Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
De informatie in deze gids is opgesteld en bijgewerkt in nauwe samenwerking met de nationale correspondenten van het EU-systeem voor informatie over de nationale socialezekerheidsstelsels MISSOC (Mutual Information System on Social Protection). Meer informatie over het MISSOC-netwerk is te vinden op: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=nl&catId=815. Deze gids geeft een algemeen overzicht van de regelingen op het gebied van de sociale zekerheid in de desbetreffende landen. Aanvullende informatie kan worden verkregen uit andere MISSOC-publicaties, die allemaal op bovengenoemde MISSOCwebpagina te vinden zijn. U kunt ook contact opnemen met de bevoegde autoriteiten en instellingen die staan vermeld in de lijst van de bijlage bij deze gids. De Europese Commissie noch enige namens de Commissie handelende persoon aanvaardt welke aansprakelijkheid dan ook voor de wijze waarop de informatie in deze publicatie wordt gebruikt.
© Europese Unie, 2012 Overneming met bronvermelding toegestaan.
Juli 2012
2
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Inhoudsopgave Hoofdstuk I: Inleiding, organisatie en financiering ................................................. 4 Inleiding ........................................................................................................ 4 Het sociale zekerheidsstelsel ............................................................................ 5 Financiering ................................................................................................... 5 Hoofdstuk II: Gezondheidszorg ........................................................................... 6 Wie komt in aanmerking voor gezondheidszorg? ................................................. 6 Wat wordt er gedekt? ...................................................................................... 6 Wat moet u doen om gezondheidszorg te verkrijgen? .......................................... 6 Hoofdstuk III: Uitkeringen bij ziekte .................................................................... 8 Wie komt in aanmerking voor een ziekte-uitkering? ............................................ 8 Wat wordt er gedekt? ...................................................................................... 8 Wat moet u doen om een ziekte-uitkering te krijgen? .......................................... 8 Hoofdstuk IV: Moeder- en vaderschapsuitkeringen ...............................................10 Wie komt in aanmerking voor een moeder- of vaderschapsuitkering? ...................10 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................10 Wat moet u doen om een moeder- of vaderschapsuitkering te krijgen? ................11 Hoofdstuk V: Uitkeringen bij invaliditeit ...............................................................12 Wie komt in aanmerking voor een invaliditeitspensioen? .....................................12 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................12 Wat moet u doen om een invaliditeitspensioen te krijgen? ..................................14 Hoofdstuk VI: Ouderdomspensioenen en -uitkeringen ...........................................15 Wie komt in aanmerking voor een ouderdomspensioen? .....................................15 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................15 Wat moet u doen om een ouderdomsuitkering te krijgen? ...................................16 Hoofdstuk VII: Nabestaandenpensioenen .............................................................17 Wie komt in aanmerking voor een nabestaandenpensioen? .................................17 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................18 Wat moet u doen om een nabestaandenpensioen te krijgen? ...............................19 Hoofdstuk VIII: Uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten ......................20 Wie komt in aanmerking voor uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten? ...................................................................................................................20 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................20 Wat moet u doen om een uitkering i.v.m. een arbeidsongeval en beroepsziekte te krijgen? ........................................................................................................21 Hoofdstuk IX: Gezinstoelagen ............................................................................22 Wie komt in aanmerking voor een gezinstoelage? ..............................................22 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................23 Wat moet u doen om een gezinstoelage te krijgen? ............................................23 Hoofdstuk X: Werkloosheid ................................................................................25 Wie komt in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering? .................................25 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................25 Wat moet u doen om een werkloosheidsuitkering te krijgen? ...............................26 Hoofdstuk XI: Sociale minima ............................................................................27 Wie komt in aanmerking voor een bijstandsuitkering? ........................................27 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................27 Hoe vraagt u een bijstandsuitkering aan? .........................................................28 Hoofdstuk XII: Langdurige zorg ..........................................................................29 Wie komt in aanmerking voor langdurige zorg? .................................................29 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................30 Wat moet u doen om langdurige zorg te krijgen? ...............................................31 Bijlage : Nuttige adressen en sites ......................................................................32
Juli 2012
3
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk I: Inleiding, organisatie en financiering Inleiding Het Sloveense socialezekerheidsstelsel omvat sociale verzekeringen, gezinstoelagen en het socialebijstandsstelsel. Het socialeverzekeringsstelsel bestaat uit de verplichte pensioen- en invaliditeitsverzekering, de verplichte ziektekostenverzekering, de werkloosheidsverzekering en de ouderschapsverzekering. Deze verzekeringen zijn verplicht voor alle werknemers en zelfstandigen. De verzekeringen worden gefinancierd uit door werknemers en werkgevers betaalde socialezekerheidspremies. Verplichte pensioen- en invaliditeitsverzekering De verplichte pensioen- en invaliditeitsverzekering dekt de risico’s van ouderdom, invaliditeit, hulpbehoevendheid en permanente zorg, lichamelijke handicaps en overlijden. Er geldt een verplichte deelname voor werknemers, zelfstandigen, landbouwers en enkele andere groepen personen met werkzaamheden die in de verplichte verzekering worden genoemd. Deze verzekering wordt beheerd door één instelling, het Nationaal Bureau voor pensioen- en invaliditeitsverzekeringen (Zavod za pokojninsko in invalidsko zavarovanje Slovenije), dat zijn werkzaamheden verdeelt over het centraal kantoor in Ljubljana en een aantal regionale en lokale kantoren. Het bestuur van dit Bureau bestaat uit vertegenwoordigers van de regering, vakbonden, werkgeversorganisaties, gepensioneerden, de vertegenwoordiger van arbeidsongeschikten en uit personeel van het Bureau zelf. Verplichte ziektekostenverzekering Personen die zijn verzekerd op grond van de verplichte ziektekostenverzekering hebben recht op medische verstrekkingen (gezondheidszorg) en uitkeringen, waaronder uitkeringen bij ziekte, een eenmalige uitkering bij overlijden, een (gedeeltelijke) vergoeding van de uitvaartkosten en vergoeding van de kosten van medische behandelingen buiten Slovenië. Het stelsel geldt voor werknemers, zelfstandigen, landbouwers, ontvangers van sociale uitkeringen (inclusief gepensioneerden) en andere personen die in de Republiek Slovenië wonen, evenals hun gezinsleden. Het Sloveense Ziekenfonds (Zavod za zdravstveno zavarovanje Slovenije) is de enige instantie die de verplichte ziektekostenverzekering aanbiedt. Het Sloveense Ziekenfonds verricht zijn werkzaamheden vanuit regionale en lokale kantoren. Het bestuur ervan bestaat uit vertegenwoordigers van verzekerden en werkgevers. Personen kunnen zich vrijwillig bijverzekeren voor medische verstrekkingen en uitkeringen die niet volledig door de verplichte verzekering worden gedekt (verzekering voor eigen bijdragen). Werkloosheidsverzekering De werkloosheidsverzekering garandeert de uitbetaling van een werkloosheidsuitkering. Het Sloveense Arbeidsbureau (Zavod Republike Slovenije za zaposlovanje) beschikt over een netwerk van regionale kantoren en arbeidsbureaus. Het bestuur ervan bestaat uit vertegenwoordigers van werkgeversorganisaties, vakbonden, werknemers van het Arbeidsbureau en regeringsvertegenwoordigers.
Juli 2012
4
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Onder de werkloosheidsverzekering vallen ook de kosten van vervoer en verhuizing, de aanspraak op gezondheidszorg en de aanspraak op de pensioen- en invaliditeitsverzekering. De toepassing van deze twee aanspraken vindt plaats op basis van de daarvoor geldende bepalingen. Ouderschapsverzekering Uit de ouderschapsverzekering worden het ouderschapsverlof (zwangerschap, zorg voor kinderen, vaderschap en adoptie) en ouderschapsuitkeringen (zwangerschap, zorg voor kinderen, vaderschap en adoptie) betaald aan werknemers, zelfstandigen, landbouwers en bepaalde andere categorieën personen die in de Republiek Slovenië verblijven. Het stelsel beschikt over 62 regionale centra voor maatschappelijk werk (centri za socialno delo). Gezinstoelagen Gezinstoelagen zijn uitkeringen, te weten de ouderschapstoelage, de geboortetoelage, de kinderbijslag, de toelage voor grote gezinnen, de bijzondere kinderzorgtoelage en de gedeeltelijke vergoeding voor inkomensderving. Sociale bijstand Het socialezekerheidsstelsel van Slovenië kent behalve de algemene bijstand ook diverse categorale bijstandsuitkeringen.
Het sociale zekerheidsstelsel Het ministerie van Arbeid, Gezin en Sociale Zaken houdt toezicht op de werkzaamheden van het Nationaal Bureau voor pensioenen invaliditeitsverzekeringen van Slovenië, het Sloveense Arbeidsbureau en de centra voor maatschappelijk werk. De gezinstoelagen, sociale bijstand en sociale diensten worden verstrekt door regionale centra voor maatschappelijk werk. Het ministerie van Arbeid, Gezin en Sociale Zaken houdt hier toezicht op. De medische verstrekkingen en uitkeringen worden vastgesteld door het ministerie van Volksgezondheid, in samenwerking met het Sloveense Ziekenfonds.
Financiering De socialeverzekeringsstelsels van Slovenië worden gefinancierd uit sociale premies, die worden betaald door verzekerden en werkgevers. De staat heeft de grondwettelijke plicht om mogelijke verliezen van socialeverzekeringsstelsels te dekken. De werkloosheidsverzekering en de ouderschapsverzekering worden voornamelijk gefinancierd uit de begroting van de centrale overheid. De gezinstoelage en de bijstand worden volledig gefinancierd uit de begroting van de centrale overheid.
Juli 2012
5
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk II: Gezondheidszorg Wie komt in aanmerking voor gezondheidszorg? Werknemers, zelfstandigen, landbouwers, ontvangers van socialezekerheidsuitkeringen (het ouderdoms-, invaliditeits- of nabestaandenpensioen, de werkloosheidsuitkering, permanente bijstand) en personen die permanent in Slovenië verblijven en die niet uit hoofde van een andere regeling zijn verzekerd, moeten zich verplicht verzekeren tegen ziektekosten. Ook ten laste komende gezinsleden, waaronder de echtgeno(o)t(e) of samenlevende partner, kinderen en stiefkinderen en bepaalde andere personen waarvoor moet worden gezorgd, hebben recht op gezondheidszorg. In de regel is geen voorafgaand verzekeringstijdvak nodig om recht te hebben op gezondheidszorg. Enkele uitzonderingen hierop betreffen orthopedische prothesen, brillen, hoorapparaten, prothetische geneeskunde en andere medische hulpmiddelen.
Wat wordt er gedekt? Deze verzekering biedt toegang tot artsen of eerstehulpcentra die een overeenkomst met het Sloveense Ziekenfonds hebben gesloten. Als iemand geen aanvullende verzekering voor eigen bijdragen heeft afgesloten, moet deze persoon krachtens de verplichte verzekering een deel van de kosten van de gezondheidszorg zelf betalen. Deze eigen bijdrage varieert van 10 tot 90 %. Voor enkele medische verstrekkingen geldt dat er geen eigen bijdrage hoeft te worden betaald. Zo hoeft er geen eigen bijdrage te worden betaald voor preventieve gezondheidszorg; de behandeling en revalidatie van kinderen; studenten (met inbegrip van geneesmiddelen die op de positieve en aanvullende lijst staan); adviesdiensten voor gezinsplanning, anticonceptie, zwangerschap en bevalling; voor sommige ernstige ziekten; spoedeisende gezondheidszorg; en enkele andere verstrekkingen. Gezondheidszorg die niet nodig is voor medische doeleinden (zoals cosmetische chirurgie), geneesmiddelen die niet op de positieve en aanvullende lijst staan en alternatieve geneeswijzen als homeopathie worden niet gedekt door de verplichte verzekering. De kosten hiervan moeten door de patiënt volledig zelf worden betaald. U kunt recht hebben op vergoeding van reiskosten, bijvoorbeeld wanneer u een arts wilt raadplegen die buiten uw woonplaats is gevestigd of wanneer u daar op advies of in opdracht van de verantwoordelijke arts naartoe moet. Als de reis meer dan twaalf uur duurt, kunnen tot een bepaald bedrag ook verblijfskosten worden vergoed.
Wat moet u doen om gezondheidszorg te verkrijgen? U kunt uw persoonlijke arts (huisarts, gynaecoloog, kinderarts en tandarts) vrij kiezen. Zij treden op als zogeheten ‘poortwachters’, en een specialist kan alleen worden bezocht met een verwijzing van een huisarts. Zodra de verwijzing heeft plaatsgevonden, kunnen ook de medische behandeling, de specialist en het openbare of particuliere ziekenhuis (waarmee een overeenkomst is gesloten) vrij worden gekozen.
Juli 2012
6
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
De namen en adressen van de openbare of particuliere artsen waarmee een overeenkomst is gesloten zijn te vinden op de website van het Sloveense Ziekenfonds: Izvajalci zdravstvenih storitev.
Juli 2012
7
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk III: Uitkeringen bij ziekte Wie komt in aanmerking voor een ziekte-uitkering? Uitkeringen bij ziekte worden betaald uit de verplichte ziektekostenverzekering, als compensatie voor het tijdelijke verlies aan arbeidsvermogen van economische actieve verzekerden. Vandaar dat deze uitkeringen worden verstrekt aan werknemers, zelfstandigen, eigenaars van particuliere ondernemingen, topsporters en -schakers en landbouwers.
Wat wordt er gedekt? Tijdens de eerste dertig dagen van het ziekteverzuim wordt de uitkering over het algemeen door de werkgever betaald. Er hoeven geen eerdere tijdvakken van verzekering te zijn en de hoogte van de uitkering hangt af van de oorzaak van het verzuim. Vanaf de eenendertigste dag van het verzuim wordt de ziekte-uitkering betaald door het Sloveense Ziekenfonds. In bepaalde gevallen betaalt het Sloveense Ziekenfonds de uitkering vanaf de eerste dag van het ziekteverzuim. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer de verzekerde niet kan werken vanwege weefsel-, orgaan- of bloeddonatie, of vanwege de zorg voor een naast familielid; quarantaine of door een arts voorgeschreven verzorging/verpleging; en bij een beroepsziekte of arbeidsongeval. De ziekte-uitkering heeft over het algemeen een maximale duur van een jaar. Bij wijze van uitzondering, als de medische behandeling niet in dit tijdsbestek kan worden voltooid, kan deze periode worden verlengd. De uitkering kan ook worden verstrekt tot dertig dagen na de beëindiging van het arbeidscontract. De duur is beperkt als er voor een naast familielid moet worden gezorgd, zoals een kind of een echtgeno(o)t(e). In die gevallen wordt de uitkering verstrekt gedurende zeven werkdagen, en gedurende vijftien werkdagen als het gaat om kinderen die jonger zijn dan 7 jaar of die een handicap hebben. Bepaalde verlengingen zijn mogelijk, bijvoorbeeld in de meest ernstige gevallen tot het kind volwassen is. De uitkering bij ziekte wordt berekend op basis van het gemiddelde maandloon of de gemiddelde premiegrondslag (bijvoorbeeld voor zelfstandigen) in het kalenderjaar voorafgaand aan het jaar dat de verzekerde stopt met werken. De hoogte van de ziekte-uitkering loopt uiteen van 70 tot 100 % van de berekeningsgrondslag. Zo bedraagt de uitkering 70 % bij niet-werkgerelateerd letsel gedurende de eerste 90 dagen, 80 % bij een niet-werkgerelateerde ziekte, en 100 % bij een beroepsziekte of arbeidsongeval, en bij weefsel-, orgaan- of bloeddonatie of door een arts voorgeschreven quarantaine.
Wat moet u doen om een ziekte-uitkering te krijgen? De uitkering bij ziekte wordt gedurende de eerste dertig dagen verstrekt op grond van een beoordeling van de arbeidsongeschiktheid of de noodzaak om voor een naast familielid te zorgen door de gekozen persoonlijke arts. Daarna, of in andere gevallen
Juli 2012
8
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
dat de ziekte-uitkering vanaf de eerste dag van het verzuim uit de verplichte ziektekostenverzekering wordt betaald, is een besluit van een aangewezen arts vereist. In deze gevallen is het mogelijk om bij het Sloveense Ziekenfonds beroep tegen het besluit aan te tekenen. Technisch gezien wordt de ziekte-uitkering ook vanaf de eenendertigste dag van het verzuim door de werkgever betaald. De werkgever krijgt deze kosten vergoed door het Sloveense Ziekenfonds wanneer hij of zij het Ziekenfonds een geldige en volledig ingevulde verklaring over het verlies van arbeidsvermogen en een financiële verklaring toestuurt.
Juli 2012
9
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk IV: Moeder- en vaderschapsuitkeringen Wie komt in aanmerking voor een moeder- of vaderschapsuitkering? Vrouwen hebben uit hoofde van de verplichte ziektekostenverzekering recht op gezondheidszorg vóór, tijdens en na de geboorte. Het recht op ouderschapsverlof en uitkeringen vloeit voort uit de ouderschapsverzekering. Om recht te hebben op een zwangerschaps- of vaderschapsuitkering dient u verzekerd te zijn vóór het begin van het verlof of ten minste twaalf maanden gedurende de voorafgaande drie jaar. Het zwangerschapsverlof en de bijbehorende uitkering moeten worden aangevraagd door de moeder van een kind. Alleen bij wijze van uitzondering kan de vader van het kind, een andere verzekerde die voor het kind zorgt of een adoptieouder dit doen, als de moeder is overleden, het kind heeft verlaten of niet in staat is om zelfstandig te leven en te werken. Over het algemeen hebben vaders en adoptieouders recht op bijzondere uitkeringen. Als niet aan de verzekeringsvoorwaarden is voldaan, kunt u recht hebben op een ouderschapstoelage uit hoofde van de gezinstoelageregeling.
Wat wordt er gedekt? De uitkeringen/verstrekkingen van de ouderschapsverzekering bestaan uit ouderschapsverlof (zwangerschap, vaderschap, adoptie en verlof vanwege de zorg voor een kind), ouderschapsuitkeringen (zwangerschap, vaderschap, adoptie en de zorg voor een kind) en het recht om vanwege het ouderschap in deeltijd te werken. Zwangerschapsverlof Het zwangerschapsverlof duurt 105 kalenderdagen; het begint 28 dagen voor de verwachte datum van de bevalling en eindigt 77 dagen na deze datum. Na de bevalling moet verplicht zwangerschapsverlof worden opgenomen, en ongebruikte dagen vóór de bevalling kunnen niet worden overgedragen naar de periode na de geboorte van het kind. Vaderschapsverlof Vaders hebben recht op 90 dagen vaderschapsverlof, waarvan 15 dagen moeten worden gebruikt tijdens de eerste zes maanden na de geboorte van het kind. De overige 75 dagen (waarbij alleen sociale premies worden betaald) moeten worden gebruikt voordat het kind de leeftijd van 3 jaar bereikt. Ouderschapsverlof Na het zwangerschapsverlof kan een van de ouders ouderschapsverlof opnemen. Dit verlof heeft een duur van 260 kalenderdagen en kan in bepaalde gevallen worden verlengd. Het kan bijvoorbeeld met 90 dagen worden verlengd bij de geboorte van een meerling (voor elk extra kind) of wanneer het kind speciale zorg nodig heeft. Ook kan het worden verlengd als de ouders twee of meer kinderen onder de leeftijd van 8 jaar hebben of wanneer het kind te vroeg is geboren.
Juli 2012
10
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Adoptieverlof Het adoptieverlof wordt toegekend aan één of twee adoptieouder(s) zodat zij zich na de adoptie volledig aan de zorg voor het kind kunnen wijden. Het adoptieverlof duurt 150 dagen voor kinderen in de leeftijd van 1 tot 4 jaar en 120 dagen voor kinderen in de leeftijd van een 4 tot 10 jaar. Wanneer beide adoptieouders adoptieverlof opnemen, wordt de totale duur beperkt tot respectievelijk 150 en 120 dagen. Ouderschapsuitkeringen (moederschap, vaderschap, adoptie en de zorg voor een kind) De ouderschapsuitkering wordt verstrekt tijdens het ouderschapsverlof. Om recht te hebben op een ouderschapsuitkering is het voldoende om de dag voor het begin van het ouderschapsverlof verzekerd te zijn. Als iemand geen recht op ouderschapsverlof heeft, kan deze persoon nog steeds een ouderschapsuitkering aanvragen wanneer hij of zij in de voorafgaande drie jaar ten minste twaalf maanden verzekerd is geweest. De moederschapsuitkering bedraagt 100 % van het gemiddelde loon (of een andere berekeningsgrondslag) van de twaalf maanden voorafgaand aan de eerste aanvraag van het ouderschapsverlof. De uitkering voor de zorg voor een kind, ouderschapsuitkering en uitkering voor adoptie bedragen 90% van het salaris of andere persoonlijke grondslag gedurende de laatste 12 maanden (100% wanneer de grondslag niet hoger is dan 763,06 EUR). Bij ontbrekende maanden wordt uitgegaan van 55 % van het minimumloon. De hoogte van de ouderschapsuitkering is beperkt, uitgezonderd de hoogte van de uitkering bij zwangerschapsverlof. De ouderschapsuitkering wordt normaliter verstrekt tijdens het ouderschapsverlof. De enige uitzondering is de vaderschapsuitkering. Deze wordt slechts voor de eerste 15 dagen verstrekt. Voor de overige 75 dagen worden voor de vader van het kind alleen sociale premies (op basis van het minimumloon) betaald. Een van de ouders heeft het recht om in deeltijd te werken (niet minder dan de helft van de volledige arbeidstijd) tot het kind de leeftijd van 3 jaar bereikt Deze periode kan worden verlengd wanneer het gezin twee of drie kinderen telt, totdat het jongste kind 6 jaar is. Als het gezin vier of meer kinderen telt, heeft een van de ouders het recht om de arbeidsmarkt geheel te verlaten. In geval van een gehandicapt kind kan het recht om in deeltijd te werken worden verlengd totdat het kind volwassen is. In al deze gevallen garandeert de werkgever de betaling voor het werk dat daadwerkelijk wordt verricht en worden voor het resterende deel alleen sociale premies betaald (voor de volledige arbeidstijd) uit de ouderschapsverzekering.
Wat moet u doen om een moeder- of vaderschapsuitkering te krijgen? Ouderschapsverlof en -uitkeringen kunnen worden aangevraagd bij het regionaal centrum voor maatschappelijk werk, doorgaans in de woonplaats van de moeder. De begunstigden zijn verplicht om hun werkgever in kennis te stellen van het geplande ouderschapsverlof, normaliter dertig dagen van tevoren. Als dit niet mogelijk is, moet de werkgever binnen drie dagen na de geboorte van het kind in kennis worden gesteld.
Juli 2012
11
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk V: Uitkeringen bij invaliditeit Wie komt in aanmerking voor een invaliditeitspensioen? U kunt recht hebben op een invaliditeitspensioen en uitkeringen uit de invaliditeitsverzekering als bij u invaliditeit wordt vastgesteld. Er is sprake van invaliditeit als het arbeidsvermogen van een persoon door een verandering in zijn of haar gezondheidstoestand (als gevolg van letsel of een ziekte), die niet is op te heffen door medische behandeling of door medische revalidatie, is afgenomen of tot nul is gereduceerd. De invaliditeitscommissie van het Nationaal Bureau voor pensioen- en invaliditeitsverzekeringen beoordeelt op basis van het resterende arbeidsvermogen of iemand in een van de volgende drie categorieën invaliditeit valt:
1e categorie: De verzekerde is niet meer in staat systematisch productiewerk te verrichten;
2e categorie: de arbeidsgeschiktheid van de verzekerde voor zijn of haar normale beroep is gedaald met 50 % of meer;
3e categorie: de verzekerde is niet meer in staat voltijds te werken, maar hij of zij kan wel in deeltijd bepaalde werkzaamheden verrichten, of de arbeidsgeschiktheid van de verzekerde voor zijn of haar beroep is met ten minste 50 % gedaald, of de verzekerde kan voltijds in zijn beroep werken, maar is niet meer in staat het werk dat hem of haar is toegewezen, te verrichten.
Personen die het recht op een uitkering bij invaliditeit hebben verworven en jonger zijn dan 45 jaar moeten elke vijf jaar verplicht een medische keuring ondergaan. Een medische keuring kan ook na die leeftijd worden aangevraagd, of eerder dan het eind van een periode van vijf jaar, afhankelijk van de persoonlijke omstandigheden van de rechthebbende. Ook kan het zijn dat iemand die jonger dan 45 jaar is geen medische keuringen hoeft te ondergaan.
Wat wordt er gedekt? Invaliditeitspensioen U kunt recht hebben op een invaliditeitspensioen indien bij u sprake is van:
1e categorie:
invaliditeit van de tweede categorie als u niet in staat bent om zonder revalidatie ander werk te gaan verrichten, maar u dit niet krijgt aangeboden om de enkele reden dat u ouder bent dan 50 jaar;
invaliditeit van de tweede of derde categorie als u geen geschikte baan kunt vinden of geen werk krijgt aangeboden omdat u de leeftijd van 63 (mannen) of 61 (vrouwen) jaar hebt bereikt.
Als de invaliditeit is veroorzaakt door een arbeidsongeval of beroepsziekte, heeft de verzekerde recht op een invaliditeitspensioen zonder dat voorafgaande tijdvakken van verzekering zijn vereist. In andere gevallen heeft hij of zij alleen recht op een invaliditeitspensioen als er een bepaalde ‘verzekeringsdichtheid’ bestaat. Dit begrip wordt hieronder uitgelegd.
Juli 2012
12
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
De verzekering moet bijvoorbeeld ten minste een derde van de periode tussen het bereiken van de leeftijd van 20 jaar (of 23 of 26 jaar na een hogere of universitaire studie) en het ontstaan van de invaliditeit bestrijken. Wanneer de invalide persoon ouder is dan 21 jaar, maar nog geen 30 jaar is, hoeft de verzekering slechts een kwart van de periode tussen het bereiken van de leeftijd van 21 jaar en het ontstaan van de invaliditeit te bestrijken. Als de invaliditeit van de eerste categorie is ontstaan voor het bereiken van de leeftijd van 21 jaar, gelden er mildere voorwaarden. In dat geval moet de persoon op het moment dat hij of zijn invalide wordt ten minste drie maanden verzekerd zijn. De hoogte van het invaliditeitspensioen wordt vastgesteld op basis van dezelfde berekeningsgrondslag die wordt gebruikt voor het bepalen van de hoogte van het ouderdomspensioen (gemiddeld loon in de beste achttien opeenvolgende jaren na 1970). Bij het vaststellen van het toe te passen percentage wordt rekening gehouden met de werkelijke tijdvakken van verzekering voor het pensioen en het extra (fictieve) tijdvak van verzekering voor een verzekerde die nog niet de leeftijd voor volledige pensionering (63 jaar voor mannen en 61 jaar voor vrouwen) heeft bereikt. Uitkeringen uit de invaliditeitsverzekering Uitkering bij invaliditeit De uitkering bij invaliditeit (nadomestilo za invalidnost) kan worden verstrekt aan verzekerde personen met een invaliditeit van de tweede categorie na het bereiken van de leeftijd van 50 jaar en aan verzekerde personen met een invaliditeit van de derde categorie. Pensioen voor gedeeltelijke invaliditeit Een verzekerde met een invaliditeit van de derde categorie heeft recht op deeltijdwerk en een pensioen voor gedeeltelijke invaliditeit indien hij of zij niet in staat is voltijds te werken of niet voltijds kan werken zonder beroepsrevalidatie. Het pensioen voor gedeeltelijke invaliditeit wordt aangepast aan het aantal resterende werkuren dat de verzekerde blijft werken. Deze aanpassing wordt toegepast op het invaliditeitspensioen waar de ontvanger recht op zou hebben op de dag dat de invaliditeit ontstond. Dat wil zeggen dat, als iemand 4 uur per dag werkt, hij of zij recht heeft op 50% van het invaliditeitspensioen, als iemand 5 uur per dag werkt, hij of zij recht heeft op 37,5% van het invaliditeitspensioen, als iemand 6 uur per dag werkt, hij of zij recht heeft op 25% van het invaliditeitspensioen, en als iemand 7 uur per dag werkt, hij of zij recht heeft op 12,5 % van het invaliditeitspensioen. Arbeidsongeschiktheidstoelage De arbeidsongeschiktheidstoelage (invalidnina) is een maandelijkse uitkering aan de verzekerde of de pensioengerechtigde vanwege een lichamelijke handicap die tijdens de verzekerings- of pensioenperiode is ontstaan. Het is niet nodig dat de lichamelijke handicap invaliditeit veroorzaakt. De hoogte van de arbeidsongeschiktheidstoelage hangt af van de oorzaak van de lichamelijke beperking en de mate daarvan (er zijn acht gradaties). Als de handicap is
Juli 2012
13
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
veroorzaakt door een niet-werkgerelateerde ziekte of niet-werkgerelateerd letsel, moet de handicap ten minste 50 % bedragen om voor een arbeidsongeschiktheidstoelage in aanmerking te komen. Voor deze toelage is dezelfde verzekeringsperiode vereist als voor het invaliditeitspensioen. Beroepsrevalidatie Beroepsrevalidatie wordt door de werkgever georganiseerd, in samenwerking met het Nationaal Bureau voor pensioen- en invaliditeitsverzekeringen, dat ook de kosten betaalt. De uitkering voor beroepsrevalidatie (nadomestilo za čas poklicne rehabilitacije) wordt verstrekt voor de periode tussen de verwerving van het recht op beroepsrevalidatie en de voltooiing daarvan.
Wat moet u doen om een invaliditeitspensioen te krijgen? Het verlies van arbeidsvermogen en de mate daarvan, lichamelijke beperkingen en de noodzaak van verstrekking van andere invaliditeitsuitkeringen worden in eerste en tweede instantie beoordeeld door gespecialiseerde artsen of invaliditeitscommissies. De individuele deskundigen en invaliditeitscommissies verrichten hun werkzaamheden voor het Nationaal Bureau voor pensioen- en invaliditeitsverzekeringen.
Juli 2012
14
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk VI: Ouderdomspensioenen en -uitkeringen Wie komt in aanmerking voor een ouderdomspensioen? Ouderdomspensioen Het recht op ouderdomspensioen hangt af van de leeftijd en het geslacht van de verzekerde en van de duur van de verzekeringsperiode die is opgebouwd door premiebetaling. Deze voorwaarden verschillen afhankelijk van het geslacht van de verzekerde. Er bestaat recht op een ouderdomspensioen als:
de verzekerde 58 jaar is en 40 (mannen) of 38 (vrouwen) jaar premies voor het ouderdomspensioen heeft betaald. Deze minimumvoorwaarden voor vrouwen zullen van toepassing worden na een overgangsperiode die in 2014 eindigt; of
de verzekerde 63 (mannen) of 61 (vrouwen) jaar is en 20 jaar premies voor het ouderdomspensioen heeft betaald; of
de verzekerde 65 (mannen) of 63 (vrouwen) jaar is en de verzekeringsperiode ten minste 15 jaar is.
De verzekeringsperiode voor het pensioen omvat gecrediteerde premievrije perioden, zoals voltooide studies in het hoger of universitair onderwijs en postdoctorale studies, militaire dienst, opleidingen voor ondersteunende politie-eenheden en de tijd dat iemand bij het arbeidsbureau staat ingeschreven. Afgezien van deze perioden omvat de verzekeringsperiode alleen perioden waarin premie is betaald. De minimumpensioenleeftijd kan in bepaalde gevallen worden verlaagd. Zo kan deze leeftijd worden verlaagd voor bepaalde perioden waarin een kind of kinderen worden opgevoed of voor vrouwen die tussen hun vijftiende en achttiende hebben gewerkt. Vandaar dat de minimumpensioenleeftijd voor vrouwen 55 jaar is en voor mannen 58 jaar.
Wat wordt er gedekt? Ouderdomspensioen De hoogte van het ouderdomspensioen wordt berekend als percentage van de berekeningsgrondslag van het pensioen. In deze grondslag wordt uitgegaan van de best betaalde achttien achtereenvolgende jaren sinds 1970. Er is zowel een minimum als een maximum voor de pensioenberekeningsgrondslag vastgesteld. Het percentage hangt af van het geslacht, en is iets hoger voor vrouwen dan voor mannen, en van de duur van de pensioenperiode. Zo bedraagt het ouderdomspensioen voor personen met een verzekeringsperiode van 40 jaar (mannen) of 38 jaar (vrouwen) 72,5 % van de pensioenberekeningsgrondslag. Er is geen maximumpercentage vastgesteld. Verzekerde personen worden feitelijk gestimuleerd om langer te werken en de pensionering uit te stellen. Als een verzekerde langer werkt dan de volledige arbeidsperiode (40 of 38 jaar) of met pensioen gaat bij het bereiken van de volledige pensioenleeftijd (63 jaar voor mannen en 61 jaar voor vrouwen), wordt een berekeningsbonus (een bepaald extra
Juli 2012
15
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
percentage) toegekend. Aftrek (van een malus) is ook mogelijk, namelijk als de persoon met pensioen gaat voor het bereiken van de volledige pensioenleeftijd. Deeltijdpensionering Wanneer u reeds in aanmerking komt voor een ouderdomspensioen, hebt u recht op deeltijdpensionering. Voorwaarde daarvoor is dat u niet meer dan de helft van de volledige werkweek werkt (of als zelfstandige activiteiten ontplooit). Ongeacht de verlaging, bedraagt een gedeeltelijk pensioen altijd de helft van het ouderdomspensioen waarop u recht zou hebben gehad indien u met volledig pensioen zou zijn gegaan. Jaarlijkse toelage Gepensioneerden hebben recht op een in één keer uit te keren jaarlijkse toelage (letni dodatek), die twee verschillende hoogten kan hebben, afhankelijk van de hoogte van het pensioen. Het is iets hoger voor personen met een wat lager pensioen.
Wat moet u doen om een ouderdomsuitkering te krijgen? Aanvragen moeten worden ingediend bij het kantoor van het Nationaal Bureau voor pensioen- en invaliditeitsverzekeringen in de plaats waar u het laatst verzekerd was.
Juli 2012
16
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk VII: Nabestaandenpensioenen Wie komt in aanmerking voor een nabestaandenpensioen? Er zijn algemene en bijzondere voorwaarden om in aanmerking te komen voor het nabestaandenpensioen. De algemene voorwaarden zijn van toepassing op de overleden verzekerde en de bijzondere op de weduwe/weduwnaar en andere familieleden. Algemene voorwaarden met betrekking tot de overledene Nabestaanden kunnen recht hebben op een nabestaandenpensioen als de overledene:
een verzekeringsperiode van ten minste vijf jaar of een pensioenverzekeringsperiode van ten minste tien jaar (inclusief gecrediteerde premievrije perioden) heeft opgebouwd;
de voorwaarden om in aanmerking te komen voor een ouderdoms- of invaliditeitspensioen heeft vervuld; of
reeds een ouderdoms- of invaliditeitspensioen of een andere uitkering vanwege invaliditeit ontving.
Bijzondere voorwaarden voor een weduwe- of weduwnaarspensioen De volgende personen kunnen recht hebben op een weduwe- of weduwnaarspensioen (vdovska pokojnina): De langstlevende echtgeno(o)t(e), de samenlevende partner (als het samenleven ten minste drie jaar heeft geduurd, of ten minste een jaar als er een gemeenschappelijk kind is) en de ten laste van de overledene komende gescheiden ex-echtgeno(o)t(e). Zij kunnen recht hebben op een weduwe- of weduwnaarspensioen indien zij
een bepaalde leeftijd hebben bereikt, bijvoorbeeld 53 jaar; als ze pas 48 jaar zijn, wordt de betaling uitgesteld totdat de rechthebbende de leeftijd van 53 jaar heeft bereikt (deze leeftijden worden verlaagd als de weduwe of weduwnaar niet verzekerd is ten tijde van het overlijden van de verzekerde);
volledig arbeidsongeschikt zijn of binnen een jaar na het overlijden arbeidsongeschikt worden, ongeacht hun leeftijd; of
achterblijven met een kind dat recht heeft op een gezinspensioen (družinska pokojnina) en een plicht hebben om voor het kind te zorgen, of een dergelijk kind binnen driehonderd dagen na het overlijden wordt geboren.
Bijzondere voorwaarden voor het gezinspensioen De volgende personen kunnen recht hebben op een gezinspensioen (družinska pokojnina) vanwege het overlijden van een verzekerde:
de kinderen (geboren in of buiten het huwelijk, of geadopteerd) van de overleden verzekerde;
stiefkinderen, kleinkinderen of andere weeskinderen die door de overledene werden onderhouden;
de ouders (vader en moeder, stiefvader en stiefmoeder) en adoptieouders van de overledene, als ze ten tijde van het overlijden door de overledene werden onderhouden;
Juli 2012
17
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
de broers en zussen van de overledene, als ze door de overledene werden onderhouden en geen andere middelen van bestaan hebben.
Kinderen hebben recht op het nabestaandenpensioen totdat ze 15 jaar worden, of 18 jaar als ze als werkloos geregistreerd staan, of tot aan het einde van hun studie (te bewijzen met een onderwijsverklaring), maar uiterlijk tot de leeftijd van 26 jaar. Een kind dat volledig arbeidsongeschikt wordt terwijl het nog recht heeft op een nabestaandenpensioen, blijft recht hebben op dit pensioen zolang de arbeidsongeschiktheid voortduurt. Ouders die ten tijde van het overlijden door de overledene werden onderhouden, hebben recht op het gezinspensioen als ze de leeftijd van 58 jaar hebben bereikt of als ze een handicap hebben en niet kunnen werken. Broers en zussen van de overleden verzekerde voor wie de verzekerde tot zijn of haar dood heeft gezorgd, hebben recht op een gezinspensioen als ze voldoen aan de voorwaarden voor de kinderen of die voor de ouders. Uitkering bij overlijden en vergoeding van uitvaartkosten Beide zijn rechten uit hoofde van de verplichte ziektekostenverzekering en zijn afhankelijk van een bepaalde voorafgaande verzekeringsperiode. Ze moeten binnen zes maanden na het overlijden van de verzekerde worden aangevraagd. De uitkering bij overlijden (posmrtnina) is een eenmalige uitkering aan gezinsleden van de overledene verzekerde die door hem of haar werden onderhouden. Als ze een verplichte ziektekostenverzekering als zijn of haar gezinsleden hadden, wordt aangenomen dat ze financieel afhankelijk van de overledene waren. De persoon die de uitvaart van de overleden verzekerde heeft betaald, krijgt de uitvaartkosten (pogrebnina) (gedeeltelijk) vergoed.
Wat wordt er gedekt? Weduwe- of weduwnaarspensioen Het weduwe- of weduwnaarspensioen bedraagt 70 % van het ouderdoms- of invaliditeitspensioen van de overleden verzekerde of van het pensioen waarop de overleden verzekerde op het moment van zijn overlijden recht zou hebben gehad. Een weduwe of weduwnaar die recht heeft op een eigen pensioen heeft daarnaast recht op 15 % van het weduwe- of weduwnaarspensioen, tot een bepaalde limiet. De som van beide pensioenen mag de hoogte van een ouderdomspensioen voor een man met de hoogste berekeningsgrondslag bij een veertigjarige periode van premiebetaling niet overschrijden. Als een weduwe of weduwnaar recht heeft op verschillende pensioenen, kan hij of zij het gunstigste (ofwel het hoogste) pensioen kiezen. Dezelfde regels zijn van toepassing op een gescheiden ex-echtgeno(o)t(e) die het recht had om door de overleden verzekerde te worden onderhouden tot zijn of haar overlijden. Als de overleden verzekerde was hertrouwd, maar zijn of haar voormalige echtgeno(o)t(e) was blijven onderhouden, worden de laatste echtgeno(o)t(e) en alle ex-echtgenoten als medebegunstigden behandeld.
Juli 2012
18
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Gezinspensioen Het percentage van het gezinspensioen hangt af van het aantal rechthebbenden, en wel als volgt:
als er één gezinslid is, is bedraagt het gezinspensioen 70 % van het pensioen van de overleden verzekerde;
bij twee leden bedraagt het 80 %;
bij drie leden 90 %; en
bij vier of meer gezinsleden bedraagt het gezinspensioen 100 % van het pensioen dat de overleden verzekerde genoot op het moment van zijn of haar overlijden.
Elk kind dat beide ouders heeft verloren, heeft naast het gezinspensioen van een van de ouders recht op 30 % van de pensioenberekeningsgrondslag van de andere ouder (tot een bepaalde limiet). Het totale bedrag van de aanvullende uitkeringen van alle kinderen mag echter niet hoger zijn dan 100 % van de pensioenberekeningsgrondslag van de andere ouder. Premie Een weduwe/weduwnaar die niet aan de voorwaarden voor een weduwe- of weduwnaarspensioen voldoet en die geen werknemer of zelfstandige is en daarom niet verplicht verzekerd is, heeft recht op een premie (odpravnina) van zes maandelijkse bedragen die gelijk zijn aan wat hij of zij zou hebben ontvangen als hij of zij recht zou hebben gehad op een weduwe- of weduwnaarspensioen. Onderhoudsuitkering De onderhoudsuitkering (oskrbnina) kan worden aangevraagd nadat het recht op een premie is uitgeput en is bedoeld om personen minimale middelen van bestaan te verstrekken.
Wat moet u doen om een nabestaandenpensioen te krijgen? Aanvragen moeten worden ingediend bij het kantoor van het Nationaal Bureau voor pensioen- en invaliditeitsverzekeringen in de plaats waar de overledene het laatst verzekerd was. De uitkering bij overlijden en de vergoeding van de uitvaartkosten moeten worden aangevraagd bij het lokale kantoor van het Sloveense Ziekenfonds. De vergoeding van de uitvaartkosten kan ook worden aangevraagd bij de overheidsinstelling die de uitvaart heeft verzorgd, als daarover een overeenkomst met het Sloveense Ziekenfonds is gesloten.
Juli 2012
19
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk VIII: Uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten Wie komt in aanmerking voor uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten? Er bestaat geen specifiek socialeverzekeringsstelsel voor arbeidsongevallen en beroepsziekten. Deze risico’s worden gedekt door de verplichte ziektekostenverzekering in geval van kortdurende arbeidsongeschiktheid, en door de verplichte pensioen- en invaliditeitsverzekering in geval van invaliditeit of overlijden van de verzekerde. Een arbeidsongeval is een ongeval dat gebeurt tijdens het werk of naar aanleiding daarvan, met inbegrip van de reis tussen de woning van de werknemer en de werkplek. Er bestaat een lijst van beroepsziekten. Als de ziekte niet op de lijst staat, wordt deze niet als beroepsziekte beschouwd.
Wat wordt er gedekt? In geval van een arbeidsongeval of een beroepsziekte worden alle kosten van acute medische behandeling en medische revalidatie gedekt door de verplichte ziektekostenverzekering. De verzekerde hoeft geen eigen bijdrage te betalen. Wanneer de kortdurende arbeidsongeschiktheid is veroorzaakt door een arbeidsongeval of een beroepsziekte, zal de ziekte-uitkering, die eerst door de werkgever en vervolgens door het Sloveense Ziekenfonds wordt betaald, 100 % van de berekeningsgrondslag bedragen. Bovendien zal de verzekerde ook nadat het arbeidscontract is verlopen de uitkering blijven ontvangen, totdat hij of zij weer kan werken. In geval van invaliditeit die is veroorzaakt door een arbeidsongeval of beroepsziekte is geen voorafgaand verzekeringstijdvak nodig om in aanmerking te komen voor een invaliditeitspensioen of arbeidsongeschiktheidstoelage. Ook is een lagere mate van lichamelijke beperking (30 %) voldoende om recht op een arbeidsongeschiktheidstoelage te hebben. Niet alleen de toegang tot deze uitkeringen is gunstiger, maar ook het toepassingsgebied van de uitkeringen. Zo wordt het invaliditeitspensioen berekend alsof de verzekerde de volledige economisch actieve periode (40 jaar voor mannen en 38 jaar voor vrouwen) heeft gewerkt en is de arbeidsongeschiktheidstoelage hoger. Bij overlijden ten gevolge van een arbeidsongeval of beroepsziekte is geen tijdvak van pensioenverzekering vereist om recht te hebben op een nabestaandenpensioen, terwijl deze anders door de overleden verzekerde had moeten zijn voltooid.
Juli 2012
20
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Wat moet u doen om een uitkering i.v.m. een arbeidsongeval en beroepsziekte te krijgen? Gezondheidszorg wordt verstrekt door de gekozen persoonlijke arts of door een andere arts wanneer dringend medische behandeling nodig is. De uitkering bij ziekte wordt door de werkgever betaald (en wordt door het Sloveense Ziekenfonds vergoed voor de benodigde duur na dertig dagen). Uitkeringen bij invaliditeit of overlijden van de verzekerde moeten worden aangevraagd bij het kantoor van het Nationaal Bureau voor pensioen- en invaliditeitsverzekeringen waar de persoon is verzekerd of de overledene het laatst was verzekerd. De mate van invaliditeit of lichamelijke beperking wordt beoordeeld door de bevoegde invaliditeitscommissie.
Juli 2012
21
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk IX: Gezinstoelagen Wie komt in aanmerking voor een gezinstoelage? Gezinstoelagen bestaan uit uitkeringen die worden verstrekt bij de geboorte van een kind en voor de opvoeding van het kind, en bijzondere uitkeringen voor kinderen met een handicap. Oudertoelage De oudertoelage (starševski dodatek) is bedoeld als financiële bijstand aan ouders die geen recht hebben op een ouderschapsuitkering uit hoofde van de ouderschapsverzekering. De oudertoelage wordt voor een periode van een jaar na de geboorte van het kind uitgekeerd. In de regel heeft de moeder de eerste 77 dagen na de geboorte recht op de toelage. In bepaalde uitzonderlijke gevallen kan de vader of een andere persoon aanspraak maken op de oudertoelage gedurende de 77 dagen die volgen op de geboorte. Na 77 dagen kan dit recht worden uitgeoefend door een van beide ouders, de moeder of de vader, conform een schriftelijke overeenkomst tussen hen beiden. Om voor deze toelage in aanmerking te komen, dienen beiden – de gekozen ouder (of een andere persoon die het kind ondersteunt) en het kind zelf – EU-burgers te zijn en permanent in Slovenië te verblijven. Bovendien mag er geen overlapping met andere uitkeringen zijn. Geboortetoelage De geboortetoelage (pomoč ob rojstvu otroka) is een eenmalige uitkering voor het kopen van kleding en andere benodigdheden voor een baby waarvan de vader of moeder permanent in Slovenië verblijft. Kinderbijslag De kinderbijslag (otroški dodatek) wordt uitgekeerd om ouders financieel te ondersteunen in verband met het onderhoud en het onderwijs of de opleiding van een kind. De voorwaarde om hiervoor in aanmerking te komen is dat het inkomen per gezinslid onder 64 % van het gemiddelde loon in Slovenië ligt. Bovendien moet het kind geregistreerd staan als woonachtig in Slovenië. De kinderbijslag wordt uitgekeerd aan een van de ouders van kinderen die jonger zijn dan 18 jaar. Toelage voor grote gezinnen De toelage voor grote gezinnen (dodatek za veliko družino) is een jaarlijkse uitkering voor gezinnen met drie of meer kinderen die jonger zijn dan 18 jaar (of 26 jaar als ze een voltijdse studie of opleiding volgen) en die een gemiddeld maandinkomen per persoon hebben dat niet hoger is dan 64 % van het gemiddelde nettoloon. De toelage voor grote gezinnen wordt aan een van de ouders uitbetaald als deze permanent samenleeft met de kinderen.
Juli 2012
22
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Bijzondere kinderzorgtoelage De bijzondere zorgtoelage (dodatek za nego otroka, ki potrebuje posebno nego in varstvo) is een uitkering die bedoeld is als dekking van een deel van de toegenomen kosten van een gezin met een kind dat speciale zorg nodig heeft. Deze toelage wordt aan een van de ouders uitbetaald als het kind Sloveens staatsburger (of EU-burger) is en zijn of haar vaste woonplaats in de Republiek Slovenië heeft. De bijzondere zorgtoelage wordt verstrekt op basis van een advies van een speciale medische raad en wordt uitgekeerd totdat het kind de leeftijd van 18 jaar bereikt of een voltijdse studie of opleiding volgt. Bij wijze van uitzondering kan de bijzondere zorgtoelage worden uitgekeerd voor kinderen waarvoor door anderen wordt gezorgd, bijvoorbeeld wanneer ze intern in een school of in een pleeggezin wonen. Gedeeltelijke vergoeding wegens inkomensderving De gedeeltelijke vergoeding wegens inkomensderving (delno plačilo za izgubljeni dohodek) wordt uitgekeerd aan een ouder die is gestopt met werken of minder is gaan werken om voor zijn of haar kind met een ernstige lichamelijke of geestelijke handicap te kunnen zorgen. De voorwaarden zijn dat de ouder en het kind permanent in Slovenië wonen en EU-burger zijn.
Wat wordt er gedekt? De oudertoelage heeft de vorm van een vast maandelijks bedrag, dat 55 % van het minimumloon (d.w.z. 196,49 EUR) bedraagt. De geboortetoelage bedraagt 64 % van het minimumloon (d.w.z. 280,75 EUR). In plaats van de geboortetoelage kunnen de ouders kiezen voor een babyuitzet (pakket met babyspullen) die een gelijke waarde hebben als de geboortetoelage. De hoogte van de kinderbijslag hangt af van het gezinsinkomen (hoe lager het inkomen, hoe hoger de kinderbijslag) en het aantal kinderen dat het gezin telt. Het bedrag wordt verhoogd met 10 % voor eenoudergezinnen en met 20 % voor kinderen die nog niet naar school gaan en ook niet naar de kleuterschool gaan. De toelage voor grote gezinnen bedraagt 393,46 EUR voor een gezin met drie kinderen. De toelage is hoger voor gezinnen met vier of meer kinderen (479,83 EUR). De bijzondere kinderbijslag neemt de vorm aan van een maandelijkse toelage (101,05 EUR). De bijzondere kinderbijslag wordt verdubbeld (tot 202,17 EUR) voor kinderen met een ernstige lichamelijke of geestelijke handicap. De maandelijkse gedeeltelijke vergoeding wegens inkomensderving is gelijk aan het nationale minimumloon (748,10 EUR, of 572,27 EUR na belastingen en premies). Als de ouder in deeltijd gaat werken, wordt de vergoeding dienovereenkomstig aangepast en uitgekeerd als een percentage van het minimumloon.
Wat moet u doen om een gezinstoelage te krijgen? Gezinstoelagen moeten worden aangevraagd bij de regionale centra voor maatschappelijk werk. Rechthebbenden dienen hun aanvraag 30 dagen voor de verwachte bevallingsdatum of uiterlijk 30 dagen na de geboorte van het kind in te
Juli 2012
23
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
dienen. De geboortetoelage moet binnen zestig dagen na de geboorte van het kind worden aangevraagd. Gebeurt dit niet, dan komt het recht te vervallen. De kinderbijslag kan worden aangevraagd door het kind zelf als hij of zij ten minste 18 jaar is. In dat geval wordt de kinderbijslag voor het eerste kind uitgekeerd, ongeacht het werkelijke aantal kinderen in het gezin. De kinderbijslag wordt toegekend voor een jaar en dient binnen 90 dagen na de geboorte van het kind te worden aangevraagd. Daarna kan de kinderbijslag alleen worden uitgekeerd vanaf de eerste dag van de maand die volgt op de maand waarin de aanvraag is ingediend. Als de rechthebbende de kinderbijslag ononderbroken wil ontvangen, moet deze een nieuwe aanvraag indienen in de maand waarin het besluit voor toekenning van kinderbijslag afloopt. De toelage voor grote gezinnen moet vóór 15 juli van elk jaar worden aangevraagd. Als de aanvraag na genoemde datum wordt ingediend, is het niet meer mogelijk om de toelage te krijgen. De toelage kan op initiatief van het centrum voor maatschappelijk werk worden toegekend als het gezin recht heeft op kinderbijslag. De bijzondere kinderbijslag moet binnen negentig dagen na de geboorte van het kind worden aangevraagd. Na deze termijn wordt de bijzondere bijslag toegekend vanaf de eerste dag van de maand volgend op de indiening van de aanvraag.
Juli 2012
24
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk X: Werkloosheid Wie komt in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering? De werkloosheidsuitkering (nadomestilo za primer brezposelnosti) kan worden uitgekeerd aan werknemers en zelfstandigen die verplicht verzekerd zijn tegen het risico op werkloosheid. De werkloosheid moet onvrijwillig zijn en mag niet een bewuste keuze of de fout van de verzekerde zijn. Aanvullende voorwaarden zijn dat de verzekerde:
gedurende ten minste 9 van de 24 laatste maanden in loondienst was;
geschikt werk moet accepteren (als er geschikt werk beschikbaar is, wordt er geen werkloosheidsuitkering verstrekt); na een bepaalde periode moet, behalve geschikt werk, ook werk op één niveau lager worden geaccepteerd;
zich binnen dertig dagen na de beëindiging van het dienstverband heeft ingeschreven bij het Sloveense Arbeidsbureau;
arbeidsgeschikt is;
actief naar werk zoekt;
een leeftijd tussen 15 en 65 jaar heeft.
Wat wordt er gedekt? Een werkloosheidsuitkering wordt berekend op basis van gemiddelde maandelijkse inkomsten (zonder bovengrens en inclusief inkomensvervangende tegemoetkomingen) die in de afgelopen 12 maanden zijn ontvangen vóór de beëindiging van een arbeidsovereenkomst. De eerste drie maanden bedraagt de werkloosheidsuitkering 80 % van de berekeningsgrondslag. Tussen de vierde en twaalfde maand is het 60 % van de berekeningsgrondslag, en daarna 50 %. De uitkering kan niet lager zijn dan 350 EUR en niet hoger dan 892, 50 EUR. De duur van de werkloosheidsuitkering wordt beïnvloed door de lengte van de voorafgaande verzekeringsperiode. De uitkering wordt betaald gedurende:
drie maanden bij een verzekeringsperiode van 9 maanden tot 5 jaar,
zes maanden bij een verzekeringsperiode van 5 tot 15 jaar,
negen maanden bij een verzekeringsperiode van 15 tot 25 jaar,
twaalf maanden bij een verzekeringsperiode van meer dan 25 jaar,
19 maanden voor verzekerden ouder dan 50 jaar met een verzekeringsperiode van meer dan 25 jaar,
25 maanden voor verzekerden ouder dan 55 jaar met een verzekeringsperiode van meer dan 25 jaar.
Daarnaast betaalt het Sloveense Arbeidsbureau de premies voor de pensioen- en invaliditeitsverzekering voor een periode van maximaal een jaar totdat aan de voorwaarden voor pensionering wordt voldaan.
Juli 2012
25
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Personen die een werkloosheidsuitkering ontvangen, vallen onder socialeverzekeringsstelsels, dat wil zeggen de verplichte pensioeninvaliditeitsverzekering, de verplichte ziektekostenverzekering, ouderschapsverzekering en de werkloosheidsverzekering.
de en de
Wat moet u doen om een werkloosheidsuitkering te krijgen? De werkloosheidsuitkering wordt aangevraagd bij het kantoor van het Sloveense Arbeidsbureau, De verzekerde ontvangt de uitkering vanaf de eerste dag na de beëindiging van het dienstverband. Als de verzekerde zich pas na de genoemde termijn inschrijft, wordt het recht op uitkering ingekort met deze vertraging.
Juli 2012
26
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk XI: Sociale minima Wie komt in aanmerking voor een bijstandsuitkering? Iedereen die permanent in Slovenië woont en door objectieve oorzaken over onvoldoende middelen van bestaan beschikt (het inkomen en het vermogen liggen onder een bepaalde drempel), kan recht hebben op financiële sociale bijstand (denarna socialna pomoč). Aanvullende toelage De aanvullende toelage (varstveni dodatek) is een maandelijkse inkomensafhankelijke financiële toelage uit hoofde van het stelsel van de sociale bijstand. Deze toelage wordt verstrekt aan personen die blijvend niet tewerkgesteld kunnen worden (trajno nezaposljive osebe), personen die blijvend arbeidsongeschiktheid zijn (osebe, trajno nezmožne za delo), of vrouwen die ouder zijn dan 63 jaar of mannen die ouder zijn dan 65 jaar. Onderhoudsuitkering De onderhoudsuitkering (oskrbnina) kan worden aangevraagd nadat het recht op een vergoeding is uitgeput. De weduwe of weduwnaar dient zich binnen dertig dagen na die datum te laten registreren bij het arbeidsbureau en moet voldoen aan de voorwaarden om recht op de aanvullende toelage te hebben. De onderhoudsuitkering is derhalve een inkomensafhankelijke uitkering.
Wat wordt er gedekt? De financiële sociale bijstand wordt vastgesteld aan de hand van het bestaansminimum en is gekoppeld aan het minimuminkomen (minimalni dohodek) (het momenteel vastgestelde minimuminkomen bedraagt 260 EUR). Het minimumgezinsinkomen wordt bepaald op basis van de gezinsstructuur De hoogte van de financiële sociale bijstand wordt berekend als het verschil tussen het minimuminkomen (van de persoon of van het gezin) en het werkelijke inkomen (van de persoon of het gezin). Wanneer de bijstand voor het eerst wordt verstrekt, mag de duur niet langer zijn dan drie maanden. Deze duur kan echter later met zes maanden worden verlengd, mits de omstandigheden niet zijn veranderd. In bijzondere gevallen (personen ouder dan 63 jaar voor vrouwen en 65 jaar voor mannen of andere relevante omstandigheden) kan de bijstand voor een periode van maximaal twaalf maanden worden verstrekt. Permanente financiële sociale bijstand wordt verstrekt aan personen die voldoen aan de voorwaarden voor een aanvullende toelage. De aanvullende toelage wordt bepaald op basis van het verschil tussen de financiële sociale bijstand (of het feitelijke inkomen) en de drempel.De drempel wordt berekend door een bepaald percentage (73 % voor de eerste volwassene en 36 % voor de tweede volwassene) toe te voegen aan het percentage van de financiële bijstand. De onderhoudsuitkering is gelijk aan het weduwe- of weduwnaarspensioen dat de begunstigde zou hebben ontvangen als hij of zij daar recht op zou hebben gehad. De
Juli 2012
27
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
onderhoudsuitkering kan een bepaald niveau of een bepaalde duur (24 maanden) niet overschrijden.
Hoe vraagt u een bijstandsuitkering aan? De financiële sociale bijstand en aanvullende toelage kunnen worden aangevraagd bij het centrum voor maatschappelijk werk. Aanvragen kunnen worden ingediend door een speciaal formulier in te vullen. De centra voor maatschappelijk werk verzamelen de gegevens, zelfs als vertrouwelijk beschouwde gegevens, rechtstreeks van de betreffende persoon en ambtshalve uit databases die door de bevoegde organen en organisaties worden onderhouden. De onderhoudsuitkering moet worden aangevraagd bij het lokale kantoor van het Nationaal Bureau voor pensioen- en invaliditeitsverzekeringen van Slovenië. De onderhoudsuitkering wordt op dezelfe manier als pensioenen geïndexeerd en betaald.
Juli 2012
28
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Hoofdstuk XII: Langdurige zorg Wie komt in aanmerking voor langdurige zorg? Slovenië kent geen speciale verzekering voor langdurige zorg of bijstand. Een persoon die afhankelijk is van de zorg van een andere persoon en die permanente hulp nodig heeft bij zijn of haar dagelijkse basisverrichtingen, kan recht hebben op bepaalde uitkeringen van verschillende socialezekerheidsstelsels. Zo omvatten de verplichte pensioen- en invaliditeitsverzekering, de verplichte ziektekostenverzekering, de ouderschapsverzekering en de socialebijstandsstelsels speciale rechten. Hulpbehoevendheids- en verzorgingstoelage De hulpbehoevendheids- en verzorgingstoelage (dodatek za pomoč in postrežbo) kan worden aangevraagd door gepensioneerden (ontvangers van een ouderdoms-, invaliditeits-, weduwe- of weduwnaars- of gezinspensioen) en in specifieke gevallen door andere verzekerden, als ze permanent in Slovenië wonen en permanente hulp nodig hebben om hun basisbehoeften te bevredigen. Deze toelage kan ook worden uitgekeerd aan ontvangers van financiële sociale bijstand. Uitkering bij invaliditeit De uitkering bij invaliditeit (nadomestilo za invalidnost) vormt een sociale bescherming van personen met een handicap, zoals middelzware zware of ernstige stoornissen in geestelijke ontwikkeling en lichamelijk gehandicapte personen die niet in staat zijn zelfstandig te leven en te werken. Zorg- en bijstandstoelage Personen met een handicap die een arbeidsongeschiktheidstoelage ontvangen en die geen recht hebben op een pensioen uit hoofde van de verplichte pensioen- en invaliditeitsverzekering kunnen de zorg- en bijstandstoelage (dodatek za tujo nego in pomoč) aanvragen. Om recht te hebben op deze uitkering moet worden aangetoond dat de begunstigde hulp van een andere persoon nodig heeft om alle (of de meeste) dagelijkse basisactiviteiten te kunnen uitvoeren. Bijzondere kinderzorgtoelage De bijzondere kinderzorgtoelage (dodatek za nego otroka, ki potrebuje posebno nego in varstvo) is een van de gezinstoelagen. Deze toelage dekt de extra kosten van levensonderhoud die het gezin moet maken vanwege de voor dat kind benodigde zorg. Gedeeltelijke vergoeding wegens inkomensderving De gedeeltelijke vergoeding wegens inkomensderving (delno plačilo za izgubljeni dohodek) behoort ook tot de gezinstoelagen. Deze vergoeding wordt uitgekeerd aan een van de ouders die zijn of haar werk heeft opgegeven om voor een kind dat speciale zorg behoeft te kunnen zorgen.
Juli 2012
29
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Uitkeringen in natura Langdurige behandeling in een ziekenhuis is een van de langetermijnverstrekkingen die uit hoofde van de verplichte ziektekostenverzekering worden vergoed. Medische hulpmiddelen (orthopedische prothesen, hoorapparaten en andere hulpmiddelen voor thuiszorg, zoals speciale bedden, sanitair-medische apparatuur, enz.) zijn ook beschikbaar. De kosten van gezondheidszorg worden volledig gedekt (zonder eigen bijdrage van de verzekerde) voor gehandicapte kinderen, bepaalde gehandicapte volwassenen en ouderen boven de 75 jaar. Woonzorg is een sociale dienst die bijvoorbeeld aan ouderen wordt verstrekt. Een persoon die recht heeft op woonzorg kan er ook voor kiezen om het recht op een gezinsverzorg(st)er (družinski pomočnik) uit te oefenen. De gezinsverzorg(st)er wordt toegewezen door het lokale bevoegde centrum voor maatschappelijk werk aan een gehandicapte persoon die hulp nodig heeft bij het verrichten van alle dagelijkse activiteiten, en die een gedeeltelijke vergoeding wegens inkomensderving ontvangt. Ook zijn er zorgdiensten bij de begunstigde thuis (thuiszorg) beschikbaar.
Wat wordt er gedekt? De hulpbehoevendheids- en verzorgingstoelage wordt uitgekeerd aan blinden of visueel gehandicapten; personen met een verminderde mobiliteit (ten minste 70 %); en personen die voortdurend toezicht nodig hebben, wanneer deze als gevolg van permanente veranderingen in hun gezondheidstoestand alle of de meeste van hun basisbehoeften niet kunnen bevredigen, in de zin dat ze zich niet kunnen bewegen en hulp nodig hebben bij het eten, aan- en uitkleden, de persoonlijke hygiëne en de uitvoering van andere essentiële basisfuncties. Een zorg- en bijstandstoelage wordt verstrekt aan personen met een handicap die alle of de meeste basisfuncties van het dagelijkse leven niet kunnen uitvoeren en voortdurend hulp van een andere persoon nodig hebben. De bijzondere kinderzorgtoelage is een uitkering voor een kind dat speciale zorg en bescherming nodig heeft en die bedoeld is als dekking van de hogere kosten van levensonderhoud van een gezin vanwege de zorg en bescherming van een dergelijk kind. Het recht op deze toelage wordt uitgeoefend op grond van de beoordeling door een medische commissie. Deze toelage is niet van toepassing wanneer het kind in een instelling verblijft waar het de hele dag kosteloos zorg krijgt. Een maandelijkse gedeeltelijke vergoeding wegens inkomensderving compenseert de inkomensderving van een van de ouders vanwege de grotere betrokkenheid bij de zorg en bescherming van een kind met een ernstige geestelijke of lichamelijke handicap. Dit is zowel het geval wanneer de ouder zijn of haar baan beëindigt als wanneer hij of zij alleen in deeltijd werkt. Deze vergoeding ligt op hetzelfde niveau als het minimumloon. Wanneer een van de ouders in deeltijd werkt, heeft hij of zij recht op een deel van de vergoeding. Bij de toekenning van verstrekkingen worden rechthebbenden behandeld op basis van hun individuele behoeften. Het type woonzorg (zorg van niveau I, II, IIA, IIB of IV) wordt vastgesteld op basis van een individuele beoordeling. Zo betekent zorg van niveau I dat de betreffende persoon in zeer beperkte mate hulpbehoevend is (voornamelijk basishulp en sociale zorg), terwijl zorg van niveau IV nodig is voor
Juli 2012
30
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
personen met ernstige en langdurige geestelijke problemen, zoals dementie, die min of meer voortdurende en speciale zorg nodig hebben.
Wat moet u doen om langdurige zorg te krijgen? De uitkeringen en verstrekkingen worden toegekend zodra de noodzaak van zorg is vastgesteld. De evaluatie wordt uitgevoerd door deskundigen (invaliditeitscommissies, artsen en andere deskundigen). De invaliditeitscommissie is samengesteld uit artsen en deskundigen die bevoegd zijn op het gebied van de evaluatie van afhankelijkheid, en met name op het gebied van zorg, en andere relevante socialezekerheidsdeskundigen. De uitkeringen en verstrekkingen vinden plaats zolang de afhankelijkheid en alle overige omstandigheden (zoals de leeftijd van een kind) blijven bestaan. De hulpbehoevendheids- en verzorgingstoelage wordt aangevraagd bij het lokale kantoor van het Nationaal Bureau voor pensioen- en invaliditeitsverzekeringen, of bij het centrum voor maatschappelijk werk als de toelage wordt aangevraagd als aanvullende toelage bij de financiële sociale bijstand. De meerderheid van de overige uitkeringen en verstrekkingen moet worden aangevraagd bij het lokale centrum voor maatschappelijk werk, zoals de bijzondere zorgtoelage, de gedeeltelijke vergoeding wegens inkomensderving en de gezinsverzorg(st)er. Het recht op langdurige zorg in een ziekenhuis moet worden vastgesteld door een arts van het ziekenhuis en het recht op woonzorg door de aanbieder van die zorg (of in bepaalde gevallen het centrum voor sociaal werk).
Juli 2012
31
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Bijlage : Nuttige adressen en sites Voor socialezekerheidskwesties met betrekking tot meer dan één EU-land kunt u een contactinstelling zoeken in de organendatabase die wordt bijgehouden door de Europese Commissie en staat op: http://ec.europa.eu/employment_social/socialsecurity-directory/welcome.seam?langId=nl Bij de openbare lichamen die het stelsel van sociale bescherming beheren en de regionale centra voor maatschappelijk werk kunt u nadere inlichtingen krijgen over de voorwaarden en de persoonlijke socialezekerheidsuitkeringen in Slovenië. Voor informatie over uitkeringen bij verzekering in twee of meer lidstaten kunt u richten tot: Sloveense Ziekenfonds (Zavod za zdravstveno zavarovanje Slovenije) Miklošičeva 24 1000 Ljubljana Tel. +386 1 30 77 200 Fax: +386 1 43 13 245 E-mail:
[email protected] http://www.zzzs.si/ Nationaal Bureau voor pensioen- en invaliditeitsverzekeringen (Zavod za pokojninsko in invalidsko zavarovanje Slovenije) Kolodvorska 15 1518 Ljubljana Tel. +386 1 47 45 100 Fax: +386 1 43 21 046 E-mail:
[email protected] http://www.zpiz.si/ Sloveense Arbeidsbureau (Zavod Republike Slovenije za zaposlovanje) Rožna dolina, Cesta IX/6 1000 Ljubljana Tel. + 386 479-09-00 Fax: + 386 479-02-62 E-mail:
[email protected] http://www.ess.gov.si/ Centrum voor maatschappelijk werk Bežigrad (Ljubljana) (Center za socialno delo Ljubljana Bežigrad) Centrale eenheid voor ouderschapszaken en gezinsbijslagen Livarska 1 1000 Ljubljana Tel. +386 1 3001 800 Fax: +386 1 3001 830 E-mail:
[email protected] http://www.csd-lj-bezigrad.si/CE.htm
Juli 2012
32
Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Slovenië
Voor meer informatie kunt u zich tevens wenden tot de bevoegde ministeries: Ministerie van Arbeid, Gezin en Sociale Zaken (Ministrstvo za delo, družino in socialne zadeve) Kotnikova 5 1000 Ljubljana Tel. +386 1 369 76 00 Fax: +386 1 369 76 67 E-mail:
[email protected] https://www.mddsz.gov.si Ministerie van Volksgezondheid (Ministrstvo za zdravje) Štefanova 5 1000 Ljubljana Tel. + 386 1 478 60 91 Fax:+ 386 1 478 60 49 E-mail:
[email protected] http://www.mz.gov.si/
Juli 2012
33