VAC-Advies bespaart: Bouwen Verbouwen Renoveren
Adviescommissie voor woningbouw en woonomgeving
1
STICHTING VAC APELDOORN Adviescommissie voor woningbouw en woonomgeving Postadres : Jachtlaan 92 7313 EA Apeldoorn
[email protected] www.vacapeldoorn.nl Colofon en foto’s: Mw. G.D.B. van Meulen
2
INHOUD Voorwoord 1.
VAC Apeldoorn
1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5.
Visie Doelstelling Organisatie Werkwijze Werkzaamheden
2.
Activiteiten van VAC Apeldoorn
2.1
Beoordeling van woningbouw en Woonomgeving Projectbezoeken Deskundigheidsbevordering Overleg Overige bijeenkomsten Representatie Bijzondere activiteiten Vergaderingen
5
3. Knelpunten 3.1 Knelpunten top 5 in woningen 3.2 Knelpunten top 5 in woongebouwen 3.3 Knelpunten top 5 in de woonomgeving
4. Vooruitblik
2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8
10
7
13
Bijlage 1: Overzicht activiteiten Bijlage 2: Hoe komt VAC Apeldoorn tot een advies
15
3
Voorwoord Ondanks de recessie is 2011 voor VAC Apeldoorn toch een druk jaar geweest, omdat bouwprojecten alsnog, zij het gefaseerd, uitgevoerd zijn of worden. In 2011 zijn 575 woningen en 3 bestemmingsplannen beoordeeld. Opvallend is dat er redelijk wat woningen beoordeeld zijn van projectontwikkelaars. Er komen steeds meer ouderen en daardoor vindt een verschuiving in woonwensen plaats. Vroeger was men tevreden met twee kamers, tegenwoordig wil men tenminste drie kamers. Door de recessie wordt eerder tot renovatie besloten. Hierbij is ook veel aandacht voor betere isolatie van de woning, wat comfortverhogend en kostenbesparend werkt. Het convenant met de gemeente is verlengd. Tot en met 2013 zijn we zeker van gemeentelijke sub-
sidie. Wij hopen op continuering hiervan, vooral omdat bij de gemeentelijke beoordeling het GPRgebouw systeem niet meer gehanteerd wordt. Hierdoor wordt het VAC-advies steeds belangrijker. e
In 2011 heeft VAC Apeldoorn haar 11 lustrum gevierd. Wethouder H. Wegman opende onze tentoonstelling. Voor 2012 staat hoog in het vaandel: contacten vernieuwen of bestendigen met relevante relaties, onder andere projectontwikkelaars en architecten. Tevens willen we meer aandacht schenken aan de woonomgeving van de bouwprojecten. We danken alle relaties voor de goede samenwerking. Een speciaal woord van dank aan de Gemeente voor het faciliteren van VAC Apeldoorn. Greetje van Meulen, voorzitter
4
1. VAC APELDOORN 1.1 Visie VAC Apeldoorn is van mening dat ieder mens recht heeft op een in alle opzichten kwalitatief goede woning en woonomgeving. ‘Woonkwaliteit’ betekent: het veilig, gezond en comfortabel kunnen uitvoeren van een aantal basisactiviteiten. Het gaat bij die basisactiviteiten om o.a. werken, slapen, studeren, spelen, ontspannen, bezoek ontvangen, koken, eten, wassen, persoonlijke hygiëne, opbergen, boodschappen doen en naar voorzieningen gaan. Met deze activiteiten als uitgangspunt beoordeelt VAC Apeldoorn de plannen. Zij treedt hierbij op als vertegenwoordiger van toekomstige bewoners, die in vele gevallen bij de ontwikkeling van de plannen nog niet met naam bekend zijn. Woonkwaliteit is niet alleen belangrijk voor bewoners, maar ook voor de gemeente. Iedereen wil wonen in een woning en wijk waarin het prettig is om te
leven. Snelle verhuisbewegingen, omdat een woning tegenvalt, verstoren een goede samenhang en betrokkenheid in de buurt en zullen op den duur het begin van verpaupering, met alle gevolgen van dien, in de hand werken.
1.2 Doelstelling De doelstelling van VAC Apeldoorn, luidt als volgt: Het bewaken en bevorderen van de gebruikskwaliteit van woning en woonomgeving en het behartigen van de belangen van de woonconsument vanuit de visie van de gebruiker. Hierbij gaat het om nieuwbouw, renovatie en herstructurering.
1.3 Organisatie VAC Apeldoorn is een onafhankelijke woonconsumentenorganisatie, die op gemeentelijk en regionaal niveau actief is. De VAC is de enige partij in de bouwwereld die ten behoeve van de woonconsu-
5
ment plannen voor woningen en woonomgeving onafhankelijk beoordeelt. VAC-leden zijn ervaringsdeskundigen met verschillende maatschappelijke en professionele achtergronden, die op vrijwillige basis werkzaam zijn. De VAC-leden, afhankelijk van hun functie, besteden gemiddeld 10 tot 20 uur per maand aan VACwerkzaamheden. VAC Apeldoorn is een stichting en ontvangt subsidie van de gemeente Apeldoorn. VAC Apeldoorn bestaat sinds 1956 en is aangesloten bij de landelijke stichting ‘VACpunt Wonen’ te Utrecht en bij het Provinciaal Bestuur VAC Gelderland. Beide ondersteunen de locale VAC’s met o.a. bijeenkomsten en studiedagen, cursussen voor deskundigheidsbevordering, materialen en gerichte begeleiding. Verspreid over het land zijn er ongeveer 190 VAC’s.
1.4 Werkwijze VAC Apeldoorn beoordeelt bouwtekeningen en woonomgevingen (waaronder bestemmingsplannen)
aan de hand van de WoonKwaliteitWijzer van VACpunt Wonen met de volgende toetscriteria: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
bruikbaarheid toegankelijkheid veiligheid gezond en comfortabel duurzaamheid onderhoudsvriendelijkheid
Na beoordeling van de plannen wordt er een schriftelijk advies uitgebracht aan de opdrachtgever. Zonodig wordt het advies ook mondeling toegelicht. De VAC is inzetbaar in de diverse stadia van een bouwproces. Zo kan haar advies worden gevraagd bij het allereerste programma van eisen, het voorlopige ontwerp, het definitief ontwerp en in de bestekfase. In de bestekfase is vooral betrokkenheid bij de installatietekeningen gewenst, omdat de VAC bij projectbezoeken regelmatig wordt geconfronteerd met schakelaars, wandcontactdozen en radiatoren die gebruiksonvriendelijk zijn geplaatst.
6
1.5 Werkzaamheden De werkzaamheden bestaan uit: het beoordelen van tekeningen en bestemmingsplannen het opstellen van adviezen het voeren van overleg met opdrachtgevers/ architecten/projectleiders het participeren in gemeentelijke klankbordgroepen het bezoeken van opgeleverde projecten het uitvoeren van Woonkwaliteit Onderzoeken (WKO) het deelnemen aan cursussen, workshops en studiedagen
Zo willen wij het graag: voldoende wcd’s in de berging.
7
2
ACTIVITEITEN VAN VAC APELDOORN
2.1 Beoordeling van woningbouw en woonomgeving Hieronder volgt een overzicht van in 2011 uitgebrachte adviezen: Maand Jan.
Project De Lanen
Opdrachtgever Ons Huis
Jan.
OMA
Jan.
Boog en Cluster. ‘Portbuilding’ Blok 4.1 Herderweg, Ooiweg e.a.
Maart
Haven-Centrum Kopblok
Ons Huis
Mei
De Vlijtse Kade
Juli
De Negen.
Juli
Zuiderpoort fase 2. De Melodie Herontwikkeling Podium Blok E, Bellevue II en III Nieuw Veldheim . Hoenderloo
Bouwfonds Ontwikkeling. Amersfoort Heijmans Vastgoed Midden. Almere De Woonmensen
Aug. Sept.
De Goede Woning
Ons Huis Sprengenland Wonen Eerbeek
Architect Leijh, Kappelhoff, Seckel, van den Dobbelsteen. Amsterdam I’M Architecten. Deventer
Wat 26 woningen
Architectenbureau Van Erken Calandt. Apeldoorn BIC Architecten. Schimmert
83 woningen
Sacon bv. Zwolle
Leijh, Kappelhoff, Seckel,van den Dobbelsteen. Amsterdam Rijnvos & Voorwinde architecten. Rotterdam Architectenbureau Van Erken Calandt. Apeldoorn
20 appartementen
44 appartementen + stallinggarage 11 appartementen 23 woningen 9 woningen 97 woningen en appartementen 23 appartementen 13 woningen 8 appartementen
8
Okt.
Mambohof .
Okt. Okt.
Van Kampenlocatie . Ugchelen Schatkamer van Zuid
Nov.
Het Mozaïek. Zuidbroek
Nov.
Passerel. Kanaal Zuid/ Aalscholverweg etc. Plan Uddelsekampweg . Uddel De Hoftuin
Dec. Dec.
Loostad Vastgoedontwikkeling Projectontwikkeling Heutink, Genemuiden Ons Huis Le Clercq Planontwikkeling Deventer De Woonmensen. Sprengenland wonen. Eerbeek Roosdom Tijhuis
IAA Architecten. Deventer
29 woningen
Architectenbureau Heutink. Genemuiden Beltman Architecten. Enschede Bedaux de Brouwer Architecten BV BNA. Goirle JDWA/ Johan de Wachter Architecten. EVE Architecten. Nijverdal
31 woningen
EVE Architecten. Nijverdal
111 woningen 60 woningen 20 wooneenheden 5 woningen 17 appartementen 27 woningen
Beoordeling van woonomgeving Maand Jan. Juli
Project Beeldkwaliteitsplan Ravenweg (De Melodie) Voorontwerp Bestemmingsplan Groot Zonnehoeve Voorontwerp Binnenstad Zuid-Oost
Opdrachtgever Gemeente Apeldoorn Gemeente Apeldoorn Gemeente Apeldoorn
9
Beoordeling van renovaties Maand Jan. Sept. Okt
Project Sprengenparklaan Vogelbuurt Ibisplein Staatsliedenkwartier
Opdrachtgever De Goede Woning De Goede Woning De Goede Woning
In totaal zijn de tekeningen van 575 wooneenheden beoordeeld. Voor de meeste van de genoemde projecten geldt, dat er in 2011 met de bouw is gestart of dat men in 2012/2013 hoopt te starten. De VAC-adviezen zijn doorgaans positief ontvangen en vele ervan zijn toegepast. Om tot een goed advies te komen informeren we ons via info- en bewonersavonden. Verder is er overleg geweest met architecten, opdrachtgevers en projectleiders om onze adviezen toe te lichten. Zie bijlage 1.
2.2 Projectbezoeken Naast de beoordeling van bouwtekeningen heeft de VAC bezoeken afgelegd aan bouwprojecten waarover eerder advies is uitgebracht. Bij projectbezoeken zien wij regelmatig dat tijdens het bouwproces wijzigingen zijn aangebracht, die de gebruiksvriendelijkheid en inrichtingsmogelijkheden van de woning niet altijd ten goede komen, bijvoorbeeld een verplaatsing van de radiatoren. Voor een overzicht van de projectbezoeken, zie bijlage 1
Om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen is er overleg geweest met WMO-raad (afd.) Wonen, Gemeente Apeldoorn en de afdeling Projectontwikkeling Gemeente Apeldoorn.
10
2.2 Deskundigheidsbevordering Onze kennis vergroten wij door het volgen van cursussen, studie- en informatiebijeenkomsten en excursies. Voor uitgebreidere informatie, zie bijlage 1.
2.6 Representatie Om op informele wijze contacten te onderhouden hebben we diverse (feestelijke) bijeenkomsten bijgewoond. Zie bijlage 1.
2.4 Overleg: Met De Goede Woning heeft een brainstormsessie plaatsgevonden over herstructurering. Daarnaast is er een gesprek geweest met het Zorgloket Gemeente Apeldoorn. Het thema was: woningaanpassing in een zo vroeg mogelijk stadium. Verder is er een kennismakingsgesprek geweest met Woningcorporatie Mooiland Vitalis.
2.7 Bijzondere activiteiten Het convenant met Gemeente Apeldoorn is aangepast. Iets waar we heel blij mee zijn, omdat de subsidie nu tot en met 2013 is gegarandeerd.
2.5 Overige bijeenkomsten Naast alle activiteiten die nodig zijn om tot een goed advies te komen, hebben we nog andere bijeenkomsten bezocht. Zie bijlage 1.
Ons overkoepelend orgaan VACpunt Wonen bestond 65 jaar en dat werd gevierd met alle woonadviescommissies in Amersfoort VAC Apeldoorn bestond 55 jaar. Dat werd gevierd met een tentoonstelling in het souterrain van het gemeentehuis. Wethouder Hans Wegman opende de tentoonstelling.
11
2.8 Vergaderingen De VAC-leden zijn in 2011 regelmatig bijeen geweest. Naast 11 reguliere vergaderingen zijn 20 bijeenkomsten georganiseerd om tekeningen en bestemmingsplannen te beoordelen en de adviezen uit te werken. Naast deze eigen bijeenkomsten heeft VAC Apeldoorn o.a. deelgenomen aan de jaarlijkse vergadering met Provinciale VAC Gelderland, de voorzittersvergadering van VAC Gelderland en de VAC vergadering onder leiding van het landelijk bureau VACpunt Wonen te Utrecht. De reguliere vergaderingen worden door het dagelijks bestuur voorbereid. Geen 30 cm afzetruimte links naast kooktoestel
12
3.
KNELPUNTEN
Een onlogische indeling of onveilige situatie wordt door de leden van de VAC vanaf de tekening al opgemerkt. Als adviescommissie voor woningbouw en woonomgeving kijkt de VAC vooral naar het praktisch gebruik. Een veel voorkomende ergernis bij woningen is een situatie waarbij deuren tegen elkaar in openen. Hierdoor hebben vooral bewoners met een rollator of rolstoel een te kleine deuropening. Dat betekent dus dat een schuifdeur een beter alternatief kan zijn. We hebben enkele knelpunten, die we tegengekomen zijn, op een rij gezet. 3.1 Knelpunten top 5 in woningen Te weinig bergruimte, zowel binnen als buiten (geldt ook voor woongebouwen). De hal/entree is te krap. Zo is er weinig ruimte voor garderobe/rollator/kinderwagen, etc. Ramen komen tot de vloer. Dit geeft problemen bij plaatsing van de keuken en radiatoren. Het ontbreken van een geurdrempel bij open keuken (geldt ook voor woongebouwen).
-
Weinig ventilatieroosters.
3.2 Knelpunten top 5 in woongebouwen Balkons geheel voorzien van matglas of andere bekleding. Geen last van inkijk, maar zittend ook geen uitzicht! Bewassing van ramen door bewoners onmogelijk Dit is kostenverhogend. Te kleine liften, vooral in de zorgappartementen. De hoofdslaapkamer heeft beperkte afmeting. De drempel van woonkamer naar balkon is te hoog. 3.3 Knelpunten top 5 in de woonomgeving Het onderhoud van gebouwen wordt bemoeilijkt door te weinig ruimte voor hoogwerkers. Er zijn te weinig parkeerplaatsen. De plaatsing van ondergrondse vuilcontainers is te ver weg. In nieuwe woonwijken te weinig voorzieningen (openbaar vervoer en winkels). Er is geen goede, veilige verlichting.
13
4.
VOORUITBLIK.
Voor 2012 blijven wij als VAC wat betreft de hoeveelheid werk optimistisch. Onze aandacht blijft uitgaan naar nieuwbouwprojecten,met name in Zuidbroek, Kanaal Noord/ Zuid en Orden, waar dit jaar nog diverse projecten starten met de bouw en/of verkoop. Door de diverse woningcoöperaties zal renovatie van de bestaande woningen veelvuldig plaatsvinden. Wij willen uiteraard hierbij zo vroeg mogelijk betrokken worden.
tijdstip heeft advisering weinig of geen zin meer omdat dan alles al vast ligt. Ook de woonomgeving heeft meeraandacht nodig. De invulling hiervan blijft vaak voor ons achterwege of deze is nog niet concreet. Betrokkenheid van de VAC is dan alsnog gewenst, om zo mee te kunnen denken over de juiste invulling van bijv. groenvoorzieningen/ speelplaatsen, verlichting, regenwaterafvoer, bestrating (ook bruikbaar voor mindervaliden) en toegankelijkheid voor hulpdiensten. Een VAC advies bespaart, ook in 2012 en daarna.
Ook willen wij onze aandacht geven aan woningaanpassingen en nieuw- en verbouw van (zorg)woningen. Zeker nu de overheid besloten heeft, dat de bewoner zelf voor noodzakelijke aanpassingen moet gaan betalen. Bij conceptuele bouw is het vroegtijdig ingeschakeld worden een belangrijk aandachtspunt. Op een later
14
Bijlage 1: OVERZICHT AKTIVITEITEN 5.1 Contactmomenten over 5.1.1 Adviezen nieuwbouw - De Melodie (Woonmensen) - De Passerel (Woonmensen) - Haven Centrum (Ons Huis) - Het Podium (Ons Huis) - Mamboehof (Loostad) - Port Building (OMA) - Schatkamer van Zuid (Ons Huis) - Uddelse Kampweg (Sprengenland Wonen) - Zuiderpoort fase 2 (Woonmensen) 5.1.2 Installatietekeningen - De Lanen - Schatkamer van Zuid 5.1.3 -
Renovatie Ibisplein (De Goede Woning) Sprengenparklaan (De Goede Woning) Staatsliedenkwartier (De Goede Woning) Vogelplein (De Goede Woning)
5.1.4 Woonomgeving - Info winkelcentrum Anklaar - Klankbordgroep tijdelijke winkelcentrum Anklaar - Info-avond bestemmingsplan Binnenstadvisie Oost - Bewonersavond dok Zuid/Zuiderpark - Bewonersavond Groot Zonnehoeve - Info-avond Kanaalzone Zuid (Schatkamer van Zuid) - Infomarkt starterswoningen - Infoavond De Vlijtse Kade - Wijkraad Zuidbroek - Wijkschouw o Gentiaan o Griffiersveld o Museumstede en Vossestede o Warenargaarde
15
5.2 Projectbezoeken - Amefaterrein - De Bergbeek, Beekbergen - dok Zuid en Zuiderpoort/Ravenweg - De Groene Hoven - Het Kristal
-
5.3 Deskundigheidsbevordering 5.3.1 Cursussen - Basiscursus VACwerk in de Woningbouw - Cursus herstructurering Hengelo - Cursus Toetswijzer, module II te Ede - Cursus warmteregelingl - Ouderen en Wonen (gemeente) - Studiebijeenkomst GPR-gebouw 5.3.2 Excursies - DRU fabriek Ulft met CRK – herstructurering - Politieacademie – architectuurprijs 2010 - Gebouw WNF en CBI Mitex, Zeist- duurzaamheid
-
5.4
Overige bijeenkomsten - Apeldoorn geeft Ruimte
-
5.5
Proeflokaal Bestaande bouw Kerntakendiscussie Gemeente Apeldoorn Diverse Bouwhuisactiviteiten PMA Structuurvisie/Woningbouwprogramma 2011 Ronde tafelconferentie (georganiseerd door de Woningcorporaties) PowerPoint presentatie bijeenkomst WMO Wonen Dag van de architectuur Nacht van de architectuur Dag van de bouw
Representatie - Feestelijke start bouw De Boog en Cluster/ Wel-gelegenpark. - Start bouw Herderweg/Ooiweg - Nieuwjaarsreceptie wooncorporaties - Opening Sparta Luce - Hoogste punt Vlier en Eik. (De Groene Hoven) - Oplevering Zuiderpoort - Opening kantoorpand WMO-raad
16
Bijlage 2: HOE KOMT VAC APELDOORN TOT EEN ADVIES?
17
