Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011
“A dream you dream alone is only a dream. A dream you dream together is reality.” John Lennon
Milieubeleid 2010-2040
Houten 2.0 een duurzame en gezonde leefomgeving
Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011:
Zichtbaar Duurzaam in de Samenleving
Inleiding Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011 Ambities Op 15 december 2009 heeft de gemeenteraad het Milieubeleidsplan 2010-2040 vastgesteld. Het Milieubeleidsplan schetst het toekomstbeeld van een gezond en duurzaam Houten in 2040. In 2040 is … …Houten de stilste en schoonste gemeente rondom Utrecht. …Houten klimaat- en energieneutraal. …Houten nog steeds een van de meest natuurlijke gemeenten rondom Utrecht met volop groen en water. …duurzaam materiaalgebruik en (lokale) kringlopen gemeengoed in Houten. In de periode 2010-2015 leggen we een stevig fundament voor deze ambities. We zetten onze eerste stappen in de goede richting èn waken voor een stapje terug. In dit Uitvoeringsprogramma 2010-2011 staan de stappen die we tijdens de eerste tranche van deze collegeperiode zullen zetten. Voor elke activiteit formuleren we een eigen doel en in de vorm van de vier icoontjes is te zien aan welke ambitie een activiteit bijdraagt. Focus 2010-2011: Zichtbaar Duurzaam De mogelijkheden zijn eindeloos. De activiteitencatalogus bij het Milieubeleidsplan getuigt hier al van. En bovendien dienen zich geregeld nieuwe initiatieven en ideeën aan. Helaas kunnen we niet alles (tegelijk) doen. Elk jaar opnieuw staan we voor de keuze waar we onze focus leggen. Voor dit Uitvoeringsprogramma 2010-2011hebben we gekozen voor het thema Zichtbaar Duurzaam. We willen Houtenaren laten zien èn ervaren wat duurzaamheid is en hoe we Houten duurzamer kunnen maken. Daarom maken we vooral werk van activiteiten en projecten, die duurzaam gedrag stimuleren of waarin Houtenaren duurzaamheid kunnen ervaren. Dit zijn soms acties van de gemeente zelf en vaak juist acties van andere Houtenaren (bedrijven, bewoners), waar de gemeente een bijdrage aan levert. HOUTBAAR Bij de selectie van activiteiten hebben we één centraal uitgangspunt gehanteerd: de activiteiten moeten HOUTBAAR zijn. HOUTBAAR heeft hier meerdere betekenissen. In de eerste plaats de letterlijke betekenis(sen)1 van houdbaar: 1. verdedigbaar, 2. te bewaren, goed te houden. Een zeer toepasselijk synoniem voor 1
houdbaar in de tweede betekenis is … duurzaam. In de tweede plaats staat HOUTBAAR voor de criteria die leidend zijn geweest bij de selectie: HOUTens: Zoveel mogelijk activiteiten doen we samen met de Houtense samenleving en/of andere overheden. De nadruk ligt op (maximale) ondersteuning van initiatieven die een bijdrage kunnen leveren aan de Houtense duurzaamheidsdoelstellingen. Betrouwbaar: Lopende activiteiten en initiatieven worden voortgezet. Bestaande afspraken met de Raad en externe partijen zijn leidend. All-inclusive: Duurzaamheid moet integraal onderdeel van (gemeentelijke) projecten worden. Daar zijn soms (op de korte termijn) extra investeringen voor nodig. Dat geld is er niet altijd. Dan maken we binnen de projecten (financiële) ruimte om ze een duurzame invulling te geven. Aansprekend: Activiteiten zijn zichtbaar, en inspireren en stimuleren tot duurzaam gedrag. Met activiteiten binnen de gemeentelijke organisatie wil de gemeente nadrukkelijk invulling geven aan haar voorbeeldfunctie. Realistisch: Activiteiten moeten bruikbaar zijn en worden uitgevoerd met de bestaande personeelsformatie en bestaande budgetten. We gaan daarom ook zoveel mogelijk gelijk op met de inspanningen van anderen. We zullen aansluiten bij (relevante) regionale, provinciale of landelijke projecten. En we zullen goede voorbeelden van anderen vertalen naar en introduceren in de Houtense context. Om de invulling van het eerste criterium duidelijk te maken staan bij elke activiteit de betrokkenen (binnen en buiten de gemeentelijke organisatie) benoemd. Met het oog op het laatste criterium geven we bij de verschillende activiteiten ook de (geschatte) personele inzet, kosten èn de dekking weer. Als het activiteiten zijn waarvan duurzaamheid een onderdeel is, hebben we hier alleen de getallen en bedragen voor duurzaamheid staan. Thema’s De activiteiten zijn geclusterd in vijf groepen. Deze groepen zijn vooral gerelateerd aan de verschillende rollen die de gemeente bij een project of activiteit kan vervullen. Bijvoorbeeld initiërend, informerend of ondersteunend. Elke groep heeft een eigen thema meegekregen. De vijf thema’s zijn:
Bron: Van Dale online.
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
2
Inleiding Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011
Duurzaam samenwerken Dit zijn activiteiten die de gemeente samen met anderen ontplooit. Die anderen kunnen een andere overheid (provincie of andere gemeente) zijn. Maar vaak zijn het Houtense bedrijven, instellingen (woningcoöperatie, zorginstelling), groeperingen of inwoners. Voor een deel zijn dit activiteiten waarvoor het initiatief bij anderen dan de gemeente ligt (de gemeente ondersteunt). Voor een ander deel zijn het activiteiten waarvoor de gemeente de Houtense samenleving nodig heeft om van die activiteiten een succes te maken. Duurzaam informeren, stimuleren & ontzorgen Dit zijn activiteiten waarmee de gemeente Houten informatie over duurzaamheid gemakkelijker toegankelijk wil maken voor haar inwoners en bedrijven. Ten eerste om de kennis over duurzaamheid te vergroten, maar ook om te stimuleren tot duurzamer gedrag. Met sommige activiteiten gaat de gemeente zelfs een stap verder door inwoners en/of bedrijven te helpen invulling te geven aan duurzaamheid. Duurzame kaders stellen Eén van de kerntaken van een gemeente is het ontwikkelen van beleid, het stellen van kaders. Onder dit thema staan beleidsdocumenten die opgesteld (moeten) worden in 2010/2011 en waarin duurzaamheid een belangrijke plaats inneemt.
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
Duurzaam integreren Dit zijn projecten van de gemeente (gemeente initieert en regisseert) met in eerste instantie een ander doel dan duurzaamheid. In deze projecten liggen echter wel (grote) kansen op het gebied van duurzaamheid. Duurzaam doen Dit zijn activiteiten van de gemeente (gemeente initieert en regisseert) die primair op duurzaamheid gericht zijn. Op de volgende pagina’s vindt u voor elk thema een korte toelichting op de activiteiten binnen dat thema en een tabel met een overzicht van de geplande activiteiten.
Activiteiten – aanbod versus capaciteit om het uit te voeren In dit uitvoeringsplan hebben wij bewust overgeprogrammeerd. De reden hiervoor is dat de gemeentelijke ondersteuningsuren beperkt zijn. Daarvoor willen we ons focussen op die activiteiten waarvoor we partners in de Houtense samenleving kunnen vinden. Omdat nu nog niet bekend is bij welke activiteiten dit het geval zal zijn, hebben we een breed scala aan activiteiten opgenomen, mede ook om vraag uit te lokken.
3
Duurzaam samenwerken Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011 Duurzaam samenwerken Dit zijn activiteiten die de gemeente samen met anderen ontplooit. Die anderen kunnen een andere overheid (provincie of andere gemeente) zijn. Maar vaak zijn het Houtense bedrijven, instellingen (woningcoöperatie, zorginstelling), groeperingen of inwoners. We willen zoveel mogelijk activiteiten samen met de Houtense samenleving ontplooien. Duurzaamheid wordt pas echt duurzaam als het door de Houtenaren wordt gezien als iets van henzelf. Daarom gaan we voor alle gemeentelijke ideeën en initiatieven (of die van andere overheden) zoeken naar partners binnen onze samenleving die met ons deze ideeën willen uitdragen, doorontwikkelen of willen exploiteren. Het is natuurlijk mooi als inwoners of bedrijven gemeentelijke initiatieven overnemen, maar nog mooier is het als zij zelf met ideeën komen, die ze met of – beter nog – zonder hulp van de gemeente tot bloei willen. Daarom zal een deel van de activiteiten gericht zijn op het bij elkaar brengen van mensen die belang hebben bij de gemeentelijke initiatieven, waarbij we nadrukkelijk kijken of zij het initiatief willen overnemen van de gemeente. Een ander deel richt zich juist op het uitdagen van de samenleving om zelf ideeën te ontwikkelen, waarbij we als gemeente hoogstens een ondersteunende rol willen hebben. Bedrijven Een mooi voorbeeld van beide bovengenoemde aspecten zien we bij duurzame energie: we onderzoeken de kansen voor een lokaal duurzaam energiebedrijf (werknaam H-DEC). Ook al zijn we als gemeente nu een van de initiatiefnemers, de idee is wel dat het eigendom uiteindelijk in handen van de Houtense samenleving komt. Tegelijkertijd bekijken we hoe we een lokaal particulier initiatief (ADEM), dat zich richt op de productie van duurzame energie, kunnen faciliteren en of er synergie is met de H-DEC. Verder neemt de gemeente deel aan het uitvoeringsconvenant “Betere bereikbaarheid en parkeermogelijkheden Molenzoom”. Binnen dit convenant wisselen de gemeente en bedrijven aan de Molenzoom kennis en ervaringen uit over mobiliteitsmanagement. Bijvoorbeeld over het gebruik van deelauto’s voor dienstreizen en over ‘Het Nieuwe Werken’ (flexplekken, thuiswerken, etc.). Zo verbeteren we samen de bereikbaarheid van het centrum van Houten, op een duurzame manier.
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
Een duurzaam Houten kan niet zonder een actief betrokken bedrijfsleven. Met hen willen wij de kansen voor duurzame producten en duurzame productiemogelijkheden verkennen. En we bekijken of er bijvoorbeeld samenwerkingsverbanden zijn om deze vernieuwingen goed in de markt te zetten. Dergelijke samenwerkingsverbanden willen we vormgeven in duurzaamheidsplatforms. Als start organiseren we begin 2011 een klimaattop met het Houtense bedrijfsleven. Dit zal een tweejaarlijks terugkerend evenement worden (afgewisseld met de tweejaarlijkse milieu- en klimaatdag). Het eerste jaar zal het accent liggen op ideeën, kansen en goede voorbeelden. Bedrijven moeten het nut en plezier van duurzaam werken zien. We hopen na verloop van tijd steeds meer concrete resultaten te zien, zodat we kunnen zeggen: Houten werkt duurzaam! Inwoners Gericht op de inwoners stellen we een wedstrijd in rond een duurzaam onderwerp. Een soort talentenjacht voor en met de Houtenaren. Met veel aandacht voor de presentatie van de ingediende ideeën. De beste ideeën zullen we helpen realiseren. Ook aan dit vervolg zullen we aandacht blijven besteden. Voor 2011 denken we aan het onderwerp energiebesparing. Dit onderwerp sluit aan bij het Klimaatstraatfeest, dat jaarlijks op landelijk niveau georganiseerd wordt. Dit evenement zullen we blijven promoten en ondersteunen. Algemeen Ten slotte zullen we een klankbordgroep duurzaamheid instellen. Deze klankbordgroep volgt de uitvoering van het milieubeleidsplan, adviseert over te ondernemen acties en houdt het college een duurzame spiegel voor. De exacte invulling en opzet van de klankbordgroep zullen we in het najaar van 2010 uitwerken, zodat de groep in 2011 van start kan gaan. De samenstelling van deze klankbordgroep vormt een afspiegeling van de Houtense samenleving.
4
Duurzaam samenwerken Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011
Waarmee zijn we eind 2011 tevreden? Bedrijven • Ten minste 5 aansprekende voorbeelden van bedrijven die hun bedrijfsvoering of producten verduurzaamd hebben • Ten minste 2 duurzaamheidsplatforms waarop geïnteresseerde bedrijven ideeën uitwisselen en proberen via samenwerken of –denken tot nieuwe ideeën te komen • Een geslaagde klimaattop (minimaal 30 deelnemers, die er een dikke 7 voor geven) • Als een lokaal energiebedrijf haalbaar is, de eerste concrete producten en voldoende lokale participatie (nog te concretiseren)
•
Een actieve deelname in het uitvoeringsconvenant Molenzoom, waarbij door zowel de gemeente als de andere bedrijven de meerwaarde van onze deelname ervaren wordt.
Inwoners • Een geslaagde “beste idee van Houten”-competitie met tenminste 10 onderscheidende ideeën • Ten minste 5 particuliere initiatieven Algemeen • Een actieve klankbordgroep
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
5
Duurzaam samenwerken Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011
Betrokkenen Activiteit
Bijdrage aan ambities:
Bedrijven: Klimaattop met lokaal bedrijfsleven (incl. businesscases)
Jaar
Doelstelling
Gemeente
Anderen
2011
30 bedrijven gaan aan de slag met duurzaamheid
RBL, BCJ
Div. bedrijven (n.t.b.)
Opzetten duurzaamheidsplatforms
2011
Minimaal 2 platforms waarin (structureel) wordt samengedacht en samengewerkt
RBL
Div. bedrijven
Ondersteunen duurzame initiatieven ondernemers Houtense Duurzame Energie Coöperatie (H-DEC)
2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011
Elk jaar minimaal 2 nieuwe initiatieven steunen die bijdragen aan onze ambities Houtense Duurzame Energie Coöperatie operationeel voor 2012 Locale duurzame energieproductie voor 2012 Betere bereikbaarheid van de Molenzoom en kennis over Het Nieuwe werken
2010 2011
Elk jaar minimaal 1 nieuw initiatief steunen dat bijdraagt aan onze ambities
RBL
2011
Minimaal 10 zinvolle inzendingen
RBL, BCJ
2010 2011
Ideeën & feedback van de Houtense samenleving op het duurzaamheidsbeleid
RBL, BCJ
ADEM Deelnemen aan uitvoeringsconvenant Molenzoom Inwoners: Ondersteunen duurzame initiatieven particulieren Wedstrijd “Het duurzaamste idee van Houten”
RBL
Inzet Uren
Dekking
Geld (€)
100
8.000
SLOK
50
1.000
SLOK
PM
PM
PM
120
5.000
Budget Energie
RBL, BCJ
Eneco, Viveste, nieuwe participanten
RBL, VTH
ADEM
50
-
-
P&O, RBL
Div. bedrijven Molenzoom
20
-
-
PM
PM
PM
Inwoners, lokale media
50
10.000
SLOK
Div. leden (n.t.b.)
50
2.000
Budget Energie
Algemeen: Klankbordgroep duurzaamheid
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
6
Duurzaam informeren, stimuleren & ontzorgen Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011
Duurzaam informeren, stimuleren & ontzorgen Dit zijn activiteiten waarmee de gemeente Houten informatie over duurzaamheid gemakkelijker toegankelijk wil maken voor haar inwoners en bedrijven. Ten eerste om de kennis over duurzaamheid te vergroten, maar ook om te stimuleren tot duurzamer gedrag.
Omdat de energieprestatie-eisen voor nieuwe woningen per 1 januari 2011 aanmerkelijk worden aangescherpt (de zogenaamde EPC-norm wordt 0,6), willen we met de bouwkolom (van projectontwikkelaars en aannemers tot makelaars en kopersbegeleiders) in gesprek over wat daar bij komt kijken en hoe we dit letterlijk en figuurlijk aan de klanten gaan verkopen. Deze nieuwe huizen komen steeds dichter bij de huizen die we nodig hebben om Houten klimaatneutraal te maken en dat mag best wel wat positieve aandacht hebben.
We willen voor het realiseren van de milieudoelstellingen een fors beroep doen op initiatieven uit de samenleving. We realiseren ons dat daarvoor veel kennis, tijd en soms ook geld nodig is. Daarom zetten wij stevig in op het informeren, stimuleren en in sommige gevallen zelfs ontzorgen van Houtense bedrijven, scholen, verenigingen en inwoners. Uiteraard benutten we daarvoor ook onze bestaande contacten met de Houtense samenleving. Bijvoorbeeld met de milieuwerkgroepen, Transition Town Houten, de Fietsersbond en winkeliersverenigingen. Die kanalen zijn bij uitstek geschikt voor het stimuleren en identificeren van kansrijke, nieuwe initiatieven. Maar we gaan meer doen. En juist die niet reguliere acties willen we in dit Uitvoeringsprogramma specifiek benoemen.
Inwoners Ook om particulieren te informeren over energiebesparing en duurzame energie wordt er in 2011 een virtueel en fysiek Energieloket geopend. Ook hier staan tips voor energiebesparing centraal, zowel via gedragsverandering als door technische maatregelen. Uiteraard zullen ook de subsidiemogelijkheden niet ontbreken. Het Energieloket zal kleinschalig beginnen met een website, maar wordt langzaam uitgebreid. De exacte invulling werken we de komende maanden uit. Het toekomstige Houtense Duurzame Energiebedrijf kan hierin mogelijk ook een rol krijgen.
Bedrijven Richting bedrijven zetten we in op energiebesparing. Daarvoor lanceren we in 2011 een Energieloket voor bedrijven. Dat zal in ieder geval een virtueel loket (website) worden, dat ondernemers helpt de weg te vinden in de veelheid van technische mogelijkheden, subsidies, aanbieders etc. Maar het virtuele loket moet ook een middel worden om ervaringen te delen. Op de “wall of fame” kunnen bedrijven laten zien welke ideeën zij hebben ontplooid die misschien ook interessant zijn voor anderen. Uiteraard willen we daar als gemeente ook een bijdrage aan leveren. Na(ast) het virtuele loket hopen we ook een meer fysiek loket te realiseren waarbij we bedrijven in contact brengen met deskundigen (bijvoorkeur uit Houten zelf) die meer specifiek advies kunnen geven. Omdat de beste kansen voor duurzaamheid er zijn bij de start van een nieuw bedrijf of bij de bouw van een nieuw pand, willen we ook actief in gesprek met bedrijven die zich in Houten vestigen. Zo kunnen met hen bekijken welke kansen er zijn om zich vanaf de start als duurzame ondernemer (of ondernemer in duurzaamheid) te profileren. Ook moet er iets van een (virtuele) welkomstbrief komen waarin we hen uitnodigen om mee te werken aan onze milieu- en klimaatambities en hoe zij daarbij geholpen kunnen worden.
Momenteel neemt Houten deel aan een belevingsonderzoek onder bewoners van huizen met duurzame installaties (bijv. zonnepanelen of warmtepompen). Met dit onderzoek willen we kennis vergaren over de ervaringen met, het gedrag en de motivatie van mensen voor duurzame elementen in huis. Deze kennis zullen we benutten bij toekomstige activiteiten en in de inhoud van het Energieloket. Om inwoners te stimuleren zelf een bijdrage te leveren aan een gezond en duurzaam Houten sluiten we weer aan bij enkele landelijke evenementen, die aansporen tot milieubewust gedrag: de Landelijke Opschoondag (onderdeel van het plusproject Zwerfafval), de Nationale Compostdag, Nacht van de Nacht en de Europese Mobiliteitsweek. Voor de Europese mobiliteitsweek 2011 zetten we in op een autoloze zondag op een deel van de rondweg. Onze NME-activiteiten voor schoolgaande kinderen (leskisten, buitenlessen, etc.) passen binnen deze campagne. Deze reguliere activiteiten blijven ook de komende periode gewoon doorgaan. Daarnaast ontwikkelt NME in 2011 twee nieuwe lespakketten: één voor het bos Nieuw Wulven en één bij het nieuwe natuurpad. Het natuurpad is een avontuurlijke speelplek/ontdekkingsroute voor kinderen, die in 2011 aan de Keercamp aangelegd wordt. Ten slotte start in het najaar van 2010 een samenwerkingsproject met Vakwerk Houten en Stichting Collusie. Stichting Collusie leidt elk jaar 4
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
7
Duurzaam informeren, stimuleren & ontzorgen Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011 uitkeringsgerechtigden op tot energieadviseur. Zij gaan huishoudens binnen de gemeente Houten gratis energieadviezen geven, waarbij we ons vooral willen richten op de mensen met lage inkomens en ouderen, die een stijging van de energieprijzen het hardst in hun portemonnee zullen voelen. Bij dit project snijdt het mes aan twee kanten: de uitkeringsgerechtigden krijgen een opleiding die hun kans op een (nieuwe) baan vergroot, inwoners krijgen gratis energieadvies en kunnen zo maatregelen nemen om energie te besparen. Dat draagt ook bij aan klimaatambities van de gemeente. Gemeentelijke organisatie Voor de ondersteuning van de NME-activiteiten is een geschikte locatie onontbeerlijk. Vanwege het op termijn verdwijnen van de huidige NME-locatie op de Keercamp zal gezocht worden naar een nieuwe locatie.
Binnen de gemeentelijke organisatie gaan we stappen zetten naar een duurzamere bedrijfsvoering (zie Duurzame kaders stellen en Duurzaam doen). Daar moeten en kunnen alle medewerkers een bijdrage aan leveren. Door ook als gemeentelijke organisatie deel te nemen aan een aantal (landelijke) campagnes zoals Rij 2 op 5 en Fietsen scoort willen we onze medewerkers informeren over de kansen die er zijn (op het werk en thuis) en hen enthousiasmeren en stimuleren om eigen activiteiten te ondernemen. Duurzaamheid wordt een thema bij de introductie van nieuwe medewerkers, maar ook bij andere leertrajecten. Bijvoorbeeld in de nieuwe leergang voor coördinatoren. Er komt een aparte interne campagne over duurzaam werken. Onderdeel daarvan wordt de permanente warme truiendag vanaf 2011 (de thermostaat gaat niet eenmalig, maar permanent een graadje lager). En om duurzaamheid beter in de organisatie te verankeren, onderzoeken we of het expliciet benoemd kan worden als aspect bij projectmatig werken. Bovendien is duurzaamheid een integraal thema in de uitwerking van het collegeprogramma.
Waarmee zijn we eind 2011 tevreden? Bedrijven • Een operationeel virtueel Energieloket • Ten minste 10 bedrijven, die aangeven via dit loket tot verduurzaming te zijn gekomen • Ten minste 10 gesprekken met bedrijven die zich in Houten willen vestigen of een nieuw bedrijfsonderkomen willen realiseren • Een gezamenlijke campagne van de bouwkolom in Houten om de EPC 0.6woning te promoten Inwoners • Een operationeel virtueel Energieloket • 300 gratis energiescans voor minderdraagkrachtigen, waarvan in ten minste 100 gevallen de bewoners ook daadwerkelijk energiebesparende maatregelen hebben genomen
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
•
•
Door een verhoging van de inzamelfrequentie van plastic afval naar 1x per 2 weken worden de burgers ontzorgt die geen ruimte hebben om de plastic zakken tijdelijk op te slaan. Dit zal hopelijk ook weer leiden tot een hoger inzamelresultaat Ten minste 75% van de kinderen tussen 4 en 12 jaar nemen deel aan NMEactiviteiten, waaronder activiteiten in het bos Nieuw Wulven en het nieuwe natuurpad
Gemeentelijke organisatie • 40% van de medewerkers heeft meegedaan aan één van de (landelijke) campagnes • Duurzaamheid is een vast thema in het introductieprogramma van de nieuwe medewerkers
8
Duurzaam informeren, stimuleren & ontzorgen Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011
Betrokkenen Activiteit
Bijdrage aan ambities:
Jaar
Doelstelling
2010 2011
Ten minste 10 bedrijven per jaar voeren duurzame maatregelen door Laagdrempelige ontsluiting van informatie over duurzame energie & energiebesparing 20% van de bedrijven dat zich in Houten vestigt gaat aan de slag met duurzaamheid Nieuwbouw voldoet aan EPC 0,6 en kopers weten dit
Gemeente
Inzet Anderen
Uren
Dekking
Geld (€)
Bedrijven: Energiebesparing bedrijven Virtueel energieloket met informatie over energiebesparing Extra actie richting nieuwkomers ("welkomstpakket"/gesprek) Gesprek met bouwkolom over promoten EPC-norm nieuwbouw Inwoners:
2010 2011 2011
Energieloket (virtueel & fysiek) met informatie over energiebesparing
2010
Gratis energie-adviezen door uitkeringsgerechtigden
2010 2011
Belevingsonderzoek duurzame huizen Hogere frequentie plastic inzameling
2010
RBL, VTH RBL, BCJ, VTH RBL
-
-
75
5.000
SLOK
50
15.000
SLOK
20
-
-
100
10.000
SLOK
30
36.000
SLOK
10
-
-
0
PM
Afvalstoffen heffing
Inwoners
-
25.000
Inwoners
10
5.000
scholen
30
3.000
SLOK
div. bedrijven
10
1.000
Budget milieuzorg
Agentschap NL, Energiecentrum MKB Energiecentrum MKB
RBL, VTH
Laagdrempelige ontsluiting van informatie RBL, BCJ, VTH over duurzame energie & energiebesparing 200 advies met in 50% van de gevallen uitgevoerde adviezen. 100 kTon CO2besparing per jaar Kennis vergaren over ervaring, motivatie & gedrag bewoners duurzame huizen
-
RBL, Vakwerk, SZ RBL
2011
Hogere scheidingsfractie plastic
OW
Plusproject Zwerfafval (incl. Landelijke opschoondag)
2010 2011
Stimuleren inwoners om hun eigen leefomgeving schoon te houden
OW
Nationale compostdag
2011
Provincie Utrecht, Agentschap NL, Meer met Minder St. Collusie div. gemeenten, De Kock & Partners Inwoners, inzamelaar
Landelijke campagnes:
Europese mobiliteitsweek Nacht van de nacht
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
2010 2011 2010 2011
Bewustwording inwoners van voordelen OW gescheiden inzameling GFT-afval Bewustwording inwoners van duurzame RBL, OW, BCJ vormen van mobiliteit Bewustwording inwoners van lichtvervuiling OW, FZ, PGA, RBL & energiebesparing
Subsidie Aanpak Zwerfafval Budget Afval
9
Duurzaam informeren, stimuleren & ontzorgen Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011
Betrokkenen Activiteit
Bijdrage aan ambities:
Natuur- en Milieu Educatie (NME)
Jaar 2010 2011
Doelstelling Kinderen beleven & leren over natuur en duurzame leefomgeving Kinderen beleven & leren over natuur en duurzame leefomgeving
Gemeente
Inzet Anderen
-
10
PM
RAAMsubsidie
Kinderboerderij, PSZ ’t Hummeltjeshonk
50
14.750
Budgetten OW, NME, Recreatie, Milieuzorg
RBL, PBA
PM
25
PM
PM
Afvalscheiding door kinderen (en hun ouders)
OW
AVU, scholen
-
-
-
Het planten van bomen door schoolklassen
OW
scholen
-
PM
PM
PM
PM
Buitenwijs
RBL
Buitenwijs, provincie Utrecht
Kinderen beleven & leren over natuur en duurzame leefomgeving
RBL, OW, BCJ
2011
Nieuwe NME-locatie voor de lange termijn
Lespakket “doe meer met afval” incl. bezoek afvalscheidingstation Organisatie Nationale Boomfeestdag Gemeentelijke organisatie:
2010 2011 2011
Campagne duurzaam werken
2011
2010
Aanleg Natuurpad
2010 2011
Zoeken naar nieuwe NME-locatie
Warme truiendag (permanent)
2011
Rij 2 op 5 & Fietsen scoort
2010 2011
Introductie nieuwe medewerkers
2011
Leergang voor coördinatoren
2010
Uitwerking collegeprogramma
2010
Projectmatig werken
2010
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
Dekking
Geld (€) -
RBL
Ontwikkelen nieuwe lespakketten (o.a. Nieuw Wulven)
Uren
Bewustwording medewerkers van duurzame manier van werken Bewustwording medewerkers van energiebesparing Elk jaar wordt minstens 60.000 km woonwerkverkeer met de fiets afgelegd Elke nieuwe medewerker kent de duurzaamheidsambities en handelt ernaar De coördinatoren kennen de duurzaamheidsambities en handelen ernaar Duurzaamheid als integraal thema in de uitwerking van het collegeprogramma Duurzaamheid als integraal onderdeel van projectmatig werken
-
RBL, BCJ, P&O FZ, RBL
div. bedrijven & scholen
10
-
-
P&O, RBL
15
1.000
Budget Milieuzorg
P&O, RBL
20
-
-
P&O, RBL
20
-
-
CCS, RBL
20
-
-
P&O, RBL, POW
20
-
-
10
Duurzame kaders stellen Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011 Duurzame kaders stellen Eén van de kerntaken van een gemeente is het ontwikkelen van beleid, het stellen van kaders. Onder dit thema staan beleidsdocumenten die opgesteld (moeten) worden in 2010/2011 en waarin duurzaamheid een belangrijke plaats inneemt. Beleid om het beleid, dat is niet duurzaam. Dat levert alleen een berg papier op, die in eerste instantie in een la en uiteindelijk in de papierbak verdwijnt. Maar om inwoners en bedrijven gericht met duurzaamheid aan de slag te laten gaan is er wel beleid nodig. De spelregels moeten duidelijk zijn: wat kan er wel of niet in Houten en waarom? We staan aan het begin van de transitie naar een duurzaam Houten. Het is goed om nu al na te denken wat we in de toekomst wel en niet willen. Aan welke eisen moet bijvoorbeeld een mini-windturbine doen? Kun je op elke plek in Houten warmte-koude-opslag toepassen? Heb je een vergunning nodig voor een oplaadpunt voor elektrisch vervoer bij je bedrijfspand? Er is voor iemand die goed wil doen, niets vervelender dan er achteraf achter te komen dat je de verkeerde dingen hebt gedaan. Om wildgroei en “ongelukken” te voorkomen stellen we voor verschillende duurzame ontwikkelingen nu de kaders vast.
kijken we hoe we bij de inrichting van Houten en haar buitengebied rekening kunnen houden met aspecten die een gevarieerdere flora en fauna bevorderen. We willen in ieder geval een bijdrage leveren aan het stoppen van de teruggang in biodiversiteit. En waar mogelijk willen we binnen onze gemeentegrenzen de biodiversiteit een stimulans geven. Dat willen we in ieder geval doen voor de bijenstand in Houten. Voor gebiedsgericht stankbeleid gaan we de noodzaak en mogelijkheden verkennen. De visie voor het Eiland van Schalkwijk is daarbij een belangrijk uitgangspunt. Bij licht & donkerte gaat het om het tegengaan van lichthinder en het bevorderen van donkertegebieden in het buitengebied. Dit alles gekoppeld aan het aspect energiebesparing. Voor biodiversiteit en licht & donkerte zal het accent liggen op het benoemen van aandachtspunten waarmee de gemeentelijke organisatie, maar ook bedrijven en inwoners rekening kunnen houden. In 2010-2011 gaan we ook meteen aan de slag met ten minste één biodiversiteitsproject. 2010 Is tenslotte het jaar van de biodiversiteit. Indien mogelijk proberen we in dit project de aanbevelingen rond licht & donkerte toe te passen. Daarnaast willen we kijken of we in enkele gebieden met overdadige verlichting (Houten-Vinex) of lichthinder (sportvelden) al direct maatregelen kunnen nemen.
Visie Rond het thema duurzame mobiliteit is het relevant dat in 2011 onze visie op het openbaar vervoer in Houten wordt geactualiseerd. Openbaar vervoer is één van de vormen van duurzame mobiliteit. We willen vastleggen hoe we (de mogelijkheden voor) openbaar vervoer binnen Houten zien.
Beleid betekent ook dat we aangeven voor welke thema’s initiatiefnemers op ondersteuning vanuit de gemeente mogen rekenen. Zo willen we via speciaal vestigingsbeleid meer duurzame bedrijven in Houten krijgen. Dat kunnen nieuwe bedrijven zijn, maar het kan ook gaan om Houtense bedrijven, die hun bedrijfsvoering of producten verduurzamen.
Kaders Voor de volgende onderwerpen willen we kaders en hulpmiddelen ontwikkelen: miniwindturbines, opwekken van duurzame energie, licht & donkerte (lichtvervuiling en energiebesparing), oplaadpalen voor elektrisch vervoer (auto’s, scooters, fietsen).
Actieplannen Direct gerelateerd aan het milieubeleidsplan (MBP) zullen in 2010 drie actieplannen het licht zien. Ten eerste (de implementatie van) het communicatieplan, dat als bijlage bij dit uitvoeringsprogramma is ontwikkeld. Het communicatieplan bestaat uit twee delen: het interne communicatieplan (gericht op de medewerkers van de gemeente) en het externe communicatieplan (gericht op de bevolking en bedrijven van Houten).
Voor het thema geluid hebben we een wettelijke verplichting om het beleid te actualiseren. Dat moet uiterlijk in 2013 en daarvoor zal in 2011 begonnen worden met het actualiseren van de geluidskaarten. Parallel hieraan zullen we ook inventariseren hoe het gesteld is met de luchtkwaliteit in Houten. Uit deze inventarisatie moet duidelijk worden of dit onderwerp actie behoeft. Nieuwe thema’s waarmee in 2010/2011 een aanvang zal worden gemaakt zijn biodiversiteit, gebiedsgericht stankbeleid en licht & donkerte. Voor biodiversiteit Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
Het tweede plan is het monitoringsplan. Het doel van dit plan is dat we systematisch gaan vastleggen welke successen (of juist niet) er behaald zijn. Ook willen we een Staat van het Houtens Klimaat maken, waarin wij bijv. kengetallen over energiegebruik, duurzame energie, afvalproductie, bezit duurzame auto’s etc. willen gaan vastleggen. We onderzoeken daarbij of GPR Gebouw in Houten ingevoerd kan worden als maatstaf voor duurzaam bouwen. De informatie over het 11
Duurzame kaders stellen Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011 Houtens Klimaat delen we graag met de Houtense samenleving. En aan de hand van deze informatie kunnen we beoordelen of we toewerken naar de lange termijn doelen of dat er bijgestuurd moet worden. Het derde actieplan is het plan om van de gemeentelijke organisatie een energiezuinige, klimaatneutrale organisatie te maken. De eerste stappen zijn al gezet, o.a. door het inkopen van uitsluitend groene stroom en groen gas. Enkele acties voor 2010/11 staan vermeld onder het thema Duurzaam doen.
wettelijke geluidskaders en bijvoorbeeld geluidsbeleving of gezondheidsklachten. In 2011 proberen we een beter inzicht te krijgen in de mate waarin (verkeers)lawaai de woonkwaliteit beïnvloed en welke factoren daarvoor verantwoordelijk zijn. Ten slotte is ons fietsbeleid in 2011 aan een herziening toe. Als fietsstad hebben we een naam hoog te houden. Fietsen is één van de vormen van duurzame mobiliteit. Met het geactualiseerde fietsbeleid willen we vooral het fietsgebruik in Houten nieuwe impulsen geven om onze koppositie te behouden.
Daarnaast zal geïnventariseerd worden welke acties uit het vigerende Actieplan Geluid (meer) aandacht behoeven. Omdat er een discrepantie bestaat tussen de
Waarmee zijn we eind 2011 tevreden? Visie • Een visiedocument, waarin wordt aangegeven hoe de bijdrage van het openbaar vervoer aan de duurzame mobiliteitsambities wordt versterkt Beleidskaders • Introductie van de nieuwe kaders voor miniwindturbines in de experimenteergebieden van Crisis- en herstelwet bij de ondernemers in de in Houten aangewezen gebieden Doornkade, Meerpaal en Rondeel • Opstellen en publiceren van plaatsingskaders voor diverse vormen van (grootschaliger) duurzame energieproductie, waarbij een kader voor Warmtekoude opslag in de bodem de eerste prioriteit heeft. Andere vormen zijn: grootschalige zonnepanelen, biovergisting en bio-WKK alsmede miniwindturbines buiten de experimenteergebieden • Een geactualiseerde geluidskaart
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
•
Brochures met aanbevelingen voor het versterken van de biodiversiteit resp. het tegengaan van lichtvervuiling met voor elk thema een concrete – in het landschap zichtbare – toepassing
De actieplannen intern • Implementatie van het communicatieplan, waarna 25% van de Houtense bevolking en 100% van de gemeentelijke organisatie op de hoogte is van de gemeentelijke ambities en activiteiten rond het milieubeleid • Een eerste Milieu- en klimaatkaart van Houten. • De gemeentelijke organisatie is 100% klimaatneutraal en 10% energiezuiniger
12
Duurzame kaders stellen Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011
Betrokkenen Activiteit
Bijdrage aan ambities:
Visie OV-visie (incl. lokaal OV binnen rondweg) Kaders Experiment/beleidskader Miniwindturbines Kaders voor de plaatsing van duurzame energie-installaties (WKO, PV, bio-WKK etc.)
Jaar
2011 2010 2011 2011
Doelstelling Betere bekendheid met de OVmogelijkheden binnen Houten Minimaal 2 operationele miniwindturbines in de gebouwde omgeving Slimme toepassing van duurzame energie-installaties zonder negatieve consequenties Aanbevelingen om lichthinder te voorkomen gekoppeld aan energiebesparing Aanbevelingen hoe de biodiversiteit in Houten versterkt kan worden.
Gemeente RBL
Geld (€)
Dekking
150
45.000
Nieuw Beleid V&V
Provincie Utrecht, andere gemeenten
30
5.000
Budget Energie
RBL, VTH, BCJ
RAAM, Provincie Utrecht
50
PM
PM
RBL, OW
Provincie Utrecht
30
2.000
Budget Energie
RBL
40
PM
PM
VTH, RBL
20
-
-
50
PM
PM
RBL, OW
20
-
-
RBL, POW
50
-
-
50
PM
PM
VTH, RBL
PM
PM
PM
BCJ, RBL
-
15.000
SLOK
100
10.000
Budget Milieuzorg
50
PM
PM
400
-
-
2011
Biodiversiteit (incl. eerste projecten)
2010 2011
Gebiedsgericht stankbeleid (verkennen noodzaak & mogelijkheden)
2011
Luchtkwaliteit (inventarisatie)
2011
Kader voor oplaadpalen elektrisch vervoer
2010
Vestigingsbeleid duurzame bedrijven
2011
Aanbevelingen voor het aantrekkelijk maken van Houten als vestigingsplaats van duurzame bedrijven.
Geluidsplan (huidig)
2011
Duidelijk beeld verkeersgeluid (beleving, VTH, RBL oorzaken & oplossingen)
Geluidsplan (nieuw)
2011
Upgrade van de huidige geluidskaarten
Communicatieplan (intern & extern)
2010
Kennis over mogelijke knelpunten luchtkwaliteit Heldere regels voor plaatsing van oplaadpalen voor elektrisch vervoer
Uren
RBL, VTH
Licht- & donkertebeleid (incl. eerste maatregelen)
Besluit mogelijk over wel of niet opstellen gebiedsgericht stankbeleid
Inzet Anderen
VTH, RBL
Rijkswaterstaat
Actieplannen
Monitoringsplan
2010
Klimaatneutrale organisatie
2010
Houten Fietsstad
2010
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
Actieplan om te informeren en stimuleren tot milieubewust gedrag Overzicht van indicatoren om de effectiviteit van het milieubeleid te meten Gemeentelijke organisatie klimaatneutraal in 2011 Actueel actieplan om fietsgebruik in Houten verder te doen groeien
RBL, VTH, BCJ, OW RBL, BCJ, FZ, PGA, OW RBL, OW, POW, BCJ
Agentschap NL
13
Duurzaam integreren Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011 Duurzaam integreren Dit zijn projecten van de gemeente (gemeente initieert en regisseert) met in eerste instantie een ander doel dan duurzaamheid. In deze projecten liggen echter wel (grote) kansen op het gebied van duurzaamheid.
Duurzaamheid is niet iets dat op zichzelf staat. Het is een thema dat dwars door alle andere gemeentelijke aandachtsgebieden heen gaat. Of het nu om vervoer of om woningbouw gaat, er zijn altijd mogelijkheden deze te verduurzamen. Zelfs bij armoedebestrijding en re-integratie zijn er kansen voor duurzaamheid te onderscheiden. Aandacht voor de invloed van onze beslissingen of werkzaamheden op klimaat, natuur en leefbaarheid moet een automatisme worden. Daarom zetten we expliciet in op duurzaamheid in gemeentelijke projecten die een ander primair doel dienen. Voor 2010 en 2011 hebben we een aantal kansrijke projecten geselecteerd op het gebied van nieuwbouw, ruimtelijke ontwikkelingen en de gemeentelijke bedrijfsvoering. Met deze projecten laten we zien wat er mogelijk is en doen we ervaring op met integraal duurzaam denken, zonder daarbij de financiële realiteit uit het oog te verliezen. Zo wordt duurzaamheid langzaam gewoon. Nieuwbouw & (her)ontwikkeling In Houten zijn we nog op verschillende plaatsen bezig met nieuwbouw en (her)ontwikkeling. In Houten-Zuid gaat het om Hofstad IVb en Leebrug II 2e fase. In Houten-Noord om een nieuw kringloopcentrum. In de (nabije) toekomst zullen het 3e Voorzieningengebied en de veranderlocaties (her)ontwikkeld worden. Al deze vernieuwingen bieden kansen om iets duurzaams neer te zetten. Hofstad IV en Leebrug II 2e fase zijn mogelijke locaties voor een ecowijk. Het nieuwe kringloopcentrum wordt een energiezuinig gebouw. In het 3e Voorzieningengebied willen we duurzame bedrijvigheid stimuleren. De veranderlocaties zullen ieder voor zich beoordeeld moeten worden op hun duurzaamheidspotentieel, waarbij ook gekeken zal worden in hoeverre ook de omliggende wijk een energietransitie kan doormaken. Een andere ontwikkeling, die (deels) binnen Houten plaatsvindt, is de A12 Salto (Rijsburgerwegtracé). Wij zullen ons sterk maken voor een maximale duurzame inpassing van deze snelwegaansluiting.
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
Voor het Eiland van Schalkwijk ontwikkelt de gemeente momenteel een gebiedsvisie, waarin het eiland als “energie-eiland” één van de ontwikkelingsbeelden is. Welk beeld er ook uitkomt, een duurzame ontwikkeling is voor alle scenario’s een rode draad. Het gaat om een zo goed mogelijke integratie van landbouw, wonen, recreatie, natuur, water en energie. Met al die elementen samen willen we, samen met bewoners, (agrarische) bedrijven en natuurorganisatie een unieke duurzame synergie creëren. Openbare ruimte Ook buiten de grotere ruimtelijke projecten zijn er ook tal van kansen te benutten. Zo is eind 2009 het project Frisse scholen gestart. Een project gericht op het verbeteren van het binnenklimaat op scholen in combinatie met energiebesparing. Voor eind 2010 zullen bij 8 scholen maatregelen zijn doorgevoerd om het binnenklimaat en de energieprestatie van de schoolgebouwen te verbeteren. De carpoolplaats wordt zeer intensief gebruikt. Daarom zullen we in 2011 in overleg met Rijkswaterstaat onderzoeken of we de carpoolplaats kunnen uitbreiden. Ook in de openbare verlichting is veel energiebesparing te realiseren. Begin 2010 is er op enkele proeflocaties in Houten-Noord energiezuinige verlichting geplaatst om de inwoners te laten zien hoe energiezuinigheid kan samengaan met (sociale) veiligheid. Deze experimenten worden ook in 2011 gecontinueerd. Daarnaast gaan we op het fietspad door het Imkerspark ervaring opdoen met dimbare verlichting. Gemeentelijke organisatie De gemeente heeft begin 2010 haar ambities voor duurzaam inkopen vastgelegd in het nieuwe inkoopbeleid. In 2010 willen we al voor 75% duurzaam inkopen. Uiterlijk in 2015 moet dit 100% zijn. De implementatie loopt inmiddels. Duurzaam inkopen gaat natuurlijk om fairtrade, maar ook om duurzame materialen (bijvoorbeeld FSC-hout) en ecologische producten. Begin 2011 worden de Meerjaren Onderhoudsprogramma’s (MOP’s) voor de gemeentelijke gebouwen herzien. Daarin wordt expliciet aandacht besteed aan maatregelen voor het terugdringen van het energiegebruik, zoals isolatie en alternatieve energiebronnen.
14
Duurzaam integreren Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011
Waarmee zijn we eind 2011 tevreden? Algemeen • In alle afdelingen hebben we iets met duurzaamheid gedaan, in de vorm van een project, een investeringsvoorstel, een lezing, … Nieuwbouw & (her)ontwikkeling • Alle nieuwbouw- en (her)ontwikkelingsprojecten bevatten minstens twee duurzame elementen • De locatie voor een ecowijk is bekend • Het derde voorzieningengebied is een icoon van duurzame gebiedsontwikkeling
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
•
Het kringloopcentrum is gerealiseerd
Gemeentelijke organisatie • Met de maatregelen in de Meerjaren Onderhoudsprogramma’s krijgen de gemeentelijke gebouwen minstens energielabel B • 80% Van de inkopen is duurzaam • Alle openbare verlichting die vervangen moet worden, wordt voorzien van een energiezuiniger vorm (PLL, LED of dimbare verlichting)
15
Duurzaam integreren Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011
Betrokkenen Activiteit Nieuwbouw/(her)ontwikkeling:
Bijdrage aan ambities:
Jaar
Nieuwbouw Hofstad IV (incl. brede school)
2010 2011
Veranderlocaties
2011
Nieuwbouw Leebrug II fase 2
2011
Kringloopcentrum 3e Voorzieningengebied
2010 2011 2010 2011
A12 Salto (Rijsburgerweg)
2011
Eiland van Schalkwijk
2010 2011
Frisse scholen
Doelstelling Duurzame wijk met daarin (mogelijk) een ecowijk Duurzame elementen in herontwikkeling veranderlocaties Duurzame wijk met daarin (mogelijk) een ecowijk Realisatie van een energiezuinig kringloopcentrum Duurzaam voorzieningengebied met goede aansluiting op omliggende natuur Maximale duurzame inpassing van A12 Salto
Gemeente POW, OW, RBL, BCJ
Inzet Anderen
Derks Stedenbouw, Grontmij, Goudappel Coffeng
Uren
Geld (€)
Dekking
70
-
-
POW, RBL, BCJ
30
-
-
POW, RBL, BCJ
30
-
-
30
PM
PM
100
PM
PM
POW, OW, RBL, BCJ
Arcadis, kringloopwinkel
POW, RBL, BCJ RBL
Provincie Utrecht
40
-
-
Gebiedsvisie
RBL
Bewoners, projectontwikkelaars, bedrijven etc.
40
-
-
2010
Op 8 scholen maatregelen voor energiebesparing en binnenklimaat
WZ, RBL, VTH, PGA
10
-
-
Onderzoek naar uitbreiden carpoolplaats
2011
Meer parkeerplaatsen voor carpoolers
RBL
Rijkswaterstaat
20
PM
PM
Openbare verlichting
2011
Provincie
25
budget OW regulier budget
Openbare Ruimte
Proeftuinen
2010 2011
Een uitgebreide gebruikerservaring met de geïnstalleerde verlichtingstypen.
OW, RBL
Dimbare verlichting Imkerspark
2010
50% energiebesparing t.o.v. huidige verlichting en een aanvaardbare veiligheidsbeleving
OW, RBL, BCJ
5
75% duurzaam inkopen in 2010
alle afdelingen
40
-
-
10% energiebesparing in gemeentelijke gebouwen
RBL, FZ, PBA
PM
PM
PM
Gemeentelijke organisatie: Duurzaam Inkopen Meerjaren onderhoud programma’s gemeentelijke gebouwen
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
2010 2011 2010 2011
16
Duurzaam doen Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011 Duurzaam doen Dit zijn activiteiten van de gemeente (gemeente initieert en regisseert) die primair op duurzaamheid gericht zijn en die ook meer in het teken staan van het realiseren van concrete resultaten.
Voor de doelgroep “eigenaren van woningen van vóór 1985” willen we projecten gaan starten om de energieprestatie van deze woningen te upgraden naar de huidige maatstaven of hoger. Dit proces willen we ondersteunen met een lokaal project/ingenieursbureau dat mensen bij elkaar brengt en ondersteunt bij de realisatie.
Hoewel duurzaamheid een onderwerp is dat door alle onderwerpen heen loopt, is er een aantal projecten dat juist primair een duurzaam doel heeft.
Op minimaal één van de gemeentelijke gebouwen, waarschijnlijk het gemeentehuis, gaan we zonnepanelen (PV-cellen) plaatsen, waarmee we een deel van het energieverbruik met zonne-energie dekken. Op de vierde verdieping van het gemeente komt in ieder geval zonwering op zonne-energie2.
Duurzame mobiliteit Een voorbeeld is het realiseren van oplaadpalen voor elektrische auto’s, scooters en fietsen in Houten. In het najaar van 2010 gaan wij een samenwerking aan met stichting E-laad. Deze stichting realiseert minimaal 5 oplaadpunten voor elektrische auto’s binnen onze gemeente. Dit najaar zullen we ook onderzoeken hoe we oplaadpunten voor scooters en fietsen kunnen (laten) realiseren. Eventuele plaatsing van oplaadpunten, zowel voor auto’s als scooters en fietsen, vindt plaats in 2011. We willen ook bewerkstelligen dat in 2011 de eerste elektrische scooters door Houten rijden. We zetten daarom in op de verhuur van elektrische scooters in het nieuwe fietstransferium. NS-fiets heeft dergelijke scooters al op andere stations. Behalve de elektrische auto stimuleert Houten ook de (zuinige) deelauto. We werken mee aan de plaatsing van deelauto’s in Houten. En in 2011 doen we nog wat extra’s: iedereen die voor het eerst zijn/haar rijbewijs haalt, krijgt een waardebon waarmee hij/zij kennis kan maken met de deelauto.
Overig Naast de zonnepanelen zijn we nog meer van plan in de gemeentelijke organisatie. In 2011 moet de gemeentelijke organisatie volledig klimaatneutraal zijn. Om dit te bereiken wordt een pakket maatregelen uitgevoerd, vooral op het gebied van energiebesparing. Daarbij gaat het om kleinere maatregelen, zoals het plaatsen van LED-verlichting en slimme meters. Maar ook grotere maatregelen worden geïnventariseerd in het kader van de meerjarenonderhoudsplannen van de gemeentelijke gebouwen (zie Duurzaam integreren). Bovendien willen we Het Nieuwe Werken binnen de gemeentelijke organisatie introduceren. Dit moet leiden tot energiebesparing en minder woon-werk mobiliteit. Ook willen we dat voor het einde van 2011 al het herbruikbare afval op het gemeentehuis gescheiden wordt ingezameld.
Duurzame energie & energiebesparing Vanuit een provinciale subsidieregeling heeft de gemeente een toezegging gekregen om een miniwindturbine te plaatsen, welke voor 50% door de Provincie wordt gefinancierd. Onderzocht wordt of deze op een gemeentelijk gebouw of elders in Houten (experimenteergebied) geplaatst kan worden. De procedures rond de drie windmolens aan de Veerwagenweg lopen al enige tijd. We hopen dat in 2011 de vergunningsprocedures kunnen worden afgerond, waarna de initiatiefnemer tot realisatie kan overgaan. Dit uiteraard onder het voorbehoud dat de Raad van State de vergunningen niet opnieuw vernietigt.
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
2
Omdat hier mee de aanleg van bedradingen wordt uitgespaard, is dit een mooi voorbeeld van kostenbesparende duurzaamheid
17
Duurzaam doen Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011 Waarmee zijn we eind 2011 tevreden? • Duurzame mobiliteit • Ten minste 5 oplaadpalen voor elektrische auto’s en ook minstens 5 voor elektrische fietsen/scooters • Elektrische auto’s, -scooters en -fietsen zijn een bekend fenomeen in het Houtense straatbeeld Duurzame energie & energiebesparing • Ten minste één aansprekend project waarin een straat of groep vergelijkbare huizen (minstens 20 woningen) energetisch wordt verbeterd naar huidige maatstaven of hoger.
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
•
Minstens één gemeentelijk gebouw heeft zonnepanelen voor (een deel van) zijn energievoorziening
Overig • De gemeentelijke organisatie is klimaatneutraal en verbruikt 10% minder energie dan in 2009 • Het afval op het gemeentehuis wordt gescheiden ingezameld
18
Duurzaam doen Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2010-2011
Betrokkenen Activiteit Duurzame mobiliteit: Waardebon deelauto’s voor geslaagden voor rijbewiijs
Bijdrage aan ambities:
Jaar
Doelstelling
Elektrische scooters fietstransferium
2011
Óplaadpunten voor elektrische scooters & fietsen Oplaadpunten voor elektrische auto’s Duurzame energie & energiebesparing: Vergunningen windmolens Veerwagenweg Projectbureau voor wijkgerichte aanpak energiebesparing koop- en huurwoningen >< 1985
2010 2011 2010 2011
10% van de nieuwe rijbewijsbezitters gebruikt structureel een deelauto In het nieuwe fietstranserium zijn elektrische scooters te huur In 2011 heeft Houten minimaal 5 oplaadpunten voor scooters & fietsen In 2011 heeft Houten minimaal 5 oplaadpunten auto’s
2010 2011 2011
Zonwering 4e verdieping gemeentehuis op zonne-energie PV op daken gemeentehuis
2010
2011 2010 2011
Gemeente
Anderen
PBZ, RBL
Inzet Uren
Geld
Dekking
10
10.000
Budget OV
RBL
NS Fiets
10
-
-
RBL, OW
PM
20
PM
PM
RBL, OW
E-laad
20
-
-
Eind 2011 zijn de lopende procedures afgerond
VTH
Eneco, Raad van State
-
-
-
Plan van aanpak & eerste tranche geïnteresseerde inwoners voor 2012
RBL
Viveste, provincie Utrecht
100
5.000
SLOK
Elektrische zonwering zonder energieverbruik Circa 2.800 KWh energiebesparing per jaar (25 jaar lang)
Kosten neutraal Ca. 12.000 10 (investering)
FZ RBL, FZ,
Budget FZ Budget FZ
Overig: Klimaatneutrale organisatie
2010 2011
In 2011 is de gemeentelijke organisatie klimaatneutraal Meer inzicht in energieverbruik gemeente
Plaatsen slimme meters
2011
LED-verlichting in gemeentehuis
2011
PM% energiebesparing
Het Nieuwe Werken
2010 2011
Afvalscheiding gemeentehuis
2011
Hergebruik fietswrakken en in beslag genomen fietsen
2011
PM% energiebesparing; PM % minder woon-werk reiskilometers Vóór eind 2011 wordt al het afval op het gemeentehuis gescheiden ingezameld Verminderen van afval dat naar de schroot wordt afgevoerd
Vastgesteld in de collegevergadering van 14 september 2010
alle afdelingen
50
-
-
10
PM
PM
10
PM
Budget FZ
P&O
PM
PM
PM
FZ, RBL, OW
PM
PM
PM
-
PM
Afvalstoffen heffing
FZ, PGA, OW
Stedin
FZ
OW
Kringloopcentrum
19