Vaatcentrum
Spataderen
Inleiding Deze brochure geeft u een overzicht wat spataderen zijn, de verschijnselen, het onderzoek en de verschillende behandelingen. In deze brochure wordt een algemeen beeld gegeven van het beloop van de behandelingen van spataderen. Het kan zijn dat uw behandeling anders verloopt dan hier beschreven. Alle behandelingen vinden plaats in het Vaatcentrum van Reinier de Graaf in Diaconessenhuis Voorburg.
Wat zijn spataderen? Slagaderen (arteriën) brengen het bloed van het hart naar de benen. Via de aderen (venen) vloeit het bloed weer terug naar het hart. In de aderen zitten klepjes. Deze klepjes zorgen ervoor dat het bloed gemakkelijk kan terugstromen van de tenen naar het hart. Als u loopt of uw beenspieren beweegt, dan worden de aderen leeg geknepen, en door de klepjes kan het bloed maar één kant op, namelijk omhoog. Als deze kleppen niet goed meer werken, dan vloeit het bloed minder makkelijk terug naar het hart. Hierdoor raken de aderen gestuwd en worden wijder, kronkelig. Zo ontstaan spataderen (varices). Spataderen kunnen op verschillende plaatsen in het been ontstaan : in de grote stamaders, de zijtakken en de kleine adertjes.
Waardoor ontstaan spataderen? Er zijn verschillende oorzaken voor spataderen, te weten: • Aanleg: het hebben van spataderen komt in families voor. • Staand werk: spataderen ontstaan vaker bij mensen met een staan beroep en zeker als daarbij veel getild moet worden. • Hormonale factoren: vrouwen hebben vaker last van spataderen. Dit wordt toegeschreven aan de invloed van vrouwelijke hormonen, maar ook het gebruik van de pil en doorgemaakte Zwangerschappen. • Trombosebeen: bij een trombosebeen is er meestal sprake van een stolsel in de diepe aderen. Daardoor raken de aderen aan de buitenkant van het been overbelast, waardoor spataderen kunnen ontstaan.. • Overgewicht.
2
Wat zijn de klachten? In het begin zijn er meestal geen klachten. Als de spataderen wat langer bestaan, dan ontstaan de klachten zoals: • een moe, loom en zwaar gevoel in de benen • nachtelijke krampen • rusteloze benen • vocht bij de enkels (vooral ’s avonds) Het is raadzaam naar de huisarts te gaan als u een of meerdere van bovenstaande klachten herkend. Uw huisarts kan u verwijzen naar het Vaatcentrum van Reinier de Graaf.
Hoe wordt de diagnose gesteld? Via een kleurenduplex worden uw bloedvaten in beeld gebracht. Een kleurenduplex is een echo- onderzoek van uw bloedvaten, waarbij gebruik wordt gemaakt van geluidsgolven. De vaatlaborant voert dit onderzoek uit. Op uw huid wordt gel aangebracht om het geluid te geleiden. Vervolgens wordt de echokop op uw ingesmeerde huid geplaatst. De echokop zendt geluidsgolven via de huid naar het te onderzoeken gebied. Het geluid wordt teruggekaatst door de bloedvaten (echo), waarna deze wordt opgevangen en op een beeldscherm zichtbaar wordt gemaakt. Met dit onderzoek kan de vorm van het bloedvat en de stroomsnelheid van het bloed worden beoordeeld. Dit onderzoek duurt 15 tot 30 minuten en is pijnloos. Na dit onderzoek bespreekt de vaatchirurg met u voor welke soort spataderbehandeling u in aanmerking komt.
Soorten behandelingen Spataders kunnen op verschillende manieren worden behandeld. Vaak gaat het om een combinatie van behandelingen. De keuze van de behandelmethode is afhankelijk van het type spatader, de ernst en de uitgebreidheid van het probleem. Een kleurenduplex-onderzoek kan hierover duidelijkheid geven. Als u dit onderzoek heeft gehad zal de vaatchirurg met u bespreken voor welke behandeling u in aanmerking komt.
3
Verbeterde technieken geven tegenwoordig ook een beter (cosmetisch) resultaat, maar zijn geen garantie dat u niet opnieuw spataders kunt krijgen. Ook moet u er rekening mee houden dat u het effect van de behandeling niet direct ziet. Soms duurt het meerdere maanden.
Voorbereiding op de behandeling Voor alle spataderbehandelingen geldt als voorbereiding het volgende: • Smeer uw been voorafgaand aan de behandeling niet in met crèmes. • Uw been dient schoon te zijn. • Scheren van het behandelende gebied is niet nodig. • Wanneer u bloedverdunners gebruikt, meldt u dit dan van te voren bij uw behandeld arts, er kan dan besproken worden of het tijdelijk stoppen van medicijnen noodzakelijk is. Afhankelijk van de soort spataderbehandeling kan er voor u nog een specifieke voorbereiding gelden. Indien dit het geval is, is dat bij de betreffende behandeling apart beschreven.
Overzicht van de verschillende behandelingsvormen van spataderen SPATADERS LASEREN De zogenoemde endoveneuze lasertherapie is een methode om spataderen te behandelen zonder operatie. Endoveneus betekent dat de ader van binnenuit dicht gebrand wordt met een laser. De behandeling Eerst wordt de spatader met de echo afgetekend op uw huid. Vervolgens gaat u liggen op de onderzoekstafel en zo nodig krijgt u een bloeddrukband om uw bovenbeen, die opgepompt wordt, zodat het bloedvat beter aan te prikken is. Uw been wordt afgedekt met steriele doeken. U krijgt een plaatselijke verdovingsprik. Daarna wordt aan de binnenkant van uw been ter hoogte van de kuit of knieholte een naaldje geprikt. Door het naaldje wordt een katheter en laserdraad ingebracht. U merkt hier vrijwel niets van. Na het inbrengen van de laserdraad krijgt u een aantal prikjes in de huid langs de ader om de plaatselijke verdoving in te brengen en om het omliggende 4
weefsel te beschermen tegen de hitte van de katheter. Iedereen krijgt ook een laserbril op. De ader wordt dicht gebrand door de laserdraad zachtjes terug te trekken. Na de behandeling op de polikliniek Als de laserbehandeling klaar is, blijft u nog korte tijd op de polikliniek. Daarna kunt u onder begeleiding naar huis. Het is niet toegestaan zelf met de auto naar huis te rijden. Houdt er rekening mee dat de totale behandeling ongeveer 1 uur zal duren. Na de behandeling thuis Het is mogelijk dat u een bloeduitstorting krijgt ter hoogte van het behandelende gebied. Dit trekt vanzelf weg. Er kunnen lichte pijnklachten ontstaan, hiervoor mag u 4x 2 tabletten Paracetamol 500 mg per dag nemen. De kans op complicaties is bij deze behandeling klein. Er is een theoretische kans op beschadiging door het laserlicht zoals brandwonden, pigmentatie en trombose van de dieper gelegen ader. Binnen een paar dagen wordt u door de poli gebeld hoe het met u gaat. Leefregels Na de behandeling kunt u gewoon lopen en uw dagelijkse bezigheden doen. Sporten raden wij voor twee weken af evenals langdurig zitten of lang staan. Het is van belang te wandelen om de kans op trombose te verminderen. Afhankelijk van het werk dat u doet kunt u na één a twee dagen weer beginnen. Gaat u vlak na de behandeling vliegen dan raden wij u aan een steunkous te dragen in verband met eventuele trombose. Nazorg Na 6-8 weken komt u terug voor een controlebezoek in het Vaatcentrum in Voorburg Voordelen De voordelen van een laserbehandeling zijn: • De behandeling vindt plaats onder plaatselijke verdoving, dus geen narcose of ruggenprik. • De behandeling gebeurt poliklinisch (u hoeft niet te worden opgenomen). • Er zijn nagenoeg geen littekens.
5
SPATADERS OPEREREN Bij een operatieve behandeling worden de spataders dichtgebonden (crossectomie) of weggehaald (strippen). Hierdoor stroomt het bloed langs een andere weg. Omdat de spatader toch niet meer goed functioneert, kunt u deze missen. Deze ingreep is steeds minder vaak nodig vanwege de nieuwe endoveneuze technieken. Maar het gebeurt nog steeds. Sommige aders zijn namelijk niet geschikt voor laserbehandeling. Bijvoorbeeld als ze te kronkelig zijn of te dicht onder de huid lopen. De behandeling Bij strippen wordt de ader verwijderd via twee betrekkelijk kleine sneetjes. Door een snee van ongeveer 3 cm in de lies en/of knieholte wordt de ader opgezocht en afgebonden. Vervolgens wordt de ader met behulp van een plastic draad onder de huid verwijderd (gestript) of met een metalen draad aan gevroren en vanuit de lies verwijderd (Cryo methode). Bij uitgebreide spatadervorming worden overige spataders via steekgaten verwijderd. Direct hierna wordt het been ingezwachteld om grote bloeduitstortingen te voorkomen. De wond bij de lies of knieholte wordt gehecht met zelf oplosbare hechtingen. De wondjes aan het been worden meestal niet gehecht maar behandeld met een hechtpleister. De opname Uw behandelend arts bespreekt met u de mogelijkheden en risico’s tijdens en na de behandeling. De opname vindt plaats op de afdeling Dagverpleging Kort verblijf in Diaconessenhuis Voorburg. Indien u in dagbehandeling wordt geopereerd kunt u meestal dezelfde dag naar huis. Indien u toch een nachtje moet blijven wordt dit van tevoren met u afgesproken op de polikliniek. De operatie wordt uitgevoerd onder algehele narcose of na een ruggenprik. Dit bepaalt u in overleg met de anesthesioloog tijdens uw afspraak op het pre-operatief spreekuur. Deze afspraak vindt plaats voorafgaand aan de operatie. Tijdens deze afspraak wordt tevens besproken hoe lang u nuchter moet zijn voorafgaand aan de operatie.
6
Na de operatie De dag na de operatie kunt u het drukverband zelf verwijderen. Douchen daarna is toegestaan, waarbij u wordt verzocht om de pleisters zo veel mogelijk te laten zitten. Wel kunt u er op rekenen dat in de eerste week de pijnklachten fors kunnen zijn waardoor pijnstilling nodig is. U mag 4 x 2 tabletten Paracetamol 500 mg per dag. In de periode dat het lichaam het bloed opruimt, kan uw been pijnlijk zijn en kunnen er harde bulten ontstaan. Dit is normaal. De hechtingen aan uw lies en / of knieholte lossen vanzelf op. De wondjes aan uw been zijn afgeplakt met hechtstrips. Het is mogelijk dat uit deze wondjes nog wat bloedverlies optreedt. Dit is niet verontrustend. De pleisters moeten vier tot zeven dagen blijven zitten. Als ze na een week nog op de huid vastzitten, kunt u ze voorzichtig verwijderen. Een operatie geeft risico’s op complicaties zoals trombose, nabloeding en wondinfectie. Bij wonden aan uw lies is de kans op een infectie groter, vooral als u al eerder aan de lies bent geopereerd. Bloeduitstortingen komen altijd in meer of mindere mate voor. Deze trekken meestal na enkele weken vanzelf weg. Leefregels Het is van belang te wandelen om de kans op trombose te verminderen. Langdurig zitten of lang staan, wordt afgeraden. Het is niet noodzakelijk om uw been hoog te leggen wanneer u zit, dit mag uiteraard wel. Werkhervatting mag zodra u daartoe in staat bent. Medisch gezien is er geen reden om het werk te verzuimen. Alle activiteiten zijn toegestaan, hoewel de eerste drie dagen zwemmen niet wordt geadviseerd. Nazorg Na zes tot acht weken komt u terug voor een controlebezoek in het Vaatcentrum in Voorburg
7
SPATADERS SCLEROSEREN Indien wordt gekozen voor het scleroseren van uw spataders betekent dit dat u een vloeistof ingespoten krijgt in uw spataders. De behandeling De ingespoten vloeistof veroorzaakt een onschuldige ontstekingsreactie aan de binnenkant van de ader. Door deze ontsteking gaat de ader verkleven. Als de ader goed wordt dichtgedrukt, groeit deze dicht en verhardt. Op die manier wordt hij onzichtbaar. De ingespoten aders worden plat gedrukt door wattentampons en een drukkend elastisch verband. De wattentampons en het verband mag u na 24 uur verwijderen. Voorbereiding Voorafgaand aan de behandeling hoeft u niet nuchter te zijn. Smeer uw been ook niet in met crèmes. Uw been dient schoon te zijn. Scheren van het behandelende gebied is niet nodig. Na de behandeling Soms kan het inspuiten resulteren in verkleuringen van de huid. Deze verkleuring trekt niet altijd volledig weg. Soms blijft er een kleine hoeveelheid bloed in de behandelde ader zitten. Dit is ongevaarlijk, maar kan gepaard gaan met een lichte ontsteking die pijnlijk is, soms ontstaat er een harde knobbel. Deze verdwijnt met 6 tot 8 weken. Een enkele keer ontstaat een oppervlakkige blaar, die vanzelf weer geneest. Leefregels Lang staan wordt ontraden. Tevens mag u twee dagen niet intensief sporten. Gedurende 2 weken dient u voorzichtig te zijn met zon, zonnebank en sauna. Aangeraden wordt tijdens het zitten uw been hoog te leggen.
8
Verzekerde zorg en onverzekerde zorg Niet alle spataderbehandelingen worden door de zorgverzekering vergoed. Heeft u een verwijsbrief van uw huisarts, dan wordt het duplex onderzoek en het eerste consult altijd vergoed. Tijdens dit consult geeft de arts u de diagnose en zal met u overleggen of de medische behandeling voor vergoeding in aanmerking komt. Wij raden u echter aan altijd nog met uw zorgverzekeraar te overleggen. Mocht uw behandeling vallen in de onverzekerde zorg, dan kunt u ook hiervoor terecht in het Reinier de Graaf.
Compressietherapie Er kan ook voor gekozen worden de eerder genoemde behandelingen niet uit te voeren. Er wordt dan gekozen voor compressietherapie. Bij compressietherapie wordt uw been ingezwachteld of krijgt u elastische kousen, ook wel steunkousen genoemd. Hoe lang u deze moet dragen wordt in overleg met uw behandelend arts besproken. Compressietherapie behandelt niet alleen de gevolgen (de spatader), maar heeft ook invloed op de oorzaken. De druk van de steunkous ondersteunt de werking van de kuitspierpomp. De specialist schrijft een recept voor de elastische steunkous uit. De kous wordt aangemeten en geleverd door een bandagist, huidtherapeut of apotheek.
Meest gestelde vragen en meer informatie De meest gestelde vragen over spataderen vindt u op onze website www.reinierdegraaf.nl onder patiënten/vaatcentrum. Hier vindt u ook de informatie uit deze brochure.
Belangrijke telefoonnummers Mocht u nog vragen hebben over het verloop van uw behandeling, stelt u die dan gerust aan uw behandelend arts of de nurse practitioner (vaatverpleegkundige). De vaatchirurgen zijn: W.H. Hoffmann, dr. P.C. Smit en dr. HP van ’t Sant De Verpleegkundig Specialist is Mariella Orsini.
9
U kunt de mensen van het Vaatcentrum van Reinier de Graaf bereiken op: Reinier de Graaf Gasthuis Delft: 015 - 260 38 39 Diaconessenhuis Voorburg: 070 - 340 13 72 Verpleegkundig Specialist: 015 - 260 48 78 Indien u behandeld bent in het Vaatcentrum en buiten kantooruren spoedeisende hulp nodig heeft die niet tot de volgende dag kan wachten dan kunt u contact opnemen met de afdeling Spoedeisende Hulp in locatie Delft via 015 - 260 38 45.
10
Gasthuis Delft
Diaconessenhuis Voorburg
Behandelcentrum Westland
Gezondheidscentrum De Reef
Reinier de Graafweg 3-11
Fonteynenburghlaan 5
Middelbroekweg 2a
Kiekendiefstraat 17
2625 AD Delft
2275 CX Voorburg
2671 ME Naaldwijk
2496 RP Den Haag
Tel 015 260 30 60
Tel 070 340 1100
Tel 0174 63 77 00
Tel 015 270 68 00
foldernr.204747 versie januari 2015
www.reinierdegraaf.nl
