Vaak blijven we met vragen zitten. Gelukkig zijn onze Haagse politici niet te beroerd om het te komen uitleggen

DE STEM van Rood Zuid

De Stem van Rood Zuid is een uitgave van de afdeling Zuid van de Partij van de Arbeid Amsterdam

22 maart 2013

Vaak blijven we met vragen zitten. Gelukkig zijn onze Haagse politici niet te beroerd om het te komen uitleggen. Dat is één van de activiteiten die we voor u organiseren. Kom mee debatteren, geef input aan onze congresafgevaardigden, drink achteraf een drankje mee. Laat u horen. Als partijlid kunt u zo veel meer doen dan machteloos voor de TV toekijken.

Van de voorzitter Toen we in 2010 de 2e Kamerverkiezingen niet gewonnen bleken te hebben voelde ik naast teleurstelling ook iets van opluchting. Wij zouden niet verantwoordelijk zijn voor de grote sanering die eraan zat te komen. Twee jaar later werden we er alsnog verantwoordelijk voor. De Nederlandse Staat wordt omgebouwd, mede door de PvdA. Het wordt vooral minder, en er is geen geld voor pleisters op de wonden. De PvdA, de partij van de gerechtigheid, wordt hierop aangekeken: “Hoe kunnen jullie nu toelaten dat… “, gevolgd door de nieuwste bezuiniging. Ik weet het antwoord soms wel, vaak niet. Het is pijnlijk dat wij opgetrokken wenkbrauwen hebben bij de lijn van onze partij in den Haag. Op de landelijke website staat in Q&A formaat uitgelegd waarom de fractie bepaalde besluiten neemt (inloggen op mijnPvdA, en dan in het linkermenu).

Dit is mijn laatste bijdrage als voorzitter. Er zijn teveel vergaderingen voor een vader van jonge kinderen. Ik ga voor de partij dingen doen die meer vanuit huis kunnen. Het was me een genoegen uw voorzitter te zijn. Ik zal u vast nog zien bij alle activiteiten die mijn opvolgers organiseren.

Volkshuisvesting en de SDAP in Amsterdam Door Bouwe Olij 2 Hoe nu verder in de Zuidas? DoorMichiel Mulder

3

In zuid wordt, ondanks alles, “gewoon gebouwd” Door Marc den Hertog

4



De PvdA in Zuid, waarom besturen we mee? Door Egbert de Vries

5-6

De Mirandastrook Door Hans Wamsteeker

6

Martijn Meeter

Uitnodiging 1 mei viering Terug van weggeweest

Zuid viert 1 mei Van 14.00-16.00 in het Verzetsmuseum Plantage Kerklaan Oude stadsdeelvoorzitter Duco Adema houdt een toespraak KOMT ALLEN Kosten 2.50 Voor wie geen vervoer heeft de Rode Taxi rijdt! aanmelden bij de afdeling Elles Bense 020-6621123 [email protected]

1

Bron: BMA Gemeente Amsterdam

Volkshuisvesting en de SDAP in Amsterdam Door Bouwe Olij Het is dit jaar 110 jaar geleden dat de eerste sociaal-democraat gekozen werd in de gemeenteraad van Amsterdam. Dat was Henri Polak. Vier jaar later waren het er al zes, waaronder Floor Wibaut. Na zeven jaar werd Wibaut in maart 1914 de eerste sociaal-democratische wethouder van Amsterdam. Vier maanden later brak de Eerste Wereldoorlog uit. Ondanks de moeilijke tijden slaagde Wibaut er in de grondslag te leggen voor wat later ‘Amsterdam: het Mek ka der Volkshuisvesting’ genoemd zou worden. De raadsvoordracht voor het plan om 3500 woningen te bouwen schreef hij zelf en werd al een jaar na zijn benoeming door de gemeenteraad (met 31 tegen 13) aanvaard. Het unieke aan dit plan was dat de gemeente zelf woningen ging bouwen en exploiteren met een huur die flink onder de kostprijs lag. Er kwamen woningen met een huur tussen 1,80 en 2,75 gulden per week. De exploitatie leverde een tekort op van 244.000 gulden per jaar. Waarbij de helft van dit tekort betaald zou moeten worden door het Rijk. Wibaut was bijzonder gemotiveerd om de wantoestanden in de woningbouw aan

2

te pakken onder andere door zijn jarenlange lidmaatschap van de gezondheidscommissie van de gemeenteraad en van de sub-commissie die onderzocht of woningen nog opgeknapt konden worden of onbewoonbaar verklaard moesten worden. De toestanden die hij aantrof waren hartverscheurend. Wibaut had voor dit werk een apart pak. Zodra hij thuis kwam van de huisbezoeken ging het pak weer naar zolder. Vaak bracht hij ongedierte mee en ging hij thuis direct onder de douche. Onder verantwoordelijkheid van Wibaut nam de gemeenteraad in 1917 het Plan Zuid van Berlage aan. Dit stedenbouwkundig goed doordachte plan is op schitterende wijze ingevuld door veel architecten van de Amsterdamse school. Daar genieten we in ons stadsdeel nog elke dag van. In 1921 nam Monne de Miranda de portefeuille Volkshuisvesting over van Wibaut. In de Buiksloterham, de Transvaalbuurt en in de Spaarndammerbuurt is dan al bijna de helft van het aantal woningen uit het 3500woningenplan gebouwd. Onder De Miranda werd de krotopruiming krachtig ter hand genomen alsmede de nieuwbouw. In 1926 besloot de gemeenteraad

maar liefst 347 krotten op Valkenburg onbewoonbaar te verklaren. Tegelijkertijd werd besloten tot de nieuwbouw van 1500 woningen in de Polanenbuurt, aan de Postjeswetering, in de Buiksloterham, de Transvaalbuurt en bij de Asterweg. In 1925 bereikte de woningproduktie in Amsterdam haar hoogtepunt. Er kwamen 8402 woningen gereed. Een produktie die daarna nooit meer is gehaald. Deze hoge productie was mede te danken aan een gunstige rijksregeling voor particulier woningbouw. Om de teruglopende bouwproductie van de corporaties tegen te gaan stelden Wibaut (als wethouder financiën) en De Miranda de gemeenteraad voor garant te staan voor de geldleningen die de corporaties voor de bouw van de woningwetwo ningen afsloten. Hierdoor hoefden de corporaties maar 5% van de bouwsom zelf te financieren. De gemeenteraad ging in 1926 akkoord en stelde een krediet beschikbaar van zeven miljoen gulden. De eerste woningen die onder deze regeling zijn gebouwd zijn de woningen aan het Coöperatiehof bij de P.L. Takstraat. Er was overigens verzet in de gemeenteraad om op deze plek woningen te bouwen. De tegenstanders van de bouw zagen liever het vrije zicht op de woningen van de Klerk en Kramer in de P.L. Takstraat behouden. Gelukkig (of jammer) hadden ze geen meerderheid en is er nog steeds een prachtig rustig hofje met woningen verscholen achter twee poorten. Na vijf jaar kon De Miranda de balans opmaken. In vijf jaar tijd waren ruim 39.000 woningen gebouwd. Een ongekend aantal. Hij was trots op zijn tuindorpen als Nieuwendam, tuindorp Oostzaan en betondorp. Van 1927 tot 1929 was de SDAP niet vertegenwoordigd in het college van Burgemeester en Wethouders. In 1929 keerde De Miranda terug als wethouder Volkshuisvesting.

Hoe nu verder in de Zuidas? Door Michiel Mulder Aan het begin van de vorige raadsperiode werd mij, toen financieel woordvoerder, een pakket voor de Zuidas voorgelegd. In één business case zouden treinspoor, snelweg, metro, inclusief Amstelveenboog, onder de grond gebracht worden. Gemeente en Rijk zouden dit samen met marktpartijen doen, en nog samen rendement maken ook. Met diverse deskundige raadsleden (o.a. Van Drooge, Olij) rekenden we alles door en onderzochten of alles wel rijp was voor besluitvorming. We interviewden alle betrokkenen. En stemden voor. Het project kwam er niet op die manier. Marktpartijen haakten af. Uiteraard speelde de crisis hierbij een rol, maar ook zonder deze was het vermoedelijk nooit haalbaar geweest. Wat hebben we aan een ‘half plan’? Onlangs hebben wij ons in de raad weer over de Zuidas gebogen. Het gaat nu om het halve plan: de snelweg komt onder de grond en de capaciteit van het station wordt vergroot. Het treinspoor blijft vooralsnog waar het ligt. Het station wordt eindhalte van de Noordzuidlijn en tevens eindhalte van een snelle tram naar Amstelveen, aldaar liefkozend ‘Amstelveen-Noord’ genoemd.

Wat hebben wij daar nu aan vanuit sociaal-democratisch perspectief? Is zo’n investering het wel waard om deels gefinancierd te worden uit de gemeentebegroting? Het is moeilijk voor te stellen in deze vastgoedcrisis, maar in de toekomst zijn er tienduizenden woningen nodig om de,steeds toenemende trek naar Amsterdam op te vangen. Als woordvoerder ruimtelijke ordening bepleit ik deze groei zoveel mogelijk binnen bestaand bebouwd gebied op te vangen. Amstelcheg, Waterland: we moeten het onaangetast laten zodat de stedelingen nog kunnen ademen en recreëren. De Zuidas, een fijne woonwijk. We moeten de Zuidas zo ontwikkelen dat het een fijne woonwijk wordt. Als uiteindelijk snelweg en trein onder de grond komen, kunnen er 20.000 mensen wonen. Maar die trein gaat toch niet onder de grond, hoor ik u denken. Als we de snelweg nu niet onder de grond brengen, zal de trein nooit onder de grond kunnen want het Rijk wil de snelweg verbreden. Als zij dat boven de grond doet, is er in de toekomst geen plaats meer voor een trein. Het onder de grond brengen van de snelweg is dus een eerste noodzakelijke stap. Voor

het verbreden van het spoor blijft een reservering, zodat dat in de toekomst mogelijk blijft. Hoe nu verder? Woningen bouwen en het gebied aantrekkelijk maken. Kantoren blijven welkom. De leegstand is alleen frictieleegstand en aan kleinschalige en flexibele kantoorruimte is nu al een tekort. Kleine startende bedrijfjes uit de hele wereld strijken er neer. Een noodzakelijke schakel in de keten van de hele Nederlandse economie. De bedrijven die zich er vestigen moeten echt iets toevoegen aan het internationale karakter van de Zuidas, strategisch gelegen tussen Schiphol en het stadshart van Amsterdam. Met de investering in het station wordt de bereikbaarheid van Zuidas verbeterd. Wij hebben als fractie erop aangedrongen dat Zuidas geen eindpunt wordt van de Noordzuidlijn. We willen de Noordzuidlijn doortrekken richting halte Amstelveenseweg/VU-medisch centrum en verder naar West zodat ook de bedrijvenlocatie Riekerpolder beter wordt ontsloten en bij de Zuidas getrokken. De vraag is natuurlijk: wat zie ik dit keer over het hoofd?

3

In Zuid wordt, ondanks alles, “gewoon gebouwd” “Waarom stagneert de woningbouw in de grote steden? Hoe zit het in Amsterdam Zuid? En wil je daar een stukje over schrijven?” vroeg de redactie van de Stem van Rood Zuid. Dat doe ik natuurlijk graag. Als redenen voor de stagnerende woningbouw kwam ik al snel niet veel verder dan: de crisis en het politiek altijd lastige woondossier. Dus besloot ik twee specialisten in te schakelen. Woningbouweconoom en gemeenteraadslid Michiel Mulder en onze woningbouwgoeroe Egbert de Vries.

Door Marc den Hertog Mulder: “We zitten nu in de tweede crisis. Er worden minder huizen verkocht en de prijzen zijn gedaald. Ook de gevolgen van het beleid moet je niet onderschatten. Op de koopmarkt leiden de maatregelen op het gebied van hypotheken ertoe dat minder mensen een huis kopen. En op de huurmarkt lossen de kabinetsplannen niets op. Zo worden de huurverhogingen voor corporatiewoningen gebruikt om via de verhuurderheffing het financieringstekort mee op te lossen. Den Hertog: “Daardoor komt er dus geen extra geld om woningen te bouwen.” De Vries: “Klopt. Het beleid kan de problemen zelfs versterken.” Den Hertog: “Het is en blijft dus dramatisch gesteld met de woningbouw.” De Vries: “Niet in Zuid. Hier valt het wel mee.” Mulder: “Landelijk is het echt een drama. Wat maakt dan dat het in Zuid minder dramatisch is?”

“Laten we wat verder de toekomst in kijken” De Vries: “De grootste woningbouwlocatie is de Zuidas. Er is een tijd geweest dat ze daar stopten met ontwikkelen. De eerste crisis was dat. Er zijn toen ontwikkelaars eruit gewerkt met juridische procedures. Nu worden er weer nieuwe gronduitgiftes gedaan. Op het voormalig Archiefterrein lopen ze te dralen, deels door de crisis, maar daar gaan ze nu ook bouwen. En op kleinere locaties wordt gebouwd. Er wordt in Zuid dus gewoon gebouwd.” Mulder: “Het voordeel van Zuid is dat het een gewilde woningmarkt is. Voor de

4

langere termijn komt er in heel Amsterdam een gigantische woningvraag. Alle demografische cijfers wijzen naar Amsterdam. Iedereen wil hier naartoe en dan is er ook nog de natuurlijke aanwas. De woningbouw moet dus weer op gang komen. Dat vraagt om flexibiliteit. En om minder regels, want op microniveau zijn we een beetje doorgeslagen.”

“Daar moeten twintigduizend mensen komen wonen”

De Vries: “De problemen zitten ook in de grondprijzen van de gemeente. Zo konden we ergens twaalf eengezinswoningen bouwen in een oud postkantoor. De grond was te duur en de ontwikkelaar is eruit gestapt. En nu is het nog steeds een postkantoor waar niets mee gebeurt.” Mulder: “Daarom heb ik aan de wethouder gevraagd de daadwerkelijk gerealiseerde grondprijs te berekenen.” De Vries: “Je moet meer maatwerk leveren. En kijken of je überhaupt met behoud van enige winstgevendheid je producten de deur uit kunt krijgen. Nu wordt er teveel niet verkocht. Bij ons zijn dat voorbeeldjes. Bij andere stadsdelen is het veel, schat ik in.” Den Hertog: “Laten we wat verder de toekomst in kijken. Stel we stellen onszelf de opdracht dat iedereen die in Amsterdam wil wonen in Amsterdam kan wonen. Hoe doen we dat?” De Vries: “Je moet zorgen dat je je systeem zo aanpast dat je snel kunt bouwen. Want ik weet één ding zeker: rond 2018 moet er een enorme productie op gang komen.” Mulder: “Als we die vraag in de stad wil-

len oplossen dan moeten we werk maken van alle onbenutte ruimte. Het klusidee waar we mee bezig zijn en waarbij mensen zelf woningen kunnen bouwen in leegstaande kantoorgebouwen heeft nu nog iets exotisch. Maar er staat nu 1,3 miljoen vierkante meter kantoren leeg. Als we de regels oprekken en wat versoepelen kunnen we daar 13.000 woningen van maken.” Den Hertog: “En de hoogte ingaan?” Mulder: “Dat moet sowieso. De Zuidas is essentieel om de vraag naar woningen op te lossen. Daar moeten twintigduizend mensen komen wonen.” De Vries: “We willen er een Manhattan van maken. Als het in Rotterdam lukt, waarom zou dat hier dan niet kunnen?” Den Hertog: “Maar dat lost de gigantische vraag nog niet helemaal op.”

“Rond 2018 moet er een enorme productie op gang komen”

De Vries: “We moeten de IJmeerlijn leggen. De snelle metrolijn van de Zuidas langs Diemen door het IJmeer naar Almere. Dan kan je in Diemen duizenden woningen bouwen. En ook in Almere. Als je dan werkt in het Finance Center en in een ‘normale’ Amsterdamse wijk met een blokstructuur wilt wonen, kan je naar Diemen. En wil je een huis met een tuintje waar je kinderen voor de deur kunnen voetballen, dan kan je naar Almere. Maar waar je ook woont, je bent altijd in tien minuten op je werk in de Zuidas. Die ontwikkeling moeten we nu juridischplanologisch uitdiepen. En dat doen we ook. Want in 2020 komt iedereen aan de deur kloppen met de vraag: Waar is mijn woning?”

De PvdA in Zuid, waarom besturen we mee?

Foto: Hans Wamsteeker

Door Egbert de Vries In ieder ander stadsdeel zou dit een tamelijk absurde vraag zijn, natuurlijk bestuurt de Partij van de Arbeid mee, als geheide middenpartij in het centrum van de macht. Daar is die partij (zeker in Amsterdam) toch voor opgericht!? Maar in Zuid zijn dingen soms net even anders en doet de vraag er wel toe. Dat komt doordat Zuid over een rechtse meerderheid beschikt, dat wil zeggen, de partijen rechts van de PvdA beschikken over 15 van de 29 zetels. Dus is deelname aan het bestuur in Zuid niet vanzelfsprekend voor de PvdA. Er moet wel wat te doen zijn voor ons, en het bestuur moet ons passen. In de ledenvergadering die moest besluiten over deelname aan het DB hebben we het daar ook over gehad. Hoe staan we tegenover het programakkoord? Hoe schatten we onze samenwerking in? Welke problemen zien we? Welke kansen? Het was desalniettemin in april 2010 een volmondig ja. We zijn inmiddels bijna 3 jaar verder. En we kunnen de balans opmaken. Het was niet altijd makkelijk de afgelopen 3 jaar, niet in het DB en ook niet in de

deelraad. Er waren duidelijk situaties van geven en nemen. De steigerdoekreclame is ons opgedrongen. De bezuinigingen hadden wij misschien iets minder in het sociale domein laten vallen. In het onderwijs hadden we meer de nadruk gelegd op het bestrijden van achterstanden en minder op hoogbegaafdheid. Maar laten we eerlijk zijn, in de tijd dat er nog met Groen Links (in Oud Zuid) werd samengewerkt, waren er ook zaken die wij moesten accepteren. De balans in deze coalitie is echter, volgens mij, positief. In de verdeling van de portefeuilles in het DB kozen wij bewust voor de PvdAthema’s; wonen, werk, participatie en stedelijke ontwikkeling. De vooruitgang is wisselend. Bij wonen is de afspraak gemaakt dat ook in Zuid, ook in de nieuwbouw, 30% van de woningen een betaalbare huurprijs krijgt. Maar het is niet duidelijk of dit wordt gehaald. Dat ligt niet aan ons, maar aan de crisis. Corporaties, die hierin noodzakelijk zijn, bouwen niet veel meer in Zuid. Ik heb nog goede hoop op 2013 en 2014, maar het zal moeilijk worden. Des te plezieriger is het dat er veel woningen voor ouderen worden opgeleverd, zowel sociale

woningen als middelhuurwoningen. Hier kan de PvdA haar gezicht laten zien. Er komen deze periode ongeveer 100 ouderenwoningen bij, met lift en zeer toegankelijk, ook wat prijs betreft. Tegelijk helpen wij alle zorginstellingen om hun verzorgingshuizen en verpleeghuizen geschikt te maken voor het nieuwe beleid van de regering van scheiden van wonen en zorg. Waar andere stadsdelen haperen in de productie van woningen kunnen wij doorgaan. De projecten in de Hoofddorppleinbuurt, het Stadionplein en het Archiefterrein, de Zuidas en Buitenveldert worden de komende jaren gebouwd. Voor het Havenstraatterrein geldt dat de planvorming wordt afgerond. In deze periode kan de PvdA haar sociale gezicht in Zuid laten zien. Wij hebben gezorgd voor de instelling van een participatiecentrum, dat mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt kan helpen aan een traject naar een baan. Dit jaar worden hiervoor 600 mensen geholpen. Ook starten wij een traject om jongeren, die dreigen af te glijden naar de criminaliteit, via een jaar intensieve

5

begeleiding aan werk of studie te helpen. Jongeren, die uit het MBO dreigen te vallen, omdat ze geen stage hebben, helpen wij met ons flitsende project ‘Stages in Zuid’. De inburgering heeft te lijden onder bezuinigingen, maar wij zitten niet bij de pakken neer. Zuid steekt, op voorspraak van de PvdA, meer geld in inburgering, om vrijwilligers te steunen die lesgeven aan nieuwkomers en om vernieuwende, snelle inburgeringtrajecten op te zetten. Meer dan ooit besteedt Zuid aandacht aan armoedebestrijding en de aanpak

van schulden. Hiervoor is nu tweemaal zoveel geld beschikbaar dan in het verleden. Zo worden per jaar in plaats van 700 mensen, 1100 mensen met schulden geholpen, waaronder ook jongeren met hardnekkige schulden. Via het raadsinitiatief Huizen van de Wijk heeft de PvdA een dreigende kaalslag in de wijkcentra en het sociaal werk omgebogen tot een nieuwe kans. Langzaam zie je de ontwikkeling de goede kant opgaan. Nieuwe initiatieven ontstaan en

mensen organiseren zichzelf in hun eigen ruimtes. De PvdA zorgde ervoor dat er flink meer geld en ruimte is voor burgerinitiatief in de openbare ruimte. Kortom er is veel om blij mee te zijn en er is nog veel om aan te pakken. Laten we het komend jaar gebruiken om ons mandaat succesvol af te sluiten door een stevige campagne voor een nog socialer en eerlijker Zuid voor te bereiden.

Uit het Projectbesluit de Mirandastrook van 2009: Het project De Mirandastrook wordt gestart omdat de stad de woningvoorraad moet vergroten door verdichting binnen het bestaande stedelijke gebied. De nieuwe woningen die in De Miranda-strook gebouwd worden zullen bijdragen aan de wijk als woonwijk. Hiermee zal het een tegenwicht bieden aan de Zuidas ontwikkeling.Verschillende typen wo-ningen zijn hier mogelijk. In de oostelijke wijk komen er langs de President Kennedylaan appartementen in 7 lagen. Verschillende mogelijkheden voor een nieuwe plek voor het De Mirandabad worden bekeken. In de Mirandastrook moet een Park & Ride voor 200 plekken worden gerealiseerd.

Foto: Hans Wamsteeker

6

Alles is nog rustig in de Mirandastrook