tieklu
‘Verliefd zijn op Oost-Europa’
Artikel
De reis van ons leven
Reizen in Europa was toen veel minder gewoon dan nu.
s
Column
Ik hou van jullie! Wil jij straks de gemeente iets vertellen over het doel van jullie komst?
hoezo MAGAZINE is een uitgave van:
magazine 03/2010 nr. 4
Vaka n
Colofon
Column
hoezo MAGAZINE is een gratis uitgave van Stichting Hulp Oost-Europa.
‘Ik hou van jullie!’
Bezoekadres Wattstraat 2, Barneveld
‘Wil jij straks, tijdens de kerkdienst, de gemeente iets vertellen over het doel van jullie komst?’ Deze vraag werd aan mij gesteld toen ik voor het eerst in de Oekraïne was. Gelukkig werd erbij gezegd dat ik het in het Engels mocht doen. Er was een tolk aanwezig, die mijn woorden in het Oekraïens zou vertalen voor de gemeenteleden. Het werd een dienst die ik nooit meer zal vergeten! Een beetje zenuwachtig liep ik naar voren. Met een briefje, waarop wat Engelse zinnen stonden, in mijn hand. Het leek me leuk om te beginnen met een Oekraïens zinnetje dat ik al geleerd had. Daar stond ik dan voorin de kerk, vol broederlijke liefde voor deze mensen en zei rechtstreeks uit mijn hart:
Secretariaat Postbus 455, 3770 AL Barneveld (0342) 420 554 (van 9.00 tot 12.30 uur) Fax: (0342) 420 553
[email protected] www.hulpoosteuropa.nl Postbank 8887 t.n.v. Stichting Hulp Oost-Europa, Barneveld Stichting Hulp Oost-Europa is een hervormd-gereformeerde stichting die tot doel heeft: geestelijke en materiële hulp te verlenen aan kerken en personen in Oost-Europa. De stichting belijdt en aanvaardt Gods Woord als enige grondslag voor leer en leven, opgevat in de zin van de Drie Formulieren van Enigheid. Fotografie Stichting Hulp Oost-Europa www.folkertrinkema.com
”jatabek acha jó”
Vormgeving Frivista - (y)our mission, Amersfoort Druk De Bunschoter, Bunschoten-Spakenburg
Namens HOEZO - VakantiePlus
Verliefd zijn op Oost-Europa, heb je daar wel eens van gehoord? Laten we bij het begin beginnen. Verliefd zijn betekent: met liefdegevoelens voor iemand zijn gevuld. Het gaat dus om iemand, om een persoon. Wij zijn echter van mening dat het ook over ‘iets’ kan gaan. En dat ‘iets’ is wat ons betreft heel breed: Oost-Europa als gebied, de mensen, het eten, de gastvrijheid, de natuur, de cultuur; noem maar op. En geloof het of niet: als je eenmaal in Oost-Europa bent geweest, word je er verliefd op! Dus als je deze zomer met een werkvakantie meegaat: Wees gewaarschuwd! Liefde op het eerste gezicht of door de maag, het hoort bij verliefd zijn op OostEuropa. Onverklaarbaar soms, maar erg mooi. Je wilt Oost-Europa opnieuw zien, haar helpen waar nodig en haar nooit meer kwijtraken! In dit nummer lees je alles over deze liefde. Heb je al voor een werkvakantie gekozen? Succes met alle
2
Magazine 2010
voorbereidingen. Twijfel je nog? In Oost-Europa komt de liefde altijd van twee kanten. Weet dat je er welkom bent! Veel leesplezier met deze brochure! Heb je vragen? Laat het één van ons weten!
Namens de jongerencommissie van Stichting Hulp Oost-Europa, Truus Bremmer Marjet van den Brink Marja Voorsluijs Edward Rozendaal Henk Veldhuijzen Herbert van Daalen Peter van den Berg Willianne Wolff
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Na deze woorden zag en hoorde ik bijna heel de gemeente gniffelen! Stuntelend en onzeker ging ik door met mijn verhaal, me ondertussen hard afvragend waarom de mensen zo moesten lachen... Wat heb ik later zelf hartelijk gelachen toen de tolk mij uitleg gaf! Het Oekraïense zinnetje dat ik had gebruikt, wordt namelijk uitsluitend gebruikt om duidelijk te maken dat je als jongen veel van je vriendin houdt enz. Om duidelijk te maken dat je van de gemeente houdt, gebruik je andere woorden. Dus, voortaan zeg ik het gewoon in het Nederlands: ‘Oost-Europeanen, ik hou van jullie!’
Interview
Sziasztok mindekinek! (Hoi allemaal!)
“Ik ben Balai Kinga. Ik ben 13 jaar oud en woon samen met mijn broertje in het Samuëlhuis in Misca. Ik ben daar van zondagavond tot vrijdagmiddag. Mijn ouders hebben geen werk en dus niet genoeg geld om voor ons te zorgen. Doordeweeks ga ik hier naar school. Ik zit in de 7e klas en hoef hierna dus nog maar één jaar. In het weekend ga ik naar huis. Ik woon in St. Miklós, een plaatsje ongeveer drie kwartier rijden van Misca. Ik vind het erg leuk om in het weekend naar huis te gaan. Dan zie ik mijn ouders, broers en zussen namelijk weer. Ik heb zes broers en twee zussen. Ik heb het erg naar mijn zin in het Samuëlhuis. Er wonen hier nog twee meiden van mijn leeftijd, waar ik veel mee optrek. Maar ook op school en thuis heb ik vriendinnen. Ik wandel graag met hen, we dansen en praten over allerlei dingen. Mijn vriendinnen zijn erg belangrijk voor mij! Er werken op dit moment twee Nederlandse vrijwilligsters in het Samuëlhuis. Met hen kan ik het goed vinden. Natuurlijk spreek ik geen Nederlands, dus af en toe is het lastig communiceren. Maar gelukkig gaan ze steeds beter Hongaars spreken! Elk jaar komt er in de zomer een groep Hollanders om het tehuis op te knappen. Dat vind ik leuk. Deze Nederlanders zijn erg aardig en we doen leuke dingen samen.”
Magazine 2010
3
Artikel
Ontwikkelingen
De reis van ons leven
Nieuwe website HoeZo online!
Ik weet het nog goed. Mijn ouders vonden het maar niks: Een reis naar Oost-Europa, dat is gevaarlijk. En in zekere zin was dat ook zo. Hongarije lag achter het toenmalige IJzeren Gordijn. Het was in de periode van de Koude Oorlog. Een periode waar we nu geen goed beeld meer van hebben. Alleen de ouderen nog, onze opa’s en oma’s. Bijna niemand ging toen naar de communistische landen. Reizen in Europa was trouwens veel minder gewoon dan nu.
Ontmoetingen In Hongarije gingen we naar het Balatonmeer. We werden door enkele dominees naar een drukke camping gebracht. Op een afgeschermd veldje hebben we onze tenten opgezet. Een dag of drie bleven we op deze plek. We ontmoetten er enkele jongeren. Vervolgens gingen we naar een andere plek. Ergens in Hongarije
Magazine 2010
Ontdek wat de website jou te bieden heeft: • Alle info over de werkvakanties overzichtelijk op een rijtje
profiel aan en kom in contact met jouw reisleider en mededeelnemers (ook leuk voor na je reis!)
•H andige tools om online sponsors te werven • Makkelijk posten van blogs, foto’s en
video’s! Ideaal om thuisblijvers, sponsoren en andere reizigers op de hoogte te houden van jouw belevenissen voor, tijdens en na de reis.
konden we in een huis slapen, dat voor groepen werd gebruikt. Onze busjes werden in garages gezet. Als we naar het strand gingen kon dat niet met de hele groep. We werden in kleine groepjes opgedeeld en moesten steeds een minuut of tien wachten. Ook werd er steeds gecontroleerd of er politie was. Vaak gingen de ramen dicht, zodat op straat niet te horen was wat we zongen. We moesten ons zo onopvallend mogelijk gedragen. Na enkele dagen gingen we weer verder. We werden in groepjes van twee of drie opgedeeld en bij Hongaren thuis ondergebracht. Daar hebben we genoten van de typisch Hongaarse gastvrijheid. Toen pas kwamen de verhalen los. Van de discriminatie, de vervolging. Hoe de mensen in de kerk leden onder de beperkingen die de communisten hen hadden opgelegd. Voor ons onbegrijpelijk hoe het er aan toe ging. Alles maakte grote indruk. Wat een vrijheid hebben we toch in het westen. Wij kunnen het ons niet voorstellen wat het betekent om vervolgd te worden. Om bespioneerd te worden. We hebben er geen idee van wat het betekent als je de buren niet kunt vertrouwen. Voor Hongaarse dominees was het realiteit. Elke dag weer. Moed geven Van te voren was ons verteld dat dit eigenlijk onze opdracht was: belangstelling tonen, vragen stellen en ermee proberen te leven, voor zover je kunt begrijpen hoe de jongeren daar moeten leven. En zo ging het:
4
www.vakantieplus.nl
• Een online community: maak je eigen
Wij kregen een uitnodiging van mensen die betrokken waren bij stichting Hulp Oost-Europa. In 1977 een nieuwe stichting, die toen officieel nog maar een jaar bestond. Uit de eerste contacten van deze stichting werd het plan geboren ook jongeren van Oost en West met elkaar in contact te brengen. Een gewaagde onderneming met de nodige risico’s. Jeugd heeft de toekomst Dat werd toen ook al gezegd. Daarom wilden Hongaarse dominees doorgaan met het jeugdwerk in de kerk. Iets dat de communisten, die het voor het zeggen hadden, ten strengste verboden hadden. Alleen de predikanten die niet bang waren gingen door met kinder- en jeugdwerk. In het geheim dan wel. Overal werd gecontroleerd. Er waren verklikkers. Veel mensen waren niet te vertrouwen. Ook niet in de kerk. Maar wat is de kerk zonder jeugd? Zou de kerk dan toch geëlimineerd kunnen worden? Een kleine groep predikanten wilde eraan mee werken om een programma te maken voor Nederlandse jongeren. En zo gebeurde het: in de zomer van 1977 werd de eerste jeugdreis van stichting HOE gemaakt. Ongeveer 25 jongeren gingen in vier busjes op pad. Een reis van twee volle dagen.
Check it out now!
onze jeugdreis van 1977 was zeer bemoedigend voor de Hongaarse mensen. Ze vroegen ons bij het afscheid om terug te komen. En dat gebeurde. In 1978 vond een tweede jeugdreis plaats. En daarna weer een reis: onze huwelijksreis. En vervolgens weer jeugdreizen, later met onze kinderen. En weer later met vrienden en jongeren uit diverse plaatsen.
Levenslang Iemand zei eens: ‘Je krijgt levenslang’. Hiermee werd bedoeld dat als je eenmaal begint met het reizen naar Oost-Europa en je daar vrienden maakt, blijf je teruggaan. Zo gebeurde het met ons en meerdere van onze Nederlandse vrienden van de eerste reizen in 1977 en 1978. Steeds maakten we weer plannen en gingen op pad. Tot op vandaag. En onze vrienden komen ook naar ons. Niet elk jaar, want daar hebben ze het geld niet voor. Maar ze komen en vertellen ons hun verhaal. Pas nog in Nunspeet (in februari 2010). Gabor, een jonge predikant bezocht de gemeente. Hij bracht drie ouderlingen mee om de gemeente te ontmoeten en te leren van de Nederlandse situatie. In 1979 hebben we hem ontmoet. Hij lag als baby van negen maanden in de kinderwagen te slapen toen we zijn ouders voor het eerst ontmoetten. Nu is hij predikant en komt naar Nederland. Nieuwe afspraken zijn gemaakt. Hij wil nog een keer terugkomen met jeugd. En Nunspeters gaan een plan maken om zijn gemeente weer te bezoeken.
Frans van den Berg De Wende Tot 1989 maakten we deze reizen. Altijd in samenspraak met mensen van stichting HOE. En toen viel het IJzeren Gordijn. Vanaf 1990 kwam er vrijheid in Oost-Europa. Toen konden ook de Hongaren gaan reizen. Met een zekere regelmaat kwamen ze naar Nederland om onze gemeenten te bezoeken. Zo zijn de vriendschappen van het eerste uur uitgegroeid tot gemeentecontacten. Over en weer werden ontmoetingen gepland. De nadruk bleef echter wel op Oost-Europa liggen. Onze reismogelijkheden in het westen zijn groter. Daarom werden na de Wende opnieuw jeugdreizen gepland. Uiteindelijk werd het concept van de Jongeren Werkvakanties binnen HOE ontwikkeld. Het begon met enkele fiets-sponsor projecten. Dit is uiteindelijk uitgegroeid tot HoeZo, Vakantieplus.
Magazine 2010
5
Artikel
Een druppel op een gloeiende plaat ‘Het werk wat stichtingen, zoals Hulp Oost-Europa, doen is wel mooi, maar het is onbegonnen werk. Aan hulpverlening komt nooit een eind.’ Dat is een reactie die we nogal eens horen. De druppel op de gloeiende plaat, zogezegd. Ik heb het een keer getest. We hadden thuis een elektrisch kooktoestel. Ik liet een druppel water op de hete plaat vallen. Als een knikker schoot de druppel luid sissend van de ene naar de andere kant. Enkele seconden later was het afgelopen. De druppel was verdampt. Had deze druppel effect? Ogenschijnlijk niet. En toch… Stel je voor dat ik veel meer van die druppels op die plaat had gegoten? Dan gebeurt er zeker wat. Ik las eens een prachtig voorbeeld: Het was vloed geweest en de zee was zich langzaam aan het terugtrekken. De vloedgolven hadden heel veel zeesterren meegevoerd. Nu het eb werd, kwamen deze sterren droog te liggen. De golven trokken zich nog verder terug. De zeesterren zouden door de warme zonnestralen verdrogen en doodgaan. Er waren veel mensen op het strand. Ze zagen het gebeuren en keken elkaar meewarig aan. ’t Is toch wat, al die sterren gaan dood. Jammer, maar niets aan te doen. Toen kwam er een jongentje aanlopen. Hij had een emmertje in zijn ene en een schepje in zijn andere hand. Hij liep naar de sterren,
Ervaringsverslag
De liefde ervaren… Zoals je liefde moet voelen, zo moet je een ervaring ervaren. Voor beide geldt dat je het persoonlijk beleefd moet hebben, anders weet je niet wat het is. Zo ook de werkvakantie. Ik kan wel met prachtige woorden mijn liefde voor en ervaringen in Oost-Europa beschrijven, maar dit reikt ver van de impact die de vakantie had. Toch wil ik iets over mijn vakantie vertellen.
pakte ze voorzichtig één voor één op en vervoerde ze in de emmer naar zee. Daar gooide hij de sterren in het water. ‘Waarom doe je dat?’, vroeg een man. ‘Er liggen duizenden zeesterren. De meesten gaan toch dood. Wat maakt het nou uit, wanneer je er nog een paar redt?’ Het jongetje keek naar de spartelende zeester in zijn handen. Daarna keek hij de man aan en zei: ‘Ik kan niet voor alle zeesterren iets doen, maar voor deze wel!’, waarna hij hem terug in de zee gooide.. Dit jongetje laat zien hoe hij het verschil kan maken voor die ene zeester. Wij kunnen ook op onze manier het verschil maken voor dat ene kind, die ene man of vrouw in nood. Dat is de opdracht die Christus ons geeft: oog en hart te hebben voor de naaste. Velen zijn ons voorgegaan. Denk aan Florence Nightingale, die als 34-jarige verpleegster in de Krimoorlog gewonde soldaten verzorgde. Ze deed wat ze kon, ook al leek haar werk een druppel op de gloeiende plaat. Denk aan William Wilberforce. Mede dankzij hem kwamen er sociale hervormingen in Engeland, omdat hij als parlementariër, tegen de maatschappelijke opvattingen in, het verschil wilde maken. Jij gaat wellicht dit jaar mee op werkvakantie naar Oost-Europa. Is het wel zinvol om naar Oost Europa te gaan? Je kunt toch veel beter geld ophalen en dat geld naar een bepaald project overmaken? Dat is toch veel efficiënter? Dan gaat er tenminste geen geld verloren aan reiskosten, huur van busjes, kopen van vliegtickets, enzovoort. Dat geld kun je beter gebruiken om mensen daar te helpen. Een terechte vraag. Deze vraag heeft de jongerencommissie van stichting Hulp Oost-Europa ook beziggehouden.
6
Magazine 2010
Toch zijn we van mening dat deze werkvakanties effect hebben. Als jongerencommissie hebben we de resultaten gezien. Niet spectaculair, maar dat hoeft ook niet. Jongelui hebben iets op gang gebracht, hebben mensen in Oost-Europa aan het denken gezet, hebben het verschil kunnen maken. Als vele druppels die een gloeiende plaat afkoelen. Maar de plaat is nog niet afgekoeld. De nood is nog hoog. We hopen dat jouw druppel mag meewerken aan deze verkoeling. Druppelse!
Afgelopen zomer ben ik voor het eerst in OostEuropa geweest. Met een team van 12 personen hebben we een kerk opgeknapt in Pancôta, een klein dorpje in Roemenië . Naast deze lichamelijke inspanningen mochten we ook Bijbelclub geven aan de kinderen van het dorp. Gelukkig hoefden we het werk niet helemaal zelf te doen, want ook een deel van de gemeente hielp goed mee. Prachtig om met mensen uit een andere cultuur samen te werken, hoe lastig dat soms ook is.
Door de mindere welvaart die daar is worden er ook andere prioriteiten gesteld. Haast hebben ze niet en ze zijn soms nog zuiniger dan Hollanders. De tijd voor ontmoeting is dan ook erg belangrijk. Heerlijke maaltijden, waar drie vrouwen uit de gemeente twee uur aan gewerkt hadden, werden in alle rust naar binnen gewerkt. Geweldig om te zien hoeveel waardering ze voor onze aanwezigheid hadden. Naast het harde werken aan de kerk en de maaltijden was er ook tijd voor ontspanning. Ongerepte natuur was er om verkend te worden, en een mooi meertje gaf verfrissing aan ons lichaam. Ook konden we op cultureel gebied ons hart ophalen in het prachtige stadje Arad. Sport en spel deden we graag, als groep en samen met de gemeenteleden. Ook werd er veel tijd ingeruimd voor de serieuze zaken, zoals Bijbelstudie houden, goede (internationale) gesprekken en samen zingen. Uiteraard werd ook de plaatselijke kerk bezocht. We begrepen lang niet alles, maar toch mochten we verbondenheid voelen. Ik heb zo maar wat dingen genoemd, en er valt uiteraard nog veel meer over te zeggen. Maar de liefde en de ervaring zullen nooit door papier overgebracht kunnen worden. Een spreuk zegt dan ook: ‘Alleen die zich op weg begeeft doet ervaring op’.
Kortom: beleef het zelf en proef de meerwaarde van een werkvakantie! - Rick
Magazine 2010
7
Overdenking
‘Want ik verlang er vurig naar U te zien’ Romeinen 1:11a Niet iedereen is gevoelig voor de spannende tinteling van ‘liefde op het eerste gezicht’. Maar bijna allemaal kunnen we er ons iets bij voorstellen. Anders is het met ‘liefde zonder gezicht’, dat klinkt vreemd en we weten eigenlijk niet wat dat is. Toch schrijft Paulus daarover in de openingszinnen van zijn brief aan de Romeinen; hij denkt onophoudelijk aan hen (vs. 9) en bidt steeds weer ze te mogen ontmoeten (vs. 10). En dat terwijl hij de gemeente in Rome nog nooit gezien had! Het waren voor hem ‘mensen zonder gezicht.’ En toch had hij hen lief en zag hij uit naar de ontmoeting. Hoe kan dat? Paulus wist dat de christenen in Rome, net als hij, bij de Naam van Jezus Christus hoorden (vs. 6). Dat kon hem ook niet ontgaan zijn, want hun geloof werd over de hele wereld verkondigd (vs. 8). Vandaar dat Paulus de gemeente in Rome liefhad én naar de ontmoeting uitzag. Hij hoopte door die ontmoeting het geloof van
de gemeente en zichzelf te versterken. Dat die liefde niet onbeantwoord blijft blijkt. Lees in het laatste hoofdstuk van Handelingen: toen de gemeenteleden van Rome hoorden dat Paulus onderweg was, bleven ze niet thuis zitten, maar reisden hem tegemoet. Wij zijn Paulus niet en Oost-Europa is Rome niet. Toch is er ook vandaag ‘liefde zonder gezicht’ mogelijk. Dat kan door onze geloofsgenoten in Oost-Europa eerst en vooral te zien als broeders en zusters in Christus Jezus. Zou die ‘liefde zonder gezicht’ onbeantwoord blijven? Is het niet geweldig om deze mensen te mogen ontmoeten?
In beeld
Een praatje bij een plaatje… Hongarije, een huis voor vrouwen en meisjes die een verstandelijke of lichamelijke beperking hebben; dit was de bestemming voor onze groep in Oost-Europa. Dit meisje spreekt mij bijzonder aan. Ik weet niet hoe ze heet, hoe oud ze is, waar ze vandaan komt, wie haar ouders zijn, hoe lang ze hier al woont. Één ding weet ik wel; ze mag er zijn! Ze is waardevol in Gods oog. Ik zie haar nog voor me; ze zit in een box, een bal in haar hand. Ik kijk nog eens goed naar haar, ze mist een vinger, heeft geen ogen, ze heeft een hazenlip en kan niet lopen. Naar mijn inzien kon ze mij waarschijnlijk wel horen. Ze is afgeschreven in de maatschappij, maar niet bij mij. Ik ga bij haar zitten, pak haar hand
en ze geeft aan dat ze weet dat er iemand naast haar zit. Ze maakt geluid, geeft kneepjes in mijn hand. We hebben contact! Wat heerlijk om dit mee te maken! Ik zie de glimlach op haar gezicht, die mij helemaal warm maakt. Hiervoor ben ik in Hongarije gekomen. Maar ik moet ook afscheid nemen, ik moet dit meisje weer los laten, haar weer overgeven aan de verzorgsters van dit huis. Deze middag kan niemand van haar afnemen, het maakt helemaal niet uit dat ik geen Hongaars kan en dat ze niet snapt wat ik zeg, maar dit was een schitterende middag die ik nooit vergeet.
