k k el env an pr oduct env anui t s t ek endek wal i t ei t ,v oork l ant endi eact i efzi j ni nr uwe omgev i ngen.W ezi j nbl i jdatdebedr i j f s l ei di ngheef ti nges t emdom s ament ewer k enmetons ” ,zegtCar l osCar dos o,CEO v anKennamet al .“ Det oev oegi ngv andezeex per t i s ei ndeopper v l ak t ebehandel i ngenmat er i aal k undezalhetpal etaanpr oduct i v i t ei t s opl os s i ngen v er gr ot env oork l ant endi ewer k zaamzi j ni nex t r emeomgev i ngen. ”
Opu i t e e nl ope ndemat e r i al e nwe r dge t oondwat dege r e e ds c happe nv anBoe hl e r i t , al l i anc epar t n erv anL MT ,i nhu nmar she bbe nopdr aai ge bi e d
NI E TAL L E E NF RE ZE N
Boehl er i t Boehl er i ti sal l i ancepar t nerv anL MT Hagr oheef teenoer degel i j k e env ol gtr eedsl angzi j nei gen r eput at i eopgebouwdwanneerhet k oer s ,zowelwatdes ni j s oor t enal s opf r ezenent appenaank omt ,maar degeomet r i eënbet r ef t .Metname ookophetgebi edv andr aai en deei genmani erv ans panenbr ek en heef tdev er del erv anpr eci s i ei seent y pi s chk enmer kv ande ger eeds chappenheelwat Boehl er i tger eeds chappen.W el k e ex per t i s e.Om di ei ndev er ft e v oor del endi tbi edt ,bl eekdui del i j k L EERL I NGEN L EREN ZOWELONL I NEAL SOFFL I NEPROGRAMMEREN zet t enor gani s eer dehetei ndv or i g t oendeni euwes l i j t v as t edr aai s oor t j aareent weedaags emetal s L CP15Tv oors t aal s oor t enwer d Robot ss pel enwer el dwi j deen Mar t i nVi s s er ,v ul taan:“ Ons s l agzi n:' Bi jHagr odr aai thetom gedemons t r eer d.Ookdei nzetv an s t eedsbel angr i j k er er ol .Heti sdan s peci al eonder wi j s pak k etbi edt meer…' . L C415Zopdupl exenhi t t eookv anbel angdatt oek oms t i ge k ans env oorzowels t udent enal s bes t endi gal l oy625gaf i ngeni eur sr obot k enni sv er gar en. docent en;s chol enwi l l eni mmer s Di v er s emat er i al en v er r as s endei nzi cht en. Daar om l ev er denl as r obot s peci al i s t wer k enmetbet aal bar eonder wi j s W ati serbet erdanl i v eRobW el di ngenr obot l ev er anci er mi ddel enens t udent enwi l l engr aag demons Aanv ul l endepr es e nt at i es t r at i esom j ek l ant ent e ABBt weemoder nezes as s i ger obot s meerv anmoder nemachi neswet en. k T us s endedemo' sdoorwaserv oor unnenov er t ui gen?Enduss l oeg aanhetHoor nOm di er edenen debezoek er sr ui mt et otnet wer k en mendehandaandepl oeg;i n beeckCol l egei n zul l enwei n2013 enk ondenenk el ebedr i j f s pr es ens amenwer k i ngmeteenHu r co hetNeder l ands e ookander eonder - s t at i eswor dengegev en,zoal s peci al i s twer dhetCNCAmer s f oor t .Het wi j s i ns t el l i ngen v anBi l z. dr aai cent r um T MM8zodani g bet r ef tdek l ei ns t e benader en. ” naas tmatMi t ut oy o gepr ogr ammeer ddatmendemees t Daar ( I RB120)ende Der obot sdi e der uwhedenenwer dende ui t eenl opendedr aai bewer k i ngen opeennak l ei ns t e bi nnenk or tbi j aangedr ev enger eeds chappenv an k onr eal i s er enopdemat er i al en r obot( I RB140)ui t hetHoor nbeeck i oPi nt oui t v oer i gt oegel i cht . r v s304,dupl ex ,al l oy625,CK45, Mar hetas s or t i ment . Col l egek omen, Ookdes panenper sv anJ v onne 42Cr M04,al u mi ni um ( 51St . )en “ Dezer obot szi j n k unnenwor den k r eegdenodi geaandacht ,netal s Del r i n. zeerges chi k tv oor gebr ui k tbi jhet dev oor del env andeSCKs y nchr o T el k enswashetdebedoel i ngom s chol enendemons t r at i es ,dank zi j l as s en,pl as mas ni j den,depr oduct - t houderv anBi l zbi jr i gi dt appi ng. et onenhoemenopdezebr ede hunf or maatenhunaant r ek k el i j k e as s embl age,hetpal l et i s er enenz. erwer dhetv oorde waai eraanmat er i al enmeerui tde Opdezemani pr i j s .Der obot sl enenzi cherbi j “ W ewi l l enonzel eer l i ngenni et erdui del i j kdatHagr oop machi nek anhal en,eenv oudi gweg bezoek ui t s t ekt oeom hetr eal l i f epr ogr am- al l eenl at enk enni s mak enmetde v er s chi l l endedomei neni ns t aat doordej ui s t e( dr aai /s t eek ) mer enonderdek ni et ek r i j gen” , r obot s of t war e,maarhenookdaad- ger i som uw par t neri nef f i ci ënt eeds chappent es el ect er enen l i chtRobW el di ngdi r ect eurKar el wer k el i j kmetr obot sl at enwer k en” , oducer ent ezi j n.Endatwas v er v ol gensdej ui s t epar amet er st oe pr v anVl as t ui nt oe.ABBs al es engi neer zegthets chool bes t uur . t ochui t ei ndel i j kdebedoel i ng. t epas s en.
ROBOT SVOORHOORNBEECKCOL L EGE
me t a l l e r i e . p mg . n l
Me t a l l e r i e1 4•F e b r u a r i 2 0 1 35
BEDRIJFSSCHOOL FOKKER VINDT ONDERDAK IN PAPENDRECHT
SCHOLEN
VOOR JONGEREN DIE EEN VLIEGENDE START WILLEN NEMEN Vliegtuigbouwer Fokker richtte in Nederland een nieuwe fabriek op en verbond een soort wedstrijd aan de plaatsing ervan. Papendrecht deed mee en won. Fokker kwam toen met de vraag of er een bedrijfsschool vlakbij geplaatst kon worden. Met de recente opening is ook die wens werkelijkheid geworden. Wat Fokker erbij te winnen heeft, is duidelijk: nieuwe, geschoolde, jonge krachten die snel inzetbaar zijn. En de leerlingen? Die zijn aan het einde van hun studie zeker van een baan. Een win-winsituatie dus. Door Joke Heikens NIVEAU 2 Manager Training & Education, Cees Garnaat, vertelt over de bedrijfsschool: “Als een leerling bij ons op school komt, begint hij aan een opleiding van twee jaar op niveau 2. Eerst krijgt hij zes maanden les, waarna hij het resterende anderhalf jaar in de praktijk doorbrengt. Iedere leerling werkt zes tot zeven weken bij zes of zeven verschillende afdelingen. Zo leert hij het bedrijf goed kennen en kan hij een gedegen keuze maken voor een afdeling. Tijdens deze stages van anderhalve maand zijn er terugkomdagen. Iedere week is er een dag les op school. Daar krijgen ze de basisvaardigheden van de metaalbewerking voor vliegtuigen onder de knie. We vinden het belangrijk om bij de basis te beginnen, daarom hebben we hier alleen werkbanken staan. Met computers werken leren ze wel op de werkplek, wij willen ze vooral de basisvaardigheden leren. Hoe werk je met je handen? Hoe zet je iets in elkaar? De leerlingen die het (erkende) diploma halen,
hebben de garantie op een baan bij Fokker, al kunnen ze natuurlijk ook een andere kant op.
OVERHEID, ONDERWIJS, ONDERNEMERS EN OUDERS “De drie o’s zijn belangrijk om nieuw personeel te krijgen: overheid, onderwijs en ondernemers”, zegt Wilco Scheurwater, wethouder Onderwijs van Papendrecht. “Onderschat echter een vierde o niet, die van ouders. We hebben vakmensen nodig. Maar veel jongeren denken dat fabrieken vies en donker zijn. Aan dat idee, die vooronderstelling, moeten we samen wat doen. Het is daarom fijn dat de bedrijfsschool van Fokker hier op het Willem de Zwijgercollege een plekje gevonden heeft, een school met aanzien. Deze oplossing, waarin we gebruikmaken van de beschikbare ruimte, levert alleen maar winnaars op. Een roc binnen een scholengemeenschap, dat zou vaker moeten gebeuren in Nederland.”
Plechtige opening van de nieuwe Fokker Bedrijfsschool door Hans Büthker, president Fokker Aerostructures (links); Ineke Dezentjé Hamming (voorzitter FME) en rechts Wilco Scheurwater, wethouder Onderwijs van Papendrecht
TOEKOMST VAN NEDERLAND Mevrouw Dezentjé, voorzitter van FME: “Fokker is een begrip voor Nederland en hoeveel van dat soort bedrijven hebben we nog? Daar moeten we trots en zuinig op zijn. Het is fantastisch dat deze leerlingen deze opleiding doen, maar ik hoop wel dat ze ook vriendinnen enthousiast maken voor deze opleiding, want het zijn wat veel mannen. De technologische industrie of maakindustrie van Nederland is de verdienkracht van dit land. Jaren geleden is de fout begaan dat we het in Nederland wel konden verdienen met de dienstensector, maar nu weten we wel beter. Met onderwijs en zorg verdienen we geen geld, met techniek wel. Daarom zijn deze jongens de toekomst van Nederland. Twee op de tien jongeren kiezen nu voor techniek, dat moeten er vier op de tien worden. Anders hebben we in 2016 een tekort van 160.000 vakkrachten. Laten we jongeren enthousiasmeren voor
BEDRIJFSSCHOOL OPRICHTINGSJAAR
2012
VESTIGINGSPLAATS
Papendrecht
VERANTWOORDELIJKE
Cees Garnaat
OPLEIDING
De bezoekers mochten het zelf ook eens proberen
6
Metallerie 14 • Februari 2013
NIVEAU OPLEIDING
Vmbo niveau 2
AANTAL LEERLINGEN
12
OPPERVLAKTE
Twee lokalen in het Willem de Zwijgercollege
prachtige technische beroepen als vliegtuigbouwer en hen laten inzien hoe mooi het kan zijn. Dat is de basis van onze welvaart.”
KIEZEN WAAR JE WILT WERKEN Hans van Tent is achttien jaar en een tweedejaars op de opleiding: “Op woensdagen hebben we theoriedagen, daarom kunnen we hier vandaag ook zijn. Normaal werken we in het bedrijf. Ik zit midden in de stagecyclus, ik sta nu bij de glareafdeling, we maken glarepanelen. Dat zijn speciaal gelamineerde panelen voor de A83, de grootste passagiersjet die er op het moment rondvliegt. Daarvoor heb ik bij de Chinook gestaan, de militaire transporthelikopter, en daarvoor weer ergens anders. Je staat steeds anderhalve maand op een plek. Je leert daar de praktijk kennen, maar je laat ook zien of je daar past. Aan het einde van al je stageperiodes mag je een presentatie houden voor alle teamleiders van de afdelingen waar je stond. Dan kun je aangeven: “Ik zou graag naar de Boeing willen, omdat ik het daar erg naar mijn zin heb gehad”, bijvoorbeeld. Dan kijken ze na of er personeel nodig is, of je goed was tijdens je stages, goed werk afleverde, niet slordig was ... De keuze ligt voor een groot deel bij jou. Dat is wel heel apart. Voor mij is de opleiding zeker wat ik ervan verwachtte. Het is veel en zwaar, maar ik doe deze opleiding graag. Als het mogelijk is, wil ik hierna doorleren. Werktuigbouwkunde wordt het dan, dan krijg je nog meer kennis en kunde.“
metallerie.pmg.nl
BEURZEN
NETWERKEN EN KENNISOVERDRACHT STAAN CENTRAAL TIJDENS METAALEXPO 'WINST MAKEN MET KLEINE SERIES' RODE DRAAD OP NIEUWE VAKBEURS MetaalExpo is een nieuwe vakbeurs voor de metaalsector in het industriële hart van Nederland. Op de eerste editie, die van 5 tot en met 7 maart 2013 plaatsvindt in de Brabanthallen in 's-Hertogenbosch, worden tweehonderd exposanten verwacht. Gelijktijdig met de beurs wordt het Nationaal Metaal Congres gehouden, waarin vijftien sprekers hun kennis over het centrale thema 'winst maken met kleine series' zullen delen met de bezoekers. Netwerken met branchegenoten en de overdracht van kennis staan centraal tijdens het duo-evenement. Door Wouter Verheecke Op dinsdag 5, woensdag 6 en donderdag 7 maart 2013 organiseert VNU Exhibitions samen met de Federatie Productie Technologie (FPT) en de Vereniging van Importeurs van Machines en Gereedschappen (VIMAG) voor het eerst de vakbeurs MetaalExpo, in combinatie met het Nationaal Metaal Congres. Door beide evenementen aan hetzelfde thema 'winst maken met kleine series' te linken, krijgt de bezoeker een compleet overzicht, van kennis en concrete ervaringen tot praktische oplossingen.
METAALEXPO Op de beursvloer worden in totaal tweehonderd exposanten verwacht, die vooral voorbeelden zullen tonen van producten die hun klanten in een kleine serie, maar op een winstgevende manier produceren. “Anderen zullen ook machines tonen, maar de nadruk van deze nieuwe vakbeurs ligt toch vooral op het netwerken en de kennisoverdracht”, onderstreept Martijn Beckers, projectmanager van VNU Exhibitions Europe bv. Hij staat ook in voor het goede verloop van de beurs Techni-Show, wat hij zelf “de showroom van metaalbewerkend Nederland” noemt. Volgens hem vullen beide beurzen elkaar aan. Aanvulling op Techni-Show “De bedrijven kunnen zich hier op een andere manier profileren dan op Techni-Show, namelijk niet door uit te pakken met machines en demonstraties, maar met lezingen en congressen”, legt Martijn Beckers de synergie tussen beide beurzen uit. “Met MetaalExpo focussen we op de noviteiten, en
metallerie.pmg.nl
de innovaties gaan natuurlijk ook in niet-Techni-Show jaren gewoon door. Door deze nieuwe relatiebeurs voortaan afwisselend met Techni-Show, dus in oneven jaren, te programmeren, beantwoorden we de vraag naar een hoogwaardig netwerkevent voor de metaalsector in de jaren dat deze demonstratiebeurs niet plaatsvindt.” Concrete cases Tijdens de beurs mag de bezoeker concrete praktische uitdagingen en benaderingen verwachten. Zo is er een case waarbij een toeleverancier vertelt wat voor hem belangrijk was om een bepaalde system integrator te selecteren. Een andere gaat uit van een partij met veel ervaring in het herinrichten van productieprocessen. Een fors aantal van hun klanten was actief in middelgrote series, maar
De Federatie Productie Technologie is opgetogen over de nieuwe beurs. De directeurs van FPT-commissieleden Laagland, Sandvik Benelux, Klein Tooling, Bendertechniek en Trumpf Nederland zetten collectief hun handtekeningen onder hun beursdeelname
heeft nu de behoefte om hun productieproces zo in te richten dat ze kleine series winstgevend kunnen produceren.
NATIONAAL METAAL CONGRES Gelijktijdig met MetaalExpo nemen vijftien sprekers de bezoekers mee op kennisreis. Het gaat om experts van internationale kenniscentra en goeroes uit de industrie, die op het congres de nieuwste ontwikkelingen zullen presenteren, aangevuld met hun eigen visies. Concreet belichten ze de wereld van verspaning, plaatbewerking, productieautomatisering (onder andere CAD/CAM) en additive manufacturing. Alle sprekers presenteren aan de hand van een strak format, zodat de inhoud van de presentaties zo waardevol mogelijk is voor de bezoekers.
Bezoeker bepaalt inhoud Bovendien kunnen de bezoekers die inhoud zelf beïnvloeden. Als ze zich op voorhand aanmelden, kunnen ze immers vragen stellen aan de spreker, binnen het opgelegde thema van de lezing. Aan de hand hiervan bepaalt die dan de precieze insteek van zijn presentatie. Modulaire insteek Het programma wordt modulair opgezet: de bezoeker maakt zelf een selectie van de lezingen die hij wil bijwonen en kan dus zelf zijn persoonlijke congresprogramma samenstellen. Op het einde van elke lezing gaat de spreker overigens nog dieper in op de vooraf gestelde vragen en reacties uit de zaal. Iedere lezing wordt namelijk gevolgd door enerzijds verdiepingssessies en anderzijds partnersessies. In de eerste soort sessies diept een partij het thema van de congrespresentatie verder uit, bijvoorbeeld door concrete oplossingen voor de geschetste problematiek voor te stellen. Daarnaast organiseren exposanten ook commerciële partnersessies, waarin ze eender welk aspect uit hun onderneming of productaanbod mogen presenteren.
DOELGROEP De doelgroep van zowel de beurs als het congres bestaat uit strategische beslissers binnen de maakindustrie: directeurs, afdelingshoofden en projectleiders. De toegang kost 35 euro per dag voor FPT-leden en 40 euro voor nietleden, ongeacht hoeveel lezingen men bijwoont. Uit onderzoek onder de bezoekers van Techni-Show is gebleken dat er een grote vraag is naar praktische oplossingen. MetaalExpo wil daarop een antwoord bieden
Meer info: www.metaalexpo.nl Metallerie 14 • Februari 2013
7
NEEM HET VOORTOUW
met de snelle en flexibele bewerking van de Electra FL fiberlaser
Met het fiberlasersysteem Electra FL biedt LVD een ruimere keuze in de lasersnijtechnologie. Dankzij de hoge verwerkingssnelheden bij dunne platen met behoud van lage bedrijfskosten en de mogelijkheid om een brede waaier aan ferro- en non-ferrometalen te snijden biedt Electra FL u een flexibele, efficiënte en rendabele verwerking. Lees meer over het compacte en moderne ontwerp, de snelheid en de eenvoudige bediening van de Electra FL op onze website www.lvdgroup.com/electra/nl of bel naar +32 56 430850.
Neem het voortouw met LVD!
LASER • PUNCH • BEND • INTEGRATE • www.lvdgroup.com
PLAATBEWERKINGSMACHINES
VEROVERT FIBER HET HART VAN PONS-LASERMACHINES? EVOLUTIES IN PONS-LASEREN De status van 'exotische nieuwigheid' heeft de fiberlasersnijmachine ondertussen van zich afgeschud. De metaalindustrie ontvangt haar vandaag als een volwaardig alternatief voor de CO2-vlakbedlaser. Nu de fiberlasersnijmachine haar plaatsje in het snijden veroverd heeft, kan ze haar actieradius ook naar andere gebieden uitbreiden, zoals het pons-laseren. Dit artikel onderzoekt eerst waarin precies de bestaansreden voor dergelijke combimachines schuilt. In tweede instantie bekijken we met welke laserlichtbron een pons-lasermachine het meest gediend is.
De CO2-laserbron blijft het werkpaard bij uitstek voor alle plaatdiktes, ook in het ponslaseren
Door Valérie Couplez PONS-LASER ALS WINNENDE COMBINATIE? De investering in een ponslasermachine rendeert niet voor elke plaatbewerker. Het samenspel van snelle ponsslagen en flexibel snijdend laserlicht mondt immers niet noodzakelijk uit in het meest kostenefficiënte product. In sommige gevallen renderen beide technologieën beter in twee aparte machines. De plaatbewerker doet er dan ook goed aan eerst zijn productieproces en product onder de loep te nemen vooraleer zijn geldbuidel te openen. Het antwoord op de volgende vragen zet hem alvast op koers naar de juiste technologie. Voor een grondigere analyse staan de fabrikanten steeds ter beschikking. Leent het product zich ertoe? Het doorslaggevende element in het vraagstuk pons-laser of pons en laser is het product zelf. Typische voorbeelden, ontsproten aan de
veelzijdigheid van de ponslasermachine, zijn ingewikkelde plaatwerkstukken die complexe contouren (bijvoorbeeld filigraan) combineren met klassieke ponsbewerkingen, alsook buigwerkzaamheden (afkanten over een kleine hoogte), schroefdraadvormen (rollen en tappen) en omvormbewerkingen (doordrukken). De ontwerper krijgt met een ponslaser heel wat meer vrijheid ter beschikking en hoeft ook geen toegevingen te doen op het vlak van afwerking. Omdat de plaat tijdens het hele bewerkingsproces vastgeklemd blijft, kunnen bovendien engere toleranties gegarandeerd worden dan aparte units bieden. De plaatbewerker bespaart zich in één klap ook de omsteltijden en vermindert de kans op beschadiging. Waar in het verleden het proces nog onderhevig was aan trillingen veroorzaakt door de pons, hebben de fabrikanten dit euvel vandaag volledig weggewerkt door de laserkop mechanisch te isoleren van het ponsproces
(tweede frame) of door de optische weg te isoleren (één frame). Deze twee troeven, de veelzijdigheid en hoge nauwkeurigheid, maken ponslasermachines voor sommige producten de enige oplossing. Qua materiaal zit de pons-laser in hetzelfde keurslijf als zijn afzonderlijke componenten: plaatdiktes tot en met 8 mm (gemiddeld rond 4 à 6 mm) zoals het ponsen dicteert (waar een aparte lasersnijmachine tot 25 mm aankan) en materialen die een laser kan doorklieven (koper of messing is bijvoorbeeld moeilijker). In België leveren pons-lasermachines onder andere onderdelen voor koffiezetapparaten af, elektronicabehuizingen, componenten die in een drukpers thuishoren of hoogprecisieonderdelen van projectoren en bakkerijmachines. Leent het productieproces zich ertoe? De aankoopprijs van een ponslasermachine is niet gering. Het spreekt voor zich dat er in de eerste plaats voldoende werk moet zijn voor de machine. Men spreekt over een bezettingsgraad van ongeveer 50% in het eerste jaar om de
investering af te wegen tegen andere opties. Het takenpakket hoeft niet noodzakelijk omvangrijke seriegroottes te bevatten. Integendeel, de flexibiliteit van deze combimachine leent zich uitermate voor de productie van prototypes. Voor grote series is het fabriceren van specifieke matrijzen financieel te verantwoorden en verliest de pons-laser zijn concurrentievoordeel. In een moderne productieomgeving telt niet louter de bezetting, maar ook de capaciteit. Hoewel in pure productietijd de pons-laser onderdoet voor twee afzonderlijke units samen, verspilt hij geen tijd aan het opnieuw positioneren. Ook het arsenaal aan gereedschappen kan slanker, omdat de laser dienstdoet als zijn meest veelzijdige tool. Resultaat: een kortere doorlooptijd van ontwerp tot eindproduct. Verder is een ponslasermachine eenvoudiger en beter
Ponsgedeelte op pons-lasermachine ...
Een pons-lasermachine leent zich uitstekend tot automatisering
metallerie.pmg.nl
... en afgeschermde fibersnijkop
Metallerie 14 • Februari 2013
9
Techniek voor Morgen 26 februari t/m 1 maart 2013 Ede- Veenendaal Een bezoek aan de DEMOWEEK is dé gelegenheid om u, door 9 vooruitstrevende topleveranciers uit de metaalbewerkings industrie, te laten adviseren en informeren over alles wat te maken heeft met de techniek voor de toekomst zoals software, robotisering, besturingen, meten, 3Dprinten en verspanende metaalbewerking.
www.demoweek.nl
Fiberlaser
Fiberlaser met 500 Watt IPG dioderesonator • Snijdt tot 6 mm Staal, 3 mm RVS en 1,5 mm Alu • Lage onderhouds- en stroomkosten • Uitstekende snijresultaten • Met enkele of wisseltafel, bereik 3 x 1,5 m • Lantek of Autodesk CADCAM • Ook leverbaar in 1, 1,5 en 2 kW vermogen Meer weten? Bel: 0111 648 100 Van de Abeelestraat 7 4307 BM Oosterland T +31 (0)111 648 100 I www.pacnet.nl E
[email protected]
A LT I J D E E N PA C K E N D E O P L O S S I N G
BENELUX
Onze laseroptieken garanderen het.
U droomt van zorgeloos k precisiewer ?
Het II-VI aanbod: • het ruimste assortiment • stipte levering • competitieve prijzen
II-VI Benelux, Baaikensstraat 21/2, 9240 Zele, T +32 52 45 86 10, F +32 52 45 86 11, E
[email protected], W www.ii-vi.be Foto: © 2008 JupiterImages Corporation
II-IV ad_v3.indd 1
10-10-2008 12:39:23
PLAATBEWERKINGSMACHINES te automatiseren dan een standalone-laser. Elke fabrikant biedt een sluitende oplossing voor enerzijds het aanvoeren van de plaat en het sorteren van de afgewerkte stukken en anderzijds voor het verwijderen van overtollig materiaal. Een andere overweging bij het onderzoeken van het productieproces is de beschikbare ruimte. Het hoeft niet te verbazen dat een pons-lasermachine minder ruimte inneemt. Met het vloeroppervlak van een machine heeft een plaatbewerker beide mogelijkheden in huis. Leent het machinepark zich ertoe? Tenzij het productgamma het rechtvaardigt, is een pons-lasermachine minder geschikt als eerste of als enige aankoop. In combinatie verliezen beide technologieën een deel van hun specifieke competitiviteit: de pons-laser boet in aan snelheid ten opzichte van een ponsmachine en haalt ook nooit de flexibiliteit en het plaatbereik die een vlakbedlaser kenmerken. Ten minste, als je beide processen uitvoert. Een pons-laser die louter ponst moet uiteraard niet onderdoen. Idealiter fungeert hij voor toeleveranciers als derde aankoop, wat de plaatbewerker aan flexibiliteit doet winnen en de weg opent naar bijvoorbeeld het aanboren van nieuwe segmenten. Maar voor de specifieke productgeometrie van een afgewerkt product kan de ponslaser de enige of de beste oplossing zijn. Verder kan men een combimachine afwegen tegen een geïntegreerde lijn van aparte units. Wegens het verschil in snelheid tussen het ponsen en het lasersnijden, zou dit de plaatbewerker confronteren met hetzij wachttijden hetzij de behoefte aan een tussentijdse opslag.
FIBER ALS LASERBRON VOOR PONS-LASER? Traditioneel krijgen de CO2-laser en de slablaser de voorkeur in een
pons-lasermachine. Maar in het lasersnijden moet de CO2-laserbron tegenwoordig de concurrentie van de fiber naast zich dulden. We onderzoeken hier of de CO 2-laser ook in het pons-laseren een deel van zijn territorium zal moeten afstaan. CO2 versus fiber? De klassieke 'edge' die fiber heeft ten opzichte van CO2 is zijn snelheid. Omdat de kwalitatief hoogwaardige laserstraal rechtstreeks uit de glasvezelkabel in de snijkop, zonder omweg langs een traject van optische elementen naar de lens leidt, kan er sneller geaccelereerd worden en bijgevolg ook gesneden. Daarenboven liggen de onderhoudskosten (geen optische elementen, geen gasverbruik) een stuk lager. Hetzelfde kan gezegd worden van het energieverbruik. Een CO2-laser vraagt voortdurend vermogen, terwijl een fiber uitsluitend bij het eigenlijke snijden zijn energiebron aanboort. In het voordeel van de CO2-laser spreekt dan weer zijn veelzijdig omspringen met plaatdiktes, waar fiber zich vooralsnog beperkt ziet tot en met 4 mm. Verder werken beide laserbronnen met een verschillende golflengte. Dat heeft weinig impact op de materiaalkeuze, maar wel op de veiligheid. Een laserlichtstraal, gegenereerd in een fiberbron, kan oogletsel veroorzaken en maakt meer afscherming noodzakelijk. Balans in pons-lasermachine? De vraag is nu of de vergelijking hierboven overeind blijft in een pons-lasermachine. Of de fiber zijn snelheid kan uitbuiten, hangt af van de machineconfiguratie. Indien de laserkop niet over een eigen machineas beschikt, als met andere woorden de plaat beweegt onder een vaste laserkop, komt het hoge tempo van de fiber enkel tot zijn recht als de assen snel genoeg bewegen. Immers, de begrenzing van de aandrijving kan het voordeel
Omdat de plaat doorheen het hele bewerkingsproces vastgeklemd blijft, kan een ponslaser engere toleranties garanderen dan aparte units
metallerie.pmg.nl
De pons-laser komt het best tot zijn recht als hij complexe contouren kan combineren met klassieke ponsbewerkingen en buigwerkzaamheden
gedeeltelijk tenietdoen. Qua constructie blijft de fiber wel in het voordeel. De glasvezelkabel waarin het laserlicht gedijt, behoeft geen tweede frame zoals een CO2lichtbron. Een 'armpje' voor de laserkop aan het ponsframe volstaat, zolang het licht goed afgeschermd wordt om veiligheidsredenen. Ook de balans in onderhouds- en energiekosten slaat duidelijk door in het voordeel van de fiberlaser. Al is niet iedereen het eens over de mate waarin. Sommige fabrikanten spreken over dalingen tot respectievelijk 50% en 70%, anderen hebben het over een gering verschil. Deze discussies spreken misschien in het voordeel van de fiber, maar de CO2-laser geeft zich niet zonder slag of stoot gewonnen. Hij blijft het werkpaard bij uitstek voor alle plaatdiktes. De uitgesproken pluspunten van een fiberlaser gaan verloren bij plaatdiktes van meer dan 4 mm. Plaatbewerkers die onder deze magische grens blijven, zien de hogere aankoopprijs van een fiber snel terugverdiend. Wie het hele spectrum tot 8 mm bestrijkt, haalt meer rendement uit een ponslasermachine met CO2laserbron. Voorlopig is er ook nog maar één folie op de markt die goed met
fiber te snijden valt. Daarenboven laat een CO2-laser zich eenvoudiger automatiseren. Wegens de dunne kwalitatief hoogwaardige snijspleet die het materiaal als het ware wegsmelt, eigen aan een fiber, kunnen stukken makkelijker in het skelet blijven hangen. Maar welke laserbon ook de voorkeur krijgt, voor de operator verandert er weinig aan de manier van werken. Bijkomende troef: lasernetwerk Aangezien in een combimachine de prikklok van de laser niet de hele dag tikt, opent een fiberlaserbron mogelijkheden voor een lasernetwerk. Een aftakking van glasvezelkabel uit dezelfde laserbron leidt dan bijvoorbeeld naar een lasrobot om aanvullende werkzaamheden op zich te nemen. In samenwerking met Amada, Haco, LVD, Prima Power, Salvagnini en Trumpf
Voorbeeld van een stuk gefabriceerd op een pons-lasermachine Metallerie 14 • Februari 2013
11
you‘re in good hands ...
... we have all the pieces. ontbramen • polijsten • Stralen • industrieel reinigen Innovatieve oplossingen van de marktleider op het gebied van oppervlaktetechnieken
www.rosler.com
RÖSLER Benelux B.V. • Reggestraat 18 • NL-5347 JG Oss • Postbus 829 • NL-5340 AV Oss Tel.: +31/412/646600 • Fax: +31/412/646046 •
[email protected] NL_NL_4C_210X148.indd 1
21.12.2011 08:09:56
NEW
Uw vakblad kan voortaan via een clickbooksysteem ook gelezen en doorbladerd worden op een gewone pc. Lezers die over een smartphone of tablet-pc beschikken, kunnen via een simpele klik de online versie van het magazine downloaden en raadplegen via een PDF-reader of een iBook-toepassing.
Lees nu het vakblad via:
metallerie.pmg.nl
MAGNEETBOREN ZIJN KRACHTIGE ALLESKUNNERS
GEREEDSCHAPPEN
FLEXIBILITEIT EN KRACHT VERHOGEN INZETBAARHEID Boren in metalen en staal vergt dikwijls een aangepast boormateriaal. Wanneer de werkomstandigheden eisen dat de boormachine naar het werkstuk gebracht moet worden, bieden de magneetkernboormachines een perfecte oplossing. We bekijken het onderscheid tussen deze typische boormachines en andere modellen en gaan dieper in op de belangrijkste eigenschappen en onderdelen. Omdat ook de boren zelf cruciaal zijn in het boorresultaat, bespreken we enkele aandachtspunten van professionele kernboren. Door Luc Ghijs
INLEIDEND Magneetkernboormachines onderscheiden zich van de andere boormachinetypes doordat ze een sterke magneet bezitten die toelaat om het toestel stevig vast te zetten op een metalen ondergrond. Dit zorgt in slechts enkele seconden voor een zeer stabiele en vaste booropstelling op iedere gewenste werkplaats. De stabiele werkpositie zorgt ervoor dat de boren een stuk langer meegaan: de kans op trillingen is nagenoeg nihil en de
Magneetkernboormachines worden magnetisch aan het werkstuk geklemd en werken daardoor trillingsarm
boren zullen dan ook veel minder snel breken. Door het lichtere gewicht t.o.v. een kolomboormachine is dit toestel vrij makkelijk te transporteren en zeer flexibel in te zetten op een werf of op wisselende plaatsen in het atelier. Toepassingsgebied Dergelijke machines zijn omwille van de magneetactivatie hoofdzakelijk te gebruiken in de brede metaalindustrie, zoals machinebouw, trailerbouw, staalconstructies, petrochemie en een
Op plaatsen waar er geen stopcontacten, verlengkabels of stroomaggregaten aanwezig zijn, is een krachtig accumodel een oplossing
metallerie.pmg.nl
hele resem andere metaalverwerkende industriesectoren. Het boren van gaten in metaal of staal kan dus ideaal met dergelijke toestellen uitgevoerd worden.
de belangrijkste eigenschappen van een magneetkernboormachine die bepalend kunnen zijn voor het toepassingsgebied waarin het toestel ingezet kan worden.
Elektrisch, pneumatisch, Koppel en toerental Het koppel, uitgedrukt in N hydraulisch of accu Het overgrote deel van de (newton), staat in rechtstreeks aangeboden toestellen is elektrisch. verband met de kracht en dus ook In een aantal werkomstandigheden het haalbare toerental van de of op bepaalde plaatsen zijn machine. Het bepaalt de elektrische toestellen echter niet belangrijke snijeigenschappen van inzetbaar, zoals in explosiede kernboor en de spiraalboor. Als gevaarlijke omgevingen. Om die regel kunnen we stellen dat het reden bieden enkele fabrikanten boren met een kernboor in de ook een pneumatisch en een meeste gevallen een lager toerental hydraulisch model aan. eist dan het boren met een Voor boorwerkzaamheden, ver spiraalboor. verwijderd van elektrische V OOR Kernboor of bekabeling, waarbij spiraalboor stabiliteit belangrijk is, kan BOORWERKZAAM Spiraalboren moeten er een beroep gedaan HEDEN , VER de volledige diameter worden op krachtige accuVERWIJDERD VAN van het gat toestellen. De accu's maken EEN ELEKTRISCHE verwijderen om tot het het mogelijk om een hele BEKABELING , gewenste resultaat te reeks boorwerkzaamheden WAARBIJ STABILITEIT komen. Ze worden in staal en metaal te realiseren. Alhoewel ze BELANGRIJK IS , KAN daarom hoofdzakelijk gebruikt voor het uiteraard een lagere ER EEN BEROEP boren van kleine boorcapaciteit hebben, GEDAAN WORDEN diameters. Om een kunnen ze toch gaten OP KRACHTIGE goed resultaat te boren met een maximale ACCUTOESTELLEN verkrijgen, is een diameter van 32 mm. groot toerental nodig, Ze bieden dus zeker een de boormachine moet daar dus op oplossing in situaties waar er geen voorzien zijn. Ook voor blinde stopcontacten, verlengkabels of gaten en zeer diepe gaten kunnen stroomaggregaten zijn, zoals bij die boren gebruikt worden. werkzaamheden aan bruggen, Kernboren worden eerder gebruikt windmolens enz. voor het maken van gaten met een diameter vanaf TECHNISCHE KENMERKEN 12 mm tot zelfs 130 mm. Omwille In de productentabel beiden we van het lagere benodigde toerental een overzicht van enkele toestellen wordt er een toestel gekozen met die momenteel aangeboden een instelbaar of een vast lager worden. Hieronder bespreken we toerental. Het grote voordeel van Metallerie 14 • Februari 2013
13
INDUSTRIAL PORTABLE TOOLS
W W W. E U RO BOO R .CO M
GEREEDSCHAPPEN een kernboor is dat enkel de omtrek van een gat uitgeboord moet worden, waarna de kern verwijderd wordt. Deze boormethode zorgt voor een sneller en mooier resultaat. Boordieptes Standaard worden kernboren aangeboden voor de meest courante snijdieptes van 30 mm, 55 mm en 110 mm. Wanneer er echter dieper geboord moet worden of er een bepaalde lengte overbrugd moet worden, kan er gebruikgemaakt worden van verschillende verlenghulzen. Draadsnijden Het draadsnijden of tappen kan eigenlijk in elk materiaal. Het is belangrijk om de juiste tap te gebruiken om het gewenste resultaat te krijgen. Let er echter op dat niet alle toestellen daarvoor geschikt zijn! Gereedschapsopname Kleine kernboor/magneetboormachines hebben een vaste boorhouder met een 19,4 mm (= ¾ duim) Weldon opname, dit is een universele wereldstandaard die door de meeste fabrikanten gebruikt wordt. 19,4 mm Weldon is voor kernboren met een diameter van 12 t/m 60 mm. Voor kernboren met grotere diameter wordt er meestal gewerkt met een morseconus opname MK2 of MK3 met een opname van 31,75 mm. Het vastzetten en losmaken van de Weldon boren is vrij eenvoudig. Er bestaan ook quicklocksystemen voor kernboormachines, maar die werden merkgebonden ontwikkeld, zodat ze enkel voor hetzelfde merk gebruikt kunnen worden. Met enkele toestellen kunnen er ook gaten geboord worden met spiraalboren met een diameter kleiner dan 12 mm. Meestal is er dan een adapter nodig of moeten de boorhouder en eventuele andere geleidingen er eerst af geschroefd worden en
vervangen worden door een andere boorkop.
Rotabroach
Klassiek
MAGNEETKRACHT De magneetkracht, of ook wel kleefkracht genoemd, is enorm belangrijk. De machine moet immers muurvast op het materiaal staan om alle kans op trillingen te vermijden waardoor de boor zou kunnen breken. Bij magneetkernboormachines wordt er gebruik gemaakt van sterke dual coil elektromagneten. Dit zijn lichte magneten die een zeer sterke magneetkracht uitoefenen. Een andere soort zijn de permanentmagneten die als voordeel hebben dat ze continu magneetkracht uitoefenen, zelfs indien de elektriciteit uitvalt. Met een regelknop kan de magneetkracht ingesteld worden, zodat het toestel eerst op de goede plaats gepositioneerd kan worden.
Volledig oppervlak tot spaanders herleid Bijgeslepen schroef om de spaanders zonder probleem te verwijderen Spaanders Chip De geometrie van de frees vertoont een positieve vertanding met dubbele actie aan de twee kanten van de vlakken Besparing
ondergrond bepaalt mee de goede werking van de magneetkracht. Ondergronden met een dikte van meer dan 10 mm zijn ideaal, dunnere materialen verminderen de Belang van ondergrond efficiëntie van de magneetkracht. Uiteraard werken de machines Gebogen ondergronden zoals enkel op een metalen en een stalen buizen kunnen soms een probleem ondergrond, dus niet op nongeven. Om die reden werden er ferromaterialen en op rvs. Een magneten in een prismavorm fabrikant heeft daarvoor een ontwikkeld die een stabiele oplossing gevonden door een hechting garanderen op buisvacuümplaat te gebruiken diameters van 90 tot die zich vastzuigt door 300 mm. METAAL MET EEN een bijgeleverde motor. DIKKE COATING ZAL De magneetboormachine EEN MINDER GOEDE Extra borging kan dan op die plaat Magneetkernboorvastgezet worden met het MAGNEETHECHTING machines zijn voorzien MOGELIJK MAKEN magneetsysteem en er van een ketting of een DAN ONGECOAT kan rondom geboord spanband om de worden zonder machine extra te STAAL problemen. In eerste borgen tijdens het instantie dient er ervoor gezorgd te werken. Bij een stroomuitval verliest worden dat de ondergrond vrij is het toestel immers ook zijn van vet en vuil. Ook eventuele magneetkracht. De extra borging spaanders van andere werkzaamzorgt ervoor dat het toestel niet heden moeten eerst verwijderd loslaat of wegglijdt. Zeker bij het worden. Die zorgen immers voor ondersteboven werken of bij nieteen oneffenheid, zodat de magneet horizontale boorwerken is deze eerder zou kunnen losraken. De extra borging noodzakelijk. aard van de ondergrond speelt ook een rol. Zo zal metaal met een Veiligheden dikke coating een minder goede De machines boren pas als de magneetschijf mogelijk maken dan magneet ingeschakeld is en ook ongecoat staal. De dikte van de werkt. Om er zeker van te zijn dat de magneetkracht voldoende groot is, zijn enkele toestellen uitgerust met een magneetindicator die aangeeft of de magneet zijn kracht kwijt kan. Bovendien wordt de gebruikers aangeraden om zelf te testen of de machine kan verschoven worden zodra de machine vaststaat. Is dat zo, dan is de magneetkracht zeker niet optimaal.
MOTORKOELING Het boren in metalen en staal eist een krachtige motor. De koeling gebeurt via windveren die met de motor meedraaien en de motorwarmte continu afvoeren via de roosters in de behuizing. De fabrikanten raden ook aan om de machine na gebruik even stationair te laten nadraaien. Dit geeft de
metallerie.pmg.nl
motor de kans om na te koelen, zodat de temperatuur niet te hoog oploopt en de motor beschadigt.
KENMERKEN VAN EEN GOEDE BOOR Toch een woordje uitleg bij de materialen waaruit de boren zijn gemaakt en hun gebruik. Materiaal van een boor De levensduur wordt uiteraard eerst bepaald door de kwaliteit van de HSS-spiraalboren en de TCTkernboren (Tungsten Carbide Tipped). Boren van een mindere staalkwaliteit zullen veel sneller breken of slijten. Die zijn natuurlijk een stuk goedkoper, maar blijken dikwijls in functie van het aantal gaten die ermee geboord kunnen worden een duurdere investering. Gebruik Naast de materiaalkwaliteit is ook het smeren van de boor tijdens het boren belangrijk. Een ingebouwd smeeroliereservoir en/of koelmiddelreservoir zorgt voor een constante smering en koeling van de boor. Ook de druk die gebruiker op de boormachine uitoefent, bepaalt het boorrendement. Eigenlijk moet de machine het werk doen zonder dat de gebruiker de boor te hard aandrukt. Wanneer men tijdens het boren ondervindt dat het toerental vermindert, is de oorzaak dikwijls het te hard aandrukken door de gebruiker. Kernboortanden Goede kernboren worden gekenmerkt door het ontwerp van de tanden op de boor. De tanden van sommige kernboren veroorzaken een dubbele insnijding, waardoor het boren een stuk sneller gaat. Bovendien zorgen kernboren ervoor dat de binnenwand van de boor tijdens het boren amper of niet wrijft tegen het reeds uitgeboorde deel. Bovendien verminderen goed geslepen tanden het voorkomen van bramen en de schade in de gerealiseerde boorgaten. Metallerie 14 • Februari 2013
15
GEREEDSCHAPPEN MAGNEETKERNBOORMACHINES: EEN GREEP UIT HET AANBOD MERK
EUROBOOR
EUROBOOR
EVOLUTION
EVOLUTION
FE POWERTOOLS
MODEL
EBM.360
ECO.100/4
BORA 2008
EVO 7500
FE 30
1.700 kg
3.000 kg
Onbekend
Onbekend
14.000 N
FOTO
MAGNETISCHE KLEEFKRACHT MAX. DIAMETER KERNBOOR (MM)
12 – 36 mm
12 – 100 mm
28 mm
75 mm
30 mm
MAX. DIAMETER SPIRAALBOOR (MM)
1 – 13 mm
1 – 31,75 mm
13 mm
32 mm
onbekend
55 mm
100 mm
50 mm
100 mm
50 mm
n.v.t.
M3 – M30
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
MAX. BOORDIEPTE (MM) DRAADSNIJDEN (M)
160 x 80 x 42 mm
230 x 100 x 64 mm
85 x 164 mm
100 x 199 mm
75 x 160 mm
NOMINAAL OPGENOMEN VERMOGEN (W)
n.v.t.
1.900 W
1.200 W
1.800 W
800 W
AFGEGEVEN VERMOGEN (W)
n.v.t.
1.900 W
1.200 W
1.800 W
800 W
506 tpm (onbelast), 375 tpm (belast)
42-110/65-190/140-400/220-620 tpm
570 tpm
210/270/410/530 tpm
450 tpm
19,05 Weldon
19,05 Weldon
Weldon
Weldon
Weldon
15 kg
28 kg
14 kg
24,6 kg
9,9 kg
€ 1.395
€ 1.425
€ 389
€ 1.068
€ 575
MERK
FE POWERTOOLS
FERAMO TOOLS
HITACHI
HUVEMA
HUVEMA
MODEL
FE 50
KB5001 4 speed
BM20Y
AM 350 MD 230V
AM 750 MD 230V
AFMETINGEN MAGNEET (LXB) (MM)
TOERENTAL BIJ NOMINALE LAST GEREEDSCHAPSOPNAME GEWICHT RICHTPRIJS EXCL. BTW
FOTO
14.000 N
32.000 N
12.000 N
15.000 N
32.000 N
MAX. DIAMETER KERNBOOR (MM)
50 mm
100 mm
30 mm
12-30 mm
12-75 mm
MAX. DIAMETER SPIRAALBOOR (MM)
23 mm
32 mm
13 mm
13 mm
16 mm
MAX. BOORDIEPTE (MM)
50 mm
100 mm
55 mm
50 mm
50 mm
n.v.t.
25,4 x 40 mm
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
85 x 170 mm
120 x 250 mm
85 x 170 mm
80 x 160 mm
100 x 200 mm
1.150 W
2.000 W
720 W
1.100 W
1.500 W
MAGNETISCHE KLEEFKRACHT
DRAADSNIJDEN (M) AFMETINGEN MAGNEET (LXB) (MM) NOMINAAL OPGENOMEN VERMOGEN (W)
1.150 W
1.800 W
720 W
onbekend
onbekend
TOERENTAL BIJ NOMINALE LAST
250/450 tpm
70/12/140/240 tpm
550 tpm
620 tpm
500 tpm
GEREEDSCHAPSOPNAME
Weldon / mt2
Weldon
Weldon 19 mm
Weldon 19 mm
Weldon 19 mm
13 kg
27 kg
11,7 kg
17,4 kg
27,4 kg
AFGEGEVEN VERMOGEN (W)
GEWICHT
€ 850
€ 895
€ 849
€ 595
€ 1.285
MERK
METABO
METABO
MILWAUKEE
ROTABROACH
ROTABROACH
MODEL
MAG 32
MAG 28 LTX 32
MDE 42
Puma
Cobra
MAGNETISCHE KLEEFKRACHT
onbekend
Onbekend
10.000 N
7.500 N
12.000 N
MAX. DIAMETER KERNBOOR (MM)
12-32 mm
32 mm
42 mm
30 mm
65 mm
MAX. DIAMETER SPIRAALBOOR (MM)
13 mm
13 mm
16 mm
13 mm
13 mm
MAX. BOORDIEPTE (MM)
50 mm
50 mm
50 mm
25 mm (50 met spiraalboor)
50
RICHTPRIJS EXCL. BTW
FOTO
DRAADSNIJDEN (M) AFMETINGEN MAGNEET (LXB) (MM) NOMINAAL OPGENOMEN VERMOGEN (W) AFGEGEVEN VERMOGEN (W) TOERENTAL BIJ NOMINALE LAST GEREEDSCHAPSOPNAME GEWICHT RICHTPRIJS EXCL. BTW
16
Metallerie 14 • Februari 2013
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
168 x 84 mm
70 x 190 mm
80 x 160 mm
165 x 80 mm
180 x 90 mm
1.000 W
28 voltaccu
520 W
1.200 W
800 W
1.400 W
1.200 W
800 W
1.400 W
450 tpm
spanning: 25,2 V / 3,0 AH
170/330 tpm
600 tpm
160 - 640 tpm
Weldon 19 mm
morseconus MK2, W.: 19 mm
onbekend
Weldon 19 mm
Weldon 19 mm
11 kg
14,5 kg
11,5 kg
11,2 kg
16 kg
€ 1.029
€ 1.599
€ 1.299,90
€ 475
€ 1.275
metallerie.pmg.nl
: l op a.n l e sn rum jk b ki w. w w
Leverancier Nederland
BETROUWBARE PARTNER IN GEBRUIKTE LASERSNIJMACHINES
Magneetboormachines Kernboren
RECENTE BOUWJAREN VAN BEKENDE MERKEN UIT VOORRAAD LEVERBAAR
Bestel met aktiecode : Metallerie voor extra korting
De beste keus in moderne gebruikte CNC-verspaningsen CNC-plaatbewerkingsmachines
KRACHTBOOR.NL I.B. Kracht b.v. T: 070 - 387 68 00 | F: 070 - 386 38 85 E:
[email protected] | W: www.kracht.nl
Edyweg 17 6956 BA Spankeren (nl) Tel. +31 (0)313 49 02 00 Fax +31 (0)313 49 02 01 E-mail
[email protected]
Vaak onzichtbaar.
Voor u een voordeel.
Borsteltechnologie die oppervlakken beschermt. Bij het vervaardigen van schakelkastsystemen, bijvoorbeeld bij onze klant Rittal, worden verschillende onderdelen met gevoelige oppervlakken verwerkt. Om beschadigingen en krassen te voorkomen, liggen de delen tijdens het arbeidsproces op een speciaal borstelplaatsysteem van Mink. Dit beschermt het oppervlak, vermindert uitval van producten en verhoogt de rentabiliteit aanzienlijk. Dit is maar één voorbeeld op het gebied van transporteren. Bovendien zetten we onze opgebouwde kennis ook in voor oplossingen bij afdichten, oppervlakbehandeling en breed strekken. Gebruik onze knowhow om ook uw eigen processen te verbeteren.
TRANSPORTEREN
FIXEREN · PERFOREREN
ETIKETTEREN · GELEIDEN
DRAGEN /GLIJDEN
ONDERSTEUNEN · DOSEREN SPANNEN · PORTIONEREN
AANDRUKKEN
AFREMMEN
Wij hebben de kennis Mink Bürsten B.V. Fabrikant van technische borstels Zomerdijk 15 8064 XA Zwartsluis Tel.: +31 (0)38 38 66 177 |
[email protected]
5Tragen_Gleiten_DINA5_holländisch.indd 1
Think Mink! ® www.mink-buersten.com
1/17/2013 2:15:21 PM
SOFTWARE
INLEZEN NATIVE FORMATEN VERKLEINT CAD/CAM-FOUTENMARGE KOPPELING TUSSEN CAD & CAM Er bestaat een toegenomen risico op fouten wanneer CAD- en CAM-pakketten van verschillende leveranciers dienen te communiceren met elkaar. Elke softwareontwikkelaar heeft immers een eigen interface met een eigen code voor complexere geometrieën. Vandaag gebeurt de overdracht van solids foutloos. Waar het dan wel fout gaat, is bij de feature extraction. De extra informatie die aan CADfiles, zoals STEP, wordt toegevoegd, gaat vaak verloren in de overdracht. Aan gebruikers wordt daarom aangeraden steeds gebruik te maken van de native files zodat conversie niet langer vereist is. Door Gauthier Geldhof COMPUTER AIDED DESIGN CAD-systemen voor engineering zijn bedoeld voor het ontwerpen en detailleren van producten. Verschillende ingenieurs moeten ermee overweg kunnen en ze moeten sterk zijn in het inlezen van standaard stukken uit bibliotheken zoals bouten, moeren, ringen etc. Die twee eisen staan helemaal bovenaan, al is hun capaciteit om met de buitenwereld te communiceren misschien wel even belangrijk. Precies om die reden bevat het CAD-pakket naast een 3D- ook een 2D-omgeving. De output van een CAD-systeem is de Bill of Material (BOM), terwijl de maakdelen resulteren in een
De volledige bewerking kan gesimuleerd worden waardoor risico's beperkt blijven
afzonderlijk 3D-model met 2Ddetailtekening, inclusief toleranties. Sinds kort komen er steeds meer low-cost pakketten op de markt waarmee men, ondanks de relatief beperkte kostprijs, toch tot behoorlijke resultaten kan komen. Veelal gaat het om spin-offs van de grote pakketten, ontwikkeld door ingenieurs die ooit werkzaam waren bij een van de grote ontwikkelaars. Dit fenomeen is goed zichtbaar in Nederland.
MODELLING Bij 3D-CAD kunnen we drie types van modellen onderscheiden: • Wireframe models (draadmodellen);
Doordat de programmeur de CAD-tekeningen niet meer zelf hoeft om te rekenen in bruikbare instructies, wordt de kans op programmeerfouten middels CAM geringer
metallerie.pmg.nl
• Surface models (oppervlaktemodellen); • Solid models (massieve modellen). Wireframe Vroeger werd er enkel gebruikgemaakt van wireframe, waarbij een object wordt voorgesteld door het verbinden van punten in een ruimte. Het verschil met een 2D-tekening is dat van de ingevoerde punten niet alleen de xen y-, maar ook de z-coördinaten worden opgeslagen. Nadelen van wireframemodellen zijn onder meer: • Er is geen hidden line removal mogelijk omdat er geen vlakken bekend zijn. M.a.w., er kan niet worden aangegeven welke de niet-zichtbare lijnen zijn en welke de zichtbare; • Het model is niet altijd eenduidig; • Complexe constructie-onderdelen zijn moeilijk te interpreteren. Surface In een surface model wordt het model opgebouwd met diverse types van oppervlakken. Vrijwel alle CAD-pakketten hebben commando’s voor het aanmaken van: • tabulated surfaces, waarbij een oppervlak wordt verkregen door een curve langs een rechte lijn ’omhoog’ te trekken; • revolved surfaces, waarbij een oppervlak ontstaat door een curve te wentelen om een lijn; • ruled surfaces, waarbij een oppervlak gevormd wordt door twee curves te verbinden met rechte lijnen; • coons surfaces, waarbij een oppervlak wordt verkregen door vier met elkaar verbonden curves. Naast deze gedefinieerde
commando’s, kan een combinatie ervan leiden tot willekeurige oppervlakken. Solids Op het vlak van solids zijn er twee grote spelers: ParaSolid (Siemens PLM) en Acis (Spatial Corp.). Veel van de solid modellers, zowel CAD als CAM, zijn dan ook gebaseerd op een van deze grafische kernels. Met andere woorden, wanneer men gebruikmaakt van een CAMpakket waarvan de grafische kernel dezelfde is als die van het CADpakket, dan kunnen de gegevens afkomstig van de grafische database (via ParaSolid of Acis) simpelweg overgelezen worden. Dit is enigszins anders wanneer men gebruikmaakt van Catia of ProEngineer, die gebruikmaken van een eigen grafische database.
COMPUTER AIDED MANUFACTURING Van standaard naar uitermate bewerkingsspecifiek CAM situeert zich, in tegenstelling tot CAD, eerder bij de fabricage. Zodra een ontwerp digitaal is uitgetekend, moet het ook gemaakt worden middels bewerkingen als het vonken, frezen, draaien, ponsen of persen. Voor ieder van deze bewerkingen beschikken de meeste ontwikkelaars van CAM-software over een aparte softwaremodule, soms zelf over een apart pakket. Naast de standaardonderdelen, bieden CAM-fabrikanten ook telkens uitbreidingen aan, de zogenaamde modules. Zo zijn er specifieke uitbreidingen voor matrijzenbouw, gereedschapsbouw, NC-simulatie, draadvonken of graveren. De keuze voor één of Metallerie 14 • Februari 2013
19
Slim, slimmer, slimst...
Jouw CAD
Skills
nog beter?
Bezoek de
Cadmes Academie!
Profiteer tot 29 maart van de
Vroegboekactie bezoek: www.cadmes.com Da vakmannen van de Cadmes Academie geven meer dan 30 trainingen aan professionals in de metaal- en maakindustrie. Van 3D-CAD & PDM tools tot optimalisatie van ontwerp- en productieprocessen. Zie ons aanbod op www.cadmes.com
Certified SolidWorks Elite Reseller www.CADMES.com 073-645 6222
Uw specialist voor bandstaal, draad en vlakke draad Een overzicht van onze gangbare legeringen: • Roestvast staal: AISI 301 / 1.4310 - AISI 304 / 1.4301 - AISI 304L / 1.4307, 1.4306 - AISI 316L /1.4404 - AISI 430 / 1.4016, … zowel in tempergewalste (verende) als zachte uitvoeringen. Diktes van 0.025 tot 2(3) mm en breedtes tot 610 mm courant beschikbaar (tot 1000 mm op aanvraag), afhankelijk van legering, hoeveelheid, dikte en hardheid. • Veerstalen: C75S - C67S - C100S - 75Cr1 - 55Si7 - 51CrV4, zowel in dunne (0.05 tot 3-4 mm) als dikkere afmetingen (tot 20 mm), gehard en ongehard. • Laag koolstofstaal volgens EN 10139 (precisieband, geen geslit breedband): DC01 - DC04, zacht of hard gewalst, diktes van 0.05 tot 2 mm - max. breedte 650 mm. Veel voor shims gebruikt • Hardbare staalsoorten: C10E - C15E - C22E - C45E - 25CrMo4 - 42CrMo4 • Koper en zijn legeringen: (messing, fosfor brons, nieuw zilver, …) CuZn37 - Cu-ETP (E-Cu58) - CuSn6 - CuSn8 - CuNi18Zn20, CuBe2 … • Nikkel legeringen: Alloy 200, 201 - Monel 400 - Inconel 600, 625, 718 - X-750 - NiFe42, Kovar, Invar, … • Titanium band en platen: Grade 1, 2, 3, 4, 5 (6AlV4), 7, Ti 13-11-3 - bèta C (laatste 3 enkel in draad/ staf)
PRECISION METALS NV Wayenborgstraat 25 – 2800 Mechelen Tel. 015/44.89.89 – Fax. 015/44.89.90
[email protected] www.precision-metals.be
Precision metals foto 1.indd 1
14/02/11 10:57
SOFTWARE meerdere van die modules kan ofwel optioneel, ofwel standaard zijn bij bepaalde CAM-systemen. Voor plaatbewerking zijn er heel specifieke plaatbewerkingsprogramma's, bijvoorbeeld gericht op het bewerken met CNCpons/nibbelmachines. Dit is een heel aparte toepassing die duidelijk verschilt van de CAM-pakketten voor de meeste andere bewerkingen in plaatbewerking. Bij plaatbewerking in het algemeen dient er reeds in het pakket zelf rekening te worden gehouden met fenomenen als het uitplooien, of parameters als de dikte en de aard van het materiaal. Kortom, een heel eigen problematiek. Machinegerelateerd Voorheen gebeurde het vaker dat machinebouwers zelf een eigen CAM-pakket op de markt introduceerden specifiek voor de aansluiting op hun machine. Dit gebeurt steeds minder door de hoge investering verbonden aan het steeds up-to-date te houden van het pakket. Om de haverklap komen machinebouwers namelijk met kleine verbeteringen in het kader van machineoptimalisering. Voor het CAM-pakket betekent dit telkens weer nieuwe aanpassingen wat uiteindelijk niet vol te houden is. Voordelen van CAM De voordelen van CAM ten opzichte van de manuele bediening aan de CNC-machine zijn bijna niet te overschatten. Zo wordt de kans op programmeerfouten geringer, doordat de programmeur de CAD-tekeningen niet meer zelf hoeft om te rekenen in bruikbare instructies. Bovendien verloopt het instellen een stuk sneller en hoeft de machine ook niet meer stil te staan tijdens het aanmaken van programma's.
Informatieoverdracht tussen CAD en CAM Om het productieproces te optimaliseren of verbeteren, is het belangrijk dat de communicatie tussen het CAD- en het CAMsysteem vlekkeloos verloopt. Bij de gegevensoverdracht van CAD naar CAM zijn er twee verschillende exportformaten te onderscheiden: • de 'neutrale exportformaten', bv. Iges (IGS), STEP of Export Parasolid; • 'CAD-pakketspecifieke of native formaten', bv. Autocad, Catia, Solidworks, Solidedge of Unigraphics. Deze formaten worden vaak via een externe translator omgezet naar vertaalbare instructies voor het CAM-systeem.
daardoor sneller te verdedigen dan die in een CAM-systeem.
Overlappende kennis ontbreekt Vertrekkend vanuit een economisch perspectief gaapt er al een kloof tussen CAD versus CAM die een parallelle ontwikkeling in de weg staat. Maar daarnaast zijn het ook twee verschillende toepassingen met andere mensen aan het roer: ontwerpers aan de ene kant, werkvoorbereiders (die de CNCcode aanmaken) aan de andere. Wat de meeste problemen op de werkvloer veroorzaakt, is dat beide groepen te weinig over overlappende kennis beschikken. Al te dikwijls hebben de ontwerpers geen flauw benul van hoe het getekende stuk moet worden gemaakt. Technische parameters als toerental en freesvoeding zijn aan APARTE CAD-/CAMhen niet besteed. In sommige PAKKETTEN: COMPLEXE gevallen kan dit leiden PROBLEMATIEK tot ontwerpen en "B IJ HONDERD Wanneer er honderd instructies die onmogelijk CAD- PAKKETTEN zijn uit te voeren. Rechte CAD-pakketten over de DIE OVER DE toonbank gaan, staat er hoeken bijvoorbeeld kan TOONBANK GAAN , men in geen geval slechts een klein aantal CAM-pakketten frezen. Correcte of STAAT ER SLECHTS tegenover. De markt EEN KLEIN AANTAL haalbare radii vormen voor CAM-pakketten is ander terugkerend CAM- PAKKETTEN een dus veel kleiner en het probleem. TEGENOVER " ziet er niet naar uit dat Informatie verdwijnt er op korte termijn meer balans in Ook technisch zorgen aparte CADdie scheefgetrokken verhouding zal en CAM-pakketten voor de nodige komen. frustraties, met name bij de CAM-pakketten vereisen in de eerste plaats een veel hogere graad programmeurs. In de omzetting van CAD naar CAM gaat er namelijk van ontwikkeling aangezien ze niet zelden informatie gewoon compatibel moeten zijn met elk verloren die nadien dan opnieuw ander CAD-pakket. Dat jaagt de moet worden ingevoerd. Het is prijs omhoog, wat natuurlijk een mooi wanneer men in CAD een tweede belangrijke rem is op een eventuele aankoop. Er is bovendien M8-schroefdraad maakt en het CAM-pakket dit tapgat onmiddellijk nog een derde reden; bij de ontwikkeling van een product zijn er herkent. Vaak is dat echter niet het geval. Het CAM-pakket kan steevast meer mensen (ontwerpers bijvoorbeeld wel herkennen dat het of ingenieurs) betrokken dan bij de in dit geval om een getapt gat bewerking op de werkvloer. De gaat, maar weet dan niet om welk investering in een CAD-pakket is
MACHINEVERIFICATIE VIA CHECKitB4 De samenwerking tussen resellers Greenock CAD Service en Pimpel versnelt ook de ontwikkeling van add-ins voor Esprit, omdat deze voortaan direct beschikbaar zijn voor de klanten van beide bedrijven. Dankzij de samenwerking kunnen Nederlandse en Belgische klanten het programma CHECKitB4 gaan gebruiken. Het programma is in feite een virtuele machine op de pc. De originele Heidenhain of Siemens besturing is hierbij geïnstalleerd en per machine zijn de machinespecifieke aanpassingen meegenomen. Je kunt via de besturing de assen laten bewegen, MDIcommando’s geven en uiteraard complete NC-programma’s laten aflopen. De assen van de besturing zijn virtueel aangesloten op de assen van de virtuele machine. Ook de machine-eigen informatie is in de besturing verwerkt, zodat exact wordt nagebootst wat er op de echte machine ook gebeurt. Er zijn hierin nagenoeg geen beperkingen. De verschillende bewerkingsmachines kunnen vaak met een simpele muisklik worden geïmporteerd vanuit de software-library.
metallerie.pmg.nl
type schroefdraad het gaat. Die informatie moet weer worden toegevoegd. Dit probleem wordt sinds enige tijd gecountered door de Feature Extraction-mogelijkheden waarmee een groot deel van de huidige CAMsystemen uitgerust zijn. Van de meest populaire CADsystemen wordt de feature tree al standaard mee ingelezen waardoor van elk gat de details rechtstreeks uit CAD worden overgenomen. Zo ben je ook niet meer gebonden aan één enkel CAD-systeem. Dit kan handig zijn voor toeleveranciers in de markt, die vaak werken voor meerdere klanten met verschillende CAD-systemen. CAM met CAD-functionaliteit Een onafhankelijk CAM-systeem, niet geïntegreerd met een CADtoepassing, kent meestal een eigen CAD-functionaliteit. Deze behelst twee delen. Het eerste deel bestaat uit simpele geometrie, zoals lijnen en cirkels. Hierbinnen valt ook de CAD-functionaliteit zoals copy, move en mirror. Deze functionaliteit moet de programmeur op de werkvloer ondersteunen en rechtstreeks resulteren in toegenomen snelheid en gebruiksgemak. Het tweede deel bestaat uit complexere geometrieën zoals het aanmaken van oppervlaktes en 3D-modellen. De keuze van de fabrikant voor dergelijke toepassingen hangt vaak samen met de markt waarin de fabrikant zich bevindt. Voor producenten van complexere producten, zoals schoepenwielen, matrijzen en stempels (3D), is de toepassing van complexere geometrieën logischerwijs van groter belang dan voor bedrijven die minder complexe fabrikaten produceren. Veel ontwikkelaars spelen hierop in en bieden dan ook specifieke modules aan naargelang de toepassing.
GEINTEGREERDE CAD/CAM-PAKETTEN Puur technisch kent een geïntegreerd CAD-/CAM-pakket verschillende voordelen tegenover twee naast elkaar lopende systemen. Deze voordelen behelzen onder meer: • dezelfde interface CAD en CAM; • behoud van gegevens; • geen onderlinge versieverschillen; • één aanspreekpunt voor support; • één toekomstvisie. De gebruiker van een geïntegreerd pakket merkt op het scherm geen duidelijk afgebakende grens tussen waar CAD stopt en CAM begint. Er is ook geen verschil in userinterface. De vaak gehoorde kritiek dat geïntegreerde pakketten slechts een van beide taken naar behoren zou kunnen uitvoeren (ofwel CAD, ofwel CAM) blijkt toch bij enkele pakketten ongegrond. DFS (Delcam For Solidworks) bijvoorbeeld had reeds zijn strepen verdiend onder Metallerie 14 • Februari 2013
21
SOFTWARE de naam FeatureCAM en werd pas nadien in het SolidWorkswerkvenster geïntroduceerd. Consequenties Het gebruik van een geïntegreerd pakket heeft natuurlijk enkele belangrijke consequenties. Zo mag men niet vergeten een buffer van bestanden aan te leggen die de machine moeten blijven voeden, ook tijdens het tekenen. Zonder buffer krijg je te maken met machinestilstanden. Het takenpakket was al zeer uitgebreid: ontwerpen, producttekeningen maken, samenstelling en stuklijsten maken en voorzien van het CE-boek ... Daar komt nu dus nog het CAM-gedeelte bovenop. Daarnaast is er het menselijke aspect. Geïntegreerde pakketten vergen heel veel kennis van wie ermee werkt. Eigenlijk worden twee aparte competenties, namelijk het tekenen en de werkvoorbereiding, versmolten tot één. Concreet moet er in-house een persoon aanwezig zijn die zowel het CAD- als het CAM-gedeelte uitstekend beheerst. En eerlijk, die zijn zeldzaam. In deze context is het vaak eenvoudiger om een werkvoorbereider met CAD te leren omgaan, dan een ontwerper te leren frezen. Precies door de zeer hoge moeilijkheidsgraad en het geringe aantal mensen die beide competenties in voldoende mate combineren, wordt er in toenemende mate met een freelance tekenaar gewerkt. Een trend die volgens sommigen in de toekomst nog zal toenemen.
SIMULATIE Een simulatie heeft altijd tot doel het te produceren werkstuk als het ware digitaal te gaan creëren om op die manier fouten te kunnen detecteren. Een simulatie maakt dus goed zichtbaar of er verkeerde
freesbanen zijn getekend met freesbotsingen tot gevolg. Wanneer er zich een botsing voordoet, (bv. door een ijlgangbeweging) worden de plaats en de NC-regel van de botsing aangegeven in een andere kleur. Algemeen wordt aangenomen dat als de uitkomsten van de simulatie goed worden bevonden, ook het eindresultaat correct zal worden uitgevoerd. In de praktijk blijkt echter dat de simulatie niet altijd volledig betrouwbaar is. Simulatie op CL-taal Concreet worden bij simulaties geprogrammeerde bewerkingen in het CAM-systeem weggeschreven in de CL-taal of Cutter-Locationtaal. Na het simuleren wordt de CL-taal omgezet door de postprocessor naar de machine-eigen NC-code.
// ============================== CONTINU 5 AXIS ======================== [MYDEFINE_5AXIS,PROGRAMME,BEGIN] // M128 #bloc = VAL,[M128_5AXIS_ON=128] #bloc = VAL,[M128_5AXIS_OFF=129] #bloc = INI,[M128_5AXIS=M128_5AXIS_OFF] [DEFINE_PATH_5AXIS,BEGIN] [DEFINE_PATH_5AXIS,END] [DEFINE_GOTO,5AXIS] #bloc = MSG,[MYDEFINE_5AXIS,XYZ,NO_CALCULATE] #bloc = YES,[@#INTERPO_LIN][!MVT_X][!MVT_Y][!MVT_Z][!ANGLE_FACE_Y][!ANGLE_FACE_Z][@!AVANCE]; [MYDEFINE_5AXIS,XYZ,NO_CALCULATE] #bloc = NOT,[#IS_5AXIS_XYZ_CALCULATE] #bloc = MSG,[MYDEFINE_5AXIS,ON,XYZ,NO_CALCULATE] #bloc = YES,[@#INTERPO_LIN][!MVT_X][!MVT_Y][!MVT_Z][!ANGLE_FACE_Y][!ANGLE_FACE_Z][@!AVANCE]; [MYDEFINE_5AXIS,ON,XYZ,NO_CALCULATE]
#bloc = MSG,[MYDEFINE_FRAME,PLAN_INCLINE,INACTIVE]
De machinespecifieke postprocessoren zorgen voor een foutloze gegevensoverdracht
Simulatie op NC-code CNC-bewerkingsmachine. Hier Een andere mogelijkheid is dat de spelen de postprocessoren een simulatie pas plaatsvindt na het cruciale rol. vertalen in de NC-code. Deze Postprocessoren toepassing bestaat bij “H ET IS In de handleidingen sommige CAM-pakketten enkel als optionele EENVOUDIGER EEN aangeleverd bij module en niet als GOEIE FREZER MET aankoop van een bewerkingsmachine standaardonderdeel. EEN CAD- PAKKET wordt telkens gewag Het simuleren op basis VERTROUWD TE gemaakt van een aantal van de NC-code is MAKEN DAN EEN codes. Ongeveer 80% betrouwbaarder dan het GOEIE ONTWERPER van de ISO-codes alternatief. Omdat bewerkingsprogramma's TE LEREN FREZEN ” beschreven in deze handleidingen, zullen voor de ontwikkeling tussen de machines onderling van complexe geometrieën zoals overeenkomen, maar het resterende schoepen, matrijzen of stempels aantal zal verschillen. Deze 20% vaak langdurig en onbemand zorgt ervoor dat het gebruik van lopen, wordt deze manier van aangepaste postprocessoren simulatie dan ook aanbevolen voor (software) vereist zijn om fouten dergelijke toepassingen. buitenspel te zetten. Een postprocessor is dus een cruciaal KOPPELING TUSSEN onderdeel van een CAM-systeem. SOFTWARE EN MACHINE Het vertaalt (precies zoals een Na het aanmaken van de NC-code printerdriver dat doet) de gewenste door de postprocessor moeten de bewegingen in machine- en bestugecodeerde machine-instructies ringsspecifieke commando’s. overgesluisd worden naar de Vanwege de toenemende
complexiteit van de machines, de kleine series en de hogere druk op foutloze programma’s is het belang van een goede postprocessor alleen maar groter geworden. Een standaardisering van de NC-codes is absoluut onbestaande, aangezien iedere machine gebruikmaakt van een eigen syntax en een eigen variant op de ISO-code. DNC Met DNC of Direct Numerical Control wordt aangegeven dat er een directe koppeling is gelegd tussen één of meerdere machines en een computer aan de hand van software die de communicatie tussen werkvloer en werkvoorbereiding verzorgt. Een tijd terug gebeurde dit voornamelijk serieel. Deze oplossing maakt gebruik van een configureerbare RS232-faciliteit. Vandaag is een ethernetconnectie waarbij de CNC-machine over een eigen IP-adres beschikt meer gebruikelijk. Tegenwoordig zijn er ook adapters op de markt voor de omzetting van deze seriële poort naar een meer conventionele verbinding zoals een USB-poort.
NESTING
In de software kan men tijdens de ontwikkeling een beeld krijgen van het eindproduct
22
Metallerie 14 • Februari 2013
Voor een optimaal en minimaal materiaalverbruik bij plaatbewerking, is nesting de aangewezen techniek. Het nesten van figuren zorgt ervoor dat de vormen zodanig worden geschikt dat een minimum aan materiaal nodig is om de vormen te realiseren. Hierbij bepaalt men de toegelaten verdraaiingshoek, de afstand tussen de figuren en de marges aan de rand van de plaat. Voorts is het mogelijk te bepalen waar de eindproducten t.o.v. op de oorsprong van de plaat gesitueerd moeten worden. Bij de meeste CAD- en CAM-systemen nam het nesten tot voor kort een hele tijd in beslag. Door de toegenomen rekenkracht van de processoren is de tijd die hiervoor nodig was, aanzienlijk geslonken.
metallerie.pmg.nl
SOFTWARE EEN GREEP UIT HET AANBOD CAD-/CAM-PAKKETTEN (NIET EXHAUSTIEF) NAAM
Catia V6R2011x
Creo Elements Pro / Direct (Het vroegere ProEngineer) EdgeCAM
AFBEELDING
PRODUCENT
Dassault Systèmes
CAD, CAM OF CAD/CAM? VEREISTEN VIDEOKAART
CAD/CAM
CAD/CAM PTC Verdeler: • GPO Solutions B.V. • Savaco N.V. • CAD Services B.V. • Xandorra B.V. Planit
CAD/CAM
Nvidea Quadro AMD FirePro (afhankelijk van de vereisten van de klant) nVidia AMD (ATI)
nVidia Quadro FX
Verdeler: • Widenhorn Industriële Automatisering ESPRIT
DP Technology Corporation
CAM met beperkt Onbekend tekengedeelte
Verdeler: • Pimpel Benelux
ONDERSTEUNDE FORMATEN
Import (IGES2D, IGES3D, DXF, DWG, STEP, BDR, ICEM, IDF ... ) en export (STEP, IGES, DWG, DXF, PDF, TIF, 3DXML, VRML, STL, CGR, NAVREP, ICEM) IGES, VDA-FS, SET, 2D- en 3D-DXF, STEP, CGM, STL, Wavefront, VRML, AutoCAD DWG, Medusa, ACIS, Rhino, Parasolid, Adobe Illustrator, Inventor Part & Assembly DXF, DWG, IGES 2D en 3D, STEP, CATIA V4 en V5, Parasolid, Cadds, Inventor, Unigraphics, Solidworks, Pro Engineer, ACIS, SolidEdge, Spaceclaim DXF, DWG, IGES, VDA, STEP, STL, ParaSolid, SAT, Inventor, SolidWorks, SolidEdge, CATIA IV, CATIA V, Pro-E, NX
3D-GEOMETRISCHE MODELLERING
Surfaces Solids Wireframe Surfaces Solids Wireframe Surfaces Solids Wireframe Surfaces Solids Wireframe
FeatureCAM 2011
Delcam Verdeler: • Bemet • Widenhorn Industriële Automatisering
CAM met beperkt nVidia Quadro, tekengedeelte nVidia Geforce, ATI FireGL
DXF, DWG, IGES, Inventor, CATIA V, Pro-E, ParaSolid, Surfaces STEP, STL, EZ-Mill, TopSolid, SolidWorks, SolidEdge, U3D Solids
GibbsCAM 9.5
Cimatron Group
CAM met beperkt Onbekend tekengedeelte
Neutrale formaten (DXF, DWG, IGES, VDA ...) Surfaces Native formaten uit Solidworks, SolidEdge, Catia en de ACIS- Solids gebaseerde pakketten zoals Inventor Wireframe
CAD/CAM
• IGES • STEP • VDA • DWG • DXF
Wireframe
Verdeler: 4D CAM
HyperMILL
Open Mind Technologies
Onbekend
Verdeler: CNC Consult & Automation MasterCAM
CNC Software Inc. Verdeler: CADmes
Surfaces Solids Wireframe
CAM met beperkt nVidea Quadro tekengedeelte AMD FirePro
DXF, DWG, IGES en GCODE-formaten
Surfaces Solids Wireframe
NX
Siemens PLM
CAD/CAM
nVidea Quadro AMD FirePro
Parasolid, STL, STEP, DXF, DWG, Catia V4, Catia V5, ProEngineer, SolidEdge, JT, IGES, SolidWorks
Surfaces Solids Wireframe
PowerMill
Delcam Verdeler: Bemet
CAM met beperkt nVidia tekengedeelte
DXF, DWG, IGES, Inventor, CATIA V, Pro-E, ParaSolid, STEP, STL, EZ-Mill, TopSolid, SolidWorks, SolidEdge, U3D
Surfaces Solids Wireframe
TopSolid
Missler Software
CAD/CAM
Verdeler: Bemet
AMD FirePro nVidia GeForce nVidia Quadro
IGES, STEP, VDA, STL, DWG, DXF, 3DA, WMF, EPS, AI, Surfaces BMP, JPG, GIF, TIFF, PNG, ICO Solids Wireframe
VISI
Vero Software
CAD/CAM
Onbekend
Verdeler: Greenock CAD Service
DXF, DWG, IGES, VDA, STEP, STL, ParaSolid, SAT, Surfaces SolidWorks, SolidEdge, CATIA IV, CATIA V, Pro-E, NX Solids Wireframe
Work NC
Sescoi Verdeler: Produsoft
CAD/CAM
nVidia Quadro FX
DXF, DWG, IGES 2D en 3D, STEP, STL, CATIA V4 / V5, Surfaces Parasolid, Cadds, Unigraphics, Solids Solidworks Pro Engineer Wireframe
metallerie.pmg.nl
Metallerie 14 • Februari 2013
23
Meer dan 50 jaar ervaring Matrijsveren, spiraalveren en gasdrukveren
bij ncipe als Zelfde pri
3
ISO1024 veren
Krachtig, nauWKeurig, betrouWbaar.
we de nieu Ontdek E serie ZWART eren matrijsv www.poelmanntechnics.com
Poelmann Technics b.v. | Oude Amersfoortseweg 249b | 1212 AD Hilversum T 0031 (0)35 62 44 456 | F 0031 (0)35 62 34 870 |
[email protected]
De nieuwe generatie frezen van Walter Blaxx™ staat synoniem voor een betrouwbaar systeem dat de gebruiker met zijn absolute precisie overtuigt en zich onderscheidt door zijn extreem hoge productiviteit.
ROESTVAST
STAALDAGEN 16-17-18 April
Lees meer over de onverslaanbare combinatie van Blaxx™ en Tiger·tec® Silver op www.walter-tools.com
2013
Gorinchem
16, 17 en 18 april 2013
Hét vakevenement op het gebied van roestvast staal en andere hoogwaardige legeringen ok
o elijktijdig Bezoek g nchem TIV Gori
Openingstijden Vakbeurs 13.00-21.00 uur
Openingstijden Congres 9.30-12.45 uur Info & opgave via:
www.evenementenhal.nl/gorinchem
Registreer u nu via www.evenementenhal.nl/rvs-go met onderstaand registratie-nummer en ontvang 2 gratis entreebewijzen voor Roestvast Staaldagen en Technische Industriële Vakbeurs (TIV).
7130005307 powered by tiger·tec® Silver Walter benelux n.V./S.a. Zaventem, België (B) +32 (02) 7258500 (NL) +31 (0) 900 26585-22
[email protected]
AZ_W_Mi_Blaxx_NL_WBN_94x276_RZ.indd 1
Evenementen
HAL
HARDENBERG GORINCHEM VENRAY
30.01.13 14:48
www.evenementenhal.nl
Ons evenement.
UW MOMENT.
GEREEDSCHAPPEN
HIGH PRESSURE COOLANT MAAKT OOK MOEILIJKE MATERIALEN VERSPAANBAAR KOELMIDDEL ONDER HOGE DRUK LEIDT TOT GOEDE SPAANBREUK Het gebruik van een High Pressure Coolant (HPC) bij verspaningsbewerkingen heeft veel voordelen. Door de koelvloeistof heel gericht en onder een hoge druk op de actieve snijkant te richten, ontstaat er een goede spaanvorming. Daardoor kunnen nu ook moeilijk te verspanen materialen zoals titaan, nikkellegeringen en roestvaste staalsoorten bewerkt worden, terwijl die voorheen hinderlijke lintspanen voortbrachten. Voorts leidt een HPC ook tot verbeterde verspaningsparameters, een verlengde standtijd van de verspanende gereedschappen en dus een betere procescontrole. De toepassing vereist evenwel een volledige aanpassing van de verspaningsafdeling, waardoor het om een relatief grote investering gaat.
Door het gebruik van hogedrukkoeling breken de spanen sneller af, wat de verspaningsparameters verbetert en de standtijd verhoogt
Door ing. Wouter Verheecke KORTE SPANEN Een bekend probleem bij het verspanen van materialen als titaan, nikkellegeringen (zoals Inconel) of roestvaste staalsoorten, zijn de hinderlijke, lange lintspanen. Die brengen de procesbeheersing en -betrouwbaarheid in het gedrang, omdat ze verstrikt kunnen raken in het verspanende gereedschap. Een mogelijke oplossing is het gebruik van een High Pressure Coolant: een koelsmeervloeistof onder hoge druk. Deze toepassing veroorzaakt een goede spaanbreuk, waardoor de verspaningsparameters van het werkstuk verbeteren en de standtijd van de verspanende gereedschappen een stuk hoger ligt. Door de kortere spanen wordt de impact op de wisselplaatjes immers sterk teruggedrongen. De beter gecontroleerde spaanafvoer brengt ook een betere procescontrole en een aanzienlijk hogere productiviteit teweeg, waardoor de High Pressure Coolant-toepassingen de laatste jaren sterk aan belangstelling wonnen bij high-end metaalbewerkingsbedrijven.
HOGE DRUK De hoge druk waarvan sprake is, bedraagt standaard 70 tot 80 bar bij hogedrukkoeling. Deze druk wordt gegenereerd met behulp van een pomp. Hoe hoger de koeldruk opgevoerd wordt, hoe kleiner de spanen zijn bij Inconel en langspanig, roestvast materiaal. Een ander bijzonder effect van de hoge druk is dat er als het ware een smeerfilm ontstaat tussen de spanen en het spaanvlak. Als gevolg van deze extra smering wordt de kolkslijtage op het snijgereedschap drastisch teruggedrongen, wat de standtijd dus verhoogt.
metallerie.pmg.nl
LAGE TEMPERATUUR
'overhead'. Dit volume koelvloeistof dient immers niet alleen om het De temperatuur aan het vergereedschap te koelen en de spaningsoppervlak kan makkelijk spanen te breken, maar ook om oplopen tot 1.000 °C, waardoor die spanen af te spoelen van het een goede koeling een absolute draaiende gereedschap, omdat noodzaak is. Onder normale die daar anders schade kunnen werkomstandigheden bereikt berokkenen. Daardoor is het (een deel van) de koelvloeistof duidelijk dat er bij de toepassing de eigenlijke verspaningszone in van een HPC ook in een groot een dampvormige toestand. waterbekken voorzien moet Bij hogedrukkoeling zal het koelworden. Een hoge druk gaat dus middel deze zone echter als een telkens gepaard met een hoog vloeistof bereiken en wordt het niet volume. De wetenschappelijke verstoven. Daardoor functioneert verklaring achter deze stelling is de straal koelsmeervloeistof als een dat de druk niet in rechtstreeks hydraulische wig, die verband staat met de dienstdoet als een extra kracht: wanneer de D E STANDAARD - druk met 100% spaanbreker. Bovendien PARAMETERS BIJ resulteert de combinatie opgevoerd wordt, van de hoge druk en de HOGEDRUKKOELING neemt de kracht slechts lage temperatuur van ZIJN EEN DRUK VAN met 40% toe. Het het koelmiddel in een volume daarentegen 70 BAR EN EEN betere snellere afkoeling neemt wel rechtstreeks KOELVLOEISTOF van de spanen. toe met de kracht: DEBIET VAN Dit vertaalt zich dan 100% meer volume 200 LITER / MINUUT betekent 100% meer weer in een hogere brosheid van deze spanen, kracht. De beste strategie is dan waardoor ze dus sneller breken en ook om de druk constant te houden, makkelijker handelbaar zijn. Bij maar het volume te variëren, een inwendige toepassing van de afhankelijk van de afmetingen van koelvloeistof houdt een HPC de het gereedschap of het aantal kW's gehele spindel, de houder, de dat gegenereerd wordt in de wisselplaatjes en het werkstuk snede. De druk moet alleen koeler, waardoor een aanzienlijk opgevoerd worden wanneer dit hogere standtijd van de houder en absoluut noodzakelijk is. de wisselplaatjes verkregen wordt.
HOOG VOLUME Ook het debiet van de koelvloeistof is een belangrijke factor wanneer we het over hogedrukkoeling hebben. Door de hitte die ontstaat bij het verspanen, is er per kW die gegenereerd wordt 2,537 liter koelmiddel per minuut vereist. Bij een druk van 70 bar betekent dit een aanvoer van 200 liter per minuut, en dat niet alleen door de spindel en de nozzles, maar ook
Zodra de koelvloeistof de spuitopening verlaat, verbreedt de straal zich en valt de druk terug. Er is echter wel een hoge snelheid, waarin tevens de kracht ligt die de spaan breekt. Hoe dikker de straal, hoe lager de snelheid van de koelvloeistof. Daarom is het zaak om de spuitopening zo dicht mogelijk bij het snijvlak te plaatsen. Dit is een andere manier van benaderen dan naar hogere drukken te zoeken; dit is het zoeken naar een hoger rendement.
DOORGEDREVEN FILTRATIE Bovendien moet het bij HPCtoepassingen om erg zuiver water gaan, aangezien de kleinste onzuiverheid in het koelmiddel al funest is voor de standtijd van de gereedschappen. Daarom moet er ook geïnvesteerd worden in een afdoende filtratie-installatie, waarbij de papierbandtechniek of omgekeerde osmose momenteel de best beschikbare technieken zijn.
HOGE SNELHEID Voorts speelt ook de snelheid waarmee het koelmiddel door de nozzles gespoten wordt, een belangrijke rol bij het breken van de spanen.
De koelvloeistof wordt onder hoge druk vanuit twee of meer nozzles op de snijzone gespoten. Ze bereikt die in vloeibare en niet in dampvormige toestand Metallerie 14 • Februari 2013
25
Advanced Threading Solutions
Wisselplaatgereedschap voor het draaien en frezen van schroefdraad
www.magistor.nl
Ambachtsstraat 14 • Postbus 11 • 7460 AA Rijssen • telefoon: 0548-519401 • fax: 0548-517619 •
[email protected]
GEREEDSCHAPPEN
De beitelhouders moeten zodanig ontwikkeld worden dat ze de koelvloeistof zo dicht mogelijk bij het snijoppervlak afleveren, met een zo gering mogelijk drukverlies
Bij een inwendige toepassing houdt de koelvloeistof de gehele spindel, de houder, het wisselplaatje en het werkstuk koeler
ONTWERP NOZZLES
De behuizing en de afdichting van de machine moeten tegen de hoge druk bestand zijn en bovendien is er vaak een speciale tooling vereist, afhankelijk van het specifieke werkstuk. Het gaat dus om een grote investering.
Bij een HPC is het uiterst belangrijk dat het koelmiddel precies en rechtstreeks in de snijzone terechtkomt om zo een zo hoog mogelijk rendement te behalen. Voorts moet de leverancier de 'nozzles' (spuitneuzen) zodanig ontwerpen dat er een laminaire in plaats van een turbulente stroming ontstaat. Daardoor vermindert de contacttijd tussen de spaan en het spaanvlak immers, waardoor het koelmiddel kan beïnvloeden hoe de hitte precies gegenereerd en verdeeld wordt, hoe spanen gevormd en gebroken worden, en in welke mate het gereedschap slijtage ondervindt. Voor het draaien van onderdelen voor de luchtvaartindustrie bedraagt de aangewezen diameter van de spuitopening 1 mm, waarbij het aantal nozzles de totale opgebouwde druk natuurlijk ook beïnvloedt. Doorgaans zijn er minstens twee stralen die de koelvloeistof aan de boven- en de onderkant van het gereedschap brengen, maar dit aantal kan makkelijk oplopen tot vijf of meer stralen. De nozzle voor de bovenste straal kan makkelijk verplaatst worden om de vervanging van de wisselplaatjes te vereenvoudigen en de onderste koelstraal kan gedraaid worden om het koeleffect te verhogen. Deze spuitneuzen komen achteraf automatisch terug op de plaats waarop de stralen aanvankelijk gericht stonden.
Meer zelfs: zoals eerder gesteld, is de impact op de plaatjes bij HPC-toepassingen een stuk kleiner dan bij verspaning onder conventionele druk.
ONTWERP BEITELHOUDERS Een grotere uitdaging vormt de houder van de verspaningsmachine. Die moet immers fors genoeg zijn om een druk van 70 bar of meer te kunnen weerstaan. De beitelhouders moeten bovendien zodanig worden ontwikkeld dat ze de koelvloeistof zo dicht mogelijk bij het snijoppervlak afleveren, met een zo gering mogelijk drukverlies in de toevoerkanalen. De houders worden doorgaans modulair opgebouwd, zodat dezelfde houders ingezet kunnen worden voor verschillende types beitels, en dat voor zowel links- als rechtsdraaiende verspaningsbewerkingen.
GROTE INVESTERING Het grootste nadeel van een High Pressure Coolant is de aanzienlijke kostprijs. Uit het voorgaande blijkt immers dat het niet mogelijk is om zomaar, op een bestaande draaibank, over te schakelen op het systeem van hogedrukkoeling.
RESULTATEN De technische resultaten kunnen die investering echter rechtvaardigen. De meeste HPC-ervaring is tot dusver opgedaan bij titanium, met snijsnelheden tot 500 meter/minuut. Naast de betere spaanbeheersing en de langere standtijd spreekt ook de gereduceerde cyclustijd tot de verbeelding: die is 20 tot 50% korter bij gebruik van hogedrukkoeling. Bij andere toepassingen nam de productiviteit toe tot 42%, wat overeenkomt met een besparing van maar liefst 1.523 arbeidsuren per jaar. De standtijd kan tot tien keer zo hoog liggen en het is mogelijk om de snijsnelheid bij een High Pressure Coolant te verdubbelen.
VOORLOPIG NIET BOVEN 70 BAR Over de voordelen van de hogedrukkoeling bestaat er dus weinig twijfel. Daarom bekijken gereedschapsfabrikanten of de druk nóg meer verhoogd kan worden, waarbij tegenwoordig gewag gemaakt wordt van toepassingen met 300 of zelfs 400 bar. Deze werkstukken zijn dan veelal bedoeld voor de luchtvaartindustrie. Daarover bestaat echter nogal wat scepsis bij de machineleveranciers. Ze vragen zich namelijk af hoe een dergelijk, extreem hoge druk opgebouwd kan worden en welke gevolgen dit dan heeft voor het vereiste volume koelvloeistof, de levensduur van de gereedschappen en hoe de koeling dan precies tot op het te verspanen punt gebracht kan worden. Hier moeten we voorlopig dus nog vraagtekens bij plaatsen; tests moeten uitwijzen of zulke toepassingen voor de nabije toekomst zijn.
ONTWERP WISSELPLAATJES Experimenten tonen aan dat de bestaande wisselplaatgeometrieën, hardmetaalsoorten en bekledingen goed functioneren bij HPC-toepassingen. Het is dan ook niet nodig te investeren in een nieuw of een breder assortiment wisselplaatjes om te verspanen bij hogedrukkoeling.
metallerie.pmg.nl
Een koelvloeistof onder hoge druk gaat telkens gepaard met een hoog volume. Daardoor moet er bij High Pressure Coolanttoepassingen ook in een groot waterbekken voorzien worden Metallerie 14 • Februari 2013
27
Hoe snel verdient ons tastsysteem zich terug? Wanneer u met een tastsysteem TS van HEIDENHAIN van start gaat, wint uw machine makkelijk aan bewerkingstijden. Want u kunt daarmee niet alleen uw werkstukken snel en exact uitrichten, maar deze ook tussen de bewerkingen door opmeten. Door de optische schakelaar, die contactloos en daarmee slijtagevrij werkt, is een constant blijvende hoge aantastreproduceerbaarheid van ± 1 µm gegarandeerd. Met de tastsystemen TS van HEIDENHAIN werken uw machines dus sneller. En u wint de race. HEIDENHAIN NEDERLAND B.V., Postbus 92, 6710 BB Ede, Telefoon: (03 18) 58 18 00, www.heidenhain.nl, E-mail:
[email protected] Hoekmeetsystemen
Lengtemeetsystemen
Contourbesturingen
Digitale uitlezingen
Meettasters
Tastsysteem
Tastsystemen
Impulsgevers
MEET- EN REGELTECHNIEKEN
TAST DE GRENZEN VAN PRECISIE AF IN VERSPANINGSMACHINES ONTWIKKELINGEN IN MEETTASTERS VOOR BEWERKINGSMACHINES Het tot op de micron exact controleren van werkstukken gebeurt in een meetkamer met behulp van meettasters. Ook wat de precisie in uw bewerkingsmachine betreft hoeft u niet in het duister te tasten. Deze instrumenten kunnen ingezet worden om uw werkstuk minutieus te controleren. Oorspronkelijk werden enkel 2D-aspecten zoals geometrie en nulpunt gecontroleerd, maar met de introductie van scannende meettasters worden ook contour en rondheid aan het rijtje toegevoegd. En het loont: met een relatief lage investering kunt u knabbelen aan uw productiekosten.
Meettasters kunnen in verspaningsmachines het werkstuk controleren, net als het gereedschap en de gereedschapshouder
Door Valérie Couplez BELANG MEETTASTERS Functionaliteiten Meettasters kennen traditioneel hun toepassing in meetkamers om een gereed werkstuk tot op de micron nauwkeurig te meten. Omdat dat karwei echter moeilijk te automatiseren valt, dreigt de meetkamer uit te groeien tot de bottleneck in het productieproces. Zeker wanneer 'zero defects' de maatstaf vormen. Daarom verlegt de focus zich reeds enkele jaren naar het integreren van meettasters in CNC-bewerkingsmachines. Hoewel die meettasters niet even nauwkeurig zijn als de labcondities in een meetkamer, kan de metaalbewerker op die manier wel al een eerste selectie doen en stukken uitsorteren die sowieso niet zullen slagen voor de meting achteraf.
Het meten hoeft zich echter niet te beperken tot het werkstuk. Er liggen ook voldoende mogelijkheden in het minutieus controleren van het gereedschap en de gereedschapshouders. In dit artikel gaan we in op het meten van de werkstukken in CNCmachines waar meettasters worden ingezet voor het controleren van de geometrie (boringen, cilinders, hoeken, astappen, spiebanen, afstand tussen boringen, enz.), van hoekverdraaiingen en voor het bepalen van het nulpunt. Waarom meten in de machine? Het aanschaffen en installeren van meettasters is niet uitsluitend een kwestie van de gevraagde precisie leveren. Naast de eerder genoemde tijdwinst die men kan boeken aan de meettafel, biedt het
meten op de machine nog andere voordelen. Meettasters maken het bijvoorbeeld mogelijk voor een gebruiker om de machine 'onbemand' te laten functioneren, zodat hij zich met de voorbereiding of afhandeling van andere productieactiviteiten kan bezighouden. Dat leidt tot kostenbesparingen door het verbeteren van de efficiëntie, het verminderen van afval en het minimaliseren van fouten. Er gaat met andere woorden heel wat besparingspotentieel mee gepaard. Meettasters zijn niet alleen ultraprecies, maar ook ultrapraktisch: ze voeren automatisch alle metingen uit achter een gesloten machinedeur, en dat consequent op dezelfde manier.
Met scannende meettasters kan men ook de vorm en de contouren van het werkstuk controleren
metallerie.pmg.nl
ONTWIKKELINGEN IN WERKING Werkstukmeettasters zijn opgenomen in de hoofdspil van de bewerkingsmachine om daarmee het werkstuk af te tasten en bijvoorbeeld het nulpunt vast te leggen. Vooral schakelende meettasters maken momenteel de dienst uit, maar vanuit de meetkamer vinden nu ook scannende meettasters hun weg naar bewerkingsmachines. Schakelende meettasters Een schakelende of tastende meettaster maakt gebruik van een schakelmechanisme dat een signaal afgeeft aan een ontvanger, zodra de stylus (tastpunt) het werkstuk raakt. Het schakelmechanisme bestaat uit kleine kogeltjes die, wanneer de stylus beweegt bij het maken van contact met het werkstuk, als het ware opgetild worden en aldus het signaal onderbreken. Dat is het teken voor de zender om de waarde van de x-, y- en z-coördinaten door te sturen naar een meetingang op de CNCbesturing. Schakelende meettasters vereisen minder complexe software en zijn bijgevolg ook goedkoper in aanschaf. De herhaalnauwkeurigheid ligt rond 1 micron of beter. Scannende meettasters Een tiental jaren geleden kwamen de eerste scannende meettasters op de markt. In verspaningsmachines bleek de software toen echter te traag om een efficiënte controle te realiseren, vandaar dat hun toepassing zich beperkte tot de Metallerie 14 • Februari 2013
29
Global Service Sites
Local dealers are available to provide services in each region, in addition to the sites below.
Global Service Sites
Local dealers are available to provide services in each region, in addition to the sites below.
NEW NEW
De nummer 1
Frankfurt, Germany
（Technical center）
Chicago, U.S.A.
Global Service Sites
TC-R2B
Shanghai, China
Frankfurt, Germany
（Technical center）
（Technical center）
（Technical center）
Shanghai, China
Local dealers are available to provideU.S.A. services in each region, in addition to the sites below. Chicago,
（Technical center）
（Technical center）
Dongguan, China
（Technical center）
Headquarters Aichi, Japan Headquarters Aichi, Japan
Dongguan, China
Vandaag ontworpen, morgen gemaakt
（Technical center）
Bangkok,N Thailand EW
（Technical center）
Bangkok, Thailand
（Technical center）
Frankfurt, Germany
（Technical center）
Shanghai, China
（Technical center）
Chicago, U.S.A.
（Technical center）
BROTHER INTERNATIONAL CORP.
Dongguan, U.S.A. China MACHINE TOOLS DIV. （Technical center） Headquarters TECHNICAL CENTER BROTHER INTERNATIONAL Aichi,CORP. Japan MACHINE TOOLS DIV. U.S.A.
op ons 13 k e 0 o Bez dPro 2 i 8 p 2 a R nd Sta
U.S.A.
TECHNICAL CENTER BROTHER INDUSTRIES, LTD. Bangkok, Thailand MACHINERY & SOLUTION COMPANY MACHINE TOOLS SALES DEPT. GERMANY （Technical center） FRANKFURT TECHNICAL CENTER BROTHER INDUSTRIES, LTD. MACHINERY & SOLUTION COMPANY MACHINE TOOLS SALES DEPT. GERMANY FRANKFURT TECHNICAL CENTER
Thailand
BROTHER COMMERCIAL THAILAND LTD. MACHINE TOOLS TECHNICAL CENTER
Thailand
BROTHER COMMERCIAL THAILAND LTD. MACHINE TOOLS TECHNICAL CENTER BROTHER SEWING MACHINE XIAN CO., LTD. MACHINE TOOLS DIV. SHANGHAI TECHNICAL CENTER BROTHER SEWING MACHINE XIAN CO., LTD. MACHINE DIV. BROTHERTOOLS SEWING MACHINE XIAN CO., LTD. SHANGHAI TECHNICAL CENTER MACHINE TOOL DIV. DONGGUAN TECHNICAL CENTER BROTHER SEWING MACHINE XIAN CO., LTD. PHONE :（1）847-718-9500 MACHINE TOOL DIV. FAX :（1）847-718-9503 DONGGUAN TECHNICAL CENTER
China China
2200 North Stonington Avenue, Suite 270 Hoffman Estates, IL 60169-2031, U.S.A.
BROTHER INTERNATIONAL CORP. MACHINE TOOLS DIV. TECHNICAL CENTER
2200 North Stonington Avenue, Suite 270 Hoffman Estates, IL 60169-2031, U.S.A. 2200 North Stonington Avenue, Suite 270 Hoffman Estates, IL 60169-2031, U.S.A.
PHONE :（1）847-718-9500 FAX :（1）847-718-9503 PHONE :（1）847-718-9500 FAX :（1）847-718-9503
HOECHSTER STR.94.65835 LIEDERBACH,GERMANY
PHONE :（49）69-977-6708-0 FAX :（49）69-977-6708-80
HOECHSTER STR.94.65835 LIEDERBACH,GERMANY
PHONE :（49）69-977-6708-0 FAX :（49）69-977-6708-80
TC-32BN QT
1232 RAMA 9 ROAD, SUANLUANG PHONE :（66）2-374-6447 SUB-DISTRICT,SUANLUANG DISTRICT FAX :（66）2-374-2706 BANGKOK 10250,THAILAND 1232 RAMA 9 ROAD, SUANLUANG PHONE :（66）2-374-6447 SUB-DISTRICT,SUANLUANG DISTRICT FAX :（66）2-374-2706 BANGKOK 10250,THAILAND 1F YUNDU TOWER NO.930 PHONE :（86）21-6209-8365 WEST ZHONGSHAN ROAD FAX :（86）21-6208-0269 SHANGHAI, CHINA 1F YUNDU TOWER NO.930 PHONE :（86）21-6209-8365 WEST ZHONGSHAN ROAD UNIT807, HONGXI COMMERCIAL 21-6208-0269 FAX PHONE :（86）769-2238-1505 SHANGHAI, CHINAGUANTAI ROAD, BUILDING, NO.23, FAX :（86）769-2238-1506 DONGGUAN, GUANGDONG, CHINA UNIT807, HONGXI COMMERCIAL PHONE :（86）769-2238-1505 BUILDING, NO.23, GUANTAI ROAD, FAX :（86）769-2238-1506 DONGGUAN, GUANGDONG, CHINA Figures in brackets ( ) are the country codes. Figures in brackets ( ) are the country codes.
●Be sure to read the instruction manual and safety manual before using the product safely. If you use oil-based coolant or machine materials that may ignite, such as magnesium and
GERMANY
Thailand
BROTHER INDUSTRIES, LTD. PHONE 69-977-6708-0 STR.94.65835 resin,HOECHSTER take thorough safety measures to prevent fire.:（49） Please contact the sales personnel for any inquiries. MACHINERY & SOLUTION COMPANY MACHINE TOOLS SALES DEPT. FAX :（49）69-977-6708-80 LIEDERBACH,GERMANY ●When exporting thisinstruction product, carefully the customer and their purpose of usesafely. from theIf viewpoint of security assurance. You may have to obtain the supervisory FRANKFURT TECHNICAL CENTER ●Be sure to read the manual check and safety manual before using the product you use oil-based coolant or machine materials that may permission ignite, suchfrom as magnesium and
authorities prior to export to revisions of lawsfire. and Please regulations etc.the Please Brother before exporting the machine. resin, take thorough safetydue measures to prevent contact salescontact personnel for any inquiries. ●When exporting exporting this ourproduct, product carefully with tiltingcheck rotarythe table, "list control" is applicable, according to viewpoint view of Ministry of Economy, trade and industry(METI) inpermission Japan. Therefore, apply ●When customer and their purpose of use from the of security assurance. You may have to obtain from theplease supervisory for export license inexport advance If necessary, contact 1232 RAMA SUANLUANG authorities prior 9toROAD, due of to export. revisions of laws andplease regulations etc.METI. Please contact Brother before exporting the machine.
BROTHER COMMERCIAL THAILAND LTD. PHONE :（66）2-374-6447 DISTRICT ●WhenSUB-DISTRICT,SUANLUANG exporting our product with tilting rotary "list 2-374-2706 control" is applicable, according to view of Ministry of Economy, trade and industry(METI) in Japan. Therefore, please apply MACHINE TOOLS TECHNICAL CENTER FAXtable,:（66） BANGKOK 10250,THAILAND
for export license in advance of export. If necessary, please contact METI.
China
BROTHER SEWING MACHINE XIAN CO., LTD. MACHINE TOOLS DIV. SHANGHAI TECHNICAL CENTER
1F YUNDU TOWER NO.930 WEST ZHONGSHAN ROAD SHANGHAI, CHINA
PHONE :（86）21-6209-8365 FAX :（86）21-6208-0269
BROTHER SEWING MACHINE XIAN CO., LTD. MACHINE TOOL DIV. DONGGUAN TECHNICAL CENTER
UNIT807, HONGXI COMMERCIAL BUILDING, NO.23, GUANTAI ROAD, DONGGUAN, GUANGDONG, CHINA
PHONE :（86）769-2238-1505 FAX :（86）769-2238-1506 Figures in brackets ( ) are the country codes. Brother Industries, Ltd. Machinery & Solution Company Kariya plant acquired ISO 9001 and 14001 certifications.
●Be sure to read the instruction manual and safety manual before using the product safely. If you use oil-based coolant or machine materials that may ignite, such as magnesium and resin, take thorough safety measures to prevent fire. Please contact the sales personnel for any inquiries. Brother Industries, Ltd. Machinery & Solution Company Kariya plant acquired ISO 9001 and 14001 certifications. ●When exporting this product, carefully check the customer and their purpose of use from the viewpoint of security assurance. You may have to obtain permission from the supervisory authorities prior to export due to revisions of laws and regulations etc. Please contact Brother before exporting the machine. ●When exporting our product with tilting rotary table, "list control" is applicable, according to view of Ministry of Economy, trade and industry(METI) in Japan. Therefore, please apply Specifications may be subject to change without any notice. The information in this catalogue is current as of September 2009. for export license in advance of export. If necessary, please contact METI.
TC S2D-N
Er kan slechts 1 de beste zijn!
ver.0909
ook VooR SERVIcE 0909 kUNT U BIJ oNS TEREcHT!
Specifications may be subject to change without any notice.
The information in this catalogue is current as of September 2009.
n.v. Brother Industries, Ltd. Machinery & Solution Company Kariya plant acquired ISO 9001 and 14001 certifications.
Specifications may be subject to change without any notice.
The information in this catalogue is current as of September 2009.
ver.0909
ver.
Machine Tool Group
s.a.
NIJVERHEIDSLAAN 23 Tel. 0032 56 50 51 50 8560 GULLEGEM (BELGIE) Fax 0032 56 50 51 65 www.mtg.be
[email protected]
Een enorm potentieel voor Additive Manufacturing In de wereld van industriële productie, maken we af en toe technologische doorbraken mee die het in zich hebben om de industrie zodanig te kunnen veranderen dat bestaande producten sneller, goedkoper en beter gemaakt kunnen worden, en er een wereld van nieuwe productmogelijkheden geopent wordt.
Een nieuwe generatie handschoenen ESAB Curved MIG & TIG
Net zoals de opkomst van CNC verspanen, CAD/CAM en CNC meten, zal Additive Manufacturing de productie van metalen componenten veranderen, maar we staan pas aan het begin van deze spannende reis.
Voor meer informatie kijk op www.renishaw.nl/additive De ESAB lashandschoenen beantwoorden aan zeer strikte comfort- en vormeisen. De technische eigenschappen zijn beter de huidige voorgeschreven normen voor de lasindustrie.
Renishaw Benelux BV Nikkelstraat 3, 4823 AE, Breda, Nederland T +31 76 543 11 00 F +31 76 543 11 09 E
[email protected]
www.renishaw.nl
NL_Renishaw Additive Advert_94x276mm_0113.indd 1
De ergonomie is vooral gericht op het feit dat de handschoenen de natuurlijke welving van de hand volgen. De kwaliteit en het comfort wordt enorm op prijs gesteld door lassers. De curved handschoenen kunnen op hun manier bijdragen tot een betere productiviteit en kwaliteit maar uiteraard beperken ze in de eerste plaats kwetsuren. ESAB België - www.esab.be -
[email protected]
29/01/2013 15:56:55
ESAB Nederland - www.esab.nl -
[email protected]
MEET- EN REGELTECHNIEKEN KOSTENVERGELIJKING MACHINE MET EN ZONDER MEETTASTERS Niet alleen in hoogprecieze toepassingen of voor grote volumes loont de investering in meettasters. Ze kunnen in elk productieproces bijdragen tot het verbeteren van de productiviteit. Hieronder krijgt u een voorbeeldberekening om duidelijk te maken waar met meettasters overal winst te behalen valt.
Meettasters communiceren draadloos met de ontvanger
Meetsoftware kan op de CAD-tekening al de meetpunten vastleggen
meetkamer. Computers zijn er intussen met lichtjaren op vooruitgegaan, wat de introductie van scannende tasters in de machine mogelijk heeft gemaakt. Scannende meettasters houden continu contact met het werkstuk. Ze slepen als het ware over het oppervlak en geven duizenden meetpunten die samen een profiel of een contour van het werkstuk weergeven. Er zijn twee principes waarop de meting gebeurt. Enerzijds werkt men bij een vaste kop met minileds die op concave spiegeltjes schijnen. Die bewegen mee op het ritme van de stylus die tijdens de meting steeds dezelfde tastkracht houdt. Op basis van de verplaatsing van de spiegels worden de punten verzameld. Anderzijds, wanneer er gewerkt wordt met een actieve kop, schijnt een laserkopje door een naald heen op spiegeltjes. Wanneer de stylus verbuigt, wordt de lichtstraal onderbroken en weet de software de exacte waarde van de verbuiging. De grootste troef ten opzichte van hun klassiek schakelende tegenhangers: ze geven de gebruiker informatie over de omtrek, de vorm en het verloop van zijn werkstuk om te toetsen aan de CAD-tekeningen. Zo kan men de vlakheid controleren, de rondheid van een boring checken of eventuele defecten op het oppervlak opsporen. Voorlopig moet men deze meettasters louter in het high end segment verwachten. Wegens het complexere schakelgedeelte en dito software moet men er immers dieper in de buidel voor tasten (factor 4).
een passend tempo. Dat komt niet alleen de snelheid van de meting maar ook de precisie ten goede. De dynamische effecten laten zich immers minder gevoelen.
ONTWIKKELINGEN IN OPBOUW De laatste jaren is er een trend naar compactere modellen en slankere modellen om op moeilijk bereikbare plaatsen in de machine en in het werkstuk in te dringen. De zwenkkop die de stylus omknelt, is getransformeerd tot een servogestuurde meetkop die actief meedraait. Hij leert bij het scannen door middel van het tasten van de stylus zijn terrein kennen en kiest
metallerie.pmg.nl
B EDRIJFSGEGEVENS Luteijn Metaalbewerking produceert onderdelen en eindproducten in staal, rvs, aluminium en kunststof. Zowel het conventioneel draaien en frezen als het CNC-verspanen behoort tot het standaardprogramma. Met een team van vier multi-inzetbare vakmensen levert dit bedrijf vooral kleine tot middelgrote series af, variërend van eenvoudige tot zeer complexe producten, voor de jachtbouw, agrarische sector en de industrie. M ACHINEGEGEVENS Aantal werkuren per week
40
Aantal werkweken per jaar
50
ONTWIKKELINGEN IN COMMUNICATIE
Werkorders per week
15
Machinetarief per uur (euro)
65
De meettasters communiceren draadloos met de ontvanger door middel van radiosignalen of infrarood licht, die op zijn beurt via vaste bedrading in contact staat met de besturing van de machine. In dezelfde machine kunnen verschillende ontvangers ingebouwd worden, die elk tot vier signalen kunnen herkennen. Die worden eerst 'gepaard', zodat ze weten welke signalen op te sporen. Dankzij de techniek 'frequency hopping', waarbij zender en ontvanger samen verspringen naar een andere frequentie, is het meettasten storingsongevoelig. Algemeen kan men stellen dat radiogolven iets betrouwbaarder zijn, omdat schaduwvorming daarop geen invloed heeft. Ook de grotere machines, waarbij de afstand moeilijk met infralood licht te overbruggen is door obstakels, zijn beter af met radiogolven, al kan ook geopteerd worden voor meerdere optische ogen.
Stilstand voor onderhoud e.d. (% van bruto-aantal uren)
0
Uitval door instelfouten (%)
2
G EREEDSCHAP / PRODUCT
INSTELLEN
Aantal gereedschappen per werkorder
5
Tijd om een gereedschap te laden/in te stellen (minuten)
15
Tijd om producten per werkorder in te stellen
15
V OORBEELDBEREKENING
2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400
ONTWIKKELINGEN IN SOFTWARE De software onderging misschien wel nog de grootste verandering. Tegenwoordig kan men een aansluiting maken tussen de CADgegevens en de inspectie op de machine. De CAD-tekening wordt ingebracht in de software die de nodige meetpunten kan aangeven. Dat wordt ingevoerd in de besturing van de machine die het werkstuk op de gevraagde kritische punten meet. Vervolgens keren de verkregen gegevens terug naar de CAD-tekening. Op die manier kan men sneller en eenvoudiger meetcycli schrijven en uitvoeren en de offset van de machine aanpassen aan de verkregen resultaten.
200 0 met tastertechniek zonder tastertechniek uren stilstand uren gereedschap instellen uren product instellen uren verspild aan instelfouten uren beschikbaar voor bew erken
C ONCLUSIE Uit de voorbeeldberekening blijkt dat er 1.127 extra productieve uren per jaar kunnen worden gerealiseerd met een instel- en inspectietaster voor gereedschap en producten. Dat stemt overeen met een productiviteitsverbetering van 131%, louter en alleen door het installeren van meettasters. Bovendien zal deze investering naar schatting al na twee maanden terugverdiend zijn. De verschillende fabrikanten hebben programma's ter beschikking om ook uw voordeel te berekenen. Metallerie 14 • Februari 2013
31
VED BY O R
NA
LS
AP P
Havep moe.t. TEL MAAR OP! je hebben. PR
OFESS
IO
Dirk
Draaier/Frezer
Bescherming Goede prijskwaliteit Draagcomfort Visitekaartje voor bedrijf Voor ons is er geen twijfel mogelijk als
Rafael Draaier/Frezer
het om werkkleding gaat. Wij werken er elke dag in, dus wij weten waar we het over hebben. Als je alle kwaliteiten van HaVeP bij elkaar optelt en je kijkt ook naar prijs, service en levering, kom je tot maar één conclusie: HaVeP moet je hebben.
MEER WERKKLEDING OPLOSSINGEN ? KIJK OP WWW.HAVEP.COM/METAAL
T NL +31 (0)13 531 32 56 BE +32 (0)14 30 07 37 E
[email protected]
CASE ADDITIVE MANUFACTURING
ADDITIVE MANUFACTURING BOUWT INDUSTRIELE TOEKOMST OP STCA INVESTEERT ALS EEN VAN DE EERSTE IN 3D-PRINTERS Naast het 3D printen van kunststof producten is het maken van producten middels het 3D lasersmelten uit metaalpoeder sterk in opkomst. Het laagsgewijs opbouwen van een compleet eindproduct door hoogwaardige metaalsoorten in poedervorm met een laserstraal te smelten, biedt dezelfde voordelen als 3D printen in kunststof. Je kunt producten of deelcomponenten maken die met de bestaande bewerkingstechnologieën zoals draaien, frezen, eroderen en spuitgieten niet mogelijk zijn. Voor metaalbewerkende bedrijven die fijnmechanische producten maken uit titanium, rvs 316, Inconel, maar ook uit aluminium, biedt deze vorm van additive manufacturing veel nieuwe mogelijkheden. Het Shell Technology Centre Amsterdam (STCA), een van de drie belangrijkste onderzoekscentra van Shell wereldwijd, beschikt sinds kort over een CONCEPTLaser M2 die door Landré Machines geleverd is. Door Erik Steenkist
metallerie.pmg.nl
Een aantal proefproducten die door het Shell Technology Centre gemaakt zijn op de CONCEPTLaser
INNOVATIE TROEF
3D LASERSMELTEN
STCA is een plek waar innovatie en moderne technologie samenkomen. Er worden onder meer testopstellingen en proeffabriekjes gemaakt om nieuwe producten en productieprocessen op het vlak van olie, gas, chemie en alternatieve brandstoffen, die door een researchafdeling ontwikkeld zijn, te testen. Die testopstellingen en proeffabriekjes worden grotendeels binnenshuis gemaakt. Daarvoor beschikt het onderzoekscentrum over alle mogelijke metaalbewerkingstechnieken, waaronder het lasersnijden en het vijfassig bewerken. Mechanical instrument engineer, Joost Kroon: “Daarmee maken we onder meer alle componenten voor de proeffabriekjes. Door de vaak hoge complexiteit van componenten die we op kleinere schaal moeten zien te realiseren, liepen we tegen de beperkingen van de bestaande bewerkingsmogelijkheden aan, met name het maken van gebogen interne koelkanalen en inwendige structuren. We zijn daarom al in een eerder stadium met het Belgische LayerWise in contact getreden, dat over meerdere 3D-printersystemen beschikt. We hebben door hen stansgereedschappen van rvs 316 laten maken, zodat we meteen een indruk kregen van de mogelijkheden van de 3D-lasersmelttechnologie en welke standtijden mogelijk waren. Voor ons was het meteen duidelijk dat we daarmee producten kunnen maken die je anders niet kunt maken.”
Joost Kroon bezocht onder meer RapidPro om zich nog meer te oriënteren en in contact te komen met leveranciers van 3D-printers voor metaalproducten. “Landré Machines toonde daar een aantal productvoorbeelden die volgens het Lasercusing proces op een CONCEPTLaser gemaakt waren. De 3D-printers werken op basis van selective laser melting (lasersmelten) en bouwen 3D-producten op van zowel
titanium, aluminium, rvs 316, Inconel als kobalt-chromium in laagdiktes van 20 tot 80 micron. Een sterk voordeel is dat het ongebruikte poeder hergebruikt kan worden. Je hebt dus geen afval zoals bij conventionele verspaningstechnieken. Vooral bij de productie van producten uit kostbare hooggelegeerde
HISTORIEK Shell heeft een lange geschiedenis in Amsterdam. Het werd in 1914 opgezet als Koninklijke/Shell Laboratorium, Amsterdam. In 2009 is het nieuwe centrum officieel in gebruik genomen. Een groot deel (20 ha) van het oorspronkelijke Shell terrein aan de noordelijke IJ-oever is verkocht aan de gemeente Amsterdam.
STCA IN EEN NOTENDOP ALGEMEEN OPRICHTING
2009
VESTIGINGSPLAATS
Amsterdam
ONDERZOEKERS
1.300
TOTALE OPPERVLAKTE
80.000 m²
METAALAFDELING BEWERKINGEN
• eroderen • vacuümsolderen • vijfassig bewerken • lasersnijden • laserlassen • ...
Metallerie 14 • Februari 2013
33
NIEUW
Vakbeurs voor metaalbewerking
W ins t m a ke n m e t k le ine s e r ie s
MetaalExpo biedt u:
Het Nationaal Metaal Congres biedt u:
• Het thema “winst maken met kleine series” • De nieuwste ontwikkelingen op het gebied van metaalbewerking • Flexibele automatiseringsoplossingen voor kleine series • Kennisoverdracht • Netwerken met bezoekers en exposanten • Een groot exposantenaanbod
• Een inspirerende kennisreis langs trends in de metaalindustrie • Een onafhankelijk congres met praktische tips en informatie • Het thema “winst maken met kleine series” • Compacte lezingen van een half uur • Ervaringen van eindgebruikers, OEM’ers, toeleveranciers, kennispartijen en adviespartijen
WWW.METAALEXPO.NL
WWW.NATIONAALMETAALCONGRES.NL
BRABANTHALLEN DEN BOSCH 5 T/M 7 MAART 2013 DÉ NIEUWE ONTMOETINGSPLEK VOOR METAALEXPERTS IN BRABANT
DE SLIMSTE REGIO TER WERELD METAALEXPO EN HET NATIONAAL METAAL CONGRES IS EEN INITIATIEF VAN:
'0647/8114069'42'041&7%6+' '0647/8114069'42'041&7%6+ ' ' 5'%6+'8#0
EN WORDT ONDERSTEUND DOOR: products 4 industry tr try
De ideale voorzet
C O N N E C T I N G
W I N N E R S
CASE ADDITIVE MANUFACTURING
Bij het lasersmelten wordt een onderdeel laag voor laag opgebouwd uit een CAD-file
metalen kan dat een aanzienlijke kostenbesparing opleveren, zeker wanneer het om grotere aantallen gaat. Wat de kwaliteit betreft, is het eindproduct in homogeniteit en sterkte vergelijkbaar met producten van een massief materiaal. Bovendien zijn lasergesmolten producten volledig hardbaar tot 52 HRC en kunnen ze met de bestaande bewerkingstechnieken verder nabewerkt worden.”
COMBINEREN MET BESTAANDE BEWERKINGEN De lasersmelttechnologie van CONCEPTLaser laat zich goed combineren met bestaande bewerkingstechnieken. Joost Kroon: “Omdat het metaalpoeder heel goed versmelt met een gefreesd deel, kun je een voorbewerkt deel verder opbouwen.
Doorsnede van de speedflens voor een gas-liquid coalescer
De lasersmelttechnologie zet je in Magics, een softwarepakket alleen in voor de kritische delen. ontwikkeld door Materialise, Deze hybride bouwwijze wordt dat door de fabrikant bij de al veel gebruikt voor de productie CONCEPTLaser geleverd wordt. van matrijzen, een tak waar de Daarin repareren we de STL-file fabrikant van de CONCEPTLasers waar nodig en bepalen we de – de Hofmann Innovation Group laagdikte, snelheid en de positie AG – al veel ervaring mee heeft. van de supports.” Het bedrijf bouwt zo matrijzen met koelkanalen "J E HEBT PRODUCTdie dicht tegen het WEINIG TOT GEEN VOORBEELD oppervlak aan liggen MATERIAALAFVAL EN Als voorbeeld (contourvolgend) en COMPLEXERE DELEN van een product waarmee ze de cyclusKUNNEN IN EEN met complexe tijden in de spuitgietPRODUCTIEGANG kanaalstructuren productie aanzienlijk hebben kunnen verlagen. GEMAAKT WORDEN . toont Joost Kroon een D AT LEVERT EEN speedflens voor een gas-liquid coalescer, VAN CAD KOSTENVOORDEEL een instrument dat NAAR 3D-PRINTER OP " gebruikt wordt om Om de stap van CAD naar de een vloeistof uit een gas te filteren. 3D-printer te maken, worden de De speedflens bevat een complexe ontwerpen geëxporteerd naar een structuur van in- en uitgaande STL-file. Joost Kroon: “Om een goed kanalen die met bestaande bestand voor de 3D-printer bewerkingstechnologieën niet te kunnen maken, worden gemaakt kunnen worden. de STL-files verder Joost Kroon: “Door 3D-printing bewerkt konden we die nu in één keer produceren.
Het printen van de speedflens, opgebouwd uit een metaalpoeder van rvs 316, duurde zestig uur. Na het verwijderen van het ongebruikte poeder scheiden we de bouwplaat en de speedflens op een draadvonkmachine en worden specifieke delen nabewerkt op een vijfassig bewerkingscentrum.”
EEN HALFJAAR ERVARING Joost Kroon: “Inmiddels zijn we ruim een halfjaar verder en hebben we ervaren dat je rekening moet houden met de krimp van het materiaal. Ook qua bepaling van de positie en het aantal supports moesten we ervaring opdoen. Daarin moet je niet te zuinig zijn. Je moet die aanbrengen op plaatsen waar je die ook makkelijk weer kunt verwijderen. Verder vraagt het ontwerpen een andere manier van denken. Bij het verspanen haal je materiaal weg en ga je in het ontwerpstadium uit van een massief materiaal. Ook de meeste CAD-systemen zijn gericht op draaien en frezen vanuit een massief materiaal. Bij het 3Dprinten moet je andersom denken.”
OOK VOOR PRODUCTIEBEDRIJVEN
Mechanical instrument engineer, Joost Kroon, bij de CONCEPTLaser 3D-printer
metallerie.pmg.nl
Joost Kroon ziet vooral in het feit dat je producten kunt maken die anders niet mogelijk zijn, een hoge potentie voor de toepassing van het 3D lasersmelten in de metaalindustrie. “Je hebt weinig tot geen materiaalafval en complexere delen kunnen in één productiegang worden gemaakt. Dat levert een kostenvoordeel op.” Voor toeleveranciers in het wat hogere segment biedt deze 3Dprinttechniek daarom veel mogelijkheden en als aanvullende techniek een kans om de bestaande dienstverlening uit te breiden. Leverancier Landré Machines uit Vianen meldt dat de belangstelling vooral vanuit de hoek van hightech suppliers komt, die in de nieuwe technologie strategische groeimogelijkheden voor hun bedrijf zien. Metallerie 14 • Februari 2013
35
D I J K I N K M A C H I N E S B .V.
WE T ER IN GSH O EK 28 532 8 B N R O S S U M - N L P H O N E +31 418 - 6 6 2112 I N F O @ D I J K I N K M A C H I N E R Y. C O M W W W. D I J K I N K M A C H I N E R Y. C O M
DIJKINK MACHINERY
NEW GALLIC 660 Lathe
Max. swing 660 mm Max. turning length 3000 mm DRO
HBM 4 Table Type Boring Mill
X = 2000 mm Y = 1600 mm Z = 1600 mm Table size 1200 x 1500 mm
EAGLE 850 Vertical machining center
H A R R Y V R A E T S M A C H I N E R Y B .V.
G E Z E L L E N S T R A AT 2 3 8 61 R D N I J K E R K ( G L D ) - N L P H O N E +31( 0 ) 33 -24 52 14 5 I N F O @ V R A E T S M A C H I N E R Y. C O M W W W.V R A E T S M A C H I N E R Y. C O M
Spindle diameter 110 mm Control Fanuc / Siemens / Heidenhain ATC 60 pos.
CNC Lathe
HARRY VRAETS MACHINERY
TR3-135 CNC Lathe
Ø 1350 mm x 12000 mm Control Fanuc Oi T
ECO 760 Vertical Machining Center
Type PL25MC Max. swing 520 mm Max. turning length 1030 mm Control Fanuc oiTC
X = 760 mm Control Siemens 828D Y = 430 mm ATC 16 pos Z = 460 mm
HANKOOK VTC 85R CNC Vertical Lathe
MICROPANTHER CNC Teach-In Lathe
HANKOOK VTB 140 CNC Vertical Lathe
Max. swing 850 mm Max. height 850 mm Control Fanuc 21i-TB
Max. turning diameter 210 mm Max. turning length 460 mm Control Siemens 828D
Max. swing 1600 mm Max. height 900 mm Control Fanuc 31 i-model A
Control SIEMENSHEIDENHAIN-FANUC X = 850 mm Y = 520 mm Z = 510 mm
Spindle speeds 80-8000/10000/ 12000 rpm ATC 20 pos.
FORCEREN & DIEPTREKKEN
MD3 is specialist in dieptrekken en forceren.
FinishLiner lasnaadreiniging 3-in-1-apparaat Beitsen, Elektrolytisch polijsten, Markeren
Ook voor de grote producties draaien wij onze hand niet om. Met onze gerobotiseerde productiestraat zijn wij namelijk koploper in West-Europa. Wij produceren 24 uur per dag, 7 dagen per week. Onbemand, maar met 100% eindcontrole. Het resultaat : kwalitatief hoogwaardige producten tegen een aantrekkelijke prijs. Meer weten? Kijk op onze vernieuwde site : www.md3.eu of mail naar
[email protected]
De FinishLiner reinigt lasnaden in korte tijd met een uitmuntende finish. Door gebruik van een kwast zeer gebruiksvriendelijk om iedere hoek of lasnaad te kunnen reinigen. Bel voor meer informatie of een demonstratie: Sir John b.v. Moordrecht
[email protected] Tel. 0031 (0182) 39 69 31 www.sirjohn.nl
MD3 Industrieterrein Poldervlak, Splijtbakweg 113, 1333 HJ Almere Nederland
OMVORMEN
DIEPTREKKEN KENT BIJNA GEEN VORMBEPERKINGEN OMVORMINGSPROCES GOED TE AUTOMATISEREN Uit een dunne plaat kan met een dieptrekproces een vorm met een wand en een bodem geperst worden. De voordelen van die techniek zijn een grote vormvrijheid, korte productiecyclustijden, kleine toleranties en de mogelijkheid om ook diverse exotische metalen (zoals titanium) om te vormen. Bovendien kan het geheel geautomatiseerd worden, wat een belangrijke tijdwinst oplevert. In dit artikel gaan we tot op microniveau na wat er met materiaal gebeurt en zetten we de voornaamste eigenschappen van het omvormingsproces op een rijtje.
Bij volautomatisch dieptrekken gaat een robot het in- en uitladen van de pers op zich nemen. Hier een geautomatiseerde productielijn met 250 ton dieptrekpers
Door Dieter Devriendt KENNISMAKING Voor het dieptrekken komen zowel simpele als zeer complexe eindvormen in aanmerking. In het eerste geval zal het product na een eerste dieptrekbewerking van de vlakke plaat al tot zijn gewenste eindvorm omgevormd zijn. Voor een meer complexe vorm zijn echter vervolgbewerkingen nodig zoals volg- en duntrekken. In dit artikel beperken we ons tot het eerste bewerkingsproces, namelijk het dieptrekken zelf. Werkingsprincipe Dieptrekken is het persen van een (driedimensionale) naadloze vorm, inclusief wand en bodem, uit een dunne plaat. In de praktijk wordt de plaat met een plooihouder op de matrijs met de specifieke vorm geklemd. Daarna wordt de stempel naar beneden
gedrukt, en trekt die de plaat mee in de gewenste vorm. Microniveau Wat gebeurt er nu exact wanneer de stempel in de platine gedrukt wordt? In een eerste fase wordt het materiaal tussen de stempelrand en de matrijsrand gestrekt. Bij de bodemafronding (neus) kan het materiaal niet in de omtrekrichting worden gerekt. Daar (in tangentiële richting) is de rek dus nihil. In radiale richting wordt het materiaal daarentegen wel gerekt. Er heerst een vlakke rektoestand. Pas daarna begint het echte diep trekken: de flens wordt naar de matrijsrand en in de trekspleet getrokken. De flens wordt gestuikt wanneer die naar de matrijsrand wordt getrokken. Er werkt in de radiale richting een trekspanning, in de omtrekrichting gaat het om een stuikspanning.
Het werkingsprincipe: het materiaal tussen de stempelrand en de matrijsrand wordt gestrekt. Daarna wordt de flens naar de matrijsrand en in de trekspleet getrokken
Stuikrek
De grootste rek is de stuikrek. Daardoor wordt het materiaal iets dikker wanneer het dichter bij de matrijsrand komt. Wanneer het materiaal over de matrijsrand wordt gebogen en vervolgens in de trekspleet weer wordt rechtgetrokken, wordt het weer dunner. Bij de stempelrand zal door het strekken aan het begin de wand wat dunner worden. Bij benadering is de gemiddelde dikte over de wand gelijk aan de oorspronkelijke plaatdikte. Krachten
Bij het dieptrekken van een rond product wordt de flens gestuikt, over de trekring gebogen en dan weer rechtgetrokken in de trekspleet. De krachten die hierbij moeten worden overwonnen, zijn: • F1, de kracht om de flens te vervormen;
• F2, de kracht om de wrijving tussen platine en matrijs-/ plooihouder te overwinnen; • F3, de kracht om de platine over de matrijsrand te buigen en weer recht te trekken in de trekspleet; • F4, de kracht om de wrijving tussen platine en matrijsrand te overwinnen. Deze vier krachten resulteren in de totale dieptrekkracht Fdiep. Deze kracht moet door de pers worden geleverd. Via stempel, bodem en wand van het product wordt deze overgedragen naar het materiaal dat naar binnen wordt getrokken.
PROBLEMEN Plooien Stuikspanning in de flens kan plooien veroorzaken. Dat komt frequenter voor bij dunner materiaal. Die plooien leiden niet alleen tot afkeuring van producten,
De vier verschillende krachten die optreden bij dieptrekken resulteren in de totale dieptrekkracht Fdiep die door de pers geleverd moet worden
Voor dieptrekken Stempel
Plooihouder
Matrijs
Na dieptrekken
Plooihouder
Stempel Matrijs
metallerie.pmg.nl
Krachten Metallerie 14 • Februari 2013
37
OMVORMEN PROBLEMEN BIJ HET DIEPTREKKEN PROBLEEM
OORZAAK
OPLOSSING
PROBLEMEN MET HET MATERIAAL
Onregelmatige scheurvorming vanuit wandrand naar beneden (pas na dagen of weken) Aan één zijde een diepe, gewelfde inscheuring in de wand. Nette scheurrand. Scheur overdwars aan één zijde
Te hoge spanningen
Het materiaal direct na het trekken spanningsvrij gloeien Fouten in plaatmateriaal (knobbelachtige Beter plaatmateriaal verdikkingen of ingedrukte lichaamsvreemde materiaaldeeltjes)
Korte scheuren overdwars in de wand. Zwarte punten met daarboven en -onder aangrenzende geplette plekken
Kleine gaten in het uitgangsmateriaal. Poreuze plaat
Beter plaatmateriaal
PROBLEMEN MET HET GEREEDSCHAP
De bodem wordt rondom uitgescheurd zonder dat Stempel/matrijs werken als mes door: een wand gevormd wordt • te kleine afronding van stempel/ matrijs • te krappe trekspleet • te hoge plooihouderdruk • te hoge dieptreksnelheid
• Vergroting van de afrondingsstralen (naslijpen van stempel/matrijs) • Verlaging van plooihouderdruk • Verlaging aantal slagen per tijdseenheid
Blanke hogedruksporen in buitenzijde bekerrand Te krappe trekspleet
Naslijpen stempel/matrijs
Oorvorming aan één zijde van wand/flens
• Een aanslag gebruiken • Gereedschap uitlijnen
• Rondel niet in midden op de matrijs • Ongelijke plooihouderdruk • Stempel uit het hart van de matrijs • Ongelijke plaatdikte PROBLEMEN DOOR VERKEERDE BEDIENING
Flens is rondom niet overal even breed
maar kunnen ook het gereedschap beschadigen wanneer ze door de trekspleet worden getrokken. Er zijn twee soorten plooien: • primaire plooien ontstaan in de flens. De mogelijke oplossing voor primaire plooien is een plooihouder: een dikke plaat die het materiaal opsluit samen met de matrijs. De wrijving tussen plooihouder en materiaal zorgt wel voor een kleinere dieptrekverhouding. • secundaire plooien ontstaan bij de matrijsafronding of in de trekspleet. Vooral bij gereedschap met een grote matrijsafronding of een grote trekspleet. De plooihouder werkt alleen op de flens, niet op het vrijliggend of -hangend materiaal dat nog verder wordt gestuikt. Een remedie is het verhogen van spanning in de radiale richting door een hogere plooihouderdruk (op de flens) of trekril.
Platine niet midden op matrijs gelegd
Scheuren Wanneer de belasting van de wand groter is dan de grootste kracht die de wand kan overdragen, dan scheurt het product. Bij een grotere platine (grotere dieptrekkracht) wordt de wand overbelast. Vlak boven de stempelafronding is de wand het dunst, dus treden de scheuren meestal daar op.
VORMEN Bij het dieptrekken vindt materiaaltoevoer plaats naar de matrijsrand om daaroverheen getrokken te worden en zo de productwand te vormen. Men kan drie manieren van materiaaltoevoer onderscheiden. • Met (tangentiële) stuik in de flens:
dit komt voor bij een holle productomtrekvorm vanaf
Het verlies aan wanddikte is bij dieptrekken verwaarloosbaar. Bij forceren is dat verlies veel markanter
Dieptrekgereedschap op dieptrekpers
Een aanslag gebruiken
de bodem gezien; • Met rek in de flens: wanneer de vorm bol is; • Geen van beide: dit gebeurt wanneer het materiaal enkel over de matrijsrand wordt gebogen en weer rechtgetrokken wordt om de wand te vormen. Men spreekt dan van respectievelijk een stuik-, rek- of buigzone.
VOORDELEN Bij dieptrekken heeft men een grote vormvrijheid: ovaal, vierkant, rechthoekig, asymmetrisch en vele denkbare tussenvormen behoren tot de mogelijkheden. De techniek is tevens uitermate geschikt voor de verwerking van hardere/stuggere materialen zoals bijvoorbeeld AISI 316 of titanium en vele andere exotische metalen. Verder is het een snelle productiemethode, wat resulteert in korte
cyclustijden. Bovendien zijn zeer nauwkeurige toleranties haalbaar. Ook het aanbrengen van bijvoorbeeld gaten, ribbels en andere plaatbewerkingstechnieken is vaak in één keer mogelijk.
DIEPTREKGEREEDSCHAP Voor het (conventionele) dieptrekken zijn volgende gereedschapsdelen nodig: • stempel met tegenhouder (of uitwerper); • matrijs (of trekring) met plooihouder. De plooihouder dient om het materiaal vlak te houden (en de plooien in bedwang), als het naar het gat in de matrijs wordt getrokken. De tegenhouder vergemakkelijkt het uitnemen van een gevormd product.
De drie wijzen van materiaaltoevoer (met (tangentiële) stuik, rek of geen van beiden in de flens) zorgen voor drie zones
Wijzes van materiaaltoevoer bij dieptrekken
wanddikte
flens stuikzone
buigzone
rekzone
wand
bodem
38
Metallerie 14 • Februari 2013
metallerie.pmg.nl
OMVORMEN Besparingen Bij dieptrekken van cilindrische producten met een kleine diameterdikteverhouding (<30 voor staal) kan de plooihouder eventueel weggelaten worden. Bij kleine series kunnen gereedschapskosten bespaard worden door gebruik van inserts, die in een standaardunit kunnen worden ingebouwd, en het gebruik van goedkope gereedschapsmaterialen (zie tabel). Voor een dieptrekproces moet er speciaal en vaak duur gereedschap gemaakt worden
VOLAUTOMATISCH DIEPTREKKEN Met de modernere dieptrekpersen is zelfs volautomatisch dieptrekken mogelijk. Het gerobotiseerde traject zorgt ervoor dat het eindproduct zonder menselijke tussenkomst kan worden vervaardigd: een robot plaatst de producten op de pers en neemt ze er weer vanaf na bewerking. De voordelen zijn lagere kosten en een doorlopende productie met een hoge graad van nauwkeurigheid en minder uitval. Moderne besturingstechniek zorgt bovendien voor korte insteltijden, waardoor flexibel omgeschakeld kan worden op een ander product. Bovendien kan zo snel geleverd worden, waardoor de concurrentie met onder meer Chinese producenten wordt aangegaan.
DIEPTREKKEN OF FORCEREN? Beide zijn goed vergelijkbaar. Welke techniek het best toegepast kan worden, hangt af van het product, de seriegrootte en/of het feit of het bedrijf de mogelijkheden heeft om beide disciplines toe te passen. Men maakt een keuze op basis van de volgende factoren: • Vorm: ronde productvormen zijn zowel goed te forceren als te
Volautomatische productie met een hoge graad van nauwkeurigheid
De vorm van het dieptrekgereedschap op de dieptrekpers bepaalt of er rechte hoeken, perfecte ronde vormen of ovalen lijnen geproduceerd worden uit een metalen plaat
dieptrekken. Op basis van • Uitstraling: bij een geforceerd seriegrootte zal bepaald product zijn de rillen in het metaal worden welke techniek horizontaal zichttoegepast moet baar na vervorming. D ANKZIJ worden. Bij grotere Bij het dieptrekken is VOLAUTOMATISCH series (boven 500 dit juist verticaal het DIEPTREKKEN KAN stuks) kiest men geval; afhankelijk van de vorm • Wanddikte: DE CONCURRENTIE wanneer bijvoorvaak voor dieptrekken MET DE C HINESE beeld een trechter aangezien de stukprijs PRODUCENTEN van 60° in 3 mm meestal lager ligt dan WORDEN dikke roestvaststaalbij het forceren. AANGEGAAN plaat geplaneerd Andere vormen zoals wordt, zal de rechthoekig, asymminimale wanddikte metrisch kunnen niet uiteindelijk 1,5 mm bedragen. Bij geforceerd worden, dus zullen dieptrekken is de verandering in ze ten allen tijde diepgetrokken wanddikte minder opmerkelijk; worden; • Gereedschap: het is belangrijk • Aantallen. Bij grotere series (vanaf 500 stuks) wordt diep te weten dat dieptrekken deel trekken veelal voordeliger, zodat uitmaakt van een zogenaamd de stukprijs ook kan dalen; stappenproces. Dat wil zeggen
dat een product in een aantal fasen geproduceerd wordt. Dit houdt in dat er voor elke fase apart gereedschap gemaakt moet worden. De kunst van het dieptrekken is om het aantal stappen tot een minimum te beperken. Bij het forceren volstaat in veel gevallen één stuk gereedschap. Daarom wordt er bij kleinere series (onder de 500 stuks) vaak voor gekozen om de producten te forceren. • Materialen: volgende materialen zijn zowel goed te dieptrekken als te forceren: roestvast staal, staal, koper, messing, aluminium en titanium. Bron: Dieptrekken (VM110, FME- CWM), Orfa Visser en MD3
Voorbeelden van producten door dieptrekken: een afdekkap (linksboven), daarnaast een filterhuis en een vuilnisbakdeksel. Uiterst rechts een werk in reliëf. Onderaan links dieptrekwerk dat dienstdoet als flessenhouder
metallerie.pmg.nl
Metallerie 14 • Februari 2013
39
BUSINESS LINKS PLAATBEWERKINGSMACHINES
GEREEDSCHAPPEN & MACHINES
AMADA AMADA ALLEE 1 -DE-42781 HAAN Tel: +49(0)2104/21.12.61.00 Fax: +49(0)2104/212.69.99
HOFFMAN GROUP GEBO PLATINASTRAAT 110 -NL-7554 NB HENGELO Tel: 074/255.81.81 Fax: 074/243.27.34
BYSTRONIC STEK 8 -NL-3371KG HARDINXVELD-GIESSEND Tel: 0184/61.10.20 Fax: 0184/61.77.74 JORG MACHINES EDISONRING 10 -NL-6669 NB DODEWAARD Tel: 0488/48.20.87 Fax: 0488/48.26.19 RESATO 1E ENERGIEWEG 13 -Tel: 050/501.68.77 Fax: 050/501.24.02
NL-9301 LK RODEN
ROFIN BAASEL EDISONSTRAAT 52 -NL-2952 AD ABLASSERDAM Tel: 078/693.10.79 Fax: 078/693.10.37 SAFAN KWINKWEERD 11 -Tel: 0573/22.22.22 Fax: 0573/25.20.57 TRUMPF OUDE BOEKELOSEWEG 31 -Tel: 074/249.84.98 Fax: 074/250.51.61
POELMANN OUDER AMERSFOORTSEWEG 249B 1212 AD HILVERSUM Tel: 035/624.44.56 Fax: 035/623.48.70
--
NL-
SANDVIK COROMANT FOUNTAIN PLAZA, BELGICASTRAAT -- BE-1930 ZAVENTEM Tel: +32(0)2/702.98.00 Fax: +32(0)2/726.01.87
NL-7550 AV HENGELO
VALK WELDING STAALINDUSTRIEWEG (PB60) 15 2950 AB ALBLASSERDAM Tel: 078/691.70.11 Fax: 078/691.95.15
HERMLE NEDERLAND MOLIERELAAN 176 -- NL-5924 AN VENLO-BLERICK Tel: 077/396.17.61 Fax: 077/464.10.70 NL-5931 BK TEGELEN
IJZERON MACHINE HANDEL KOSMONAUT 16 -NL-3824 MK AMERSFOORT Tel: 033/456.40.37 Fax: 033/457.08.30 KALTENBACH TOOLS TURFSCHIPPER 2 -NL-2292 JA WATERINGEN Tel: 0174/27.27.27 Fax: 0174/31.50.31
TRUMPF OUDE BOEKELOSEWEG 31 -Tel: 074/249.84.98 Fax: 074/250.51.61
MULTIWELD RIGA 3 -NL-2993 LW BARENDRECHT Tel: 0180/64.17.77 Fax: 0180/62.33.21
NL-7241 CW LOCHEM
VERSPANINGSMACHINES
LANDRE LANGE DREEF 10 -Tel: 0347/32.93.71 Fax: 0347/32.93.30
NL-2803 PS GOUDA
SECO AVELINGEN WEST 5 -NL-4202 MS GORINCHEM Tel: 0183/63.66.00 Fax: 0183/66.06.01
VOORTMAN AUTOMATISERING OZONSTRAAT 1 -NL-7463 PK RIJSSEN Tel: 0548/53.63.73 Fax: 0548/53.63.74
HURCO STEYLERSTRAAT 18 -Tel: 077/326.89.12 Fax: 077/326.89.13
ISCAR ZWOLLEWEG 6 -Tel: 0182/53.55.23 Fax: 0182/572.77.77
NL-4131 NH VIANEN
NL-7550 AV HENGELO
VOORTMAN AUTOMATISERING OZONSTRAAT 1 -NL-7463 PK RIJSSEN Tel: 0548/53.63.73 Fax: 0548/53.63.74
--
NL-
LASSEN KEMPPI BENELUX MINERVUM 7284 -Tel: 076/571.77.50 Fax: 076/571.63.45
NL-4817 ZM BREDA
LASKAR PUNTLASTECHNIEK AVELINGEN WEST 26 -NL-4202 MS GORINCHEM Tel: 0183/61.88.88 Fax: 0183/66.61.01 LORCH LASTECHNIEK POSTBUS 5 -NL-2200 AA NOORDWIJK Tel: 071/362.56.27 Fax: 071/362.38.85 MULTIWELD RIGA 3 -NL-2993 LW BARENDRECHT Tel: 0180/64.17.77 Fax: 0180/62.33.21 PLYMOVENT POSTBUS 5661 -Tel: 076/578.95.91 Fax: 076/578.95.99
OPPERVLAKTEBEHANDELING HACO AKKERSTRAAT 11 -Tel: 0161/45.48.74 Fax: 0161/45.38.51
NL-5126 PJ GILZE
OPTIDRIVE WIJGMAALSESTEENWEG 108 -- BE-3012 LEUVEN (WILSELE) Tel: +32(0)16/30.07.10 Fax: +32(0)16/30.07.11 POMMEE MACHINES AND EQUIPMENT CANADAWEG 5 -NL-4661 PZ HALSTEREN Tel: 0164/68.27.54 Fax: 0164/68.56.88 SIR JOHN ZUIDBAAN 511 -NL-2841 MD MOORDRECHT Tel: 0182/39.69.31 Fax: 0182/39.69.37 VARICLEAN DE STAR 23 G -NL-1601 MH ENKHUIZEN Tel: 0228/32.57.07 Fax: 0228/32.59.45
NL-
WELDING COMPANY BRANDEKENSWEG 6 -BE-2627 SCHELLE Tel: +32(0)3/880.81.80 Fax: +32(0)3/880.81.99 Email:
[email protected] Web: www.weldingcompany.be
NL-5126 PJ GILZE
ROFIN BAASEL EDISONSTRAAT 52 -NL-2952 AD ABLASSERDAM Tel: 078/693.10.79 Fax: 078/693.10.37 VOITH ERMO STARRENHOFLAAN 13 -- BE-2950 KAPELLEN (ANTWERPEN) Tel: +32(0)3/605.63.04 Fax: +32(0)3/605.63.07 VOORTMAN AUTOMATISERING OZONSTRAAT 1 -NL-7463 PK RIJSSEN Tel: 0548/53.63.73 Fax: 0548/53.63.74 WERKPLAATSINRICHTING
TOELEVERINGEN
HOFFMAN GROUP GEBO PLATINASTRAAT 110 -NL-7554 NB HENGELO Tel: 074/255.81.81 Fax: 074/243.27.34
MAVOM HANDELSWEG 6 -- NL-2404 CD ALPHEN AAN DEN RIJN Tel: 0172/43.63.61 Fax: 0172/42.03.10 MD3 METAALTECHNIEK DUYSTER SPLIJTBAKWEG 113 -NL-1333 HJ ALMERE Tel: 036/532.33.33 Fax: 036/532.09.00 MULTIWELD RIGA 3 -NL-2993 LW BARENDRECHT Tel: 0180/64.17.77 Fax: 0180/62.33.21 PRECISION METALS WAYENBORGSTRAAT 25 -BE-2800 MECHELEN Tel: +32(0)15/44.89.89 Fax: +32(0)15/44.89.90 Email:
[email protected] Web: www.precision-metals.be
KALTENBACH TOOLS TURFSCHIPPER 2 -NL-2292 JA WATERINGEN Tel: 0174/27.27.27 Fax: 0174/31.50.31 PROTEMPO POSTBUS 21 -Tel: 024/371.17.11 Fax: 024/371.17.00
NL-6500 AA NIJMEGEN
DIENSTEN AGIE CHARMILLES SPIKWEIEN 21 -Tel: 077/473.82.17 Fax: 077/473.21.75
NL-5943 AC LOMM
EASYFAIRS NETHERLANDS BENELUXWEG 49 -NL-4904 SJ OOSTERHOUT Tel: 0162/40.89.99 Fax: 0162/46.79.88 METAVAK P/A ENERGIEWEG 2 -NL-7772 TV HARDENBERG Tel: 0523/28.98.98 Fax: 0523/28.98.00
PROTEMPO POSTBUS 21 -Tel: 024/371.17.11 Fax: 024/371.17.00
MIKROCENTRUM POSTBUS 359 -NL-5600 AJ EINDHOVEN Tel: 040/296.99.22 Fax: 040/296.99.20 NL-6500 AA NIJMEGEN
ROFIN BAASEL EDISONSTRAAT 52 -NL-2952 AD ABLASSERDAM Tel: 078/693.10.79 Fax: 078/693.10.37
NL-6580 AA MALDEN
TECMO INDUSTRIEWEG 13 -BE-2630 AARTSELAAR Tel: +32(0)3/877.81.91 Fax: +32(0)3/877.81.92
YAMAZAKI MAZAK NEDERLAND PEPPELKADE 54 -NL-3992 AK HOUTEN Tel: 030/634.40.30 Fax: 030/634.40.35
WELSER PROFIELTECHNIEK MOLENEIND 2 -NL-4751 GP OUD GASTEL Tel: 0165/51.10.00 Fax: 0165/51.36.55
WORTELBOER POSTBUS 5 -Tel: 024/358.65.14 Fax: 024/358.70.79
HACO AKKERSTRAAT 11 -Tel: 0161/45.48.74 Fax: 0161/45.38.51
GRASSAIR COMPRESSOREN POSTBUS 316 -NL-5340 AH OSS Tel: 0412/66.41.14 Fax: 0412/66.41.99
NL-4801 EB BREDA
--
NL-5466 AB VEGHEL
VOORTMAN AUTOMATISERING OZONSTRAAT 1 -NL-7463 PK RIJSSEN Tel: 0548/53.63.73 Fax: 0548/53.63.74
THERMAL DYNAMICS WALLENBERGSTRAAT 85 -- NL-2131 TT HOOFDDORP Tel: 023/561.41.82 Fax: 023/565.50.74 VALK WELDING STAALINDUSTRIEWEG (PB60) 15 2950 AB ALBLASSERDAM Tel: 078/691.70.11 Fax: 078/691.95.15
ONDERAANNEMING EMKA MARCONIWEG 2 -Tel: 0413/32.35.10 Fax: 0413/31.09.07
Siemens PLM Software HET ZUIDERKRUIS 63 -- NL-5215 MV 'S HERTOGENBOSCH Tel: 073/680.25.00 Fax: 073/680.25.25 TECHNI-SHOW PO BOX 8500 -Tel: 030/295.27.09 Fax: 030/295.28.06
NL-3503 RM UTRECHT
ADVERTORIAL
BETROUWBARE MONITORING MET FLIR WARMTEBEELDCAMERA'S VEILIGE S TAAL GIETPANN EN EN TORP EDOWAG ENS DOOR VROEGTIJD IG E PROBLEEMD ETECTIE Staalgietpannen hebben een beperkte levensduur. Hun vuurvaste coating wordt na verloop van tijd beschadigd en gaat barsten. Als deze schade niet tijdig wordt opgemerkt, kan dat een desintegratie van de staalgietpan veroorzaken of, erger nog, een lek. Om dergelijke scenario's te vermijden heeft FLIR gespecialiseerde warmtebeeldcamera's in het gamma. Deze camera's monitoren de toestand van de gietpan in real time en detecteren afwijkingen, nog voor dat via visuele inspectie mogelijk is!
De FLIR A310 warmtebeeldcamera is uitgerust met een uitgebreide waaier aan meet-, analyse- en communicatiefuncties
VROEGTIJDIGE DETECTIE
Wanneer de vuurvaste coating van een staalgietpan beschadigd of gebarsten is, wordt de buitenschil van de gietpan blootgesteld aan te hoge temperaturen. Dat kan behalve een desintegratie van de staalgietpan, ook een uitbraak van gesmolten metaal veroorzaken. Een vroegtijdige detectie van abnormaliteiten is dus noodzakelijk, in het kader van personeelsveiligheid, maar ook om schade aan apparatuur en productiestilstand te voorkomen.
Meet-, analyse- en communicatiefuncties
Dankzij de gespecialiseerde FLIR warmtebeeldcamera's is dergelijke vroegtijdige detectie
mogelijk. De camera's zijn uitgerust met een uitgebreide waaier aan meet-, analyse- en communicatiefuncties die de camera in staat stelt om te functioneren als een controle-, bewakings- en berichtgevingssysteem. De camera alarmeert u zodra er afwijkingen worden geconstateerd. Nog voor er visueel iets waarneembaar is. Dat maakt het mogelijk om beschadigde staalgietpannen tijdig buiten dienst te stellen en een hercoating zorgvuldig in te plannen.
MONITORING EN DATATRANSFER
Vooral de optimale monitoring en efficiënte datatransfer typeren de FLIR warmtebeeldcamera's. De camera's, uitgerust met de FLIR'S
IR Monitor software, waken continu over de toestand van de gietpan en berekenen de temperatuur van het gietoppervlak, met bijzondere aandacht voor zones waar mathematisch meer problemen voorkomen. Hierdoor kunnen de met metaal gevulde staalgietpannen optimaal en in real time worden gemonitord, zelfs in beweging.
Alarmerende temperaturen
De vastgelegde thermische videobeelden en bijbehorende temperatuurdata worden vervolgens via ethernet en glasvezelkabels overgedragen naar een pc, waar de gegevens worden geanalyseerd en opgeslagen. Wanneer de temperatuur van een zone hoger ligt dan de vooraf gedefinieerde parameters, wordt een alarmboodschap naar de operator verstuurd via ethernet, e-mail of ftp. Daaropvolgend kan de operator op basis van de ontvangen parameters en waarschuwingstemperaturen bepalen of de staalgietpan in dienst kan blijven. Verder kan ook een noodalarm worden opgezet als de gietpantemperatuur een kritiek niveau heeft overschreden, zodat de portaalkraan onmiddellijk stopt.
TORPEDOWAGENS
De camera's herkennen probleemzones en vergelijken de opgemeten temperaturen met vooraf ingestelde parameters
FLIR warmtebeeldcamera's kunnen ook gebruikt worden om te waken over de hoedanigheid van torpedowagens. Bijkomend voordeel is dat de camera's zelfs tijdens het voorverwarmingsproces kunnen worden ingezet
De camera's detecteren beschadigingen nog voor er visueel iets waarneembaar is
om de voorverwarmingsduur en energieconsumptie te minimaliseren. Bovendien kan de warmtebeeldcamera door de voorverwarmingsvlam heen kijken en zo de temperatuur van de vuurbestendige coating op een veilige afstand monitoren. Dat elimineert het gebruik van thermokoppels, die minder accuraat zijn en geregeld uitdoven.
FLIR COMMERCIAL SYSTEMS Luxemburgstraat 2 2321 Meer (België) Tel.: +32 (0)3/665.51.00 Fax: +32 (0)3/303.56.24
[email protected] www.flir.com
Metallerie 14 • Februari 2013
41
PRODUCTINFO
QUICKTURN
WIDIA VICTORY
KONTEC KSX NC
SPANTANGOPNAME EPB 5672
Garant QuickTurn is een nieuw gamma van gereedschapsklemmen. De gereedschapsloze wissel kan uitgevoerd worden in slechts drie stappen. Het hele proces duurt vijf seconden. Nadat het slot opgeheven is en de snijplaat verwisseld is, moet de gebruiker enkel nog de clip sluiten. QuickTurn garandeert een hogere bewerkingssnelheid en meer betrouwbaarheid en stabiliteit bij een constante klemkracht van 18 newton. Daaraan is een repetitienauwkeurigheid van ± 4 µ gekoppeld. Tot slot is de gereedschapshouder onderhoudsvrij door de gesloten behuizing.
Het draaigamma van Widia Victory laat toe de productiviteit te verhogen en de kosten te verlagen in een breed scala van materialen. Zo leidt het nieuwe gereedschap onder meer tot een langere standtijd voor de bewerking van werkstukken uit staal, roestvrij staal, gietijzer en speciale legeringen. Er zijn tien nieuwe tinten in veertien verschillende geometrieën, waaronder vijf nieuwe spaanbrekers. De beitelplaatjes van Widia Victory maken gebruik van coatingtechnologieën om de weerstand tegen slijtage te verbeteren en hogere snelheden mogelijk te maken. Een bijkomstige postcoatingbehandeling verhoogt de hardheid van de snijkant, om zo de levensduur van het gereedschap te verhogen.
De Kontec KSX NC spanvijs is een krachtig spansysteem voor de simultane vijfassige verwerking, dat beschikt over instelbare spankrachten tussen 4 en 40 kN, rechtstreeks gemeten op het werkstuk. De steunvlakken op een hoogte van 211 mm zorgen ervoor dat het werkstuk gemakkelijk bereikbaar is. Het wordt snel geklemd, is bestand tegen trillingen en heeft een hoge repeteernauwkeurigheid. De bediening via een trekstang vermindert de buigbelasting op het basislichaam. De aandrijving en het verstelmechanisme van de vijfassige spanvijs zijn volledig omsloten en dus beschermd tegen spanen, vuil, koelvloeistof enz.
De nieuwe spantangopname EPB 5672 is geschikt voor hogesnelheidsfrezen en hoogvolumeverspaning. Er is een maximale rondloopnauwkeurigheid van drie micron bij een gereedschapslengte van drie keer de buitendiameter (3xD), tot 50 mm. Dit is 40% lager dan het vorige D-type (5872). De EPB 5672 is ook ontworpen voor een maximale klemkracht die gelijkmatig over de hele lengte van de spantang overgebracht wordt op de gereedschapsschacht. De spanmoer is voorzien van een sterke trapezoïdale schroefdraad om de spantang omlaag te drukken in zijn zitting. Ook is er een compleet nieuw type functionaliteit tussen moer en lichaam ontstaan: twee cilindrische geleidingsvlakken aan beide zijden van de schroefdraad.
HOFFMAN QUALITY TOOLS 074/255.81.83
OUDE REIMER 035/64608.32
SCHUNK INTEC 073/644.17.79
SECO 018/363.66.00
DRAAICENTRUM NZX4000
DHC PREMIUM
HONEN EN ROLLEN
PXD
Landré, vertegenwoordiger van Mori Seiki draai- en freesmachines in Nederland, meldt de introductie van het nieuwe draaicentrum NZX4000. Dat is specifiek ontwikkeld voor het bewerken van grote en lange werkstukken. De machine is standaard uitgerust met dubbele turrets, aangedreven gereedschappen, een freesfunctie op de boventurret, een maximale draaidiameter van 660 mm en een maximale draailengte van 2.000 mm. Door toepassing van 50% bredere geleidingen op alle assen van het platform op het trapeziumvormige bed worden het doorbuigen en het torderen voorkomen, waardoor de machinestijfheid ten opzichte van bestaande machines met 50% verbeterd is.
DHC Premium van LMT-Fette is een rustig lopende schachtfrees die hogere prestaties levert ten opzichte van haar voorganger bij zowel het voor- als het nabewerken. De trillingsvrije frees heeft een innovatieve geometrie: de op elkaar volgende snijkanten hebben verschillende spiraalhoeken. De PVD-highperformancecoating en het nieuwe moedermateriaal (LCPK30M) zorgen voor een lange levensduur van het gereedschap en een zekere spaanafvoer. Een bijzonder kenmerk van de DHC Premium is haar multifunctionaliteit: voor- en nabewerken is met één gereedschap mogelijk. Zo zijn ook smalle opstaande kanten en tot 2xD diepe groeven in staal- en gietijzersoorten met een goede oppervlaktekwaliteit realiseerbaar.
Sandvik Coromant introduceert een nieuwe reeks van gereedschappen waarmee cilinderboringen in 90% minder tijd afgewerkt kunnen worden ten opzichte van conventionele slijptechnieken. Dankzij de verbeterde procesveiligheid worden er bovendien snellere cyclustijden bereikt, zonder afbreuk te doen aan de uiterst nauwkeurige afwerking. Dit gereedschap is ontworpen voor de bewerking van hydraulische en pneumatische cilinders over een diameterbereik van 38 tot 305,9 mm. De aparte hoon- en roloperaties helpen om het benodigde vermogen en de voedingskracht te minimaliseren. Dat er verschillende activiteiten zijn, betekent ook dat voedingen en snijsnelheden afzonderlijk geoptimaliseerd kunnen worden.
De PXD serie van uitwisselbare Phoenix boorkoppen is geschikt voor het boren van grote diameters of tapgaten voor het draadrollen waarbij een hoge nauwkeurigheid en efficiëntie, zoals met het gebruik van VHM-boren, vereist zijn. Ze hebben ook een langere standtijd, vergeleken met HSS-boren en boren met wisselplaten. Eén enkele boorstang kan gebruikt worden voor verschillende diameters, de uitwisselbare boorkoppen kunnen gebruiksvriendelijk gekoppeld en ontkoppeld worden en hun bevestiging, zonder schroeven, blijft optimaal.
LANDRE 034/732.93.71
HAGRO 048/646.24.24
SANDVIK COROMANT 010/208.02.08
OSG MAC WORLD NEDERLAND 034/844.27.64
42
Metallerie 14 • Februari 2013
metallerie.pmg.nl
SafanDarley E-Brake niet in te halen De voorsprong van de uitvinder
Al in 1995 vond SafanDarley de servo-elektronische kantpers uit. Nu,18 jaar later, is het Original E-Brake machineconcept nog steeds uniek. Met opeenvolgende innovaties heeft SafanDarley het concept doorontwikkeld naar een uniek programma elektronische kantpersen, wereldwijd ongeëvenaard. Onze E-normen in Efficiency, Economie, Ergonomie en Ecologie zetten ook ú als plaatbewerkend producent op voorsprong. Ontdek het razendsnel op www.safandarley.com
30% sneller buigen
E-Control touch screen
50% % minder i d energie
100% electronisch
De E-norm in Efficiency
De E-norm in Ergonomie
De E-norm in Economie
De E-norm in Ecologie
De E-volutie in plaatbewerking
SafanDarley B.V., Kwinkweerd 11, NL-7241 CW Lochem, P.O. Box 96, NL-7240 AB Lochem. Tel.: +31 (0)573 222 222, E-mail:
[email protected], Website: www.safandarley.com
www.hoffmann-group.com
Maximale performance vereist premium gereedschap. Productiemachines dienen altijd betrouwbaar en effectief te functioneren. Hierop worden ze ontwikkeld, geconstrueerd en geproduceerd. GARANT is integraal bestanddeel van dit veeleisende werk van onze klanten – en de geconcentreerde producentkwaliteit van de Hoffmann Group. Met GARANT 360°Tooling bieden wij een unieke allroundservice voor efficiënte verspaningsprocessen: topprestatie vereist premium gereedschap – GARANT.
Meer GARANT Premium: Eenvoudig de QR-code met uw smartphone scannen – en GARANT www.hoffmann-group.com premium multimediaal beleven. http://hoffmann-group.com
