VAKBLAD VOORDEMETAALVERW ERKENDEINDUSTRIE highest performance, best quality, best service

Ver s chi j nt6xperj aar ,i nf ebr uar i ,apr i l ,j uni ,sept ember , okt oberendecember ,nr .15,apr i l2013–10EUR( excl .bt w)

www. met al l er i e. nl

L ASSPECI AL p.27

VAKBL ADVOORDEMETAAL VERWERKENDEI NDUSTRI E

highest performance, best quality, best service J acquesDecl er cq KNSConsi st s

p.6

"3Dpri nt enbi edtgrot evoordel en, maaropseri eproduct i ei shet wel l i chtnogevenwacht en"

Tom Mansvel der s p.10 Laur aMet aal

"Doorvri j welal l ebewerki ngeni n ei genhui st evoeren,kunnenwe kort edoorl oopt i j denhant eren"

Met high-end automatiseringsoplossingen voor de lasproductie combineert Valk Welding een hoge Ri kGr asmei j er p.18 GEMS

"Opsl agt anksvoorchemi sche vl oei st of f enmoet enaanzeerhoge l asei senvol doen"

laskwaliteit met een hoge output voor zowel enkelstuks als serieproductie.

Valk Welding tel. +31 (0)78 69 170 11 [email protected] www.valkwelding.com

Make s i t happe n

Vrijheid om te creëren, begin met een vlak oppervlak

De nieuwe P1 laat je fantasie de vrije loop door producten te produceren die je nooit voor mogelijk hield. De P1 maakt gebruik van de nieuwste kinematica en gaat daardoor verder dan het concept Panel Bender. De P1 houdt van het milieu: hij consumeert slechts 4kW. De P1 toont diep respect voor de mens: hij produceert vrijwel geruisloos en in volledige veiligheid met maximale automatisering. De nieuwe P1 maakt perfectie mogelijk.

salvagninigroup.com

M E TA L L E R I E N E D E R L A N D N R . 1 5 • A P R I L 2 0 1 3

IN DIT NUMMER De eerste stappen zijn altijd de moeilijkste. Maar is dat dan de enige reden waarom MetaalExpo niet ingeslagen is als een bom? Let wel, de congressen zijn warm onthaald en betekenden een grote meerwaarde, alleen wat de pure bezoekersaantallen betreft, had men toch op iets meer gehoopt. Wellicht is men een beetje beursmoe. Het aanbod is dan ook sterk versnipperd. Beurzen met een heel specifieke invalshoek hebben dan een voordeel. Kevin Vercauteren

SECTORNIEUWS..................................................................4 Nieuwtjes en feiten uit de sector PRIMEURS OP DEMOWEEK............................................5 Voor de twaalfde keer alweer hebben negen bedrijven uit Veenendaal en Ede de Demoweek georganiseerd. Eigenlijk één grote huisshow in de Gelderse vallei met enkele primeurs. Een selectie daarvan vormt de exclusieve focus van dit artikel ter nabeschouwing van dit regionale event RAPIDPRO 2013, DE ONTDEKKING VAN DE EERSTE TOEPASSINGEN?..............................6 Driemaal is scheepsrecht, luidt een oud Hollands gezegde. Voor het succes heeft RapidPro dit niet nodig, want de eerste editie was al onmiddellijk een schot in de roos METAALEXPO NEEMT EERSTE STAPPEN....................8 Met net geen 3.500 bezoekers in drie dagen was de respons niet overweldigend, maar ook geen totale ontgoocheling. “Deze nieuwe beurs-congresformule geeft genoeg aanknopingspunten om door te ontwikkelen”, zegt Gert Jan Braam, marktmanager metaalindustrie bij VNU Exhibitions LAURA METAAL TIMMERT AAN DE WEG...............10 Laura Metaal haalde onlangs de vakpers met de investering in een kantbank van 2.000 ton. De economie mag dan kwakkelen, bij Laura Metaal leeft het besef dat een voortvarend investeringsbeleid de beste garantie is voor de toekomst STANDALONE, COMBI, CEL OF STRAAT?..............13 Naast een CAD/CAM-pakket is het investeren in een combimachine of productiecel een tweede stap in de richting van manarm produceren. Maar vanaf wanneer is een onderneming eerder gebaat bij de aankoop van een productiecel ten koste van standalonemachines? En vanaf welk moment is het verantwoord te investeren in een productiestraat? VAKBLAD METALLERIE is een uitgave van Professional Media Group Nederland bv Postbus 1297 3800 BG Amersfoort Tel.: 033 – 463.79.77 Fax: 033 – 463.79.76 PERIODICITEIT Metallerie verschijnt 6 x per jaar ABONNEMENTEN Tel.: 033 – 463.79.77 - Fax: 033 – 463.79.76 Jaarabonnement: 60 EUR (excl. btw) = 6 nrs. Intekenen via metallerie.pmg.nl of mail naar [email protected]

metallerie.pmg.nl

GEMS LAST COMPLETE TANKS MET LASROBOT. 18 Tank- en apparatenbouwer GEMS in het Gelderse Vorden heeft vorig jaar een rigoureuze conversieslag van hand- naar robotlassen gemaakt. Op het eerste gezicht een logische stap voor een bedrijf waar 80% van de uren aan laswerk wordt besteed. Maar GEMS heeft de hele organisatie ervoor moeten aanpassen. “In twee jaar tijd is ons bedrijf volledig veranderd”, vertelt directeur, Jan Grasmeijer VOOR- EN NADELEN VAN FORCEERTECHNIEK..21 Weinigen zijn vertrouwd met de voor- en nadelen van forceren als omvormingstechniek. Misschien ligt een gebrek aan kennis van de techniek wel ten grondslag aan haar verblijf in de luwte van bij ons meer bekende bewerkingsprocessen. In ieder geval kan het geen kwaad om in dit artikel de mogelijkheden van het forceren op een rijtje te zetten MULTITASKING BIEDT GROTE MEERWAARDE.....24 De opmars van de multitasking (MT) machines is niet meer te stuiten. Al blijft de markt wat de gebruikte gereedschappen betreft traditioneel, toch worden er specifieke gecombineerde gereedschappen ontworpen die verschillende bewerkingen mogelijk maken zonder gereedschapswisseling PRODUCTINFO..................................................................34 Een overzicht van nieuwe producten

REDACTIE Directeur-uitgever Andy Noyez Hoofdredacteur Bart Denys Bladmanager Kevin Vercauteren Hoofdredactrice socio-economisch Tilly Baekelandt Kernredactie Valérie Couplez - Dieter Devriendt - Sofie Moentjens Gauthier Geldhof - Valerie Verkain Eindredactie Magali De Cannière Mike De Craene Tom Harteel Nils Rauwoens

Medewerkers Marcel Cools - Luc Ghijs - Jan Wijers Chloé Martin - Liam van Koert - Paul Paulus Erik Steenkist - Hans Koopmans REALISATIE Grafische vormgeving Pascal Claeys Publicitair materiaal Johan Teerlinck - Axelle Vereecke - Eva Seurinck Commerciële redactie Marianne Bouckaert Drukkerij Moderna - Paal-Beringen

LASROBOTS

LASROBOTS SNELLER, NAUWKEURIGER EN GEBRUIKSVRIENDELIJKER...........................27 MOGELIJKHEDEN VRIJWEL ONBEPERKT Eén lasrobot vervangt drie handlassers én biedt een constantere kwaliteit. Geen verrassing dus dat lasrobots big business geworden zijn. Ook hun ontwikkeling staat niet stil. De robots zijn sneller, nauwkeuriger en bovendien eenvoudiger te programmeren, wat het mogelijk maakt materialen te lassen die voorheen niet gelast konden worden. Tijd dus om de laatste ontwikkelingen nog eens op een rijtje te zetten

CAD/CAM VONKEN

KENNISINTEGRATIE IN SOFTWARE GEEFT VONKEN......................16 CAD/CAM VOOR DRAADVONKEN Draadvonken biedt de mogelijkheid werkstukken te creëren waarbij nauwkeurigheden preciezer dan een micron behaald kunnen worden. Om die nauwkeurigheden te verkrijgen, is het belang van een uitermate precies ontwerp niet te miskennen. Specifieke softwaremodules bieden de mogelijkheid een gedetailleerd ontwerp te genereren, terwijl er ook geanticipeerd wordt op de snelheid van het proces en de grootte van de vonkspleet

PUBLICITEITSREGIE Professional Media Group Nederland bv Birgen Filez Postbus 1297 3800 BG Amersfoort Tel.: 033 – 463.79.77 Fax: 033 – 463.79.76 Uitgever Fernand Vanrie Overname artikelen is slechts mogelijk na verkregen schriftelijke toestemming van de uitgever Metallerie 15 • April 2013

3

ACTUEEL

OPEN DAG VYNCKIER TOOLS

MAGISTOR VIERT TIENDE VERJAARDAG NIEUW MAAR TOCH HERKENBAAR LOGO Magistor, de specialist met passie voor straal- en verspaningstechniek, bestaat dit jaar alweer 10 jaar. Een periode waarin veel is veranderd, zowel binnen als buiten de wereld van de metaalbewerking. Ook zijn er zaken onveranderd gebleven. Zoals de drie pijlers, waarop Magistor in 2003 als leverancier van meermalige straalmiddelen en verspaningsgereedschappen is neergezet en verder opgebouwd: doen wat je zegt, consequent vasthouden aan kwaliteit en een no nonsens aanpak.

Het bedrijf heeft zich daardoor ontwikkeld tot een sparringpartner voor firma's die op zoek zijn naar perfecte oplossingen voor hun

CREAFORM JAARRESULTATEN

VERATIO KIEST OPNIEUW VOOR DARLEY

OPNIEUW STERKE GROEI

Creaform, producent van draagbare 3D-meetsystemen en 3Dontwerpservices, heeft de finale resultaten voor 2012 bekendgemaakt. Met een algemene groei wordt het afgelopen jaar succesvol afgesloten. Martin Lamontagne, voorzitter en CEO van Creaform: “2012 is over de hele lijn een uitstekend jaar voor ons geweest, maar wat het meest opvalt, is het succes dat we gehad hebben met onze nieuwe releases. We konden de noden van onze sector perfect identificeren en aanpakken met de lancering van de Go!SCAN3D witlicht-3D-scanner. De bestellingen hebben het aantal voorziene eenheden ruimschoots overschreden.”

verspanings- of straalvraagstukken.Vanzelfsprekend beweegt Magistor mee met de actuele ontwikkelingen. Zo is er sinds kort een moderne website en zijn ze aanwezig op

SPECIALIST RVS INVESTEERT IN NIEUWE AFKANTTECHNOLOGIE De Goudse handelsfirma en toeleverancier van roestvaststalen producten Veratio heeft het machinepark uitgebreid met een afkantpers van het type EHP 230 42/37 CL van Darley (inmiddels SafanDarley). De machine vervangt twee bestaande kantbanken van andere merken en zal ingezet worden voor eenvoudig tot complex zetwerk met hoge eisen qua maatvoering en afwerking. De machine is met een werklengte van 4.200 mm en een perskracht van 230 ton ook geschikt voor het buigen van grote plaatdelen. Veratio investeerde eerder, in

WEGWIJZER ONDERWIJS VMBO-MBO OPGESTELD

VERSPANERSFORUM GEEFT MEER INZICHT IN PRAKTIJKONDERWIJS VERSPANEN OM MEER LEERLINGEN NAAR HET TECHNISCH ONDERWIJS TE LOKKEN “Het technisch onderwijs wordt wel vaker eens als laagste schoolniveau aangeduid. Er moet juist positiever over gesproken worden als ouders de technische leerweg weer als keuze voor hun kind willen aanvaarden”, meent Het Verspanersforum. “We wekken daarvoor al zo veel mogelijk belangstelling, ook om opvolgers te vinden voor de functies in de eigen vakrichting.” Het forum heeft in dat kader de leerweg tot CNC-verspaner verkend. De bedoeling was om te kijken hoe deze techniek in het onderwijs tot haar recht komt. De organisatie heeft daarom een publicatie 'Wegwijzer Onderwijs VMBO-MBO' opgesteld om er meer inzicht in te geven. Het is een compleet overzicht geworden van het voortgezette

4

Metallerie 15 • April 2013

sociale media zoals LinkedIn, Youtube, Twitter en Facebook. Ook zullen (potentiële) klanten en andere geïnteresseerden worden geïnformeerd via digitale nieuwsbrieven en gerichte mailingen. En dat met een huisstijl, die recht doet aan waar men voor staat. Hierbij presenteert Magistor het verjaardagslogo, waarmee de huisstijl in dit jubileumjaar zo nu en extra glans kan worden gegeven. Anders, vernieuwend en toch herkenbaar. Precies Magistor!

onderwijs. Voor het opstellen van deze publicatie werden er themadiscussies met leerkrachten georganiseerd op de diverse bijeenkomsten van het Verspanersforum in het land, om voeling te krijgen met het onderwijs. De bedoeling was ook om inzicht te verkrijgen in hoe de ouders of leerlingen meer interesse kunnen krijgen voor het vakonderwijs in de richting Metaaltechniek en vooral voor het verspaningsvak. Sinds de oprichting van het Verspanersforum is daarvoor aandacht gevraagd, omdat er juist veel vraag is naar het invullen van vacatures en met name rond het werken met CNC-machines. Meer info over de Wegwijzer Onderwijs is te vinden op de website van Het Verspanersforum.

2001, in een Darley afkantpers, waarmee er zulke goede ervaringen opgedaan zijn dat er - na vergelijking van op de markt verkrijgbare typen - opnieuw voor dit merk gekozen is. De nieuwe kantbank is voorzien van een bestuurde achteraanslag met vier assen, een extra aanslagvinger, lichtstraalbeveiliging en een centraal verstelbare, CNC-bestuurde bombering. Tezelfdertijd is er fors geïnvesteerd in hoogwaardig gereedschap (bovenstempels, inzetmatrijzen, compoundmatrijzen e.d.) van zowel Darley als Wila.

BEND APP

SNELLE TOEGANG TOT PLOOIBEREKENINGEN EN GEREEDSCHAPSINFO

SUCCESVOLLE DAG MET TEVREDEN BEZOEKERS Op 8 maart opende Vynckier Tools de deuren voor een open dag. Op het evenement werd het 'Vynckier Concept' uitgebreid voorgesteld. Kwaliteitsvolle producten voor de professionele workshop, een sterke logistieke en commerciële ondersteuning alsook een krachtige support op het vlak van datacommunicatie tonen het bedrijf als partner voor de professionele markt van tools, workshop- en metaalbewerkingsmachines. Bezoekers konden kennismaken met het productengamma, onder meer door een workshop van TengTools en Optimum. De dag bleek een schot in de roos, waarop veel bezoekers tevreden terugblikken.

De nieuwe Bend App van LVD Company voor smartphones en tablets biedt een snelle toegang tot handige plooiberekeningen en gereedschapsinformatie als hulpmiddel bij het instellen van afkantpersen en de productie van onderdelen. De app is ook een bron van informatie over LVD en zijn productupdates. Gebruikers hebben met de app belangrijke plooiberekeningen binnen handbereik, zoals de inschatting van de plooikracht en -tolerantie, alsook de mogelijkheid om belangrijke variabelen te selecteren, zoals V-opening, minimale ribhoogte en inwendige radius in zowel mm als inch. Gereedschapsbrochures om de correcte gereedschapsstijl en -vorm voor de job te bepalen en te selecteren, alsook het recentste productnieuws en updates kunnen via de app worden gedownload.

METAV 2014

18E EDITIE BEURS IN DUSSELDORF In 2014 zal Metav in Düsseldorf voor de achttiende keer de deuren openen, van 11 tot 15 maart. Exposanten van over de hele wereld zullen er hun producten en oplossingen voor moderne industriële gebruikers showen. "Metav is al meer dan dertig jaar erkend als een vooraanstaand event voor de metaalverwerkende sector",

zegt dr. Wilfried Schäfer, uitvoerende directeur bij de Metav organisator, VDW. "Het is vooral aantrekkelijk voor specialisten in productietechnologie, die op de beurs van mening kunnen wisselen over efficiënt produceren." De vorige editie, in 2012, behelsde ongeveer 700 exposanten uit 26 verschillende landen, 36.000 m² beursvloer en bijna 41.000 bezoekers.

metallerie.pmg.nl

PRIMEURS OP DEMOWEEK MACHINENIEUWS UIT DE GELDERSE VALLEI Voor de twaalfde keer alweer hebben negen bedrijven uit Veenendaal en Ede (namelijk 3D Worknet, Bemet, Bender, Cellro, Dormer, Dymato, DMG/Mori Seiki, Heidenhain en Mitutoyo) de Demoweek georganiseerd. Eigenlijk één grote huisshow in de Gelderse vallei, dit keer op zes locaties tegelijk, en met een aantal primeurs. Een selectie daarvan vormt de exclusieve focus van dit artikel ter nabeschouwing van een gezellig druk regionaal event. Door Peter Weber PRIJSKWALITEITVERHOUDING Een van de primeurs had Bendertechniek in petto met het nieuwe drieassige bewerkingscentrum van Matsuura, de VX1000. De Japanse machinebouwer zet

geleidingen, komen echter rechtstreeks uit Japan. De ontwikkeling van de VX1000 heeft ook in Japan plaatsgevonden. Door de assemblage uit te besteden aan een Taiwanese contractpartner kan de machinefabrikant de prijs aanzienlijk lager houden dan die van de in Japan gebouwde machines.

DRAADLOOS

De Matsuura VX1000 is de eerste machine van het Japanse concern dat buiten het moederland wordt gebouwd

hiermee een offensief in tegen de Aziatische concurrentie. Omdat je niet voor elke opdracht een high-end machine nodig hebt, heeft Matsuura besloten deze machine in Taiwan te laten bouwen. Kritische componenten, zoals de spindel en de

metallerie.pmg.nl

Heidenhain zet in op draadloze communicatie. Een van de nieuwigheden is het draadloze handwiel, dat nu beschikbaar is voor machines met een recente besturing van het concern. Dat is vooral handig bij grotere machines, waar het bereik van het kabelgebonden handwiel tekortschiet. Heidenhain maakt tevens bij de meettasters (TS 460 voor werkstukken en TT 460 voor gereedschappen) de overstap naar hybride tasters. Tot nog toe bood men die alleen met een infraroodsignaal aan. Dat signaal stuit echter op zijn grenzen als je bijvoorbeeld in een matrijs in een diepe caviteit moet meten. Voor die situaties is er nu een radiografische meettaster beschikbaar, die met dezelfde nauwkeurigheid meet. Alleen is de signaalverwerking van de infraroodtaster een fractie sneller. De operator kan zelf kiezen of het signaal infrarood of radiografisch verstuurd wordt. De hybride tasters kunnen beide signalen uitzenden naar de ontvanger in de machine.

Tijdens de drukbijgewoonde demodagen stond onder meer de DMC 65 monoblock met palletwisselaar van DMG onder spaan

LANGDRAAIEN Dymato toonde tijdens de Demoweek de veelzijdigheid van zijn machineprogramma. Behalve de zeer nauwkeurige Mitsubishi MV1200 R draadvonkmachine (met het bijzondere tubular drive aandrijfsysteem) en de hoogdynamische Röders TEC HSCmachine, waarbij de freesbaan om de 0,03 ms wordt gecontroleerd en bijgestuurd, liet men de langdraaimachine van Hanwha zien. Dit is een nieuw merk en een heel nieuw type machine voor Dymato. Getoond werd de XD32H, die een draaidiameter kan verwerken tot 32 mm. Men bouwt deze machines tot een maximale diameter van 38 mm, zowel met hoofd- als subspindel en een extra y-as op de hoofdspindel. De stabiele machine wordt geleverd met een Fanuc i-besturing. Hanwha is een Zuid-Koreaans merk met een Europees hoofdkwartier in Duitsland.

uit de Ecoline reeks en de MillTap 700 was ook de Deckel Maho DMC 65 monoblock in Veenendaal, in combinatie met een palletwisselaar. Tijdens de huisshow in Pfronten, eerder dit jaar, ging de FD-variant van dit type vijfassig bewerkingscentrum in première. Met deze FD-versie kun je nu ook draaien op de freesmachine, waarbij de tafel als c-as is uitgevoerd met een maximaal toerental van 1.000 omwentelingen per minuut. 

De operator kan bij Heidenhain nu kiezen voor een infrarode of radiografische verzending van het meettastersignaal

DRAAIEN OP EEN FREESMACHINE Bij DMG Mori Seiki stond een groot aantal machines onder spaan. Behalve de instapvijfasser Metallerie 15 • April 2013

5

BEURZEN

RAPIDPRO 2013, DE ONTDEKKING VAN DE EERSTE TOEPASSINGEN? NOG NIET ALLE TWIJFELAARS ZIJN OVERTUIGD Drie keer is scheepsrecht, luidt een oud Hollands gezegde. Voor het succes heeft RapidPro dit niet nodig, want de eerste editie was al onmiddellijk een schot in de roos. Maar waren er op de derde editie (eindelijk) industriële toepassingen te vinden, of althans de eerste belangrijke aanzetten daartoe? Met andere woorden: hebben de aanbieders van de technologie van additive manufacturing intussen al nieuwe markten ontgonnen? Dat was toch vooral dé vraag waarmee we naar Veldhoven trokken. Het antwoord is dat met name de industriële serieproductie wellicht nog minstens één editie op zich zal laten wachten. Door Peter Weber

VLAANDEREN NADRUKKELIJK AANWEZIG De Hogeschool West-Vlaanderen had dit jaar een bus ingezet om geïnteresseerden naar Veldhoven te brengen, naar de derde editie van RapidPro. Zo’n 30 Vlamingen reisden daarmee naar RapidPro, dat zich duidelijk profileert als een Benelux-beurs. Dat merk je niet alleen bij de bezoekers (dit jaar zo’n 3.000), maar ook bij de exposanten (een kleine 70). Materialise en Layerwise zijn twee Vlaamse spelers die ook dit jaar nadrukkelijk in Veldhoven aanwezig waren. En tijdens het congres werd onder meer de nieuwe technologie gepresenteerd die aan de KU Leuven wordt ontwikkeld. Het team van

professor Jean-Pierre Kruth combineert het laag opbouwen met het met de laser weer weghalen van materiaal in één bewerking. Nadat eerst enkele lagen zijn opgebouwd, wordt de bovenste weer gesmolten. Dit melting and remelting kost amper extra tijd maar zorgt vooral voor een betere oppervlaktekwaliteit. En dat is een van de noden op de markt, betoogde Klaus MüllerLohmeier van Festo AG. Hij gaf op de eerste beursdag de bezoekers een inkijkje in de additivemanufacturingervaringen van deze Duitse fabrikant van automatiseringssystemen. Festo & Co AG is al midden jaren negentig gestart met de experimentele toepassing van deze techniek. Sinds kort zijn de

“3D-PRINTERS VOORLOPIG NOG NIET VOOR SERIEPRODUCTIE” Een van de vele bezoekers aan RapidPro is Jacques Declercq van KNS Consist. Hij volgt de ontwikkelingen op het vlak van additive manufacturing al enkele jaren. Voor hem is het de derde keer dat hij RapidPro bezoekt. “Wij leveren kunststoffen en ik wil hier de trends zien, zodat we met de evolutie kunnen meegroeien. Daarom werken we ook al lang samen met Howest”, vertelt hij op de beursvloer. Klanten van KNS Consist vragen momenteel nog niet naar kunststoffen voor additive manufacturing. Die worden doorgaans rechtstreeks door de fabrikanten geleverd of het gaat om bijvoorbeeld filament voor de kleine 3D-printers. Dat is niet de markt waarop het bedrijf uit Roeselare zich beweegt. “Wij zoeken naar materialen waar we toegevoegde waarde mee kunnen leveren, zoals advisering van de klant”, verduidelijkt Declercq. Hij ziet de 3D-printers voorlopig nog niet ingezet worden voor serieproductie. Uiteindelijk draait het toch om de betaalbaarheid van producten.

6


eerste drie kunststof producten vrijgegeven voor serieproductie met behulp van stereolithografie. Deze drie producten worden nu jaarlijks in een oplage van 500 tot 1.000 stuks gemaakt.

dan toch de aarzeling bij MüllerLohmeier? “Het nabewerken van het deel vergt vijf uur op een vijfassige machine. Dat is te lang. Daarnaast is het proces nog onvoldoende stabiel. Met ALUMINIUM DELEN röntgenopname hebben we in Anders ligt het bij componenten sommige delen scheurvorming die vervaardigd worden van ontdekt binnen in het stuk. Dat aluminiumpoeder. Festo heeft hoeft niet voor elke toepassing hiermee de nodige ervaring een risico te vormen, maar voor opgedaan, onder andere in serieproductie betekent het wel projecten samen met het dat de technologie nog niet Fraunhofer ILT geschikt is.” Hij durft zelfs in Aken. E EN KLEPBEHUIZING geen voorspelling te Klaus Müllerdoen wanneer de DIE F ESTO MET Lohmeier schetste techniek zo ver is, maar SELECTIVE LASER enkele interessante de laatste nieuwe MELTING HEEFT conclusies. machines van SLM Qua deugdelijkheid GEMAAKT, STAAT AL Solutions en Concept van de poederLaser die vorig jaar op SINDS OKTOBER materialen is er op EuroMold zijn 2008 IN EEN het eerste gezicht geïntroduceerd, geven DUURTEST BIJ DE weinig aan de aan dat de industrie in de FABRIKANT hand. De materiaalgoede richting evolueert. eigenschappen zijn vergelijkbaar “Economische serieproductie ligt met die van aluminium nu echter nog even achter de gietstukken. Een klepbehuizing horizon.” die Festo met selective laser melting heeft gemaakt, staat al LENZEN PRINTEN sinds oktober 2008 in een duurtest bij de fabrikant. “We Dat geldt niet voor een heel hebben tot nog toe 330 miljoen andere toepassing die op keer de schakelcyclus doorlopen RapidPro te zien was: LUXeXceL en het stuk is nog altijd oké. Group uit Goes heeft namelijk Dynamische belastingseen technologie ontwikkeld voor eigenschappen zijn het 3D-printen van optische minstens zo goed als lenzen voor onder andere de die van gietstukken, verlichtingsindustrie. Met deze misschien zelfs nog Printoptical Technology won beter.” Zelfs de het jonge bedrijf (pas in 2009 vloeistofstromen gestart) de eerste RapidPro Award zijn vergelijkbaar, die dit jaar werd uitgereikt. De hoewel de stukken jury vindt de technologie zeer die met additief innovatief en waardevol omdat vervaardigen zijn het bedrijf hiermee een hooggemaakt, een veel waardig product (optische lenzen) ruwer oppervlak produceert met behulp van 3Dhebben. Vanwaar printen. Daarmee boort men een

metallerie.pmg.nl

h eeln i eu wemar k taan .Endi e r eageer ten t h ou s i as t ,z egt mar k et i n gman agerMar c ode Vi s s er .Momen t eelwor dendez e l en z env oor alges pu i t gi et ,wat eenl an gedoor l oopt i j dv r aagten h ogemat r i j s k os t enmetz i c h meebr en gt .“ Wi jk u n n ende opt i s c h ec ompon en t enon deman dpr odu c er en ,bet aal baar enf l ex i belqu as er i egr oot t e. ” Meteeni n du s t r i ël eu v pr i n t er pr i n tmendel en sopeen bas i s mat er i aal ,of wele en pol y c ar bon aatof weleenP MA. Del en z enwor dendaar n amet eenl as erl os ges n eden .De n au wk eu r i gh ei di sn ual v ol doen dev oorl i c h t t oepas s i n gen . Di ev er bet er tec h t erv oor t du r en d endats c h eptk an s enom s t r ak s ooki nan der emar k t endoort e dr i n gen ,v er wac h tDeVi s s er . “ Wegaanh eels n elr i c h t i n gde k wal i t ei tv anh eth oogwaar di g s pu i t gi et en . ”Datbet ek en tdat L UXeX c eLeenpr oc esopdemar k t z etdatn i etal l eenbes t aan de f abr i k an t enr aak t ,maarookde mat r i j z en bou w. T egel i j k er t i j don t s t aanerv oorde v er l i c h t i n gs i n du s t r i eh eeln i eu we mogel i j k h eden .“ Des i gn er s k u n n enn uh u nl en son t wer pen , l at enpr odu c er enenh u ndes i gn een v ou di gaan pas s en . ”

wor dtt oegepas t .Oor s pr on k el i j k k omtdez et ec h n ol ogi ebi jT ex as I n s t r u men t sv an daan .Vi ak l ei n e s pi egel t j es( opt i s c h eh al f gel ei der s ) wor dteens l u r r yv ank er ami eken eenf ot opol y meerh eel n au wk eu r i gbel i c h tenz obou wj e h eton der deell aagv oorl aagop. “ Des l u r r ydi ewi jgebr u i k en , v er s c h i l tmetdi ev anL i t h oz ,v oor der es twer k enwen au ws amen ” , z egtMi c h i eldeBr u i j c k er , di r ec t eu rv anF or mat ecCer ami c s ov erh etv er s c h i lt u s s ende Neder l an ds eenOos t en r i j k s e aan pak . F or mat eci sv anh u i su i teen bedr i j fdatt ec h n i s c hk er ami ek s pu i t gi etal st oel ev er an c i er . Depr i n t t ec h n i eki sdanook on t wi k k el dv an u i tdet oepas s i n g, dev r aagv aneenk l an t . “ Voork l ei n es er i es ,v an100t ot 150s t u k s ,k u nj ebet erpr i n t en dans pu i t gi et enomdatj egeen du r emat r i j sh oef tt ebou wen ” ,z o s c h et s th i jdemar k tv oordez e c ompon en t endi eern uali s . Nah etpr i n t enmoet endegr oen e del enn etal sbi js pu i t gi et eneer s t beh an del dwor denom h et bi n dmi ddelt ev er wi j der enen daar n awor denz eges i n t er d. W an ddi k t esv or menev en al sde af met i n gendebeper k i n gent ot n ogt oe.F or mat eck angaant ot max i maal2, 5mm wan ddi k t een deaf met i n genz i j nmax i maal T E CHNI SCH 76bi j44mm;del aagdi k t ei s KE RAMI E KPRI NT E N 25t ot100µ m.“ I ndet oek oms t Eenan der edoor br aakqu a z u l l enweookgr ot er epr odu c t en t oepas s i n genopR api dP r o k u n n enmak en ,bi j v oor beel ddoor wash etpr i n t env ant ec h n i s c h DL P t ec h n ol ogi et ec ombi n er en k er ami ek .T weebedr i j v enbi eden meteenl as er ,z oal son der s i n dsk or tdez et ec h n i ekaan :h et an der eSi r r i saldoet ” ,al du sDe Oos t en r i j k s eL i t h ozenh et Br u i j c k er .“ W ewi l l enn ueer s tde Neder l an ds eF or mat ecCer ami c s . des i gn er su i t dageni nden i eu we Bei degebr u i k endeDL P pr odu c t ent eden k en .Wan tde t ec h n ol ogi e( di gi t all i gh t f an t as i ei sn udebegr en z i n gal s pr oc es s i n g)di eon deran der eook h etom t ec h n i s c hk er ami ek doorEn v i s i on t eci nde3Dpr i n t er s gaat . ”

: l op a.n l e sn rum jk b ki w. w w

Leverancier Nederland

BETROUWBARE PARTNER IN GEBRUIKTE LASERSNIJMACHINES RECENTE BOUWJAREN VAN BEKENDE MERKEN UIT VOORRAAD LEVERBAAR

De beste keus in moderne gebruikte CNC-verspaningsen CNC-plaatbewerkingsmachines

Edyweg 17 6956 BA Spankeren (nl) Tel. +31 (0)313 49 02 00 Fax +31 (0)313 49 02 01 E-mail [email protected]

Fiberlaser

Fiberlaser met 500 Watt IPG dioderesonator • Snijdt tot 6 mm Staal, 3 mm RVS en 1,5 mm Alu • Lage onderhouds- en stroomkosten • Uitstekende snijresultaten • Met enkele of wisseltafel, bereik 3 x 1,5 m • Lantek of Autodesk CADCAM • Ook leverbaar in 1, 1,5 en 2 kW vermogen Meer weten? Bel: 0111 648 100 L UXeXc eLu i t he t Ne de r l an ds eGoe she e f t dee e r s t eR api dP r oAwar dge wonne n .Opde f ot ov anl i n k snaarr e c ht sRapi dP r obe s t u u r s v oor z i t t e rP e t e rL e gi e r s e,Mar c odeVi s s e r , mar k e t i ngmanage rv anL UXeXc eL ,e ne v e nt manage rEl sv andeVe n. Depr i j swase e n3Dge pr i nt ek opi ev anDeDe nk e rv anGodi n e ne e nc he qu et e rwaar dev an1. 000e u r o

me t a l l e r i e . p mg . n l

Van de Abeelestraat 7 4307 BM Oosterland T +31 (0)111 648 100 I www.pacnet.nl E [email protected]

PAC K E N D E O P LO S S I N G E N V O O R D E P L A AT B E W E R K I N G

Me t a l l e r i e1 5•A p r i l 2 0 1 37

BORELING METAALEXPO NEEMT VOORZICHTIGE EERSTE STAPPEN

BEURZEN

20.000 CONTACTEN GELEGD Met net geen 3.500 bezoekers in drie dagen was de respons niet overweldigend, maar ook geen totale ontgoocheling. “Deze nieuwe beurscongresformule geeft genoeg aanknopingspunten om door te ontwikkelen”, zegt Gert Jan Braam, marktmanager metaalindustrie bij VNU Exhibitions. Seminars en presentatiesessies zijn goed bezocht en als meerwaarde ervaren. Alvast één verbeterpuntje voor de volgende editie: bezoekers zien graag een groter aanbod. Omgekeerd is de locatie in het hart van de maakindustrie goed bevallen. Door Peter Weber

ORGANISATIE IN ORDE Aan de locatie heeft dat absoluut niet gelegen. Die was goed: de Brabanthallen in ’s Hertogenbosch liggen min of meer in het hart van de ZuidNederlandse maakindustrie en zijn goed bereikbaar vanaf de snelwegen. De aankleding van de beurs zelf was ook dik in orde, met als entree een paviljoen met leveranciers van CADCAMpakketten en andere softwareoplossingen voor de metaalbewerking, aangevuld met robotsystemen. YaskawaMotoman liet een aantal interessante robottoepassingen van

Buko liet in Den Bosch de robotcel zien (Yaskawa-Motoman MH5 handlingrobot) voor het onbemand lasergraveren

systeempartners zien, zoals het systeem van Buko voor het automatisch lasergraveren.

VEEL GEREEDSCHAPPEN Opvallend aanwezig waren de gereedschappenleveranciers, Quality Tools Holland bijvoorbeeld, dat zich nadrukkelijker wil presenteren als de tapspecialist en daarvoor alles op voorraad gaat houden. Tappen zit immers helemaal aan het eind van de bewerkingen. Dan willen klanten problemen snel opgelost hebben. Dormer liet er de nieuwe hardchrome tappen zien, geschikt voor doorlopende en

Gereedschappen waren opvallend aanwezig

8


blinde gaten. De gereedschappen hebben een harder oppervlak (tot 68 HRC) wat in combinatie met de extra ruime spaangroeven voor een betere spaanafvoer zorgt. Leering Hengelo presenteerde onder andere de eigen lijn Twisterfrezen. Dit zijn volhardmetaalfrezen met een ongelijk verdeelde spiraalhoek. Dit voorkomt vibratie tijdens het frezen waardoor je met een hogere voeding en grotere snedediepte kunt verspanen. Leering laat deze freeslijn zelf produceren als aanvulling op het programma van Walter.

PLAATBEWERKING Op het gebied van plaatbewerking toonde Yaskawa de nieuwe lasrobot MA 1550, die tussen de twee bestaande modellen MA 1400 en Ma 1900 in komt. Yaskawa levert de robot met geïntegreerde besturing van bekende merken van lasapparatuur. Valk Welding pakte uit met het H-frame robotconcept. Doordat gebruik wordt gemaakt van een

torsievrij frame, kunnen grondplaten en sokkels achterwege blijven. Hierdoor leent dit concept zich juist voor het robotlassen van kleine series. De opspanframes variëren van 1.500 tot 3.000 mm.

KENNISOVERDRACHT Beursorganisator VNU Exhibitions en de Federatie Produktietechnologie hebben bij de opzet van het duo-evenement bewust gekozen voor kennisoverdracht als insteek. Die moest vooral plaatsvinden in de presentaties op het congres en de verdiepingssessies die hierop volgden. Daarin werd ook aandacht besteed aan de mogelijkheden die additive manufacturing biedt. Volgens Tom Verheijen van Neo Fumane, een van de congressprekers, moeten metaalbewerkers er vanuit gaan dat alles gedigitaliseerd zal worden wat maar ook enigszins gedigitaliseerd kan worden. “We praten al lang over mass customization. Dat wordt nu echt mogelijk. Additive manufacturing zal niet alles vervangen, maar processen zullen anders worden, assemblage minder omdat machines bewerkingen zullen combineren en we multimateriaalproducten kunnen maken.” Trekkers in het congresprogramma waren onder andere de lezing door Carl van Sorgen over 247 Tailorsteel en de lezing door Vosteq Innovations over het automatiseren van seriegrootte 1. 

metallerie.pmg.nl

Beta 90 FreshAir Delta 90 FreshAir

Adembescherming voor de lasser Adembescherming voor de lasser, inclusief een veiligheidshelm Las- en fabricage werkzaamheden kunnen een riskante onderneming zijn. Laswerkzaamheden worden vaak uitgevoerd in een potentieel schadelijke omgeving, dit betekend dat lassers worden blootgesteld aan rook, stof, boogstraling en lawaai. Kemppi lashelmen zijn ontworpen om de nodige bescherming te bieden tegen de gezondheids-en veiligheidsrisico’s van de lasser. Tevens garandeert de helm dagelijks comfort voor de gebruiker. De Beta 90 FreshAir geeft een optimale bescherming voor het lassen en slijpen en de Delta 90 FreshAir is voorzien van een geïntegreerde veiligheidshelm. Neem voor meer informatie contact op met uw geautoriseerde Kemppi-dealer.

www.kemppi.com

Duitse robuuste CNC gestuurde autogeen, plasma en fiberlaser snijmachines voor plaat en buis.

Zinser partner Benelux

Welding Company NV - Brandekensweg 6 - 2627 Schelle (Antwerpen) België Verkoop: +32(0)475 896 910 - +32(0)475 694 295 e-mail: [email protected] - www.weldingcompany.be

TEN HUIZE VAN

LAURA METAAL LAAT ZICH NIET IN DE VANGRAILS DUWEN DOOR DE CRISIS INVESTERINGEN ONDERSTEUNEN CONCURRENTIEPOSITIE

Je zou kunnen zeggen dat Laura Metaal behoorlijk aan de weg timmert. Ook letterlijk: een van de twee in Eygelshoven gevestigde businessunits, Laura Metaal Road Safety, voorziet wereldwijd snelwegen van veiligheidsvoorzieningen zoals vangrails en aanverwante producten. De andere, Laura Metaal Fabrications, heeft in Noordwest-Europa een ijzersterke reputatie opgebouwd als toeleverancier van compleet bewerkte plaatwerkmodules. Onlangs haalde de laatstgenoemde divisie de vakpers met de investering in een kantbank van 2.000 ton. De economie mag dan kwakkelen, bij Laura Metaal leeft het besef dat een voortvarend investeringsbeleid de beste garantie is voor de toekomst. Door Hans Koopmans

HET BEDRIJF EN ZIJN GESCHIEDENIS Oprichting Kort voor de Tweede Wereldoorlog richtte Erich Hollander een bedrijf op dat schroot opkocht van de mijngebieden in de omgeving om het aan de staalfabrieken van Hoogovens te leveren. Ook ontwikkelde en maakte het producten voor de mijnen tunnelindustrie. Eind zestiger jaren liep de mijnbouw op haar eind en werd IJzerwerk Hollander gekocht door Laura & Vereeniging, samen met Hoogovens. De firma ging onder de naam Laura Metaal N.V. voort op de bestaande markten, maar het productassortiment werd uitgebreid met nieuwe producten zoals vangrails en warmgewalste persdelen voor de zware transportindustrie. In 1973 verhuist de fabriek naar het Zuid-Limburgse Eygelshoven waar een verdere verbreding van de activiteiten plaatsvindt, met o.a. zeecontainers en stalen constructiewanden. Expansie De volgende decennia worden gekenmerkt door een voortgaande expansie. In 1988 gaat een tweede vestiging van start in Maastricht met als hoofdactiviteiten het decoilen van warmgewalst materiaal en het beitsen van platen. In 1994 vinden er verschillende overnames plaats, waaronder Staalcenter Roermond, een verwerker van Hoogovens producten wiens bewerkingsactiviteiten in 2003 overgeheveld worden naar Eygelshoven. Nog in dat jaar neemt de Maastrichtse

10


vestiging een geavanceerde decoilinstallatie in gebruik die in staat is om stalen met een hoge treksterkte vanaf de coil tot diverse plaatformaten te verwerken. Vier jaar later wordt er ook een nieuwe platenbeitsbaan in gebruik genomen. Op deze grotendeels zelfontwikkelde installatie worden warmgewalste stalen platen ontdaan van de oxidelaag, gereinigd en van een beschermend olielaagje voorzien. Uniek in de wereld, want veel flexibeler dan de gebruikelijke rollenbeitsbanen; bovendien kunnen er diktes tot 30 mm verwerkt worden, terwijl de grens normaliter bij 15 mm ligt. Recente investeringen In 2011 krijgt Maastricht een decoillijn voor staal met een hoge treksterkte, met een knipmogelijkheid tot 20 mm. Tot de heel recente investeringen behoort de bouw van nieuwe hallen voor de opslag van staalrollen onder optimale condities,

waardoor roest en vervuiling worden uitgesloten. In Eygelshoven is een vernieuwde highdefinition plasma-unit in gebruik genomen en werd onlangs de in de inleiding genoemde grote kantbank aangekocht.

BIJNA ALLE BEWERKINGEN IN EIGEN HUIS Metaal Road Safety De activiteiten in Eygelshoven zijn over twee divisies verdeeld. De expertise van Laura Metaal Road Safety ligt in de naam besloten: deze werkmaatschappij ontwerpt en bouwt – ook op locatie – alles wat valt onder de noemer 'bermbeveiliging': de bekende vangrails, maar ook mobiele barriers die bij wegwerkzaamheden ingezet worden. "Stalen barriers", legt commercieel manager, Tom Mansvelders, uit, "zijn vijfmaal zo

licht als betonnen barriers, je kunt op een vrachtwagen in één keer voor een lengte van 180 meter snelweg meenemen." Vaak gaat het in de bermbeveiliging, waarin de onderneming wereldwijd haar producten installeert, om maatwerk, waarbij er altijd aan de nationale regels en normen voldaan moet worden. Laura Metaal Fabrications Deze tweede divisie vervaardigt samengestelde producten door middel van knippen, brand-, plasma- en lasersnijden, persen, walsen, zetten, ponsen, verspanen en lassen. De productie is klantordergestuurd en gebeurt doorgaans in kleine series: van tien tot vijftig stuks. De 'Fabrications'divisie maakt onder andere bermbeveiligingsproducten voor de zusterdivisie en fungeert daarnaast

BEDRIJFSGEGEVENS FABRICATIONS OPRICHTING

1937

BEDRIJFSVORM

Bv

VESTIGINGSPLAATS

Eygelshoven

DIRECTEUR

Friso de Vries

AFZETMARKT

Noordwest-Europa

PRODUCTIE

• Bermbeveiliging • Plaatwerkmodules

OMZET

€ 110 - 130 mln.

PERSONEEL

65 (totale holding: 180)

INVESTERINGEN 2012 ca. € 1,8 mln. TOTALE OPPERVLAKTE VAN DE DRIE SITES

• 55.000 m² • 21.000 m² • 40.000 m² (Maastricht)

metallerie.pmg.nl

TEN HUIZE VAN als toeleverancier voor fabrikanten van zware voertuigen, kranen, grondverzetmachines en vork heftrucks; andere afnemers zijn te vinden in sectoren als de staalverwerking, de containerbouw, de algemene machine-industrie en de transportsector. Mansvelders: "Een sterk punt van ons bedrijf is dat we vrijwel alle bewerkingen in eigen huis uitvoeren. Alleen bepaalde oppervlaktebehandelingen, zoals het galvaniseren en poedercoaten, besteden we uit aan een partner in de regio, omdat dit toch – o.a. op milieutechnisch vlak – een vak apart is. Maar de gereedschappen voor de bewerkingen maken we weer zelf. Plaatdelen op maat betrekken we van onze vestiging in Maastricht, wat een korte doorlooptijd bevordert. Meer dan de helft van ons uitgangsmateriaal komt van de decoiler, de kwartoplaten kopen we elders in."

AUTOMATISERING Ondanks de relatief kleine seriegrootten wordt er zo veel mogelijk geautomatiseerd. 'Fabrications' beschikt over robots voor het aanbrengen van complexe afschuiningen in een plaat ter voorbereiding van het lasproces. Voor het seriematig aflassen van samenstellingen is er een lascel met een robot en een manipulator. De recent aangeschafte pons-lasercombinatie werkt manarm; onbemande productie is mogelijk, maar wordt bij de kleine seriegroottes vooralsnog niet toegepast. Een optimale nesting bij de snijprocessen vormt een belangrijk aandachtspunt met het oog op de minimalisering van de afvalstroom. Voor het lassen van lange rechte naden wordt er een tractorsysteem ingezet. Op logistiek vlak werkt het bedrijf met het niet-modulaire ERP-pakket van MKG Nederland, bedrijfsadministratieve software die is toegesneden op mkb-gebruikers

Alle gangbare lasprocessen worden toegepast, waaronder ook het handlassen met beklede elektroden

in de metaalverwerkende sector met een klantordergestuurde productie. Voor productontwikkeling maakt de eigen engineeringafdeling van Laura gebruik van Autodesk Inventor 3D.

MEGAKANTBANK De nieuwe kantbank biedt een belangrijke uitbreiding van de buigcapaciteit. De bank, die wordt gebouwd door de Turkse machinefabrikant Ermak en zal worden geleverd door importeur Landré in Vianen, heeft megakenmerken: een afkantlengte van 14,2 meter en een perskracht van 2.000 ton. Grotere uitlading in combinatie met dynamische bombering Manager Business Development, Michael van der Vlist: "We hebben

Voor het buigen van zeer grote plaatdelen beschikt men over twee kantbanken in tandemopstellingen. De uitlading daarvan is echter beperkt. Vandaar de investering in de nieuwe kantbank met een werklengte van 14,2 meter

metallerie.pmg.nl

hier zes kantbanken staan, met een maximale werklengte van twaalf meter. Dan lijkt een uitbreiding met twee meter niet zo spectaculair, maar die twee meter realiseren we door twee zesmeterbanken te koppelen in een zogenaamde tandemopstelling. Dat houdt in dat je de platen niet erg diep in de bank kunt schuiven, wat in sommige gevallen een probleem vormt. Met de nieuwe bank, die een uitlading heeft van 1.000 mm, omzeilen we die beperking en zijn we in staat om, conform wensen vanuit de markt, nog langere buigingen te maken en dikker materiaal om te zetten." Een bijzondere eigenschap van de kantbank is de dynamische bombering, d.w.z. dat er per plaat een correctie plaatsvindt voor de vervorming van de machine;

bij veel kleinere machines is dit een standaardvoorziening, bij zeer grote kantbanken is dit eerder een uitzondering. Van der Vlist: "Dit past bij ons streven naar een optimale doorstroming in het bedrijf: de producten moeten in één keer goed zijn, we willen vermijden dat er telkens gecorrigeerd moet worden." Toekomstgericht investeringsbeleid Mansvelders: "Een toekomstgericht investeringsbeleid is natuurlijk van belang om je concurrentiepositie op de internationale markt te verstevigen. Per slot van rekening halen we onze omzet voor het overgrote deel buiten de landsgrenzen. Maar wat werkelijk vooropstaat, zijn het vakmanschap en de inzet van de medewerkers. Dat wil ik nog wel even kwijt." 

Deze recent aangekochte ponslasercombinatie werkt manarm, want ondanks de relatief kleine series wordt er toch gepoogd om, waar nodig, te automatiseren door middel van robots en manipulatoren Metallerie 15 • April 2013

11

CARBON Cassette met slijpstand Maximale bescherming Optimaal draagcomfort Extreem helder zicht Geschikt voor elk las- en slijpproces Cassette specificaties Afmeting filter cassette

110 x 90 x 8,5 mm

Afmeting zichtveld

96 x 42 mm

Kleurinstelling

traploos 4-9 /13

Reactietijd

0,1 ms

Lichtgevoeligheid

traploos instelbaar

Aantal lassensoren

2

Vertragingstijd

traploos 0,1-0,9 sec.

Werktemperatuur

-10°C / 55°C

Slijpstand

ja

Energie

zonnecel & lithium batterij

Gewicht compleet

517 gram

NEN /EN 175 B

geschikt voor slijpen

EN 379

1/3/1

e 95,50 excl. BTW

Bestelnr. 444750265

Keep Watching Kijk voor een volledig dealeroverzicht op:

www.multivisionhelmet.com Of bel Vlamboog B.V. tel.: 023-56 75 500 voor een dealer bij u in de buurt.

PLAATBEWERKINGSMACHINES

WELK PAD TE BEWANDELEN: STANDALONE, COMBI, CEL OF STRAAT?

KEUZE MEESTAL BEPAALD DOOR PRODUCT EN BUDGET Naast de implementatie van een softwarepakket voor het aansturen van een standalonemachine, is het investeren in een combimachine (twee processen verenigd in een machine) of productiecel (de combinatie van handling en bewerking) een tweede stap in de richting van manarm produceren. Maar vanaf wanneer is een onderneming eerder gebaat bij de aankoop van een productiecel ten koste van standalonemachines? En vanaf welk moment is het dan verantwoord te investeren in een echte productiestraat? Een heikel vraagstuk, zo blijkt uit een enquête bij de aanbieders van dergelijke lijnen. Zonder een pleidooi af te steken voor het ene dan wel voor het andere systeem, hopen we met dit artikel een inzicht te bieden in het integreren van machines. Fabrikanten en implementeerders slagen er steeds beter in het plooiproces te automatiseren

MOGELIJKHEDEN Standalonemachines De meest 'eenvoudige' manier van bewerken gebeurt aan de hand van standalonemachines. Deze machines, of het nu gaat om een kantbank, ponsmachine, lasersnijmachine of knipschaar, zijn alle geconcipieerd met één bewerking als doel. De investeringskosten blijven, naargelang van het type machine, relatief beperkt. Het voordeel van een standalonemachine is de flexibiliteit die deze te bieden heeft. Zonder al te veel problemen kan men dringende orders met voorrang produceren. Combimachines Een stap verder dan de standalonemachines, zijn de combimachines, machines die in één procesgang twee bewerkingen combineren. In de meeste gevallen gaat het dan om de combinatie van een ponsunit met een scheidingsinrichting, zoals een schaar of een laser. Als bewerkingen zoals doordrukken, vervormen of tappen een vereiste zijn bij het produceren, kan men opteren voor een lasercombi. Indien de onderneming geen (of zelden) baat heeft bij de mogelijkheid tot het snijden van complexe geometrieën en er ook kleinere plaatdiktes verwerkt worden, is de pons-hoekschaarcombinatie waarschijnlijk de meest verstandige optie. Ten opzichte van standalonemachines ligt de investeringsprijs logischerwijs iets hoger, al liggen de gebruikskosten lager door de toegenomen efficiëntie. Productiecel (FMC) Zodra een bepaalde machine voorzien is van een automatisch handlingsysteem – of het nu gaat

metallerie.pmg.nl

Door Gauthier Geldhof

om een robot of een plaataanvoersysteem – kan men spreken van een cel. Ook buigautomaten vallen onder deze categorie, aangezien deze bijna steeds over een automatisch aanvoersysteem beschikken. De meeste ondernemers zien in de hoge loonkosten in ons land een drijfveer om te investeren in automatisering, waarvan een cel een perfect voorbeeld is. Combineren van een bewerkingsmachine met een beladings- en ontladingsunit biedt de mogelijkheid de operator tijdens het productieproces in te zetten voor een andere bewerking, zoals manueel buigen van platen, en resulteert dus ook in een daling van de loonkosten en een verhoging van het rendement per werknemer. Productielijn (FMS) Flexible manufacturing systems zijn doorgaans opgebouwd uit een verscheidenheid aan CNCmachines, aangevuld met de nodige handling- en opslagsystemen. De combinatie van verschillende processen impliceert een krachtig softwaresysteem dat in staat is de hele lijn ineens aan te sturen, om zo beter en sneller te kunnen inspelen op een wijzigende marktvraag. De stukken die op een dergelijke lijn worden geproduceerd, worden meestal gekenmerkt door een gelijksoortige vorm, afmeting, plaatdikte, gewicht en tolerantie.

steeds alomtegenwoordig in onze contreien. Toch hoeft het opkomende succes van automatiseringsoplossingen geen verwondering te wekken: de winst die men dankzij dergelijke systemen kan behalen is immers navenant. Zo ligt een eerste grote besparing in het optimaliseren van de interne logistiek, een andere in het geautomatiseerde (en dus snellere) productieproces. Andere, misschien minder voor de hand liggende voordelen zijn onder meer het beperken van het aantal uitbestedingsopdrachten, waardoor ook de transportkosten terugvallen. Regionale verschillen in de Benelux als micro-economie zijn er, in tegenstelling tot een vijftal jaar terug, hoegenaamd niet meer. Belgische ondernemers hebben qua investeringsbeleid in nieuwe technologieën een belangrijke inhaalslag gemaakt in vergelijking met de van oudsher progressievere Nederlandse beslissers. Investeringsbeleid Men zou zich natuurlijk de vraag kunnen stellen hoe de aankoop van zo'n lijn verantwoord kan worden in tijden van laagconjunctuur. Het antwoord is vaak terug te vinden in het investeringsbeleid van iedere

firma afzonderlijk. Slechts zelden zal een investeringscomité de investering ter waarde van 200.000 euro goedkeuren voor de vervanging van een machine van acht jaar oud, terwijl de nieuwe machine slechts zou resulteren in een rendementsverhoging van 10%. Waarom de aankoop van een lijn dan wel in overweging genomen wordt, is meestal het resultaat van simpel rekenwerk. Een eerste vereiste is een bepaald niveau van productievolume. Een shift of anderhalve shift per dag lijkt in ieder geval aangewezen om de productie door middel van een cel te laten verlopen. Uiteraard moet ook de zuivere investeringsprijs van een cel in ogenschouw worden genomen. Deze zal toch al snel de helft meer tot het dubbele van de prijs van een standalonemachine bedragen.

PERIFERIE BIJ PROCESAUTOMATISERING Stacking en storage Automatische opslagsystemen zijn nog niet alomtegenwoordig, maar wel aan een opmars bezig. Dan gaat het niet alleen om opslagtorens, die zowel enkelvoudig als

CELLEN EN LIJNEN IN STIJGENDE LIJN Globaal gezien, maar zeker ook specifiek voor de Benelux, is de verkoop van flexibele productiecellen en volledig geïntegreerde productielijnen aan een opmars bezig, ten koste van standalonemachines, ook al zijn deze nog

Handlingsystemen oefenen onmiddellijk invloed uit op de efficiëntie van een proces Metallerie 15 • April 2013

13

s

Local dealers are available to provide services in each region, in addition to the sites below.

s

Local dealers are available to provide services in each region, in addition to the sites below.

TC-R2B TC-R2B

NEW NEW

De nummer 1

Frankfurt, Germany

（Technical center）

TC-R2B

Shanghai, China

Frankfurt, Germany



Shanghai, China

each region, in addition to the sites below.


Dongguan, China


Headquarters Aichi, Japan Headquarters Aichi, Japan

Dongguan, China


Bangkok,N Thailand EW


Bangkok, Thailand


SolidWorks+

nghai, China

hnical center）

BROTHER INTERNATIONAL CORP.

na MACHINE TOOLS DIV. Headquarters TECHNICAL CENTER BROTHER INTERNATIONAL Aichi,CORP. Japan

MACHINE TOOLS DIV. TECHNICAL CENTER BROTHER INDUSTRIES, LTD. iland MACHINERY & SOLUTION COMPANY MACHINE TOOLS SALES DEPT. ） FRANKFURT TECHNICAL CENTER BROTHER INDUSTRIES, LTD. MACHINERY & SOLUTION COMPANY MACHINE TOOLS SALES DEPT. FRANKFURT TECHNICAL CENTER BROTHER COMMERCIAL THAILAND LTD. MACHINE TOOLS TECHNICAL CENTER BROTHER COMMERCIAL THAILAND LTD. MACHINE TOOLS TECHNICAL CENTER BROTHER SEWING MACHINE XIAN CO., LTD. MACHINE TOOLS DIV. SHANGHAI TECHNICAL CENTER BROTHER SEWING MACHINE XIAN CO., LTD. MACHINE DIV. BROTHERTOOLS SEWING MACHINE XIAN CO., LTD. SHANGHAI TECHNICAL CENTER MACHINE TOOL DIV. DONGGUAN TECHNICAL CENTER BROTHER SEWING MACHINE XIAN CO., LTD. PHONE :（1）847-718-9500 MACHINE TOOL DIV. FAX :（1）847-718-9503 DONGGUAN TECHNICAL CENTER

2200 North Stonington Avenue, Suite 270 Hoffman Estates, IL 60169-2031, U.S.A. 2200 North Stonington Avenue, Suite 270 Hoffman Estates, IL 60169-2031, U.S.A.

PHONE :（1）847-718-9500 FAX :（1）847-718-9503 PHONE :（1）847-718-9500 FAX :（1）847-718-9503

HOECHSTER STR.94.65835 LIEDERBACH,GERMANY

PHONE :（49）69-977-6708-0 FAX :（49）69-977-6708-80

HOECHSTER STR.94.65835 LIEDERBACH,GERMANY

PHONE :（49）69-977-6708-0 FAX :（49）69-977-6708-80

“Wat als machines ontwerpen toch nog beter kan…?”

Engineering Intelligence van Cadmes

TC-32BN QT

1232 RAMA 9 ROAD, SUANLUANG PHONE :（66）2-374-6447 SUB-DISTRICT,SUANLUANG DISTRICT FAX :（66）2-374-2706 BANGKOK 10250,THAILAND 1232 RAMA 9 ROAD, SUANLUANG PHONE :（66）2-374-6447 SUB-DISTRICT,SUANLUANG DISTRICT FAX :（66）2-374-2706 BANGKOK 10250,THAILAND 1F YUNDU TOWER NO.930 PHONE :（86）21-6209-8365 WEST ZHONGSHAN ROAD FAX :（86）21-6208-0269 SHANGHAI, CHINA 1F YUNDU TOWER NO.930 PHONE :（86）21-6209-8365 WEST ZHONGSHAN ROAD UNIT807, HONGXI COMMERCIAL 21-6208-0269 FAX PHONE :（86）769-2238-1505 SHANGHAI, CHINAGUANTAI ROAD, BUILDING, NO.23, FAX :（86）769-2238-1506 DONGGUAN, GUANGDONG, CHINA UNIT807, HONGXI COMMERCIAL PHONE :（86）769-2238-1505 BUILDING, NO.23, GUANTAI ROAD, FAX :（86）769-2238-1506 DONGGUAN, GUANGDONG, CHINA Figures in brackets ( ) are the country codes.

Specialist in CAD + CAM + CAE + PDM + PCF

Figures in brackets ( ) are the country codes.

d safety manual before using the product safely. If you use oil-based coolant or machine materials that may ignite, such as magnesium and PHONE 69-977-6708-0 event fire.:（49） Please contact the sales personnel for any inquiries. FAX :（49）69-977-6708-80 eck the customer and their purpose of usesafely. from theIf viewpoint of security assurance. You may have to obtain the supervisory d safety manual before using the product you use oil-based coolant or machine materials that may permission ignite, suchfrom as magnesium and of lawsfire. and Please regulations etc.the Please Brother before exporting the machine. event contact salescontact personnel for any inquiries. otarythe table, "list control" is applicable, according to viewpoint view of Ministry of Economy, trade and industry(METI) inpermission Japan. Therefore, apply eck customer and their purpose of use from the of security assurance. You may have to obtain from theplease supervisory necessary, contact of laws andplease regulations etc.METI. Please contact Brother before exporting the machine. PHONE :（66）2-374-6447

otary "list 2-374-2706 control" is applicable, according to view of Ministry of Economy, trade and industry(METI) in Japan. Therefore, please apply FAXtable,:（66） necessary, please contact METI.

PHONE :（86）21-6209-8365 FAX :（86）21-6208-0269 PHONE :（86）769-2238-1505 FAX :（86）769-2238-1506

res in brackets ( ) are the country codes. Brother Industries, Ltd. Machinery & Solution Company Kariya plant acquired ISO 9001 and 14001 certifications.

materials that may ignite, such as magnesium and

TC S2D-N

Brother Industries, Ltd. Machinery & Solution Company

Kariya plant acquired ISO 9001 and 14001 certifications. may have to obtain permission from the supervisory

d industry(METI) in Japan. Therefore, please apply

ecifications may be subject to change without any notice.

ver.0909

ook VooR SERVIcE 0909 kUNT U BIJ oNS TEREcHT!

ecifications may be subject to change without any notice.

his catalogue is current as of September 2009.

The information in this catalogue is current as of September 2009.

Er kan slechts 1 de beste zijn!

The information in this catalogue is current as of September 2009.

n.v.

ver.0909

ver.

Machine Tool Group

s.a.

NIJVERHEIDSLAAN 23 Tel. 0032 56 50 51 50 8560 GULLEGEM (BELGIE) Fax 0032 56 50 51 65 www.mtg.be [email protected]

I N F O @ CA DMES.CO M

W W W.C A DMES.CO M

Uw specialist voor bandstaal, draad en vlakke draad Een overzicht van onze gangbare legeringen: • Roestvast staal: AISI 301 / 1.4310 - AISI 304 / 1.4301 - AISI 304L / 1.4307, 1.4306 - AISI 316L /1.4404 - AISI 430 / 1.4016, … zowel in tempergewalste (verende) als zachte uitvoeringen. Diktes van 0.025 tot 2(3) mm en breedtes tot 610 mm courant beschikbaar (tot 1000 mm op aanvraag), afhankelijk van legering, hoeveelheid, dikte en hardheid. • Veerstalen: C75S - C67S - C100S - 75Cr1 - 55Si7 - 51CrV4, zowel in dunne (0.05 tot 3-4 mm) als dikkere afmetingen (tot 20 mm), gehard en ongehard. • Laag koolstofstaal volgens EN 10139 (precisieband, geen geslit breedband): DC01 - DC04, zacht of hard gewalst, diktes van 0.05 tot 2 mm - max. breedte 650 mm. Veel voor shims gebruikt • Hardbare staalsoorten: C10E - C15E - C22E - C45E - 25CrMo4 - 42CrMo4 • Koper en zijn legeringen: (messing, fosfor brons, nieuw zilver, …) CuZn37 - Cu-ETP (E-Cu58) - CuSn6 - CuSn8 - CuNi18Zn20, CuBe2 … • Nikkel legeringen: Alloy 200, 201 - Monel 400 - Inconel 600, 625, 718 - X-750 - NiFe42, Kovar, Invar, … • Titanium band en platen: Grade 1, 2, 3, 4, 5 (6AlV4), 7, Ti 13-11-3 - bèta C (laatste 3 enkel in draad/ staf)

PRECISION METALS NV Wayenborgstraat 25 – 2800 Mechelen Tel. 015/44.89.89 – Fax. 015/44.89.90 [email protected] www.precision-metals.be

Precision metals foto 1.indd 1

14/02/11 10:57

PLAATBEWERKINGSMACHINES uitvoerstation in de lijn moet worden voorzien, zodanig dat de platen door middel van een kantbank (luchtbuigen) kunnen worden gebogen. Maar om volledig 'in lijn' te produceren, zijn de limieten van de buigautomaat dan ook identiek aan deze van de volledige lijn.

MODULARITEIT Flexible manufacturing systems worden meestal ondersteund door een opslagsysteem, zoals AS/RS

dubbel voorkomen, maar ook om volledig geïntegreerde en volautomatische magazijnen (AS/RS: automated storage/retrieval system). Deze systemen oefenen onmiddellijk hun invloed uit op het terugdringen van het aantal (interne) kilometers voor handling, terwijl ze in vergelijking met klassieke opslag maar weinig plaats innemen. Bij productiestraten kan men door een doordachte plaatsing van een opslagtoren of automatisch opslagsysteem een stilstand van de volledige lijn vermijden. Immers, door voldoende ruimte te voorzien in de aanvoerzone blijft de manuele belading door middel van een heftruck mogelijk. Automatische opslagsystemen zijn ook meestal modulair uit te breiden naargelang van het investeringsbudget of de beschikbare ruimte. De meeste fabrikanten van plaatbewerkingsmachines verwachten dat de tendens naar automatische opslagsystemen zich nog verder zal doorzetten: productieautomatisering in het algemeen staat of valt immers met de logistiek eromheen. Buffering Bij cellen is dit veel minder een punt, maar bij volledige productielijnen is een ingreep nodig om snelle en minder snelle processen naadloos op elkaar af te stemmen. Zo kan een buigautomaat, naargelang van de stukken, een cyclustijd hebben van 22 seconden bijvoorbeeld, terwijl de cyclustijd bij de ponsmachine 60 seconden bedraagt. Bij een rechtstreekse koppeling tussen de laser of ponsmachine, wat ook mogelijk is, zou dit impliceren dat de buigautomaat bijna twee derde van de tijd stilstaat. Machinefabrikanten vonden een pasklare oplossing in een (dubbele) ontkoppeling van de machines. Hierbij staat een portaalrobot in voor het bufferen van de bewerkte materialen. Het doorbreken van een lichtgordijn aan de uitgang van een bewerkingsmachine is voor deze robot het signaal om in actie te treden. De eerste bufferzone dient voor het ontladen van het materiaal na het scheidingsproces (pons-laserhoekschaar), de tweede verzorgt de aanvoer van de buigautomaat. Door deze ingreep worden 'dode tijden', verbonden aan een machine in stand-by,

metallerie.pmg.nl

volledig geëlimineerd. Natuurlijk bestaat ook de mogelijkheid dat de bewerkingstijd van twee processen zo weinig verschilt in tijd, dat de behoefte aan een bufferzone verwaarloosbaar wordt.

PRODUCTHERONTWIKKELING Soms impliceert de ingebruikname van een productielijn ook dat de wijze van totstandkoming van een eindproduct opnieuw bekeken moet worden. Afhankelijk van het stuk kunnen bepaalde subtiliteiten in het productieproces verschillen naargelang het stuk is geproduceerd door middel van een standalone machine of met FMC- of FMS-systemen. Zo is het mogelijk dat puntlassen simpelweg overbodig worden, doordat twee onderdelen van een product in de lijn in elkaar worden geklikt. Om deze reden verbinden machinefabrikanten zich ertoe bij de aankoop van een cel of straat om een productiestudie ten behoeve van de snelheid van uitvoering te maken. Maximale plaatdikte Afhankelijk van het te bewerken materiaal beschikken de afzonderlijke machines van een lijn over verschillende limieten. Wanneer we het hebben over de bewerking van staal, slaagt de ponsmachine erin platen te bewerken tot 8 mm dik, terwijl de laser platen tot 20 of wel 25 mm dik kan snijden. De buigautomaat (strijkbuigen) daarentegen buigt slechts tot een maximale plaatdikte van 3,2 mm, aangezien er minder druk wordt gegenereerd in vergelijking met de klassieke kantbank. Dit houdt in dat er voor het buigen van dikkere platen een

Doorgroeien Iedere machinefabrikant hanteert een bepaalde visie waarbij zowat iedere machine, met uitzondering van de cellen die vanaf het ontwerp geconcipieerd werden als cel, achteraf uit te breiden valt tot een cel, die op haar beurt ook kan doorgroeien tot een lijn conform de groei die het bedrijf in kwestie doormaakt. Een modulair systeem dus ... maar ook gecompartimenteerd. Iedere machine kan immers ook nog los van het totaalsysteem werken. Zo betekent een signaal van een veiligheidssysteem van één machine niet noodzakelijk ook een stilstand van de volledige lijn. Combineren van merken Een flexibele productiestraat hoeft niet per se ineens te worden aangekocht, ze kan ook worden geënt op een bestaande installatie. Hierdoor elimineert u het risico dat bepaalde (standalone)machines door de aankoop van de FMS stil komen te staan, of op zijn minst een lager rendement kennen. Natuurlijk vergt het combineren van merken ook een zekere vorm van bereidwilligheid van de betrokken machinefabrikanten. Deze moeten immers toegang bieden tot hun besturingen aan degenen die de machinekoppeling doorvoeren.

SOFTWARE Programmering Het programmeren, of het nu gaat om een ponsmachine (al dan niet met hoekschaar) of laser, begint telkens met een DXF-bestand waaraan de gereedschapsroutines moeten worden toegevoegd. Men moet met andere woorden instellen wanneer welk gereedschap moet worden gebruikt of welke database de laser moet hanteren.

Door een AS/RS-systeem te voorzien, kan men onnoemelijk veel tijd besparen

Daarna wordt het aantal ingegeven, waarna de nesting kan gebeuren. Tot hiertoe niks nieuws… Indien echter ook een koppeling met een buigautomaat wordt voorzien, is er meestal een afzonderlijk programma vereist. Het (manarm) buigen is immers een dermate complex proces dat het in geen geval te vergelijken valt met het aansturen van laser- of ponsmachines. Uiteraard biedt een productiestraat naast de aangevoerde programma's ook de mogelijkheid om de machines aan de besturing zelf te bedienen, maar ondernemers zijn zich doorgaans heel erg bewust van het feit dat een stilstand van de hele straat heel snel erg veel geld kost. Programmeren aan de straat of cel zelf gebeurt in de praktijk bijna niet meer, alles gaat nu via offline-programmeerstations. Communicatie De communicatie tussen de machines onderling verloopt volledig autonoom. De portaalrobot, nodig voor het bufferen van materiaal, weet precies wanneer een ponscyclus afgelopen is of wanneer het buigproces van start moet gaan. Indien voorzien, weet de opslagtoren (of het automatische opslagsysteem) wanneer er ruw materiaal moet vertrekken in de richting van de bewerkingsmachine. Na het voltooien van de cycli voor een product, weet het opslagsysteem exact welk materiaal vervolgens naar de lijn te voeren. In combinatie met een WMS- of ERP-systeem (zoals SAP, Axapta of Plan-de-CAMpagne), kan door deze vorm van intelligentie het plaatverbruik ook worden gemonitord. Hierdoor wordt het mogelijk om de productie heel precies te plannen.

CONCLUSIE Automatisering wordt in de meeste gevallen gedreven door een toegenomen mate van competitiedrift met lagelonenlanden. De steeds beter wordende integratie van software maakt de investering in automatische productielijnen ook steeds rendabeler om opnieuw te concurreren. Ook de hogere transportkosten en import- en exportregelingen maken het interessant µom te investeren in automatisering. Ook weet zowat elke ondernemer onderhand dat er erg veel winst behaald kan worden door het terugdringen van het aantal afgelegde kilometers in de werkplaats. Zo is dit misschien wel het grootste voordeel dat gepaard gaat met het integreren van machines, en niet het foutloos en flexibel produceren (al is ook dit aspect niet verwaarloosbaar). Ook worden de ruwe kantjes van de productieflow eraf gevijld: alles is op ieder moment traceerbaar.  Metallerie 15 • April 2013

15

KENNISINTEGRATIE IN SOFTWARE GEEFT VONKEN

SOFTWARE

CAD/CAM VOOR DRAADVONKEN De technologie achter het draadvonken biedt de mogelijkheid werkstukken te creëren waarbij nauwkeurigheden preciezer dan een micron kunnen worden behaald. Om die nauwkeurigheden te verkrijgen, is het belang van een uitermate precies ontwerp niet te miskennen. Specifieke softwaremodules bieden de mogelijkheid een gedetailleerd ontwerp met optimale toolbanen te genereren, terwijl ook geanticipeerd wordt op de snelheid van het proces en de grootte van de vonkspleet. De meest recente evolutie is het implementeren van de knowhow van de gebruiker. Door Gauthier Geldhof SITUERING De technologie achter het draadvonken viert dit jaar haar zeventigste (!) verjaardag. De eerste generator werd in 1942 ontwikkeld door het Russische echtpaar Lazarenko, maar er moest nog gewacht worden tot 1952 voor Charmilles Technology met de eerste zinkvonker op de markt zou komen. In 1969 volgde Agie met de eerste NC-gestuurde draadvonkmachine. Het programmeren van deze machines was in die tijd een zeer complexe aangelegenheid. De machine-instructies werden eerst handmatig berekend door middel van goniometrie en daarna, bij gebrek aan een directe link tussen het ontwerp en de machine zelf, ingelezen door middel van een (soms meterslange) ponsband of NC-tape, die de geometrische gegevens en vectoren van het werkstuk bevatte. Het idee voor automatisering was er, maar het wachten was nog op een 'krachtige' standalonecomputer. Toename in processorkracht De evolutie van de opslagmedia en de toename in processorkracht luidden ook voor de programmering van industriële machines een nieuw tijdperk in. Hewlett Packard lanceerde in 1972 met de HP9830

het eerste all-in-one werkstation, met het 'enorme' werkgeheugen van maximaal 8 kB. Het duurde nog tot 1976 voor deze calculator zijn intrede maakte in industriële omgevingen. Aangezien men met het systeem de ontwerpen nog niet kon weergeven op een beeldscherm, combineerde men dit systeem met een automatische tekentafel (plotter) en een dito ponser (zoals de Facit tapepuncher). Timesharing Op het einde van de jaren 70 maakte het 'timesharing'-concept zijn opmars bij de programmering van frees- en draaibanken en plasmasnijmachines die de programmeertaal APT hanteerden. Via dit concept kon iedere programmeur gedurende een korte periode integraal beschikken over de processorkracht van een centraal mainframe. Dat bood de mogelijkheid om via terminals direct en interactief aan de desbetreffende machine te werken. Aanvankelijk werd aangenomen dat die techniek ook toepasbaar was voor het draadvonken, maar al snel werd duidelijk dat er enkele duidelijke verschillen waren en zijn in vergelijking met klassieke bewerkingen zoals draaien en frezen, waar men vooral te maken

OOK VOOR ELEKTRODEVONKEN? In tegenstelling tot het draadvonken is het programmeren bij het zinkvonken wel gelijkaardig aan dat bij bijvoorbeeld het frezen. Het materiaal wordt nl. ook laag per laag verwijderd en het CAMgedeelte berekent een gelijkaardig toolpad in vergelijking met het frezen. Wel moet de elektrodeslijtage in het vonkproces worden gecompenseerd, iets wat de postprocessor en/of de machinesturing op zich neemt.

16


Aangezien het draadvonken altijd een van de laatste stappen in het productieproces betreft, was en is de kwaliteit van de NC-code van het grootste belang. Fouten zijn ontoelaatbaar.

Uitwisselbaarheid van NC-code In het geval van verspaning wordt het eindresultaat niet altijd beïnvloed door de toegepaste technologie, wat dus juist wel het geval is bij draadvonken. Bovendien is het strikt noodzakelijk dat de gemaakte programma's merkonafhankelijk kunnen functioneren. Draadvonkwerkplaatsen beschikken namelijk steeds vaker over verschillende merken, met elk hun eigen type sturing. Iedere machine reageert anders, terwijl de programma's vlot uitwisselbaar horen te zijn. Precies dat gegeven vormt de uitdaging voor draadvonksoftware. Zo is het in de praktijk perfect mogelijk dat machine A een bepaalde ruwheid in drie snedes bereikt, terwijl machine B hiervoor vier snedes nodig heeft. De software moet in staat zijn een correcte conversie te maken en de gebruiker te informeren omtrent de gemaakte keuzes. Het invoeren van de opgebouwde knowhow omtrent de eigen machines in de snijstrategie is een zeer interessante evolutie, aangezien het high-end vonken nog steeds een opdracht is voor specialisten en steunt op een jarenlange ervaring.

Verschil in vergelijking met frezen Een fundamenteel verschil tussen de twee technologieën vonken en frezen is dat men bij verspaning steeds naar de correcte geometrie toewerkt, terwijl men bij het vonken in principe een 'foute' geometrie kan aannemen die naargelang van de variaties in snijsnelheden, de toegepaste vermogens en dus de breedte van de vonkspleet, alsnog tot een correct eindresultaat moet leiden. De vonkdraad laat bij het afwerken van zijn traject immers een sleuf met een minimale dikte na. De software moet in staat zijn te anticiperen op de wijze waarop de vonkspleet zich zal gedragen, afhankelijk van de snelheid (en het machinetype – zie later in deze tekst).

Implementeren van knowhow Natuurlijk hangt de mate van automatiseren (CAD/CAMprogrammeren) nauw samen met de verwachtingen van het vonkproces. Zo kan men vonken met als doel vooral de gewenste geometrie te verkrijgen, terwijl de (micro)precisie van onderschikt belang is. In dat geval kan men al heel veel realiseren met een basispakket. In het andere geval, bijvoorbeeld voor de productie van stans-, kap- of spuitgietmatrijzen met hoge nauwkeurigheden, kan men vonken om een heel precies eindresultaat te verkrijgen, en juist daar volstaat niet enkel een goede softwarematige ondersteuning, maar staat vooral de kennis van de operator centraal.

krijgt met voedingen, snijsnelheden en werktuigwisselingen. Bij het draadvonken daarentegen gaat het veeleer om de geometrische vorm. Hierdoor stelden de machinefabrikanten van draadvonkmachines zich als doel eigen draadvonksoftware te ontwikkelen. Automatische draadinvoer Naast het programmeren van de zinkvonker was ook de implementatie van de automatische draadinvoer – we spreken halfweg jaren 80 – een van de ingrepen die het vonkproces steeds meer autonoom lieten verlopen. Dat impliceerde dat men, naast het programmeren van een willekeurige vorm, voortaan de machine ook echt kon aansturen, zodat er gedurende langere periodes onbemand gewerkt kon worden.

CONVERSIE VAN NC-CODES

metallerie.pmg.nl

SOFTWARE GREEP UIT DE MEEST COURANTE VONKSOFTWAREPAKKETTEN PAKKET

FABRIKANT

VERDELER

STANDALONE-CAM

GEINTEGREERD

NEDERLANDS?

VIERASSIG

BobCAD-CAM

BobCAD-CAM

/

Ja

DCAM GmbH

Ja

Esprit Wire EDM

DP Technology

CNC-Consult & Automation Pimpel Benelux

FeatureCam Wire EDM

Delcam

Nee (Engels) Nee (Engels, Duits, Frans) Nee (Engels en Frans) Nee (Engels)

Ja

DCamCut Basis

Ja (SolidWorks) Ja (SolidWorks en Inventor) Ja (SolidWorks) Ja (SolidWorks)

Wire EDM

Ja Ja

Gibbscam

Bemet Widenhorn Industriële Automatisering 4D CAM

MasterCam

CNC Software Inc.

CADmes

Ja

Mecanic

Mecasoft

Produsoft

Ja

NX Wire EDM

Siemens PLM Software Produsoft

Ja

Peps Wire EDM

Siemens PLM Software Vero

Ja

Tensor

TensorCADCAM

TensorCADCAM

Topsolid Wire

Missler

Visi Wire

Visi

Om hierop in te spelen, heeft men een programmeertechniek ontwikkeld waarbij de gebruiker de mogelijkheid krijgt om de zelf vergaarde knowhow omtrent de machines in de software te implementeren, waarna die eenvoudig kan worden toegepast en automatisch worden omgezet naar de NC-code van de gewenste machine, rekening houdend met de snijparameters.

AUTONOMIE Solutionproviders krijgen bij het draadvonken vooral de vraag naar de gewenste strategie om nightruns te kunnen realiseren. Om die autonomie te realiseren, komt het er voornamelijk op aan de volgorde van bewerkingen zodanig te kunnen plannen dat de vonkmachine zo lang mogelijk zelfstandig kan werken. Dat kan door de combinatie van het afvalloos vonken (1983) en de techniek waarbij het restmateriaal blijft vastzitten door middel van 'bruggetjes', naar analogie van de microjoints in de plaatbewerking. Pas helemaal op het einde wordt het werkstuk losgevonkt. Wanneer het werkstukmateriaal gevoelig is

Ja

Ja Ja (SolidWorks) Ja Nee (SolidWorks) (Engels) Nee (Engels, Duits, Ja (SpaceClaim) Frans en Italiaans) Volledig integratie Nee (Engels, Duits en Frans) Volledige integratie Ja

Ja

Nee

Volledige integratie

Ja

Ja

Bemet

Ja

Volledige integratie

Ja

Ja

Greenock CAD Service

Ja

Ja (met meest courante pakketten)

Ja

Ja (via uitbreiding)

voor roestvorming, kan men in de programmering voorzien dat de laatste finisseervonksnedes na een lang (nat) proces de eerste tekenen van corrosie opnieuw elimineren. Ook dat is kennis die er pas komt met de expertise van de operator en in de software kan worden gebracht.

PROGRAMMEREN OP BASIS VAN 3D-GEOMETRIE Bij het gebruik van 2D-CADgegevens wordt de operator niet zelden geconfronteerd met minder goede geometrische beschrijvingen, zoals kruisende elementen, nietgesloten vormen of niet-rakende overgangen. Net zoals bij het frezen, wordt er ook bij het draadvonken meer en meer gewerkt op basis van 3D-geometrie. SolidModeling = correcte geometrie? Bij 3D-geometrie via SolidModeling zou er in principe altijd een correcte geometrie met gesloten vormen moeten ontstaan. Maar is dat ook het geval? De 3D-geometrie is samengesteld uit curves ('nurbs') die door de software moeten worden omgezet in een opeenvolging van

Aan de hand van twee gedefinieerde contouren worden automatisch de nodige draadparameters berekend voor zowel tweeassige als vierassige machines. Ook de afgelegde weg wordt gesimuleerd

metallerie.pmg.nl

Ja (DCamCut Pro en DCamCut Expert) Ja (via uitbreiding) Ja

Ja Ja Ja Ja

rakende cirkels. Curves kunnen door de machinesturingen immers niet verwerkt worden. Gebeurt die omzetting niet of onvoldoende, dan ontstaan er gefacetteerde stukken die niet voldoen aan de geometrische kwaliteitsnormen. Vonkbaar maken van ontwerp Het is eenvoudig om op een 3DCAD-systeem een conische vorm te tekenen. In de praktijk blijkt echter heel dikwijls dat het geen regelvlak, maar een dubbelgekromd vlak is, waardoor het op zich niet 'vonkbaar' is. In de praktijk is het toch de bedoeling die vormen te vonken en daar moet de software dan de nodige interpolaties voor doen om het model alsnog 'vonkbaar' te maken. Hierbij moet er wel op toegezien worden dat de vooropgestelde toleranties nog gehaald worden.

MEERASSIG VONKEN Drie principes Doordat de machines met afzonderlijk beweegbare koppen uitgerust zijn, boven en onder, kunnen er ook conische vormen gecreëerd worden. We onderscheiden drie principes.

Voor eenvoudige vormen, zoals dit voorbeeld, kan de software voorzien in een goede simulatie. Bij stukken met een complexe geometrie dient er echter vaak nog een beroep gedaan te worden op het ruimtelijke inzicht van de programmeur

• Het eerste en meest eenvoudige principe is de draad onder een hoek plaatsen om zo een vrijlegging te krijgen. Hierbij wordt de vonkdraad schuin gepositioneerd, waardoor men rondom een gelijke hoek verkrijgt. • Om de geometrische problemen te vermijden, werd het tweede principe in het leven geroepen. Hierbij gaat men het verloop van de coniciteit en de radii beïnvloeden, door aan te geven hoeveel graden de hoek moet bedragen per zijde. Hierdoor kunnen verschillende coniciteiten worden gecombineerd. • De derde en laatste methode wordt gekenmerkt door het met een rechte lijn verbinden van twee vormen (boven en onder). Die techniek is ook wel bekend onder de naam regelvlakken. Met deze techniek kan er een min of meer onbegrensde complexiteit van vormen gemaakt worden; zo lang ze maar verbonden zijn via een rechte lijn. Deze techniek komt vaak voor bij kunststof extrusiematrijzen. Beperkingen De grootste hindernis blijkt echter het verwijderen van het afval. Door de vrijheid van vormen kan er geometrie gevonkt worden, waarbij het afval niet meer uit het afgewerkte product kan worden verwijderd. Vooral bij het vonken van extrusiematrijzen is dat een veel voorkomend fenomeen. Aangezien de huidige draadvonkmachines niet zelden problemen ondervinden met precieze coniciteit van werkstukken, zijn er nu ook mogelijkheden om het werkstuk met een draaitafel zodanig te zwenken dat het stuk tijdens het vonkproces onder hoek gezet wordt (zesassig vonken), zodat er met een rechte draad gevonkt kan worden. Hierdoor kunnen ook voor kleine onderdelen zeer precieze hoeken gerealiseerd worden.

SIMULATIE Wanneer ervan uitgegaan kan worden dat het ontwerp correct is, evenals de geometrische data van het ontwerp, komt het erop aan het vonkproces af te regelen: snijspelingen, asymmetrische toleranties ... Een correcte simulatie speelt hierbij een belangrijke rol en kan een antwoord bieden op verschillende vragen. Komt er onverwacht materiaal los? Hebben we alle bewerkingen gecombineerd om een minimale tussenkomst van de operator te garanderen? Komt de geprogrammeerde geometrie overeen met de tekening of het 3D-model? Kan het afval uit het afgewerkte stuk worden verwijderd? Zodra ook de simulatie geen problemen vertoont, kan het proces uiteindelijk van start gaan.  Metallerie 15 • April 2013

17

GEMS LAST COMPLETE TANKS MET LASROBOT

CASE LASSEN

LASROBOTS LEADING VOOR REST VAN DE PRODUCTIE Tank- en apparatenbouwer GEMS in het Gelderse Vorden heeft vorig jaar een rigoureuze conversieslag van hand- naar robotlassen gemaakt. Op het eerste gezicht een logische stap voor een bedrijf waar 80% van de uren aan laswerk wordt besteed. Maar GEMS heeft er de hele organisatie op diverse niveaus voor moeten aanpassen. “In twee jaar tijd is ons bedrijf volledig veranderd”, licht directeur Jan Grasmeijer toe. Inmiddels last GEMS van losse componenten tot complete tanks met lasrobots en is lasrobotisering volledig geïntegreerd in de productie. Valk Welding bouwde en installeerde de systemen, leidde de medewerkers op en loodste de tankbouwer door het hele proces. Door Erik Steenkist

WAAROM EEN LASROBOT? GEMS bouwt al meer dan honderd jaar tanks, drukvaten en warmtewisselaars voor derden en zit met zijn expertise sterk verankerd op de markt voor volumineuze producten. De onderneming bouwt onder meer mobiele opslagtanks (cleantanks) voor een Amerikaans verhuurbedrijf. Constante laskwaliteit Sinds GEMS European production partner voor die klant is geworden, bood een stabiele

groei van de aantallen mogelijkheden voor de investering in een robotinstallatie. Algemeen directeur Jan Grasmeijer: “Wanneer je dat met handlassers in drie ploegen wilt gaan maken, kun je geen constante kwaliteit garanderen. Dat was voor ons het moment om lasrobotisering serieus te gaan aanpakken. We zijn eerst met Stodt een lean robotics project gestart. Want een lasrobot kopen is niet zo moeilijk, lastiger is om de robotisering op zo’n manier in de organisatie in te passen, dat je zo snel mogelijk rendement kunt

Alex Hol van Valk Welding (l), Rik Grasmeijer en Jan Grasmeijer (r) bij de grootste lasrobotinstallatie

18


maken. Valk Welding heeft ons daar in het hele traject goed bij ondersteund.”

toeleveranciers en de kwaliteit van de werkvoorbereiding. Maar wanneer je zoals wij later instapt in flexibele lasrobotisering, kun je dat ook direct vanaf de bodem goed aanpakken. De lasrobots worden nu offline geprogrammeerd, waarbij we de CAD-data van de engineering als uitgangspunt gebruiken.”

Concurrerend produceren Jan Grasmeijer: “Met het handmatig aflassen heb je te maken met hoge loonkosten. Wil je die aantallen nog concurrerend kunnen blijven produceren, dan wordt handmatig lassen dus al snel te duur. Je zult dus zo veel VLOTTE START DANKZIJ mogelijk handlassers moeten INTENSIEVE BEGELEIDING opleiden voor de robot. Voor ons was het duidelijk dat de Tank van ruim 70 m³ lasrobot een nieuw gereedschap GEMS is gestart met voor de lasafdeling moest lasautomatisering van het meest worden, maar niet alle volumineuze product, de vakmensen waren daar even blij opslagtanks van ruim 11 x 2,5 m mee. Enkele medewerkers met en 3,7 m hoog. meer dan veertig jaar Technisch adviseur ervaring hebben dan ook Alex Hol van Valk “E EN ROBOT tijdig afscheid Welding, die het MOET ONDERDEEL genomen.” project van a to z UITMAKEN VAN HET heeft begeleid: PROCES . F LEXIBILITEIT “Het was misschien EEN PAAR niet het meest voor STOND DAAROM DUIDELIJKE de hand liggend om TECHNISCHE EISEN VOOROP EN DE direct zo groot te OUTPUT VAN DE GEMS beschikte al beginnen, maar dat LASROBOT MOEST langer over een lasrobot is wel het product LEADING WORDEN ” waar de meeste uren aan een portaalconstructie. laswerk in zitten. Technisch directeur Rik We hebben daarvoor een Grasmeijer: “Die kon maar één lasrobot aan een 15 meter lang kunstje. Voor iedere wijziging of portaal geleverd, met haaks nieuw programma moesten we daarop een traverse van 3 meter. ons melden bij de leverancier. Aan de traverse hangt een Dat is niet de manier waarop we hoogteverplaatsing van 2,5 meter de automatisering wilden gaan waaronder de robot is gemonopzetten. Een robot moet teerd. Daarmee kan de robot het onderdeel uitmaken van het hele product bereiken, zowel aan proces. Flexibiliteit stond daarom de voor- en achterzijde als de voorop en de output van de beide uiteinden. De hele lasrobot moest leading worden installatie is turnkey geleverd, voor de rest van de productie. inclusief programma voor één Dat stelt hogere eisen aan de type opslagtank en programmeerhele logistiek, aan je training voor drie medewerkers.”

metallerie.pmg.nl

CASE LASSEN H-frame in waar we losse componenten mee lassen.”

EVALUATIE Zware eisen aan laswerk De opslagtanks worden veelal verhuurd aan bedrijven die er tijdelijk chemische vloeistoffen in opslaan. Rik Grasmeijer: “Dat stelt hoge eisen aan de kwaliteit van het laswerk. Zo moeten de lasnaden niet alleen vloeistofdicht zijn, maar ook mooi vloeiend zijn om goed te kunnen worden gecoat. De Panasonic lasrobot realiseert dat in zowel liggende als neergaande lasnaden.”

Onderstellen en zijwanden worden op een tweede lasrobotinstallatie vooraf gelast

Positionering zonder opspanning De grote opslagtanks worden los op de grond geplaatst en twee keer met de kraan gekanteld om te zorgen dat de lasrobot alle posities in de juiste lasstand kan voltooien. Alex Hol: “Een dergelijk volume is te groot en te zwaar om te manipuleren, dus hebben we ervoor gekozen de tank los voor de lasrobot te plaatsen, met een tolerantie van ± 10 cm. Dat heeft natuurlijk consequenties voor het positiekiezen. Daarom laten we de lasrobot eerst met lasdraad en

gaskop de juiste positie van de lasnaden zoeken. De gevonden afwijkingen ten opzichte van de geprogrammeerde posities worden dan automatisch in het lasprogramma gecorrigeerd en de lasrobot kan aan de slag. Een opslagtank wordt zo binnen en buiten in 14 uur compleet afgelast.” Onderstellen en zijwanden De onderstellen en zijwanden worden al deels gerobotiseerd gelast, voordat ze tot complete tanks worden samengesteld. Daarvoor wordt een tweede

lasrobot aan een portaal ingezet. Rik Grasmeijer: “Dat doen we in twee stappen, waarbij we een deel op de ene lasrobot lassen en de rest in de samengestelde fase. Dat doen we om kromtrekken van het onderstel te voorkomen. Dat zijn zaken waar je proefondervindelijk achterkomt.” Die tweede robot is tevens voorzien van een plasmasnijsysteem, waarmee we vormen uit samengestelde delen kunnen snijden, ter aanvulling op de plasmasnijsystemen elders in het bedrijf. Daarnaast zetten we nog een derde lasrobot op een

Al na drie maanden op niveau Jan Grasmeijer: “Omdat we ruim van tevoren een aantal medewerkers hadden ingewerkt op de Panasonic lasrobot, de engineering was overgestapt naar 3D en ook de logistiek hadden aangepakt, konden we al na drie maanden de gewenste productieaantallen geheel gerobotiseerd produceren. Inmiddels is het hele lasrobotproces volledig geïntegreerd in de hele organisatie en zien we steeds meer toepassingen voor producten op de lasrobot. We verwachten binnenkort de opslagtanks in meerdere varianten te gaan maken. Een prototype voor een nieuw model tank wordt nu compleet met de hand gelast. Zodra de orders volgen voor meerdere stuks gaan we ook daar de lasrobots voor inzetten. Intussen zijn nog eens zes medewerkers opgeleid voor de lasrobot en misschien worden dat er nog wel meer.” 

ACHTERGROND GEMS is een internationaal opererende onderneming die actief is in de metaalsector. Van oorsprong is GEMS gespecialiseerd in de tanken apparatenbouw. In de loop der jaren heeft men de activiteiten echter uitgebreid. Hiertoe is besloten om vanuit een businessunitstructuur te gaan werken. Dat heeft geleid tot het ontstaan van de units Metaalwerken en Containerbouw. Zij delen samen een in 1988 nieuw gebouwde productielocatie in Vorden (Gelderland). In deze 10.000 m² grote fabriek wordt in twee gescheiden werklocaties een keur van koolstofstalen en roestvaststalen producten vervaardigd met een maximale lengte van 35 meter en een diameter van 6 meter.

De opslagtanks van 11 x 2,5 m en 3,7 m worden door de robot compleet afgelast

metallerie.pmg.nl


19

FORCEREN & DIEPTREKKEN

MD3 is specialist in dieptrekken en forceren. Ook voor de grote producties draaien wij onze hand niet om. Met onze gerobotiseerde productiestraat zijn wij namelijk koploper in West-Europa. Wij produceren 24 uur per dag, 7 dagen per week. Onbemand, maar met 100% eindcontrole. Het resultaat : kwalitatief hoogwaardige producten tegen een aantrekkelijke prijs.

VERVORM IN TOPVORM

Meer weten? Kijk op onze vernieuwde site : www.md3.eu of mail naar [email protected]

FORCEERWERK OP MAAT GOEDE PRIJS/KWALITEIT • • • • • •

Automatisch Forceren Handmatig Forceren Dieptrekken 2D/3D Plasmasnijden 3D Printing Trompen

• • • • • •

Lassen Stansen Walzen Zetten Assemblage CAD tekenen

De Ridder Forceertechniek BV Jan Tademaweg 55-59 2031 CT HAARLEM +31 (0) 23 532 09 16 [email protected]

WWW.FORCEERTECHNIEK.NL

MD3 Industrieterrein Poldervlak, Splijtbakweg 113, 1333 HJ Almere Nederland

NAADLOOS OMVORMEN DOOR MIDDEL VAN FORCEERTECHNIEK

PLAATBEWERKING

EXPERTISE OPERATOR BEPAALT IN GROTE MATE EINDRESULTAAT Forceren en de Lage Landen, het blijft een moeilijke combinatie. De omvormingstechniek wordt hier nauwelijks toegepast, waardoor weinigen met de voor- en nadelen zijn vertrouwd. Of moeten we de redenering omdraaien? Misschien ligt een gebrek aan kennis van de techniek wel ten grondslag aan haar verblijf in de luwte van bij ons meer bekende bewerkingsprocessen. Wat de ware reden ook moge zijn, het kan in ieder geval geen kwaad om in dit artikel de mogelijkheden van forceren even duidelijk op een rijtje te zetten. Door Kevin Vercauteren BESCHRIJVING Wie vaak te maken krijgt met rotatiesymmetrische producten, moet zeker de forceertechniek eens in overweging nemen. Weinig andere processen lenen zich zo goed voor de snelle en relatief goedkope vervaardiging van halve bollen, kegels en cilinders, als het forceren. Werking Forceren is een techniek voor het naadloos omvormen van (meestal) ronde producten. Hierbij wordt eerst een mal, die de vorm van het gewenste product heeft, op de forceerbank gemonteerd. In een volgende stap zal de blenk of de ronde, om te vormen plaat tussen het voorlager en de mal worden geklemd. De diameter van het voorlager is daarbij gelijk aan die van de mal. Vervolgens gaat de machine aan het draaien, en

Werkingsprincipe van het forceren

metallerie.pmg.nl

Forceren van aanzienlijke diameters is mogelijk, al moet men het werkstuk daarvoor soms eerst uitgloeien om de spanningen te reduceren

vervormt men de vastgeklemde plaat in meerdere fasen over de mal heen. Toepassingen Forceren is een geschikt proces voor vingerhoeden maar evengoed voor de productie van tankbodems. De flexibiliteit wat de te forceren diameters betreft is dus vrij groot. De bovengrens ligt ongeveer rond 2.500 mm bij diktes variërend tussen 0,4 en 15 mm. Diverse toepassingen zijn denkbaar: reflectoren, klokranden, trechters, schalen, borden, vuilnisbakdeksels, filterraden, potten en pannen. Troeven De omvorming die plaatsvindt tijdens het forceren, bestaat eigenlijk uit het roterend en voortschrijdend buigen waarbij het materiaal in twee, loodrecht op elkaar staande richtingen wordt gerekt en gestuikt.

Dat is een belangrijk voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld het buigen. Daar voltrekt het rekken en stuiken zich slechts in één richting, met een veel grotere inwendige opbouw van spanningen in het product tot gevolg. Ook het dieptrekken delft op dit vlak het onderspit. Met het dieptrekken noemen we meteen de belangrijkste concurrent van het forceren. Behalve de kleinere spanningen, kan het forceren nog enkele andere troeven voorleggen: • lage kosten van de gereedschappen die relatief eenvoudig en daardoor ook sneller aan te maken zijn met kortere leveringstijden tot gevolg; • korte insteltijden door de ontwikkeling van nieuwe software; • de vervaardiging van het product in één forceercyclus; • verschillende wanddiktes voor één product vormen geen probleem;

• in dezelfde productcyclus zijn direct extra bewerkingen mogelijk zoals kralen, afsteken, uitsnijden, inleggen enz.

Ronde blenk moet worden geforceerd

Blenk geklemd tussen mal en voorlager

Omvorming om de mal heen

Extra vormgeving door gereedschap

Nadelen en beperkingen Een geforceerd product is te herkennen aan horizontale forceerrillen, wat als een nadeel kan worden gezien, gelet op de veel gladdere oppervlakken bij het dieptrekken. Daarnaast ontsnapt men niet aan de beperkingen gerelateerd aan het om te vormen materiaal. Een aluminium cilinder kan bijvoorbeeld tot een hoogte van ongeveer 400 mm worden geforceerd, terwijl men bij roestvast staal veel sneller tegen de limiet zit met een maximale hoogte van circa 100 mm. Messing wordt dan weer hard en moet daarom regelmatig uitgegloeid worden, al is met het vloeidraaien/strekken het bewerken van een diep roestvast stalen onderdeel in één bewerking zonder uitgloeien wel mogelijk.


21

Advanced Threading Solutions

Wisselplaatgereedschap voor het draaien en frezen van schroefdraad

www.magistor.nl

Ambachtsstraat 14 • Postbus 11 • 7460 AA Rijssen • telefoon: 0548-519401 • fax: 0548-517619 • [email protected]

http://goo.gl/ScIpK

Meer dan 70% van onze klanten hebben draaitoepassingen. Door innovaties zoals de Duratomic® kwaliteiten, MDT, JetStream™, SnapTap,... heeft Seco vele draaitoepassingen kunnen moderniseren. Vandaag zijn er meer dan 4000 snijplaten en 2000 gereedschappen, allemaal te vinden in de Seco Machining Navigator. Als u denkt dat uw draaibewerkingen een verjongingskuur nodig hebben, contacteer Seco.

seco, vernieuwend in draaien sinds 1932

PLAATBEWERKING echter kent het materiaal zo goed dat hij precies weet wanneer te stoppen en wanneer het materiaal moet worden uitgegloeid. Warm wordt het materiaal namelijk weer zacht en verdwijnen de spanningen, waarna weer verder kan worden geforceerd. De haalbare nauwkeurigheden zijn dus niet alleen afhankelijk van de vervormbaarheid van het materiaal, maar evenzeer van de ervaring van de forceerder. Bij aluminium bijvoorbeeld, is op handmatige wijze een tolerantie van gemiddeld 0,5 mm haalbaar.

Forceren leent zich voor een grote variëteit aan vormen

MATERIAALEIGENSCHAPPEN Verstevigen Bij koude deformatie – zoals bij het forceren – zal een materiaal naarmate de omvorming toeneemt een steeds hogere spanning opbouwen. Anders geformuleerd: de weerstand tegen de voortgaande omvorming neemt toe. Dit verschijnsel noemt men de versteviging van het materiaal. De mate waarin dit gebeurt, is voor elk materiaal verschillend en wordt vastgelegd in de n-waarde. Behalve de versteviging, speelt nog een aantal andere factoren een rol. Met name de rek, de rekgrens, de elasticiteitsmodulus en de treksterkte bepalen mee in welke mate een materiaal is om te vormen. Treksterkte (Rm) De treksterkte van een materiaal wordt meestal gehanteerd als een maatstaf voor de sterkte ervan. Belangrijk voor het forceren is dat een hogere treksterkte doorgaans samengaat met een hogere hardheid en vooral een lagere rek, een eigenschap die de mogelijke deformatie van een materiaal aanzienlijk beperkt. Rek (A80) Met de rek wordt aangegeven hoe taai een materiaal is. Van die eigenschap hangt af of een materiaal diep is om te vormen of niet. Met andere woorden, hoe taaier het materiaal, hoe groter de rek en hoe meer het materiaal zich leent om te worden omgevormd. Brosse materialen zijn daarvan de tegenhanger met hun lage rek en hun beperkte omvormbaarheid. Rekgrens (RP) De rekgrens (Rp) staat voor de stugheid van een materiaal. Een materiaal met een hoge rekgrens noemt men sterk. Een materiaal met een lage rekgrens noemt men zacht. Dit laatste is gunstig voor het omvormen.

metallerie.pmg.nl

Elasticiteitsmodulus (E) De elasticiteitsmodulus (E) tot slot geeft aan hoe stijf een materiaal is. Stijve materialen hebben een hoge elasticiteitsmodulus. Het tegenovergestelde noemt men slap. Voor het forceren brengen slappe materialen meer problemen met zich mee, omdat die meer doorbuigen en ook meer terugveren na omvorming.

PROCESVARIANTEN Handmatig forceren Forceren is een proces met een hoog ambachtsgehalte. De kwaliteit van het eindproduct hangt immers in grote mate af van de expertise van de forceerder. Er komt dus veel verantwoordelijkheid op de schouders van de operator te liggen, nog meer dan bij andere bewerkingsprocessen zoals het draaien en frezen. De materiaaleigenschappen zoals beschreven in de vorige paragraaf, moeten als het ware 'in de vingers' van de forceerder zitten. De kans op scheuren, barsten en spanningsopbouw is sowieso aanwezig bij koudvervormen en nog meer in het geval van brosse materialen. Een goede forceerder

Geautomatiseerd Onder meer door een gebrek aan geschikte arbeidskrachten, wordt het forceren meer en meer geautomatiseerd. De voordelen zijn talrijk: • elimineren van menselijke kracht; • nauwkeuriger doseren van de bewerkingskrachten; • voorkomen van overbelasting van de machine en het gereedschap. Hoe ziet zo'n automaat eruit? De hydraulische forceerbank heeft een langs- en een dwarssupport die beide hydraulisch aangedreven worden. Het langssupport kan het dwarssupport met een hydromotor in langsrichting verplaatsen. Het dwarssupport wordt eveneens hydraulisch bewogen en drukt de rol met een geprogrammeerde kracht tegen de klos. In een softwarematig bepaald aantal gangen neemt de ronde blenk de vorm van de klos aan. In hetzelfde voorbeeld van aluminium is met een dergelijke automaat een maatvoering mogelijk die tot op 0,05 - 0,1 mm nauwkeurig kan worden uitgevoerd. Bij de automaten worden de druk of spleetbreedte (afstand tussen gereedschap en forceerrol) en de maximale en minimale afstanden in x- en y-as ingegeven. Vervolgens wordt met behulp van joysticks een forceerprogramma aangemaakt. Na toevoeging van de gewenste, extra bewerkingen (zoals afsteken

De combinatie van meerdere rollen geeft gewoonlijk het beste resultaat

of kralen) wordt het programma opgeslagen en is het klaar voor serieproductie. Het programmeren zelf gebeurt dus door middel van 'teach in' en niet CNC. De machine moet het leren van de forceerder die de machine bedient. De expertise van de operator blijft dus erg belangrijk, wat meteen verklaart waarom het programmeren bij voorkeur aan een forceerder wordt overgelaten, liever dan aan een echte programmeur die niet over de nodige technische kennis beschikt.

GEREEDSCHAPPEN Om te kunnen forceren heb je een forceerbank of forceerautomaat nodig (zie hierboven). Forceerollen Wat forceerrollen betreft, is er een grote diversiteit, niet alleen in radii maar ook in materiaalsoorten. Voor de radii geldt het volgende: een grote radius geeft een gladder en dikker eindresultaat, terwijl een forceerrol met een scherpe radius de operator in staat stelt een rand, overgang of zelfs een plaatselijke verdunning in het materiaal aan te brengen. Met de scherpe radius kan hij namelijk beter tot diep in de hoeken doordringen. Ook het materiaal waaruit de forceerrol bestaat, beïnvloedt de graad van afwerking. Zo bestaan forceerrollen in gehard staal voor standaard forceerwerk, in kunststof voor een extra glad eindresultaat, of met een speciale coating om het aanlaten tegen te gaan. Daarmee halen we slechts enkele voorbeelden aan. Voor veel producten geldt echter dat een combinatie van twee of meer van deze forceerrollen tot het beste resultaat zal leiden. Daarvoor bestaan rollenwisselaars die het mogelijk maken om tijdens één en dezelfde opspanning en binnen dezelfde productcyclus te switchen naar de rol die op dat moment het meest gewenst is. Andere Naast forceerrollen dient men ook te beschikken over de nodige kraalrollen, afsteekbeitels en insnijrollen. Met een kraalrol kan aan het product een kraalrand ter decoratie of versteviging worden gegeven. Afsteekbeitels worden dan weer gebruikt om het materiaal schoon en mooi rond te steken, want door het forceren zal het materiaal uitlopen, waarbij oorvorming optreedt. Met een afsteekbeitel kan tevens het product naar een exacte maat worden gebracht. Insnijrollen, tot slot, dienen voor het uitsnijden van een product. Een gangbaar voorbeeld vormen sierringen ter decoratie.  Bronnen: Federatie Dunne Plaat, MD3, Orfa Visser en Reijgers en Schallies Metallerie 15 • April 2013

23

GEREEDSCHAPPEN

MULTITASKING BIEDT GROTE MEERWAARDE WANNEER GOED INGEZET MULTITASKING GEREEDSCHAPPEN De opmars van de multitasking (MT) machines is niet meer te stuiten. Wat de gebruikte gereedschappen betreft, blijft de markt echter traditioneel, aangezien 95% van de omzet met standaardgereedschappen wordt gehaald. Toch worden er specifieke gecombineerde gereedschappen ontworpen die verschillende bewerkingen mogelijk maken zonder gereedschapswisseling. Dit artikel geeft een kort overzicht van deze gereedschappen. Door Serge Vandenplas SUCCES VAN MT MACHINES Er is een verschuiving aan de gang naar multitasking machines. Het predicaat 'multitasking' hebben de machines te danken aan de vijf gestuurde bewerkingsassen die het mogelijk maken draaien freesfuncties (onder verschillende hoeken in de B-spindel) te combineren in één behuizing. De combinatie van deze bewerkingen is dus cruciaal om de titel 'MT machine' te mogen/kunnen gebruiken. We zetten de puntjes hier even op de i, omdat conventionele draaibanken nog vaak (ten onrechte) verkocht worden onder het mom van een 'multitasking machine'. Dat de echte exemplaren hoge ogen gooien momenteel, bewijzen de cijfers van een Nederlands onderzoek:

Frezen van opstaande kanten,

ongeveer een derde van de nieuwe verkochte machines zijn multitasking machines. Achter deze opmerkelijke cijfers gaat een globale economische evolutie schuil, waarbij de productie van vaak eenvoudige onderdelen in grote serieaantallen verschuift naar de lagelonenlanden. Daar hanteert men namelijk nog steeds de oude denkwijze die uitgaat van een strikte afbakening tussen frezen op een freesmachine enerzijds en draaien op een draaibank anderzijds. Een ander gevolg van deze verschuiving is dat Westerse producenten en toeleveranciers zich in belangrijke mate zullen moeten herprofileren door zich te richten naar de productie van complexe en hoogtechnologische producten, onderdelen die met andere woorden bijna onmogelijk te

vlakken en langsdraaien,

circulaire interpolatie in helix,

profielfrezen,

draaifrezen

en inwendig draaien, met dezelfde tool

24


programmeren en uit te voeren zijn met een drieassige machine. Voordelen De voordelen van MT machines ten opzichte van de traditionele CNC-machines zijn legio: • nauwkeurigheid: minder kans op afwijking door opspanfouten; • logistiek: alles wordt afgewerkt in één machine (korte lead time); • investering: één machine in plaats van twee; • tijdwinst: minder gereedschapswissels, geen extra inen uitlaadhandelingen; • complexiteit: bepaalde complexe vormen kunnen enkel gerealiseerd worden op MT machines; • vormnauwkeurigheden: door het bewerken met de B-as zijn er hogere vormnauwkeurigheden te behalen, er is immers een constante aanvalshoek; • hogere vermogens: bij zowel draaiende als roterende bewerkingen is er veel beschikbaar vermogen. Beperkingen Uiteraard gaan er ook enkele beperkingen gepaard met het gebruik van multitasking machines: • beschikbaarheid machine: bij een panne wordt de productie stilgelegd; • de programmatie van een MT machine is complexer, wat ook betekent dat er een hogere opleidingsgraad is vereist van de operatoren; • de afmetingen van de x-,yen z-as zijn beperkt; • het vermogen van de haakse koppen en aandrijfunits kan ontoereikend zijn; • het spannen in een klauwplaat heeft zijn beperkingen; • de gereedschapswisseling op MT machines neemt meer tijd in beslag dan bij een turretmachine het geval is.

Alle beperkingen samen zorgen ervoor dat MT machines iets minder geschikt zijn voor de productie van grote series.

GEREEDSCHAPPEN Aanbieders van gereedschappen maken in principe geen onderscheid in het machinetype, of het nu gaat om een draaifreesbank (met een draaibank als basis) of een freesdraaibank. Op beide machines worden dan ook veelal standaardgereedschappen gehanteerd. In de praktijk zijn zowat 95% van de gebruikte gereedschappen voor multitasking machines standaardgereedschappen. MT gereedschappen Er zijn echter fabrikanten die specifieke gereedschappen hebben ontworpen voor MT machines. MT gereedschappen zijn samengevoegde gereedschappen, waardoor ze gebruikt kunnen worden bij verschillende toepassingen zonder het risico op interferenties met andere bewerkingen, het werkstuk of de machine. Voordelen Het meest in het oog springende voordeel is het beperken van het aantal gereedschapswisselingen, aangezien meerdere bewerkingen met één gereedschap uitgevoerd kunnen worden. Hierdoor kan er op de cyclustijd gewonnen worden of kunnen magazijnplaatsen in de machine uitgespaard worden. Ook kunnen de gereedschappen door middel van de machinemogelijkheden bewerkingen op een stabielere en veiligere manier uitvoeren (45°-gereedschappen). Er bestaan gereedschapssystemen die afhankelijk van het werkstuk en de gewenste bewerking in een hoek

metallerie.pmg.nl

GEREEDSCHAP P EN v an0° ,5° ,45°en90°gepl aat s t k unnenwor den.L as tbutnotl eas t wor dtookdebes chi k bar e machi newer k r ui mt eaanzi enl i j k gr ot erdoorhett oepas s env anMT t ool i ngi npl aat sv ans t andaar dger eeds chappen.

MODUL AI REHOUDE RS

Demodul ai r eger eeds chaps houder s k unneni npr i nci pev ooral l e machi net y pengebr ui k twor denen zi j nont wor penv oorzowel s t at i onai r eal sr ot er endeger eeds chappen.St andaar di sereen gr ot ev ar i at i ev anui t br ei di ngs -en MOGE L I J KECOMBI NAT I E S r educt i eadapt er sl ev er baarzodat Dezes y s t emenmak enhetmogel i j k des amens t el l i ngv anger eedom naarwenseengr ootaant al s chappenmetv er s chi l l endel engt en bewer k i ngs combi nat i est emak en, enont wer pk ar ak t er i s t i ek enmogel i j k zoal sdr aai en/f r ezen, wor dt .Om det oegank el i j k hei dt e i nwendi g/ui t wendi gdr aai en, v er hogenwer dendeger eeds chaps dr aai en/gr oef s t ek en/dr aads ni j den bodi esv er l engdzodatdeMT ofr uwen/f i ni s s er en.Deze wer k pos i t i esv ei l i gerenmak k el i j k er combi nat i eswor deni nv er s chi l l ende ui t gev oer dk unnenwor den. MTger eeds chappenv er eni gd: Erbes t aanondermeerv er s chi l l ende du ot ool ) •dubbelger eeds chap( s peci f i ek eI SOk oppel i ngi nt er f aces mett weedr aai wi s s el pl at enop zoal sHSK,Capt oenKM,al l emet het zel f deger eeds chap; f acecont act .Dezehouder szi j n mi ni t u r r et ) •mi ni r ev ol v er s( i deaalv oormul t i t as k i ngv anwege waar doordemogel i j k heden degr ot edr aai moment ov er dr achten v anv i erger eeds chappenop dehogebu i gs t er k t e.Voor t szi j nze ééngr ondpl aatv er eni gdwor den; aangepas toms nel wi s s el i ngenen •s chacht ger eeds chappenmet geaut omat i s eer deger eeds chaps dr i eger eeds chappeni néén; wi s s el i ngenui tt ev oer en.Voorhet • ger eeds chapdatv i j f dr aai enbes t aanerzowelex t er ne bewer k i ngenk anui t v oer en al si nt er nehouder s .Zoal sgezegdi s mu l t i t ool ) :v i nger f r ezen,i n-en ( hetmogel i j kom dezehouder sv oor ui t wendi gdr aai en,i n-en al l emachi net y pest egebr ui k en, ui t wendi gpr of i l er en; zodatzei ngezetk unnenwor den •cus t om engi neer edt ool s , wanneereenr educt i ev ande waar meezel f szest otacht ger eeds chaps v oor r aadgewens ti s . v er s chi l l endebewer k i ngenk unnen Voor de l en wor denui t gev oer d. •f l ex i belmetui t gebr ei de m o d u l a r i t e i t ; KOE L I NG •hogebas i s s t abi l i t ei ten Aangezi enex t er nek oel i ng nauwk eur i ghei d; onmogel i j ki s–deBasv er ander t •gemi ni mal i s eer de i mmer scont i nuv anpos i t i e–i s ger eeds chaps v oor r aad; geï nt egr eer dek oel i ngbi jmul t i t ool s •mi nderops pant i j d. noodzak el i j k ,endannogbi j v oor k euronderhogedr uk( hi gh BE SL UI T pr es s ur ecool i ng) .Hetgr ot e nzet t env ans peci f i ek e v oor deelv anHPCk oel i ngi sdatde Heti t i t as k i ngger eeds chappenk an k oel s t r aal dr ukv an70barf ungeer t mul eenaanzi enl i j k ebi j dr agel ev er en al seenwi gt u s s ens ni j k anten oduct i v i t ei topeenMT s paanv or m.Des paanwor dtal shet aandepr ne.De' k uns t 'i som t el k enseen war eopget i l dmeteenaanzi enl i j k e machi oolzodani gs ament es t el l endat s t andt i j dv er hogi ngv andes ni j k ant MTt meteenzoger i ngmogel i j kaant al t otgev ol g.Deopt i mal es paanger eeds chaps wi s s el i ngeneen cont r ol egener eer thi er dooreen eetpr oductk anwor den zeerhogepr oces bet r ouwbaar hei d. compl af gewer k t .Heti sdanookaant e bev el enom geenenk el econces s i e t edoeni nhett ot al et ool i ngbudget . EenMTmachi nek anui t s l ui t end pr oduct i efwor deni ndi en al l eel ement enopt i maal zi j n.Al l eendank an mendei nv es t er i ng r echt v aar di gen. Gebr ui keenMT machi nedusni etal s t r adi t i oneeldr aai cent r um ( metaangedr ev en ger eeds chap) .Het s uccesv aneen mul t i t as k bewer k i ngi s al t i j dhetgev ol gv anhet s cheppenv andej ui s t e De r andv oor waar den: v e r s c hi l l e nde aanzi enl i j k et i j ds wi ns t be we r k i ngs cr eër enendef l ex i bi l i t ei t ,de c ombi n at i e swor de n s t abi l i t ei tendev ei l i ghei d v e r e n i gdi nv e r s c hi l l e ndet y pe s v er hogen. v anMTge r e e ds c happe n

Krachtig, nauWKeurig, betrouWbaar. De nieuwe generatie frezen van Walter Blaxx™ staat synoniem voor een betrouwbaar systeem dat de gebruiker met zijn absolute precisie overtuigt en zich onderscheidt door zijn extreem hoge productiviteit. Lees meer over de onverslaanbare combinatie van Blaxx™ en Tiger·tec® Silver op www.walter-tools.com

powered by tiger·tec® Silver Walter benelux n.V./S.a. Zaventem, België (B) +32 (02) 7258500 (NL) +31 (0) 900 26585-22 [email protected]

me t a l l e r i e . p mg . n l

Me t a l l e r i e1 5•A p r i l 2 0 1 32 5 AZ_W_Mi_Blaxx_NL_WBN_94x276_RZ.indd 1

30.01.13 14:48

Eenvoudiger produceren? Houd het standaard!

ABB levert standaard robotoplossingen voor de industrie. Deze zijn eenvoudig, snel, kostenbesparend en eenvoudig in bestaande of nieuwe productielijnen te integreren. ABB Robots zijn zeer gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, efficiënt, onderhoudsarm, accuraat en werken 24/24/7 op topsnelheid. Kiest u een ABB Robot dan weet u wat u kiest! Bezoek ons op www.abb.com/robotics

LASROBOTS SNELLER, NAUWKEURIGER EN GEBRUIKSVRIENDELIJKER

LASSEN

MOGELIJKHEDEN LASROBOTS VRIJWEL ONBEPERKT Eén lasrobot vervangt drie handlassers én biedt een constantere kwaliteit. Geen verrassing dus dat lasrobots big business zijn geworden. Ook hun ontwikkeling staat niet stil. De robots zijn sneller, nauwkeuriger en bovendien eenvoudiger te programmeren, wat het mogelijk maakt materialen te lassen die voorheen niet gelast konden worden. Tijd dus om de laatste ontwikkelingen nog eens op een rijtje te zetten. Nieuw is de 7-assige knikarmrobot (robots beschikken doorgaans maar over zes assen), waarbij tussen de tweede en derde robotas een extra as is opgenomen

Door Valerie Verkain PROCESBEHEERSING Tot op vandaag worden booglasprocessen zoals het MIG/MAGen het TIG-lassen nog steeds het meest toegepast voor de productie van lasverbindingen. Hoewel voor massafabricage, zoals in de automobielindustrie, de laser de norm is geworden, is het voor bedrijven die zich niet zozeer toespitsen op seriewerk interessanter om de ontwikkelingen op het gebied van booglassen te volgen. De hoge investeringskosten, met name in de laser, randapparatuur en productielogistiek, maken het proces voor hen immers minder aantrekkelijk. Net zoals bij andere lasprocessen is er ook bij het booglassen vraag naar een maximale beheersbaarheid van het proces. De huidige generatie lasrobots biedt hier een antwoord op. De robots zijn snel, nauwkeurig en leveren een constante kwaliteit. Bovendien zijn ze ook steeds eenvoudiger te programmeren.

DIGITALE LASSTROOMBRONNEN

De stroombron vervult een sleutelrol als het om een goede laskwaliteit gaat. Parameters die rechtstreeks de kwaliteit van de lasverbinding bepalen, zoals de stroomsterkte, spanning en draadsnelheid, worden immers door de stroombron bepaald. Daarenboven reageert en corrigeert de stroombron ook wanneer booglengtevariaties zouden kunnen optreden doordat de lastoorts beweegt of doordat bij het lassen met een afsmeltende lasdraad de draadaanvoer niet regelmatig verloopt. De stroombron heeft al enkele belangrijke evoluties gekend, waarbij de digitale stroombron toch voor de grootste doorbraak heeft gezorgd. Door het gebruik van digitale stroombronnen zijn de eigenschappen die de lasboog bepalen softwarematig beïnvloedbaar en is de snelheid van de stroombron zo hoog dat de lasparameters tijdens het lassen kunnen worden gemeten, bewerkt en gestuurd. Als gevolg van de vele instel- en aanstuurmogelijkheden, kan o.a. met lagere stroomsterktes en spanningen worden gelast, kan ook de Een geïntegreerde besturing zorgt voor frequentie een betere controle over het lasproces van de

metallerie.pmg.nl

De mogelijkheid bestaat ook om offline de verschillende combinaties van lasparameters en apparatuur te testen, om zo o.a. de optimale lassnelheid en draadtoevoer te bepalen. Voorts kunnen geïntegreerde databases helpen bij het programmeren en zo als bewijs dienen voor correct uitgevoerde laswerkzaamheden. Als gevolg hiervan is de programmeertijd niet alleen lager, maar is de kwaliteit van de lasverbinding steeds minder mensafhankelijk en zijn GEBRUIKSVRIENDELIJKE lasprocessen die voorheen alleen PROGRAMMERING door experts konden worden De digitalisering heeft uitgevoerd nu voor de de stroombron als D E SOFTWARE NEEMT hele industrie apparaat er echter niet beschikbaar. ZELF EEN GROOT eenvoudiger op Bovendien zorgt deze gemaakt. De complex- AANTAL FUNCTIES EN betere beheersing van INSTELLINGEN VAN DE het lasproces ervoor heid van de stroombronapparatuur in PROGRAMMEUR OVER , dat een las die combinatie met een vandaag wordt WAARDOOR DE afnemende beschikKWALITEIT VAN DE LAS gelegd, bij een gelijke baarheid van instelling van de STEEDS MINDER vakmensen doet de parameters, MENSAFHANKELIJK vraag naar stroomreproduceerbaar is. WORDT bronnen met een zo Voor veel bedrijven groot mogelijke wordt juist de gebruiksvriendelijkheid dan ook voorspelbare en reproduceerbare luid klinken. kwaliteit van het laswerk een Bijgevolg zijn ontwikkelingen steeds belangrijker aspect. geïntroduceerd waarbij de apparatuur zelf een groot aantal GEINTEGREERDE BESTURING functies en instellingen van de gebruiker overneemt. Was het Hoewel niet elke lasrobotfabrikant overtuigd is van een geïntegreerde voorheen nodig om voor ieder robot- en stroombronbesturing (het nieuw product en dus nieuw programma alle lasparameters in te meest gehoorde argument is dat stellen, met de nieuwe de stroombron moet worden softwarehulpmiddelen hoeft dat niet gekozen afhankelijk van het te lassen product en het meer. Op basis van het type lasverbinding en de materiaalsoort, lasverbindingsproces), heeft een dergelijke integratie onmiskenbare doet de software een voorstel voordelen. omtrent het lastechnische deel. Verwacht wordt dan ook dat O.a. stroomsterkte, voltage en stroombronnen steeds meer aan lassnelheid worden automatisch robots zullen worden gekoppeld. bepaald.

draadtoevoer worden ingesteld, en is zo het lassen van zeer dunne platen (al vanaf 0,3 mm), het MIGlassen van aluminium en het verbinden van staal aan aluminium mogelijk. Een betere beheersing van lasparameters en van de start- en stoptijden zorgt bovendien voor een spatvrije en hogere laskwaliteit. Dat resulteert in minder werk aan de nabewerking tijdens de afwerkingsfase.


27

LASSEN Met de integratie zijn de beweging van de robot en het lasproces beter op elkaar af te stemmen. Dat maakt nauwkeurige baanberekeningen mogelijk (wat een voordeel levert bij het lassen van een haakse bocht met een kleine radius) en zorgt ervoor dat robotinstructies en lasparameters zoals zelfs draadtoevoer nog fijner, sneller en nauwkeuriger geregeld kunnen worden. Een betere controle over de lasparameters heeft ook de deur opengezet voor nieuwe lasprocessen die o.a. de mogelijkheden voor lastoepassingen in dikke plaat, dunwandig materiaal en verschillende diktes materiaal aanzienlijk heeft uitgebreid. De druppelovergang en warmte-inbreng kunnen immers minutieus worden afgesteld. Voorts biedt de integratie ook de gelegenheid om gedetailleerde informatie over de lasdata beter te registreren en om specifieke grenswaardes van lasparameters te bewaken. Bij een overschrijding van deze waardes kan de operator zo tijdig ingrijpen.

De integratie van het kabelpakket zou o.a. de kabelslijtage terugdringen

De vraag naar offlineprogrammering neemt toe. Ook de programmering van het lastraject wordt eenvoudiger dankzij gebruiksvriendelijke softwarehulpmiddelen (zie inzet)

as kunnen complexe producten in een compacte ruimte op een vrij makkelijke manier worden gelast. De robot kan immers ‘om het hoekje’ lassen.

stopzetting van de lasrobot vast komt te zitten in het werkstuk, is nu ook software op de markt die ervoor zorgt dat de robot na een botsing zijn oorspronkelijke positie inneemt. Voor naadzoek- en naadvolgfuncties wordt, ondanks de kostprijs, meer en meer ingezet op camera’s en visionsystemen. Hoewel dit voor lastoepassingen vooralsnog wat minder werd gedaan door de rokerige en vonkende omgeving, krijgen dergelijke sensorsystemen geleidelijk een vaste stek binnen het lasgebeuren. Voor het lasnaadvolgen bijvoorbeeld zijn visionsystemen gelanceerd die door middel van een camerasysteem een 3D-beeld genereren van de lasnaad en de lastoorts daar vervolgens op doen anticiperen. Met een visionsysteem wordt de lasnaad dus in real time gevolgd. Eventuele afwijkingen worden direct gedetecteerd en in het programma aangepast, zodat de lasrobot exact de werkelijke positie van de lasnaad volgt. Vooraf de route verkennen met gascup of lasdraad is zo niet meer nodig.

GEAVANCEERDE ROBOTFUNCTIES

De voortschrijdende computertechnologie heeft er ook voor gezorgd dat de verschillende robots beter met elkaar kunnen samenwerken. In totaal kunnen tot 72 interne en externe assen worden aangesloten op één besturing, wat overeenkomt met ongeveer acht verschillende robots. Toepassingen daarvan zijn bijvoorbeeld het gecoördineerd samenwerken van een lasrobot en een handlingrobot (die het werkstuk vasthoudt), waarbij beide robots worden aangestuurd door één besturing. Ook het aantal assen van de robot is dankzij deze nieuwe besturingen opgevoerd. Nieuw bijvoorbeeld is de introductie van de zevenassige knikarmrobot (gebruikelijke robots beschikken slechts over zes assen), waarbij tussen de tweede en derde robotas een extra as is opgenomen. Door deze zevende

De robot zelf is door de jaren heen dus erg geëvolueerd. Er worden voortdurend optimalisaties geïntroduceerd die de snelheid, flexibiliteit en het werkbereik van de robot verbeteren. Een ervan is het integreren van het kabelpakket met stroom-, lasdraad en koel- en luchtslangen in de robotarm. Deze integratie zou voordeel bieden bij het lassen in een werkstuk, zou de kabelslijtage sterk terugdringen en het offlineprogrammeren vereenvoudigen (doordat tijdens het programmeren geen rekening dient te worden gehouden met het kabelpakket). Behalve optimalisaties van het robotontwerp, is ook het aantal functies op de robot sterk uitgebreid. Nagenoeg alle lasrobots zijn standaard uitgerust met een vorm van botsingdetectie, van mechanische, via pneumatische tot softwarematige (op basis van de stroom op de motoren) detectie. Om te voorkomen dat de lastoorts bij een

Met een visionsysteem wordt de lasnaad in real time gevolgd

De samenwerking tussen verschillende robots of tussen robot en manipulator kan beter op elkaar worden afgestemd

MULTITASKING

metallerie.pmg.nl

OFFLINEPROGRAMMERING Nu 3D-tekeningen van het werkstuk steeds vaker voorhanden zijn,

neemt de vraag naar het offlineprogrammeren toe. De voordelen zijn dan ook niet gering. Een dergelijk systeem simuleert het hele lasproces, inclusief botsingdetectie terwijl de robot in productie is. De cyclustijd en haalbaarheid van het lasproces zijn dus vooraf reeds beschikbaar, wat ook tijdens het opmaken van de offerte een pluspunt kan zijn. Omdat de programmeertijd nog steeds een aanzienlijk deel uitmaakt van het lasproces en het steeds moeilijker wordt om technisch opgeleide programmeurs te vinden, worden vereenvoudigingen van het programmeertraject met open armen ontvangen. Om de programmering te vergemakkelijken, zijn o.a. programmeringssystemen gepresenteerd waarbij de lasnaden met een pointer worden afgelopen. De beweging van de pointer worden door een camera waargenomen die de gegevens omzet naar een 3D-beeld, waarna de robot de menselijke handelingen nabootst. Ook het onderzoek naar automatische programmering staat niet stil. De bedoeling is om software te ontwikkelen die complete lasprogramma’s oplevert. Vandaag kan al een beroep worden gedaan op fabrikanten die klantspecifiek een volautomatisch lasproces kunnen realiseren. Dat gebeurt met behulp van o.a. databases (uit ERP, CAD en Excel), beeldherkenning en 3D-modellen, bijvoorbeeld door de programmering van verschillende producten binnen een productfamilie te automatiseren. Dat maakt robotautomatisering voor enkelstukproductie mogelijk, zonder tussenkomst van een programmeur. De klanten werkstukonafhankelijke automatische programmering staat echter nog in de kinderschoenen.  Met dank aan ABB (en Andon), Cloos, Kuka, Rolan Robotics, Valk Welding en Yaskawa Metallerie 15 • April 2013

29

FinishLiner lasnaadreiniging 3-in-1-apparaat Beitsen, Elektrolytisch polijsten, Markeren

Aristo™ MIG 4004i pulse Lichtgewicht multiproces inverter machine

De FinishLiner reinigt lasnaden in korte tijd met een uitmuntende finish. Door gebruik van een kwast zeer gebruiksvriendelijk om iedere hoek of lasnaad te kunnen reinigen. Bel voor meer informatie of een demonstratie: Sir John b.v. Moordrecht [email protected] Tel. 0031 (0182) 39 69 31 www.sirjohn.nl

D I J K I N K M A C H I N E S B .V.

WE T ER IN GSH O EK 28 532 8 B N R O S S U M - N L P H O N E +31 418 - 6 6 2112 I N F O @ D I J K I N K M A C H I N E R Y. C O M W W W. D I J K I N K M A C H I N E R Y. C O M

DIJKINK MACHINERY

NEW GALLIC 660 Lathe

Max. swing 660 mm Max. turning length 3000 mm DRO

Aristo®Mig 4004i Puls is een elektronisch geregelde, lichtgewicht inverter

HBM 4 Table Type Boring Mill

X = 2000 mm Y = 1600 mm Z = 1600 mm Table size 1200 x 1500 mm

EAGLE 850 Vertical machining center

H A R R Y V R A E T S M A C H I N E R Y B .V.

G E Z E L L E N S T R A AT 2 3 8 61 R D N I J K E R K ( G L D ) - N L P H O N E +31( 0 ) 33 -24 52 14 5 I N F O @ V R A E T S M A C H I N E R Y. C O M W W W.V R A E T S M A C H I N E R Y. C O M

Spindle diameter 110 mm Control Fanuc / Siemens / Heidenhain ATC 60 pos.

CNC Lathe

HARRY VRAETS MACHINERY

TR3-135 CNC Lathe

Ø 1350 mm x 12000 mm Control Fanuc Oi T

ECO 760 Vertical Machining Center

Type PL25MC Max. swing 520 mm Max. turning length 1030 mm Control Fanuc oiTC

X = 760 mm Control Siemens 828D Y = 430 mm ATC 16 pos Z = 460 mm

HANKOOK VTC 85R CNC Vertical Lathe

MICROPANTHER CNC Teach-In Lathe

HANKOOK VTB 140 CNC Vertical Lathe

Max. swing 850 mm Max. height 850 mm Control Fanuc 21i-TB

Max. turning diameter 210 mm Max. turning length 460 mm Control Siemens 828D

Max. swing 1600 mm Max. height 900 mm Control Fanuc 31 i-model A

Control SIEMENSHEIDENHAIN-FANUC X = 850 mm Y = 520 mm Z = 510 mm

Spindle speeds 80-8000/10000/ 12000 rpm ATC 20 pos.

stroombron met CAN-Bus besturing voor MIG/MAG/ MMA en LiveTig™ lassen, ontwikkeld voor kwalitatieve en hoge productiviteitslastoepassingen. [email protected] - www.esab.nl

[email protected] - www.esab.be

Templ_ESAB_Origo 4004& 5004i_1_ HR Metallerie 170 NL Vers1.indd 1

21/03/2013 11:51:58

LASSPECIAL Sir John levert het complete programma van Pelox voor het beitsen, passiveren, reinigen en onderhouden

De combinatie van producten en expertise rond oppervlaktebehandeling resulteerde in een speciale afdeling die zich uitsluitend bezighoudt met het adviseren over technieken en systemen om de oppervlaktebehandeling optimaal te laten plaatsvinden

Beitstafel

REINIGING + ONDERHOUD VAN INOX SIR JOHN LEVERT COMPLEET GAMMA VOOR OPPERVLAKTEBEHANDELING REINIGING EN OPPERVLAKTEBEHANDELING Sir John B.V. is importeur voor de Benelux van de Pelox producten voor de oppervlaktebehandeling van roestvast staal en aluminium. De firma levert ook het complete gamma voor het beitsen, reinigen en onderhouden. In de Benelux worden de Birchwood Casey producten voor het chemisch zwarten van metalen ook door Sir John verdeeld. Daarnaast is de firma verdeler van een productlijn voor de inen uitwendige reiniging van tankwagens en containers, met speciale producten voor het reinigen van latex, kunsthars en ‘resin’ door middel van CIPinstallaties. Sir John B.V. heeft ook een eigen productielijn die geschikt is voor de industriële reiniging van de zwaardere vervuiling. Pelox oppervlaktebehandeling Pelox is een toonaangevende fabrikant met meer dan vijftig jaar ervaring in het fabriceren en samenstellen van speciale producten voor oppervlaktebehandeling (zoals beitsen en passiveren) en het reinigen van roestvast staal, aluminium en nonferrometalen.

De combinatie van producten en jarenlange kennis en ervaring met oppervlaktebehandeling heeft ervoor gezorgd dat er een speciale afdeling is die zich uitsluitend bezighoudt met het adviseren over technieken en systemen om de oppervlaktebehandeling optimaal te laten plaatsvinden. Het kan hierbij gaan om het volledig inrichten van een beitshal of het volledig geautomatiseerd beitsen en passiveren in een gesloten systeem met een afvalwaterbehandeling erbij of het leveren van beitsbaden en laboratoriumdiensten. De Pelox producten zijn dus bijzonder geschikt voor de inrichting van beitshallen, beitsbaden, sproeitechnieken, rondpompsystemen, gaswassystemen, afvalwater-

behandelingssystemen, equipement en laboratoriumdiensten. Lasnaadreiniging met Finishliner Nieuw in het programma is de lasnaadreiniger Finishliner. De Finishliner is voorzien van een koolstof kwast waardoor het mogelijk is om in iedere hoek of lasnaad te kunnen reinigen. Met de Finishliner is het mogelijk om met één apparaat roestvaststalen oppervlakken te beitsen, te polijsten en te markeren. De FinishLiner reinigt lasnaden in korte tijd met een uitmuntende finish. Er zijn meerdere reinigingsvloeistoffen leverbaar, waaronder een pasteuze voor verticale vlakken, om optimaal te kunnen werken. Door het gebruik van hoogwaardige elektrotechniek en de nieuwe koolstof kwast, conform de VDE-norm, wordt het reinigen van gecompliceerde werkstukken kinderspel. Bedrijven die roestvast staal verwerken, profiteren van de nieuwste en snelste lasnaadreiniging in de industrie.

UNIVERSEEL REINIGER PLUS 1000 & SPECIAAL REINIGER PLUS 3000 Door de toevoeging van zeer actieve additieven en reinigende bestanddelen zijn de Universeel Reiniger Plus 1000 en de Speciaal Reiniger 3000 uitermate geschikt voor de verwijdering van sterke verontreinigingen en gecorrodeerd materiaal. Na het reinigen ontstaat een optisch schoon uiterlijk. De Universeel Reiniger Plus 1000 reinigt, onderhoudt en beschermt in één behandeling en is geschikt voor edelstaal, aluminium, koperlegeringen, email etc. Alle waterbestendige oppervlakken kunnen met Plus 1000 worden behandeld. De Speciaal Reiniger Plus 3000 reinigt, onderhoudt en beschermt in één behandeling sterk verontreinigde oppervlakken en is geschikt voor edelstaal in bv. zwembaden, industrie, etc.

PRODUCTGAMMA • Beitspasta’s • Sproeibeits • Badbeits • Flächenreinigers • Passiveervloeistof • Alkalische reiniger • Aluminiumreiniger P-AL en Aluminiumreiniger Super Concentraat; • Polijst- en reinigingspasta P-RP, reinigingspasta; • Pelox Plus 1000 en 3000, universele reinigers voor rvs-oppervlakken • Edelstaalreinigers en beschermingsproducten

SIR JOHN B.V. Zuidbaan 511 2841 MD Moordrecht Tel.: 018/239.69.31 Fax: 018/239.69.37 www.sir-john.nl [email protected] Metallerie 15 • April 2013

31

LASSPECIAL

DE VLAMBOOG VIERT JUBILEUM

Naast op de binnenlandse markt kreeg De Vlamboog ook klanten in België, terwijl het productenpakket uitbreidde met onder meer kabel.

IN 65 JAAR UITGEGROEID VAN LASSER TOT WERELDSPELER EEN STUKJE GESCHIEDENIS De Vlamboog BV viert in de nazomer van dit jaar haar 65-jarige jubileum. Het merk Vlamboog is bekend over de hele wereld in de lastechniek, maar weinigen weten hoe het allemaal begon, en hoe De Vlamboog groot geworden is. Nederlandsche Dok- en Scheepsbouw Maatschappij De geschiedenis van De Vlamboog begint in de crisisjaren van de jaren dertig, toen Jan Bouke Batstra, die was geboren in Sneek, naar het westen kwam om als lasser te werken bij de Nederlandsche Doken Scheepsbouw Maatschappij NDSM, in Amsterdam-Noord. Oorlog Voor en tijdens de oorlog kwam het booglassen in een stroomversnelling terecht. De verscheidene technieken ontwikkelden zich razendsnel en ze werden ook steeds vaker toegepast. Elke militaire macht had een groot belang bij het gebruik van de juiste lasprocessen en de perfectionering ervan voor bepaalde toepassingen. Zo gebruikten de Britten bijvoorbeeld voornamelijk booglassen. Zij bouwden schepen met compleet gelaste rompen, wat uitzonderlijk was voor een tijd waarin ‘klinken’ nog de norm was.

32


In een kelder in Amsterdam begon Batstra, net toen de lastechniek sterke nieuwe impulsen kreeg, met de ontwikkeling van zijn eerste elektrodehouders. Hij deed dat samen met zijn zwager Dirk, die de technieken van het draaien, frezen en boren beheerste. Oprichting In 1948 werd een productielocatie opgezet in Amsterdam West. Door de groei werd in de jaren vijftig al een nieuwe werkplaats ingericht in de Westerstraat, in de Amsterdamse Jordaan. Batstra’s zoon Bob was ondertussen ook werkzaam in het bedrijf van zijn vader, waar het personeelsbestand aangroeide tot tien man. In augustus 1966 kreeg het bedrijf een nieuwe impuls met het aantreden van Cor van ’t Veer.

Producent én handelshuis Naast fabrikant werd de Vlamboog in deze jaren ook een handelshuis met import- en exportactiviteiten. Door de sterke omzetgroei verhuisde het bedrijf in 1968 naar een pand in Badhoevedorp, dat ruimte bood voor groei. Na het overlijden van Batstra senior werd de zaak voortgezet onder leiding van zijn zoon Bob, die De Vlamboog in 1973 om gezondheidsredenen verkocht aan Groeneveld Dordrecht BV, later bekend onder de naam Verenigde Bedrijven Groeneveld. In 1981 was een groter pand nodig en werd het huidige verblijf in Hoofddorp betrokken, waardoor alweer meer groei en een assortimentsuitbreiding mogelijk waren. Dealernetwerk Benelux en wereldspeler In de jaren tachtig werd definitief een solide basis gelegd in de

Benelux thuismarkten, en werden de eerste structurele en succesvolle exportactiviteiten opgezet. Sinds 1994 ISO 9002 gecertificeerd, besloot De Vlamboog midden jaren negentig in de Benelux thuismarkten een dealernetwerk aan te stellen, en de markt dus via gespecialiseerde wederverkopers te bedienen, wat tot op de dag van vandaag het geval is.

NIEUWE PRODUCTEN Sinds 2000 heeft de groei zich doorgezet. Vlamboog is vandaag wereldwijd bekend als een A-merkfabrikant van lasaccessoires en als handelshuis. Internationaal bedient De Vlamboog importeurs, dealers en OEM-klanten in vele tientallen landen. Door de jaren heen is er veel veranderd, maar wat bij De Vlamboog gelijk bleef, is het streven naar de hoogste kwaliteit, zowel wat de producten als de service naar de klanten betreft. Wat ooit begon in een kelderruimte in Amsterdam, is nu een kerngezond bedrijf dat de hele wereld als speelveld heeft.

PRODUCTGAMMA •Lasaccessoires: elektrodehouders en gutstangen, lassets, aardklemmen, koppelingen en overige lasaccessoires •Laskleding: las- en handwerkschoenen, lashelmen en -kappen •Bescherming: hoofdbescherming, oogbescherming, gehoorbescherming, gelaatsbescherming, adembescherming, voetbescherming •Lasdekens, lasgordijnen en nog veel meer

DE VLAMBOOG B.V. Wijkermeerstraat 15 2131 HB Hoofddorp Tel.: 023/567.55.00 Fax: 023/563.74.91 www.vlamboog.nl [email protected]

BUSINESS LINKS PLAATBEWERKINGSMACHINES

GEREEDSCHAPPEN & MACHINES

BYSTRONIC STEK 8 -NL-3371KG HARDINXVELD-GIESSEND Tel: 0184/61.10.20 Fax: 0184/61.77.74

HOFFMAN GROUP GEBO PLATINASTRAAT 110 -NL-7554 NB HENGELO Tel: 074/255.81.81 Fax: 074/243.27.34

HACO AKKERSTRAAT 11 -Tel: 0161/45.48.74 Fax: 0161/45.38.51

METALL DUINSTRAAT 8 -NL-2042 HC ZANDVOORT Tel: 023/571.79.41 Fax: 023/571.97.77

ISCAR ZWOLLEWEG 6 -Tel: 0182/53.55.23 Fax: 0182/572.77.77

OPTIDRIVE WIJGMAALSESTEENWEG 108 -- BE-3012 LEUVEN (WILSELE) Tel: +32(0)16/30.07.10 Fax: +32(0)16/30.07.11

RESATO 1E ENERGIEWEG 13 -Tel: 050/501.68.77 Fax: 050/501.24.02

NL-9301 LK RODEN

ROFIN BAASEL EDISONSTRAAT 52 -NL-2952 AD ABLASSERDAM Tel: 078/693.10.79 Fax: 078/693.10.37 SAFAN KWINKWEERD 11 -Tel: 0573/22.22.22 Fax: 0573/25.20.57 TRUMPF OUDE BOEKELOSEWEG 31 -Tel: 074/249.84.98 Fax: 074/250.51.61

NL-7550 AV HENGELO

TECNOMAGNETE DORRE WEI 70 -BE-9700 OUDENAARDE Tel: +32(0)55/38.66.01 Fax: +32(0)55/30.03.26

NL-6580 AA MALDEN

NL-5931 BK TEGELEN

IJZERON MACHINE HANDEL KOSMONAUT 16 -NL-3824 MK AMERSFOORT Tel: 033/456.40.37 Fax: 033/457.08.30 KALTENBACH TOOLS TURFSCHIPPER 2 -NL-2292 JA WATERINGEN Tel: 0174/27.27.27 Fax: 0174/31.50.31 NL-4131 NH VIANEN

STYLE HIGH TECH NIJVERHEIDSWEG 15 -- NL-3751 LP BUNSCHOTEN Tel: 033/298.88.99 Fax: 033/298.38.84 TRUMPF OUDE BOEKELOSEWEG 31 -Tel: 074/249.84.98 Fax: 074/250.51.61

VALK WELDING STAALINDUSTRIEWEG (PB60) 15 2950 AB ALBLASSERDAM Tel: 078/691.70.11 Fax: 078/691.95.15

--

NL-

LASSEN

HERMLE NEDERLAND MOLIERELAAN 176 -- NL-5924 AN VENLO-BLERICK Tel: 077/396.17.61 Fax: 077/464.10.70

LANDRE LANGE DREEF 10 -Tel: 0347/32.93.71 Fax: 0347/32.93.30

SANDVIK COROMANT FOUNTAIN PLAZA, BELGICASTRAAT -- BE-1930 ZAVENTEM Tel: +32(0)2/702.98.00 Fax: +32(0)2/726.01.87 SECO AVELINGEN WEST 5 -NL-4202 MS GORINCHEM Tel: 0183/63.66.00 Fax: 0183/66.06.01

VERSPANINGSMACHINES

HURCO STEYLERSTRAAT 18 -Tel: 077/326.89.12 Fax: 077/326.89.13

OPTIDRIVE WIJGMAALSESTEENWEG 108 -- BE-3012 LEUVEN (WILSELE) Tel: +32(0)16/30.07.10 Fax: +32(0)16/30.07.11

NL-7241 CW LOCHEM

VOORTMAN AUTOMATISERING OZONSTRAAT 1 -NL-7463 PK RIJSSEN Tel: 0548/53.63.73 Fax: 0548/53.63.74 WORTELBOER POSTBUS 5 -Tel: 024/358.65.14 Fax: 024/358.70.79

NL-2803 PS GOUDA

NL-7550 AV HENGELO

UNISIGN INDUSTRIETERREIN 36 -- NL-5981 NK PANNINGEN Tel: 077/307.37.77 Fax: 077/307.54.36

KEMPPI BENELUX MINERVUM 7284 -Tel: 076/571.77.50 Fax: 076/571.63.45

NL-4817 ZM BREDA

LASKAR PUNTLASTECHNIEK AVELINGEN WEST 26 -NL-4202 MS GORINCHEM Tel: 0183/61.88.88 Fax: 0183/66.61.01 MULTIWELD RIGA 3 -NL-2993 LW BARENDRECHT Tel: 0180/64.17.77 Fax: 0180/62.33.21 PLYMOVENT POSTBUS 5661 -Tel: 076/578.95.91 Fax: 076/578.95.99

OPPERVLAKTEBEHANDELING NL-5126 PJ GILZE

POMMEE MACHINES AND EQUIPMENT CANADAWEG 5 -NL-4661 PZ HALSTEREN Tel: 0164/68.27.54 Fax: 0164/68.56.88 SIR JOHN ZUIDBAAN 511 -NL-2841 MD MOORDRECHT Tel: 0182/39.69.31 Fax: 0182/39.69.37 VARICLEAN DE STAR 23 G -NL-1601 MH ENKHUIZEN Tel: 0228/32.57.07 Fax: 0228/32.59.45 TOELEVERINGEN MAVOM HANDELSWEG 6 -- NL-2404 CD ALPHEN AAN DEN RIJN Tel: 0172/43.63.61 Fax: 0172/42.03.10 MD3 METAALTECHNIEK DUYSTER SPLIJTBAKWEG 113 -NL-1333 HJ ALMERE Tel: 036/532.33.33 Fax: 036/532.09.00 MULTIWELD RIGA 3 -NL-2993 LW BARENDRECHT Tel: 0180/64.17.77 Fax: 0180/62.33.21 NESTINOX POSTBUS 174 -Tel: 0499/33.90.00 Fax: 0499/33.90.99

NL-5680 AD BEST

PRECISION METALS WAYENBORGSTRAAT 25 -BE-2800 MECHELEN Tel: +32(0)15/44.89.89 Fax: +32(0)15/44.89.90 Email: [email protected] Web: www.precision-metals.be

NL-4801 EB BREDA

--

NL-

WELDING COMPANY BRANDEKENSWEG 6 -BE-2627 SCHELLE Tel: +32(0)3/880.81.80 Fax: +32(0)3/880.81.99 Email: [email protected] Web: www.weldingcompany.be

MD3 METAALTECHNIEK DUYSTER SPLIJTBAKWEG 113 -NL-1333 HJ ALMERE Tel: 036/532.33.33 Fax: 036/532.09.00 ROFIN BAASEL EDISONSTRAAT 52 -NL-2952 AD ABLASSERDAM Tel: 078/693.10.79 Fax: 078/693.10.37 TECMO INDUSTRIEWEG 13 -BE-2630 AARTSELAAR Tel: +32(0)3/877.81.91 Fax: +32(0)3/877.81.92 WERKPLAATSINRICHTING GRASSAIR COMPRESSOREN POSTBUS 316 -NL-5340 AH OSS Tel: 0412/66.41.14 Fax: 0412/66.41.99 HOFFMAN GROUP GEBO PLATINASTRAAT 110 -NL-7554 NB HENGELO Tel: 074/255.81.81 Fax: 074/243.27.34 KALTENBACH TOOLS TURFSCHIPPER 2 -NL-2292 JA WATERINGEN Tel: 0174/27.27.27 Fax: 0174/31.50.31 PROTEMPO POSTBUS 21 -Tel: 024/371.17.11 Fax: 024/371.17.00

NL-6500 AA NIJMEGEN

STOVE L.DE RAETLAAN 37 -Tel: +32(0)51/31.04.36 Fax: +32(0)51/31.32.69

BE-8870 IZEGEM

DIENSTEN NL-5943 AC LOMM

EASYFAIRS NETHERLANDS BENELUXWEG 49 -NL-4904 SJ OOSTERHOUT Tel: 0162/40.89.99 Fax: 0162/46.79.88 NL-6500 AA NIJMEGEN

METAVAK P/A ENERGIEWEG 2 -NL-7772 TV HARDENBERG Tel: 0523/28.98.98 Fax: 0523/28.98.00

ROFIN BAASEL EDISONSTRAAT 52 -NL-2952 AD ABLASSERDAM Tel: 078/693.10.79 Fax: 078/693.10.37

MIKROCENTRUM POSTBUS 359 -NL-5600 AJ EINDHOVEN Tel: 040/296.99.22 Fax: 040/296.99.20

PROTEMPO POSTBUS 21 -Tel: 024/371.17.11 Fax: 024/371.17.00

SIEMENS PLM SOFTWARE HET ZUIDERKRUIS 63 -- NL-5215 MV 'S HERTOGENBOSCH Tel: 073/680.25.00 Fax: 073/680.25.25

NL-6580 AA MALDEN

TECMO INDUSTRIEWEG 13 -BE-2630 AARTSELAAR Tel: +32(0)3/877.81.91 Fax: +32(0)3/877.81.92

YAMAZAKI MAZAK NEDERLAND PEPPELKADE 54 -NL-3992 AK HOUTEN Tel: 030/634.40.30 Fax: 030/634.40.35

WELSER PROFIELTECHNIEK MOLENEIND 2 -NL-4751 GP OUD GASTEL Tel: 0165/51.10.00 Fax: 0165/51.36.55

WORTELBOER POSTBUS 5 -Tel: 024/358.65.14 Fax: 024/358.70.79

NL-5126 PJ GILZE

MACHINEFAB. GEBR. FRENCKEN HURKSESTRAAT 16 -NL-5652 AJ EINDHOVEN Tel: 040/250.75.07 Fax: 040/250.75.20

AGIE CHARMILLES SPIKWEIEN 21 -Tel: 077/473.82.17 Fax: 077/473.21.75

THERMAL DYNAMICS WALLENBERGSTRAAT 85 -- NL-2131 TT HOOFDDORP Tel: 023/561.41.82 Fax: 023/565.50.74 VALK WELDING STAALINDUSTRIEWEG (PB60) 15 2950 AB ALBLASSERDAM Tel: 078/691.70.11 Fax: 078/691.95.15

ONDERAANNEMING HACO AKKERSTRAAT 11 -Tel: 0161/45.48.74 Fax: 0161/45.38.51

SECO CHAUSSEE DE NIVELLES 28 -- BE-1420 BRAINE-L'ALLEUD Tel: +32(0)2/389.09.60 Fax: +32(0)2/389.09.89

PRODUCTINFO

CROWNLOC PLUS

GBG 6 PROFESSIONAL

COROMILL 357

HYDROM REINIGINGSEENHEID

De Crownloc Plus serie van boren met verwisselbare kroon wordt uitgebreid met 8xD-opties. De serie biedt grote flexibiliteit, een hoog prestatievermogen en voordelen op het vlak van productiviteit en rentabiliteit. De boren, die een uitstekende spaanafvoer en slijtageweerstand bieden, beschikken over een systeem van verwisselbare kronen dat het vervangen van het gehele gereedschap overbodig maakt. Wanneer de snijkant versleten raakt, vervangt de gebruiker met de Crownloc Plus sleutel eenvoudig de kroon van het gereedschap. Een stevige borgingsinterface zorgt ervoor dat de stabiliteit behouden blijft.

De tafelslijpmachine GBG 6 Professional is een robuuste en compacte machine voor het slijpen van gereedschap, het ontbramen van metaalprofielen en het ontroesten van metalen delen. Dankzij haar onderhoudsvrije inductiemotor is de machine zeer geluids- en trillingsarm. Ingekapselde kogellagers en stofbescherming voor schakelaars en motor zorgen voor een lange levensduur. Technische gegevens: - Vermogen: 350 watt - Slijpschijfdiameter: 150 mm - Onbelast toerental: 2.900 tpm - Opnamediameter slijpschijf: 20 mm - Korrel van schijven: 24 + 60 - Gewicht: 10,3 kg

De CoroMill 357 is een nieuwe, sterke vlakfrees met meer snijkanten voor het voorbewerken van staal en gietijzer met een goed beveiligde wisselplaat. Bij typische toepassingen, zoals ruwe voorbewerkingen, het voorbewerken van wisselende componentvormen, of componenten met ongelijke materiaaltoeslag, worden hiermee een hoog verspaand volume en een onovertroffen productiviteit gerealiseerd. De tweezijdige, vijfhoekige wisselplaten zijn opgenomen in een tipzitting, die door onderlegplaten wordt beschermd. De CoroMill 357 is geschikt voor ISO 50 en grotere machines, voor een snedediepte tot 10 mm en een voeding per tand tot 0,7 mm/z. Verkrijgbaar in diameters van 100 tot 315 mm.

Voor fabrikanten die te maken hebben met ingewikkelde bewerkings- of afwerkingstaken, is elektrochemische bewerking (ECM) een belangrijk proces. Hierbij kan materiaal in zeer kleine hoeveelheden worden verwijderd, op plaatsen die voor andere methoden onbereikbaar zijn. Om het ECM-proces te ondersteunen, heeft Kennametal Extrude Hone onder de naam Hydrom een elektrolytische reinigingseenheid ontwikkeld, als aanvulling op elektrochemische machines. Deze levert een gelijkmatige elektrolytkwaliteit die een constante spleet garandeert voor een betere productkwaliteit en processtabiliteit. Combineer de Hydrom met een CFP (kamerfilterpers) en reduceer de afvoerkosten van de filterkoek met maximaal 10%.

SECO  018/363.66.00

BOSCH  076/579.54.81

SANDVIK COROMANT  010/208.02.08

KENNAMETAL NEDERLAND  026/384.48.50

CARE-SYSTEM

GENIE® CILINDER

SUPRAFLEX SE14-2 125

ROBOTEXPERT

Het Mink Care-System bestaat uit borstelplaten met ontelbare flexibele vezels, waarop kwetsbare machineonderdelen betrouwbaar gedragen worden. De platen worden geleverd in dozen van twintig, wat overeenkomt met een vierkante meter. De elementen kunnen willekeurig samengevoegd worden. De gegoten kunststof behuizing, bestaand uit het chemisch bestendige polypropyleen, en het polyamidevezelmateriaal (leverbaar in verschillende vezelhoogtes en -diameters) bieden een optimale kosten-batenverhouding. Zes bevestigingsgaten zorgen ervoor dat het systeem snel en eenvoudig gemonteerd of gedemonteerd kan worden.

Deze doordachte en gestylede kunststof gasverpakking voor industriële of zuivere gassen onder 300 bar biedt een hoge productiviteit en beschikt over een interactieve, digitale inhoudsmanometer met ingebouwd alarm in diverse fases. Dankzij de brede vormgeving is de gewichtsverdeling sterk verbeterd, wordt het 'topzwaar' van de cilinder voorkomen en zijn cilinderkettinkjes overbodig. Met de optionele, grote en afneembare kunststof wielenset is de draagbare fles simpel te verplaatsen. De ergonomische handgrepen beschermen de cilinderafsluiter en de drukregelaar. De GENIE cilinders zijn beschikbaar als 10 litercilinders. Naargelang van de vraag zijn ook grotere formaten leverbaar.

Deze professionele schuurmachine zorgt voor een grote materiaalafname en afzuiging. De 1.400W-motor en de zachte loopcultuur maken van de Supraflex SE 14-2 125 een schuurmachine die geschikt is voor het schuren van verschillende ondergronden zoals metaal, steen, lakken en hout. Voor aangepaste snelheden bij het schuren en polijsten van staal, aluminium en gelegeerd staal zorgt het traploos regelbare toerental van 600 tot 2.100 t/min. Het toerental blijft ook onder belasting constant. De temperatuurcontrole verhindert doorgebrande wikkelingen. Door de heropstartbeveiliging is een onverwachte start na een stroompanne eveneens uitgesloten.

De RobotExpert software biedt een offlineoplossing voor de robotsimulatie en -programmering voor kleine en middelgrote productiebedrijven. Het ondersteunt industriële toepassingen zoals pick-and-place, booglassen, polijsten en lijmen, en helpt bedrijven om de downtime van robots te minimaliseren. In de intuïtieve 3D-omgeving kunnen handelingen van robots eenvoudig geoptimaliseerd worden. Ook is het mogelijk om schaalmodellen te maken van complete productiecellen en -systemen. De simulatiemogelijkheden verminderen het veiligheidsrisico voor productiepersoneel en -gereedschappen.

MINK BUERSTEN  038/386.61.77

LINDE GAS BENELUX  088/262.62.62

FLEX POWER TOOLS  0497/581.030

SIEMENS PLM SOFTWARE  073/680.25.00

34


metallerie.pmg.nl

nieuws Producten beschikbaar vanaf 1 Maart 2013

De nieuwe CoroMill® 419

de voor Scan deze co atie meer inform e nieuwe omtrent onz producten

Gereed voor lancering ! Ook nieuw verwacht:

De nieuwe hoge voedings- vlakfrees CoroMill® 419 zal spoedig zijn intrede doen. Dit is slechts een van de vele nieuwe gereedschappen en oplossingen in onze laatste lancering, ontwikkeld om u in de top van de metaalverspanings-industrie te houden. Voor aanvullende informatie, scan de QR-code of neem contact op met uw plaatselijke Sandvik Coromant vertegenwoordiger.

www.sandvik.coromant.com/productnews

VED BY O R

NA

LS

AP P

Havep moe.t. TEL MAAR OP! je hebben. PR

OFESS

IO

Dirk

Draaier/Frezer

Bescherming Goede prijskwaliteit Draagcomfort Visitekaartje voor bedrijf Voor ons is er geen twijfel mogelijk als

Rafael Draaier/Frezer

het om werkkleding gaat. Wij werken er elke dag in, dus wij weten waar we het over hebben. Als je alle kwaliteiten van HaVeP bij elkaar optelt en je kijkt ook naar prijs, service en levering, kom je tot maar één conclusie: HaVeP moet je hebben.

MEER WERKKLEDING OPLOSSINGEN ? KIJK OP WWW.HAVEP.COM/METAAL

T NL +31 (0)13 531 32 56 BE +32 (0)14 30 07 37 E [email protected]

VAKBLAD VOORDEMETAALVERW ERKENDEINDUSTRIE highest performance, best quality, best service

Recommend Documents