Uw socialezekerheidsrechten. in Roemenië

Uw socialezekerheidsrechten in Roemenië

Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Roemenië

De informatie in deze gids is opgesteld en bijgewerkt in nauwe samenwerking met de nationale correspondenten van het EU-systeem voor informatie over de nationale socialezekerheidsstelsels MISSOC (Mutual Information System on Social Protection). Meer informatie over het MISSOC-netwerk is te vinden op: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=nl&catId=815. Deze gids geeft een algemeen overzicht van de regelingen op het gebied van de sociale zekerheid in de desbetreffende landen. Aanvullende informatie kan worden verkregen uit andere MISSOC-publicaties, die allemaal op bovengenoemde MISSOCwebpagina te vinden zijn. U kunt ook contact opnemen met de bevoegde autoriteiten en instellingen die staan vermeld in de lijst van de bijlage bij deze gids. De Europese Commissie noch enige namens de Commissie handelende persoon aanvaardt welke aansprakelijkheid dan ook voor de wijze waarop de informatie in deze publicatie wordt gebruikt.

© Europese Unie, 2012 Overneming met bronvermelding toegestaan.

Juli 2012

2


Inhoudsopgave Hoofdstuk I: Inleiding, organisatie en financiering ................................................. 4 Inleiding ........................................................................................................ 4 Het sociale zekerheidsstelsel ............................................................................ 4 Financiering ................................................................................................... 5 Hoofdstuk II: Gezondheidszorg ........................................................................... 8 Wie komt in aanmerking voor gezondheidszorg? ................................................. 8 Wat wordt er gedekt? ...................................................................................... 8 Wat moet u doen om gezondheidszorg te verkrijgen? .......................................... 8 Hoofdstuk III: Uitkeringen bij ziekte .................................................................... 9 Wie komt in aanmerking voor een ziekte-uitkering? ............................................ 9 Wat wordt er gedekt? ...................................................................................... 9 Wat moet u doen om een ziekte-uitkering te krijgen? .........................................10 Hoofdstuk IV: Moeder- en vaderschapsuitkeringen ...............................................11 Wie komt in aanmerking voor een moeder- of vaderschapsuitkering? ...................11 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................11 Wat moet u doen om moeder- of vaderschapsuitkering te krijgen? ......................12 Hoofdstuk V: Uitkeringen bij invaliditeit ...............................................................13 Wie komt in aanmerking voor een invaliditeitspensioen? .....................................13 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................13 Wat moet u doen om een invaliditeitspensioen te krijgen? ..................................15 Hoofdstuk VI: Ouderdomspensioenen en -uitkeringen ...........................................16 Wie komt in aanmerking voor een ouderdomspensioen? .....................................16 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................17 Wat moet u doen om een ouderdomsuitkering te krijgen? ...................................18 Hoofdstuk VII: Nabestaandenpensioenen .............................................................19 Wanneer hebt u recht op een nabestaandenpensioen? ........................................19 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................20 Wat moet u doen om een nabestaandenpensioen te krijgen? ...............................21 Hoofdstuk VIII: Prestaties bij arbeidsongevallen en beroepsziekten ........................22 Wanneer hebt u recht op uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten? .....22 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................23 Wat moet u doen om een uitkering bij arbeidsongevallen en beroepsziekten te krijgen? ........................................................................................................24 Hoofdstuk IX: Gezinstoelagen ............................................................................25 Wie komt in aanmerking voor een gezinstoelage? ..............................................25 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................25 Wat moet u doen om een gezinstoelage te krijgen? ............................................26 Hoofdstuk X: Werkloosheid ................................................................................27 Wie komt in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering? .................................27 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................27 Wat moet u doen om een werkloosheidsuitkering te krijgen? ...............................28 Hoofdstuk XI: Sociale minima ............................................................................29 Wie komt in aanmerking voor een bijstandsuitkering? ........................................29 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................29 Hoe vraagt u een bijstandsuitkering aan? .........................................................29 Hoofdstuk XII: Langdurige zorg ..........................................................................30 Wie komt in aanmerking voor langdurige zorg? .................................................30 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................30 Wat moet u doen om langdurige zorg te krijgen? ...............................................31 Bijlage : Nuttige adressen en sites ......................................................................32

Juli 2012

3


Hoofdstuk I: Inleiding, organisatie en financiering Inleiding De sociale zekerheid wordt in Roemenië verschaft door publiekrechtelijke instellingen die nauw samenwerken met particuliere instellingen. De publiekrechtelijke socialezekerheidsinstellingen beheren verschillende stelsels op zowel centraal als lokaal bestuursniveau. Op centraal niveau wordt door ministeries, nationale bureaus of nationale kantoren individuele bescherming geboden rond ziekte, zwangerschap, invaliditeit, ouderdom, overlijden, arbeidsongevallen en beroepszieken, gezinsomstandigheden/kinderen en werkloosheid. Op lokaal niveau lenigen de gemeentelijke diensten en de districtsdirectoratengeneraal voor sociale bijstand en kinderbescherming individuele noden op grond van beginselen van sociale solidariteit en sociale integratie. De belangrijkste particuliere socialezekerheidsinstellingen zijn de pensioenaanbieders. Dit zijn nieuwe, recentelijk actief geworden instellingen die verantwoordelijk zijn voor het aanbieden van arbeidsongeschiktheids-, ouderdoms- en nabestaandenpensioenen. De particuliere sociale instellingen dekken op hun beurt grotendeels de individuele behoeften aan langdurige zorg.

Het sociale zekerheidsstelsel Centrale overheid Het beleid en de strategieën van de overheid op het gebied van arbeid, gezin, gelijke kansen en sociale bescherming wordt uitgevoerd door het ministerie van Arbeid, Gezinszaken en Sociale bescherming (Ministerul Muncii, Familiei si Protectiei Sociale). Beleidsmaatregelen, strategieën en actieprogramma’s op het gebied van volksgezondheid worden volgens het regeringsprogramma uitgewerkt door het ministerie van Volksgezondheid (Ministerul Sănătăţii). Dit ministerie coördineert en controleert de uitvoering van beleidsmaatregelen, strategieën en programma’s op het gebied van volksgezondheid op nationaal, regionaal en lokaal niveau. Het ministerie van Volksgezondheid is verantwoordelijk voor het hervormingsproces op volksgezondheidsgebied; het organiseert, coördineert en geeft leiding aan de activiteiten ter bevordering van de volksgezondheid en treedt op ter preventie en bestrijding van praktijken die schadelijk zijn voor de volksgezondheid. Het ministerie van Defensie (Ministerul Apararii Nationale), het ministerie van Binnenlandse zaken en Bestuur (Ministerul Administratiei si Internelor) en de Roemeense inlichtingendienst (Serviciul Român de Informaţii) verzorgen, via de categorale pensioenkantoren, de administratie en uitvoering van het overheidsstelsel van pensioenen en, rechtstreeks, de regelingen voor arbeidsongevallen en beroepsziekten, ziekte-uitkeringen, moederen vaderschapsuitkeringen en gezinstoelagen voor het personeel dat werkzaam is binnen de sectoren defensie, openbare orde en nationale veiligheid.

Juli 2012

4


Het Nationaal Kantoor voor overheidspensioenen (Casa Naţională de Pensii Publice) is een autonome publiekrechtelijke instelling. Het verzorgt de administratie en uitvoering van het overheidsstelsel van pensioenen en van de regeling voor arbeidsongevallen en beroepsziekten. Het Nationaal Bureau voor tewerkstelling van de beroepsbevolking (Agenţia Naţională pentru Ocuparea Forţei de Muncă) is een autonome publiekrechtelijke instelling, die de administratie en uitvoering van de werkloosheidsverzekering verzorgt. Het Nationaal Zorgverzekeringskantoor (Casa Naţională de Asigurări de Sănătate) is een autonome publiekrechtelijke instelling, die de administratie en uitvoering van de ziektekostenverzekering verzorgt, met het ministerie van Volksgezondheid in een coördinerende rol. Lokale overheid De gemeentelijke diensten en de districtsdirectoraten-generaal voor sociale bijstand en kinderbescherming zijn verantwoordelijk voor de sociale bijstand. De districtsdirectoraten-generaal voor sociale bijstand en kinderbescherming vallen onder de districtsbesturen. Particuliere organen Het Verzekeringsorgaan voor advocaten (Casa de Asigurări a Avocaţilor) verzorgt de administratie en uitvoering van het unieke, specifieke en autonome stelsel van pensioenen en andere sociale verzekeringen voor de advocatuur. De pensioenmaatschappijen (societăţi de pensii) beheren de pensioenfondsen binnen het stelsel van particuliere pensioenregelingen (tweede pijler) en binnen de vrijwillige pensioenregelingen (derde pijler). De particuliere aanbieders van sociale zorg zijn georganiseerd in particuliere centra zoals centra voor dagopvang, voor woonzorg, enz.

Financiering De sociale zekerheid wordt gefinancierd uit sociale premies, lokale begrotingen en de staatsbegroting. De gezinstoelagen en de sociale bijstand worden betaald uit de belastingen. De overige takken worden hoofdzakelijk bekostigd uit premies, zoals hieronder aangegeven. Ouderdom, invaliditeit en nabestaanden  Werknemer: Eerste pijler: 10,50 % (inclusief de premie van 3,5 % voor de tweede pijler). Op de berekeningsgrondslag is een plafond van toepassing van vijfmaal het voorziene gemiddelde bruto-inkomen, per inkomensbron. Tweede pijler: van de premie voor de eerste pijler wordt 3,5 % afgehaald voor deze pijler. De premie voor de tweede pijler wordt jaarlijks met 0,5 % verhoogd tot het maximum van 6 % is bereikt. Op de berekeningsgrondslag is een plafond van toepassing van vijfmaal het voorziene gemiddelde bruto-inkomen, per inkomensbron.

Juli 2012

5


 Werkgever: Eerste pijler: de premie is afhankelijk van de arbeidsomstandigheden: 20,80 % bij normale arbeidsomstandigheden, 25,80 % bij moeilijke arbeidsomstandigheden en 30,80 % bij bijzondere arbeidsomstandigheden. Op de berekeningsgrondslag is een plafond van toepassing van vijfmaal het voorziene gemiddelde bruto-inkomen, vermenigvuldigd met het gemiddelde aantal werknemers. Tweede pijler: er is geen werkgeverspremie verschuldigd.  Zelfstandigen: Eerste pijler: 31,30 % (inclusief de premie van 3,5 % voor de tweede pijler). Op de berekeningsgrondslag is een drempel van toepassing van 35 % van het voorziene gemiddelde bruto-inkomen, en een plafond van vijfmaal het voorziene gemiddelde bruto-inkomen. Tweede pijler: van de premie voor de eerste pijler wordt 3,5 % afgehaald voor deze pijler. De premie voor de tweede pijler wordt jaarlijks met 0,5 % verhoogd tot het maximum van 6 % is bereikt. Op de berekeningsgrondslag is een drempel van toepassing van 35 % van het voorziene gemiddelde bruto-inkomen, en een plafond van vijfmaal het voorziene gemiddelde bruto-inkomen. Ziekte en moederschap  Werknemer: De premie voor uitkeringen in natura is 5,5 %. Er is geen premie verschuldigd voor uitkeringen in geld. Ook is er geen plafond van toepassing op de berekeningsgrondslag.  Werkgever: De premie is 5,2 % voor uitkeringen in natura en 0,85 % voor uitkeringen in geld. Voor de premie voor uitkeringen in geld is het voor de berekeningsgrondslag geldende plafond twaalfmaal het bruto minimumloon voor elke werknemer.  Zelfstandigen: De premie is 5,5 % voor uitkeringen in natura en 0,85 % voor uitkeringen in geld. Voor de premie voor uitkeringen in natura is het bruto minimumloon de voor de berekeningsgrondslag geldende drempel. Voor de premie voor uitkeringen in geld is het voor de berekeningsgrondslag geldende plafond twaalfmaal het bruto minimumloon.  Gepensioneerden: De premie voor uitkeringen in natura is 5,5 %. Er is geen premie verschuldigd voor uitkeringen in geld. De premie voor uitkeringen in natura mag niet zodanig zijn dat het pensioen lager wordt dan 740 RON (166 EUR). Werkloosheid  Werknemer: De premie is 0,5 %. Op de berekeningsgrondslag is een plafond van toepassing van vijfmaal het voorziene gemiddelde bruto-inkomen, per inkomensbron.  Werkgever: De premie is 0,5 %. Voor de berekeningsgrondslag geldt geen plafond.  Zelfstandigen: Vrijwillige verzekering. De premie is 1 %. Op de berekeningsgrondslag is een drempel van toepassing ter hoogte van het bruto minimumloon, en een plafond van vijfmaal het voorziene gemiddelde bruto-inkomen. Arbeidsongevallen en beroepsziekten 

Werknemer:

Juli 2012

6


Er is geen werknemerspremie verschuldigd.  Werkgever: Afhankelijk van de risicoklasse ligt de premie tussen 0,15 % en 0,85 %. Voor de berekeningsgrondslag geldt geen plafond.  Zelfstandigen: Vrijwillige verzekering. De premie is 1 %. Op de berekeningsgrondslag is een drempel van toepassing van 35 % van het voorziene gemiddelde bruto-inkomen, en een plafond van vijfmaal het voorziene gemiddelde bruto-inkomen.

Juli 2012

7


Hoofdstuk II: Gezondheidszorg Wie komt in aanmerking voor gezondheidszorg? Iedereen die legaal in Roemenië woont valt onder het nationale zorgverzekeringsfonds, met inbegrip van buitenlandse staatsburgers die permanent in het land verblijven. Om in aanmerking te komen voor gezondheidszorg moeten de verzekerde en zijn medeverzekerden gedurende de laatste twaalf kalendermaanden ten minste zes maanden premie hebben betaald. In geval van spoedeisende chirurgie, tuberculose, aids of andere besmettelijke ziekten gelden geen voorwaarden. Gezondheidszorg wordt ook verleend aan universiteitsstudenten, dienstplichtigen en gedetineerden. Een vrijwillige verzekering is beschikbaar voor tijdelijk ingezetenen en in Roemenië geaccrediteerde diplomatieke medewerkers.

Wat wordt er gedekt? De zorgverzekering dekt een basispakket aan medische zorg, dat periodiek wordt aangepast door het ministerie van Volksgezondheid (zie http://www.ms.ro/documente/401_1079_Nota%20pachet%202.07..doc voor een overzicht van het basispakket). Het basispakket aan medische zorg wordt kosteloos verstrekt, maar de patiënt moet betalen voor geneesmiddelen (bij ambulante zorg) en voor tandheelkundige zorg en oogheelkundige diensten. Aan bepaalde categorieën verzekerden (voornamelijk gepensioneerden) wordt een aantal geneesmiddelen tegen een gereduceerde prijs verstrekt. Let op: de betreffende wetgeving wordt momenteel herzien.

Wat moet u doen om gezondheidszorg te verkrijgen? Medische behandelingen worden rechtstreeks vergoed door lokale ziekenfondsen. Ze omvatten algemene en specialistische zorg, poliklinische zorg, ziekenhuisopnamen, geneesmiddelen, prothesen, revalidatie, preventieve medische zorg, kraamzorg, vervoer en andere diensten. De verzekerde moet een huisarts kiezen voor medische zorg van algemene aard. Deze keuze is aan de individuele verzekerde zelf en wordt gemaakt op basis van persoonlijke criteria (afstand tot huis of werk, omvang van de praktijk, professionele reputatie, enz.). Specialisten kunnen alleen voor dringende zaken rechtstreeks worden benaderd bij lokale poliklinieken. In alle andere gevallen is een verwijzing van de huisarts nodig.

Juli 2012

8


Hoofdstuk III: Uitkeringen bij ziekte Wie komt in aanmerking voor een ziekte-uitkering? Ziekte-uitkeringen zijn beschikbaar voor personen die werkzaam zijn in Roemenië (werknemers met individuele arbeidscontracten; ambtenaren; rechters; diplomatieke en consulaire medewerkers; bepaalde functionarissen van uitvoerende, wetgevende en justitiële instanties; leden van nijverheidscoöperaties; ontvangers van werkloosheidsuitkeringen; zelfstandigen). Ziekte-uitkeringen bij tijdelijke arbeidsongeschiktheid Deze uitkeringen zijn bedoeld als vervanging van inkomsten die wegvallen als gevolg van ziekte. Om ervoor in aanmerking te komen moet de verzekerde ten minste zes maanden premie hebben betaald in de twaalf maanden voorafgaande aan het begin van de arbeidsongeschiktheid. Er worden geen voorwaarden gesteld bij spoedeisende chirurgie en gevallen van tuberculose, aids of andere besmettelijke ziekten. De dekking wordt voortgezet gedurende perioden waarin men socialezekerheidsuitkeringen ontvangt, een universitaire studie volgt, de militaire dienstplicht vervult of gedetineerd is. Ziektepreventie- en revalidatieverstrekkingen Deze verstrekkingen zijn beschikbaar voor personen die tijdelijk revalideren door middel van plaatsing in een alternatieve functie. Kinderzorgtoelage De verzekerde heeft het recht om zijn of haar activiteit te onderbreken en een ziekteuitkering te ontvangen indien zijn of haar kind (tot zever jaar, en tot achttien jaar als het een gehandicapt kind betreft) ziek is. Medische zorguitkering Deze uitkering is beschikbaar voor personen die gedurende de laatste twaalf maanden ten minste één maand premie hebben betaald. Er worden geen voorwaarden gesteld aan bepaalde categorieën ingezetenen, bij spoedeisende chirurgie en in gevallen van tuberculose, aids of andere besmettelijke ziekten. De regeling voor de toekenning van uitkeringen bij ziekte wordt momenteel herzien door het ministerie van Arbeid, Gezinszaken en Sociale bescherming. Er zullen strengere voorwaarden worden gesteld aan het recht op een tijdelijke uitkering of pensioen.

Wat wordt er gedekt? Ziekte-uitkeringen bij tijdelijke arbeidsongeschiktheid

Juli 2012

9


De ziekte-uitkering bij tijdelijke arbeidsongeschiktheid bedraagt 75 % van het gemiddelde maandinkomen van de verzekerde  (100 % bij spoedeisende chirurgie en gevallen van tuberculose, aids of andere besmettelijke ziekten). De verzekerde heeft recht op een ziekte-uitkering gedurende de hele periode van arbeidsongeschiktheid met een maximum van 183 dagen per jaar per ziektegeval. Dit maximum kan in sommige gevallen worden verlengd. In gevallen van tuberculose en andere specifieke ziekten wordt de uitkering voor één jaar verstrekt met de mogelijkheid deze periode met nog eens zes maanden te verlengen. Indien de verzekerde na de maximale duur van de ziekte-uitkering niet hersteld is, kan de arts tijdelijke of blijvende pensionering voorstellen. In bepaalde gevallen kan door de arts werktijdverkorting worden voorgesteld; de verzekerde heeft dan recht op een dienovereenkomstig aangepaste uitkering. Wanneer revalidatie noodzakelijk is, kan de verzekerde ook profiteren van geneeskrachtige baden. Ziektepreventie- en revalidatieverstrekkingen De prestatie bestaat uit tijdelijke revalidatie door plaatsing in een alternatieve functie en een uitkering ter compensatie van een deel van het inkomen dat wordt gederfd als gevolg van arbeidstijdverkorting. De hoogte van de uitkering bedraagt maximaal 25 % van het gemiddelde maandinkomen van de verzekerde gedurende de zes maanden voorafgaande aan het begin van de arbeidsongeschiktheid. De uitkeringen worden maximaal negentig dagen per jaar verstrekt. Aan personen in quarantaine wordt een uitkering verstrekt van 75 % van het gemiddelde maandinkomen in de zes maanden voorafgaande aan het begin van de arbeidsongeschiktheid. Kinderzorgtoelage De toelage bedraagt 85 % van het gemiddelde maandinkomen van de verzekerde in de zes maanden voorafgaande aan de aanvraag. De toelage wordt maximaal 45 dagen per kalenderjaar uitgekeerd (deze termijn kan onder bepaalde omstandigheden worden verlengd) voor een kind tot zeven jaar (tot achttien jaar als het gehandicapt is).

Wat moet u doen om een ziekte-uitkering te krijgen? De werknemer moet zijn werkgever in kennis stellen en bewijs overleggen van zijn ziekte binnen vijf dagen na aanvang van de arbeidsongeschiktheid. De werkgever mag niet bepalen of een werknemer in staat is te werken, maar kan in twijfelgevallen een medisch deskundige vragen de arbeidsongeschiktheid te bevestigen. Ook de lokale vestigingen van het Nationaal Zorgverzekeringskantoor mogen het initiatief nemen voor de verificatie van de arbeidsongeschiktheid van verzekerden, ook als zij over een medische verklaring beschikken waarin hun ziekte wordt bevestigd. 

Het gemiddelde maandinkomen is het gemiddelde inkomen in de zes maanden voorafgaande aan het begin van de arbeidsongeschiktheid. Het maximale maandinkomen waarover de uitkering wordt berekend bedraagt twaalf maal het nationale brutominimumloon per maand.  Het gemiddelde maandinkomen is het gemiddelde inkomen in de zes maanden voorafgaande aan het begin van de arbeidsongeschiktheid. Het maximale maandinkomen waarover de uitkering wordt berekend bedraagt twaalf maal het nationale brutominimumloon per maand.

Juli 2012

10


Hoofdstuk IV: Moeder- en vaderschapsuitkeringen Wie komt in aanmerking voor een moeder- of vaderschapsuitkering? In Roemenië kent de overheid een zwangerschapsuitkering toe, die wordt betaald aan de moeder. Deze uitkering is beschikbaar voor Roemeense onderdanen die in het land wonen en voor buitenlanders zonder nationaliteit die legaal in Roemenië verblijven. In beide gevallen moet de betrokken ouder wonen bij het kind waarvoor de uitkering wordt aangevraagd. Zwangerschapsuitkering Om in aanmerking te komen voor een zwangerschapsuitkering moet de verzekerde gedurende de laatste twaalf maanden ten minste één maand premie hebben betaald. Aan een zwangere werkneemster of een werkneemster die moeder is wordt een moederschapsrisico-uitkering toegekend ter bescherming van haar gezondheid of die van haar kind.

Wat wordt er gedekt? Zwangerschapsuitkering De zwangerschapsuitkering wordt aan de verzekerde moeder betaald gedurende een periode van 120 kalenderdagen (63 dagen voor en 63 dagen na de bevalling). Sinds januari 2009 ontvangt de moeder gedurende de hele periode 85 % van haar gemiddelde maandinkomen over de voorgaande zes maanden, met een minimum van 600 RON (135 EUR) en een maximum van 4 000 RON (899 EUR) per maand. Het maximale maandinkomen waarover de uitkering wordt berekend bedraagt twaalf maal het nationale brutominimumloon per maand. De uitkering wordt ook toegekend wanneer het kind dood wordt geboren. De uitkering wordt betaald uit de socialezekerheidsbegroting. Moederschapsrisico-uitkering Gedurende maximaal 120 dagen wordt 75 % van het gemiddelde maandinkomen van de verzekerde betaald.

Juli 2012

11


Wat moet u doen om moeder- of vaderschapsuitkering te krijgen? De zwangerschapsuitkering wordt op regelmatige basis betaald door de werkgever.

Juli 2012

12


Hoofdstuk V: Uitkeringen bij invaliditeit Wie komt in aanmerking voor een invaliditeitspensioen? Invaliditeitspensioen (eerste pijler) Iedereen die is/was verzekerd op grond van het nationale pensioenstelsel (eerste pijler) heeft recht op een invaliditeitspensioen (pensie de invaliditate) wanneer hij of zij ten minste voor de helft arbeidsongeschikt raakt als gevolg van letsel of ziekte (inclusief arbeidsongevallen en beroepsziekten). Er wordt thans onderscheid gemaakt tussen drie categorieën invaliditeit: categorie I komt overeen met een mate van arbeidsongeschiktheid die permanente hulp vereist, categorie II verwijst naar een mate van arbeidsongeschiktheid die geen permanente hulp vereist, terwijl categorie III het verlies van ten minste de helft van de arbeidsgeschiktheid impliceert, waarbij de betrokkene nog wel in staat is een beroepsactiviteit uit te oefenen. De vereiste premieperiode is afhankelijk van de leeftijd van de betrokkene op de datum waarop het medische besluit inzake de arbeidsgeschiktheid wordt afgegeven. Een dergelijke eis geldt niet als de invaliditeit het gevolg is van een arbeidsongeval, een beroepsziekte, schizofrenie, neoplasia of aids, dan wel optreedt tijdens de uitoefening van militaire plichten. Er is niet vastgelegd dat de betrokkene verzekerd moet zijn ten tijde van het optreden van de invaliditeit. Bij het berekenen van de premieperiode wordt rekening gehouden met premievrije perioden, zoals perioden waarin een invaliditeitspensioen of een uitkering wegens tijdelijke arbeidsongeschiktheid is ontvangen, perioden waarin voltijdstudies aan de universiteit zijn gevolgd (mits afgestudeerd), enz. Invaliditeitspensioen (tweede pijler) Deelnemers aan het stelsel van particuliere pensioenregelingen (tweede pijler) hebben recht op een eenmalige uitkering als zij recht hebben op een invaliditeitspensioen in categorie I of II van de eerste pijler en als de invaliditeit onomkeerbaar is. Deze normen zijn tijdelijk. Er is een wet in voorbereiding die de organisatie en werking van het stelsel van particuliere pensioenen regelt.

Wat wordt er gedekt? Invaliditeitspensioen (eerste pijler) Het invaliditeitspensioen in de eerste pijler wordt berekend en op maandbasis uitgekeerd via een puntensysteem. De hoogte van het pensioen wordt bepaald door de duur van de premieperiode, de hoogte van het inkomen en de invaliditeitscategorie (waarden die voor elke persoon

Juli 2012

13


anders zijn), alsmede door de puntenwaarde van het pensioen (een constante voor alle gepensioneerden). De maandelijkse score is gelijk aan het bruto maandinkomen van betrokkene gedeeld door het gemiddelde bruto-inkomen. De jaarlijkse score is gelijk aan de som van de maandelijkse scores gedurende een jaar gedeeld door twaalf. Voor premievrije perioden krijgt betrokkene jaarlijkse scores. Hij/zij krijgt tevens van de invaliditeitscategorie afhankelijke jaarlijkse scores toegekend voor een potentiële premieperiode. De potentiële premieperiode is het verschil tussen de volledige premieperiode en de werkelijke premieperiode tot de datum van toekenning van het invaliditeitspensioen van categorie I of II. Deze potentiële premieperiode kan niet langer zijn dan de premieperiode die in aanleg door betrokkene kan worden gerealiseerd vanaf de datum van toekenning van het invaliditeitspensioen van categorie I of II tot de normale pensioengerechtigde leeftijd. De gemiddelde jaarlijkse score is gelijk aan de som van de jaarlijkse scores gedeeld door de volledige premieperiode. De hoogte van het invaliditeitspensioen wordt berekend aan de hand van de gemiddelde jaarlijkse score vermenigvuldigd met de puntenwaarde van het pensioen. Met ingang van 1 januari 2013 geldt voor deze puntenwaarde jaarlijks een volledige inflatiecorrectie, plus 50 % van de reële groei van het gemiddelde bruto-inkomen in het voorgaande jaar. Op 1 juli 2012 was de puntenwaarde van het pensioen 732,80 RON (165 EUR). Iedereen die wordt ingedeeld in invaliditeitscategorie I heeft ook recht op een verzorgerstoelage. De verzorgerstoelage bedraagt 80 % van de puntenwaarde van het pensioen. Ontvangers van een invaliditeitspensioen in categorie III en van een blindenpensioen mogen inkomsten uit werk verwerven. De werktijd van een ontvanger van een invaliditeitspensioen van categorie III mag echter hooguit de helft zijn van de volledige werktijd van de baan in kwestie. Ontvangers van een invaliditeitspensioen in elke categorie mogen verwerven uit werk als lokaal of districtsbestuurder.

inkomsten

Op de pensioengerechtigde leeftijd gaat een invaliditeitspensioen automatisch over in een ouderdomspensioen, terwijl de gepensioneerde het meest voordelige bedrag krijgt. De verzorgerstoelage wordt ook nog steeds uitbetaald. Wanneer hij of zij een nieuwe premieperiode ingaat, mag de gepensioneerde herberekening aanvragen nadat hij of zij ontvanger is geworden van een ouderdomspensioen. Indien de ontvanger van een invaliditeitspensioen voldoet aan de criteria voor een nabestaandenpensioen, heeft hij of zij het recht om het meest voordelige pensioen te kiezen. Over het invaliditeitspensioen minus de wettelijke aftrekposten is inkomstenbelasting verschuldigd.

Juli 2012

14


Invaliditeitspensioen (tweede pijler) De eenmalige uitkering die wordt berekend en betaald in de tweede pijler is gelijk aan het persoonlijk nettovermogen dat is opgebouwd op de individuele rekening die de deelnemer bij het pensioenfonds heeft geopend. De deelnemer ontvangt gegarandeerd het bedrag aan betaalde premies, verminderd met overdrachtboetes en wettelijke kosten.

Wat moet u doen om een invaliditeitspensioen te krijgen? Invaliditeitspensioen (eerste pijler) Het invaliditeitspensioen moet worden aangevraagd bij het relevante districtskantoor voor pensioenen. Deze districtskantoren vallen onder het Nationaal Kantoor voor overheidspensioenen. Personeel dat werkzaam is binnen de sectoren defensie, openbare orde en nationale veiligheid moet het invaliditeitspensioen aanvragen bij het desbetreffende categorale pensioenkantoor. Vervolgens wordt de invaliditeitscategorie vastgesteld en bevestigd door de socialeverzekeringsdeskundige van hetzelfde districtskantoor voor pensioenen of door de medisch-militaire deskundigencommissies die werken voor militaire ziekenhuizen. Er vinden periodieke beoordelingen plaats om de gezondheidsontwikkeling van de gepensioneerde vast te stellen en te kijken of de invaliditeitscategorie moet worden gewijzigd. Afhankelijk van de soort aandoening vindt deze beoordeling om de één tot drie jaar plaats totdat de verzekerde de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Ontvangers van een invaliditeitsuitkering die onomkeerbaar invalide zijn, en ontvangers van een invaliditeitsuitkering die maximaal vijf jaar jonger zijn dan de normale pensioengerechtigde leeftijd en die de volledige premieperiode hebben bereikt, zijn vrijgesteld van de periodieke beoordeling. Hierbij zij aangetekend dat een herziening op eigen verzoek ook mogelijk is, als de gezondheidstoestand is verbeterd of verslechterd. Op de verzorgerstoelage kan op dezelfde wijze aanspraak worden gemaakt als op het invaliditeitspensioen. Het invaliditeitspensioen wordt uitgekeerd via het postkantoor of een bank. Invaliditeitspensioen (tweede pijler) De eenmalige uitkering moet door verzekerden worden aangevraagd bij de pensioenmaatschappij die het pensioenfonds beheert waarbij zij een individuele pensioenrekening hebben geopend. Het bedrag wordt uitgekeerd via het postkantoor of een bank.

Juli 2012

15


Hoofdstuk VI: Ouderdomspensioenen en -uitkeringen Wie komt in aanmerking voor een ouderdomspensioen? Ouderdomspensioen (eerste pijler) Iedereen die is/was verzekerd op grond van het nationale pensioenstelsel (eerste pijler) heeft recht op een ouderdomspensioen (pensie pentru limită de vârstă) wanneer hij of zij de normale pensioengerechtigde leeftijd bereikt en voldoet aan de voorwaarden ten aanzien van de minimale premieperiode. Het verschil tussen de pensioengerechtigde leeftijden voor mannen en vrouwen blijft gehandhaafd: voor mannen was die leeftijd op 1 juli 2012 64 jaar en 4 maanden, oplopend tot 65 jaar op 1 januari 2015, en voor vrouwen 59 jaar en 4 maanden op 1 juli 2012, oplopend tot 63 jaar op 1 januari 2030. Voor mannen en vrouwen geldt echter wel dezelfde minimale premieperiode van 13 jaar en 8 maanden op 1 juli 2012, oplopend tot 15 jaar op 1 januari 2015. Bij het berekenen van de premieperiode wordt rekening gehouden met premievrije perioden, zoals perioden waarin een invaliditeitspensioen of een uitkering wegens tijdelijke arbeidsongeschiktheid is ontvangen, perioden waarin voltijdstudies aan de universiteit zijn gevolgd (mits afgestudeerd), enz. De betrokkene heeft recht op een volledig ouderdomspensioen (pensie pentru limită de vârstă cu stagiu complet de cotizare) indien hij of zij zowel de pensioengerechtigde leeftijd als de volledige premieperiode heeft bereikt. Ook het verschil tussen de volledige premieperioden voor mannen en vrouwen blijft bestaan: voor mannen was die periode op 1 juli 2012 33 jaar en 8 maanden, oplopend tot 35 jaar op 1 januari 2015, en voor vrouwen 28 jaar en 8 maanden op 1 juli 2012, oplopend tot 35 jaar op 1 januari 2030. Er gelden speciale voorwaarden voor speciale categorieën personen zoals:  mensen die premie hebben betaald onder speciale of moeilijke arbeidsomstandigheden;  mensen die een handicap hadden voordat ze de status van verzekerde kregen;  mensen die om politieke redenen zijn vervolgd door het regime dat aan de macht was na 6 maart 1945, die zijn gedeporteerd naar het buitenland of krijgsgevangen zijn genomen. Als aan deze speciale voorwaarden wordt voldaan heeft de betrokkene recht op een ouderdomspensioen bij een lagere pensioengerechtigde leeftijd (pensie pentru limită de vârstă cu reducerea vârstelor standard de pensionare). Iedereen die de volledige premieperiode met minimaal acht jaar overschrijdt, heeft recht op vervroegd pensioen (pensie anticipată) maximaal vijf jaar voordat de normale pensioengerechtigde leeftijd wordt bereikt.

Juli 2012

16


Iedereen die de volledige premieperiode met maximaal acht jaar overschrijdt, heeft recht op gedeeltelijk vervroegd pensioen (pensie anticipată parţială), eveneens maximaal vijf jaar voordat de normale pensioengerechtigde leeftijd wordt bereikt. Ouderdomspensioen (tweede pijler) Deelnemers aan het systeem van particuliere pensioenregelingen (tweede pijler) hebben recht op een eenmalige uitkering als zij recht hebben op een ouderdomspensioen in de eerste pijler. Deze normen zijn tijdelijk. Er is een wet in voorbereiding die de organisatie en werking van het stelsel van particuliere pensioenen regelt.

Wat wordt er gedekt? Ouderdomspensioen (eerste pijler) Het ouderdomspensioen in de eerste pijler wordt berekend en op maandbasis uitgekeerd met behulp van een puntensysteem. Het wordt bepaald door de duur van de premieperiode en de hoogte van het inkomen (waarden die per individu variëren), alsmede door de puntenwaarde van het pensioen (een constante voor alle gepensioneerden). De maandelijkse score is gelijk aan het bruto maandinkomen van betrokkene gedeeld door het gemiddelde bruto-inkomen. De jaarlijkse score is gelijk aan de som van de maandelijkse scores gedurende een jaar gedeeld door twaalf. Voor premievrije perioden krijgt betrokkene jaarlijkse scores. De gemiddelde jaarlijkse score is gelijk aan de som van de jaarlijkse scores gedeeld door de volledige premieperiode. De hoogte van het ouderdomspensioen wordt berekend aan de hand van de gemiddelde jaarlijkse score vermenigvuldigd met de puntenwaarde van het pensioen. Het ouderdomspensioen met eerdere pensioengerechtigde leeftijd, het vervroegd pensioen en het gedeeltelijk vervroegd pensioen worden op dezelfde wijze berekend als het ouderdomspensioen. Desalniettemin wordt bij de berekening van het vervroegd pensioen en het gedeeltelijk vervroegd pensioen geen rekening gehouden met premievrije perioden. In het geval van gedeeltelijk vervroegd pensioen wordt het bedrag evenredig verminderd in verband met het aantal maanden wachttijd. Wie een ouderdomspensioen of een ouderdomspensioen met vervroegde pensioengerechtigde leeftijd ontvangt, mag inkomsten uit werk verwerven. Wie een vervroegd pensioen of een gedeeltelijk vervroegd pensioen ontvangt, mag geen inkomsten uit werk verwerven, met uitzondering van inkomsten als lokaal of districtsbestuurder. De gepensioneerde mag herberekening van het pensioen aanvragen telkens wanneer hij of zij een nieuwe premieperiode ingaat. Met ingang van 1 januari 2013 geldt voor de puntenwaarde van het pensioen jaarlijks een volledige inflatiecorrectie, plus 50 % van de reële groei van het gemiddelde bruto-

Juli 2012

17


inkomen in het voorgaande jaar. Op 1 juli 2012 was de puntenwaarde van het pensioen 732,80 RON (165 EUR). Over het ouderdomspensioen, het ouderdomspensioen met vervroegde pensioengerechtigde leeftijd, het vervroegd pensioen en het gedeeltelijk vervroegd pensioen minus de wettelijke aftrekposten is inkomstenbelasting verschuldigd. Ouderdomspensioen (tweede pijler) De eenmalige uitkering die wordt berekend en betaald in de tweede pijler is gelijk aan het persoonlijk nettovermogen dat is opgebouwd op de individuele rekening die de deelnemer bij het pensioenfonds heeft geopend. De deelnemer ontvangt gegarandeerd het bedrag aan betaalde premies, verminderd met overdrachtboetes en wettelijke kosten.

Wat moet u doen om een ouderdomsuitkering te krijgen? Ouderdomspensioen (eerste pijler) Het ouderdomspensioen moet worden aangevraagd bij het relevante districtskantoor voor pensioenen. De districtskantoren voor pensioenen vallen onder het Nationaal Kantoor voor overheidspensioenen. Personeel dat werkzaam is binnen de sectoren defensie, openbare orde en nationale veiligheid moet het ouderdomspensioen aanvragen bij het desbetreffende categorale pensioenkantoor. Op het ouderdomspensioen met eerdere pensioengerechtigde leeftijd, het vervroegd pensioen en het gedeeltelijk vervroegd pensioen kan op dezelfde wijze aanspraak worden gemaakt als op het ouderdomspensioen. Het ouderdomspensioen wordt uitgekeerd via het postkantoor of een bank. Ouderdomspensioen (tweede pijler) De eenmalige uitkering moet worden aangevraagd bij de pensioenmaatschappij die het pensioenfonds beheert waarbij de individuele pensioenrekening is geopend. Het bedrag wordt uitgekeerd via het postkantoor of een bank.

Juli 2012

18


Hoofdstuk VII: Nabestaandenpensioenen Wanneer hebt u recht op een nabestaandenpensioen? Nabestaandenpensioen (eerste pijler) Iemand heeft recht op een nabestaandenpensioen (pensie de urmaş) als hij of zij de weduwnaar/weduwe of het kind van de overledene is en de overledene bij overlijden gepensioneerd was of recht had op een pensioen op grond van het nationale pensioenstelsel (eerste pijler). Om in aanmerking te komen voor het nabestaandenpensioen moet de weduwnaar/weduwe de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt, en moet het huwelijk ten minste tien jaar hebben geduurd. Ongeacht zijn/haar leeftijd heeft de weduwnaar/weduwe recht op een nabestaandenpensioen als hij/zij is getroffen door invaliditeit van categorie I of II, mits het huwelijk ten minste één jaar heeft geduurd. Ongeacht zijn/haar leeftijd heeft de weduwnaar/weduwe bovendien recht op een nabestaandenpensioen als zijn/haar inkomen lager is dan 35 % van het voorziene gemiddelde brutoloon en als hij/zij een kind van ten hoogste 7 jaar ten laste heeft. Indien het overlijden het gevolg is van een arbeidsongeval of beroepsziekte, heeft de weduwnaar/weduwe recht op een nabestaandenpensioen als zijn/haar inkomen lager is dan 35 % van het voorziene gemiddelde brutoloon. Het kind van de overledene ontvangt een nabestaandenpensioen als het ten minste 16 jaar oud is (en ten hoogste de leeftijd van afstuderen heeft bereikt, met een maximum van 26 jaar) of als het is getroffen door invaliditeit (elke categorie) die is opgetreden vóór bovengenoemde leeftijdsgrenzen. De duur van het nabestaandenpensioen, die permanent of tijdelijk kan zijn, hangt af van de vervulde voorwaarden. Nabestaandenpensioen (tweede pijler) Een nabestaande van een deelnemer in het stelsel van particuliere pensioenregelingen (tweede pijler) heeft recht op een eenmalige uitkering indien hij of zij niet zelf deelnemer is in de tweede pijler. De begunstigde heeft het recht zijn of haar persoonlijke vermogen op één individuele rekening samen te voegen als hij of zij ook deelnemer is in de tweede pijler. Een begunstigde kan geen (ouderdoms- of invaliditeits)pensioen ontvangen voordat de deelnemer is overleden. Deze normen zijn tijdelijk. Er is een wet in voorbereiding die de organisatie en werking van het stelsel van particuliere pensioenen regelt.

Juli 2012

19


Begrafenisuitkeringen (eerste pijler) Bij overlijden van een verzekerde of gepensioneerde heeft degene die de begrafeniskosten voor de overledene betaalt recht op een begrafenisuitkering (ajutor de deces). Aan de andere kant heeft een verzekerde of gepensioneerde recht op een begrafenisuitkering bij overlijden van een onverzekerd ten laste komend familielid.

Wat wordt er gedekt? Nabestaandenpensioen (eerste pijler) Het nabestaandenpensioen wordt berekend en maandelijks uitgekeerd als percentage van het ouderdomspensioen of ouderdomspensioen met vervroegde pensioengerechtigde leeftijd waarop de overledene recht had. Indien de overledene echter een invaliditeitspensioen, een vervroegd pensioen of een gedeeltelijk vervroegd pensioen ontving of daarvoor in aanmerking kwam, wordt de hoogte van het nabestaandenpensioen berekend als percentage van het invaliditeitspensioen van categorie I. Het percentage is afhankelijk van het aantal begunstigde nabestaanden: 50 % voor één nabestaande, 75 % voor twee nabestaanden en 100 % voor drie of meer nabestaanden. Voor een weeskind dat beide ouders heeft verloren, worden de bedragen van het nabestaandenpensioen voor beide ouders berekend en bij elkaar opgeteld. Wanneer hij of zij ook in aanmerking komt voor een ander soort pensioen, mag de weduwnaar/weduwe het meest voordelige pensioen kiezen. Met ingang van 1 januari 2013 geldt voor de puntenwaarde van het pensioen jaarlijks een volledige inflatiecorrectie, plus 50 % van de reële groei van het gemiddelde brutoinkomen in het voorgaande jaar. Op 1 juli 2012 was de puntenwaarde van het pensioen 732,80 RON (165 EUR). Over het nabestaandenpensioen inkomstenbelasting verschuldigd.

minus

de

wettelijke

aftrekposten

is

Nabestaandenpensioen (tweede pijler) De eenmalige uitkering die wordt berekend en betaald in de tweede pijler is gelijk aan het erfdeel van het persoonlijk nettovermogen dat is opgebouwd op de individuele rekening die de overleden deelnemer bij het pensioenfonds had geopend. Dat erfdeel wordt overgeschreven van de individuele rekening van de overledene naar de individuele rekening van de begunstigde wanneer deze persoonlijk vermogen opbouwt. De begunstigde ontvangt gegarandeerd het erfdeel van het totaalbedrag aan betaalde premies, verminderd met overdrachtboetes en wettelijke kosten.

Juli 2012

20


Begrafenisuitkeringen (eerste pijler) De hoogte van de begrafenisuitkering wordt jaarlijks vastgesteld door het parlement. Het bedrag dat wordt uitgekeerd bij overlijden van een verzekerde of gepensioneerde is minimaal het gemiddelde bruto-inkomen; het bedrag dat wordt uitgekeerd bij overlijden van een onverzekerd ten laste komend familielid is minimaal de helft van voornoemd gemiddeld brutoloon.

Wat moet u doen om een nabestaandenpensioen te krijgen? Nabestaandenpensioen (eerste pijler) Het nabestaandenpensioen moet worden aangevraagd bij het relevante districtskantoor voor pensioenen. De districtskantoren voor pensioenen vallen onder het Nationaal Kantoor voor overheidspensioenen. Personeel dat werkzaam is binnen de sectoren defensie, openbare orde en nationale veiligheid moet het nabestaandenpensioen aanvragen bij het desbetreffende categorale pensioenkantoor. Het nabestaandenpensioen wordt uitgekeerd via het postkantoor of een bank. Nabestaandenpensioen (tweede pijler) De eenmalige uitkering of toevoeging aan het persoonlijk vermogen moet worden aangevraagd bij de pensioenmaatschappij die het pensioenfonds beheert waarbij de individuele pensioenrekening is geopend. Het bedrag wordt uitgekeerd via het postkantoor of een bank. Begrafenisuitkeringen (eerste pijler) De begrafenisuitkering moet worden aangevraagd bij het relevante districtskantoor voor pensioenen, categorale pensioenkantoor, districtsbureau voor tewerkstelling van de beroepsbevolking of bij de werkgever, afhankelijk van de status van de overledene. De districtskantoren voor pensioenen vallen onder het Nationaal Kantoor voor overheidspensioenen. De districtsbureaus voor tewerkstelling van de beroepsbevolking vallen onder het Nationaal Bureau voor tewerkstelling van de beroepsbevolking. Begrafenisuitkeringen worden door voornoemde instellingen rechtstreeks aan de rechthebbenden uitbetaald.

Juli 2012

21


Hoofdstuk VIII: Prestaties bij arbeidsongevallen en beroepsziekten Wanneer hebt u recht op uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten? Wie is verzekerd op grond van de regeling voor arbeidsongevallen en beroepsziekten heeft recht op een tijdelijke uitkering wanneer een arbeidsongeval of beroepsziekte optreedt. Hierbij zij opgemerkt dat langdurige uitkeringen, zoals een invaliditeitspensioen – als de invaliditeit het gevolg is van een arbeidsongeval of beroepsziekte of een nabestaandenpensioen – als het overlijden het gevolg is van een arbeidsongeval of beroepsziekte, worden verstrekt binnen het nationale pensioenstelsel. Tijdelijke arbeidsongeschiktheidsuitkeringen Iedereen die is verzekerd op grond van de regeling voor arbeidsongevallen en beroepsziekten heeft recht op een tijdelijke arbeidsongeschiktheidsuitkering (indemnizaţie pentru incapacitate temporară de muncă) wanneer de tijdelijke arbeidsongeschiktheid het gevolg is van een arbeidsongeval of beroepsziekte. Er geldt geen minimale premieperiode. De duur van de uitkering is 180 dagen binnen een periode van één jaar en kan worden verlengd tot 270 dagen. Tijdelijke uitkeringen bij verandering van werk en arbeidstijdverkorting Iedereen die is verzekerd op grond van de regeling voor arbeidsongevallen en beroepsziekten heeft recht op een tijdelijke uitkering bij verandering van werk (indemnizaţie pentru trecerea temporară în alt loc de muncă) wanneer hij of zij als gevolg van een arbeidsongeval of beroepsziekte niet langer in staat is op zijn of haar werkplek te werken en deze tijdelijk verruilt voor een andere. Hieraan is de voorwaarde verbonden dat het brutomaandinkomen van de verzekerde op de nieuwe werkplek lager is dan het gemiddelde brutomaandinkomen dat werd verdiend in de zes maanden voorafgaande aan de arbeidsongeschiktheid. Iedereen die is verzekerd op grond van de regeling voor arbeidsongevallen en beroepsziekten heeft recht op een uitkering bij een verkorting van de arbeidstijd met één vierde (indemnizaţie pentru reducerea timpului de lucru cu o pătrime din durata normală) wanneer hij of zij als gevolg van een arbeidsongeval of beroepsziekte niet in staat is voltijds te werken. De duur van deze uitkeringen is 90 dagen binnen een periode van één jaar.

Juli 2012

22


Medische zorg voor werknemers Zie het gedeelte over gezondheidszorg. Uitkeringen bij blijvende arbeidsongeschiktheid Zie het gedeelte over invaliditeitspensioenen. Nabestaanden- en begrafenisuitkeringen Zie het gedeelte over nabestaandenpensioenen

Wat wordt er gedekt? Tijdelijke arbeidsongeschiktheidsuitkeringen De tijdelijke arbeidsongeschiktheidsuitkering wordt maandelijks betaald en bedraagt 80 % (100 % in geval van spoedeisende medische zorg) van het gemiddelde brutomaandinkomen dat is verdiend in de zes maanden voorafgaande aan de arbeidsongeschiktheid (of gedurende een periode korter dan zes maanden). Over de tijdelijke arbeidsongeschiktheidsuitkering minus de wettelijke aftrekposten is inkomstenbelasting verschuldigd. Tijdelijke uitkeringen bij verandering van werk en arbeidstijdverkorting De tijdelijke uitkering bij verandering van werk wordt maandelijks betaald en bedraagt het verschil tussen het gemiddelde brutomaandinkomen dat is verdiend in de zes maanden voorafgaande aan de arbeidsongeschiktheid (of gedurende een periode korter dan zes maanden) op de vorige werkplek en het brutomaandinkomen dat wordt verdiend op de nieuwe werkplek. De tijdelijke uitkering bij arbeidstijdverkorting wordt maandelijks betaald en bedraagt het verschil tussen het gemiddelde brutomaandinkomen dat voltijds is verdiend in de zes maanden voorafgaande aan de arbeidsongeschiktheid (of gedurende een periode korter dan zes maanden) en het brutomaandinkomen dat wordt verdiend in deeltijd. In beide gevallen mag het verschil dat de hoogte van de uitkering bepaalt niet meer bedragen dan 25 % van voornoemd gemiddeld brutomaandinkomen. Medische zorg voor werknemers Zie het gedeelte over gezondheidszorg. Uitkeringen bij blijvende arbeidsongeschiktheid Zie het gedeelte over invaliditeitspensioenen. Nabestaanden- en begrafenisuitkeringen

Juli 2012

23


Zie het gedeelte over nabestaandenpensioenen.

Wat moet u doen om een beroepsziekten te krijgen?

uitkering

bij

arbeidsongevallen

en

Tijdelijke arbeidsongeschiktheidsuitkeringen De tijdelijke arbeidsongeschiktheidsuitkering kan worden aangevraagd bij de werkgever als de aanvrager verplicht verzekerd is (bijvoorbeeld als werknemer), of bij het relevante districtskantoor voor pensioenen als de aanvrager facultatief verzekerd is (bijvoorbeeld als zelfstandige). Tijdelijke uitkeringen bij verandering van werk en arbeidstijdverkorting Tijdelijke uitkeringen bij verandering van werk en arbeidstijdverkorting Zowel de tijdelijke uitkering bij verandering van werk als arbeidstijdverkorting moet worden aangevraagd bij de werkgever. Medische zorg voor werknemers Zie het gedeelte over gezondheidszorg. Uitkeringen bij blijvende arbeidsongeschiktheid Zie het gedeelte over invaliditeitspensioenen. Nabestaanden- en begrafenisuitkeringen Zie het gedeelte over nabestaandenpensioenen.

Juli 2012

24

de

uitkering

bij


Hoofdstuk IX: Gezinstoelagen Wie komt in aanmerking voor een gezinstoelage? Kindertoelagen Een kind tot 18 jaar (of dat middelbaar of hoger onderwijs volgt), dat bij zijn of haar ouders leeft en in Roemenië woont of verblijft, heeft recht op een kindertoelage van de staat (alocatie de stat pentru copii). Een eenoudergezin of gezin met twee ouders met kinderen tot 18 jaar (of de leeftijd voor het afstuderen in middelbaar of hoger onderwijs) heeft recht op een gezinsuitkering (alocaţie pentru susţinerea familiei) als:  het kind samenwoont met het gezin dat het onderhoudt,  het netto-inkomen per gezinslid onder een bepaalde drempelwaarde blijft,  het kind een vorm van onderwijs volgt zonder onderbreking en zonder dat het een cijfer lager dan acht heeft behaald wegens wangedrag in de vorm van ongeoorloofde afwezigheid, indien het leerplichtig is,  aan de fiscale verplichtingen aan de plaatselijke overheid is voldaan. Opvoedingsuitkering Iedere ouder met woon- of verblijfplaats in Roemenië heeft na maximaal drie bevallingen recht op een opvoedingsuitkering (indemnizaţie pentru creşterea copilului) als hij of zij samenwoont met het kind dat hij of zij onderhoudt, verlof neemt om het kind op te voeden, gedurende twaalf maanden voor de bevalling een belastbaar inkomen heeft verdiend en er aan de fiscale verplichtingen aan de plaatselijke overheid is voldaan. De begunstigde mag een van de volgende mogelijkheden kiezen: opvoedingsverlof en –uitkering totdat het kind één jaar is; opvoedingsverlof en –uitkering totdat het kind twee jaar is.

Wat wordt er gedekt? Kindertoelagen De hoogte van de staatstoelage voor kinderen is afhankelijk van het sociaal norminkomen en de leeftijd van het kind: er is één bedrag voor kinderen tot twee jaar (of drie jaar voor kinderen met een handicap), en een ander bedrag voor kinderen vanaf twee jaar. In het geval van kinderen met een handicap van drie jaar en ouder wordt het bedrag met 100 % verhoogd. De bedragen worden maandelijks uitgekeerd. De hoogte van de gezinsuitkering is afhankelijk van het sociaal norminkomen, het aantal kinderen in het gezin en de inkomensdrempels per gezinslid. De bedragen worden maandelijks uitgekeerd.

Juli 2012

25


De bedragen van de staatstoelage voor kinderen en van de gezinsuitkering (met inachtneming van de inkomensdrempels) worden aangepast door de overheid. Over deze uitkeringen is geen inkomstenbelasting verschuldigd. Opvoedingsuitkering De opvoedingsuitkering wordt maandelijks betaald en bedraagt 75 % van het gemiddelde netto-inkomen dat de ouder in de laatste twaalf maanden voorafgaand aan de bevalling heeft verdiend, met een minimum en een maximum, die betrekking hebben op het sociaal norminkomen. In het geval van een meerlingzwangerschap wordt de gezinsuitkering verhoogd met een bedrag van 1,2 maal het sociaal norminkomen voor elk kind vanaf het tweede kind. Het bedrag van het sociaal norminkomen wordt aangepast door middel van een beschikking van de overheid. Over de opvoedingsuitkering is geen inkomstenbelasting verschuldigd.

Wat moet u doen om een gezinstoelage te krijgen? Kindertoelagen Als ouder moet u de staatstoelage voor kinderen namens uw kind aanvragen bij uw gemeentehuis. Als ouder moet u zich namens uw gezin of als alleenstaande ouder tot dezelfde instelling wenden voor de gezinsuitkering. De uitkeringen worden betaald via het postkantoor of een bank. Opvoedingsuitkering De opvoedingsuitkering moet worden aangevraagd bij het gemeentehuis. De opvoedingsuitkering wordt betaald via het postkantoor of een bank.

Juli 2012

26


Hoofdstuk X: Werkloosheid Wie komt in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering? Werkloosheidsuitkering Een geregistreerde werkloze is iemand die aan de volgende voorwaarden voldoet: woon- of verblijfplaats in Roemenië, geen baan en geen inkomen als zelfstandige (dan wel een inkomen als zelfstandige dat lager is dan een sociaal norminkomen), leeftijd tussen 16 jaar en de leeftijd die recht geeft op ouderdomspensioen, arbeidsgeschikt, beschikbaar voor de arbeidsmarkt, werkzoekend en ingeschreven bij het districtsbureau voor tewerkstelling van de beroepsbevolking. Een geregistreerde werkloze die onvrijwillig werkloos is geworden moet binnen 12 maanden een uitkering aanvragen en een premieperiode van 12 maanden hebben voltooid in de 24 maanden voorafgaande aan de aanvraagdatum om in aanmerking te komen voor een werkloosheidsuitkering (indemnizaţie de şomaj) van de werkloosheidsverzekering. De eis ten aanzien van de premieperiode geldt niet voor afgestudeerden die gedurende 60 dagen na hun afstuderen geen werk vinden. De duur van de werkloosheidsuitkering is afhankelijk van de premieperiode: zes maanden bij een premieperiode van één tot vijf jaar, negen maanden bij een premieperiode van vijf tot tien jaar, twaalf maanden bij een premieperiode van minstens tien jaar. Voor afgestudeerden is deze duur zes maanden.

Wat wordt er gedekt? De hoogte van de werkloosheidsuitkering wordt bepaald norminkomen, het inkomensniveau en de premieperiode.

door

het

sociaal

De werkloosheidsuitkering wordt maandelijks betaald en bedraagt een percentage van het sociaal norminkomen:  75 % bij een premieperiode van minimaal één jaar;  50 % voor afgestudeerden. Bij een premieperiode van drie jaar en langer wordt het basisbedrag verhoogd met een percentage van het gemiddelde bruto-inkomen in de laatste 12 maanden:  3 % bij een premieperiode van drie tot vijf jaar;  5 % bij een premieperiode van vijf tot tien jaar;  7 % bij een premieperiode van tien tot twintig jaar;  10 % bij een premieperiode van minimaal twintig jaar. Over de werkloosheidsuitkering is geen inkomstenbelasting verschuldigd.

Juli 2012

27


Wat moet u doen om een werkloosheidsuitkering te krijgen? De werkloosheidsuitkering moet worden aangevraagd bij het relevante districtsbureau voor tewerkstelling van de beroepsbevolking. De districtsbureaus voor tewerkstelling van de beroepsbevolking vallen onder het Nationaal Bureau voor tewerkstelling van de beroepsbevolking. De werkloosheidsuitkering wordt betaald via het postkantoor of een bank.

Juli 2012

28


Hoofdstuk XI: Sociale minima Wie komt in aanmerking voor een bijstandsuitkering?

Personen of gezinnen met woon- of verblijfplaats in Roemenië hebben recht op een bijstandsuitkering (ajutor social):  als hun netto-inkomen per maand lager is dan het gegarandeerde minimuminkomen (venit minim garantat) en als  hun onroerende en roerende bezittingen niet voorkomen op de lijst met goederen die dienen om te voorzien in niet-elementaire levensbehoeften dan wel voorkomen op de lijst met goederen die dienen om te voorzien in elementaire levensbehoeften. Een individuele begunstigde moet ten minste 18 jaar oud zijn. De bijstandsuitkering wordt voortgezet totdat de ontvanger niet meer aan de criteria of de daaruit voortvloeiende verplichtingen voldoet.

Wat wordt er gedekt? De bijstand wordt maandelijks uitgekeerd en bedraagt het verschil tussen het gegarandeerde minimuminkomen en het werkelijke netto-inkomen per maand. De hoogte van het gegarandeerde minimuminkomen hangt af van het aantal gezinsleden en het sociaal norminkomen. Om mee te tellen bij de berekening van het gegarandeerde minimuminkomen, moet een individu of gezinslid aan de volgende voorwaarden voldoen: leeftijd tussen 16 jaar en de normale pensioengerechtigde leeftijd, geen volledig onderwijs volgen, niet werken maar wel arbeidsgeschikt zijn, zich inschrijven bij het districtsbureau voor tewerkstelling van de beroepsbevolking en een aangeboden beroepsopleiding of baan niet weigeren. Het bedrag van het sociaal norminkomen wordt door de overheid aangepast. Over de bijstandsuitkering is geen inkomstenbelasting verschuldigd.

Hoe vraagt u een bijstandsuitkering aan? De bijstanduitkering moet men – voor zichzelf of voor zijn of haar gezin – aanvragen bij het gemeentehuis. De bijstand wordt uitgekeerd in contanten of via het postkantoor of een bank.

Juli 2012

29


Hoofdstuk XII: Langdurige zorg Wie komt in aanmerking voor langdurige zorg?

Langdurige zorg valt niet onder een speciale verzekering, maar onder meerdere regelingen betreffende invaliditeit, ouderdom en arbeidsongevallen. Daarom zijn de belangrijkste ontvangers ervan gehandicapten en ouderen, waarbij de verstrekte zorg wordt aangepast aan hun individuele behoeften. Langdurige zorg voor gehandicapten Personen met een handicap - d.w.z. personen waarvoor de sociale omgeving, die niet is berekend op hun fysieke, zintuiglijke, psychologische of mentale beperkingen, (onoverkomelijke) belemmeringen opwerpt voor hun deelname aan de maatschappij op basis van gelijke kansen hebben recht op langdurige-zorgverstrekkingen, afhankelijk van de categorie en de soort handicap. Zo kan iemand met een handicap, afhankelijk van de categorie en soort, recht hebben op thuiszorg, semi-intramurale zorg en sociale uitkeringen. De duur van de langdurige-zorgverstrekkingen voor gehandicapten komt overeen met de duur van de handicap. Langdurige zorg voor ouderen Ouderen van de normale pensioengerechtigde leeftijd hebben recht op langdurigezorgverstrekkingen, afhankelijk van de mate van afhankelijkheid. Zo kan een oudere, afhankelijk van zijn of haar afhankelijkheid, recht hebben op thuiszorg, semi-intramurale zorg en woonzorg, maar niet op een sociale uitkering. De duur van de langdurige-zorgverstrekkingen voor ouderen komt overeen met de duur van de afhankelijkheid.

Wat wordt er gedekt? Langdurige zorg voor gehandicapten Thuiszorg wordt verstrekt door verzorgenden die langer dan 24 uur zorg en bescherming verlenen. Semi-intramurale zorg wordt verstrekt door dagopvangcentra waar de sociale zorg tot 24 uur wordt geïntegreerd met medische, onderwijs-, huisvesting-, arbeidsvoorziening- en andere soortgelijke dienstverlening, of door gediplomeerde verzorgenden die langer dan 24 uur zorg en bescherming verlenen (in het laatste geval gelden naast de voorwaarde van de handicapcategorie nog twee voorwaarden voor de gehandicapte: geen onderdak en een inkomen onder het gemiddelde nettoloon).

Juli 2012

30


De woonzorg wordt versterkt door instellingen (zoals zorgcentra, herstellingsoorden en revalidatiecentra, integratiecentra waar beroepsrevalidatie wordt gegeven, centra die voorbereiden op een zelfstandig leven, crisisopvangcentra, gemeenschaps- en opleidingscentra, centra voor begeleid wonen, enz.) waar de sociale zorg langer dan 24 uur wordt geïntegreerd met medische, onderwijs-, huisvesting-, arbeidsvoorziening- en andere soortgelijke dienstverlening. Gebruikers van deze voorzieningen moeten een eigen bijdrage betalen. Voor gehandicapten zijn ook tal van sociale uitkeringen beschikbaar, afhankelijk van de categorie en de soort handicap. Sommige uitkeringen zijn specifiek voor kinderen, andere juist voor volwassenen bedoeld. Over deze uitkeringen is geen inkomstenbelasting verschuldigd. Langdurige zorg voor ouderen Thuiszorg wordt verstrekt door zorgverleners die langer dan 24 uur verantwoordelijk zijn voor sociale en sociaal-medische verstrekkingen. De oudere moet een eigen bijdrage betalen als zijn of haar inkomen een bepaalde drempel overstijgt. De semi-intramurale zorg wordt verstrekt door dagcentra, nachtcentra en andere gespecialiseerde centra voor ouderen die tot 24 uur sociaal-medische diensten verlenen. De woonzorg wordt verstrekt door tehuizen voor ouderen die sociale, sociaal-medische en medische diensten verzorgen voor perioden langer dan 24 uur. De oudere moet een eigen bijdrage betalen als hij zij een inkomen verdient en wettelijk wordt onderhouden.

Wat moet u doen om langdurige zorg te krijgen? Langdurige zorg voor gehandicapten Aanvragen moeten worden ingediend bij de relevante gemeentelijke dienst of het districtsdirectoraat-generaal voor langdurige zorg. De handicapcategorie en –soort wordt beoordeeld en vastgesteld door districtscommissie voor de keuring van volwassen gehandicapten of districtscommissie voor kinderbescherming.

de de

Het districtsdirectoraat-generaal voor sociale bijstand en kinderbescherming, de districtscommissie voor de keuring van volwassen gehandicapten en de districtscommissie voor kinderbescherming vallen onder de districtsbesturen. Langdurige zorg voor ouderen De langdurige zorg moet worden aangevraagd bij het gemeentehuis.

Juli 2012

31


Bijlage : Nuttige adressen en sites Gedetailleerde tabellen betreffende de regelingen op het gebied van sociale zekerheid in Roemenië en andere lidstaten zijn te vinden op de MISSOC-website: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=nl&catId=815 Voor socialezekerheidskwesties met betrekking tot meer dan één EU-land kunt u een contactinstelling zoeken in de organendatabase die wordt bijgehouden door de Europese Commissie en staat op: http://ec.europa.eu/employment_social/socialsecurity-directory/welcome.seam?langId=nl. Uitvoeriger informatie over de sociale zekerheid in Roemenië vindt u op de volgende adressen: Ministerie van Arbeid, Gezinszaken en Sociale bescherming Str. Dem. I. Dobrescu 2-4 Sector 1 Bucureşti Tel. + 40 21 313 6267 http://www.mmuncii.ro/ro/ Ministerie van Gezondheid Intr. Cristian Popişteanu 1-3 Sector 1 Bucureşti Tel. + 40 21 307 2500 http://www.ms.ro/ Nationaal Kantoor voor nationale pensioenen Str. Latină 8 Sector 2 Bucureşti Tel. + 40 21 316 9111 http://www.cnpas.org/ Nationaal Bureau voor tewerkstelling van de beroepsbevolking Str. Avalanşei 20-22 Sector 4 Bucureşti Tel. + 40 21 303 9839 http://www.anofm.ro/ Nationaal Zorgverzekeringskantoor Calea Călăraşilor 248, Bl. S19 Sector 3 Bucureşti Tel. + 40 800 800 950 http://www.cnas.ro/

Juli 2012

32

Uw socialezekerheidsrechten. in Roemenië

Recommend Documents