Universiteit Twente. W.W. Weijermars Oktober

Universiteit Twente.

W.W. Weijermars – Oktober 2013

1

Voorwoord

Parthian Technology B.V.

Voor u ligt het verslag van mijn bachelor opdracht, het bedenken van toepassingen voor de techniek Print in Composite. De opdracht is uitgevoerd in het kader van de afsluiting van mijn bachelor van de opleiding Industrieel Ontwerpen aan de Universiteit Twente. De opdracht is uitgevoerd van april 2013 tot en met juni 2013 bij het bedrijf Parthian Technology B.V. dat zich heeft gevestigd in Thales Nederland B.V. te Hengelo. Mijn begeleider bij Parthian Technology B.V. was Evert Jan Temmink. Ik wil hem en de rest van het bedrijf bedanken voor de mooie tijd die ik er heb gehad. Mijn begeleiders aan de Universiteit Twente waren Laurent Warnet en Adriaan Goossens. Graag zou ik hen bedanken voor de hulp die ik heb gekregen met het uitvoeren van deze opdracht. Tenslotte zou ik graag mijn enige mede IO’er Rens ten Klooster willen bedanken voor de gezelligheid en steun gedurende deze opdracht.

2

Print In Composite


Inhoudsopgave

Voorwoord .............................................................................................................................................. 2 Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 3 Samenvatting........................................................................................................................................... 4 Summary ................................................................................................................................................. 5 Opdracht omschrijving ........................................................................................................................ 7 Parthian Technology B.V. .................................................................................................................... 7 Composieten ....................................................................................................................................... 8 Productietechnieken ........................................................................................................................... 9 Hoofdstuk 1: Analyse............................................................................................................................. 11 1.1 Concurrerende producten/materialen........................................................................................ 11 1.2 Specifieke eigenschappen composieten ..................................................................................... 13 1.3 Transparante composieten ......................................................................................................... 14 1.4 Printen ......................................................................................................................................... 15 Hoofdstuk 2: Eisen................................................................................................................................. 16 Hoofdstuk 3: Prototypen ....................................................................................................................... 17 3.1 Printtechnieken en printvellen .................................................................................................... 17 3.2 Brandbaarheid ............................................................................................................................. 18 3.3 3D afbeeldingen .......................................................................................................................... 19 Hoofdstuk 4: Concepten........................................................................................................................ 20 4.1 Bushokjes (abri’s) ........................................................................................................................ 20 4.2 Vlonders....................................................................................................................................... 20 4.3 Eettafels ....................................................................................................................................... 21 4.4 Eindconcept ................................................................................................................................. 22 Conclusie en aanbevelingen .................................................................................................................. 24 Bijlagen .................................................................................................................................................. 27 A: Gesprek met DGSW....................................................................................................................... 27 B: Gesprek met PrintAgora. ............................................................................................................... 29 C: Bezoek aan PrintAgora .................................................................................................................. 30 D: Gesprek met Saxion ...................................................................................................................... 31 E: Bezoek Saxion ................................................................................................................................ 32 F: Soorten onderstellen ..................................................................................................................... 33 W.W. Weijermars – Oktober 2013

3

Samenvatting


Deze bacheloropdracht is gedaan bij het bedrijf Parthian Technology B.V. Dit bedrijf heeft zich gespecialiseerd in de composiet industrie. Het bedrijf ondersteunt andere bedrijven in hun zoektocht naar innovatie op gebied van composieten. Deze opdracht was het bedenken van toepassingen voor een nieuwe techniek, genaamd ‘Print in Composite’. Dit is een techniek waarmee een print in een composiet gelegd kan worden, tussen de verschillende lagen in. Het voordeel van deze techniek is dat de print niet alleen erg sterk en stijf is, maar ook dat de print er niet af te krassen is. Parthian Technology B.V. heeft een nylon vlies, dat de hechting tussen de hars en het glas bevordert. Hierop zou goed geprint kunnen worden met een eenvoudige printer. Nadeel hiervan is wel dat het een ‘extra’ materiaal is dat toegevoegd moet worden en dat het niet geheel transparant is.

Voor het focussen op toepassingen is eerst onderzoek gedaan naar het composiet zelf. Het nylon vlies is uitvoerig getest met meerdere inkten en toners, maar bleek niet de juiste keuze te zijn met oog op de uitlopende inkt. De print zelf was goed, maar tijdens het infuseren liep de inkt uit. Het bedrijf PrintAgora was de oplossing van dit probleem. Dit bedrijf heeft een techniek waarmee direct op het glasweefsel geprint kan worden, wat uitermate goed werkt. De inkt loopt niet meer uit en er hoeft geen extra materiaal meer toegevoegd te worden. Voor de toepassingen zijn drie concepten gekozen. Het eerste concept is een bushokje, met oog op de vele vernielingen van bushokjes. Wanneer een bushokje van composiet gemaakt kan worden is het immers een stuk lastiger om dit te vernielen. Het volgende concept is een vlonder. Veel vlonders worden al gemaakt van composiet, dan zou het mooi zijn dat er ook een print in gelegd kan worden. Wanneer vlonders bij een speelfontein liggen, zou er op de vlonders een waarschuwing kunnen komen dat kinderen het water niet mogen drinken. De vlonder zou wel anti-slip gemaakt moeten worden, wat een uitdaging zou zijn. Het laatste concept is een eettafel. Het bedrijf Leolux zoekt voor hun merk Pode een hip, trendy en design product. Hiervoor zou een composiet tafel met print een goede oplossing zijn om de leemte in het aanbod op te vullen. Dit is dan ook de uiteindelijke toepassing waarvan een prototype is gemaakt.

4

Print In Composite


Summary

This bachelor assignment is done at the company named Parthian Technology B.V. This company has specialized in the composite industry. The company supports other companies in their quest for innovation in terms of composites. The assignment was to design a new application for a new technique, named ‘Print in Composite’. This technique allows it to make a print in a composite, between the separate layers. The advantage besides the strength and stiffness is that the print can’t be scratched off. Parthian Technology developed a nylon fabric which favors the adhesion between the resin and the fabric. This fleece can easily be printed with a normal inktjet printer. Disadvantage is that the fleece is an extra material that needs to be added. The fleece is also not completely transparent which creates a blurry effect. Before focusing at the applications, research is done into composites. The nylon fleece is tested with multiple inks and toners, but it appeared to be not the best choice considering the bleaching ink. The result for this problem was the company PrintAgora, which has a technique to print directly on the glass fabric. This technique works very good. The ink doesn’t bleach anymore and there is no extra material (nylon fleece) needed.

There are made three concepts for the applications. The first concept is a bus station, because of the vandalism of them. When a bus station can be made of composite it’s a lot more difficult to destroy them. The next concept is a platform. Nowadays lots of platforms are already made of composite. It would be nice if a print can be placed in this platform. When the platforms for example are placed by a fountain for children, there can be created a warning that they should not drink the water of the fountain. It may be necessary to make the platforms anti slip, which is quite a challenge. The last concept is a dinner table. The company Leolux searches hip, trendy and design product for their brand Pode. A composite table with print may be the right solution to fill up the emptiness in their assortment. This also is the concept which is chosen to make a prototype.


5

Inleiding


Composiet (in deze opdracht wordt hiermee vezelversterkte kunststof bedoeld) is een materiaal met specifieke eigenschappen, het is licht, sterk, stijf en kan met het gebruik van de juiste materialen transparant gemaakt worden. Verder is er een grote mate van vormvrijheid voor composieten (lossende vormen). Wanneer er een print in gelegd kan worden, maakt dit het materiaal uitermate geschikt voor reclamedoeleinden. In deze bacheloropdracht wordt een toepassing bedacht voor deze techniek. Als eerst zal in de Inleiding de opdracht omschrijving en de opzet van de opdracht kort worden toegelicht. Daarna zal voor de lezers die onbekend zijn met het bedrijf Parthian Technology B.V. een korte uitleg gegeven worden over dit bedrijf. Daarna zal voor de lezers die onbekend zijn met composieten een uitleg gegeven worden over composieten. Hierna volgt een stuk analyse, waarin onderzoek is gedaan naar welke producten/materialen er nog meer gebruikt worden in de reclamebranche. Verder zal er dieper op composieten ingegaan worden en hoe composieten (doorzichtig) gemaakt worden. Na het hoofdstuk Analyse volgt het hoofdstuk Eisen. Hierin zal worden toegelicht welke eisen er gesteld worden aan het composiet en aan de Print in Composite. Hierna volgt een hoofdstuk Prototypen, waarin het verkennend onderzoek toegelicht zal worden. Er is onderzoek gedaan naar het uitlopen van de inkt, de brandbaarheid van het materiaal en verschillende printtechnieken. Na het hoofdstuk Prototypen komt het hoofdstuk Concepten. In dit hoofdstuk zullen een drietal concepten worden toegelicht, waarna er één gekozen wordt om uit te werken. Hiervan is ook een zichtmodel gemaakt. In het laatste hoofdstuk Conclusies en Aanbevelingen zullen alle ondervindingen van het onderzoek worden opgesomd en zullen een aantal aanbevelingen worden gegeven. Verder zijn er nog een begrippenlijst en een bronnenlijst toegevoegd.

6

Print In Composite

Universiteit Twente. Opdracht omschrijving Het doel van deze bacheloropdracht is het bedenken van een toepassing (of meer) voor de techniek ‘Print in Composite’ voor in de reclamebranche. Dit is een bepaalde techniek waarmee een print in een composiet gelegd kan worden, tussen de verschillende lagen in. Dit zal gedaan worden door te beginnen met een analyse van wat er nu in de reclamebranche voor producten/materialen worden gebruikt. Daarna wordt er onderzoek gedaan naar composiet en hoe dit (doorzichtig) gemaakt kan worden. Vervolgens zal er onderzoek worden gedaan naar printtechnieken. Na dit zullen concepten gekozen worden en zal er één tot eindconcept gekozen worden, waarvan ook een zichtmodel gemaakt zal worden. Dit alles zal gedaan worden in een tijdsbestek van drie maanden.

Parthian Technology B.V. Parthian Technology is een bedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in composieten. Parthian ondersteunt andere bedrijven in hun zoektocht naar innovatie op het gebied van composiet. Hierbij bieden zij hun kennis en hun testcentrum aan waar mechanische proeven gedaan kunnen worden. Het bedrijf heeft twee groot aandeelhouders en twee werknemers. Deze twee werknemers zijn ‘composite engineers’ en houden zich voornamelijk bezig met het testen van materialen en technieken. Voordat ze dit bedrijf zijn begonnen hebben ze allemaal in de windmolenindustrie gewerkt. Hier hebben zij dan ook hun kennis vandaan.


7

Composieten


In deze bacheloropdracht zal een ontwerp worden gemaakt met composiet. Voor de lezers die onbekend zijn met composieten volgt een uitleg. 1,2,3,4 Algemeen Een composiet is een materiaal dat bestaat uit verschillende componenten. Hiermee worden meestal vezel versterkte kunststoffen bedoeld. De vezels zorgen voor het overbrengen van de trekkrachten en de matrix houdt de vezels samen, beschermt de vezels en zorgt voor het overbrengen van drukkrachten en schuifspanningen. Bij vezels kan gedacht worden aan glasvezel, aramide, koolstofvezel en sinds kort ook nanotubes. Een matrix is vaak een kunststof zoals epoxy, polyester, vinylester, phenol, BMI, polyimide (dit zijn de thermoharders), PPS, Peek, PEI of PAI (thermoplasten). Het verschil tussen de thermoharders en thermoplasten is dat een thermoplast verweekt bij hoge temperaturen en een thermoharder blijft hard. Verder is een thermoplast viskeuzer bij de verwerking dan een thermoharder, waardoor de productieprincipes verschillen. Ook kunnen andere matrices worden gebruikt als metalen (aluminium, titanium, staal), glas, technisch keramiek, gecarboniseerd fenol (carbon) of beton. Soorten composieten 1 De meest bekende vorm van composieten zijn vezelversterkte kunststoffen. Er zijn echter nog vele andere soorten, waar ook metalen en technisch keramiek in worden toegepast. Typen composieten zijn: • Vezel versterkte kunststoffen o Vezel versterkte thermoharders o Vezel versterkte thermoplasten • Sandwich constructies o VVK (vezelversterkte kunststof) huiden, aluminium huiden, stalen huiden, kernmaterialen zoals schuim, hout en/of honingraat. • Fibre metal laminates • Metal Matrix Composites • Glass matrix composites • Ceramic Matrix Composites • Ceramic Composites • Carbon Composites Bij Parthian wordt vooral gebruik gemaakt van vezel versterkte kunststoffen, sandwich constructies, glas matrix composieten en carbon composieten. Vaak worden de composieten gemaakt met Epoxy hars, samen met een glasvezel- of koolstofvezelmat.

8

Print In Composite

Universiteit Twente. Productietechnieken Er zijn tal van manieren om composiet te maken, maar de meest gebruikte technieken voor het maken van composieten zijn: 5,6 • Hand lamineren In een open mal wordt een losmiddel aangebracht. Nadat het losmiddel is uitgehard kan een gelcoat worden opgebracht. De gelcoat is in het laminaat de laag die in het eindproduct zichtbaar is. De gelcoat geeft daarom het uiteindelijke product haar kleur en uitstraling. Vervolgens wordt het weefseldoek gedrenkt in het hars opgebracht. Met een roller wordt de lucht uit de weefseldoek matten gedrukt. Om voldoende stijfheid te verkrijgen kunnen meerdere weefselmatten worden opgebracht. Na het uitreageren van de hars wordt het laminaat uit de mal genomen. De zijkanten van het laminaat worden op desgewenste lengte afgekort. Het eindproduct heeft slechts aan een kant een glad (mooi) uiterlijk. De ander kant van het product is ruw. Hier is de weefselmat structuur zichtbaar. • Sproei lamineren In een open mal wordt een losmiddel aangebracht. Het aanbrengen van het losmiddel gebeurt meestal met een verfspuit. Nadat het losmiddel is uitgehard kan een gelcoat worden opgebracht. De gelcoat is in het laminaat de laag die in het eindproduct zichtbaar is. De gelcoat geeft daarom het uiteindelijke product haar kleur en uitstraling. Vervolgens wordt met een sproeipistool zowel de vezels als de hars op de vorm gesproeid (erop gespoten). Aan het sproeipistool zitten toevoerslangen voor de hars, de luchtdruk en de vezels. In het pistool worden de vezels in stukjes gehakt en samen met de gemengde hars op de mal geblazen. In enkele gevallen kan na het opbrengen van de vezels en het hars lokaal, indien dit voor de sterkte noodzakelijk is, een weefselmat worden toegevoegd. Met een roller wordt de lucht uit de weefseldoek matten gedrukt. Hierdoor vindt er ook een goede bevochtiging van de vezels plaats. Na het uitreageren van de hars wordt het laminaat uit de mal genomen. De zijkanten van het laminaat worden op de gewenste lengte afgekort. Het eindproduct heeft slechts aan een kant een glad (mooi) uiterlijk. De ander kant van het product is ruw. Hier is de weefselmatstructuur zichtbaar. • Koud persen of warm persen In het onderste gedeelte van de mal worden de (glas)vezelmat inlagen en de hars toegevoegd. Bij het sluiten van de mal drukt de bovenmal het hars gelijkmatig in de gereedschapholten. Het overtollige hars wordt bij het persen uit het gereedschap gedrukt. Bij het warmpersen wordt de mal verhit zodat de chemische reactie sneller verloopt. Bij het koud persen zal, omdat de chemische reactie langzamer verloopt, de mal langer gesloten dienen te blijven. Nadat de hars uitgereageerd is wordt het product uit het gereedschap genomen en worden de eindkanten op maat gemaakt (getrimt). • Spuitgieten De meest gebruikte methode voor het verwerken van korte vezelversterkte thermoplasten, maar alleen geschikt voor grote aantallen. Het vezel-hars mengsel (in de vorm van korrels, een soort granulaat), voorgemengd of toegevoerd als fysiek mengsel, wordt toegevoerd naar de W.W. Weijermars – Oktober 2013

9


•

•

•

trechter en overgebracht naar een verwarmde schroef. Het materiaal verweekt door de warmteoverdracht van de wand van de schroef. Door deze schroef wordt het mengsel onder hoge druk in een mal gepompt. Hierna wordt de matrijs afgekoeld tot onder de stollingstemperatuur van de hars. Reaction Injection Molding (RIM) RIM is een giettechniek waarbij twee componenten worden gemixt en vervolgens in een matrijs uitharden door middel van een chemische reactie. Om krimp tegen te gaan, wordt een blaasmiddel toegevoegd. Voor kleine series worden siliconen mallen gebruikt, voor grotere series worden aluminium matrijzen gebruikt. De producten worden vaak door middel van lakken afgewerkt. Pultrusie Pultrusie is een semi-geautomatiseerd continue productieproces van vezelversterkte kunststof profielen. Een bundel vezels wordt door een harsbad gehaald en door (gewenste) verhitte matrijs getrokken. Doordat de matrijs verhit wordt, hard het composiet uit. Vacuüminfusie (VIP – Vacuum Infusion Process) Vacuüminfusie is een techniek waarbij droog laminaat onder een vacuümzak wordt gelegd. Het vacuüm wordt gebruikt om alle lucht uit het laminaat te trekken en om daarna de hars door het laminaat te trekken. Deze techniek zorgt ervoor dat de hars mooi gelijkmatig over het laminaat wordt verdeeld. Wanneer het laminaat volledig geïmpregneerd is met de hars, kan het product gecured (uitgehard) worden.

Bij Parthian wordt alleen maar gebruik gemaakt van Vacuüminfusie. Wanneer er een toepassing gekozen wordt zullen de eerste modellen geproduceerd worden met vacuüminfusie. Afhankelijk van de maakbaarheid van de gekozen toepassing zal gekeken worden naar welke productietechniek het meest geschikt is.

10

Print In Composite


Hoofdstuk 1: Analyse

Voordat gedacht kan worden aan toepassing moet eerst goed onderzocht worden wat er allemaal al in de markt is aan reclamering dat sterk, licht en eventueel doorzichtig is. Misschien nog wel belangrijker is de vraag waar deze producten/materialen allemaal gebruikt worden. Hier zal eventueel goed een toepassing afgekeken kunnen worden. 7,8,9,10,11,12,13

1.1 Concurrerende producten/materialen Dibond (figuur 1) Dibond is een product/materiaal dat wordt gemaakt van twee aluminium platen (geborsteld of overlakt), met daartussen een polyethylene kern. Het kan bedrukt of bestickerd worden en wordt voornamelijk toegepast in standenbouw, reclameborden rond sportveld, presentatieborden en gevelborden. Figuur 1: Samenstelling van Dibond

Kanaalplaat (figuur 2) Kanaalplaat is een product/materiaal dat gemaakt kan worden van verschillende materialen, maar vaak zijn dit polycarbonaat of polypropyleen platen. Het kan bedrukt of bestickerd worden en wordt voornamelijk toegepast in scheidingswanden, standenbouw, koffers en verpakkingen.

Figuur 2: Afbeelding van een kanaalplaat

Forex (figuur 3) Forex is een product/materiaal dat gemaakt wordt van geschuimd PVC. Het kan bedrukt, beprint of bestickerd worden en wordt voornamelijk toegepast in uithangborden, reclameborden, etalages, standenbouw en binnen bewegwijzering. Figuur 3: Afbeelding van Forex

Trespa Meteon (figuur 4) Trespa Meteon is een product/materiaal dat gemaakt wordt van houtvezels met een thermohardende hars. Het kan bestickerd worden en wordt voornamelijk toegepast in gevelbekleding, balkonbekleding en luifels. Figuur 4:W.W. Verschillende soorten–Trespa Meteon Weijermars Oktober 2013

11

HPL (High Pressure Laminate) (figuur 5) HPL is een product/materiaal dat gemaakt wordt van papierpulp en fenolhars, met een harde toplaag van melaminehars. Hiertussen kan eventueel een tussenlaag van bedrukt decorpapier. Het kan bestickerd worden en wordt voornamelijk toegepast in straatmeubilair, informatieborden, wandbekleding, reclameborden en gevelbekleding


Figuur 5: Samenstelling van HPL

Plexiglas (figuur 6) Plexiglas is een product/materiaal dat wordt gemaakt van (geëxtrudeerd) methylmethacrylaat. Het kan bestickerd worden en wordt veel toegepast in vitrines, balkonafscherming, gevelreclame, uithangborden, windschermen.

Figuur 6: Plexiglas kan in verschillende diktes geëxtrudeerd worden

PVC Doek (figuur 7) PVC doek is een product/materiaal dat gemaakt wordt van gewalst PVC. Het kan bedrukt worden en wordt veel toegepast in spandoeken, gevelreclame, uithangborden, reclamestanden en standenbouw. Figuur 7: Voorbeeld van PVC doek

Er is een gesprek geweest met ontwerpbureau DGSW (zie bijlage A). Hier werd duidelijk dat de concurrerende producten/materialen een stuk goedkoper zijn en vaak bedrukt of bestickerd worden. DGSW adviseert om een toepassing te zoeken in de informatievoorzieningen op stations of in bushokjes. Om een goede toepassing te vinden zullen de specifieke eigenschappen van composiet benaderd moeten worden. De concurrerende producten worden veel gebruikt in de standenbouw en in de buitenreclame. Omdat de meeste van deze producten goedkoper zijn is het verstandig om niet in die richting te zoeken wat betreft de toepassing voor de ‘Print in Composite’. 12

Print In Composite

Universiteit Twente. Nu er bekend is wat de concurrerende producten/materialen zijn, kan er gekeken worden naar de specifieke (positieve) eigenschappen van composieten en naar hoe een doorzichtig composiet gemaakt kan worden. Daarnaast kan er gekeken worden naar de mogelijkheden wat betreft het printen/bedrukken.

1.2 Specifieke eigenschappen composieten Composiet is een materiaal met veel specifieke eigenschappen. Hierdoor is het een opkomend materiaal dat steeds meer gebruikt wordt. Aan de hand van de specifieke eigenschappen kunnen toepassingen worden bedacht. In de figuur (8) hieronder zijn de meeste specifieke eigenschappen van composiet af te lezen.

Figuur 8: Ideeënspin van de specifieke eigenschappen van composiet

Hier kan uit afgelezen worden dat composiet heel veel specifieke eigenschappen heeft. Belangrijk is dat zoveel mogelijk van deze eigenschappen benaderd worden door een toepassing, om zo het composiet maximaal te benutten.


13


1.3 Transparante composieten

Een print in een composiet wordt pas zichtbaar wanneer het composiet transparant is. Vereisten hiervoor zijn een heldere transparante hars, de juiste vezel en een luchtvrije productietechniek. De laatste is noodzakelijk om ervoor te zorgen dat er geen belletjes in de hars komen, die alsnog de doorzichtigheid doet afnemen. 4,14,15 Voor de vezel zijn niet veel mogelijkheden, omdat niet veel vezels transparant worden na de infusie. Hiervoor is maar één mogelijkheid: •

Glasvezel (figuur 9) Een glasvezelweefsel is een materiaal dat bestaat uit duizenden glasvezeltjes. Deze glasvezels worden gemaakt door gesmolten glas uit te rekken tot een lange streng. Wanneer glasvezel met hars geïmpregneerd wordt ontstaat er een composiet. Glasvezelweefsel is niet brandbaar. Figuur 9: Glasvezelmat voordat er geïnfuseerd wordt

Als hars zal een thermoharder gekozen moeten worden, omdat er gewerkt wordt met vacuüminfusie. Een thermoplast is te dik om een goede infusie mee te doen. Verder is met oog op de brandveiligheid een thermoharder ook een betere keuze, omdat een thermoplast smelt bij hoge temperaturen en een thermoharder niet. Voor de hars zijn er meerdere opties:

Epoxy Polyester Polyurethaan Vinylester

Thermoharder Thermoplast

Harder Harder Harder Harder

Helderheid

Helder Helder Helder Helder

Krimp

Weinig (1-3%) Wel (5-10%) Wel (5-10%) Weinig (1-3%)

UVbestendig

Slecht Goed Goed Goed

Chemische eigenschappen

Goed Goed Goed Goed

Viscositeit

Brandbaarheid

Hoog Laag Laag Laag

Zeer brandbaar Brandwerend Brandwerend Brandwerend

Hieruit kan geconcludeerd worden dat epoxy geen goede keuze is, omdat dit zeer brandbaar is. Dat is niet goed met oog op de brandveiligheid. Er blijven drie mogelijkheden over; Polyester, polyurethaan en vinylester. Voor een goede hars is contact opgenomen met Büfa, een bedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in brandwerende harsen. Zij hebben een polyesterhars aangeraden opgelost in styreen. Zij hebben ook een sample geleverd voor het testen van deze hars. De test van deze hars zijn te vinden in het hoofdstuk Prototypen.

14

Print In Composite

Universiteit Twente. 1.4 Printen Om in een doorzichtig composiet een afbeelding te kunnen leggen zal eerst een afbeelding geprint/gedrukt moeten worden. Hiervoor zijn een aantal mogelijkheden:     

Er kan op het nylon vlies geprint worden met een normale inkjet printer, deze printers gebruiken normale printer-inkt. Er kan op het nylon vlies geprint worden met een professionele inkjet printer, deze printers gebruiken normale printer-inkt. Er kan op het nylon vlies geprint worden met een normale laserprinter, deze printers gebruiken normale printer-toner. Er kan op het nylon vlies geprint worden met een professionele laserprinter, deze printers gebruiken normale printer-toner. Er kan direct op het glasweefsel geprint worden, met behulp van een printtechniek van PrintAgora.

Bij het printen met inkt wordt er inkt op het vel aangebracht, wat deels opgenomen wordt in het vel. Bij printen met toner wordt de toner (in de vorm van poeder) aangebracht op het vel en wordt het vervolgens met een laser op het vel gebrand. De printtechniek van PrintAgora is tot op heden nog niet vrijgegeven, maar verwacht wordt dat het met een soort textielprinter gedaan wordt. Al deze mogelijkheden zijn uitvoerig getest en de laatste mogelijkheid was de beste mogelijkheid. Hierover is meer te lezen in het hoofdstuk Prototypen.


15

Hoofdstuk 2: Eisen


Een toepassing moet aan een aantal eisen voldoen. Verder zijn er ook nog eisen die afhankelijk zijn van de gekozen toepassing. Hieronder een overzicht:

Eis Het product moet gemaakt worden van composiet Het product moet transparant zijn De afbeelding moet duidelijk zichtbaar zijn De gekozen printtechniek moet niet duur zijn

Criterium - Transparantie * - Maximale dikte - Contrast - Uitlopen inkt en toner - Prijs

Toepassingsafhankelijke eisen De hoeveelheid reflectie van licht Levensduur Gewicht Sterkte Productietechniek Vandalisme bestendigheid - Brandbestendigheid - Sterkte Formaat - Formaat van de print - Met oog op de printtechniek - Met oog op de resolutie UV-bestendigheid

* De transparantie van het materiaal is te meten met een apparaat (de Tintman) dat een parallelle straal wit licht door het materiaal zendt en weer opvangt aan de andere kant van het materiaal. Hierdoor kan gemeten worden hoeveel licht verloren gaat in het materiaal en dus hoe transparant het materiaal is.

16

Print In Composite


Hoofdstuk 3: Prototypen 3.1 Printtechnieken en printvellen

Parthian heeft een nylon vlies waarop geprint kan worden (zie figuur 10). Dit vlies bevordert de hechting tussen de hars en het glasweefsel, doordat het geïmpregneerd wordt met hars. Hierop kan geprint worden met een normale printer die veel mensen wel thuis hebben (inkt- of laserprinter). Het probleem is echter dat, wanneer er geprint wordt met een normale printer, de inkt/toner uitloopt, waardoor de afbeelding minder duidelijk wordt. In figuur 11 is te zien dat de hars de kleur ‘meeneemt’.

Figuur 11: Nylonvlies van Parthian

Figuur 10: In deze afbeelding is te zien dat de hars de gele kleur heeft meegenomen

Om de afbeelding toch duidelijk te maken is geprobeerd het contrast van de afbeelding te verbeteren. Dit werkte wel, maar doordat de kleuren veranderd worden, verandert de afbeelding dus ook. Ook is er geprobeerd twee geprinte nylon vliezen exact op elkaar te leggen. Dit werkte goed, omdat is simpelweg meer inkt is, maar meer inkt betekent ook dat er meer inkt uitloopt (zie figuur 12). Er is getest met verschillende printers om het uitlopen van de inkt of toner te voorkomen. Er is geprint met twee inkjet printers (HP en Canon) en twee laserprinters (Dell en Nashuatec). Bij alle vier de printers liep de inkt uit na het infuseren van de hars. Deze soorten zijn in eerste instantie allemaal getest met epoxyhars. Vervolgens is er getest met een andere harssoort; een brandwerende polyesterhars (het sample dat Büfa had aanbevolen). Deze hars was voor de inkt eveneens niet goed, omdat nog steeds de kleuren uit liepen. Waarschijnlijk komt door de styreen, wat een benzeengroep bevat, dat de inkt uitloopt.

Figuur 12: Verschil tussen enkelvoudige geprinte nylonlaag en dubbelvoudige geprinte nylonlaag


Er is contact gelegd met PrintAgora, een bedrijf dat zich specialiseert in beprinte stoeptegels. Er is contact gezocht met dit bedrijf om hun printtechniek. Het bedrijf is op bezoek geweest (zie bijlage B) en vertelde een techniek te hebben waarmee direct op het glasvezelweefsel geprint kan worden. Hierdoor zou het extra nylonvlies niet meer noodzakelijk zijn, wat het produceren vereenvoudigd (doordat het nylonvlies weggelaten zou kunnen worden). Om te zien of dit goed werkt, zijn er stukken glasvezelweefsel geprint tijdens een bezoek aan PrintAgora (zie bijlage C). Na de infusie was het 17


resultaat positief, de platen kwamen er goed uit en de inkt was niet uitgelopen. (Zie figuur 13)

Na deze tests is er contact geweest met Saxion (zie bijlage D). Het gesprek ging over functionele pigmenten en over de textielprinter die er stond. Hier zou een mogelijkheid bestaan om buiten PrintAgora om hetzelfde resultaat te bereiken. Tijdens het gesprek kwam naar voren dat er gebruik mocht worden gemaakt van de textielprinter voor een paar testen (zie bijlage E). Dit was echter niet het resultaat waar op gehoopt werd. Met deze textielprinter konden slechts hele kleine afbeeldingen geprint worden (5x10cm) en er konden geen kleuren geprint worden. Nadat er geprint was, was er op het glasvezel niets te zien en was de print op het nylon vlies erg uitgelopen. Zelfs de print op papier was slecht zichtbaar en de resolutie was erg laag.

Figuur 13: Resultaat van de printtechniek van PrintAgora

3.2 Brandbaarheid Omdat voor bepaalde toepassingen brandveiligheid een pré (of zelfs een vereiste) is, is er contact geweest met Büfa. Zij hebben een brandwerende gelcoat geleverd en een brandwerende polyesterhars. Er is getest op brandveiligheid met een stormaansteker (met een blauwe ruisende vlam). Hieruit kon geconcludeerd worden dat deze brandwerende gelcoat en hars zelfdovend zijn, terwijl de normale epoxyhars vlam vatte en niet meer te doven was.

18

Print In Composite

Universiteit Twente. 3.3 3D afbeeldingen Ten slotte is er nog kort gekeken naar het 3-dimensionaal maken van een afbeelding. Om een 3D beeld te creëren is het vereist om in meerdere lagen achter elkaar een print te leggen (zie figuur 14 en 15). Het nadeel hiervan is dat hoe meer glasvezelweefsellagen op een afbeelding liggen, hoe onduidelijker de afbeelding wordt. Dit betekent dat de onderste laag van de 3D afbeelding altijd het minst goed zichtbaar is.

Figuur 14: Voorbeeld van een in 3D opgebouwde afbeelding

Wanneer er gekozen wordt voor een 3D afbeelding is het echter moeilijk om de verschillende afbeeldingslagen goed uit te lijnen. Dit zou vereenvoudigd kunnen worden door op de afbeeldingen snijranden te printen, om zo de afbeeldingslagen goed op elkaar te kunnen leggen.

Figuur 15: Principe van 3D, het laagje voor laagje opbouwen van een afbeelding


19

Hoofdstuk 4: Concepten


4.1 Bushokjes (abri’s)

Landelijk worden er zelfs circa 67% van alle bushokjes aan vandalisme blootgesteld.16 Om de specifieke eigenschappen van composiet is het een uitermate geschikt materiaal om een bushokje van te maken. Wanneer er een print in het materiaal gelegd kan worden, zouden bijvoorbeeld informatievoorzieningen in het bushokje verwerkt kunnen worden. Ook zou er met een vervangbare plaat gewerkt kunnen worden, waardoor er toch nog reclame op het bushokje geplaatst kan worden. Door de vormvrijheid van composiet zou ook een ander soort bushokje gemaakt kunnen worden, met natuurlijke, ronde of abstracte vormen om het hokje te verfraaien. Ook zou hierdoor het hele bushokje in één keer gemaakt kunnen worden. Figuren 16: Schetsen van bushokjes

4.2 Vlonders

Figuur 17: Afbeelding van de betreffende vlonders

20

Hedendaags worden veel vlonders al gemaakt van composiet (zie figuur 17). Voor het tweede concept is het idee om hier een print in te leggen, om zo de vlonder te verfraaien of een boodschap mee te geven. Bijvoorbeeld bij fonteinen waar kinderen kunnen spelen. Hierop zou een afbeelding geplaatst kunnen worden dat de kinderen het water niet op moeten drinken. Met een dergelijke vlonder zou een vlonder verfraaid kunnen worden en tegelijkertijd kinderen spelenderwijs iets bijbrengen. Print In Composite

Universiteit Twente. 4.3 Eettafels Het bedrijf Leolux zoekt voor hun merk Pode een hip, trendy en design product. Hiervoor zou een composiet tafel met print een goede oplossing zijn om de leemte in het aanbod op te vullen. Met composiet is het mogelijk om pannen rechtstreeks op de tafel te zetten (mits de juiste hars gekozen wordt). Ook zijn er mogelijkheden om de poten te integreren in het ontwerp en zo de tafel uit één geheel te maken. Verder zou er een verdieping gemaakt kunnen worden waar de borden gezet kunnen worden.

Figuur 18: Producten van het bedrijf Leolux


21

4.4 Eindconcept


Om een eindconcept te kiezen zullen de verschillende concepten tegen elkaar moeten worden afgewogen. In de tabel hieronder zijn de voor- en nadelen van de verschillende concepten af te lezen. Toepassing Bushokjes

Vlonders

-

Eettafels

-

Voordelen Vandalisme bestendig Brandwerend Compleet nieuwe bushokjes mogelijk uit één geheel

Kinderen ter plaatse op een leuke manier informeren Kan antislip gemaakt worden met een coating

Compleet nieuwe markt Integratie mogelijk Brandveilig Hittebestendig Lichtgewicht tafel Mooie print in een tafel is mogelijk

-

Nadelen Vervangbaarheid van afbeelding Duurder dan glas

-

Relatief kleine markt Stuk duurder dan normale vlonders

-

Duurder dan normale eettafels

Als eindconcept is gekozen voor het laatste concept, de eettafels. Dit is een compleet nieuwe markt waarbij behoefte is aan innovatie. Met de juiste keuze van hars kan een brandveilige, hittebestendige lichtgewicht tafel geproduceerd worden.

Figuur 19: Prototype van het eindconcept

22

Print In Composite

Universiteit Twente. Als prototype is alleen het tafelblad gemaakt (zie figuur 19). Poten zullen ‘standaard poten’ worden en zullen gekocht moeten worden. (Zie figuur 20 en bijlage F) Er is gebruik gemaakt van een (deels) sandwich paneel. Het blad van het prototype is opgebouwd zoals is afgebeeld in onderstaande afbeelding (figuur 21).

Figuur 20: Voorbeeld standaardpoten

Figuur 21: Opbouw van het Prototype De twee stukjes kurk aan de zijkant (zijn in het prototype vier stukjes), zijn de plekken waar de poten gemonteerd kunnen worden

Er is gebruik gemaakt van een gelcoat om de mogelijkheden te bekijken wat betreft oppervlakte afwerking. De zijkanten naast de gelcoat zijn om deze reden opgeschuurd. Dit had echter niet het gewenste effect, omdat door het schuren direct de vezel blootgelegd werd.

Figuur 22: Afwerking van het oppervlak: links de opgeschuurde kant en rechts de gelcoat.

Het prototype is nog gemaakt met vacuüminfusie en op kleine schaal is dit ook nog wel een goede manier. Naarmate de vraag groter wordt zou overgestapt moeten worden op een andere methode. Een optie hiervoor zou warm persen kunnen zijn. Voor eventuele volgende series is het mogelijk om de poten in het ontwerp te integreren, om zo een geheel te krijgen wat in één keer geproduceerd kan worden.


23


Conclusie en aanbevelingen

Na drie maand onderzoek kunnen er een aantal conclusies getrokken worden. Het printen met een gewone printer op het nylon vlies werkt wel, maar tijdens de infusie neemt de hars de inkt/toner mee waardoor de afbeelding erg wazig wordt. Zelfs de printtechniek van PrintAgora werkt niet op het nylon vlies, tijdens de infusie wordt nog steeds de kleurstof meegenomen. Om de uitlopende inkt/toner te voorkomen zou het mogelijk zijn om eens prepregs te proberen. Doordat er dan geen flow van hars meer is zal de inkt/toner waarschijnlijk niet meer uitlopen. Verder zou er nog gekeken kunnen worden naar het infuseren van een plaat met tussen de glasvezellagen een sticker of pvc-doek. Hiervan zal de inkt niet uitlopen, maar de laag zou wel invloed kunnen hebben op de mechanische eigenschappen van het composiet.

De printtechniek van Saxion werkt ook niet. De textielprinter die ze tot hun beschikking hebben kan slechts één kleur printen, vereist kleine iconen en print erg onduidelijk, zowel op nylon vlies, glasweefsel als op papier. Gelukkig werkt de printtechniek van PrintAgora wel op het glasweefsel. Het werkt zelfs zo goed dat zelfs erg kleine iconen goed te zien zijn. Als harssoort kan het beste een brandwerende hars gekozen worden. Welke soort dat precies moet worden moet nog beter onderzocht worden. Met oog op de glasovergangstemperatuur (Tg) van de hars zal een goede hars gekozen moeten worden, omdat er pannen op de tafel gezet moeten kunnen worden. Daarnaast zou het leuk zijn om eens beter te kijken naar functionele pigmenten in samenwerking met het Saxion. Deze pigmenten zouden een leuke toevoeging kunnen zijn voor de Print in Composite. Als laatst zou het nog leuk zijn om eens beter te kijken naar een 3D print in een composiet. Hierdoor zou een compleet nieuw effect gecreëerd kunnen worden.

24

Print In Composite


Begrippenlijst Begrip Bachelor

Composiet Druk- en trekproeven Epoxy Gelcoat Glasvezel Glasweefsel Hars Impregneren Inerts Infuseren Inkt Krimp Laminaat Matrix Mindmap Nylon vlies Prepreg Prototype Sandwichpaneel Thermoharder Thermoplast Toner Vezelversterkte kunststoffen Vlonders Weefselmat/-doek


Betekenis De eerste fase (op WO meestal drie jaar) van de academische opleiding. Een composiet is een materiaal dat is opgebouwd uit verschillende componenten. Er wordt met een bepaalde kracht gedrukt of getrokken aan het materiaal om zo de stijfheid/sterkte te bepalen. Een thermohardende kunsthars. En coating die vooraf op de infusietafel verdeeld wordt om het oppervlakte een betere afwerking te geven. Glas dat tot een vezelachtige vorm is getrokken, die in stof kan worden verweven. Het is sterk, licht, niet brandbaar en heeft een grote treksterkte. Glasvezelstrengen die samen zijn verwoven tot een groot doek. Kunsthars die wordt gebruikt voor het maken van composiet. Het doordrenken van een stof met een vloeistof. Materiaal dat de chemische reactie niet beïnvloed. Het doordrenken van het laminaat met hars. Vloeibare kleurstof wat wordt gebruikt in inktjet printers. Het ontstaan van holtes of scheuren in het materiaal na het uitreageren. Het pak van (bijvoorbeeld glas)weefsel doeken. De uitgeharde kunsthars. Ideeën spin. Vlies van nylon, dat door de structuur goed geïmpregneerd kan worden met hars. Voorgeïmpregneerde vezels. Een model van het eindconcept. Een paneel met een ander materiaal als kern. Een kunststof die hard wordt na verhitting en daarna hard blijft. Een kunststof die week gemaakt kan worden door verhitting. Poedervormige kleurstof wat wordt gebruikt in laserprinters. Kunsthars gemengd met vezel maakt een vezelversterkte kunststof, die sterker en stijver is dan een normale kunststof. Houten loopbrug voor bij fontein. Doek van gewoven vezels.

25

Bronvermelding


1

Informatie over composieten http://nl.wikipedia.org/wiki/Composiet_%28materiaal%29 2 Informatie over vezelversterkte kunststoffen http://nl.wikipedia.org/wiki/Vezelversterkte_kunststof 3 Informatie over composieten http://nl.scribd.com/doc/58152312/constructiematerialen-samenvatting 4 Informatie over composieten http://www.unitedcomposites.net/nederlandsepaginas/waaromcomposieten.htm 5 Informatie over composieten http://nl.scribd.com/doc/58152312/constructiematerialen-samenvatting 6 Informatie over productietechnieken Onderzoeksrapport Hatsuo Ishida: NSF Center for Molecular and Microstructure of Composites (CMMC) 7 Informatie over Dibond http://www.kleeft.nl/userfiles/pdf/dibond.pdf 8 Informatie over Kanaalplaten http://www.novoplast.nl/producten/polycarbonaat-kanaalplaat/ 9 Informatie over Forex http://eriks.nl/datasheets/581/nl/documentatie/kunststoffen/ 10 Informatie over Trespa Meteon http://www.pontmeyer.nl/files/114271%20LeafletTrespa.pdf 11 Informatie over HPL http://www.hpl-plaat.nl/ 12 Informatie over Plexiglas http://www.perlaplast-kunststofshop.nl/acrylaat-plexiglas-plaat-geextrudeerd-glashelder-opaal-enstructuur.html 13 Informatie over PVC doek http://www.spandoekenopmaat.nl/index.php/meshdoek.html 14 Informatie over harsen http://www.aquarama.be/grafisch/artikel/pdf/804-AQ51NL%2065.pdf 15 Informatie over harsen http://www.sp-bac.nl/?id=60 16 Informatie over vandalisme en bushokjes http://www.hotfrog.nl/Companies/Prokol/Hufterproof-Bushokje-6943

26

Print In Composite


Bijlagen

A: Gesprek met DGSW Datum: Donderdag 11 April 2013 Aanwezigen: -

Pim van der Werff, DGSW Wouter Weijermars, Parthian Technology B.V. / Universiteit Twente

Aanleiding van het gesprek was meer duidelijkheid te verschaffen wat betreft toepassingen voor bedrukte composieten. Toepassingen Uit het gesprek met Pim van der Werff, van ontwerpbureau DGSW zijn een aantal dingen naar voren gekomen. Ik moet me meer focussen op de specifieke materiaal eigenschappen en deze goed gebruiken voor het product. Voor echte reclame artikelen wordt er geconcurreerd met (veel) goedkopere materialen als PVC en plexiglas, daarom moet het product ontworpen worden om zijn goede en specifieke eigenschappen. Ook was het volgens Pim verstandig de kosten (van andere concurrerende producten) weg te laten, omdat dit veel te breed was door de overvloed aan concurrerende producten en opties daarvoor. Ook had ik een vraag over inkt die ik volgens hem moest aanpassen, omdat er niet alleen geprint kan worden met inkt, maar ook met toner. Wanneer ik vraag welke inktsoort ik moet gebruiken, geef ik al een richting aan. Daarom is de vraag over welke printtechniek ik ga gebruiken alleen al voldoende, hierin kan antwoord gegeven worden over hoe ik ga printen en met welke soort (inkt of toner). Ik moest volgens Pim echt in de ‘reclamesfeer’ blijven en niet te commercieel gaan denken, omdat het anders veel te breed wordt. Zijn idee was dan ook om in de “signing industrie” (dus eigenlijk buitenreclame) te gaan kijken waar behoefte aan zou zijn. Hierbij kan gedacht worden aan de informatievoorzieningen bij bushokjes of stations, maar ook in voetbalstadions. Omdat hier veel mensen komen is het belangrijk dat de “hufterproofheid” van het materiaal goed gebruikt wordt, omdat dit een van de unieke eigenschappen is. Verder zou het mooi zijn als er een scala aan producten uit het onderzoek komt, om zo de mogelijkheden voor Parthian niet te veel in te perken. Wel zei Pim dat het verstandig was om niet alleen te kijken naar producten met een print erin, maar ook iets zonder print, om zo de mogelijkheden niet te veel in te perken. Kortom; een hufterproof informatievoorziening maken met optioneel een print erin. Notulen DGSW, Pim van der Werff • • • • • • •

Materiaal eigenschappen benaderen DGSW werkt veel samen met NS Concurreert met PVC Plaat, plexiglas, etc. Kort markt onderzoekje doen Projectkader: Materiaal sterk  materiaal met specifieke eigenschappen Deelvragen: Reclamering  ander woord Kosten (en andere producten) misschien wel weg laten, is te breed


27

• • • • • • • • • • • • • • •

28


Kort kijken naar inkt, niet al te diep o Er is niet alleen inkt, maar ook toner (in laserprinters) Printtechniek alleen is al genoeg, dan kan de deelvraag over inkt weg gelaten worden Strategie: Specialisten specificeren Doelstelling: Onderbouwing keuze toepassing Echt in de reclamesfeer kijken, al het andere weg laten, is te breed Niet te commercieel gaan denken Signing industrie: Informatie voorzieningen (denk aan Connexxion of NS) Niet alleen kijken naar een product met een print erin, maar ook naar het materiaal alleen Bedrijfsgesponsorde bankjes? Buiten reclame! Voetbal stadion? IJshal? Plaatsen waar veel mensen komen, gebruik maken van de hufterproof-heid van het materiaal Liefst een scala aan producten creëren Hufterproof informatie voorziening maken, met optioneel een print erin (richting NS/Connexxion/etc.)

Print In Composite

Universiteit Twente. B: Gesprek met PrintAgora. Datum: Vrijdag 17 Mei 2013 Aanwezigen: -

Michel de Ruiter, PrintAgora Frans Zegers, zakelijke vriend van Michel Evert Jan Temmink, Parthian Technology B.V. Wouter Weijermars, Parthian Technology B.V. / Universiteit Twente

Aanleiding van het gesprek was meer duidelijkheid te verschaffen wat betreft het printen in een composiet. Uit dit gesprek is een NDA (samenwerking) gekomen tussen PrintAgora en Parthian Technology B.V. met betrekking tot het printen “in” een composiet.

Print in composite Het bedrijf PrintAgora heeft zich (eveneens) verdiept in het printen “in” een composiet. Michel de Ruiter vertelde al een techniek te hebben waarmee het mogelijk is om een print in een composiet te leggen. Hij vertelde dat hij echter niet de capaciteiten en kennis had om goede composieten te maken. Omdat dit een van de sterke punten is van Parthian Technology is besloten een NDA aan te gaan met betrekking tot het maken van een composiet met een print erin. Print Agora gaat zorgen voor de bedrukking van/op de vezels, waarna Parthian er een composiet van maakt. Dit heeft als voordeel dat er geen nylonvlies meer gebruikt hoeft te worden, maar gewoon rechtstreeks op de vezels gedrukt kan worden. Hoe minder extra materialen gebruikt worden, hoe beter het is voor het uiteindelijke product.


29

C: Bezoek aan PrintAgora


Datum: Woensdag 5 juni 2013 Aanwezigen: -

Michel de Ruiter, PrintAgora Wouter Weijermars, Parthian Technology B.V. / Universiteit Twente

Aanleiding van het bezoek was het laten printen van stukken glasweefsel. Na het bezoek heb ik een aantal stukken glasweefsel gekregen met daarop een print.

Op 5 juni heb ik het bedrijf PrintAgora bezocht, dat al een techniek in huis heeft voor het bedrukken van de glasvezels. Helaas mocht ik niet mee om het printproces te bekijken, maar ik heb deze man glasvezel, nylon vlies en het polyester vlies laten bedrukken. Na het infuseren van het glasweefsel en het nylon vlies bleek dat het glasweefsel ontzettend goed gelukt was. De inkt was niet uitgelopen en het weefsel was volledig geïmpregneerd. Bij het nylon vlies was de inkt wel uitgelopen, het uitlopen van de inkt ligt dus waarschijnlijk gewoon aan het nylon vlies.

30

Print In Composite

Universiteit Twente. D: Gesprek met Saxion Datum: Donderdag 29 Mei 2013 Aanwezigen: -

Eliza Bottenberg, Kenniscentrum Design en Technologie Ger Brinks, Kenniscentrum Design en Technologie Evert Jan Temmink, Parthian Technology B.V. Wouter Weijermars, Parthian Technology B.V. / Universiteit Twente

Aanleiding van het gesprek was meer duidelijkheid te verschaffen wat betreft het printen in een composiet met functionele pigmenten. Uit het gesprek is naar voren gekomen dat er een samenwerking (in de vorm van een case) mogelijk is, waarbij het Kenniscentrum onderzoek kan doen naar het beprinten van het nylon vlies (of zelfs de glasvezel) met functionele pigmenten. Verder is naar voren gekomen dat ze wel willen helpen met het onderzoek naar het uitlopen van de inkt/toner. Ik zou daar gebruik mogen maken van een printer die gebruikt wordt om textiel mee te bedrukken. Notulen Karin van Beurden Ferry van Keelten  Lechen composieten Nikkon contact  Ga qua R&D Maarten Smallenga  Stork print groep

IMPT  Deelname Digitaal print project (case) Bonan Arkeum


31

E: Bezoek Saxion


Datum: Maandag 17 Juni 2013 Aanwezigen: -

Eliza Bottenberg, Kenniscentrum Design en Technologie, Saxion Wouter Weijermars, Parthian Technology B.V. / Universiteit Twente

Aanleiding van het bezoek was een het proberen de glasvezel te bedrukken met een textielprinter.

Textielprinter Vooraf werd me gezegd dat het apparaat niet optimaal functioneerde, omdat er een aantal vaatjes verstopt zaten, deze moesten voor optimaal resultaat nog schoongemaakt worden met ultrasone golven. Dit konden zij niet zelf, dus we moesten het maar zo laten. We zaten lange tijd met het probleem dat de bestandsformaten niet werden herkent door de software van de printer, waardoor niks geprint kon worden. Na lange tijd spelen met de bestandsformaten had ik eindelijk het juiste formaat gevonden. Nu kon er dan eindelijk geprint worden. We hebben het eerst maar eens op een normaal A4-tje geprobeerd. Hierop was al duidelijk dat de print niet van hoge kwaliteit was. Hierna gingen we printen op het nylon vlies, het polyester vlies en de glasvezel. Waar de inkt op het nylon en polyester vlies nog enigszins zichtbaar was, moest ik erg goed zoeken op het glasvezel waar de print was. Dit was duidelijk niet de manier om het glasweefsel te bedrukken.

32

Print In Composite

Universiteit Twente. F: Soorten onderstellen


33

Universiteit Twente. W.W. Weijermars Oktober

Recommend Documents